nr 60

Transkrypt

1

2

3 W OD REDAKCJI brew wielu wypowiedziom osób związanych z koalicją rządzącą orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie wygaszania mandatów radnych, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, którzy spóźnili się ze składaniem oświadczeń majątkowych jest porażką pewnej filozofii pojmowania prawa w demokratycznym państwie. Znamienne, że główna siła koalicji Prawo i Sprawiedliwość broniąc owej fundamentalistycznej i literalnej interpretacji ustawodawstwa, wpadła w pułapkę, z której trudno się wygrzebać. Jej istota polega na tym, że prawodawstwo tworzą ludzie i nie jest ono idealne, interpretują je także ludzie i instytucje do tego powołane i nikt nie ma monopolu na ostateczne ferowanie wyroków przed orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego. Nie jestem prawnikiem, więc skupię się na tej części argumentacji przedstawionej przez sędziego Trybunału Ewę Łętowską, która dotyczy podmiotowości ludowładztwa, proporcjonalności winy i kary oraz zwykłej logiki, doświadczenia i tradycji. Te elementy od samego początku sprawy z oświadczeniami majątkowymi i późniejszymi działaniami aparatu państwa wygaszającymi mandaty tym, którzy się spóźnili, były zepchnięte na bardzo daleki margines. Budowniczowie IV RP mieli zamiar bezstronnie, bo rzecz przecież dotyczyła także i samorządowców związanych z koalicją, pokazać narodowi, że państwo prawa to nie puste hasło, co w praktyce oznaczać miało bezwzględne go stosowanie wobec każdego. Ta słuszna skądinąd zasada została jednak zastosowana w atmosferze pewnego smrodku politycznego, bo wszyscy wiedzieli, że chodzi przede wszystkim o odwołanie Prezydent Warszawy i wprowadzenie tam rządowego komisarza.. Została zastosowana w sprawie, która z punktu widzenia wagi, logiki, braku przesłanek popełnienia przestępstwa, bo było to tylko uchybienie proceduralne, które można było naprawić wzywając zapominalskich do wypełnienia powinności, tak naprawdę mało znaczyła. Efekt jest taki, że społeczeństwo otrzymało sygnał, że budowanie państwa prawa może mieć niewiele wspólnego z dobrem wspólnym i zdrowym rozsądkiem. Otrzymało sygnał, że IV RP może stać się państwem prawa cierpiącego na poważną ślepotę. To skądinąd bardzo smutne, że skargę do Trybunału Konstytucyjnego złożyło ugrupowanie, które było projektodawcą sprzecznej z Konstytucją ustawy, do której zastosowali się rządzący. Wręcz śmieszne. Ale pokazuje jak wadliwie pracuje Parlament, jak niskiej miary są kompetencje posłów, jak nikły jest wpływ ekspertów na ostateczny kształt ustaw, jak wreszcie słabe są mechanizmy pozwalające wychwycić i usunąć legislacyjne buble (Senat, Kancelaria Prezydenta). Co z tego, że media wytykają je na każdym kroku! Reprezentanci narodu, wyłonieni w powszechnych wyborach pochłonięci są rozgrywkami ideologicznymi, skupiają uwagę na homofobii, aborcji i czym tam jeszcze, podczas gdy ustawa o działalności gospodarczej i przedsiębiorcach tak fundamentalna z punktu widzenia interesu narodu ląduje w koszu. Uchwalania złych praw nie da się uniknąć. Rzecz w tym, by w całym procesie legislacyjnym tego wybrakowanego towaru było jak najmniej, a jeśli już jest, to trzeba unikać sytuacji takich, które prowadzą do ośmieszania się wynikającego z prób stosowania go. Temida jest ślepa. To wiedzą wszyscy. Ale nikt nie twierdzi, że jest głupia i prymitywna. Symbol zawiązanych oczu oznacza bezstronność, maksymalny obiektywizm, który ma służyć dobru wspólnemu w tym przypadku demokracji, ciągłości władzy samorządowej. Boję się państwa Kafki, jego wszechwładzy i wkraczania z buciorami w najbardziej intymne sprawy obywateli, boję się państwa, które chce mieć wpływ na każdą dziedzinę mojego życia, chce podważać moje decyzje, które sam powziąłem, chociażby idąc do urny wyborczej. Zapisane w ustawach prawo oczywiście należy stosować, lecz nie bezdusznie i dla doraźnych celów politycznych, bo to w istocie oznacza tworzenie państwa bezprawia w tym sensie, że budzi powszechny sprzeciw społeczny. Prawo obowiązujące w państwie jest wyznacznikiem pewnego konsensusu, zgody na zasady porządkujące życie w większości kwestii odnoszących się do relacji pomiędzy ludźmi. Chodzi o to, by tę ingerencję zatrzymać w takim miejscu, w którym obywatele będą się mogli czuć bezpiecznie, a jednocześnie mieć rzeczywiste poczucie wolności i wpływu na warunki swojej egzystencji. Orzeczenie Trybunału to poczucie mi przywróciło. Nie wiem tylko na jak długo. Jacek Broszkiewicz redaktor naczelny Redaktor naczelny: Jacek Broszkiewicz tel , , redakcja@euroregiony.pl z-ca red. naczelnego: Hanka Jarosz-Jałowiecka tel./fax , Zespół: Grażyna Brochwicz, Iwona Dragon (Londyn), Anna Kobylec, Krzysztof Kozik (Bielsko-Biała, Kopenhaga), Małgorzata Piętka, Gabriel Piotrowski, Piotr Ptak, Tomasz Rzeszutek - rysownik, Hanna Smolańska, Antoni Szczęsny, Witold Szwajkowski, Ewa Wanacka, Urszula Węgrzyk,Ewa Zasada (Wiedeń) Agnieszka Żuk (Paryż). Stali felietoniści: Ryszard Tadeusiewicz, Piotr Wrzecioniarz, Ewa Wanacka. Stale współpracują: Danuta Kiera, Marek Starczewski, Ewa Szabelska, Bożena Wróblewska. Rada Redakcyjna: Honorowa Przewodnicząca Danuta Hübner Komisarz Unii Europejskiej ds. polityki regionalnej prof. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie), prof. dr hab. Andrzej Limański (rektor Wyższej Szkoły Zarządzania Marketingowego i Jezyków Obcych w Katowicach), Piotr Uszok (prezes Unii Metropolii Polskich), prof. dr hab. Tadeusz Sporek (Akademia Ekonomiczna w Katowicach), prof. Piotr Wrzecioniarz (Politechnika Wrocławska) Redakcja: Katowice ul. Ferdynanda Adamczyka 9c tel./fax , redakcja@euroregiony.pl, DTP: Tomasz Koźmin Dział Promocji i Marketingu: Jolanta Pieczka Wydawca: Euro-Regional Press Sp. z o.o. Prezes Zarządu: Rita Czupryńska ul. Ferdynanda Adamczyka 9c tel./fax: Druk: Drukarnia Infomax, Katowice, ul. Porcelanowa 11c nr 60 Spis treści: Czas na Dąbrowę...4 Utrzymać tempo! (2)...4 Kim warto być?...7 Grać w wyższej lidze...8 Perła Wybrzeża...10 Chodzi nie tylko o pieniądze...13 Agencja regionalnych innowacji...15 Podlaskie prze ku innowacjom...17 Przyszłość aluminium...18 Społeczna twarz biznesu...18 Nie gińmy na drogach!...20 Uruchomić wyobraźnię...22 Manhattan w Katowicach...23 W stronę wzrostu innowacyjności gospodarki regionalnej...24 Maszyneria działa bez zarzutów...26 Niezbędne są korekty planu...28 Zabytki z przyrodą w tle...30 O rowerach i nie tylko

4 nr 60 4 POLSKIE SAMORZĄDY W UE: DĄBROWA GÓRNICZA Czas na Dąbrowę Z PERSPEKTYWY RZĄDU W poprzednim numerze ER-P publikowaliśmy pierwszą część obszernego wywiadu, jakiego udzielił naszej redakcji minister gospodarki. Obecnie prezentujemy drugą cześć jej zapisu. Utrzymać tempo! (2) Z PIOTREM WOŹNIAKIEM Ministrem Gospodarki rozmawia Jacek Broszkiewicz Od początków polskiej transformacji gospodarczej, pierwszoplanową kwestią jest wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw. Czy rok 2007 przyniesie nowe formy wsparcia dla MŚP i na czym one będą polegały? Wspieranie MSP jest jednym z priorytetów działań Rządu. Koncentrujemy się na dwóch obszarach. Pierwszy, moim zdaniem najważniejszy, obejmuje poprawę otoczenia prawnego i instytucjonalnego dla prowadzenia działalności gospodarczej, w tym znoszenia barier dla przedsiębiorczości. Drugi obszar dotyczy wsparcia finansowego ukierunkowanego na przedsiębiorstwa zainteresowane wprowadzaniem innowacji. Kluczowy dla nas jest wspomniany już Program Reformy Regulacji prowadzony pod hasłem. Przedsiębiorca ma prawo. Przyświeca mu zasada Najpierw mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, która odzwierciedla ideę think small first, promowaną przez Komisję Europejską. Każdy projektowany akt prawny zostanie poddany szczegółowej ocenie pod kątem wpływu na tą właśnie grupę przedsiębiorstw. Niezmiernie ważne jest również wprowadzenie systemu pomiaru kosztów biurokracji tzw. obciążeń administracyjnych, który pozwoliłby zmierzyć faktyczne koszty współpracy przedsiębiorców z administracją. Jednym z rozwiązań, które uprości procedury administracyjne i obniży koszty prowadzenia działalności gospodarczej jest również koncepcja powstanie systemu jednego okienka (one stop shop), gdzie przedsiębiorca rejestrujący działalność gospodarczą, będzie Ze ZBIGNIEWEM PODRAZĄ Prezydentem Dąbrowy Górniczej rozmawia Krystyna Grabowska Jakie podstawowe cele stawia Pan przed swoją prezydenturą? Jedną z najistotniejszych spraw to opracowanie Ogólnej Strategii Rozwoju Dąbrowy Górniczej do roku Prace nad strategią już trwają. Jeszcze w marcu określone zostaną priorytety i cele strategiczne oraz kierunki ich realizacji. Do końca kwietnia 2007 roku przeprowadzona zostanie analiza materiałów i opracowań. Przygotowany projekt strategii poddany zostanie ocenie w kontekście zgodności ze Strategią Województwa Śląskiego. Między 1 maja a 30 czerwca przygotowany projekt będziemy konsultować z komisjami Rady Miejskiej, w tym czasie przeprowadzone zostaną konsultacje społeczne z przedstawicielami dąbrowskich instytucji, organizacji pozarządowych, społeczno-politycznych oraz specjalistami z różnych dziedzin. Niezwykle ważne będą dla mnie konsultacje z mieszkańcami. Bowiem od akceptacji społeczeństwa i zaangażowania mieszkańców zależy nasz wspólny sukces, jakim będzie rozwój Dąbrowy. W swych działaniach będę dążył aby miasto miało nakreślony cel, zapisany w strategii. Do 30 lipca zostanie przedstawiona ostateczna propozycja Ogólnej Strategii Rozwoju Dąbrowy Górniczej do roku 2013 r. Przyjęcie uchwały przez Radę Miejską dotyczącej strategii planowane jest na sierpień tego roku. Dzięki strategii długookresowej łatwiej nam będzie sięgać po środki unijne, o które tak bardzo będę walczył dla miasta i oczywiście o nowe inwestycje. Skoro mowa o inwestycjach To mamy wiele do zrobienia. Sprawą priorytetową jest przede wszystkim poprawa atrakcyjności inwestycyjnej miasta oraz ożywienie gospodarcze. Jednym z działań zmierzających do tego celu będzie przygotowanie przez gminę infrastruktury dla tworzonego Regionalnego Parku Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Wokół powstanie układ komunikacyjny łączący m. in. Tucznawę z Euroterminalem a następnie z drogą ekspresową S 1 prowadzącą do lotniska w Pyrzowicach. Dąbrowa musi lepiej wykorzystywać swój niewątpliwy atut, jakim jest świetne położenie. Tutaj krzyżują się drogi krajowe Kraków-Wrocław i Cieszyn-Gdańsk. W sąsiedztwie znajduje się Euroterminal z tzw. szerokim torem. W pobliżu, w Pyrzowicach i Balicach, funkcjonują międzynarodowe lotniska. Efektywne wykorzystanie właśnie tych mocnych stron jest jednym z kluczy do sukcesu gospodarczego. Nie trzeba dodawać, że powodzenie w tej dziedzinie pozytywnie przełoży się na inne sfery. Co jeszcze Dąbrowa Górnicza może zaoferować potencjalnym inwestorom? Inwestorzy mogą korzystać z udogodnień jakie stwarza Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna. Zamierzamy rozszerzyć system ulg dla przedsiębiorców, opracować zintegrowany system wspierania małych i średnich przedsiębiorstw oraz zaktywizować Fundusz Poręczeń Kredytowych. Na pewno sprawą wymagającą priorytetowego potraktowania są inwestycje w zakresie infrastruktury drogowej. mógł załatwić wszystkie niezbędne formalności. Kolejnym istotnym ułatwieniem będzie powstanie Systemu Centralnej Informacji o Działalności Gospodarczej (CIDG), który pozwoli zmniejszyć obciążenia biurokratyczne przy rejestracji oraz znacznie poprawi bezpieczeństwo obrotu gospodarczego poprzez szybkie dostarczenie wiarygodnych informacji o przedsiębiorcy kontrahentom, bankom, instytucjom administracji publicznej. Jeżeli chodzi o kwestię wsparcia finansowego przedsiębiorstw zainteresowanych wprowadzeniem innowacji, dokumentem kluczowym w tym przypadku jest Kierunki zwiększania innowacyjności. Zawarte są w nim rekomendacje kierunków, w jakich powinny zmierzać działania, które umożliwią stworzenie gospodarki opartej na wiedzy. Wsparcie finansowe innowacyjnych przedsiębiorstw zapisane jest w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka (POIG) oraz w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. W ramach zadań realizowanych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w 2007 r. planowane jest uruchomienie nowych form wsparcia MSP na ochronę własności przemysłowej. Jakie są założenia i cele resortu dotyczące promocji polskiej gospodarki w Europie i świecie w najbliższych latach? Obecnie w Ministerstwie Gospodarki we współpracy z instytucjami rządowymi, przedstawicielami biznesu i partnerami społecznymi przygotowujemy Strategię promocji gospodarki polskiej na lata Prace nad Strategią powinny zakończyć się w II kwartale 2007 r.

5 POLSKIE SAMORZĄDY W UE: DĄBROWA GÓRNICZA nr 60 Przyszłość Dąbrowy jest ściśle związana z inicjatywami podejmowanymi w Zagłębiu. Uczestnikami jakich przedsięwzięć w najbliższej przyszłości stanie się miasto? Na granicy z Sosnowcem powstaje centrum wystawiennicze EXPO Silesia. Będzie to z całą pewnością silny, prorozwojowy impuls dla całego regionu. Odwiedzającym targi Dąbrowa ma do zaoferowania m. in. atrakcyjny aqua park i nowoczesną halę sportową, a także Pałac Kultury Zagłębia, Miejską Bibliotekę Publiczną, Młodzieżowy Ośrodek Pracy Twórczej oraz Dom Kultury w Ząbkowicach. Tam naprawdę wiele się dzieje. Dzięki targom skorzysta nasza branża hotelarska i usługowa. W Dąbrowie Górniczej ulokowało się wiele firm. Proszę krótko scharakteryzować specyfikę ich działalności. Pierwsze skojarzenie dotyczące Dąbrowy, jakie nasuwa się wielu osobom to przemysł metalurgiczny. Prężnie działa tutaj Mittal Steel Poland o/dąbrowa Górnicza czyli dawna Huta Katowice oraz Koksownia Przyjaźń. Jednak oprócz tradycyjnych branż miasto daje możliwości inwestowania i rozwoju w innych sektorach. Już wkrótce produkcje sprzętu elektronicznego rozpocznie Pronox. W centrum miasta trwa budowa Centrum Handlowego Pogoria. Działają tu firmy logistyczne, motoryzacyjne, producenci szyb. Tak szeroki wachlarz branż najlepiej świadczy o tym, że Dąbrowa jest miastem elastycznym, spełniającym wymagania różnych inwestorów. Krótko mówiąc jest dobrym miejscem do robienia interesów. Z budżetu miasta wynika, że Dąbrowa Górnicza sporo środków przeznacza na pomoc dzieciom niepełnosprawnym. Mamy dwa ośrodki Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Słabo Widzących i Niewidomych oraz Zespól Szkół Specjalnych nr 5. Dzieci niewidome uczą się w obiekcie do tego nie przystosowanym, nadto jest ich tam dwa razy więcej, niż powinno być. Podobne Z PERSPEKTYWY RZĄDU kłopoty ma i szkoła specjalna, która przyjmuje młodzież z całego Zagłębia. Dlatego tak ważnym przedsięwzięciem jest budowa Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego z kompleksem sportowym dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. Idea stworzenia takiego ośrodka zrodziła się tuż po wygranych wyborach samorządowych. Budowa kompleksu, który zaplanowaliśmy jest dla mnie sprawą priorytetową, jedną z najistotniejszych w tej kadencji. Wybudujemy go ze środków miejskich, ale także marszałkowskich i unijnych, poparcie dla projektu jest bowiem bardzo szerokie. cd. na str. 6 Strategia będzie dokumentem określającym wizję, główne cele i obszary działania rządu, władz samorządowych, organizacji przedsiębiorców oraz innych instytucji publicznych w zakresie promocji gospodarczej Polski. Szczególny akcent zostanie położony m.in. na rozwój eksportu, wzrost sprzedaży na Jednolitym Rynku Europejskim, wzrost napływu inwestycji zagranicznych do Polski, zwiększenie polskich inwestycji za granicą i wzrost udziału gospodarki turystycznej w tworzeniu PKB. Inwestorów zagranicznych zamierzamy pozyskiwać efektywną polityką informacyjną i promocją. Niezbędny jest także rozwój doradztwa inwestycyjnego, baz danych o firmach zagranicznych, systemów informacji o potencjalnych partnerach dla zagranicznych przedsiębiorstw wśród krajowych firm, a także poprawa dostępności dobrych terenów inwestycyjnych. Ogromne znaczenie ma również tzw. opieka nad inwestorami, która wymaga stałego badania klimatu inwestycyjnego i opinii przedsiębiorców na temat inwestowania w Polsce. Do realizacji tych założeń niezwykle istotne są zmiany instytucjonalne. Strategia zakłada powstanie centralnej agencji rządowej, podporządkowanej ministrowi gospodarki, która będzie koordynować działalność promocyjną za granicą, zarządzać środkami finansowymi i szkolić przedsiębiorców. Podstawowym źródłem finansowania działań określonych w Strategii promocji gospodarki polskiej w latach będą środki przeznaczone w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na finansowanie priorytetu 6: Polska gospodarka na rynku międzynarodowym. Wybrane działania będą także finansowane w ramach 16 programów regionalnych. Z kolei działalność instytucji rządowych w realizacji Strategii będzie finansowana ze środków budżetowych. Jaki jest Pański stosunek do dość powszechnie w mediach propagowanego przy okazji oceny pracy rządu w roku 2006 poglądu, że nie udało mu się zepsuć gospodarki? Humorystycznie mogę powiedzieć, że nie jest po prostu możliwe wszystkim dogodzić. W krajach przechodzących transformację z gospodarki centralnie zarządzanej na rynkową, wciąż aktualna pozostaje antyczna przypowieść o statku miotającym się w czasie sztormu pomiędzy Scyllą a Charybdą, dwoma przeciwległymi skałami leżącymi w wąskiej cieśninie. Z jednej strony, gdy rząd podejmuje jakieś działania w sferze gospodarczej, niektórzy mówią, że to w ogóle niepotrzebne, bo wszystko rozwiąże niewidzialna ręka rynku, z drugiej zaś, wciąż słyszy się opinie, że rząd nic nie robi, bądź w najlepszym wypadku, że interwencji administracji państwowej w gospodarkę jest zdecydowanie za mało. Mam czasem wrażenie, że w świadomości mediów wciąż jeszcze, mimo najlepszych czasem chęci dziennikarzy i redaktorów, pokutuje wizja bliższa temu, co miało miejsce w poprzedniej epoce. Na szczęście minęły już (i mam nadzieję, że bezpowrotnie) czasy, w którym o wszystkim decydował rząd i jego agendy. Przy całym szacunku dla dynamicznej specyfiki pracy współczesnych mediów, goniących za spektakularnymi newsami, warto czasem spojrzeć głębiej i szerzej, niż tylko pozwala na to widok z okien poszczególnych redakcji lub stacji telewizyjnych Chociażby moje odpowiedzi na Państwa pytania w tym wywiadzie pokazują, że rząd i ministerstwo, którym kieruję, pracują i podejmują aktywne działania w sferze gospodarczej. Natomiast zmierzenie się z zagadnieniem, jaki powinien być stopień aktywności rządu w gospodarce zawsze pozostanie uzależnione od poglądów osoby, która będzie się na ten temat wypowiadać. Jestem empirykiem, więc mam świadomość, że idealne i działające czysto mechanicznie modele gospodarcze, w rzeczywistości nie istnieją. W prawdziwym systemie wolnorynkowym wciąż istnieć będzie napięcie i różnica zdań pomiędzy tym, w jakie obszary gospodarki powinno się angażować państwo. Fakt, że takie różnice wciąż istnieją i dyskusja na ten temat ciągle trwa, zawdzięczamy moim skromnym zdaniem właśnie temu, że wolny rynek istnieje i w jego ramach możemy swobodnie dyskutować, ile miejsca pozostawimy państwu, a ile grze rynkowej. W tym popularnym sloganie, który Państwo przytoczyli, widzę ukrytą, aczkolwiek istotną sprzeczność politycy i dziennikarze, którzy stale krytykują Rząd, że za bardzo interweniuje w gospodarkę, w kolejnych zdaniach tej samej wypowiedzi zarzucają nam bierność, przy jednoczesnym przyznaniu obiektywnego faktu, że mamy do czynienia ze wzrostem gospodarczym. Jestem bardzo ciekawy, jak oni sami widzą taką sprzeczność. Jak do tej pory, nie usłyszałem jeszcze z ich strony satysfakcjonującej odpowiedzi... Dziękuję za rozmowę. 5

6 nr 60 6 POLSKIE SAMORZĄDY W UE: DĄBROWA GÓRNICZA cd. ze str. 5 Czas na Dąbrowę Dąbrowa Górnicza to nie tylko inwestorzy. Co możecie zaproponować, szczególnie ludziom młodym, w zakresie edukacji i nauki? W mieście działają trzy wyższe uczelnie: Wyższa Szkoła Biznesu, Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego oraz Politechnika Śląska. Miasto współpracuje z uczelniami i wspiera ich rozwój. Sprawy dotyczące oferty edukacyjnej traktuję bardzo poważnie. Szczególnie owocnie układa się współpraca z Wyższą Szkołą Biznesu. Władze i samorząd studencki uczelni organizują wiele ciekawych imprez o charakterze naukowym jak też związanym z tematyką społeczną i gospodarczą. Są to różnego rodzaju konferencje, sympozja, wykłady. Dodam, że gros tych wydarzeń realizowanych jest we współpracy z miastem. Od 19 marca po raz kolejny, rusza III Festiwal Nauki. W programie festiwalu jednak napisano, że to prezydent Dąbrowy Górniczej jest współorganizatorem tego przedsięwzięcia Zgadza się Festiwal Nauki organizowany jest przez miasto i Wyższą Szkołę Biznesu. Jest to impreza, która na stałe zagościła w kalendarzu wydarzeń kulturalno-naukowych w województwie. Jej atrakcyjny program i popularno-naukowy charakter co roku przyciąga rzesze uczestników. Specyfika Festiwalu polega na tym, że nie jest nastawiony wyłącznie na hermetyczne środowisko akademickie i studenckie. Każdy ma możliwość wysłuchania ciekawych wykładów oraz uczestniczenia w rozmaitych dyskusjach na wiele interesujących tematów. W Dąbrowie istnieją ośrodki kulturalne z pewnym potencjałem, który moim zdaniem nie jest należycie wykorzystywany. Czy ma Pan jakieś pomysły na ożywienie życia kulturalnego w mieście? Chciałbym przełamać impas w zakresie działań artystycznych. Do miasta przylgnęła etykietka kulturalnej pustyni i niestety po części jest to prawda. Dlatego tak ważne jest aby pobudzić inicjatywy artystyczne. Są konkretne pomysły i co najważniejsze, wcielamy je w życie. W dniach września 2007 roku odbędzie się w Dąbrowie Górniczej I Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Michała Spisaka. Jest to pierwsza impreza tej rangi, która ma na celu promowanie młodych talentów oraz twórczości znakomitego kompozytora pochodzącego z naszego miasta. W skład Komitetu Honorowego Konkursu weszli m. in.: Krzysztof Penderecki, Wojciech Kilar, Jan Krenz. Pozornie może się to wydać dziwne, ale można tutaj wypoczywać. Tak, to prawda. Dąbrowa to również atrakcyjne tereny rekreacyjne. Nasze miasto ma wspaniałe zaplecze przyrodnicze ze sztucznymi jeziorami, powstałymi po wyrobiskach dawnych kopalni piasku. Tam uczyłam się żeglowania Od lat uprawia się tam żeglarstwo, sporty wodne, są kąpieliska, a wokół jezior ścieżki rowerowe i trasy spacerowe. Pogoria IV sztuczne jezioro powstające na terenie wyrobiska po kopalni Kuźnica Warężyńska - docelowo będzie zajmowała obszar 560 hektarów. Jej długość wyniesie prawie 8 kilometrów. Prawdopodobnie tylko nieliczni wiedzą, że część Pustyni Błędowskiej obszaru unikatowego w skali nie tylko naszego kraju leży w granicach administracyjnych Dąbrowy Górniczej. W obszarze miasta znajduje się także część Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. W sąsiedztwie znajduje się malownicza Jura Krakowsko-Częstochowska. Aby umożliwić turystom korzystanie z tego co mamy do zaoferowania w sferze rekreacji w Błędowie powstanie eurocamping. Czym będzie Eurocamping? To osiem czteroosobowych domków campingowych i portiernia, budynek kuchenno-sanitarny, pawilon grilowy, boisko do piłki siatkowej, a także pole namiotowe, miejsca dla przyczep campingowych i parking dla turystów. Trzy domki zostaną w pełni przystosowane dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Eurocamping Błędów, jako punkt wypadowy na największy w Polsce i Europie Środkowej obszar wydm śródlądowych, ma szansę przyciągnąć do naszego miasta turystów nie tylko z regionu, ale także z całego kraju. Jako ciekawostkę podam, że tam swój początek bierze Szlak Pustynny PTTK o długości 28,5 km. Nowy Eurcamping będzie ofertą dla turystów podróżujących przyczepami campingowymi oraz amatorów biwakowania pod namiotami. Mamy nadzieję, że wszystkie te atrakcje sprawią, iż wiele osób wybierze się na wypoczynek na łonie natury i odwiedzi niezwykłe miejsca Dąbrowy Górniczej. Jaką Dąbrowę widzi Pan w przyszłości? To nowoczesne europejskie miasto pielęgnujące tradycje dziejowe i kulturowe Ziemi Zagłębia Dąbrowskiego. Miasto o zrównoważonym rozwoju gospodarczym, kulturowym, wrażliwym na zjawiska społeczne dbające o środowisko przyrodnicze i ekologię, zaangażowane w życie regionu i województwa. Dąbrowa to również miasto otwarte na współpracę i uczestniczenie w życiu regionu śląsko dąbrowskiego. Dziękuję za rozmowę.

7 W ŚWIECIE AUTORYTETÓW: 85-LECIE PROF. WŁADYSŁAWA BARTOSZEWSKIEGO nr 60 Wnikliwa obserwacja wydarzeń i zjawisk na najwyższych piętrach władzy politycznej i gospodarczej skłania do stawiania sobie pytań o to, na ile w dzisiejszej Polsce są warte rzeczywiste kompetencje i umiejętności? Myślę, że w tej chwili te wartości muszą odzyskać swoją rangę, ponownie zakorzenić się w systemie zasad, jakimi kierujemy się my wszyscy. Jest Pan niewątpliwie człowiekiem, który dla znakomitej większości Polaków jest uosobieniem kogoś, kogo brak odczuwamy bardzo boleśnie. Autorytety to swoiste punkty odniesienia, do których odwołuje się przeciętny obywatel usiłując odnaleźć się w otaczającej go rzeczywistości. Obserwując tolerowanie różnego rodzaju patologii w życiu społecznym, gospodarczym, politycznym zadaje sobie wiele pytań, na które nie znajduje odpowiedzi. Wypatruje wówczas drogowskazów i coraz rzadziej je odnajduje w ludziach, na których postawie mógłby się oprzeć. Wśród tych pytań jednym z najczęściej zadawanych jest: kim warto być? Istotnie, społeczeństwo odczuwa dziś coś w rodzaju głodu kompetentnych, rzeczowych, wolnych od uwikłań grupowych, czy partyjnych i odpowiedzialnych autorytetów. Widzę to bardzo ostro, bo sam jako bezpartyjny, wesoły staruszek często podróżujący po Polsce i spotykający się z rozmaitymi środowiskami, także młodzieży, mam okazję przekonać się jak bardzo zagubienie w świecie wartości doskwiera ludziom. W listopadzie ubiegłego roku uczestniczyłem w debacie zorganizowanej w ramach tzw. Areopagu Gdańskiego, na którą przybyło około 1500 studentów. Bilbordy zapowiadające to wydarzenia informowały, że będę odpowiadał na prowokacyjne pytanie: Czy opłaca się być przyzwoitym? Otóż ja nigdy nikogo nie przekonywałem, że się opłaca taką postawę prezentować, tylko, że warto. To ogromna różnica. Bo nie wszystko, co się opłaca to warto. Chciałbym, aby idąc przez życie nasi synowie, córki, wnuki, kierowali się przede wszystkim wartościami moralnymi, bo w ostatecznym rozrachunku to one są warunkiem szczęścia i powodzenia, niekoniecznie wynikających z cynicznego wyrachowania i rachunku ekonomicznego. Jak w takim razie odnieść się do takich pojęć jak kompetencje, profesjonalizm, umiejętności? Ludzie tęsknią do tego, aby móc ufać politykom, posłom, senatorom, ministrom, radnym i to wyczekiwanie nie jest wcale związane z literkami skrótowo określającymi nazwę jakiegoś konkretnego ugrupowania, czy partii politycznej. W tej tęsknocie pozostają miliony normalnych, przyzwoitych ludzi. Pragną ufać, a nie zawodzić się. Chcą przyjąć, ze jeżeli ktoś twierdzi, iż działa w myśl odnowy moralnej, to wynikną z tego jakieś konsekwencje praktyczne na przykład nie będzie już afer korupcyjnych albo seksualnych wśród tych, którzy zostali przez naród powołani do rządzenia. Oczywiście te patologie są możliwe wszędzie i wszędzie występują, ale nigdzie nie są elementem definicji pojęcia odnowy moralnej. To tłumaczy dlaczego tak wielu Polaków nie chce mieć nic wspólnego z polityką. Są to ludzie niepolityczni, niezdecydowani, pomieszani wewnętrznie, zagubieni. Ale czy to jest ich wina? Czy ich winą jest to, że nie chcą się angażować w budowę struktur państwa od dołu? Wielokrotnie natykałem się na dowody, że kompetencje wcale nie musza być tożsame z wyszkoleniem. Zaskakujące tu posłużę się własną osobą ale wielokrotnie okazywano mi wyrazy szacunku za działania w dziedzinie polityki zagranicznej, a przecież nie jestem zawodowym dyplomatą, nie mam przygotowania politologicznego, ani prawniczego. Starałem się za to zawsze patrzeć na swoje życie, uczyć się z niego i w ramach własnego sumienia rozstrzygać problemy, których rozwiązania nie znajdzie się w żadnej encyklopedii. Kompetencje zatem nie zawsze idą w parze z wyszkoleniem, suchą wiedzą. Trzeba wiedzieć jak robić z niej użytek. I tutaj właśnie wkraczamy w sferę wartości. Czy świat wartości moralnych, etycznych łatwo odnaleźć w czasach kultu dla konsumpcji i żądzy posiadania dóbr materialnych? Zwróciła się do mnie niedawno grupa studentów z prośbą o udział w dyskusji na temat negocjacji, czyli sztuki Kim warto być? Z prof. WŁADYSŁAWEM BARTOSZEWSKIM rozmawia Jacek Broszkiewicz porozumiewania się, przezwyciężania różnic, umiejętności budowania jakiegoś większego lub mniejszego, płytszego lub głębszego konsensusu, czyli przekładając to na język praktyki umiejętności doprowadzenia do korzystnej dla obu stron transakcji: sprzedaży używanego samochodu, czy kupna mieszkania. Wówczas nie zaczynamy rozmowy od okazywania arogancji wobec partnera, ale też nie dopuszczamy do okazywania jej nam. Potrafimy to robić w wymiarze naszych skromnych decyzji, wtedy, kiedy chodzi o kwestię kilkudziesięciu, czy kilkuset tysięcy złotych kredytu, pożyczki. Wtedy myślimy w kategoriach rzeczowości, uprzejmości, uczciwości informacji, kompetencji, fachowości eksperta. I to jest normalne, każdy to rozumie i nikomu nie trzeba tych zasad tłumaczyć, albo uczyć ich. Natomiast, kiedy w grę wchodzi kwestia porozumiewania się regionów, społeczeństwa, narodów, albo tylko partii we własnym kraju, powołujących się w dodatku na podobny katalog wartości chrześcijańskich, które wyznają to okazuje się, że wszystkie te zasady stosowane w codziennym życiu przez przeciętnego obywatela biorą w łeb. I to właśnie ludzi peszy i ogłupia. Jestem człowiekiem prywatnym, ode mnie nic nie zależy, nikomu nie mogę dać posady ani jej zabrać, nikogo poprzeć, w żadnej partii na nic rozstrzygająco wpłynąć, bo po prostu jestem bezpartyjny. Tymczasem obserwuję niesamowitą karierę kumoterstwa, akceptowania zwyczaju, że pierwszeństwo ma głupiec, ale kolega partyjny, przed człowiekiem mądrym z tego samego ugrupowania, ale nieco oddalonym od tych, którzy rządzą. Ten zwyczaj zakorzenił się w Polsce cd. na str. 12 7

8 nr 60 8 Wiele środowisk samorządowych niepokoją zjawiska związane z budową tzw. IV RP. Ludzie przywiązani do idei demokracji lokalnej dostrzegają dla niej zagrożenia. Jaki jest stosunek Pani Prezydent do procesu rzeczywistego centralizowania władzy (silne państwo, weto wojewodów) kosztem kompetencji i samodzielności samorządów regionalnych i lokalnych? Silna władza nie musi oznaczać dążenia do centralizacji za wszelką cenę. Samorząd z definicji powinien być polem jak największej wolności obywateli. Dlatego jedną z pierwszych moich decyzji po objęciu urzędu było przekazanie pełnomocnictw dla burmistrzów. Teraz mogą oni samodzielnie podejmować decyzje związane z kadrami i nieruchomościami. Z niepokojem przyglądam się inicjatywom, których celem może być ograniczanie decyzji samorządów. Tak jest w przypadku wspomnianego veta wojewodów. Otrzymali oni prawo podważania projektów, które przechodzą przecież rygorystyczną ścieżkę, by decyzja o dofinansowaniu mogła zapaść. Pani poprzednik na stanowisku Prezydenta Warszawy, jeśli nie liczyć krótkiego epizodu komisarycznych rządów Kazimierza Marcinkiewicza, został prezydentem RP. Czy w Lechu Kaczyńskim dostrzega Pani sprzymierzeńca polskich samorządów, zwolennika zwiększania ich kompetencji i możliwości finansowych np. w kontekście powiązania dochodów samorządów z dochodami budżetu? Samorządność jest antytezą centralistycznego podejścia do zarządzania, woli decydowania o wszystkim jednoosobowo. W Warszawie za rządów Lecha Kaczyńskiego mieliśmy do czynienia ze skrajnie centralistycznym modelem zarządzania. Systematycznie go zmieniam, cedując na burmistrzów kompetencje związane z kwestiami kadrowymi czy polityką lokalową. Przygotowałam projekt statutu, dokumentu o fundamentalnym znaczeniu, który nie mógł powstać przez lata. Jeśli chodzi o finanse, to stolica musi oddawać do budżetu tzw. janosikowe. W Warszawie jest to ogromna suma, ponad pół miliarda złotych. Te pieniądze zostały przez stolicę wypracowane, chcielibyśmy, aby w niej zostały i przyspieszały rozwój miasta. Oczywiście Warszawa jako najbogatsze miasto w Polsce powinna łożyć POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ: WARSZAWA Grać w wyższej lidze Z HANNĄ GRONKIEWICZ-WALTZ Prezydentem Miasta Stołecznego Warszawy rozmawia Jacek Broszkiewicz na potrzeby budżetu. Pozostaje jednak kwestia skali. Jakie są oczekiwania Pani Prezydent wobec ustawy metropolitalnej jakie zapisy związane z kontynuacją idei Rzeczpospolitej Samorządnej powinny się w niej znaleźć i jakie są szanse na rychłe jej uchwalenie przez Sejm? Warszawa ma wszelkie dane po temu, aby pełnić rolę lidera w Europie Środkowo-Wschodniej. Aby tak się stało, stolica musi stymulować rozwój całej aglomeracji. Dlatego nie czekając na ustawę wprowadzamy rozwiązania, które mają bardziej zespolić stolicę z sąsiadującymi gminami. Mam tu na myśli ułatwienia komunikacyjne takie jak wspólny bilet ważny w całej aglomeracji, usprawnienie podmiejskich połączeń kolejowych. Musimy także poprawić infrastrukturę nie tylko w samym mieście, ale także w jej okolicach, niezbędna jest więc obwodnica, dobre drogi, drugie lotnisko. Prowadzimy również wspólne działania dotyczące organizacji gospodarki wodno-ściekowej. Na razie chcemy powołać związek gmin, które mają wspólny interes komunikacyjny. W Sejmie niech swoją drogą powstaje ustawa. Współpracować można skutecznie bez ustawy, choć z założenia oczywiście nie jestem jej przeciwna. W nawiązaniu do poprzedniego pytania chciałbym poznać Pani opinię na temat szans i skutków także dla stolicy powstawania w Polsce jednorodnych organizmów miejskich w rodzaju megamiasta Silesia z ponad 2-milionowym potencjałem demograficznym. Czy widzi Pani w takim rozwoju wypadków zagrożenie dla pozycji Warszawy, czy też raczej istotny czynnik cywilizacyjnego rozwoju kraju bez uszczerbku dla znaczenia stolicy? Unia Europejska wspiera metropolie, bo ich rozwój pomaga całym regionom. Powstanie megamiasta na Śląsku nie postrzegam jako zagrożenia dla Warszawy. Polskie miasta powinny się rozwijać, a konkurencji szukać nie w kraju, ale w innych wielkich stolicach, takich jak Praga czy Budapeszt. Z uwagi na interes całego kraju to one powinny przyciągać jak najwięcej kapitału w klasycznym rozumieniu, i co ważniejsze kapitału wiedzy. Zdrowa rywalizacja między organizmami miejskimi jest wręcz pożądana. Warszawa robi wiele, by jej jedynym atutem w rywalizacji z innymi metropoliami nie była jedynie jej stołeczność. Wspomniałam już o współpracy na polu transportu miejskiego i gospodarki wodno-ściekowej. Jest jeszcze jedna potencjalna przewaga konkurencyjna stolicy nad innymi polskimi metropoliami. Chciałabym, by Warszawa została regionalnym centrum finansowym w skali stosownej do polskiej gospodarki. Stworzenie takiego centrum pozwoli by Warszawa odgrywała rolę stolicy regionu. Instytucje rynku kapitałowego, firmy konsultingowe i analityczne, kancelarie prawne czy firmy public relations potrzebują dużej ilości kapitału wiedzy. Rozwój tych podmiotów i pozyskanie przez

9 POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ: WARSZAWA nr 60 nich najlepszych polskich specjalistów będzie wspierać rozwój innych branż branży nieruchomości, nowych technologii, oczywiście usług. Budowa centrum finansowego to coś więcej niż tworzenie dobrych, wysokopłatnych miejsc pracy. Skupienie w jednym miejscu pokrewnych usług o wysokiej wartości dodanej tworzy synergię oraz efekty mnożnikowe. Jako miasto będziemy grali w innej lidze nie tylko jako centrum outsourcingu, czy centrum logistyczne ale jako centrum wiedzy i usług najwyższej jakości. By tak się działo, należy bezwzględnie budować przyjazną przestrzeń metropolitarną, dbać o jakość życia. Założenia polityki regionalnej Unii Europejskiej na lata faworyzują rozkwit metropolii na Kontynencie. Jakie są zamierzenia samorządowych władz stolicy, plany związane z możliwie najbardziej efektywnym wykorzystaniem funduszy strukturalnych, jakie kwoty z UE wchodzą w rachubę i na co w pierwszej kolejności będą kierowane? Nie da się ukryć faktu, że Warszawa plasuje się dopiero na szóstym miejscu pod względem wykorzystania funduszy w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Stolica żyła dotąd mitem globalnej absorpcji środków, podczas gdy per capita zostawała daleko za Wrocławiem czy Bydgoszczą. Należy to zmienić. Warszawa zawsze była liderem zmian i tak powinno również być, gdy chodzi o pozyskiwanie funduszy z Unii Europejskiej. Warszawa przygotowała ponad 40 projektów, na które chcielibyśmy uzyskać ok. 19,8 mld zł z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w latach Obejmują ona inwestycje z takich obszarów, jak transport, infrastruktura drogowa, ale także życie społeczne, nauka, dziedzictwo kulturowe, rozwój turystyki oraz informatyki. Regularnie te projekty przeglądam, bo nie ma nic gorszego niż stracone szanse. Ograniczęproblem sterowności administracją samorządową Warszawy. Chcę zapewnić, że będziemy przykładać równie dużą wagę do kluczowych projektów infrastrukturalnych związanych z transportem czy gospodarką wodno-sciekową jak i do mniejszych, sztych na miarę, o których duże metropolie skupione na kluczowych projektach często zapominały. Stolica pozyska więcej specjalistów do spraw funduszy i będzie inicjować więcej projektów z zakresu współpracy metropolitarnej. Wreszcie, postawi na dialog społeczny wszędzie tam, gdzie jest on niezbędnym elementem prowadzenia inwestycji. Na zakończenie jeśli Pani pozwoli zadam pytanie związane z Pani celami politycznymi, jako wiceprzewodniczącej Platformy Obywatelskiej. Wiadomo, powszechnie, że przywiązana jest Pani zwłaszcza do idei zapewnienia wolności i swobód demokratycznych przy zrównoważonym wzroście gospodarczym i konkurencyjności oraz tworzenia no- 100 DNI PREZYDENT WARSZAWY Na początku marca minęło pierwszych 100 dni prezydentury Hanny Gronkiewicz- Waltz, która na specjalnie zwołanej z tej okazji konferencji prasowej podsumowała efekty swojej pracy dla Warszawy: Przez te 3 miesiące miałam okazję poznać wiele spraw i projektów powiedziała Niedokończonych, zaniedbanych, porzuconych, ale też przykłady wielkich wizji, za którymi nic nie stało. Mam jednak nieodparte wrażenie, że w Warszawie ruszyło. Ruszyły rzeczy duże i małe, ale przede wszystkim rozpoczęliśmy zmiany systemowe. Od początku tego roku najwięcej zmian warszawiacy odczuli w komunikacji miejskiej. Dzięki decyzji Pani Prezydent po całym mieście można podróżować używając wspólnego biletu. W II kwartale tego roku takie ułatwienie będzie obowiązywało na terenie całej aglomeracji. Sukcesywnie wymieniany jest tabor autobusowy. MZA zakupiło 150 nowych autobusów, a do końca roku planuje ogółem wymienić 400. Dużym ułatwieniem dla mieszkańców okazało się wprowadzenie weekendowych, nocnych kursów metra. Podróżowanie po stolicy staje się coraz bezpieczniejsze m.in.: dzięki rozbudowie systemu monitoringu ulic i wprowadzeniu 50 patroli policji i staży miejskiej w środkach komunikacji. Bezpieczniejsze były także studniówki, nad których przebiegiem czuwała straż miejska. Od początku prezydentury Hanna Gronkiewicz- Waltz kładzie duży nacisk na przyspieszenie inwestycji miejskich. Ratusz rozpisał nowy przetarg na Most Północny, wynegocjował w Unii Europejskiej przedłużenie o rok terminu budowy oczyszczalni Czajka, zamierza zwiększyć do 20% ilości planów zagospodarowania przestrzennego Warszawy. Rozstrzygnięto konkurs na projekt Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Do spraw pilnych Pani Prezydent zaliczyła także decyzje w dziedzinie opieki społecznej. Dofinansowała projekty związane z aktywizacją osób starszych i niepełnosprawnych np. Uniwersytety Trzeciego Wieku, program asystent osoby niepełnosprawnej, a także uruchomiła Forum Polityki Społecznej. Także warszawska służba zdrowia odczuwa pierwsze zmiany m.in. dzięki utworzeniu dużego Centrum Odwykowego poprzez połączenie trzech specjalistycznych ośrodków leczenia uzależnień, faktycznego uruchomienia oddziału w Warszawskim Szpitalu dla Dzieci, uzdrowienie sytuacji w ZOL na ul. Mehoffera, w tym roku planowane są remonty w 7 miejskich szpitalach. Ratusz przejął nadzór od Zarządu Mienia nad stadionem Legii oraz przeznaczy środki na modernizację KS Polonia. Ostatnie zmiany jakie zachodzą na rynku pracy wymuszają zmianę profilu kształcenia warszawskiej młodzieży. Decyzją Pani Prezydent wprowadzono 55 nowych oddziałów w szkołach zawodowych i technikach, zmniejszono liczebność klas a także dofinansowano zwiększenie liczby godzin pozalekcyjnych. Warszawa to miejsce wielu wydarzeń kulturalnych. Ratusz przykłada do nich duża wagę, dlatego 133 inicjatyw teatralnych i muzycznych, wyłonionych w drodze konkursu, uzyskało dofinansowanie z miejskiej kasy. Podobnie jak znany już w całej Europie Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena. Zmiany systemowe byłyby niemożliwe bez szybkich decyzji usprawniających prace Ratusza. Można do nich zaliczyć decentralizację czyli przekazanie nowych pełnomocnictw dla burmistrzów dzielnic, rozpisanie audytu organizacyjnego czy przygotowanie prezydenckiego projektu statutu m.st. Warszawy. Prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz zadbała także o dobry budżet dla stolicy: deficyt będzie niższy o 204 mln zł, 2 mld zł miasto przeznaczy na inwestycje oraz zwiększy wydatki na: służbę zdrowia, transport, opiekę społeczną, oświatę, sport i budownictwo komunalne. wych miejsc pracy. Jakie obecnie jako Prezydenta Warszawy są Pani możliwości wprowadzania w życie tych wartości? Prezydent miasta nie jest wybierany po to, by prowadzić ideowe spory. Ma zapewnić sprawne zarządzanie i rozwój miasta, który winien korespondować z ambicjami i potrzebami jego mieszkańców. Poszanowanie praw i wolności i zapewnienie rozwoju gospodarczego to fundamenty demokracji, z którymi w żaden sposób nie można polemizować, szczególnie w Warszawie, mieście ludzi dynamicznych, świadomych swoich praw i wpływu, jaki zła polityka może mieć na ich życie. Ideologizowanie to metoda na unikanie odpowiedzialności za niewygodny stan rzeczy. Konflikty, jakie rozpętuje Prawo i Sprawiedliwość uważam za element gry, która ma odsunąć uwagę od spraw naprawdę ważnych dla samorządu, od prób ograniczania jego kompetencji. Oczywiście nie uważam, że fundamentalne spory ideowe nie są ważne. Jednak samorząd powinien być tylko i wyłącznie miejscem batalii na najlepsze, najbardziej efektywne rozwiązania dla mieszkańców. Dziękuję za rozmowę. 9

10 nr POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ: ŁEBA Perła Wybrzeża Rok 2007 stoi pod znakiem rozpoczęcia finansowania przez UE projektów służących polskiemu rozwojowi regionalnemu. Do rozdysponowania w latach jest ponad 67 miliardów euro. Jaka część z tych środków ma szanse trafić do Łeby, na co będą one przeznaczone i w jakiej mierze są skorelowane z lokalną strategią rozwoju? Doświadczenie w zdobywaniu funduszy, Łeba posiada już od ponad dziesięciu lat. Z funduszu PHARE 1994 w ramach współpracy transgranicznej Polska-Dania pozyskano ponad 2 mln ECU na budowę portu jachtowego. W czerwcu 1998r. oddano do użytku jedyną na polskim wybrzeżu, nowoczesną marinę na 120 jednostek pływających. Do dyspozycji żeglarzy jest obiekt wyposażony w pełne zaplecze sanitarne, pokoje gościnne, lokal gastronomiczny, stację paliw, usługi poczty, telekomunikacji, sklep żeglarski. W 2006 roku wybudowano przy udziale środków funduszu PHARE 2003 /Euroregion Bałtyk/ Centrum Obsługi Morskiego Ruchu Turystycznego budynek w którym mieszczą się; hangar do naprawy jachtów, centrum szkoleniowe dla żeglarzy, siedziby klubów żeglarskich. W listopadzie 2006 roku zakończono budowę tzw. obwodnicy wschodniej Łeby o długości 2 km. Projekt pt. Poprawa dostępu do portu morskiego Łeba i odciążenie układu komunikacyjnego miasta, zrealizowano przy znacznym udziale środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 12 mln złotych. Z dużymi nadziejami przyjęliśmy w Łebie informację o unijnym budżecie na lata Kwota 67 mld euro zabezpieczona na rozwój regionalny naszego kraju to niepowtarzalna szansa na zrealizowanie wielu ważnych przedsięwzięć. Komentarze unijnych komisarzy i polityków wskazują na realizację z tego budżetu głównie dużych projektów. Jestem przekonana, że również dla takich miast jak Łeba fundusze unijne będą dostępne. Mamy wiele marzeń. Szukamy źródeł dofinansowania budowy kompleksu sportowo-rekreacyjnego, uruchomienia programu rewitalizacji, budowy ścieżek rowerowych, budowy tzw. obwodnicy zachodniej, działań promocyjnych dotyczących także współpracy z europejskimi partnerami. Znamy mechanizmy pozyskiwania i rozliczania unijnych środków i będziemy skutecznie zabiegać o dalsze fundusze z unijnego budżetu dla naszej gminy. Czy niepokój mniejszych społeczności lokalnych związany z preferowaniem przez UE rozwoju metropolii europejskich, w tym i polskich jest uzasadniony? Czy spostrzega Pani oznaki marginalizowania Waszych potrzeb i narastanie trudności w pozyskiwaniu Z HALINĄ KLIŃSKĄ Burmistrzem Łeby rozmawia Jacek Broszkiewicz środków europejskich z przeznaczeniem na realizację projektów lokalnych w mniejszych miastach, w tym i w Łebie? Poruszona kwestia jest niezwykle istotna dla naszego miasta. Łeba liczy około cztery tysiące mieszkańców i według tej zmiennej wszędzie jest klasyfikowana. We wszystkich niemal planach i instrukcjach nie uwzględnia się sezonowości miasta. Przez kilka miesięcy w roku zabezpieczamy potrzeby tysięcznego miasta. Ta sytuacja dotyczy każdej sfery życia, od komunikacji zaczynając, na gospodarce odpadami kończąc. Wielkość budżetów małych miast nie pozwala często na realizację wielu bardzo ważnych przedsięwzięć. To właśnie w unijnych funduszach upatrywana jest szansa realizacji zaplanowanych zadań. Zdajemy sobie sprawę z aspiracji rozwojowych dużych aglomeracji, jednak nie zamierzamy rezygnować ze starań o pomoc unijną, która pomoże nam skuteczniej rozwijać się, dbając jednocześnie o zachowanie unikatowych wartości i walorów naszej gminy. W poprzednim wydaniu ER-P minister rozwoju regionalnego Grażyna Gęsicka i komisarz UE ds. polityki regionalnej Danuta Hübner sygnalizowały potrzebę poszukiwania instrumentów ułatwiających generowanie przez samorządy udziałów własnych niezbędnych do przeprowadzania przedsięwzięć dofinansowywanych przez UE. Na jakie instrumenty mogłaby Pani wskazać, co Pani sądzi o nadziejach związanych z partnerstwem publiczno-prywatnym? Czy ma ono szanse rozwinąć się w atmosferze dość powszechnego lęku samorządowców przed podejrzeniami o niejasne związki ze światem biznesu? Bardzo szczęśliwe są gminy, które nie muszą martwić się o źródła generowania środków własnych podczas starań o unijne dotacje. Nawet przy zrównoważonym rozwoju gminy i zachowaniu dynamiki i poziomu realizacji strategii rozwoju, trudno jest przeprowadzić zaplanowane inwestycje bez wsparcia funduszy pomocowych. Budżet Łeby nie udźwignąłby samodzielnie żadnej z większych inwestycji realizowanych w ostatnich kilkunastu la-

11 POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ: ŁEBA nr 60 tach. Partnerstwo publiczno -prywatne to moim zdaniem dobra forma realizacji zadań publicznych przy zaangażowaniu kapitału prywatnego. Oczywiście istnieje jeszcze duża doza dystansu czy jak nazwał Pan, niepokoju, związana z uruchamianiem tego typu przedsięwzięć. Wynika on jednak bardziej z nieznajomości mechanizmów wykorzystania tego instrumentu, niż z innych obaw. Muszą być jasne i klarowne zasady wsparte przejrzystą i ogólnodostępną informacją. W Łebie zrealizowano kilka inwestycji z udziałem prywatnego kapitału. Są to przedsięwzięcia związane z budową i modernizacją chodników, oświetleniem ulic, urządzaniem parków. Jaką wagę przykłada Pani i samorząd Łeby do relacji z małymi i średnimi przedsiębiorstwami? Na czym skoncentrują się Pani działania w tym obszarze w pierwszym rzędzie i jakie formy wsparcia MŚP planuje Pani wprowadzić na terenie swego działania? W Łebie zarejestrowanych jest ponad 1000 podmiotów gospodarczych. Swobodnie interpretując ten wynik można śmiało założyć, że każda rodzina w naszym mieście prowadzi własną firmę. To z jednej strony bardzo specyficzna sytuacja, ale ja wolę traktować ten fakt jako dowód przedsiębiorczości naszych mieszkańców. Większość z tych firm to podmioty świadczące usługi związane z obsługą ruchu turystycznego, dlatego najszersze relacje łączą gminę z tymi firmami na polu związanym z szeroko pojętą promocją Łeby, realizowaną z naszego ramienia przez Lokalną Organizację Turystyczną. Gmina prowadząc działania związane z infrastrukturą oraz planowaniem, ściśle współpracuje z zainteresowanymi podmiotami. Wszystkim nam zależy na dynamicznym rozwoju miasta, dlatego wspólnie staramy się np. o uzyskanie statusu uzdrowiska i co za tym idzie budowaniu nowych produktów turystycznych, które pozwolą turystom myśleć o Łebie przez cały rok. Dobrym przykładem będzie tu wędkarstwo morskie, od wielu lat istniejące w Łebie i z Łebą kojarzone, ostatnio przeżywa olbrzymi rozkwit. Każdego weekendu, kiedy pozwala na to pogoda, przyjeżdżają do nas setki wędkarzy z całej Polski, i z zagranicy. Swoją aktywność i przedsiębiorczość łebianie realizują także zrzeszając się w różne organizacje pozarządowe głównie stowarzyszenia. W naszym małym miasteczku funkcjonuje ponad dwadzieścia organizacji pozarządowych. Gmina współpracując na tym poziomie tworzy warunki do realizacji małych lokalnych przedsięwzięć. Wspieramy przedsiębiorców również na polu edukacji. Regularnie, korzystając z Europejskiego Funduszu Społecznego, organizujemy szkolenia z wielu dziedzin dostępne dla mieszkańców i przedsiębiorców. Łebianie potrafią wspólnie realizować wiele pomysłów i inicjatyw. Swoistą osobliwością Łeby jest tradycyjny kulinarny Festiwal Pomuchla, który corocznie organizujemy w grudniu. Lokalni restauratorzy prezentują swoiste kulinarne specjały i potrawy z dorsza /pomuchla/, których nigdzie nie przyrządzają tak dobrze, jak w naszym mieście. Planujemy zachęcić łebian do udziału w europejskim European Neighbour s Day Święto Sąsiada, obchodzone w ostatni wtorek mają pikniki, grill i spotkania sąsiedzkie mają na celu zintegrowanie lokalnej społeczności. Warto wspomnieć też o Centrum Aktywizacji Zawodowej Kobiet, które utworzono w Łebie w związku z uczestnictwem miasta w europejskim projekcie Female Entrepreneurs Meetings in the Baltic Sea Spotkania Kobiet Przedsiębiorców w regionie Morza Bałtyckiego. Głównym celem centrum jest międzynarodowa promocja budowy organizacji, wzmacniania pozycji kobiecej przedsiębiorczości w regionie Morza Bałtyckiego. Na koniec wspomnę jeszcze o przedsięwzięciu naszego Forum Turystyczno-Gospodarczego, również zrzeszającego miejscowych przedsiębiorców, którego specjalnie nikomu chyba nie trzeba przedstawiać, bo chodzi tu o Księstwo Łeba. Szeroko zakrojona przed kilku laty akcja marketingowa Księstwa odniosła spory sukces promocyjny. W tym roku wracamy do tej idei z nowymi pomysłami. Obecność niewielkich społeczności lokalnych na mapie Europy jest akcentowana przez ich partnerskie stosunki z miastami bliźniaczymi. Jak ocenia Pani dotychczasową z nimi współpracę, jakie są jej efekty i jakie zamierzenia na przyszłość ma w tej sferze Łeba? Współpraca miast partnerskich do niedawna ogranicza się z reguły do wymiany młodzieży i kontaktów na poziomie władz. Obecnie programy europejskie promują i stymulują miasta do wspólnych inicjatyw na polu edukacyjnym, kulturalnym, społecznym i gospodarczym. Dzięki temu udało nam się uruchomić wspominane już Centrum Aktywizacji Zawodowej Kobiet. W ramach programu Town Twinning realizowana jest współpraca z partnerskimi miastami ze Szwecji, Litwy, Rosji, Belgi i Niemiec, co pozwala na bliższe poznanie historii, tradycji i codziennego życia mieszkańców innych państw europejskich. Chęć wymiany doświadczeń, rozwijanie wspólnych projektów dotyczących środowiska, rozwoju ekonomicznego, kultury, realizowana jest poprzez spotkania i uczestnictwo w ważnych dla każdego z miast wydarzeniach. Współpraca lokalnej jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej ze strażakami z miast partnerskich, głównie z Niemiec, Szwecji i Rosji potwierdza zaangażowanie się w integrację nie tylko władz samorządowych. Pod hasłem Łeba to, co nas łączy od lat gmina utrzymuje przyjacielskie i partnerskie kontakty ze Związkiem Łebian w Hohnstorf w Niemczech związkiem osób, które urodziły się i mieszkały w Łebie. Pielęgnowanie tradycji ojczystych dóbr kulturalnych i organizacja wspólnych imprez wyznaczają cel spotkań. Idea integracji europejskiej realizowana w ramach współpracy gmin i miast, przy zaangażowaniu zarówno władz samorządowych jak i mieszkańców sprzyja wzrostowi aktywności lokalnych społeczności, zwalcza stereotypy i tworzy korzystny klimat do rozwijania dalszej współpracy. Każdemu Polakowi Łeba kojarzy się jako atrakcyjna turystycznie miejscowość nadmorska. Jakie są priorytety rozwoju miasta, w jakim kierunku będzie ono podążać? Atrakcyjność Łeby jako kurortu wynika w dużej mierze z jej unikalnego położenia. Otwarty brzeg Morza Bałtyckiego z piękną złocistą plażą, Słowiński Park Narodowy uznany przez UNESCO za Światowy Rezerwat Biosfery, gdzie zobaczyć można znane w całej Europie wydmy ruchome, ujście rzeki Łeby oraz otoczenie dwóch jezior: Sarbsko i Łebsko, sprawia, że pobyt w Łebie jest tak samo atrakcyjny dla entuzjasty żeglowania czy innych sportów wodnych, jak i dla kuracjuszy doceniających walory klimatyczne miasta. Jesteśmy dumni, że swoją pracą w sektorze turystycznym możemy podnosić świadomość atrakcyjności oferty turystycznej Łeby. Łeba stała się znaczącym ośrodkiem żeglarskim na Bałtyku. Istniejący Port Jachtowy jest regionalnym cd. na str

12 nr POLSKIE SAMORZĄDY W UE: ŁEBA cd. ze str. 11 Perła Wybrzeża ośrodkiem żeglarstwa, miejscem organizacji wielu regat i zawodów żeglarskich o randze międzynarodowej. Dobry wizerunek i markę marina zdobywa wytrwałą pracą i utrzymywaniem międzynarodowych standardów. Od 2005 roku Port Jachtowy w Łebie otrzymuje ekologiczny znak jakości Błękitna Flaga. Rybołówstwo i przetwórstwo ryb jest drugim, obok turystyki, polem aktywności gospodarczej mieszkańców. Zachowana infrastruktura portu rybackiego wcinającego się aż do serca miasta, historyczne centrum charakterystycznych rybackich domów to nasze dziedzictwo, które szczególnie pielęgnujemy. Rok 2007 jest rokiem jubileuszu 650 lecia miasta. 8 lipca 1357 roku Łeba otrzymała prawa miejskie. Rybołówstwo było wówczas podstawą bytu mieszkańców. Dzisiaj obok połowu ryb właściciele kutrów rybackich oferują turystom turystykę wrakową, rejsy wycieczkowe w morze oraz wspomniane już wędkarstwo morskie. UZDROWISKO ŁEBA to nasze plany na najbliższą przyszłość. Dawno uznane właściwości uzdrowiskowe Łeby będą dokumentowane i rozpowszechnione. Uzyskanie statusu uzdrowiska rozwinie rynek usług SPA, da naszym mieszkańcom możliwość poszerzenia i zróżnicowania swojej oferty w okresie całego roku. Jestem przekonana i głęboko wierzę, że zapisane w Lokalnym Programie Rewitalizacji słowa ŁEBA MIA- STO JAK OGRÓD staną się rzeczywistością i że to moje przekonanie podzielają również mieszkańcy. Dziękuję za rozmowę. W ŚWIECIE AUTORYTETÓW Kim warto być? cd. ze str. 7 nie od dzisiaj, nie od rządów Millera. To jest choroba dotycząca całego polskiego spektrum politycznego, wszystkich partii i ugrupowań i to w ujęciu głęboko sięgającym w mroki historii. O ile więc dobrze zrozumiałem pańskie pytanie to dla mnie szerzenie wśród ludzi szacunku dla umiejętności i kompetencji niech by one były w zakresie biznesu, bankowości, spraw społecznych, opieki nad słabymi, organizacji życia, menedżerskich talentów, służby zdrowia, instytucji technicznych, organizowania studiów, dokształcania jest kwestią podstawową. Życie składa się nie z wielkich haseł, ale z tego, co dzieci wynoszą z domu rodzinnego, szkoły i co dojrzewając stosują na co dzień w swym postępowaniu. Życie polega na posługiwaniu się też wartościami, które wnosi w życie współmałżonek, zdobytą wiedzą, umiejętnością kształtowania poprawnych relacji w pracy, zdrowym rozsądkiem. W tym i z tym wszystkim musimy żyć, dawać sobie radę wychowywać dzieci, myśleć o przyszłości wnuków. Życie jest i skomplikowane, ale i bardzo proste jeśli tylko ludzie mają twardy kręgosłup moralny. A mają? Zawsze byłem, jestem i do końca swoich dni pozostanę optymistą. Wyznaję zasadę, że nigdy nie jest tak źle, aby nie mogło być dużo gorzej. Jak widać ten optymizm ma taki trochę względny charakter, ale jednak nim pozostaje. Wiem, że kiedy dotykają nas osobiste nieszczęścia, choroby, to zawsze są ludzie cierpiący bardziej, a ta świadomość pozwala wyzwolić się z cynicznego egocentryzmu, skupiania uwagi wyłącznie na sobie. To wiąże się z umiejętnością właściwego osadzenia się w rzeczywistości i życiu społecznym, uświadomienia sobie swojej roli i zaakceptowania jej. To otwiera drogę do poczucia spokoju i wewnętrznej równowagi. Taki zaś stan pozwala nie tylko być spełnionym, ale i realnie pomagać innym. Mówię o tym także dlatego, że w swoim długim życiu dostałem bardzo mocno w skórę, będąc na te przykrości człowiekiem zupełnie nieprzygotowanym. Przed II wojną światową, jako syn urzędnika bankowego, nie cierpiałem ani chłodu, ani głodu, nie wiedziałem co znaczy nie mieć co włożyć na grzbiet, a problem wyjazdu na wakacje sprowadzał się tylko do wyboru miejsca i czasu. Z tego świata luksusu i dobrobytu los bardzo szybko przeniósł mnie na plac apelowy obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu i stałem się przedstawicielem tej najbardziej znienawidzonej przez okupanta hitlerowskiego warstwy inteligencji polskiej, do tego katolickiej. Katastrofa. Musiałem jakoś się w tej nieoczekiwanej zmianie miejsca odnaleźć, pomogli mi w tym wspaniali rodacy, często prości ludzie, którzy pozwolili wierzyć, że warto dla Polski żyć, to przekonanie wzmacniali we mnie towarzysze niedoli kopani i gnębieni przez władze komunistyczne. I dziś oceniam swoje życie w taki oto sposób. Było i jest optymalne. Nie zidiociałem mimo prześladowań przedwcześnie i było mi dane doczekać wolnej, suwerennej Rzeczpospolitej. To jakiż inny powód mógłby przesłonić ten właśnie, bym mógł czuć się człowiekiem bardziej szczęśliwym? Żaden. Kiedy słucham tego, co i z jaką swadą, entuzjazmem, a jednocześnie spokojnym dystansem mówi pan Profesor, ogarnia mnie zwykła zazdrość. Tak bardzo chciało by się móc posiadać taki właśnie stosunek do życia... cd. na str. 32

13 Czy niepokoi Pana kurs Unii Europejskiej na wspieranie w najbliższych latach dużych skupisk miejskich? Przecież w ten sposób małe społeczności, a zwłaszcza obszary wiejskie mogą ucierpieć nie otrzymując dofinansowania swych projektów z funduszy strukturalnych... Argument przemawiający za tą polityką UE brzmi: aglomeracje i metropolie pociągną za sobą rozwój prowincji. Myślę, że jest to teza dyskusyjna. Duże miasta, posiadające funkcje metropolitalne muszą być wzmacniane i to jest oczywiste, podobnie jak i to, że aby się rozwijać, potrzebują znacznych środków. Trudno bowiem oczekiwać, by w małej gminie budowano filharmonie, uniwersytety czy wielkie hale widowiskowe. Chciałbym jednak wyrazić wielkie oczekiwanie mieszkańców małych gmin na spełnienie podstawowej misji UE czyli na rzeczywiste wyrównywanie szans, poziomów cywilizacyjnych. Mam nadzieje, że o nas się nie zapomni, że zwiększanie puli środków dla dużych metropolii nie odbędzie się naszym kosztem. Tym bardziej, że 6-tysięczna gmina Janów w ostatnich latach bardzo skutecznie korzystała z finansowych możliwości Unii Europejskiej... To prawda. Jesteśmy gminą, która od początku z dużą skutecznością i satysfakcją korzystała zwłaszcza ze środków przedakcesyjnych, do czasów których teraz przychodzi nam tęsknić. W tamtym okresie w ramach programu SAPARD zrobiliśmy wiele konkretnych rzeczy dotyczących zwłaszcza modernizacji infrastruktury technicznej. Budowaliśmy drogi, wodociągi, kanalizację, korzystaliśmy z programu aktywizacji obszarów wiejskich. Składaliśmy wnioski do wszystkich możliwych programów i zawsze gdzieś udawało się pozyskać wsparcie. Oczywiście nie wszystko się udawało, ale jeśli iść szerokim frontem i mądrze argumentować, poprawnie formułować wnioski, to zrozumiała jest przewaga sukcesów nad porażkami. Ale, że ambicje mamy spore, to część zadań wykonaliśmy ze środków własnych szczerze mówiąc trochę się zadłużając. Chciałbym być dobrze zrozumianym. Mówiąc o ambicjach mam na myśli chęć i wolę spełniania oczekiwań mieszkańców. Prawdę mówiąc nie ma od tego ucieczki. Ludzie chcą mieszkać w coraz lepszych warunkach i sprawdza się teza, że apetyt rośnie w miarę jedzenia. Najbardziej cieszy mnie stały postęp. Gmina w połowie jest skanalizowana. To ogromny sukces zważywszy, że jest bardzo rozległa największa obszarowo spośród wszystkich 22 gmin jurajskich. Tych kilometrów dróg, wykopów i rur jest więc mnóstwo. Obecnie kończymy opracowywanie koncepcji skanalizowania pozostałej części gminy. Wodociągi wykonaliśmy jeszcze w 1994 roku, a teraz je łączymy i doskonalimy ich działanie. Mamy dużo ujęć wody i chcemy je sieciować, aby zapewnić stałe i bezpieczne zaopatrzenie mieszkańców. Oba te zadania mamy nadzieję częściowo sfinansować ze środków europejskich. Będę dążył do spełnienia w tej kadencji obietnicy wyborczej położenia nakładki asfaltowej na wszystkich tych drogach w obrębie zabudowy, które jeszcze jej nie mają. Ludzie pragną w cywilizowany sposób dojechać do domów, szkoły, do pracy. W tej sferze czeka nas jeszcze wiele do zrobienia. Myślę, że jednak doszliśmy już do takiego etapu, kiedy najbardziej podstawowe potrzeby mieszkańców wsi zostały zaspokojone. Teraz chodzi o to, by niwelować różnice natury wyższego rzędu, dotyczące estetyki, porządku, gospodarności. Ludzie chcą, by ich wieś wyglądała ładnie, by było czysto i kolorowo, by powstawały miejsca typowe tylko dla danej miejscowości, wyróżniające ją, bądź świadczące o tożsamości kulturowej, tych samych tradycjach. W większych wsiach powstają typowo miejskie obiekty handlowe, doskonale zaopatrzone markety, a nawet delikatesy. Oczywiście wiąże się to z rosnącym potencjałem gospodarczym POLSKIE SAMORZĄDY W UE: JANÓW gminy. W Janowie są znane zakłady mięsne eksportujące swoje wyroby m.in. do Włoch i Niemiec, rozwijają się małe i średnie przedsiębiorstwa różnych branż takie jak Kabex, Lonex, Ruroplast, Złoty Potok Sp. z o.o. produkujący wyśmienitą wodę mineralną, czy Admar, a prowadzący je ludzie niczym nie różnią się w swych potrzebach od mieszkańców miast, którzy zresztą coraz śmielej osiedlają się na naszym terenie i przeobrażają strukturę demograficzną. Kreują nowe potrzeby i dążą do tego, by na wsi mieć to, co mieli lub jest w mieście. W tym sensie pytanie które pan postawił, czy rozwój metropolii, aglomeracji, dużych miast pociągnie za sobą postęp cywilizacyjny na wsi odpowiem: Tak. Ale przewrotność tej odpowiedzi polega na tym, że to już nie miasta są celem migracji ludności wiejskiej. Jest zupełnie odwrotnie. Jeśli dobrze rozumiem, ma Pan na myśli rozbudzone oczekiwania mieszkańców, by ich miejscowości nie kojarzyły się z zapyziałym zaściankiem, ale nabierały charakteru jeśli nie miejskiego, to bardziej go przypominającego? Chodzi nie tylko o pieniądze Z ADAMEM MARKOWSKIM Wójtem Gminy Janów (woj.śląskie) rozmawia Antoni Szczęsny Coś w tym jest, ale oczywiście wieś pozostanie wsią. Rzecz w tym: jaką? W centrum Lusławic jest staw. Wspólnym wysiłkiem został oczyszczony, postawiono urokliwą altanę, zasadzono atrakcyjną zieleń i aż serce rośnie, kiedy widać uśmiechy na twarzach mieszkańców tej wsi. Bardziej się z nią identyfikują. Są po prostu dumni z miejsca, gdzie żyją, ale też z faktu, że wspólnymi siłami coś dobrego zrobili dla siebie. Muszę powiedzieć, że z radością obserwuję ten proces tworzenia się naprawdę zintegrowanych wspólnot. Gdzieś zanika to znienawidzone zatomizowanie, patrzenie tylko swego obejścia, ludzie zaczynają spoglądać za płoty i zastanawiać się nad tym, co by tu zrobić, by ten widok był przyjemniejszy. Jeśli poprzez administracyjne posunięcia odetnie się wieś od tego niewielkiego zasilania unijnego, które często pełni rolę symbolicznych drożdży wyzwalających inicjatywę i gotowość do ponoszenia ciężarów także finansowych przez poszczególnych ludzi, to stanie się źle. W Żurawiu, podobnie jak w Lusławicach oczyszczono staw, postawiono altanę, zbudowano drewniano-kamienną studnię, której architektura nawiązuje do tradycji sprzed stuleci. Takich przykładów jest wiele. Mamy przygotowanych kilka podobnych projektów, na przykład w Piasku chcemy przy cd. na str. 14 nr 60 13

14 nr POLSKIE SAMORZĄDY W UE: JANÓW cd. ze str. 13 Chodzi nie tylko o pieniądze tym wykorzystać bardzo dobry rządowy program odnowy wsi finansowany ze środków unijnych, a pilotowany przez Śląski Urząd Marszałkowski. Dużo sobie obiecywałem po Mechanizmie Norweskim, ale zniechęca bardzo długi okres wyczekiwania na zwrot poniesionych nakładów i skomplikowane procedury. Wolimy dostać mniejsze pieniądze z innego źródła, ale szybciej, niż czekać w nieskończoność na decyzję, która może być nie po naszej myśli. Bo teraz w samorządach, jak w gospodarce - liczy się obrót, ruch w interesie jesteśmy przyzwyczajeni do dużego tempa zmian. Po wyborach przyszedł czas spełniania wyborczych obietnic. Jak Pan sobie z tym radzi? Właśnie jestem na finiszu spotkań z mieszkańcami 22 miejscowości wchodzących w skład gminy. Na zebraniach spisywaliśmy postulaty i uzbierało się zadań, których wartość sięga kilkudziesięciu milionów złotych. Roczny budżet gminy to kilkanaście milionów, z czego połowę zżera oświata. Jest oczywiste, że oczekiwania przerastają nasze możliwości, ale ludzie rozumieją, że trzeba obrać priorytety, ustawić kolejność i wreszcie samemu osobiście zaangażować się a nie czekać z założonymi rękami aż władza zrobi to, czego oczekują. Duże nadzieje pokładam w rozwijaniu partnerstwa publiczno-prywatnego, chociaż atmosfera wokół związków samorządów z biznesem nie jest zdrowa. Ale przecież, kiedy pojawiła się szansa, że w Złotym Potoku może pojawić się poważny inwestor, to porozumieliśmy się co do wspólnego, pełnego uzbrojenia drogi dojazdowej do tego zakładu i solidarnego poniesienia kosztów tej operacji. To klasyczny przykład nawiązania takiego partnerstwa i nikt nie ma do samorządu pretensji o angażowanie publicznych pieniędzy umożliwiających funkcjonowanie prywatnego biznesu. Nie boję się wchodzenia w takie układy jeśli są one uczciwe, przejrzyste i służą gminie oraz jej mieszkańcom. Kilkanaście osób uzyskało pracę, a będzie ich więcej. Wspomniał Pan o niezbyt dużym budżecie gminy. Jak go podwyższyć? Właśnie w taki sposób, by lokowały się na naszym terenie przedsiębiorstwa oczywiście nie zagrażające środowisku, by budowali się u nas ich właściciele, by strumień podatków płynących do kasy gminnej był coraz szerszy. Może nie strumień, ale potok? Nomen-omen, oby złoty. Dziękuję za rozmowę. ROZMOWY O POLITYCE REGIONALNEJ: Jednym z głównych celów forsowanych przez Komisję Europejską w polityce rozwoju regionalnego w latach jest zwiększanie potencjału innowacyjnego polskiej gospodarki. Jakie przedsięwzięcia korelujące z tym zadaniem stawia sobie TARR S.A? Zdajemy sobie sprawę z roli, jaką we współczesnej gospodarce odgrywają rozwiązania innowacyjne. Dlatego w ofercie Tarnowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. znajduje się szereg usług skierowanych do przedsiębiorców stosujących w swojej działalności zdobycze nauki, lub chcących po nie sięgać w przyszłości. Istotną rolę odgrywa tu Tarnowski Park Naukowo-Technologiczny, którego głównym celem jest stymulowanie współpracy między przedsiębiorcami a jednostkami naukowymi. Liczymy, że dzięki takim działaniom jak: specjalistyczne doradztwo, organizacja szkoleń, konferencji i kongresów czy wspomaganie transferu nowoczesnych technologii uda się doprowadzić do podniesienia poziomu innowacyjności w regionie. Także druga komórka TARR S.A. Centrum Funduszy Pomocowych świadczy usługi przyczyniające się do osiągnięcia wyżej wymienionego rezultatu: kompleksowo pomaga w pozyskiwaniu funduszy pomocowych, udziela preferencyjnie oprocentowanych pożyczek i poręczeń kredytowych. Ważnym elementem naszej pracy jest tworzenie trwałych relacji między przedsiębiorcami a światem nauki. Między innymi w tym celu budowane jest silne i stabilne partnerstwo na rzecz rozwoju TPNT. Partnerami Parku są przedsiębiorstwa, organy samorządu terytorialnego jak również uczelnie i ośrodki badawcze. Lista partnerów stale się powiększa. Ważną pozycję w strukturze Agencji zajmuje Rada Naukowa, organ doradczy pomagający w diagnozowaniu potrzeb i odpowiadaniu na nie. Wzrost innowacyjności w regionie to cel, do którego dążymy także realizując projekty finansowane ze środków Unii Europejskiej. Chcemy kontynuować tę praktykę. Liczymy, że dzięki wsparciu ze środków unijnych w najbliższych latach uda się stworzyć w ramach TPNT nowoczesną infrastrukturę techniczną, zawierającą między innymi specjalistyczne laboratoria i lokale do prowadzenia działalności gospodarczej oraz rozwinąć współpracę sektora nauki i gospodarki. Stawiamy przy tym na stały rozwój. Chcemy ciągle dostosowywać ofertę do potrzeb i oczekiwań innowacyjnych przedsiębiorców, głównie z branży mechanicznej, informatycznej, chemicznej i medycznej. Małe i średnie przedsiębiorstwa są motorem rozwoju gospodarczego. Nie mniej istotne są inicjatywy edukacyjne mające na celu dostarczenie potencjalnym przedsiębiorcom wiedzy niezbędnej do rozpoczęcia własnej działalności. Jakie formy wsparcia MŚP są stosowane przez TARR S.A. w tych dziedzinach i jakie są efekty tych wysiłków Agencji? Działania, o których Pan mówi, realizowane są głównie w ramach prac Wszechnicy Edukacyjnej. Jest to najstarsza niepubliczna placówka kształcenia ustawicznego powstała w Tarnowie po 1990 r. Pracując nad stale poszerzaną ofertą kursów, szkoleń, seminariów, konferencji itp. zawsze bierzemy pod uwagę potrzeby rynku. Kursy adresowane do potencjalnych przedsiębiorców są stałym elementem oferty Wszechnicy. Osoby planujące założenie własnej działalności mogą brać udział m.in. w kursach z zakresu: księgowości, zarządzania i marketingu, prowadzenia sekretariatu, obsługi kas fiskalnych, zamówień publicznych, pomocy publicznej, systemu jakości HACCP czy kursach językowych. Świeżo upieczeni przedsiębiorcy mogą liczyć na wsparcie Tarnowskiego Inkubatora Przedsiębiorczości. Ta komór-

15 TARNOWSKA AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO S.A. nr 60 ka powstała po to, aby pomagać im pokonać trudności, jakie wiążą się z prowadzeniem firmy: wynajmujemy tanie pomieszczenia biurowo-usługowe, doradzamy, szkolimy. Nie bez znaczenia jest także działalność Centrum Doradztwa Biznesowego. Aktualnie pomoc dla zakładających działalność gospodarczą jest udzielana także w ramach realizowanych przez Agencję projektów. W ramach przedsięwzięcia Paszport Przedsiębiorcy beneficjenci uczestniczą w specjalistycznych szkoleniach z zakresu prowadzenia działalności. Drugi projekt Przedsiębiorczość bez barier to kompleksowa pomoc dla stawiających pierwsze kroki w prowadzeniu własnej firmy: wsparcie finansowe oraz specjalistyczne szkolenia i doradztwo indywidualne oraz grupowe. Oczywiście dokumenty, o które Pan pyta zakładały systematyczny rozwój gmin z uwzględnieniem możliwości, jakie dają fundusze pomocowe Unii Europejskiej. Strategie te wymagają jednak weryfikacji. Rok 2007 to z jednej strony start nowego okresu programowania funduszy strukturalnych, z drugiej początek nowej Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego. Strategie rozwoju poszczególnych gmin nie mogą w związku z tym spełniać swojej funkcji bez uwzględniania wynikających z tego faktu możliwości. Konieczne jest zatem położenie większego nacisku na rozwój innowacyjności, działania na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, zwrócenie większej uwagi na agroturystykę czy promocję zasobów dziedzictwa kulturowego. Unia Europejska w najbliższych latach będzie stawiała na wsparcie wielkich metropolii. Jaką według Pana rolę może w skali regionu i kraju odgrywać Tarnów, jakiej koncepcji rozwoju miasta jest Pan zwolennikiem i jaką rolę może w jej realizacji odegrać TARR S.A.? Agencja regionalnych innowacji Z JERZYM MARCINIAKIEM Prezesem Zarządu Tarnowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. rozmawia Antoni Szczęsny Liczymy, że kolejne takie projekty uda nam się zrealizować w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata i Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Agencja, którą Pan kieruje zajmuje się opracowywaniem strategii rozwoju dla gmin Małopolski. Do tej pory TARR S.A. przygotowała tego rodzaju dokumenty dla 14 samorządów gminnych. Jaki wyłania się z nich obraz regionu w perspektywie 15 najbliższych lat, jakie będą priorytety jego rozwoju? Rozwój metropolii to priorytet nie tylko Unii, ale także wojewódzkiego samorządu. W nowej Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego poświęcony jest spory rozdział umocnieniu pozycji Krakowskiego Obszaru Metropolitarnego. Tarnów nie może zostać obojętnym na tę tendencję. Jestem zwolennikiem poszerzenia tego obszaru, tak aby obejmował on także nasze miasto. Takie rozwiązanie umożliwi nam szerszy dostęp do środków przeznaczonych na rozcd. na str

16 nr ROZMOWY O POLITYCE REGIONALNEJ: TARR S.A. cd. ze str. 15 Agencja regionalnych innowacji wój. Najlepszym rozwiązaniem byłby tu spójny zestaw działań na rzecz zwiększenia aktywności gospodarczej obszarów wzdłuż linii autostrady A4. Aby umożliwić miastu rozwój, konieczne jest pozyskanie nowych obszarów pod inwestycje. Co jakiś czas pojawiają się propozycje poszerzenie obszaru miasta o okoliczne miejscowości wchodzące w skład Gminy Tarnów i ja się z tymi propozycjami utożsamiam. Umożliwiłoby to m.in. rozwój budownictwa mieszkaniowego, poprawę infrastruktury drogowej oraz aktywne i skoordynowane wspieranie rozwoju gospodarczego tych obszarów. Będę namawiał Prezydenta Miasta, Starostę Powiatu i gminnych samorządowców do wprowadzenia w życie powyższych pomysłów, o których wcześniej wspomniałem. Choć uchodzą za kontrowersyjne, na pewno bardzo pomogą w zdobywaniu środków na rozwój miasta i regionu. Co do drugiej części pytania, dla rozwoju Tarnowa konieczne są inwestycje w nowe technologie, zwłaszcza w dziedzinach mechaniki, chemii, informatyki. Chcę, aby Tarnowska Agencja Rozwoju Regionalnego brała udział w działaniach prowadzących do osiągnięcia takiego właśnie stanu, m.in. przez transfer wiedzy i nowoczesnych technologii do działających u nas przedsiębiorstw. Chcielibyśmy także rozszerzyć wachlarz usług Agencji o zadania na rzecz rozwoju rolnictwa i terenów wiejskich m.in. przez udzielanie mikropożyczek, wsparcie doradcze i marketingowe, tworzenie na obszarach wiejskich lokalnych inkubatorów przedsiębiorczości. Zrównoważone rolnictwo (w tym rolnictwo ekologiczne) to ważny punkt w planach dla regionu. Jesteśmy przygotowani do roli realizatora celów Województwa Małopolskiego określonych w Strategii Rozwoju w tym zakresie. Dziękuję za rozmowę. ROZMOWY O POLITYCE REGIONALNEJ: Wsparcie Unii Europejskiej dla MŚP jawi się wielu przedsiębiorcom, jako terra incognita i kojarzy z drogą przez mękę. Czy uważa Pan, że system zachęt do korzystania z unijnego wsparcia jest wystarczająco skuteczny, jakich sposobów używa PFRR, by wzmóc zainteresowanie małego i średniego biznesu możliwościami, jakie oferuje UE poprzez polskie instytucje okołobiznesowe. Jak ocenia Pan aktywność przedsiębiorców na tym polu na terenie działania Fundacji? Po pierwsze chciałbym zaznaczyć, że pojęcie dotacji dla przedsiębiorców pojawiło się i rozpowszechniło zaledwie kilka lat temu. Na początku lat dziewięćdziesiątych wraz z rozwojem w Polsce gospodarki rynkowej musiała następować zasadnicza zmiana podejścia do biznesu, własności, rynku itd. Przede wszystkim przedsiębiorcy musieli się uniezależnić bazując głównie na własnych możliwościach. Kiedy to już nastąpiło, na początku obecnej dekady, wraz z procesem akcesji do Unii Europejskiej pojawiła się oferta wsparcia przedsiębiorstw ze środków publicznych (unijnych). Rzeczywiście, kiedy w 2002 rokudotacje pojawiły się w wymiarze powszechnym, przedsiębiorcy podchodzili do nich z ogromnym dystansem i nieufnością. Dotacje jawiły się jako coś nierealnego i niedostępnego. Dla przykładu w pierwszej rundzie aplikacyjnej programu Phare 2000 w województwie podlaskim wpłynęło zaledwie 15 wniosków o dofinansowanie (przy dostępnym budżecie kilku milionów euro). Dwa lata później w pierwszej rundzie Phare 2002 wpłynęło już ich ponad 300. Uważam, że za główną przyczynę takiego wzrostu zainteresowania należy uznać sukces firm, które ze wsparcia skorzystały i obalenie pewnych mitów. Okazało się, że odrobina wysiłku i dyscypliny, wprowadzenie w zarządzaniu myślenia strategicznego (nie zawsze obecnego w działalności szczególnie małych firm) może przynieść realne, wymierne korzyści. Przedsiębiorstwo mogło uzyskać ok. 200 tys. zł. bezzwrotnego wsparcia. A przecież dla wielu małych firm była to wielkość rocznego zysku. Jeszcze bardziej apetyty przedsiębiorców rozbudziło wejście Polski do UE i zapowiedź zalewu środków unijnych. Takie fakty jak możliwość uzyskania ponad 1 mln zł na jedno przedsięwzięcie inwestycyjne i ponad pół miliarda euro do rozdysponowania, robiły wrażenie. Przedsiębiorcy uruchomili więc proces planowania inwestycyjnego i ruszyli po dotacje. Ale tu niestety spotkało ich pewne rozczarowanie spowodowane znacznie większymi barierami biurokratycznymi i surowszymi wymogami stawianymi wnioskodawcom. W efekcie, zaledwie co siódmy starający się przedsiębiorca uzyskał wsparcie. Dla porównania w ramach Phare 2000 dotację uzyskało 8 na 10 starających się, przecież środków było kilkakrotnie mniej. Można więc zaobserwować pewną ewolucję wsparcia inwestycji od dotowania powszechnego do znacznego wsparcia, ale tylko najlepszych przedsięwzięć. I mimo rozczarowania wielu starających się o wsparcia uważam tę ewolucję za prawidłową. Ilość i w tym wypadku powinna przechodzić w jakość, ale jednocześnie należy pracować nad upraszczaniem procedur i systemu wdrażania.

17 Równolegle intensywnie rozwijane są inicjatywy wsparcia pośredniego poprzez doradztwo, szkolenia itp. Te instrumenty z kolei są i będą powszechnie dostępne. Podsumowując, chciałbym stwierdzić, że największą motywacją dla przedsiębiorców w sięganiu po wsparcie unijne są realne korzyści. My ze swojej strony staramy się te korzyści przedsiębiorcom uzmysłowić. W walce ze specyfiką dość złożonego procesu ubiegania się o dofinansowanie ze środków strukturalnych najlepiej pomaga przedsiębiorcom nabyte doświadczenie w ramach programów przedakcesyjnych i oczywiście również nasza instytucja, która towarzyszy im już od wielu lat. Prowadzimy działania informacyjne i edukacyjne, pomagając uniknąć błędów. Podlascy przedsiębiorcy pomimo, względnego opóźnienia do przedsiębiorstw z innych regionów Polski, są niezwykle aktywni, jeżeli chodzi o ubieganie się o środki unijne. Nie ukrywam, że PFRR ma w tym swój wymierny udział. Podlaskie jest 2 województwem w kraju pod względem ilości złożonych wniosków w ramach działania 2.3 SPO WKP w przeliczeniu na 1000 zarejestrowanych firm (8,9). Unia Europejska w swej polityce regionalnej na lata będzie kłaść nacisk na rozwój innowacyjnej gospodarki. Czego spodziewa się Pan po tych działaniach w Polsce i na Podlasiu, jaki jest dorobek Fundacji w tym segmencie i jakie plany? Trochę obawialiśmy się, że położenie nacisku na innowacyjność, w tym na sferę B+R oraz najnowsze technologie, będzie niekorzystne dla naszego regionu. Jak wszyscy wiemy województwo podlaskie nie ma szczególnych tradycji przemysłowych i raczej opiera się o tradycyjne formy biznesu. Ale pomimo to wiążemy duże nadzieje, że nasi przedsiębiorcy sprostają wyzwaniom i w ramach swoich działalności podążą nurtem innowacyjności. Naszym atutem jest to, że typowe podlaskie firmy nie są duże, a więc zdolne do adaptowania nowych rozwiązań oraz, że cechuje je niezwykła przedsiębiorczość. Miłym zaskoczeniem była względnie duża ilość złożonych wniosków w ramach innowacyjnego programu SPO WKP działanie W podlaskim wpłynęło 4,75% ogólnej liczby wniosków. Dotąd było to średnio ok. 3,6%. A trzeba pamiętać, że program ten skierowany jest do przedsięwzięć wysoce innowacyjnych, często wymagających wprowadzania bardzo nowoczesnych rozwiązań technologicznych, a co za tym idzie istotnych wysiłków finansowych. Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego wraz z rozpoczęciem realizacji Strategii Lizbońskiej rozpoczęła działania propagujące innowacyjność w każdym wymiarze, zarówno technologicznym jak i organizacyjnym. Część takich działań była i jest prowadzona w ramach Centrum Euro Info, część zaś prowadzimy realizując kilka międzynarodowych projektów, takich jak Innowatch, INNO-DEAL i inne. W przyszłości zaś będziemy się starali realizować różne przedsięwzięcia promujące innowacyjność w ramach między innymi tzw. 7 Programu Ramowego. Prowadzimy też od wielu lat Fundusz Kapitałowy typu venture capital, który z natury rzeczy wspiera kapitałowo przedsięwzięcia innowacyjne. Patrząc zaś z perspektywy kraju uważam, że gospodarka polska nie ma innego wyjścia, niż dążenie w kierunku jej maksymalnego unowocześniania. W dążeniu tym ogromne znaczenie miało będzie z jednej strony instytucjonalne wsparcie innowacyjności poprzez tworzenie płaszczyzn współpracy świata nauki ze sferą biznesu, jak i z drugiej bezpośrednie wsparcie innowacyjnych przedsięwzięć inwestycyjnych. Obecnie trwają prace nad systemem wdrażania funduszy unijnych na poziomie krajowym jak i w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Jaka jest Pańska opinia na temat możliwych rozwiązań? Wydaje mi się, że przede wszystkim powinno się korzystać z doświadczeń ostatnich lat. Cztery edycje programów przedakcesyjnych PHARE pokazały, że system może być bardziej przyjazny i jednocześnie efektywny. Kolejne edycje i system ich wdrażania były za każdym razem ulepszane i mimo, że stosowaliśmy wówczas przepisy unijne beneficjenci oceniają te programy jako bardziej przyjazne, niż realizowane po naszym wejściu do Unii Europejskiej. Rozumiejąc swoistą zapobiegawczość systemu muszę jednak PODLASKA FUNDACJA ROZWOJU REGIONALNEGO stwierdzić, że kończące się programy w ramach perspektywy finansowej w latach były znacznie bardziej zbiurokratyzowane, a procedury, szczególnie w opinii beneficjentów, bardziej zawiłe. Stąd budując procedury i system wdrażania na potrzeby obecnego okresu programowania powinno się dokonać możliwie największych uproszczeń z jednoczesnym położeniem nacisku na jakość, a nie ilość wspieranych projektów. Podlaskie prze ku innowacjom Z ANDRZEJEM PARAFINIUKIEM Prezesem Podlaskiej Fundacji Rozwoju Regionalnego rozmawia Jacek Broszkiewicz Mówiąc o potrzebie korzystania z doświadczeń miałem na myśli także dotychczasowy system instytucjonalny wsparcia, a przede wszystkim rolę, jaką odgrywały Regionalne Instytucje Finansujące (RIF). I w tym momencie niepokoi mnie fakt, że w niektórych województwach w ogóle nie zakłada się ich wykorzystania (dotyczy to miedzy innymi województwa podlaskiego). A przecież nie możemy zapomnieć o kilku niepodważalnych faktach. Dzięki działaniom RIF dostępne budżety wykorzystywane były w blisko 100%! RIF y dzięki swojej elastyczności niejednokrotnie były w stanie zakontraktować znacznie większe kwoty niż INNO-DEAL jest projektem inspirowanym przez silniejszą niż kiedykolwiek potrzebę regionów do odnalezienia wspólnych dróg rozwoju oraz tworzenia strategii synergii poprzez dzielenie się doświadczeniami i dostarczanie zaleceń do europejskich autorytetów na wszystkich poziomach. INNO-DEAL skupia 12 różnych regionów z 12 państw w celu: - stworzenia warunków do systematycznej wymiany doświadczeń - rozwijania wzajemnego cyklu konsultowania programów regionalnych opartych na wspólnych założeniach mentoringowych - utworzenia podłoża dla współpracy i realizacji wspólnych programów dotyczących międzyregionalnych działań innowacyjnych. przewidywały budżety, były bowiem w stanie natychmiast zagospodarowywać powstające oszczędności. Nie bez znaczenia jest też fakt, że w instytucje te zainwestowane zostały istotne środki, zarówno w zasoby materialne, jak w i zespoły ludzkie, których nie zastąpią w żaden sposób rzesze nowych urzędników. Uważam też, że RIF y prowadzone głównie przez agencje rozwoju regionalnego, ze swojej natury mają znacznie większe predyspozycje do współpracy z przedsiębiorcami niż urzędnik. Agencje w swoich celach statutowych mają wspieranie rozwoju przedsiębiorczości, działają na rzecz firm od wielu lat i mają ogromną wiedzę na temat ich potrzeb. Działając od lat na obszarze swoich regionów doskonale znają charakterystykę przedsiębiorstw i ich możliwości rozwojowe. Dlatego podkreślam, że nie można zaprzepaścić doświadczenia, efektywności i doskonałego przygotowania RIF ów do udziału we wdrażaniu funduszy unijnych skierowanych do przedsiębiorstw. Dziękuję za rozmowę. nr 60 17

18 nr Od kiedy istnieje Wasza firma? Od czego zaczynaliście? ML: FI- NAL S.A. rozpoczęła swoją działalność w 1999 roku, jako spółka akcyjna. Na początku zatrudniała 15 osób. Dziś przy średnim zatrudnieniu wynoszącym blisko 200 pracowników jesteśmy w stanie wyprodukować około 800 ton profi li aluminiowych miesięcznie i wielkość ta stale rośnie. Dysponujemy dwoma prasami o nacisku 1800T i 1100/1400T. Posiadamy ponad 2 tysiące wzorów różnych profi li, a zaczynaliśmy od 50. Nasze hale produkcyjne zajmują powierzchnię 12 tys. metrów kwadratowych. Posiadamy również własną anodownię zaliczaną do grona największych anodowni w Europie oraz dynamicznie rozwijający się Dział Prefabrykacji. Z początkującej w branży, małej fi rmy, której nie dawano szans na sukces, FINAL wyrosła na liczącego się na rynku gracza, będącego czwartą fi rmę w Polsce produkującą profi le aluminiowe, mającą około 10 procentowy udział w rynku. Nie jesteśmy częścią żadnego międzynarodowego koncernu i ten stan rzeczy ma swoje dobre i złe strony. Wszystkie decyzje podejmowane są autonomicznie przez zarząd fi rmy i nie wymagają długotrwałych procesów zatwierdzania co pozwala nam na szybkie dostosowywanie się do oczekiwań i potrzeb naszych klientów. Kto jest odbiorcą Waszych wyrobów? GW: Różne gałęzie przemysłu, samochodowy, budownictwo, transport, AGD, przemysł zbrojeniowy i wiele innych dziedzin. Bardziej szczegółowo dziś nie ma samochodów bez części aluminiowych, mimo że pierwsze auto seryjne, w którym je zastosowano to Audi 100 z lat dziewięćdziesiątych. Obecnie udział aluminium w konstrukcji samochodu wynosi procent. Trudno wyobrazić sobie nasze mieszkania bez kabin prysznicowych, lodówek, nowoczesnych mebli. Na świecie, tam gdzie nie można stosować aluminium, używa się stali. W Polsce odwrotnie tam, gdzie nie można użyć stali, stosuje się aluminium. Z aluminium dawniej był pewien problem technologiczny, bo to stop miękki. Obecnie uzyskuje się także takie stopy aluminium, które twardością nie ustępują stopom żelaza i mogą konkurować ze sobą.. Poziom konsumpcji aluminium w danym kraju świadczy o jego poziomie technologicznym. Dlatego na przykład w Stanach Zjednoczonych zużycie aluminium na 1 mieszkańca wynosi około 20 kg. U nas tylko 8 kg. Z tego zestawienia najlepiej widać jaka jest przyszłość aluminium w Polsce, zwłaszcza, że to metal całkowicie poddający się recyclingowi, ma zatem wielką przewagę nad żelazem i stalą. Jest łatwy do obróbki, lekki, piękny i trwały. By nowocześnie produkować, musicie dysponować najbardziej technologicznie rozwiniętym parkiem maszynowym? ML: Jesteśmy dumni z naszego parku maszynowego. Dynamiczny rozwój, jest POLSKA FIRMA W UNII Przyszłość Z MARTĄ LUDWIKOWSKĄ p.o. dyrektora i GRZEG członkiem Zarządu FINAL możliwy dzięki naszym właścicielom, Zarządowi fi rmy i rosnącym potrzebom klientów. Dzięki zainstalowaniu na przełomie 2005 i 2006r. małej prasy ze zmiennym kontenerem jesteśmy w stanie zaoferować naszym klientom profi le bardziej precyzyjne o ściankach grubości nawet 0,6mm i w ten sposób obsługiwać niszowe fragmenty rynku. Możemy zatem obsługiwać i przyjmować zamówienia zarówno przemysłu elektrotechnicznego, jak i motoryzacyjnego, bez obawy, że profi le zamówione przez klienta będą niewykonalne dla naszych pras. Możemy również zaoferować prefabrykację profi li na centrach obróbczych CNC, piłach precyzyjnych oraz innych urządzeniach np. śrutownicy przepływowej. NIE TYLKO ZY Społeczna twarz biznesu z TADEUSZEM DONOCIKIEM prezesem Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach rozmawia Hanka Jarosz-Jałowiecka Regionalna Izba Gospodarcza się w tym zakresie reprezentować ich interesy. Oprócz tego, poprzez w Katowicach, której Pan prezesuje, szkolenia i doradztwo np. w zakresie pozyskiwania środków unijnych, rozwija się niebywale ener- przekazujemy im obszerny zakres potrzebnej wiedzy. Nadto, kojarzymy gicznie: rozbudowujecie siedzibę, firmy nie tylko w regionie, czy kraju, ale także na arenie międzynarodochamiacie zrzeszając ponad 350 firm, uruwej, bo firmy tego potrzebują i od nas oczekują. delegatury w różnych Partnerami dla firm są nie tylko inne przedsiębiorstwa, ale miastach regionu, żeby przedsiębiorcy także samorządy. Czy Regionalne Izby Gospodarcze ułatwiają kontakty mogli korzystać z Waszego doradztwa i usług, bli- żej swojego miejsca zamieszkania. Niedawno nagradzaliście już po raz 15. znanymi i prestiżowymi Laurami Kompetencji i Umiejętności, wyróżniając ludzi najbardziej zasłużonych dla kraju i regionu. Jesteście jedną z najprężniejszych, ale czy także największych izb gospodarczych w Polsce? Nie to jest najważniejsze która izba jest największa, tylko jak bogatą i interesującą posiada ofertę dla przedsiębiorców. Ofertę, z którą chcieliby się identyfi kować, bo wtedy chcą do takiej izby należeć. Które z Waszych działań według Pana oceny są dla przedsiębiorców najważniejsze? Realizacja ich interesów, doradztwo, organizowanie szkoleń, ułatwienia kontaktów? Mamy trzy podstawowe obszary czy kierunki działalności. Pierwszy to reprezentowanie interesów firm, co czasami jest trudne, bo często są one całkowicie sprzeczne. Na przykład interesy przedsiębiorców zajmujących się transportem a producentów paliw. Pierwsi chcą kupować paliwo jak najtaniej, drudzy sprzedawać jak najkorzystniej. Wyważenie i pogodzenie tych celów jest wielką sztuką. Musi temu towarzyszyć rozwaga i umiejętność optymalizowania rozwiązań. Drugi bardzo istotny nurt to poprawianie prawa gospodarczego, walka z fi skalizmem państwa. To dotyczy już wszystkich firm. Staramy także na tym polu? To jest nasz drugi, nie mniej ważny, obszar działalności tworzenie partnerstwa samorządu z firmami skupionymi w Izbie. Samorząd gospodarczy jest ustawowo odpowiedzialny za rozwój swojego terytorium, w tym również za rozwój firm. Współdziałanie i tworzenie układów partnerskich pomiędzy samorządem terytorialnym, a gospodarczym jest więc ogromnym wyzwaniem dla obojga partnerów. My ciągle jeszcze musimy tłumaczyć, że współdziałanie burmistrza, wójta, prezydenta i starosty z pojedynczą firmą może grozić patologią. Współdziałanie z samorządem gospodarczym, czyli z reprezentacją przedsiębiorców i to przy otwartej kurtynie jest działaniem dozwolonym, nienagannym i wręcz pożądanym. Wydaje się to szczególnie istotne teraz, gdy inicjuje się i nagłaśnia działania antykorupcyjne. Trzeci obszar, na który zwracamy coraz większą uwagę, to odpowiedzialność społeczna biznesu. Właściciele i prowadzący firmy to na ogół ludzie kreatywni, którzy zostali obdarzeni określonymi talentami. Wykorzystanie ich umiejętności także dla potrzeb zwykłego człowieka, zatrudnionego w firmie i jeszcze szerzej: dla społeczności lokalnej to działania, które chciałbym, by mieściły się w pojęciu etycznego prowadzenia biznesu, jego odpowiedzialności społecznej.

19 OPEJSKIEJ: FINAL S.A. luminium ZEM WOJCIECHOWSKIM, dyrektorem technicznym,. rozmawia Judyta Han Załoga FINALU wykształcona jest na równie wysokim poziomie? ML: Średnia wieku naszej załogi to 35 lat. Staramy się, aby nasza załoga składała się z doświadczonych pracowników. W tym celu przeprowadzamy szkolenia i dofinansowujemy studia nawet do wysokości 70 procent tym, którzy mają ochotę się uczyć. W tej chwili z dofinansowania korzysta 20 osób. Zapewne nowe inwestycje mają wpływ na jakość waszych wyrobów? GW: Chcąc być postrzeganym na rynku za najsolidniejszego partnera, zarówno pod względem terminowości dostaw, jak i ich jakości, nasza firma postanowiła zainwestować w dodatkowe systemy kontroli ja- I NOTOWANIA Ten obszar wydaje się coraz ważniejszy. Okazuje się bowiem, że ci przedsiębiorcy, którzy uwzględniają w działaniach aspekty społeczne, lepiej prowadzą także sprawy ekonomiczne. Chodzi nie tylko o to, by dzielić się zyskami z potrzebującymi, bo okazuje się, że zatrudnieni w firmie, w której człowiek jest najważniejszy, lepiej pracują, lepiej wywiązują się ze swoich obowiązków. To wiadomo od dawna. Wydaje się tylko, że u nas, zachłystując się budowaniem XIX kapitalizmu, o tym właśnie zapomniano. Dobrze, że wracamy do przyzwoitości, traktując ją nawet jako swoisty stymulator wydajności. Takie działania na rzecz ludzi promujemy w naszej Izbie nie dlatego, że zrobiło się to modne, ale dlatego, że są to współczesne wyzwania, leżące u podstaw funkcjonowania izb. Co obecnie najbardziej utrudnia sprawne funkcjonowanie i rozwój przedsiębiorstw? Okres dynamicznej transformacji społeczno-politycznej sprawia, że tworzone prawo nie jest do końca przemyślane, posiada usterki i jest ciągle poprawiane. Ujął Pan tę kwestię niebywale kurtuazyjnie i delikatnie. Jeżeli przez ostatnie 17 lat prawo związane z transformacją, czy prawo fiskalne, ulegało kilkunastokrotnym zmianom, to trudno się dziwić, że przedsiębiorcy są zdezorientowani; 99 procent z nich posiada maleńkie firmy, prowadząc działalność w oparciu o strukturę rodzinną, czy o kilku zatrudnionych. Trudno im nie tylko zrozumieć, ale nawet wyszukać akty prawne ich dotyczące. To ludzie, którzy zajmują się konkretną produkcją, konkretnymi usługami, czy handlem, i tylko to robią dobrze. Kolejne zmiany prawa najbardziej w nich godzą. Ich najczęściej nie stać na prawników, głównych księgowych, potrzebują zatem wsparcia doradców, bo to oni też są najbardziej narażeni na restrykcje karno-skarbowe. Także w kontaktach międzynarodowych potrzebują wsparcia i właśnie Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach takiej pomocy im udziela. kości. Jest jedynym w kraju a piątym na świecie wśród firm produkującym profile aluminiowe posiadaczem specjalistycznego systemu do pomiaru geometrii wymiarów profili Romidot Vision H300. Urządzenie Vision H300 wykorzystuje kamerę z najnowocześniejszymi, telecentrycznymi soczewkami optycznymi o rozmiarach średnic, umożliwiających objecie całego przekroju mierzonego obiektu. Pomiary dokonywane są z dokładnością +/- 10 mikronów. Czas pomiaru wynosi zaledwie kilka sekund. Ten system umożliwia pełen pomiar przekroju poprzecznego profili promieni ich zaokrągleń, odchyłek konturu, odległości środków otworów oraz innych wymiarów, które dotychczas były określane jako niemierzalne. Pozwala to nam na pełne udokumentowanie zgodności z zamówieniem wykonanych przez nas nawet najbardziej skomplikowanych wyrobów. Dysponujemy także wysokiej klasy twardościomierzem z najnowocześniejszym mikroskopem pomiarowym. Dzięki niemu i naszej maszynie wytrzymałościowej weryfikować możemy własności mechaniczne produkowanych przez nas profili. Czy usługa anodowania ma wpływ na jakość produktu finalnego. GW: Po modernizacji, nasza anodownia jako jedna z czterech w kraju posiada certyfikat jakości powłok anodowanych Qualanod, przyznawany przez EAA. Potwierdza on solidność i wysoką jakość wykonywanej przez naszą firmę usługi anodowania. Co ma wpływ na jakość produktu finalnego dostarczanego do naszych klientów. Lokując się w europejskiej czołówce producentów profili wyciskanych, jesteśmy także krajowym pionierem w m.in. nowych sposobach wykańczania powierzchni za pomocą ciągłego piaskowania. Jak zapowiada się dla Was bieżący 2007 rok? ML: Bardzo obiecująco. Firma chce być liderem i wyznacznikiem jakości profili aluminiowych na polskim rynku. Mamy sygnały od klientów, że tak właśnie nas postrzegają. Dodatkowym usprawnieniem i atutem firmy będzie wdrożenie Systemu Zarządzania Jakością ISO/TS To system uzupełniający inne certyfikaty, jakie już posiadamy. Wymagają go klienci branży samochodowej. Być może inne firmy pójdą w nasze ślady i dogonią nas poziomem jakości, ale zawsze będziemy mogli z dumą powiedzieć, że to FINAL S.A. był pierwszy. Jeśli jednak na razie wy przewodzicie, proszę powiedzieć, dokąd poza Polską trafiają wasze wyroby. Do Holandii, USA, Niemiec, Austrii, Belgii, Francji, Czech i Białorusi. Niedługo na liście importerów naszych wyrobów znajdzie się również Dania. Jesteśmy w trakcie opracowywania kilku nowych projektów, które pozwolą nam również na podjęcie współpracy z klientami z innych krajów. Dziękuję za rozmowę. Stanowiący prawo konsultują z Wami jego zmiany? Konsultują, ale nie zawsze wsłuchują się w nasz głos. To odrębny temat. Jesteśmy zapraszani do różnych gremiów w Sejmie: na posiedzenia komisji, do marszałka; także do prezydenta. Przy tworzeniu programów rozwoju regionalnego samorząd gospodarczy opiniuje różne dokumenty. Nasza Regionalna Izba Gospodarcza była współinicjatorem i głównym piszącym pierwszy w Polsce kontrakt społeczny, jaki strona obywatelska województwa katowickiego zawarła z władzą publiczną w 1995 r. Jest jednakże sporo sytuacji, w których nasz głos brany pod uwagę nie jest. Nasze prawo nie uczyniło z samorządu gospodarczego struktury, z którą trzeba liczyć się obligatoryjnie. Jeśli np. Austriacka Izba Gospodarcza nie wyrazi zgody na zmianę w prawie gospodarczym czy fiskalnym, ta zmiana w ogóle nie może być głosowana w parlamencie. Nie aspirujemy do takiej władzy, ale chcielibyśmy, by liczono się z naszym głosem, bo to leży w interesie nas wszystkich. Dążymy, by wszystkim było lepiej. Dlatego ustanowiliście Laury Umiejętności i Kompetencji, wręczane ludziom wyróżniającym się w działaniach na rzecz Polski i Śląska? To pewnego rodzaju kwintesencja naszego działania. Mamy dosyć negatywnych opinii, jakie szczególnie ostatnio pojawiają się w naszym życiu publicznym. Nasze Laury są tego przeciwieństwem, pokazują, że można dobrze i inaczej. Jako Izba i środowisko gospodarcze jesteśmy przeciwko patologiom, przestępczości indywidualnej, zorganizowanej, gospodarczej i każdej innej. Dostrzegamy jednocześnie wiele dobrego w regionie i kraju. Tym dobrem są ludzie nieprzeciętni fachowcy, profesorowie, rektorzy, artyści, lekarze, dziennikarze; także samorządowcy i przedsiębiorcy. Pokazując ich, tworzymy atmosferę optymizmu, który oddziaływuje pozytywnie. Przygnębieni rozmyślaniami, że wszystko jest złe, jesteśmy w mniejszym stopniu zdolni, by pokonywać stojące przed nami wyzwania. A jest ich jeszcze sporo. Dlatego ustanowiliśmy nasze Laury Umiejętności i Kompetencji. Dziękuję za rozmowę. nr 60 19

20 nr 60 Minęło 5 lat od powołania w styczniu 2002 roku Krajowej Rady Bezpieczeństwa Drogowego. Komu ona doradza? Powołana na mocy ustawy Prawo o ruchu drogowym jest międzyresortowym organem doradczym Rady Ministrów w sprawach bezpieczeństwa ruchu drogowego. W strukturze organizacyjnej Ministerstwa Transportu działa sekretariat KRBRD, który jest jej jednostką wykonawczą określa kierunki i koordynuje działania administracji rządowej w sprawach bezpieczeństwa ruchu drogowego. Do zadań rady należy m.in.: opracowywanie programów poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego i proponowanie kierunków polityki państwa, zlecanie badań naukowych, inicjowanie oraz opiniowanie aktów prawnych w tej dziedzinie, inicjowanie współpracy zagranicznej, jak również działalności edukacyjno-informacyjnej, współpraca z organizacjami społecznymi i instytucjami pozarządowymi oraz analizowanie i ocena podejmowanych działań. A Wojewódzkie Rady Bezpieczeństwa Drogowego? Utworzono je we wszystkich województwach. Do ich zadań w zakresie bezpieczeństwa w ruchu drogowym należy m.in. opracowywanie regionalnych programów poprawy bezpieczeństwa, opiniowanie aktów prawa miejscowego, szkolenie kadr, inicjowanie współpracy międzywojewódzkiej, współpraca z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, inicjowanie działalności edukacyjno-informacyjnej, oraz analizowanie i ocena działań na terenie województwa. Do prac Wojewódzkich Rad BRD mogą być zapraszani eksperci oraz przedstawiciele stowarzyszeń i instytucji pozarządowych. Istotnym jest fakt, że na podstawie sprawozdań WRBRD i poszczególnych resortów KRBRD ma obowiązek corocznego składania Premierowi, Sejmowi, Senatowi oraz Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdań dotyczących stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działań realizowanych w tym zakresie. Od krajowego organu doradczego Rady Ministrów po wojewódzkie, organizowane przez wojewodów, marszałków i komendantów policji to już swoisty system rad, a jest i wiele innych inicjatyw lokalnych. Trudno o jednoznaczna formułę organizacyjną, ale rzeczywiście jest ona oparta na systemie rad. Wynika to z faktu, że będąc obowiązkiem administracji publicznej, działalność w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego jest wielodyscyplinarna i rozproszona, wymaga dobrej koordynacji i nadzoru realizowanych przedsięwzięć. Instrumenty wdrażania polityki w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego dotyczą szeroko rozumianej sfery administracji publicznej, zarządzania oraz działalności politycznej i społecznej na wszystkich szczeblach organizacji państwa. Czy w tę wielodyscyplinarność i szczeblowość struktur organizacyjnych powinny być zatem wtopione również inicjatywy europejskie? W opublikowanej w 2001 r. przez Komisję Europejską Białej Księdze Europejska polityka transportowa do roku 2010: czas na decyzje znaczną uwagę poświęcono bezpieczeństwu transportu. Postawiono za cel zmniejszenie do 2010 roku o 50% liczby zabitych w wypadkach drogowych, przyznając jednocześnie, że sumy wydatkowane na poprawę bezpieczeństwa nie odzwierciedlają powagi sytuacji. Wezwano do zwiększonych wysiłków w tym obszarze. Przed rokiem Komisja Europejska podsumowała działania prowadzone w Europie od 2001 roku, Polskę wymieniając wśród innych siedmiu państw unii jako kraj, w którym na drogach statystycznie ginie najwięcej osób. Zagrożenie śmiercią w wypadku drogowym na polskich drogach jest prawie dwukrotnie większe niż w przodujących krajach UE! Z PERSPEKTYWY RZĄDU Nie gińmy na drogach! Z BOGUSŁAWEM KOWALSKIM sekretarzem stanu w Ministerstwie Transportu, zastępcą przewodniczącego Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego rozmawia Hanka Jarosz-Jałowiecka A prawdopodobieństwo śmierci uczestnika wypadku jest średnio 4 razy wyższe. Jednocześnie środki finansowe i kadry przeznaczane na poprawę tej sytuacji są w naszym kraju daleko niewystarczające. Dlatego też, w celu dostosowania poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce do standardów unijnych, znowelizowano przyjęty przez Rząd RP w maju 2001 r. Krajowy Program Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, który już jako program GAMBIT 2005 został zaakceptowany przez Radę Ministrów w kwietniu 2005 roku. Nowelizację tego programu prowadzono równolegle z pracami nad dwoma ważnymi dokumentami: Narodowym Planem Rozwoju (NPR) na lata oraz Polityką Transportową Państwa na lata Zatem Krajowy Program GAMBIT 2005 jest spójny w zakresie założeń, celów i okresów wdrażania, z treściami zawartymi w tych dokumentach i zakłada zmniejszenie liczby zabitych do nie więcej, niż 2800 w 2013 roku. Nasze tragiczne wskaźniki nie wynikają z faktu, że w ciągu zaledwie 15 lat podwoiliśmy liczbę posiadanych samochodów. Błędnie uważa się, że tak znaczna liczba wypadków i ich ofiar na polskich drogach są przede wszystkim spowodowane dynamicznym rozwojem motoryzacji. Są kraje, jak Wielka Brytania czy Niemcy, w których wskaźniki motoryzacji są dwukrotnie wyższe niż w Polsce, a zagrożenie mieszkańców (liczba zabitych na 100 tys. mieszkańców) jest znacznie niższe. W większości krajów pomimo wzrostu motoryzacji następuje stały spadek liczby wypadków i ofiar. Zatem wzrostowi liczby samochodów nie musi towarzyszyć wzrost zagrożenia. Czego powinniśmy się uczyć od Europejczyków? Z doświadczeń krajów OECD wynika, że najbardziej efektywnym sposobem zmniejszenia zagrożenia na drogach jest prowadzenie systematycznych, wielodyscyplinarnych (edukacja, prawo, nadzór i inżynieria) działań realizowanych zgodnie z długofalowym programem poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Będzie to skuteczne, jeśli od kilku lat blisko 7 tys. wypadków na polskich drogach powodują pijani? Prowadzenie samochodu po alkoholu jest jednym z głównych zagrożeń na polskich drogach. Wymierne efekty przeciwko pijanym kierowcom może przynieść tylko połączenie kampanii informacyjno-edukacyjnych z częstymi, intensywnymi, losowymi kontrolami trzeźwości prowadzonymi przez policję oraz egzekwowaniem przepisów konsekwentnym karaniem i egzekucją kar. Aby ograniczyć problem pijanych kierowców w Polsce, Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego wraz z partnerami, przygotowała ogólnopolską kampanię Piłeś nie prowadź!. Była ona kontynuacją cyklu działań społecznych Włącz myślenie, możliwą tylko dzięki społecznemu zaangażowaniu wielu partnerów. Jej celem było wykształcenie nawyku nie prowadzenia samochodu po spożyciu alkoholu i wyboru alternatywnego środka transportu. Pamiętam kampanię, zwracającą uwagę na inny grzech polskich kierowców. Można jakoś sprawdzić efekty akcji Ostatni wyskok bez pasów? To była pierwsza kampania z cyklu Włącz myślenie, przeprowadzona, przez KRBRD we współpracy z policją. Zrealizowane zostały działania, których celem było zrozumienie i poznanie zachowań kierowców i pasażerów. OBOP, na nasze zlecenie przeprowadził badanie opinii publicznej. Podstawę oceny skuteczności kampanii stanowiły wyniki pomiarów prędkości i stosowania pasów 20