Wielkoskalowe symulacje ewolucji pola magnetycznego w galaktykach spiralnych
|
|
- Wiktoria Baranowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wielkoskalowe symulacje ewolucji pola magnetycznego w galaktykach spiralnych Dominik Wóltański Centrum Astronomii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika Toruń Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
2 Wprowadzenie Metody Wyniki Podsumowanie Pola magnetyczne w galaktykach NGC 6946: Beck 211 M1: Fletcher i in. 211 NGC 4666, NGC 77: Soida 2 Soida i in. 211 Tu llmann i in. 2 Krause 29, 211 Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
3 Klasyczny model dynamo w dyskach galaktycznych (np. Widrow 22) wielkoskalowa różniczkowa rotacja galaktyki (efekt ω) produkcja składowej azymutalnej B φ z istniejącej składowej radialnej ruchy turbulentne cykloniczna turbulencja (efekt α) a) produkcja składowej radialnej B r b) dyfuzyjne straty pola magnetycznego z dysku Dominującym źródłem turbulencji w ISM są wybuchy supernowych (Mac Low & Klessen 24). Klasyczny model dynamo opisuje wzmocnienie pola magnetycznego w galaktykach dyskowych w skalach czasowych rzędu 1 9 lat. B r t B φ = G t B r + β 2 Br z 2 = z ( α Bφ ) + β 2 Br z 2 G = r dω dr miara różniczkowej rotacji α średnia helikalność β współczynnik turbulentnej dyfuzji Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
4 Dynamo napędzane promieniowaniem kosmicznym Klasyczny proces dynamo jest zbyt powolny do wyjaśnienia pól magnetycznych obserwowanych w galaktykach. Parker 1966, ApJ, 14, 811 Parker 1992, ApJ, 41, 137 Hanasz, Otmianowska-Mazur, Lesch, 22, A&A, 386, 347 Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
5 Równania magnetohydrodynamiki z promieniowaniem kosmicznym gwiazdy i ciemna materia, gaz, promieniowanie kosmiczne, pole magnetyczne, dyfuzyjność magnetyczna umożliwiająca uwzględnienie magnetycznej rekoneksji: p = cs 2 ρ p cr = (γ cr 1) e cr γ cr = 14/9 ( ) B 2 V t + (V )V = 1 ρ (p+p cr ) + 1 ρ 8π ρ t + (ρv ) = B t = (V B)+η 2 B + B B 4πρ Φ e cr + (e cr V ) = p cr V + ( ˆK e cr ) + S cr t K ij = K δ ij + (K K )n i n j, n i = B i /B. Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
6 Kod MHD PIERNIK PIERNIK Development Team prof. Michał Hanasz - CA UMK Dominik Wóltański - CA UMK Mateusz Ogrodnik - CA UMK Artur Gawryszczak - CAMK PAN Varadarayan Pathasaray - CAMK PAN Kacper Kowalik - University of Illinois, USA Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
7 Założenia modelu Modele galaktyk o parametrach zbliżonych do Drogi Mlecznej. Zastąpienie analitycznego potencjału grawitacyjnego potencjałem N-ciał tworzących galaktykę spiralną ewoluującą zgodnie z prawami dynamiki Newtona. ISM: zjonizowany gaz, pole magnetyczne oraz promieniowanie kosmiczne. Pole grawitacyjne gwiazd i ciemnej materii uwzględnione w równaniach ruchu gazu. Źródło promieniowania kosmicznego: SN II typu (Ib, Ic oraz II). Częstość wybuchów proporcjonalna do tempa aktywności gwiazdotwórczej. Prawo Schmidta-Kennicutta: Σ SFR ρ 1,4 gaz ρ SN ρ 1,4 gaz Brak początkowego pola magnetycznego. Pole zalążkowe: dipolowe, losowo ukierunkowane pole magnetyczne w pozostałościach supernowych typu Krab. Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
8 Etapy symulacji 1 Warunek początkowy do symulacji N-ciałowej, 2 Symulacja N-ciałowa kodem VINE, 3 Interpolacja potencjału na siatkę kartezjańską, 4 Symulacja na siatce kartezjańskiej kodem PIERNIK. 1 t = Myr. 1 t = Myr t = Myr ½ [1 2 M =pc 3 ] log 1 E cr [ev=cm 3 ] B Á [1 ¹G] 1 Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
9 Parametry symulacji parametr model G1 model G2 rozdzielczość N-ciałowa 6 1 6, 1 1 rozdzielczość potencjału graw. 2 pc siatka rozdzielczość siatki płynowej 1 pc domena 76,8 kpc 76,8 kpc 38,4 kpc czas symulacji 3,12 mld lat mld lat okres zrzutów 3D (2D) 2 mln lat (1 mln lat) Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
10 Warunki początkowe Model N-ciałowy: Gwiazdy i ciemna materia Dysk, zgrubienie centralne oraz halo: Hernquist 1993 Model ISM: Rozkład gazu: Ferriere 1998 Prędkość kątowa gazu Ω: Ω 2 r c = dφ dr c Początkowe pole magnetyczne: B =, drobnoskalowe pole dostarczane przez supernowe typu Krab 1 G1 galaktyka izolowana 2 G2 galaktyka z satelitą 1 t = 1. Myr 2. Parametr M DYSK wartość (G1/G2) 8, M M ZGR.CENTR. (, 62 / 2, 81) 1 1 M 1. M HALO 1, M (h), 32 kpc (z ) 1, 6 kpc B Á [1 3 ¹G] Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
11 Wprowadzenie Metody Galaktyka izolowana: G1 Słabe, kłaczkowate ramiona spiralne Wyniki Podsumowanie Galaktyka z satelitą: G2 Silne ramiona spiralne oddziaływania pływowe MG /Msat =, 814 Początkowa separacja: 3,178 kpc Początkowa prędkość: ~ vsat = [; 144,7; 2,63] km/s Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
12 Ewolucja pola magnetycznego 1 t = 4.2 Myr 1. 1 t = 14.4 Myr t = 19.3 Myr t = 29. Myr B Á [1 2 ¹G] B Á [1 1 ¹G] B Á [¹G] B Á [¹G] t = Myr t = 21.1 Myr t = 27.1 Myr t = 36.2 Myr B Á [1 ¹G] B Á [¹G] B Á [¹G] B Á [¹G] Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
13 Wzmocnienie pola magnetycznego Przedział czasowy:, 1, mld lat Warstwa dysku: z = kpc r = 2 2 kpc model G1 G2 τ e fold 194 mln lat 276 mln lat poziom energii i strumienia magnetycznego 1 1 strumien magnetyczny (G1) strumien magnetyczny (G2) energia magnetyczna (G1) energia magnetyczna (G2) czas [mln lat] Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
14 Wprowadzenie Metody Wyniki Podsumowanie Syntetyczne mapy miary rotacji Faradaya (RM) t = 178. mln lat t = 148. mln lat t = 21. mln lat Dominik Wóltański t = 36. mln lat t = 27. mln lat t = 276. mln lat 3-3 t = 19. mln lat 3 t = 4. mln lat Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
15 Mapy konturowe spolaryzowanej emisji na tle rozkładu gęstości gazu t = 276. mln lat ρ [1 2 M /pc 3 ] log 1 (PI) t = 21. mln lat ρ [1 2 M /pc 3 ] log 1 (PI) Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
16 Azymutalne pole magnetyczne pomiędzy ramionami gazowymi 1 t = Myr ½ [1 2 M =pc 3 ] Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
17 Wprowadzenie Metody Wyniki Podsumowanie Składowe osiowosymetryczne r [kpc] r [kpc] 1 ρ [1 4 M /pc3 ] 2, -2, Dominik Wóltański ρ [1 4 M /pc3 ] 1 Bφ [1 1 µg] -2, 2 Bφ [1 1 µg] ρ [1 4 M /pc3 ] 2, km/s km/s Br [1 1 µg] Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
18 Generacja radialnej oraz azymutalnej składowej pola magnetycznego B φ (m =) 2, -2, r [kpc] ρ [1 4 M /pc 3 ] km/s B φ [1 1 µg] 2, -2, r [kpc] ρ [1 4 M /pc 3 ] km/s B r [1 1 µg] Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
19 Powstawanie magnetycznej helisy Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
20 Podsumowanie 1 Pierwszy model dynamo napędzanego promieniowaniem kosmicznym w galaktykach spiralnych wykorzystujący obliczenia N-ciałowe dysku gwiazdowego, zgrubienia centralnego oraz halo galaktycznego. 2 Metody: symulacje N-ciałowe (VINE); symulacje MHD na siatce (PIERNIK). Pozostałości supernowych są źródłami promieniowania kosmicznego oraz zalążkowego pola magnetycznego. Tempo supernowych dane jest poprzez prawo Schmidta-Kennicutta. 3 Dwa modele: (G1) galaktyka izolowana, formująca przejściowe ramiona spiralne oraz (G2) galaktyka z satelitą, formująca wyraźną strukturę dwuramienną. Ewolucja tych galaktyk rozpoczyna się od stanu osiowej symetrii. 4 Analiza: Syntetyczne mapy promieniowania synchrotronowego sporządzone dla wyników modelowania galaktyk. Modele zostały poddane analizie fourrierowskiej, która pozwoliła prześledzić proces wzmocnienia pola magnetycznego w obecności ramion spiralnych. Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
21 Podsumowanie: Wzmocnienie: Otrzymana średnia indukcja magnetyczna pola regularnego po saturacji procesu dynamo ma wartości od kilku do 2 µg. Czas e-krotnego wzmocnienie strumienia magnetycznego dla modeli G1/G2 wynosi odpowiednio 194 mld lat i 276 mld lat. 6 Struktura spiralna: Otrzymane pole magnetyczne ma strukturę spiralną ukierunkowaną wzdłuż linie ramion optycznych. 7 Ramiona magnetyczne: Najmocniejsze regularne pole magnetyczne jest generowane w przestrzeni międzyramiennej lub na wewnętrznych brzegach ramion gazowych. Na mapach spolaryzowanej emisji synchrotronowej ramiona magnetyczne są słabo zarysowane. 8 Struktura typu X : Syntetyczne mapy radiowe skonstruowane na podstawie symulowanych galaktyk oraz osiowo-symetryczne składowe prędkości wiatru galaktycznego układają się w strukturę typu Xśpójną ze strukturami obserwowanymi w galaktykach widzianych od krawędzi dysku. 9 Struktura 3D: Wzmocnione pole magnetyczne wykazuje trójwymiarową, helikalną strukturę wielkoskalową, która rozciąga się nad i pod dyskiem galaktycznym. Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
22 Wykorzystane zasoby obliczeniowe Obliczenia przeprowadzone na wielu KDM: PCSS, TASK, ICM, Cyfronet AGH PCSS: reef, inula, cane, chimera Zrównoleglenie przez MPI (openmpi), do 1728 rdzeni Około 4 miesięcy obliczeń na jeden model, ok. 1 mln godzin CPU fortran23, gcc4.7, hdf analiza/wizualizacja: python2.7, matplotlib, yt-project Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
23 Objętość danych Symulacja składowa zawartość objętość G1 symulacja N-ciałowa unformatted fortran 38 GB G1 sym. N-ciał. (dane operacyjne) HDF / HDF 213 GB G1 potencjał grawitacyjny HDF 71 GB G1 symulacja siatkowa HDF 2,41 TB G1 symulacja szczegółowa HDF 2,83 TB G1 analiza wstępna ascii / png / mp4 17 GB G1 analiza FFT HDF / png / mp4 3,3 TB G1 całość 1,6 TB G2 symulacja N-ciałowa unformatted fortran 4 GB G2 sym. N-ciał. (dane operacyjne) HDF / HDF 11 GB G2 potencjał grawitacyjny HDF 93 GB G2 symulacja siatkowa HDF 2,6 TB G2 symulacja szczegółowa HDF 2,92 TB G2 analiza wstępna ascii / png / mp4 23 GB G2 analiza FFT HDF / png / mp4 2,97 TB G2 całość 1,24 TB Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
24 Dziękuję za uwagę! Dominik Wóltański Konferencja użytkowników KDM, Poznań,
Wpływ pól magnetycznych na rotację materii w galaktykach spiralnych. Joanna Jałocha-Bratek, IFJ PAN
Wpływ pól magnetycznych na rotację materii w galaktykach spiralnych. Joanna Jałocha-Bratek, IFJ PAN c Czy pola magnetyczne mogą wpływać na kształt krzywych rotacji? W galaktykach spiralnych występuje wielkoskalowe,
Bardziej szczegółowoMetody wyznaczania masy Drogi Mlecznej
Metody wyznaczania masy Drogi Mlecznej Nasz grupa : Łukasz Bratek, Joanna Jałocha, Marek Kutschera, Szymon Sikora, Piotr Skindzier IFJ PAN, IF UJ Dla poznania masy Galaktyki, kluczową sprawą jest wyznaczenie
Bardziej szczegółowoCiemna materia w sferoidalnych galaktykach karłowatych. Ewa L. Łokas Centrum Astronomiczne PAN, Warszawa
Ciemna materia w sferoidalnych galaktykach karłowatych Ewa L. Łokas Centrum Astronomiczne PAN, Warszawa Sferoidalne galaktyki karłowate Leo I Grupy Lokalnej Carina Fornax Klasyczne sferoidalne galaktyki
Bardziej szczegółowoWykład 10 - Charakterystyka podstawowych systemów gwiazdowych: otoczenie Słońca, Galaktyka, gromady gwiazd, galaktyki, grupy i gromady galaktyk
Wykład 10 - Charakterystyka podstawowych systemów gwiazdowych: otoczenie Słońca, Galaktyka, gromady gwiazd, galaktyki, grupy i gromady galaktyk 28.04.2014 Dane o kinematyce gwiazd Ruchy własne gwiazd (Halley
Bardziej szczegółowoPrzyspieszanie cząstek w źródłach kosmicznych
Przyspieszanie cząstek w źródłach kosmicznych Jacek Niemiec Instytut Fizyki Jądrowej PAN, Kraków Nietermiczne promieniowanie obiektów astronomicznych Supernowa Keplera szok nierel. The image cannot be
Bardziej szczegółowoWszechświat: spis inwentarza. Typy obiektów Rozmieszczenie w przestrzeni Symetrie
Wszechświat: spis inwentarza Typy obiektów Rozmieszczenie w przestrzeni Symetrie Curtis i Shapley 1920 Heber D. Curtis 1872-1942 Mgławice spiralne są układami gwiazd równoważnymi Drodze Mlecznej Mgławice
Bardziej szczegółowoBudowa Galaktyki. Materia rozproszona Rozkład przestrzenny materii Krzywa rotacji i ramiona spiralne
Budowa Galaktyki Materia rozproszona Rozkład przestrzenny materii Krzywa rotacji i ramiona spiralne Gwiazdy w otoczeniu Słońca Gaz międzygwiazdowy Hartmann (1904) Delta Orionis (gwiazda podwójna) obserwowana
Bardziej szczegółowoCAMK PAN, CA UMK, OA UJ, KA UP
Grid Dziedzinowy Zjazd PTA, CAMK Warszawa, 11-14.09.2013 Informacje ogólne 2 pomysł z 2008r. :) Podstawowe fakty Projekt PL-Grid Plus realizowany przez KDM-y (Cyfronet) Finansowanie NCBiR, od 10.2011 do
Bardziej szczegółowoGalaktyka. Rysunek: Pas Drogi Mlecznej
Galaktyka Rysunek: Pas Drogi Mlecznej Galaktyka Ośrodek międzygwiazdowy - obłoki molekularne - możliwość formowania się nowych gwiazd. - ekstynkcja i poczerwienienie (diagramy dwuwskaźnikowe E(U-B)/E(B-V)=0.7,
Bardziej szczegółowoRozdział 6. Równania Maxwella. 6.1 Pierwsza para
Rozdział 6 Równania Maxwella Podstawą elektrodynamiki klasycznej są równania Maxwella, które wiążą pola elektryczne E i magnetyczne B ze sobą oraz z ładunkami i prądami elektrycznymi. Pola E i B są funkcjami
Bardziej szczegółowoRozciągłe obiekty astronomiczne
Galaktyki Przykłady obiektów rozciągłych Mgławice poza Galaktyką? Hubble: Wszechświat,,wyspowy'' Hubble: Wszechświat ekspandujący Hubble: typy galaktyk Właściwości galaktyk (niektóre) Rozciągłe obiekty
Bardziej szczegółowoGalaktyki aktywne II. Przesłanki istnienia,,centralnego silnika'' Dyski akrecyjne Czarne dziury
Galaktyki aktywne II Przesłanki istnienia,,centralnego silnika'' Dyski akrecyjne Czarne dziury Asymetria strug Na ogół jedna ze strug oddala się a druga przybliża do obserwatora Natężenie promieniowania
Bardziej szczegółowoPromieniowanie 21 cm rys i narracja: Struktura nadsubtelna atomu wodoru Procesy wzbudzenia Widmo sygnału z całego nieba Tomografia 21 cm Las 21 cm
Promieniowanie 21 cm rys i narracja: Struktura nadsubtelna atomu wodoru Procesy wzbudzenia Widmo sygnału z całego nieba Tomografia 21 cm Las 21 cm Obłoki HI Struktura nadsubtelna atomu wodoru ==> możliwe
Bardziej szczegółowoDane o kinematyce gwiazd
Wykład 10 - Charakterystyka podstawowych systemów gwiazdowych: otoczenie Słońca, Galaktyka, gromady gwiazd, galaktyki, grupy i gromady galaktyk. Ciemna materia. 25.05.2015 Dane o kinematyce gwiazd Ruchy
Bardziej szczegółowoNasza Galaktyka
13.1.1 Nasza Galaktyka Skupisko ok. 100 miliardów gwiazd oraz materii międzygwiazdowej składa się na naszą Galaktykę (w odróżnieniu od innych pisaną wielką literą). Większość gwiazd (podobnie zresztą jak
Bardziej szczegółowoNamagnesowane galaktyki
FOTON 99, Zima 2007 9 Namagnesowane galaktyki Marek Urbanik Obserwatorium Astronomiczne UJ w Krakowie Od Redakcji: Redakcja dedykuje poniższy artykuł wszystkim uczestnikom spotkania Problemy dydaktyki
Bardziej szczegółowoEkspansja Wszechświata
Ekspansja Wszechświata Odkrycie Hubble a w 1929 r. Galaktyki oddalają się od nas z prędkościami wprost proporcjonalnymi do odległości. Prędkości mierzymy za pomocą przesunięcia ku czerwieni efekt Dopplera
Bardziej szczegółowoAstrofizyka promieniowania gamma najwyższych energii w IFJ PAN. Jacek Niemiec (NZ-43)
Astrofizyka promieniowania gamma najwyższych energii w IFJ PAN Jacek Niemiec (NZ-43) Astrofizyka promieniowania gamma najwyższych energii w IFJ PAN: dr Jacek Niemiec dr Michał Dyrda - badania teoretyczne
Bardziej szczegółowoAstronomia galaktyczna
Zakład Astrofizyki i Kosmologii Uniwersytet Śląski Zakład Astrofizyki Instytutu Astronomicznego Uniwersytet Wrocławski »»»»»»»»» SPIS TREŚCI «««««««««Odkrywanie natury Drogi Mlecznej Budowa Drogi Mlecznej
Bardziej szczegółowoEwolucja galaktyk. Agnieszka Pollo Instytut Problemów Jądrowych Warszawa Obserwatorium Astronomiczne UJ Kraków
Ewolucja galaktyk Agnieszka Pollo Instytut Problemów Jądrowych Warszawa Obserwatorium Astronomiczne UJ Kraków 380 000 lat po BB do dziś: era galaktyk 380 000 lat po Wielkim Wybuchu: niemal jednorodna materia,
Bardziej szczegółowoGalaktyki i Gwiazdozbiory
Galaktyki i Gwiazdozbiory Co to jest Galaktyka? Galaktyka (z gr. γαλα mleko) duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii. Typowa galaktyka
Bardziej szczegółowoGalaktyki aktywne III. Przesłanki istnienia,,centralnego silnika'' Dyski akrecyjne Czarne dziury
Galaktyki aktywne III Przesłanki istnienia,,centralnego silnika'' Dyski akrecyjne Czarne dziury Asymetria strug Na ogół jedna ze strug oddala się a druga przybliża do obserwatora Natężenie promieniowania
Bardziej szczegółowo1100-3Ind06 Astrofizyka
1100-3Ind06 Astrofizyka 2016/2017 Michał Jaroszyński (+Tomasz Bulik +Igor Soszyński ) Różne informacje mogą znajdować się na: http://www.astrouw.edu.pl/~mj Zasady zaliczeń: Pozytywny wynik w teście otwartym
Bardziej szczegółowoFizyka jądrowa z Kosmosu wyniki z kosmicznego teleskopu γ
Fizyka jądrowa z Kosmosu wyniki z kosmicznego teleskopu γ INTEGRAL - International Gamma-Ray Astrophysical Laboratory prowadzi od 2002 roku pomiary promieniowania γ w Kosmosie INTEGRAL 180 tys km Źródła
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne z głębin kosmosu
Cząstki elementarne z głębin kosmosu Grzegorz Brona Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych, Uniwersytet Warszawski 24.09.2005 IX Festiwal Nauki Co widzimy na niebie? - gwiazdy - planety - galaktyki
Bardziej szczegółowoGalaktyki aktywne. (,,galaktyki o aktywnych jądrach'') (,,aktywne jądra galaktyk'') ( active galactic nuclei =AGN)
Galaktyki aktywne (,,galaktyki o aktywnych jądrach'') (,,aktywne jądra galaktyk'') ( active galactic nuclei =AGN) System klasyfikacji Hubble a (1936) Galaktyki normalne / zwyczajne -różnoraka morfologia
Bardziej szczegółowoKosmografia. czyli rozkład obiektów w przestrzeni
Kosmografia czyli rozkład obiektów w przestrzeni Oparte na materiałach z licznych, trudnych do wyliczenia i zapamiętania źródeł, którym pozostaję wdzięczny Jednostki odległości: rok św. = 9.5*10^{12} km
Bardziej szczegółowoWszechświat w mojej kieszeni. Wszechświat mgławic. Grażyna Stasińska. Nr. 1. Obserwatorium paryskie ES 001
Wszechświat w mojej kieszeni Wszechświat mgławic Nr. 1 ES 001 Grażyna Stasińska Obserwatorium paryskie Każdy z nas obserwował nocą gwiazdy. Wyglądają one odizolowane w ciemnościach nieba! Ale jest to tylko
Bardziej szczegółowoGalaktyki aktywne I. (,,galaktyki o aktywnych jądrach'') (,,aktywne jądra galaktyk'') ( active galactic nuclei =AGN)
Galaktyki aktywne I (,,galaktyki o aktywnych jądrach'') (,,aktywne jądra galaktyk'') ( active galactic nuclei =AGN) System klasyfikacji Hubble a (1936) Galaktyki normalne / zwyczajne -różnoraka morfologia
Bardziej szczegółowo1. Podstawy matematyki
1. Podstawy matematyki 1.1. Pola Pole wiąże wielkość fizyczną z położeniem punktu w przestrzeni W przypadku, gdy pole jest zależne od czasu, możemy je zapisać jako. Najprostszym przykładem pola jest pole
Bardziej szczegółowoPulsacje Kilometrowego Promieniowania Radiowego Ziemi (AKR) na częstotliwościach magnetosferycznych pulsacji Pc1
Pulsacje Kilometrowego Promieniowania Radiowego Ziemi (AKR) na częstotliwościach magnetosferycznych pulsacji Pc1 Roman Schreiber Centrum Badań Kosmicznych PAN 1 / 27 Zorza polarna (Iowa) 2 / 27 Zorza widziana
Bardziej szczegółowoANALIZA OBSERWACYJNA GORĄCEJ PLAMY RADIOŹRÓDŁA PICTOR A W SZEROKIM ZAKRESIE WIDMA
ANALIZA OBSERWACYJNA GORĄCEJ PLAMY RADIOŹRÓDŁA PICTOR A W SZEROKIM ZAKRESIE WIDMA PRZYPOMNIENIE DLACZEGO GORĄCA PLAMA PICTORA A JEST INTERESUJĄCA? W widmach promieniowania niektórych gorących plam obserwuje
Bardziej szczegółowoPromieniowanie nietermiczne galaktyk.
Promieniowanie nietermiczne galaktyk. Michał Satława Ul. P.O.W. 3 m. 40a 42-200 Częstochowa II Liceum Ogólnokształcące im. R. Traugutta w Częstochowie Ul. Kilińskiego 62 42-200 Częstochowa tel./fax: 0-34
Bardziej szczegółowoPodstawy astrofizyki i astronomii
Podstawy astrofizyki i astronomii Andrzej Odrzywołek Zakład Teorii Względności i Astrofizyki, Instytut Fizyki UJ 20 marca 2018 th.if.uj.edu.pl/ odrzywolek/ andrzej.odrzywolek@uj.edu.pl A&A Wykład 4 Standardowy
Bardziej szczegółowooraz Początek i kres
oraz Początek i kres Powstanie Wszechświata szacuje się na 13, 75 mld lat temu. Na początku jego wymiary były bardzo małe, a jego gęstość bardzo duża i temperatura niezwykle wysoka. Ponieważ w tej niezmiernie
Bardziej szczegółowoOddziaływanie podstawowe rodzaj oddziaływania występującego w przyrodzie i nie dającego sprowadzić się do innych oddziaływań.
1 Oddziaływanie podstawowe rodzaj oddziaływania występującego w przyrodzie i nie dającego sprowadzić się do innych oddziaływań. Wyróżniamy cztery rodzaje oddziaływań (sił) podstawowych: oddziaływania silne
Bardziej szczegółowoSoczewki grawitacyjne narzędziem Kosmologii
Zjazd P.T.A. Kraków 14-18.09.2009 Sesja Kosmologiczna Soczewki grawitacyjne narzędziem Kosmologii Marek Biesiada Zakład Astrofizyki i Kosmologii Instytut Fizyki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Filary
Bardziej szczegółowoAstrofizyka promieni kosmicznych-1. Henryk Wilczyński
Astrofizyka promieni kosmicznych-1 Henryk Wilczyński krótka historia 1912 V.Hess: odkrycie 1930-1940 cząstki naładowane - protony 1934 Baade, Zwicky: supernowe źródłem energii? 1938 P.Auger: E>10 15 ev,
Bardziej szczegółowoCzy niebarionowa ciemna materia. jest potrzebna? Sławomir Stachniewicz 1 XII 2009
Czy niebarionowa ciemna materia jest potrzebna? Sławomir Stachniewicz 1 XII 2009 1. Wstęp Obecnie w kosmologii zdecydowanie najbardziej popularny jest tzw. Uzgodniony Model Kosmologiczny (Cosmological
Bardziej szczegółowoPowstanie galaktyk symulacje
Powstanie galaktyk symulacje Przybliżenie liniowe Symulacje N-ciałowe Millennium I/II, Aquarius Ewolucja struktury Syntetyczne katalogi galaktyk Problem satelitów Początkowe widmo fluktuacji dla rachunku
Bardziej szczegółowoWczoraj, dziś i jutro Wszechświata. Michał Jaroszyński Obserwatorium Astronomiczne
Wczoraj, dziś i jutro Wszechświata Michał Jaroszyński Obserwatorium Astronomiczne Planety, gwiazdy, mgławice Jednorodność, izotropia, ekspansja Prosty model Przyszłość? Jednostki odległości: 1AU=150 mln
Bardziej szczegółowoPo co wymyślono ciemną materię i ciemną energię. Artykuł pobrano ze strony eioba.pl
Po co wymyślono ciemną materię i ciemną energię. Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Oto powód dla którego wymyślono ciemną materię i ciemną energię. Jest nim galaktyka spiralna. Potrzebna była naukowcom
Bardziej szczegółowoModelowanie zjawisk przepływowocieplnych. i wewnętrznie ożebrowanych. Karol Majewski Sławomir Grądziel
Modelowanie zjawisk przepływowocieplnych w rurach gładkich i wewnętrznie ożebrowanych Karol Majewski Sławomir Grądziel Plan prezentacji Wprowadzenie Wstęp do obliczeń Obliczenia numeryczne Modelowanie
Bardziej szczegółowoCTA - obserwatorium astronomii gamma najwyższych energii
Współpraca nauki z przemysłem - projekt "Cherenkov Telescope Array" CTA - obserwatorium astronomii gamma najwyższych energii Michał Ostrowski Koordynator Polskiego Konsorcjum Projektu "Cherenkov Telescope
Bardziej szczegółowoS C E N A R I U S Z L E K C J I. przeprowadzonej w X LO w Krakowie dla uczniów klasy drugiej o profilu matematyczno- fizycznym
S C E N A R I U S Z L E K C J I F I Z Y K I przeprowadzonej w X LO w Krakowie dla uczniów klasy drugiej o profilu matematyczno- fizycznym autor: Małgorzata Kaźmierczak Temat: Zrozumienie rotacji Drogi
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne: 1 Nazwa modułu Astronomia ogólna 2 Kod modułu 04-A-AOG-90-1Z 3 Rodzaj modułu obowiązkowy 4 Kierunek studiów astronomia 5 Poziom studiów I stopień
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne: 1 Nazwa modułu kształcenia Astronomia ogólna 2 Kod modułu kształcenia 04-ASTR1-ASTROG90-1Z 3 Rodzaj modułu kształcenia obowiązkowy 4 Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoNowoczesne narzędzia obliczeniowe do projektowania i optymalizacji kotłów
Nowoczesne narzędzia obliczeniowe do projektowania i optymalizacji kotłów Mateusz Szubel, Mariusz Filipowicz Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie AGH University of Science and
Bardziej szczegółowoZOO galaktyk i odkrywanie egzoplanet poprzez EU-HOU w internecie. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK
ZOO galaktyk i odkrywanie egzoplanet poprzez EU-HOU w internecie dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK Plan prezentacji Astronomia w komputerze: krótki wstęp przewodnik Galaktyczne ZOO i ZOONIVERSE
Bardziej szczegółowoPlan Zajęć. Ćwiczenia rachunkowe
Plan Zajęć 1. Termodynamika, 2. Grawitacja, Kolokwium I 3. Elektrostatyka + prąd 4. Pole Elektro-Magnetyczne Kolokwium II 5. Zjawiska falowe 6. Fizyka Jądrowa + niepewność pomiaru Kolokwium III Egzamin
Bardziej szczegółowoJ. Szantyr - Wykład 13 Podstawy teoretyczne i modelowanie turbulencji
J. Szantyr - Wykład 13 Podstawy teoretyczne i modelowanie turbulencji Matematycznym opisem turbulentnego ruchu płynu są równania Reynoldsa. Reynolds założył, że w przepływie turbulentnym wszystkie charakteryzujące
Bardziej szczegółowoEwolucja w układach podwójnych
Ewolucja w układach podwójnych Tylko światło Temperatura = barwa różnica dodatnia różnica równa 0 różnica ujemna Jasnośd absolutna m M 5 log R 10 pc Diagram H-R Powstawanie gwiazd Powstawanie gwiazd ciśnienie
Bardziej szczegółowoPolecam - The Dark Universe by R. Kolb (Wykłady w CERN (2008))
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 15 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 12.01. 2010 Ciemny Wszechświat Polecam - The Dark Universe by R. Kolb (Wykłady w CERN (2008)) http://indico.cern.ch/conferencedisplay.py?confid=24743
Bardziej szczegółowoPodstawy elektrodynamiki / David J. Griffiths. - wyd. 2, dodr. 3. Warszawa, 2011 Spis treści. Przedmowa 11
Podstawy elektrodynamiki / David J. Griffiths. - wyd. 2, dodr. 3. Warszawa, 2011 Spis treści Przedmowa 11 Wstęp: Czym jest elektrodynamika i jakie jest jej miejsce w fizyce? 13 1. Analiza wektorowa 19
Bardziej szczegółowoPole magnetyczne magnesu w kształcie kuli
napisał Michał Wierzbicki Pole magnetyczne magnesu w kształcie kuli Rozważmy kulę o promieniu R, wykonaną z materiału ferromagnetycznego o stałej magnetyzacji M = const, skierowanej wzdłuż osi z. Gęstość
Bardziej szczegółowoZastosowanie modeli matematycznych i symulacji w ochronie środowiska. Testowanie modelu. Wyniki. Wyniki uzyskane w laboratorium.
Zastosowanie modeli matematycznych i symulacji w ochronie środowiska Zastosowanie modeli matematycznych i symulacji w ochronie środowiska Joanna Rutkowska Dynamika układu drapieżnik-ofiara Równanie Lotki-Volterra
Bardziej szczegółowoInstytut Fizyki Jądrowej, Zakład Fizyki Teoretycznej Opiekun: Prof. dr hab. Marek Kutschera
A U T O R E F E R A T JOANNA JAŁOCHA-BRATEK INFORMACJE OGÓLNE I Posiadane dyplomy, stopnie naukowe MAGISTER FIZYKI (2001 rok) Instytut Fizyki UJ w Krakowie, Zakład Teorii Względności i Astrofizyki Opiekun:
Bardziej szczegółowoGRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII
MODUŁ 1 SCENARIUSZ TEMATYCZNY GRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII OPRACOWANE W RAMACH PROJEKTU: FIZYKA ZAKRES PODSTAWOWY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA. PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI
Bardziej szczegółowoOcena wpływu rozwoju elektromobilności na stan jakości powietrza
Ocena wpływu rozwoju elektromobilności na stan jakości powietrza Paweł Durka (1) Joanna Strużewska (1,2) Jacek W. Kamiński (1,3) Grzegorz Jeleniewicz (1) Paweł Czapski (1) 1 IOŚ-PIB, Zakład Modelowania
Bardziej szczegółowoTeoria ruchu Księżyca
Wykład 9 - Ruch Księżyca. Odkształcenia związane z rotacją, oddziaływanie przypływowe, efekty relatywistyczne, efekty związane z promieniowaniem Słońca. 14.04.2014 Miesiące księżycowe Miesiąc synodyczny
Bardziej szczegółowoOd Wielkiego Wybuchu do Gór Izerskich. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Od Wielkiego Wybuchu do Gór Izerskich Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie
Bardziej szczegółowoν 1 = γ B 0 Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego h S = I(I+1)
h S = I(I+) gdzie: I kwantowa liczba spinowa jądra I = 0, ½,, /,, 5/,... itd gdzie: = γ S γ współczynnik żyromagnetyczny moment magnetyczny brak spinu I = 0 spin sferyczny I = _ spin elipsoidalny I =,,,...
Bardziej szczegółowoPodstawy elektromagnetyzmu. Wykład 2. Równania Maxwella
Podstawy elektromagnetyzmu Wykład 2 Równania Maxwella Prawa Maxwella opisują pola Pole elektryczne... to zjawisko występujące w otoczeniu naładowanych elektrycznie obiektów lub jest skutkiem zmiennego
Bardziej szczegółowoI etap ewolucji :od ciągu głównego do olbrzyma
I etap ewolucji :od ciągu głównego do olbrzyma Spalanie wodoru a następnie helu i cięższych jąder doprowadza do zmiany składu gwiazdy i do przesunięcia gwiazdy na wykresie H-R II etap ewolucji: od olbrzyma
Bardziej szczegółowoCIĘŻAR. gdzie: F ciężar [N] m masa [kg] g przyspieszenie ziemskie ( 10 N ) kg
WZORY CIĘŻAR F = m g F ciężar [N] m masa [kg] g przyspieszenie ziemskie ( 10 N ) kg 1N = kg m s 2 GĘSTOŚĆ ρ = m V ρ gęstość substancji, z jakiej zbudowane jest ciało [ kg m 3] m- masa [kg] V objętość [m
Bardziej szczegółowoTo ciała niebieskie o średnicach większych niż 1000 km, obiegające gwiazdę i nie mające własnych źródeł energii promienistej, widoczne dzięki
Jest to początek czasu, przestrzeni i materii tworzącej wszechświat. Podstawę idei Wielkiego Wybuchu stanowił model rozszerzającego się wszechświata opracowany w 1920 przez Friedmana. Obecnie Wielki Wybuch
Bardziej szczegółowoBUDOWA I EWOLUCJA GWIAZD. Jadwiga Daszyńska-Daszkiewicz
BUDOWA I EWOLUCJA GWIAZD Jadwiga Daszyńska-Daszkiewicz Semestr letni, 2018/2019 równania budowy wewnętrznej (ogólne równania hydrodynamiki) własności materii (mikrofizyka) ograniczenia z obserwacji MODEL
Bardziej szczegółowoASTROBIOLOGIA. Wykład 3
ASTROBIOLOGIA Wykład 3 1 JAK POWSTAJĄ GWIAZDY I UKŁADY PLANETARNE? 2 POWSTANIE GWIAZD I PLANET: SCHEMAT Układ planetarny: obłok molekularny mgławica słoneczna dysk protoplanetarny układ planetarny i planety
Bardziej szczegółowoRozważania rozpoczniemy od fal elektromagnetycznych w próżni. Dla próżni równania Maxwella w tzw. postaci różniczkowej są następujące:
Rozważania rozpoczniemy od fal elektromagnetycznych w próżni Dla próżni równania Maxwella w tzw postaci różniczkowej są następujące:, gdzie E oznacza pole elektryczne, B indukcję pola magnetycznego a i
Bardziej szczegółowoZ czego i jak zbudowany jest Wszechświat? Jak powstał? Jak się zmienia?
Z czego i jak zbudowany jest Wszechświat? Jak powstał? Jak się zmienia? Cząstki elementarne Kosmologia Wielkość i kształt Świata Ptolemeusz (~100 n.e. - ~165 n.e.) Mikołaj Kopernik (1473 1543) geocentryzm
Bardziej szczegółowoParowanie chromosfery w obserwacjach
Parowanie chromosfery w obserwacjach RHESSI RHESSI CDS (Milligan i in. 2006) RHESSI - CDS (Milligan i in. 2006) He I (584.33A, log T =4.5) O V (629.73 A, log T =5.4) Mg X (624.94 A, log T =6.1) Fe XVI
Bardziej szczegółowoFIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych
FIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych Wykład 13 Początki Wszechświata c.d. Nukleosynteza czas Przebieg pierwotnej nukleosyntezy w czasie pierwszych kilkunastu minut. Krzywe ukazują stopniowy
Bardziej szczegółowoKosmiczna Linijka Agnieszka Janiuk Centrum Astronomiczne PAN
Kosmiczna Linijka Agnieszka Janiuk Centrum Astronomiczne PAN Festiwal Nauki Galileusz: 400 lat temu po raz pierwszy użył teleskopu Rok 2009 został ogłoszony przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Astronomii
Bardziej szczegółowoZrozumienie rotacji Drogi Mlecznej przez obserwacje radioastronomiczne
Zrozumienie rotacji Drogi Mlecznej przez obserwacje radioastronomiczne Alexander L. Rudolph Profesor Fizyki i Astronomii, California State Polytechnic University Profesor Zaproszony, Uniwersytet Piotra
Bardziej szczegółowoCo to jest promieniowanie grawitacyjne? Szymon Charzyński KMMF UW
Co to jest promieniowanie grawitacyjne? Szymon Charzyński KMMF UW Ogólna teoria względności Ogólna Teoria Względności Ogólna Teoria Względności opisuje grawitację jako zakrzywienie czasoprzestrzeni. 1915
Bardziej szczegółowoALMA. Atacama Large (sub)millimeter Array
Atacama Large (sub)millimeter Array Największy na świecie Interferometr Radiowy - znajdujący się na płaskowyżu Chajnantor w Chilijskich Andach na wysokości ok. 5000 m n.p.m. 66 anten o średnicy 12m i
Bardziej szczegółowoBudowa i ewolucja gwiazd I. Skale czasowe Równania budowy wewnętrznej Modele Diagram H-R Ewolucja gwiazd
Budowa i ewolucja gwiazd I Skale czasowe Równania budowy wewnętrznej Modele Diagram H-R Ewolucja gwiazd Dynamiczna skala czasowa Dla Słońca: 3 h Twierdzenie o wiriale Temperatura wewnętrzna Cieplna skala
Bardziej szczegółowoKsięgarnia PWN: David J. Griffiths - Podstawy elektrodynamiki
Księgarnia PWN: David J. Griffiths - Podstawy elektrodynamiki Spis treści Przedmowa... 11 Wstęp: Czym jest elektrodynamika i jakie jest jej miejsce w fizyce?... 13 1. Analiza wektorowa... 19 1.1. Algebra
Bardziej szczegółowoProgram Obliczeń Wielkich Wyzwań Nauki i Techniki (POWIEW)
Program Obliczeń Wielkich Wyzwań Nauki i Techniki (POWIEW) Maciej Cytowski, Maciej Filocha, Maciej E. Marchwiany, Maciej Szpindler Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego
Bardziej szczegółowoAstronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.
Astronomia M = masa ciała G = stała grawitacji (6,67 10-11 [N m 2 /kg 2 ]) R, r = odległość dwóch ciał/promień Fg = ciężar ciała g = przyspieszenie grawitacyjne ( 9,8 m/s²) V I = pierwsza prędkość kosmiczna
Bardziej szczegółowoTeoria ewolucji gwiazd (najpiękniejsza z teorii) dr Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego
Teoria ewolucji gwiazd (najpiękniejsza z teorii) dr Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego Prolog Teoria z niczego Dla danego obiektu możemy określić: - Ilość światła - widmo -
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 7
KATEDRA MECHANIKI STOSOWANEJ Wydział Mechaniczny POLITECHNIKA LUBELSKA INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 7 PRZEDMIOT TEMAT OPRACOWAŁ LABORATORIUM MODELOWANIA Przykładowe analizy danych: przebiegi czasowe, portrety
Bardziej szczegółowoZderzenie galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną
Zderzenie galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną Katarzyna Mikulska Zimowe Warsztaty Naukowe Naukowe w Żninie, luty 2014 Wszyscy doskonale znamy teorię Wielkiego Wybuchu. Wiemy, że Wszechświat się rozszerza,
Bardziej szczegółowoDr Tomasz Płazak. CIEMNA ENERGIA DOMINUJĄCA WSZECHŚWIAT (Nagroda Nobla 2011)
Dr Tomasz Płazak CIEMNA ENERGIA DOMINUJĄCA WSZECHŚWIAT (Nagroda Nobla 2011) SŁOŃCE i ZIEMIA 2 Wszechświat OBSERWOWALNY 3 ZABICIE IDEI LOKALNEGO ( ZWYKŁEGO ) WIELKIEGO WYBUCHU Powinno być tak c Promieniowanie
Bardziej szczegółowoGrawitacja - powtórka
Grawitacja - powtórka 1. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub, jeśli jest A. Jednorodne pole grawitacyjne istniejące w obszarze sali lekcyjnej jest wycinkiem centralnego
Bardziej szczegółowoSynteza jądrowa (fuzja) FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Synteza jądrowa (fuzja) Cykl życia gwiazd Narodziny gwiazd: obłok molekularny Rozmiary obłoków (Giant Molecular Cloud) są rzędu setek lat świetlnych. Masa na ogół pomiędzy 10 5 a 10 7 mas Słońca. W obłoku
Bardziej szczegółowoMetody badania kosmosu
Metody badania kosmosu Zakres widzialny Fale radiowe i mikrofale Promieniowanie wysokoenergetyczne Detektory cząstek Pomiar sił grawitacyjnych Obserwacje prehistoryczne Obserwatorium słoneczne w Goseck
Bardziej szczegółowoFIZYKA IV etap edukacyjny zakres podstawowy
FIZYKA IV etap edukacyjny zakres podstawowy Cele kształcenia wymagania ogólne I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych. II. Przeprowadzanie
Bardziej szczegółowoPROJEKT KOSMOLOGIA PROJEKT KOSMOLOGIA. Aleksander Gendarz Mateusz Łukasik Paweł Stolorz
PROJEKT KOSMOLOGIA Aleksander Gendarz Mateusz Łukasik Paweł Stolorz 1 1. Definicja kosmologii. Kosmologia dział astronomii, obejmujący budowę i ewolucję wszechświata. Kosmolodzy starają się odpowiedzieć
Bardziej szczegółowoTeoria Wielkiego Wybuchu FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Teoria Wielkiego Wybuchu Epoki rozwoju Wszechświata Wczesny Wszechświat Epoka Plancka (10-43 s): jedno podstawowe oddziaływanie Wielka Unifikacja (10-36 s): oddzielenie siły grawitacji od reszty oddziaływań
Bardziej szczegółowoPlanety w układach podwójnych i wielokrotnych. Krzysztof Hełminiak
Planety w układach podwójnych i wielokrotnych. Krzysztof Hełminiak Plan wystąpienia Troszkę niedalekiej historii. Dlaczego wokół podwójnych? Pobieżna statystyka. Typy planet w układach podwójnych. Stabilność
Bardziej szczegółowoRotacja. W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a):
Rotacja W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a): Φ = ω2 r 2 sin 2 (θ) 2 GM r Z porównania wartości potencjału
Bardziej szczegółowoGwiazdy neutronowe. Michał Bejger,
Gwiazdy neutronowe Michał Bejger, 06.04.09 Co to jest gwiazda neutronowa? To obiekt, którego jedna łyżeczka materii waży tyle ile wszyscy ludzie na Ziemi! Gwiazda neutronowa: rzędy wielkości Masa: ~1.5
Bardziej szczegółowoWszechświata. Piotr Traczyk. IPJ Warszawa
Ciemna Strona Wszechświata Piotr Traczyk IPJ Warszawa Plan 1)Ciemna strona Wszechświata 2)Z czego składa się ciemna materia 3)Poszukiwanie ciemnej materii 2 Ciemna Strona Wszechświata 3 Z czego składa
Bardziej szczegółowoDYNAMIKA dr Mikolaj Szopa
dr Mikolaj Szopa 17.10.2015 Do 1600 r. uważano, że naturalną cechą materii jest pozostawanie w stanie spoczynku. Dopiero Galileusz zauważył, że to stan ruchu nie zmienia się, dopóki nie ingerujemy I prawo
Bardziej szczegółowoUogólniony model układu planetarnego
Uogólniony model układu planetarnego Michał Marek Seminarium Zakładu Geodezji Planetarnej 22.05.2009 PLAN PREZENTACJI 1. Wstęp, motywacja, cele 2. Teoria wykorzystana w modelu 3. Zastosowanie modelu na
Bardziej szczegółowoPola Magnetyczne w Układzie Słonecznym
Pola Magnetyczne w Układzie Słonecznym MAGNETOSFERA SŁOŃCA 2 Magnetosfera słońca Szybki wiatr (do 900 km/s) wypływa z niemal nieaktywnych rejonów biegunowych Powolny wiatr (od 200 km/s) z obszarów aktywniejszych,
Bardziej szczegółowoKOOF Szczecin: www.of.szc.pl
Źródło: LI OLIMPIADA FIZYCZNA (1/2). Stopień III, zadanie doświadczalne - D Nazwa zadania: Działy: Słowa kluczowe: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej; Andrzej Wysmołek, kierownik ds. zadań dośw. plik;
Bardziej szczegółowoNajaktywniejsze nowe karłowate
Najaktywniejsze nowe karłowate Arkadiusz Olech Seminarium Gwiazdy zmienne, Malbork, 24.10.2015 Gwiazdy kataklizmiczne Ewolucja gwiazd kataklizmicznych Zaczyna się po etapie wspólnej otoczki przy okresie
Bardziej szczegółowo