Biuro Współpracy Międzynarodowej. dotyczących produktów rolnych UE na rynku wewnętrznym i w krajach trzecich

Transkrypt

1 Biuro Współpracy Międzynarodowej Informacja miesięczna marzec 2015 r. 1. Przyjęcie kolejnych propozycji programów informacyjnych i promocyjnych dotyczących produktów rolnych UE na rynku wewnętrznym i w krajach trzecich 2. Zakończenie kwotowania produkcji mleka w UE 3. Rozłożenie na raty opłaty wyrównawczej z tytułu przekroczenia kwot mlecznych 4. Przydział środków finansowych UE na realizację programu Owoce i warzywa w szkole 5. Pierwsze posiedzenie Grupy Ekspertów ds. przyszłości rynku cukru przy KE 6. Wyniki posiedzenia Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa 1. Przyjęcie kolejnych propozycji programów informacyjnych i promocyjnych dotyczących produktów rolnych UE na rynku wewnętrznym i w krajach trzecich Komisja Europejska (KE) zaakceptowała programy działań informacyjnych i promocyjnych o łącznym budżecie euro, z tego Unia Europejska będzie współfinansować ww. programy do wysokości euro. Jednocześnie KE odrzuciła programy o łącznym budżecie euro, dla których wnioskowano o unijne finansowanie w wysokości euro. Zaakceptowane przez KE programy działań promocyjnych i informacyjnych złożone przez organizacje proponujące z Polski dotyczą: świeżego, schłodzonego lub mrożonego mięsa wołowego oraz wieprzowego, a także przetworów spożywczych wytworzonych na bazie tych produktów; mięsa drobiowego wysokiej jakości; świeżych i przetworzonych owoców i warzyw; 1

2 oleju rzepakowego. Celem działań promocyjnych i informacyjnych w ramach polskich programów będą następujące rynki docelowe: Singapur, Nowa Zelandia, Tajwan, Kazachstan i Republika Południowej Afryki w przypadku wołowiny i wieprzowiny oraz jej przetworów. Budżet programu wynosi euro, a współfinansowanie unijne euro. Program ma być adresowany do przedstawicieli branży oraz dziennikarzy i osób kreujących opinie. Program ma być realizowany przez dwa lata; Japonia i Kanada - w przypadku wybranych produktów mięsa czerwonego. Budżet programu wynosi euro, a współfinansowanie unijne euro. Program ma być adresowany do dystrybutorów, przedstawicieli sieci detalicznych oraz hurtowni. Program ma być realizowany przez trzy lata; Chiny, Algieria i Białoruś - w przypadku mięsa drobiowego wysokiej jakości, wieprzowiny i wołowiny (świeżej, schłodzonej, mrożonej), świeżych oraz przetworzonych owoców i warzyw. Budżet programu wynosi euro, a wspófinansowanie unijne euro. Program ma być adresowany do przedsiębiorców, towarzystw handlowych, importerów, sieci gastronomicznych, stowarzyszeń oraz organizacji branżowych, dziennikarzy, ludzi mediów, osób piastujących kluczowe stanowiska. Program ma być realizowany przez trzy lata; Polska i Słowacja - w przypadku oleju rzepakowego. Budżet programu wynosi euro, a współfinansowanie unijne euro. Program ma być adresowany do kobiet dokonujących zakupów dla gospodarstw domowych i osób kształtujących opinie. Program ma trwać trzy lata. Projekt decyzji wykonawczej Komisji zatwierdzającej ww. propozycje programów działań informacyjnych i promocyjnych dotyczących produktów rolnych na rynku wewnętrznym i w krajach trzecich zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 501/2008 został przyjęty na posiedzeniu Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych w dniu 27 marca 2015 r. 2. Zakończenie kwotowania produkcji mleka w UE 2

3 Po przeszło trzydziestu latach funkcjonowania, w dniu 1 kwietnia 2015 r. przestał obowiązywać niezwykle ważny mechanizm regulacji na rynku mleka w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). Instrument kwot mlecznych został zaprojektowany w odpowiedzi na problem z narastającą w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego stulecia nadpodażą mleka i jego przetworów, która była generowana przez wyższe niż na rynkach światowych gwarantowane ceny UE na krowie mleko. Nieudane próby spowolnienia produkcji mleka wymuszały subsydiowanie wywozu produktów mlecznych ze Wspólnoty. Zaproponowane przez KE w lipcu 1983 r. wprowadzenie systemu kwotowania produkcji mleka zostało zaakceptowane przez Radę UE. Nowy system ustalał limity produkcji dla każdego indywidualnego producenta mleka lub nabywcy przy jednoczesnym wprowadzeniu opłaty wyrównawczej płaconej przez tych, którzy przekraczali swoje kwoty. Kolejne reformy WPR w latach 1992, 1999 i 2003 przewidywały ograniczenie stosowania systemu cen gwarantowanych. W zamian za to producenci rolni otrzymali płatności bezpośrednie oddzielone od wielkości produkcji. W roku 2003 uzgodniono, że system kwot mlecznych ma zostać zniesiony do roku Przegląd funkcjonowania WPR w 2008 roku tzw. Health Check potwierdził wcześniejsze ustalenia dotyczące wygaśnięcia kwot mlecznych z końcem marca 2015 roku i zezwolił na stopniowe wzrosty poziomu kwot mlecznych do tego czasu w ramach tzw. mechanizmu miękkiego lądowania (ang. soft landing). W ocenie Komisji Europejskiej zniesienie kwot mlecznych jest wskazane, gdyż dzisiejsza sytuacja jest całkowicie odmienna od tej z roku 1984, w szczególności: nie występują olbrzymie nadwyżki zapasów przechowywanych w ramach publicznego przechowywania przetworów mlecznych; ceny interwencyjne są ustalone na poziomie, który nie zachęca do produkcji produktów mlecznych w nadmiernych ilościach; poziom europejskich cen w sektorze mleka i przetworów mlecznych zbliża się do poziomu cen na świecie, dzięki czemu UE jest wystarczająco konkurencyjna, aby eksportować 11% swojej produkcji bez stosowania jakichkolwiek refundacji wywozowych; prognozuje się, że ogólny popyt na mleko i przetwory mleczne będzie wzrastał rocznie o 2%; 3

4 w przyszłości system kwot mlecznych uniemożliwiłby producentom mleka właściwą reakcję na stale wzrastający popyt na produkty mleczne na świecie; mleko jest produkowane w każdym państwie członkowskim UE. Jego produkcją zajmuje się około gospodarstw rolnych. W sektorze działa przedsiębiorstw przetwórczych, które zatrudniają około pracowników. W związku z tym, cały rynek UE może skorzystać z możliwości, jakie daje mu rosnący popyt, szczególnie w krajach azjatyckich; zniesienie systemu kwot mlecznych oznacza uproszczenie administracyjne prawodawstwa UE w tym zakresie; przy KE powołano instytucję monitorującą rynek mleka tzw. Obserwatorium Rynku Mleka (Milk Market Observatory), które na bieżąco dostarcza KE, państwom członkowskim oraz przedstawicielom sektora danych odnośnie do obecnej i prognozowanej sytuacji na rynku mleka; sektor reaguje na niekorzystne sygnały płynące z rynku przykładem tego jest spowolnienie produkcji w UE od końca zeszłego roku; producenci nie są pozostawieni sami wobec zmienności na rynku istnieją instrumenty siatki bezpieczeństwa w ramach Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych (interwencja publiczna dla masła i OMP oraz mechanizmy dopłat do prywatnego przechowywania). Komisja ma także możliwość interwencji w wyjątkowych okolicznościach poprzez wprowadzenie nadzwyczajnych środków wsparcia sektora jak to było w 2014 roku w przypadku państw bałtyckich i Finlandii w związku z embargiem rosyjskim; system płatności bezpośrednich i programy rozwoju obszarów wiejskich oraz tzw. Pakiet Mleczny zapewniają pewne możliwości dodatkowego wsparcia sektora mleka. Więcej informacji na ten temat, w tym najczęściej zadawane pytania, wykresy, sprawozdania rynkowe oraz materiały audiowizualne można znaleźć na stronie Komisji Europejskiej: 3. Rozłożenie na raty opłaty wyrównawczej z tytułu przekroczenia kwot mlecznych 4

5 W celu złagodzenia sytuacji, w jakiej znajdują się obecnie producenci mleka w Unii Europejskiej na skutek znacznego wzrostu produkcji w ostatnich dwóch latach, a jednocześnie wprowadzenia przez Federację Rosyjską embarga na unijne produkty, KE opracowała projekt rozporządzenia wykonawczego zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 595/2004, który przewiduje rozłożenie w czasie opłat wyrównawczych wnoszonych przez producentów mleka w związku z przekroczeniem przysługujących im kwot mlecznych. Producenci mleka wpłacają ww. opłatę pierwszemu podmiotowi skupującemu, który przekazuje opłatę organom państwa członkowskiego (w Polsce Agencji Rynku Rolnego), które 99% opłaty przekazują do budżetu UE. Projekt rozporządzenia umożliwia producentom mleka wniesienie opłaty w 3 ratach tj.: do r., do r. oraz do r. Natomiast państwo członkowskie będzie zobowiązane do wniesienia całej opłaty należnej z tytułu przekroczenia kwot w terminie określonym w dotychczas obowiązującej legislacji, czyli do r. Przewidziana w projekcie pomoc będzie traktowana jako pomoc państwa de minimis, co oznacza, że nie powinna przekroczyć kwoty 15 tys. euro na beneficjenta w okresie 3 lat. Projekt rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 595/2004 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1788/2003 ustanawiającego opłatę wyrównawczą w sektorze mleka i przetworów mlecznych został przyjęty na posiedzeniu Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych w dniu 11 marca 2015 r. Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) zmieniające rozporządzenie (WE) nr 595/2004 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1788/2003 ustanawiającego opłatę wyrównawczą w sektorze mleka i przetworów mlecznych wydano pod numerem 2015/517 w dniu 26 marca 2015 r. Ukazało się ono w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej serii L, nr 82 z dn r. 4. Przydział środków finansowych UE na realizację programu Owoce i warzywa w szkole w roku szkolnym 2015/2016 5

6 Program Owoce i warzywa w szkole jest ważną inicjatywą Unii Europejskiej mającą na celu promowanie zdrowych nawyków żywieniowych wśród dzieci w wieku szkolnym w okresie kształtowania się przyzwyczajeń na całe życie. Zwiększona konsumpcja owoców i warzyw jest ważnym czynnikiem zwalczania chorób będących wynikiem niewłaściwego odżywiania, takich jak np. otyłość u dzieci. Program jest finansowany zarówno przez Unię Europejską, jak i państwa członkowskie, przy czym finansowanie unijne stanowi przeważającą część budżetu programu. Kwota przeznaczona na finansowanie programu z budżetu UE w wysokości 150 milionów euro (dla całej UE) zostanie uzupełniona przez krajowe i prywatne środki finansowe wynoszące ok. 32 milionów euro. Rok szkolny 2015/2016 będzie siódmym rokiem realizacji tego mechanizmu Wspólnej Polityki Rolnej od jego uruchomienia w 2009 r. Podobnie jak w poprzednich latach w programie weźmie udział 25 krajów wszystkie państwa członkowskie UE oprócz Finlandii, Szwecji oraz Wielkiej Brytanii. W Polsce ww. mechanizmem administruje Agencja Rynku Rolnego. Głównymi beneficjentami programu Owoce i warzywa w szkole w roku szkolnym 2015/2016 będą: Niemcy (którym z budżetu UE na jego realizację przydzielono ponad 27,9 mln euro), Włochy (26,9 mln euro), Polska (18 mln euro), Francja (15 mln euro) oraz Hiszpania (11,5 mln euro). Projekt decyzji wykonawczej Komisji w sprawie ostatecznego podziału pomiędzy państwa członkowskie pomocy Unii Europejskiej w ramach programu Owoce i warzywa w szkole na okres od 1 sierpnia 2015 r. do 31 lipca 2016 r. został przyjęty na posiedzeniu Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych 17 marca 2015 r. 5. Pierwsze posiedzenie Grupy Ekspertów ds. przyszłości rynku cukru przy KE W związku z planowanym na koniec września 2017 r. zakończeniem kwotowania produkcji cukru w UE, na wniosek kilku państw członkowskich, w dniu 26 marca 2015 r. odbyło się pierwsze posiedzenie Grupy Ekspertów ds. przyszłości rynku 6

7 cukru. Eksperci z KE oraz administracji państw członkowskich będą na tym forum omawiać sytuację na rynku cukru i możliwe zmiany, które nastąpią w sektorze cukru UE po zakończeniu stosowania systemu kwot. Wg deklaracji złożonych na posiedzeniu, celem KE jest zapewnienie stabilności sektora i dostarczenie wszystkim uczestnikom rynku rolnikom, producentom cukru i konsumentom informacji ułatwiających podejmowanie odpowiednich decyzji biznesowych w związku z planowanymi zmianami otoczenia prawnego i systemu wsparcia sektora cukru w UE. Kolejne posiedzenia Grupy zaplanowano na r. oraz r. Niewykluczone, że częstotliwość spotkań ulegnie zwiększeniu. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie Komisji Europejskiej: 6. Wyniki posiedzenia Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa W dniu 16 marca 2015 r. odbyło się 3378 posiedzenia Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa, w trakcie którego zostały omówione następujące kwestie znajdujące się w kompetencjach Agencji Rynku Rolnego: Zakończenie kwotowania produkcji mleka W związku z zakończeniem kwotowania produkcji mleka, Komisja Europejska poinformowała państwa członkowskie o sytuacji na rynku mleka, obecnych trendach oraz o środkach unijnych zaprojektowanych w celu złagodzenia odejścia od systemu. Kwestie dotyczące zwiększenia elastyczności w sektorze i przygotowania do zakończenia systemu kwot mlecznych były przedmiotem szczegółowej debaty w Radzie i jej organach przygotowawczych. Liczne dyskusje odbyły się w trakcie posiedzeń w roku 2014, a debata w styczniu 2015 r., dotyczyła również wpływu rosyjskiego embarga na sytuację w sektorze. W trakcie dyskusji opinie państw członkowskich były zróżnicowane. Niektóre delegacje wyraziły pogląd o konieczności stosowania podejścia prorynkowego. 7

8 Podkreślano również, że sektor mleka może dostosowywać się do zmiennej sytuacji cenowej przy wykorzystaniu instrumentów dostępnych w ramach płatności bezpośrednich oraz programach rozwoju obszarów wiejskich. Część krajów wyraziła jednak zaniepokojenie, że zniesienie regulacji może wywołać kryzys na rynku mleka, który jest objęty rosyjskim embargiem. Wskazywano również na nieskuteczność obecnie funkcjonujących instrumentów rynkowych oraz zalecano by Komisja Europejska bardzo starannie monitorowała sytuację w sektorze poprzez Obserwatorium Rynku Mleka. Uproszczenie wspólnej polityki rolnej Uproszczenie procedur stosowanych we wdrażaniu Wspólnej Polityki Rolnej jest obecnie priorytetem zarówno dla Rady UE, jak i Komisji Europejskiej. W trakcie debaty wskazano obszary wymagające zniesienia zbędnych procedur administracyjnych znajdujących się w mechanizmach rynkowych, płatnościach bezpośrednich oraz działaniach w programach rozwoju obszarów wiejskich. Prezydencja łotewska zwróciła się do państw członkowskich o wypełnienie kwestionariusza w sprawie głównych rozporządzeń regulujących WPR w celu uzyskania listy priorytetów uproszczeń zgłoszonych przez państwa członkowskie. Konkluzje Rady w sprawie uproszczenia wspólnej polityki rolnej zostaną przyjęte w maju. 8