DU E MIASTA MUSZ MIEÆ SPALARNIE ŒMIECI

Transkrypt

1 Syndrom NIMBY ne opuszcza Polsk DU E MIASTA MUSZ MIEÆ SPALARNIE ŒMIECI Krystyna Forowcz W Polsce planuje sê budowê klkunastu spalarn odpadów komunalnych, które bêd¹ produkowa- ³y energê cepln¹ elektryczn¹. Na raze dza³a tylko jeden tak obekt, na warszawskm Targówku. W Polsce wc¹ brak spo³ecznej akceptacj dla budowy spalarn odpadów. Odpowedn¹ poltykê zw¹zan¹ z zagospodarowanem odpadów narzuca Una Europejska. Zgodne z prawem UE, na wysypska mus trafaæ znaczne mnej odpadów komunalnych. Je el tak sê ne stane, Polsce gro ¹ kary fnansowe ze strony Un Europejskej nawet do 260 tys. euro dzenne oraz jednorazowa kara fnansowa w mnmalnej wysokoœc 3,61 mln euro, kompromtacja, e nawet ne potrafmy zorganzowaæ sprz¹tana. Foto: Jacek Zyœk Obecne ok. 86,6% zebranych odpadów komunalnych w Polsce trafa na sk³adowska, zaledwe 0,5% do spalarn odpadów. Wadomo wêc, e sposób zagospodarowana odpadów mus sê zmenæ. W ca³ej Europe jest ok. 370 nstalacj termcznego przekszta³cana odpadów komunalnych, g³ówne w pañstwach starej UE. W zachodnch krajach Europy spala sê 26% œmec. Zdanem welu specjalstów wzorcem dla nas pownen byæ system wedeñsk, gdze ok. 23% energ zu ywanej przez masto pochodz z obróbk termcznej. W Polsce planuje sê budowê klkunastu spalarn odpadów komunalnych, które bêd¹ produkowa³y energê cepln¹ elektryczn¹. Na raze dza³a tylko jeden tak obekt, na warszawskm Targówku. Przed unjnym sankcjam fnansowym ostrzega Jerzy Jacek Rybñsk, prezes Polskego Stowarzyszena Benefcjentów Funduszy Pomocowych: Je el jeszcze trochê poczekamy, za chwlê bêdzemy p³acæ kary za nezrealzowane zobow¹zañ akcesyjnych. Projekty s¹, czas budowaæ Prace zmerzaj¹ce do budowy spalarn s¹ w welu mastach bardzo zaawansowane, dokonano wyboru lokalzacj, przygotowano wymagane prawem raporty o oddza³ywanu na œrodowsko, odpowedno zmodyfkowano mejscowe plany zagospodarowana przestrzennego tp. Wele wskazuje na to, e wykonawcy przynajmnej nektórych obektów zostan¹ wybran przez masta jeszcze w tym roku. Jedenaœce obektów jest wpsanych na tzw. lstê ndykatywn¹ Mnsterstwa Rozwoju Regonalnego to gwarancja, e te masta otrzymaj¹ unjne dofnansowane, o le oczywœce z³o ¹ wnosk w termne. 53

2 Nr 3 (63)/10 Najbardzej zaawansowany najbl szy zaakceptowana przez Komsjê Europejsk¹ jest wspólny projekt Bydgoszczy Toruna. Blsko akceptacj s¹ projekty Szczecna, Poznana, Krakowa, Ba³egostoku oraz Olsztyna. Przecêtny Polak wyprodukowa³ w 2009 roku 320 kg œmec. To du o mnej n œredna europejska, która wynos 524 kg. Najwêcej œmec bo ponad 700 kg wed³ug danych unjnego bura statystycznego Eurostat produkuj¹ Duñczycy, Irlandczycy, Cypryjczycy Luksemburczycy. Nkt ne dorównuje Dan: statystyczny obywatel wytwarza tam a 802 kg œmec roczne. Najbardzej powœc¹glw pod wzglêdem produkcj odpadów komunalnych s¹ Czes z wynkem 306 kg odpadów na osobê. Tak ró ne wynk w poszczególnych krajach s¹ spowodowane przede wszystkm ró nym zachowanam konsumpcyjnym Na lœce ndykatywnej do Programu Operacyjnego Infrastruktura Œrodowsko znajduj¹ sê tak e Koszaln, Gdañsk, ódÿ, Kraków, Górnoœl¹sk Zw¹zek Metropoltalny oraz rozbudowa obektu w Warszawe. W grudnu 2010 roku ma nast¹pæ pe³na transpozycja przepsów najnowszej dyrektywy 2008/98/EC w sprawe odpadów. Samorz¹dy musz¹ do koñca czerwca z³o yæ gotowe projekty (do tego czasu musz¹ byæ gotowe m.n. studa wykonalnoœc decyzje œrodowskowe). Jeœl opóÿnena oka ¹ sê zbyt du e, to projekty te mog¹ zostaæ skreœlone z lsty ndykatywnej w drugej po³owe 2010 roku. Na raze wp³yn¹³ jeden projekt, ale co najmnej klka mast jest w trakce tworzena kolejnych. Ju wadomo, e z tej grupy wypadne Warszawa, która zdecydowa³a sê zrealzowaæ tego typu nwestycjê w ramach partnerstwa publcznoprywatnego. Budowa tych 11 obektów ma m.n. spe³næ wymagana UE w kwest odzyskwana odpadów zamykana starych wysypsk. Adam o³nowsk z PrcewaterhouseCoopers ocena jednak, e choæ lsta ndykatywna programu Infrastruktura Œrodowsko zawera 11 spalarn, szanse na powstane wszystkch obektów malej¹ z ka dym dnem. Samorz¹dy ne maj¹ bowem z regu³y wystarczaj¹cych œrodków w³asnych, wedzy an doœwadczena w podobnych netypowych nwestycjach. Przyk³ady na wyc¹gnêce rêk W naszym kraju take nstalacje termczne budz¹ kontrowersje, w krajach skandynawskch czy w Nemczech s¹ one wa nym elementem gospodark komunalnej systemu energetycznego. Np. w³adze Sztokholmu przy zagospodarowywanu odpadów komunalnych przemys³owych wspó³pracuj¹ z koncernem Fortum. Nale ¹ca do Fortum elektrocep³owna Högdalen, w ca³oœc korzystaj¹ca z odpadów komunalnych przemys³owych jako palwa, zaspokaja ok. 14% zapotrzebowana na energê cepln¹ stolcy. Elektrocep³owna od ponad 30 lat produkuje energê z odpadów. Ka - dego roku zak³ad utylzuje oko³o 700 tys. ton œmec (500 tys. ton komunalnych oraz 200 tys. ton wyselekcjonowanych odpadów przemys³owych), które zostaj¹ wykorzystane do produkcj 450 GWh energ elektrycznej 1700 GWh cep³a. Obecne ok. 86,6% zebranych odpadów komunalnych w Polsce trafa na sk³adowska, zaledwe 0,5% do spalarn odpadów. Foto: Jacek Zyœk 54

3 Fñsk koncern energetyczny Fortum przymerza sê te do budowy spalarn œmec w Polsce. Fnowe uwa ne œledz¹ beg wydarzeñ w naszym kraju. Warunkem powodzena jest wed³ug nch zmana ustawy, która uczyn³aby z gmn w³aœccel odpadów. W przecwnym raze spalarnom mog³oby zabrakn¹æ palwa. Z ponad 12 mln ton odpadów komunalnych wytwarzanych w Polsce sk³adowanych bez odzysku surowców wtórnych jest 98%, a tylko 1,5% odpadów jest kompostowane to przewa ne neefektywne. Polska nadal jest na jednym z ostatnch mejsc wœród wszystkch pañstw cz³onkowskch UE-27 pod wzglêdem zastosowana nowoczesnych metod zagospodarowana odpadów komunalnych. Ogó³em 26% œmec wyprodukowanych przez Europejczyków jest spalanych, 23% poddawanych recyklngow, a 17% kompostowanych. Metody obróbk odpadów s¹ ró ne w ró nych krajach Un. Spalane jako g³ówn¹ metodê stosuj¹ Duñczycy (54% odpadów), Szwedz (49%), Holendrzy, Belgowe, Luksemburczycy, Nemcy Francuz (powy ej 30%). Na recyklng kompostowane jako g³ówn¹ metodê obróbk zdecydowa³y sê Austra (70%), Nemcy (65%), Holanda (60%) Belga (59%) W Nemczech gmny s¹ w³aœccelam odpadów decyduj¹ o mejscu oraz sposobe ch utylzacj. Dzêk w³asnoœc odpadów nemecke gmny mog¹ gwarantowaæ frmom zarz¹dzaj¹cym spalarnam okreœlony strumeñ odpadów, a przy okazj negocjowaæ korzystne ceny dla swoch meszkañców. Nemcy maj¹ ok. 70 spalarn. W Szwajcar utylzacja odpadów realzowana jest na drodze recyklngu lub przeróbk ceplnej. Od roku 2000 obow¹zuje zakaz sk³adowana na wysypskach naturalnych odpadów organcznych, takch jak odpady przemys³owe odpady domowe. Ponad 3% ca³ej szwajcarskej produkcj energ elektrycznej uzyskuje sê z przeróbk odpadów. W Dan, która cerpa³a g³ód bedê, na pocz¹tku XX weku rz¹d zauwa y³, e najbednejs meszkañcy pal¹ œmecam. Powzêto decyzjê, e skoro c meszkañcy mog¹ palæ, to mo e lepej to robæ w sposób zorganzowany. Zbudowano spalarnê. Dzsaj w Dan spala sê ponad 80% odpadów. Dana ma najwêksz¹ koncentracjê spalarn najwy szy stopeñ tej technolog uneszkodlwana odpadów, ale jednoczeœne najn szy stopeñ sk³adowana odpadów. Przysz³oœæ tak e w Polsce Nemcy, Francja, W³ochy, Skandynawa czy Angla maj¹ ogromny program budowy zak³adów utylzacj. To jest przysz³oœæ, neuchronna przysz³oœæ tak e w Polsce twerdz Wes³aw Ró- ack, prezes Zarz¹du dyrektor generalny Rafako. Przec¹gaj¹ce sê w Polsce dyskusje, czy budowaæ spalarne ne maj¹ sensu. Mmo e w Polsce wc¹ brak spo³ecznej akceptacj dla budowy spalarn odpadów, to polske frmy s¹ w œwatowej czo³ówce producentów takch nstalacj. Na ca³ym œwece buduje sê nstalacje termcznej utylzacj odpadów komunalnych, a zaanga owane polskch frm w te projekty pownno u³atwæ polskm samorz¹dom prze³amywane barer mentalnych. Zdanem prezesa Ró ackego, spalane odpadów to najlepsze rozw¹zane, jake œwat wypracowa³ w zakrese utylzacj odpadów. Ekspert Henryk Skowron z In ynerskego Bura Konsultngowego, pracuj¹cy dla Rafako, w spalanu odpadów wdz dodatkowe korzyœc: Bologczne degradowalne frakcje odpadów komunalnych, jak np. paper, drewno, nektóre tkanny, substancje pochodzena roœlnnego lub zwerzêcego, zalczane s¹ do bomasy. Energa pozyskana ze spalena tego typu substancj stanow spor¹ czêœæ odpadów komunalnych (loœcowo energetyczne).to jest tzw. zelona energa. Ne tylko uneszkodlwamy odpady, ale my je równe wykorzystujemy technologczne, ekono- 55

4 Nr 3 (63)/10 mczne. 2 tony odpadów komunalnych odpowadaj¹ energetyczne 1 tone wêgla. Una dofnansuje 11 spalarn ma kosztowaæ w sume 6 mlardów z³otych. Budowa spalarn to kosztowne przedsêwzêce. Koszt wybudowana nowoczesnej nstalacj to klkaset mlonów z³otych. Polska znajduje sê w tej dobrej sytuacj, e budowa spalarn mo e byæ w znacznym stopnu sfnansowana nawet w ponad 50% ze œrodków Un Europejskej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura Œrodowsko. Dla welu samorz¹dów nawet po uwzglêdnenu dofnansowana ze œrodków Un Europejskej jest to nadal zbyt du y cê ar fnansowy do udÿwgnêca mów Bogdan Duda, radca prawny z Departamentu Transakcj Prawa Spó³ek kancelar prawnczej CMS Cameron McKenna. Rozw¹zane problemu fnansowego wdz w koncesjach na roboty budowlane. Koncesja na roboty budowlane polega na tym, e podmot prywatny buduje dla samorz¹du okreœlony obekt, w tym przypadku spalarnê, a nastêpne, zamast gotówk tytu³em wynagrodzena, otrzymuje prawo eksploatowana obektu przez okreœlony czas. W³aœccelem nstalacj pozostaje gmna. Dzêk zastosowanu koncesj gmna mo e wêc wybudowaæ nowoczesn¹ spalarnê ogranczaj¹c swoje wydatk do mnmum. Doœwadczena nnych krajów wskazuj¹, e wyspecjalzowane frmy chêtne buduj¹ spalarne, a nastêpne zamast wynagrodzena penê nego eksploatuj¹ je przez ustalony okres. Choæ koszty budowy spalarn s¹ wysoke, wzrastaj¹ce koszty sk³adowana odpadów wkrótce mog¹ zacz¹æ przewy szaæ koszty spalana ostrzegaj¹ eksperc. Tak dzeje sê w nektórych krajach tzw. starej Europy. Warto Foto: Aldona Zyœk dodaæ, nowoczesne spalarne pozwalaj¹ na 90% redukcjê trafaj¹cych do nch odpadów, a jednoczeœne pomagaj¹ chronæ œrodowsko, bo ³atwo jest kontrolowaæ emsjê szkodlwych substancj do powetrza. Nowoczesne spalarne pozwalaj¹ na 90% redukcjê trafaj¹cych do nch odpadów, a jednoczeœne pomagaj¹ chronæ œrodowsko, bo ³atwo jest kontrolowaæ emsjê szkodlwych substancj do powetrza. Na zdjêcu spalarna w Wednu. Gdze spalarna, tam protest Prezydent Olsztyna, Potr Grzymowcz, podj¹³ decyzjê o odst¹penu od budowy spalarn. Jest to perwsza spalarna z lsty ndykatywnej Programu Operacyjnego Infrastruktura Œrodowsko, o której wadomo ju na pewno, e ne powstane. Olsztyn zrezygnowa³ ze spalarn z klku powodów. Obecne prawo, wed³ug którego w³aœccelem odpadów ne s¹ samorz¹dy, które mog¹ same decydowaæ co sê z nm stane, tylko meszkañcy, którzy zaweraj¹ umowy z frmam, a te mog¹ ne chceæ dostarczaæ odpadów do spalarn, tylko tam, gdze akurat bêdze tanej powoduje, e ne ma gwarancj zaslana spalarn wystarczaj¹c¹ loœc¹ 56

5 odpadów do zapewnena jej op³acalnoœc. eby budowa spalarn ma³a uzasadnene ekonomczne, pownna dysponowaæ mas¹ ok. 200 tys. ton odpadów roczne. Tak ma³a aglomeracja jak olsztyñska ne produkuje takej loœc odpadów. Drug powód: jak wylczyl specjalœc spalarna ma dawaæ jedyne 18 MW energ ceplnej, podczas gdy masto zu ywa 100 MW, dostarczanych obecne przez zak³ad Mcheln. Projekt ne spowodowa³by unezale nena sê od spó³k. Spalarna ma³a kosztowaæ 500 mln z³. Koszty wspó³fnansowana projektu musa³oby poneœæ 37 warmñskomazurskch gmn. Zamast spalarn, w tej samej lokalzacj na przemys³owym Tracku, zostane wybudowany zak³ad mechancznobologcznej stablzacj za 200 mln z³. Z lsty mnsteralnej odpad³ te Wroc³aw, prezydent Wroc³awa Rafa³ Dutkewcz problem œmec postanow³ rozw¹zaæ du o tanej. Prywatna frma Alba wybudowa³a w³asny zak³ad segregacj odpadów (kosztem jedyne 20 mln z³). Przeraba on ok. 200 tys. ton odpadów roczne czyl wszystke, które produkuje masto. Problemy ma Górnoœl¹sk Zw¹zek Metropoltalny (skupaj¹cy 14 œl¹skch zag³êbowskch mast). Mo e stracæ prawe 600 mln z³otych dotacj z unjnego Funduszu Spójnoœc. Budowa dwóch ogromnych spalarn ma- ³a byæ perwszym du ym wspólnym projektem metropol. Urzêdncy GZM-u przyznal sê, e zw¹zek mo e ne zd¹ yæ przygotowaæ dokumentacj projektu. Ne jest jeszcze przes¹dzone, le spalarn powstane na terene GZM, tym bardzej ne jest przes¹dzona ch lokalzacja. S¹dzmy, e powstan¹ prawdopodobne dwa tego typu obekty, których ³¹czny koszt mo e wyneœæ ok. 1,2 mld z³ wyjaœna Zygmunt Frankewcz, prezydent Glwc cz³onek zarz¹du GZM. Prawdopodobne Katowce planuj¹ budowê w³asnej spalarn œmec, produkuj¹cej mêdzy nnym palwo dla bran y cementowej bêd¹ próbowaæ pozyskwaæ fundusze unjne na ten cel. Najgêœcej zaludnone województwo œl¹ske wytwarza 13% wszystkch polskch œmec. W ostatnch klku latach dzêk unjnemu wsparcu ma³y tu powstaæ dwe spalarne odpadów. Ne powsta³a an jedna, 92% œl¹skch gmn boryka sê z problemem nelegalnych wysypsk. Zgodne z przepsam, do 31 grudna 2010 r. pownno trafaæ na sk³adowska ne wêcej n 75% wagowo ca³kowtej masy odpadów komunalnych ulegaj¹cych bodegradacj. Z kole do 31 grudna 2013 r. pownno byæ sk³adowanych ne wêcej n 50%, a do 31 grudna 2020 r. ne wêcej n 35%. Punktem odnesena jest masa odpadów wytworzonych w 1995 r. Zagro one nwestycje Wnosek o dofnansowane nwestycj wartej 400 mln z³ z³o y³a Bydgoszcz. Jednak plany masta pokrzy owa³ wydany klka dn temu wyrok wojewódzkego s¹du apelacyjnego, który unewa n³ decyzjê œrodowskow¹ planowanego zak³adu. Zabega³y o to organzacje ekologczne, a tak e czêœæ meszkañców. Decyzja œrodowskowa to kluczowy dokument, bez którego ne mo na z³o yæ wnosku do Komsj Europejskej o dofnansowane nwestycj. Zdanem ekspertów Bydgoszcz ne ma teraz szansy na zdobyce dotacj. Wceprezydent Boles³aw Grygorewcz jednak uwa a, e mmo nekorzystnego rozstrzygnêca Wojewódzkego S¹du Admnstracyjnego powstane spalarna odpadów. Jej przecwncy lokalne organzacje ekologczne zapowadaj¹, e ne odpuszcz¹. Budow¹ spalarn zajmuje sê spó³ka ProNatura, która w menu masta ubega sê o dofnansowane z unjnych funduszy (oko³o 340 mln z³). Pozosta³e masta maj¹ podobne problemy z decyzjam œrodowskowym, dlatego czêœæ zamerza zrezygnowaæ z dotacj unjnych w ch mejsce poszukaæ kapta³u prywatnego. Wa ¹ sê losy spalarn œmec w Krakowe. Odpowedzalny za jej budowê Kra- 57

6 Nr 3 (63)/10 kowsk Holdng Komunalny ma ju gotow¹ dokumentacjê. Czekamy jeszcze tylko na decyzjê œrodowskow¹ mów Marek Jaglarz, prezes KHK. Przecwncy spalarn ze Stowarzyszena Zelona Mog³a rob¹, co tylko mog¹, by zablokowaæ, a przynajmnej znaczne opóÿnæ nwestycjê. Tak e w odz ne powstane nowoczesna spalarna odpadów, jeœl ³odzane sê ne zgodz¹. Budowa ma sê rozpocz¹æ w 2012 roku. Perwsze spalane œmec zaplanowano na lata Spalarna ma powstaæ na terene Wdzewa, przy ul. Jadwg Andrzejewskej 5 (na terene EC-4). Mo e przyj¹æ roczne 200 ton œmec. Koszt budowy to ponad 880 mln z³. Mo emy pozyskaæ 446 mln z³ z funduszy europejskch. Spalarna to konecznoœæ, teraz musmy wozæ œmec 60 klometrów od odz t³umaczy³ wceprezydent Darusz Joñsk na nedawnym spotkanu z meszkañcam. Bêdzemy wystêpowaæ o odszkodowana zapowadaj¹ meszkañcy bo po uruchomenu spalarn w tym mejscu, nasze meszkana grunty strac¹ na wartoœc. Wdzew to teraz najczystszy rejon odz, ne pozwolmy, aby spalarna to zmen³a. adna nwestycja sê ne uda, jeœl ka dy bêdze dba³ tylko o to, aby by³a jak najdalej od jego domu. Wyj¹tkem jest stolca Warszawa jest jedynym mastem w Polsce, który ma spalarnê wybudowan¹ 10 lat temu. Zak³ad przetwarza termczne odpady w energê cepln¹ elektryczn¹. W 2008 roku wyprodukowano sprzedano ok GJ energ ceplnej. Zysk z tego tytu³u wynós³ ok. 3,5 mln z³. ZUSOK jest najtañszym Ÿród³em energ ceplnej w Warszawe zapewna Tomasz Wadas, g³ówny technolog, zastêpca dyrektora ZUSOK. Foto: Pawe³ Wójck W roku 2008 wytworzono ponadto MW energ elektrycznej, z czego sprzedano MW, pozosta³a czêœæ zosta³a zu- yta na potrzeby w³asne. Przychody ZUSOK z tytu³u sprzeda y energ elektrycznej w roku 2008 wynos³y ok. 0,29 mln z³. Dzœ w spalarn utylzowanych jest ok.40 tys. ton odpadów, czyl zaledwe klka procent warszawskch œmec. Odpady Warszawy to 700 tys. ton. W³adze masta zapowedza³y rozbudowê spalarn. Decyzja zapad³a bez udza³u spo³eczeñstwa protestuje Krzysztof Rytel ze Stowarzyszena Zelone Mazowsze. W welu krajach Wspólnoty znknê³o ze s³ownka pojêce dzke wysypsko, w Polsce nestety jeszcze ne. Po wyremontowanu zmodernzowanu zak³ad bêdze spala³ do tys. ton zapowedza³ Jaros³aw Kochanak, zastêpca prezydenta Warszawy. Inwestycja zakoñczy sê w po³owe 2015 r. Modernzacja rozbudowa Zak³adu Uneszkodlwana Sta³ych Odpadów Komunalnych ma sê odbyæ we wspó³pracy masta z frm¹ prywatn¹ (w ramach partnerstwa prywatno-publcznego PPP), a ne jak perwotne planowano przy udzale funduszy Un Europejskej. Budz to obawy meszkañców ekologów. Obawaj¹ sê on, e nwestorow bêdze 58

7 zale a³o wy³¹czne na zysku ne bêdze ogl¹da³ sê na nteresy ludz œrodowska. Unjne standardy ma³y zapobec takemu scenaruszow. Przecw rozbudowe spalarn protestuj¹ m.n. Stowarzyszene Zelone Mazowsze oraz Zelon Spalarne zawsze budz³y wele kontrowersj W 25 krajach UE na sk³adowska odpadów komunalnych trafa roczne ok. 120 mln ton œmec, czyl po³owa wszystkch odpadów. Druga po³owa jest utylzowana, m.n. przez spalarne. W ten sposób w welu krajach produkowana jest energa. Tymczasem has³o spalarna wywo³uje w Polsce od razu g³oœne protesty meszkañców. Syndrom NIMBY, który utrudna³ przez d³uge lata dza³ana proekologczne na Zachodze, opanowa³ równe Polskê. NIMBY, czyl Not n my backyard, oznacza w wolnym t³umaczenu wszêdze, tylko ne na mom podwórku. Wójt z gmny Œlubowo, który w latach 80. ubeg³ego weku poprowadz³ swoch ludz na poblsk polgon wojsk chemcznych znszczy³ nstalacje do spalana toksycznych odpadów na zawsze wpsa³ sê w anna³y kampan antyspalarnowej. Okrzyknêto go bohaterem. Welu specjalstów przyznaje, e w przesz³oœc, gdy powstawa³y perwsze spalarne odpadów, wszystko koñczy³o sê w zasadze na wrzucenu ch do peca wypuszczenu przez komn neoczyszczonych lub oczyszczonych tylko w newelkm stopnu spaln. Obecne jednak opracowano take rozw¹zana, dzêk którym spalarne œmec s¹ w pe³n bezpeczne dla ludz œrodowska. Dzsejsze protesty wynkaj¹ w du ej merze z newedzy na temat nowoczesnych rozw¹zañ stosowanych w takch obektach uwa- a Henryk Skowron. Jest oczywœce nedobrze, kedy take projekty przygotowywane s¹ bez udza³u spo³eczeñstwa. Ale jest jeszcze gorzej, kedy w³odarze mast, ulegaj¹c nekedy demagogcznym has³om o zagro enu ustêpuj¹ protestuj¹cym rezygnuj¹ z nwestycj. W jego ocene, spalarna odpadów komunalnych z nowoczesnym urz¹dzenam, szeregem nstalacj oczyszczana spaln, jest du o bardzej bezpeczna dla cz³oweka œrodowska n sk³adowsko odpadów, gdze zachodz¹ procesy chemczne, trudne do zdentyfkowana przez wele lat po jego zamknêcu. Komn spalarn, który czêsto uto samany bywa z zatruwanem œrodowska, jest najczystszym komnem ze wszystkch obektów energetycznych funkcjonuj¹cych w œwece. Wynka to z wyostrzonych norm emsj przekonuje Skowron. Polacy ne dbaj¹ o œrodowsko Wed³ug danych wynkaj¹cych z rocznków statystycznych GUS, w Polsce dza³a³o pod konec 2008 roku 879 czynnych kontrolowanych sk³adowsk odpadów komunalnych. Spoœród nch czêœæ ne spe³na³a wymagañ wynkaj¹cych z unjnego polskego prawa, a wskutek tego pownny by³y zostaæ one zamknête najpóÿnej do koñca 2009 r. Jak wynka z Krajowego Planu Gospodark Odpadam 2010, lczba dza³aj¹cych kontrolowanych sk³adowsk zmnejszy sê wêc z 879 do ok. 200 w roku Nestety, spora czêœæ odpadów trafa na dzke wysypska, które znajduj¹ sê zwykle na obrze ach lasów. Eksperc szacuj¹, e takch wysypsk mo e byæ na terene Polsk nawet 10 tys. (na terene mazoweckch lasów zlokalzowano ch 1621) ch lczba wc¹ roœne. W welu krajach Wspólnoty znknê³o ze s³ownka pojêce dzke wysypsko, a deponowane odpadów na sk³adowskach jest znkome. Dlatego rozw¹zanem naszego œmecowego problemu mo e byæ budowa spalarn, które zagospodaruj¹ du ¹ czêœæ odpadów powsta³ych zw³aszcza w du ych aglomeracjach mejskch. Krystyna Forowcz 59