KRAKOWSKI SZLAK STREET ARTU Krakow Street Art Route EDYCJA 2015

Transkrypt

1 KRAKOWSKI SZLAK STREET ARTU Krakow Street Art Route EDYCJA

2 Ryszard Wysokiński Dyrektor Galerii Krakowskiej Manager, Galeria Krakowska shopping centre Sztuka uliczna jest bardzo dynamiczna i zmienna. Co chwilę pojawiają się nowe murale, a te, które istnieją, nabierają nowych znaczeń i skojarzeń. Wraz z zespołem prawie bez zastanowienia stwierdziliśmy, że nadal chcemy wspólnie z Państwem obserwować te przemiany, analizować je i z radością odkrywać nowo powstałe owoce pracy muralistów. Jednocześnie pragniemy ponownie przyjrzeć się temu, co nas dotychczas zachwycało na szlaku murali. Z tego powodu w imieniu swoim oraz Galerii Krakowskiej ośmielony sukcesem, jakim cieszyły się wycieczki w ubiegłym roku, i nagrodą Odys 2014, którą otrzymaliśmy za ten projekt chciałbym uroczyście zaprosić Państwa na II edycję Krakowskiego Szlaku Street Artu. Album, który mam przyjemność oddać w Państwa ręce, jest dowodem na to, że chcemy kontynuować nasz projekt z dużym zaangażowaniem, wzbogaconym o doświadczenia zebrane podczas I edycji Krakowskiego Szlaku Street Artu. Chcielibyśmy, żeby otrzymali Państwo od nas jak najbardziej aktualne zestawienie murali, które zagościły na ścianach budynków naszego miasta. Mamy ambicję zajrzeć wraz z Państwem w miejsca, gdzie dotarł street art, a których ze względów organizacyjnych czy formalnych nie jesteśmy w stanie pokazać w trakcie naszych wycieczek. Liczymy, że ten album stanie się naturalnym i niezbędnym uzupełnieniem wiedzy o Krakowskim Szlaku Street Artu. Zapraszam zatem do inspirującej, a może nawet zaskakującej lektury. Street art is very dynamic and changeable. New murals appear very often while those already there gain new meanings and associations. My team and I have found, almost unwittingly, that we want to continue observing these transformations with you, analyse them and rejoice in discovering new results of mural artists' work. At the same time, we want to take another look at what has been delighting us so far along the mural route. For this reason, on behalf of the Galeria Krakowska shopping mall and myself, encouraged by the success of last year's tours and the Odys 2014 prize we were awarded for this project, I would like to formally invite you to the second edition of the Krakow Street Art Route. The Album I have the pleasure to present to you is proof that we want to continue our project with great commitment and additional experience gained during the first edition of the Krakow Street Art Route. We would like to present the most up to date collection of murals which have graced the walls of buildings in our city to you. Our ambition is to take you to places reached by street art, which for organisational or formal reasons we cannot show during our tours. We hope that this album will become a natural and indispensable supplement to your knowledge of the Krakow Street Art Route. We wish you an inspiring and possibly even astounding read. 3

3 Profesor Zbigniew Bajek Dr Agnieszka Łakoma Pierwsza Pracownia Interdyscyplinarna, Wydział Malarstwa ASP w Krakowie Autor projektów Wymiary Wolności, Labirynt Wolności, Horyzont Wolności, Dramat Wolności First Interdisciplinary Department, Faculty of Painting, Krakow Academy of Fine Arts Author of the following projects: Wymiary Wolności, Labirynt Wolności, Horyzont Wolności, Dramat Wolności (Dimensions, Labyrinth, Horizon, Tragedy of Freedom) Plastyk Miasta Krakowa Krakow Municipality s Art Consultant Obecność w przestrzeni Krakowa przedmiotów sztuki, które mieszczą się w dość pojemnej formule street artu, zaświadcza, że miasto wbrew częstej opinii nie zamyka się jedynie do historii i przeszłości. Wyznaczenie, w gęstej siatce turystycznych szlaków, nowej, oryginalnej ścieżki, która łączy bardzo odległe miejsca na mapie Krakowa, jest inicjatywą godną zauważenia. Nie dziwi, że propozycja ta spotkała się z tak żywym zainteresowaniem zarówno mieszkańców, jak i turystów. To wydaje się niemożliwe, a jednak można miasto królów zobaczyć inaczej, niż proponują popularne przewodniki. Kraków nie jest potęgą, jeśli chodzi o realizacje artystyczne na ścianach czy w przestrzeni ulic, ale to może dobrze. Istniejące murale eksponują swoją wyjątkowość, autonomię. Nie wchodzą na siebie, jak to się dzieje w innych miastach, nie konkurują ze sobą. To daje oglądającym duży komfort. Konteksty historyczne sąsiadujących z realizacjami sztuki ulicy innych obiektów architektonicznych wręcz całych dzielnic pobudzają wyobraźnię, otwierają nieograniczoną perspektywę interpretacyjną. Cieszy mnie, że mam swój mały wkład w pojawienie się na Krakowskim Szlaku Street Artu niezwykłej realizacji, jaką jest mural wykonany przez Kamila Kuzkę na ścianach dziedzińca Aresztu Śledczego przy Montelupich w ramach międzynarodowego projektu artystyczno-badawczego Dramat Wolności. Kamil swoją obecność w przestrzeni miasta zaznaczył już wcześniej, niemniej wewnętrzne ściany krakowskiego więzienia, z jego ogromnych rozmiarów obrazem, to rzecz bez precedensu zachwyca dojrzałość formalna i warsztatowa muralu, ale przede wszystkim ważny jest wpisany w niego przekaz. Obraz opowiada o niezwykłym człowieku i jego niezwykłych dokonaniach o Stanisławie Marusarzu. Zlokalizowany w miejscu niedostępnym, w którym wysiadają z więźniarek przybyli do aresztu lub wsiadają do nich ci, którzy go opuszczają, spełnia przede wszystkim funkcję edukacyjną. Moja radość jest tym większa, że władze aresztu wyrażają zgodę, na reglamentowaną, ale jednak możliwość zobaczenia muralu przez uczestników zorganizowanych wypraw po ścieżkach wspomnianego wcześniej szlaku. To gratka, której nie znajdzie się nigdzie. Gratuluję pomysłu, gratuluję perfekcji jego realizacji, czego częścią jest album z reprodukcjami najciekawszych przykładów street artu, wpisanego w przestrzeń Krakowa. The presence, in Krakow spaces, of art objects belonging to the rather broad range of street art proves that this city is not just sealed in its history and the past, contrary to frequently voiced views. Charting a new, original route connecting very distant places on the map of Krakow within the dense network of tourist paths is a noteworthy initiative. No wonder this proposal has gained such lively interest of both residents and tourists. It might seem impossible, but the city of the kings can be seen in a way different than proposed by popular guides. Krakow is not a major power in terms of art work on walls or in street spaces, but this may be for good. The existing murals emphasise their uniqueness, autonomy. They are not crowding one another out as they do in other cities, they are not competing. This makes them very comfortable for the visitors. The historical context of other architectural structures or even whole streets neighbouring on the works of street art stirs the imagination and opens an unlimited interpretative perspective. I am glad to have made a small contribution to the appearance, on the Krakow Street Art Route, of an extraordinary work, namely the mural painted by Kamil Kuzko on the walls of the courtyard of the prison in Montelupich as part of the international artistic and research project Dramat Wolności (Tragedy of Freedom). Kamil has already made his mark in city space, but the interior walls of this Krakow prison, with his huge painting, are unprecedented: we are delighted by the formal and technical maturity of the mural, and particularly its important message. This painting talks of an extraordinary person and his extraordinary achievements: Stanisław Marusarz. It is located in an inaccessible location, where those sent to prison get off prison vans or those leaving it get on them, so the mural mainly plays an educational role. My joy is all the greater as prison authorities permit the viewing rationed, but still of the mural by participants of organised tours along the aforementioned route. This is an opportunity you cannot find anywhere else. I congratulate the artist on the idea and the perfect execution of it, which includes the album with reproductions of the most interesting examples of street art embedded in Krakow s space. Krakowski Szlak Street Artu to nowa propozycja odkrywania miasta Krakowa, niebanalnej galerii sztuki współczesnej w przestrzeni miejskiej. Niezwykła kolekcja murali, realizacje w ramach festiwali: Grolsch ArtBoom Festival, ArtBoom Tauron Festival, Sztuka Gniewu festiwal sztuki angażującej, Festiwal Kultury Żydowskiej, Conrad Festival, wybitni twórcy (ZBIOK, M-City, BLU, PIKASO) to najlepsza rekomendacja. Świetne w kolorze, lekko narysowane, abstrakcyjne, o zróżnicowanych kompozycjach, ingerują w przestrzeń, pobudzają do refleksji, ale przede wszystkim potwierdzają, że Kraków to miasto otwarte na sztukę. Różnorodna scenografia zastana w tkance miejskiej, indywidualny dobór środków formalnych inspirują, zaskakują, ale nigdy nie pozostawiają odbiorcy obojętnym. Życzę wszystkim, aby wycieczki Szlakiem stały się niezapomnianą ekspedycją w głąb sztuki współczesnej i ucztą estetyczną. Krakow Street Art Route is a new proposal for discovering the city of Krakow, a noteworthy contemporary art gallery in the urban space. An unusual collection of murals and works created as part of the following festivals: Grolsch ArtBoom Festival, ArtBoom Tauron Festival, Sztuka Gniewu (Art of Wrath) a festival of engaging art, Jewish Culture Festival, Conrad Festival, coupled with the names of outstanding artist (ZBIOK, M-City, BLU, PIKASO), serves as the best recommendation. Making great use of colour, painted with a light touch, abstract, compositionally varied, disrupting their surroundings: these works not only make us reflect, but primarily confirm that Krakow is a city open to art. The varied stage design inherited from the urban fabric and coupled with a custom selection of formal means can inspire the audience or astound it, but will never leave it indifferent. My wish for everyone is that trips along this route become an unforgettable expedition into contemporary art and a feast for senses. 4 5

4 Kamil Kuzko krakowski malarz, rysownik i muralista Krakow painter, graphic artist and muralist II EDYCJA KRAKOWSKIEGO SZLAKU STREET ARTU Street Art miejski styl, najlepsze marki, szybka dostawa i najlepsze ceny. Tak oto Google podpowiada mi, czym jest ten street art. Reklamy wyskakują jako pierwsze. W tym wypadku Google ma rację. Po dzień dzisiejszy jest to dla mnie problematyka niewyjaśniona, a sama definicja wymaga osobnej dysertacji, wokół której można by postawić pytania do kolejnych prac. Na dzień dzisiejszy próby opisania historii street artu w Polsce, tym bardziej w Krakowie, uważam za tendencyjne, jeśli nie bezzasadne. Z dwóch przyczyn po pierwsze braku jednolitej definicji, a po drugie zbyt krótkiej perspektywy historii zjawiska, a trzeba pamiętać, że sam termin pojawił się około dekady temu. Pozostawiając wyjaśnienie znaczenia street artu innym badaczom, pochylę się nad Szlakiem, zagadnieniem samym w sobie dużo mniej skomplikowanym. Od punktu A do punktu B. Malarstwo ścienne z hiszpańskiego mural jest najczęściej pojawiającą się artystyczną formą wytyczonego traktu. Mural istota wycieczki. Przyglądając się pracom uwzględnionym na trasie, szczególnie tym w katalogu, dochodzi się do pierwszej interesującej konkluzji. Wszystkie dzieła powstały w oparciu o instytucje, legalnie, często przy nagłośnieniu medialnym. Nie wydaje się, by były to działania oddolne działania z poziomu ulicy. Skoro tak, to dlaczego by nie włączyć prac np. Wyspiańskiego, Dunikowskiego czy Mitoraja do Szlaku? Kolejnym wnioskiem jest sposób doprowadzania do realizacji prac: zapraszanie na festiwale, rocznice, konkursy, zamówienia instytucji publicznych bądź komercyjnych. Realizacje M-City, BLU czy ostatnio Piotra Lutyńskiego zasługują na szczególną uwagę pomijając teraz klasę autorów jako przykłady najbardziej ciekawe i interesujące. Bez wątpienia mural Justyny Posiecz-Polkowskiej, laureatki i autorki konkursowego muralu na Galerii Krakowskiej, także zasługuje na wyróżnienie. To właśnie od konkursu, a dokładniej od dzieła tej malarki rozpoczyna się Szlak dosłownie i w przenośni. Podsumowując to krótkie wprowadzanie, pozostawiając więcej problemów aniżeli posegregowanych i jasno opisanych zjawisk wokół street artu: inicjatywa Galerii Krakowskiej, aby nieodpłatnie przybliżyć zarówno mieszkańcom, jak i turystom część zagadnień współczesnej plastyki w przestrzeni miasta, jest nie tylko interesująca z poziomu uczestnika Szlaku. Chciałbym mieć nadzieję, że przede wszystkim staje/stanie się przyczynkiem do wywołania szerszej dyskusji nad omawianym zjawiskiem, udokumentowaniem go i przybliżeniem szerokiego kontekstu. Na koniec pozostaje życzyć uczestnikom Krakowskiego Szlaku Street Artu słonecznej pogody, pozytywnych wrażeń, stawiania sobie pytań w obrębie street artu oraz poszukiwania własnych szlaków w jakże bogatej tkance grodu Kraka. Street Art an urban style, the best brands, quick delivery and bargain prices. That is how Google gives me hints what street art is. Advertisements pop up first. In this respect Google is right. To this day for me the issue has remained unexplained and the definition itself requires a separate dissertation which could result in raising questions about other papers.i find tendentious, if not baseless all the attempts made currently to describe the history of street art in Poland, all the more in Krakow. There are two reasons behind it firstly, the lack of comprehensive definition, secondly, the fact that the historical perspective of the phenomenon is too short. We should bear in mind that the term was coined about a decade ago. Leaving the term of street art to other researchers to explain I will consider Szlak, the issue which itself is by far much simpler. From A to B point. Wall painting, mural in Spanish, is the commonest form of art on the trail which has been marked out. Mural highlight of the tour. Looking at the artworks exhibited along the trail, in particular these featured in the catalogue, one can reach the first interesting conclusion. All the objects have been executed legally thanks to institutional support frequently receiving publicity. It does not seem that the actions have been carried out at the grassroots or at a street level. If that is the case, why not include the works of Wyspiański, Dunikowski or Mitoraj? Another conclusion concerns the approach to the execution of artworks: invitation to festivals, anniversaries, contests, works commissioned by public or commercial institutions. The execution of M-City, BLU or recently Piotr Lutyński s work deserve special attention as they are the most interesting exhibits regardless of the class of the artists. Undoubtedly, the award-winning mural of Justyna Posiecz-Polkowska, executed on the side elevation of Galeria Krakowska, also deserves to be recognized. In fact, it was the competition, in particular this very artwork of Justyna Posiecz-Polkowska which opens the trail literally and metaphorically. Summing up this very brief introduction which leaves more problems rather than clearly described phenomena associated with street art the initiative of Galeria Krakowska is still very appealing as Route enables both locals and tourists to familiarize with some issues of contemporary art in urban space. I hope the issue will represent a valuable contribution to an open discussion which will thoroughly examine the phenomenon in a wider context. Finally, I wish to all visitors to Krakow Street Art Route fine weather, positive impressions in search for personal trails and intriguing questions about street art in the rich tissue of the city of Krakow. 7

5 II EDYCJA KRAKOWSKIEGO SZLAKU STREET ARTU II edycja Krakowskiego Szlaku Street Artu to doskonała okazja do poznania nowych niebanalnych realizacji krakowskiej sztuki ulicznej. Dwie alternatywne wycieczki (meleksowa i autobusowa) prezentują kilkadziesiąt murali artystów z Polski, Holandii, Izraela czy Włoch, które znajdują się w różnych miejscach Krakowa w obrębie Starego Miasta, na Kazimierzu czy w Nowej Hucie. Trasa wycieczki meleksowej, tak jak w ubiegłym roku, rozpoczyna się przy zwycięskim muralu konkursu Mall Wall Art. Następnie prowadzi uliczkami Starego Miasta, Kazimierza, Zabłocia i Podgórza, aby powrócić w okolice Galerii Krakowskiej. Wyjątkowym aspektem tegorocznego Szlaku będzie możliwość zobaczenia niezwykłego muralu w areszcie przy ul. Montelupich. Ściana powstała w ramach projektu Dramat Wolności. Inicjatorem i pomysłodawcą jest profesor Zbigniew Bajek z krakowskiej ASP, zaś sam mural namalował znany krakowski artysta Kamil Kuzko. Z kolei w czasie wycieczki autobusowej będzie można zobaczyć murale na rondzie Mogilskim, przy FORUM Przestrzenie oraz w Nowej Hucie. Pomysł na Krakowski Szlak Street Artu wywodzi się z konkursu na mural ogłoszonego przez Galerię Krakowską w 2013 roku. Sukces Mall Wall Art stał się inspiracją do promocji krakowskich murali. Edition II of the Krakow Street Art Route offers a great opportunity to explore new, unusual works of Krakow street art. Two alternative tours (in golf carts and a coach) present several dozen murals by Polish, Dutch, Israeli or Italian artists painted in various parts of Krakow: within the Old Town, Kazimierz or Nowa Huta. Just like last year, the route of the golf cart tour starts at the winning mural of the Mall Wall Art competition. It then leads along the streets of the Old Town, Kazimierz, Zabłocie and Podgórze, to return to the vicinity of Galeria Krakowska. This year's route will offer the unique opportunity to see an exceptional mural at the prison in the Montelupich St. This wall was painted as part of a project entitled Dramat Wolności (Tragedy of Freedom). The initiative and idea came from Professor Zbigniew Bajek of the Krakow Fine Arts Academy, while the mural itself was painted by a well-known Krakow artist, Kamil Kuzko. The participants of the coach tour, in turn, will be able to see the murals in the Mogilskie Roundabout, near FORUM Przestrzenie and in Nowa Huta. The idea of the Krakow Street Art Route came from the competition for a mural announced by the Galeria Krakowska shopping mall in The success of Mall Wall Art inspired us to promote Krakow murals. II EDYCJA KRAKOWSKIEGO SZLAKU STREET ARTU MALL WALL ART Pod koniec 2011 roku dyrektor Galerii Krakowskiej Ryszard Wysokiński zaproponował, aby ścianę Galerii Krakowskiej od strony Dworca Głównego przeznaczyć na niekomercyjne cele i powierzyć twórcom street artu. Było to niekonwencjonalne rozwiązanie. A tu mowa była o powierzchni 1,4 tys. m 2! Ostateczny kształt konkursowi Mall Wall Art nadały opinie środowisk artystycznych i kulturalnych. W grudniu 2012 roku ogłoszony został międzynarodowy konkurs na projekt muralu, na który odpowiedziało kilkuset niezależnych twórców street artu z całego świata. Konkurs Mall Wall Art stał się przełomowym momentem w historii street artu w Krakowie. Nagroda trafiła do artystki związanej z Gdańską Szkołą Muralu, Justyny Posiecz-Polkowskiej. Jury konkursu zależało, aby motyw i tonacja nagrodzonego muralu współgrały z widokiem zabytkowego centrum miasta i aby stanowił on nowoczesną wizytówkę Krakowa. Te cele w pełni realizował projekt Justyny Posiecz-Polkowskiej. Dzięki niemu na ścianie Galerii Krakowskiej powstał nie tylko jeden z największych murali w Europie, ale doszło także do ważnego precedensu, jakim było wsparcie dla sztuki współczesnej ze strony prywatnego biznesu. MALL WALL ART At the end of 2011, the director of the Galeria Krakowska, Ryszard Wysokiński, suggested that the wall of the mall facing the Central Station be used for non-commercial purposes and to be entrusted to the creators of street art. It was an unconventional solution at a time. And suddenly we were talking of a surface of 1,400 square meters! The final shape of the Mall Wall Art contest was based on the opinions of the artistic and cultural milieu. In December 2012, an international competition for the mural design was announced, to which hundreds of independent street art creators from around the world responded. The Mall Wall Art competition became a turning point in the history of street art in Krakow. The award was won by an artist associated with the Gdańsk School of Mural, Justyna Posiecz-Polkowska. The competition jury ensured that the award-winning mural harmonized in theme and tone with the view of the historic centre of the city, and that it became Krakow s modern visiting card. These objectives were fully met by Justyna Posiecz-Polkowska s design. Thanks to it, not only one of the largest murals in Europe was created on the wall of the Galeria Krakowska, but also an important precedent was created, in the form of private business support for contemporary art. GALERIA KRAKOWSKA Galeria Krakowska to najpopularniejszy obiekt handlowy w Małopolsce. Położona w samym sercu Krakowa, w bezpośrednim sąsiedztwie Rynku Głównego ma doskonałe połączenie z dworcem kolejowym i autobusowym, z linią komunikacji miejskiej oraz z portem lotniczym Balice. Dzięki największemu w centrum parkingowi stała się najbardziej dostępnym miejscem Krakowa. Nie bez przyczyny nazywana jest turystyczną bramą miasta. Obszar oddziaływania Galerii Krakowskiej obejmuje ponad 1,3 mln mieszkańców województwa małopolskiego. Łączna powierzchnia 270 punktów handlowych położonych na 3 poziomach wynosi m 2. Galeria Krakowska to także 4500 m 2 powierzchni biurowych. Galeria Krakowska jest pomysłodawcą i organizatorem międzynarodowego konkursu Mall Wall Art oraz Krakowskiego Szlaku Street Artu. GALERIA KRAKOWSKA Galeria Krakowska is the most popular shopping centre in the Małopolska region of Poland. It is located in the heart of the city of Krakow, in the immediate vicinity of the historic Main Square. Thanks to the easy access to the main train station and bus station, public transport lines and the Balice airport, as well as the largest car parking in the centre of Krakow, it is the most accessible place in the city. Thus it is often referred to as the city gateway for tourists. The impact area of Galeria Krakowska extends to over 1.3 million residents of the Małopolska province. The total surface of the 270 retail outlets located on 3 levels is of 60,000 square meters. Galeria Krakowska also provides square meters of office space. Galeria Krakowska is the initiator and organizer of the international Mall Wall Art competition and the Krakow Street Art Route. 8 9

6 JUSTYNA POSIECZ-POLKOWSKA MALL WALL ART AUTORKA O PROJEKCIE Realizacja muralu na Galerii Krakowskiej była dla mnie ciekawym i bardzo ważnym doświadczeniem. Pomimo wielu wcześniejszych realizacji ściennych ta pod wieloma względami była wyjątkowa. Po raz pierwszy realizowałam swój projekt na galerii handlowej oraz miałam okazję skonfrontować się z tak dużą powierzchnią ściany przy pracy. Najistotniejsze dla mnie od samego początku, podczas całej realizacji, było myślenie o bryle budynku. Chciałam, aby ściana galerii miała szansę dialogować z otaczającą ją przestrzenią miasta. Dążyłam do tego, aby mural z jednej strony swoją mozaikową, nieco ażurową formą wpisał się w architekturę budynków, a z drugiej istniał w kontrze do kolorowych, bardzo ostro działających billboardów i reklam, co przejawia się nie tylko w formie, ale również w kolorystyce. To założenie przyświecało mi od początku mojej pracy. Mural miał się wpisać w miasto, a jednocześnie zachować swoją odrębność. Moją główną inspiracją były płaskorzeźby Jana Szczepkowskiego, członka Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana, które współtworzyło Warsztaty Krakowskie założone w 1913 roku. Artysta nawiązywał również do snycerki góralskiej i właśnie to poszukiwanie form, opierające się m.in. na tradycji kultury ludowej, było dla mnie ważne przy projektowaniu muralu. Idea Warsztatów Krakowskich stała się dla mnie dosyć istotnym odkryciem. Były one trochę polską odmianą Arts & Crafts Movement. Działały jak»żywe muzeum«, koncentrując się nie tyle na gromadzeniu zbiorów, organizowaniu wystaw, ile na działaniu warsztatów doświadczalno-artystycznych. Właśnie to połączenie środowisk artystów architektów i rzemieślników, wszechstronność zainteresowań, wiedza teoretyczna i doświadczenie były motorem działań artystycznych. THE PROJECT ACCORDING TO THE AUTHOR Painting the mural on Galeria Krakowska was an interesting and particularly important experience for me. Regardless of my many previous wall art projects, this one was exceptional in many respects. It was the first time I painted my design on a shopping mall and had the opportunity to confront such a large wall surface in my work. From the very beginning and throughout the work, the most important part was thinking about the shape of the building. I wanted the wall of the mall to stand the chance of a discourse with the urban space surrounding it. My aim was that, on the one hand, the mural's mosaic-like and somewhat openwork form would harmonize with the architecture of the buildings, and on the other would counteract the colourful, aggressive billboards and advertisements. This is reflected not only in its form, but also its colours. This was the assumption guiding me from the very beginning of my work. The mural was to blend into the city while simultaneously staying separate. My main inspiration came from the reliefs by Jan Szczepkowski, a member of the Polish Applied Art Society which co-founded the Krakow Workshop established in The artist also alluded to highland woodcarving and this search for the form, founded in folk art tradition, among others, was important for me when designing my mural. The idea of the Krakow Workshop became a rather important discovery for me. They were a Polish take on the Arts & Crafts Movement. They acted like a live museum, focusing not so much on collecting items and organising expositions as on running an experimental artistic workshop. It was this fusion of the circles of architectural artists and craftsmen, the versatility of interests, the theoretical knowledge and experience that drove artistic activity. Justyna Posiecz-Polkowska absolwentka Wydziału Malarstwa gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych z pracowni profesora Macieja Świeszewskiego, ze specjalizacją malarstwo ścienne i witraż w pracowni profesora Jacka Zdybla. Związana z Gdańską Szkołą Muralu i pracownią malarstwa ściennego gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 2014 roku otrzymała stypendium Marszałka Województwa Podkarpackiego. W tym samym roku zrealizowała autorski mural nawiązujący do tradycji rzemiosła z regionu Pogranicza Chutor Gorajec na Roztoczu. Zwyciężyła w międzynarodowym konkursie Mall Wall Art organizowanym przez Galerię Krakowską. W 2011 roku odtworzyła malowidło ścienne na elewacji kamienicy Stara Apteka. Rok wcześniej zrealizowała autorski mural przy ul. Dywizjonu 303 na gdańskiej Zaspie. Jej prace były prezentowane na polskich i międzynarodowych wystawach, m.in. w Niemczech, we Francji czy w Szwajcarii. Justyna Posiecz-Polkowska graduate of the Department of Painting, Gdańsk Academy of Fine Arts, Professor Maciej Świeszewski's studio, specialized in wall art and stained glass windows at the studio of Professor Jacek Zdybel. Associated with the Gdańsk Mural School and the wall art studio of the Gdańsk Academy of Fine Arts. Received a scholarship of the Podkarpacie Voivodeship Marshall in In the same year, painted her own mural drawing on the tradition of crafts from the Border region: Chutor Gorajec in Roztocze. Winner of the international Mall Wall Art competition organised by Galeria Krakowska. Recreated the fresco on the façade of the Stara Apteka town house in A year earlier, painted her own mural in Dywizjonu 303 St. in the Gdańsk s Zaspa district. Her work has been shown at Polish and international exhibitions, including in Germany, France or Switzerland

7 KAMIL KUZKO EXIT AUTOR O PROJEKCIE Ściana została pomalowana łącznie z zagruntowaniem w ciągu trzech dni. Zdobycie pozwolenia, przy pełnej akceptacji projektu przez rozmówców, trwało trzy miesiące. Głównym problemem było ustalenie właściciela budynku, dzięki czemu poznałem dyrekcję znacznej części spółek PKP. Po dziś dzień nie mam pewności co do właściciela nieruchomości. Ciekawostką może być fakt, że jest to jedyna moja praca, przed której rozpoczęciem udałem się do Służby Ochrony Kolei, by poinformować o rozpoczęciu działań. Narzędzia i materiały przywoziłem rowerem, a drabinę pożyczyłem od ekipy malarskiej ze Śląska, remontującej ówcześnie perony dworca. Drugiego dnia pracy drabina pod wpływem wózka widłowego uległa uszkodzeniu, co w pewnym stopniu ograniczyło wysokość rysunku. THE PROJECT ACCORDING TO THE AUTHOR The wall was painted, including priming, in three days. Obtaining the permit from authorities which fully approved of the project took three months. The main problem was to identify the owner of the building, which gave me the opportunity to meet the management of a large proportion of Polish railway companies. I am still uncertain as to the owner of the property. What might be interesting is that this is my only work which required me to go to the Railway Police to notify them of the start of my operations before I could even begin it. I transported the tools and materials by bike and I borrowed the ladder from a crew of painters from Silesia who were simultaneously redecorating the platforms of the railway station. On the second day of work the ladder was damaged by a forklift truck which restricted the height of the drawing to some extent. Kamil Kuzko absolwent Wydziału Artystycznego UMCS w Lublinie (2008) i Wydziału Malarstwa ASP w Krakowie (2011). Od 2012 roku zatrudniony jako asystent w krakowskiej ASP. Autor czterech wystaw indywidualnych oraz uczestnik ponad 60 ekspozycji zbiorowych w Polsce i za granicą, m.in. w Berlinie, Monachium, Norymberdze, Paryżu, Sztokholmie, Lwowie, Reading. Od dwóch dekad związany z nowojorskim nurtem graffiti w Polsce. Zajmuje się malarstwem, rysunkiem i muralem. Mieszka i pracuje w Krakowie. Kamil Kuzko graduated from the Art Faculty of the UMCS University of Lublin (2008) and the Department of Painting of the Krakow Academy of Fine Arts (2011). Since 2012 employed as an assistant lecturer at the Krakow Academy of Fine Arts. Author of four individual exhibitions and a participant of over 60 collective ones in Poland and abroad, including in Berlin, Munich, Nuremberg, Paris, Stockholm, Lviv and Reading. Associated with the New York graffiti current in Poland for two decades. Active in painting, drawing and murals. Lives and works in Krakow

8 Projekt: Anna Brzozowska artystka plastyk, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Harcerka 5 KDH Błyskawica. Wykonanie: harcerze z Hufca Wędrowników Kraków Małopolskiej Chorągwi Harcerzy ZHR. MURAL HARCERZY I MUZEUM ARMII KRAJOWEJ AUTORZY O PROJEKCIE Mural powstał na jednej ze ścian w pobliżu dworca autobusowego (przy ul. Wita Stwosza). Uzyskanie pozwolenia na wykonanie malunku zajęło pomysłodawcom przedsięwzięcia ponad dwa lata. Szczęśliwie, po wielu bojach z administracją samorządową Krakowa, udało się otrzymać stosowne dokumenty na wykorzystanie ściany umieszczonej przy ruchliwej arterii. W zdobywaniu pozwoleń i zmaganiach z aparatem administracyjnym hufiec był wspierany radą, dobrym słowem i inspiracją przez pana Andrzeja Wojtasa, redaktora naczelnego czasopisma»mms Komandos«. Dzieło powstało w celu uczczenia cichociemnych najlepiej wyszkolonych żołnierzy w historii Polski. Zostało odsłonięte w setną rocznicę urodzin generała Stefana Bałuka polskiego fotografika, fotoreportera wojennego, jednego z 89 cichociemnych (uczestników powstania warszawskiego), generała brygady Wojska Polskiego w stanie spoczynku. Na ciemnym tle muralu widać sylwetkę skoczka spadochronowego, kontrastującą czaszę spadochronu, na której umieszczono wizerunek pikującego białego orła, trzymającego w szponach wieniec laurowy ze znakiem Polski Walczącej oraz błyskawicę. Wieniec laurowy ze znakiem Polski Walczącej jest symbolem cichociemnych, a błyskawica GROM-u, a więc współczesnych kontynuatorów cichociemnych bo na ich zasługi również chcieliśmy zwrócić uwagę. THE PROJECT ACCORDING TO AUTHORS The mural was painted on one of the walls near the bus station (in the Wita Stwosza St.). The initiators of this project needed over two years to obtain the permit for painting it. Fortunately, after a long struggle with Krakow local authorities we succeeded in receiving the appropriate documents to use a wall facing a busy thoroughfare. The troop was supported in obtaining permits and struggling with the administration by Andrzej Wojtas, the editor in chief of the MMS Komandos periodical who gave them advice, good words and inspiration. The work was painted to honour Cichociemni the best-trained soldiers in the history of Poland. It was unveiled on the centenary of the birth of General Stefan Bałuk, a Polish photographer, war photojournalist, one of 89 Cichociemni (fighters in the Warsaw Uprising), a retired Brigadier General of the Polish Army. The mural consists of a dark background with the profile of a paratrooper, a contrasting parachute canopy with the emblem of a diving white eagle holding a laurel wreath with the symbol of the Polish Underground and lighting in its talons. The laurel wreath with the Polish Underground sign is a symbol of Cichociemni, and the lightning of GROM, the contemporary descendant of Cichociemni, because we also wanted to draw attention to their merits. Mural wykonany został przez instruktorów i wędrowników z następujących jednostek: 3 Krakowskiej Drużyny Wędrowników im. Jana Pułaskiego, 5 Krakowskiej Drużyny Wędrowników Orkan, 7 Krakowskiej Drużyny Wędrowników im. Tadeusza Reytana, 16 Krakowskiej Drużyny Wędrowników Gerlach, 18 Krakowskiej Drużyny Wędrowników Lechici im. Cichociemnych, 33 Krakowskiej Drużyny Wędrowników Bojowe Szkoły, 68 Krakowskiej Drużyny Wędrowników Czerwone Berety im. mjr. Henryka Sucharskiego. Stworzenie muralu nie byłoby możliwe bez wsparcia finansowego udzielonego przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego oraz Fundację Aktywnej Ochrony Zabytków Techniki i Dziedzictwa Kulturowego Janus. Design: Anna Brzozowska plastic artist, graduate of the Krakow Academy of Fine Arts. Girl Guide Troop 5 "Błyskawica". Painted by: scouts from the Rover Troop of the Małopolska Scout Regiment of ZHR Scouting. The mural was painted by instructors and rover scouts from the following units: Jan Pułaski 3 rd Krakow Rover Scout Pack, Orkan 5 th Krakow Rover Scout Pack, Tadeusz Reytan 7 th Krakow Rover Scout Pack, Gerlach 16 th Krakow Rover Scout Pack, Lechici 18 th Krakow Rover Scout Pack commemorating Cichociemni, Bojowe Szkoły 33 rd Krakow Rover Scout Pack, Czerwone Berety 68 th Krakow Rover Scout Pack commemorating Major Henryk Sucharski. The mural could not be painted without the financial support of the Marshall's Office of the Małopolska Voivodeship and the Janus Foundation for Active Protection of Technical and Cultural Heritage

9 NAWER & SEPE &S BABILON FABRIC SEPE O PROJEKCIE»Babilon Fabric«to praca, która powstała na wiosnę 2014 roku. Jest efektem twórczej kolaboracji pomiędzy krakowskim artystą miejskim NAWEREM a mną. Owo twórcze spotkanie polegało na spontanicznym, nieuzgadnianym szczegółowo wcześniej połączeniu skrajnie różnych stylistyk. Był to eksperyment formalny polegający na takim połączeniu dwóch odrębnych jakości, by w finale otrzymać spójną jakość trzecią. O PROJEKCIE Mural wykonany przez NAWERA i SEPE, czołowych polskich twórców streetartowych, na fasadzie klubu muzycznego Fabryka na Zabłociu. To symbioza dwóch zupełnie odmiennych podejść mocno technicznego graffuturyzmu NAWERA oraz figuratywnego, nieco bajkowego stylu SEPE. W charakterystyczne dla NAWERA ciągi linii prostych malarską kreską zostały wpisane postacie autorstwa SEPE, który przenosi nas w metaforyczny wymiar realności, nasycając obraz niejednoznacznymi emocjami. Nawiązujące do architektonicznych szkiców linie NAWERA przecinają mural, nadając mu wewnętrzną energię, a jednocześnie tworzą ramy, w które wpisane zostały portrety. Kontrastowe kolory, charakterystyczne dla prac NAWERA, potęgują sugestywność odbioru i sprawiają, że mural zmienia całą fasadę budynku, gdzie kiedyś mieściła się fabryka kosmetyków. THE PROJECT ACCORDING TO SEPE Babilon Fabric is a work completed in spring It is the result of a creative collaboration between a Krakow street artist NAWER and myself. This creative meeting consisted in a spontaneous combination of extremely different styles, not previously agreed in detail. This was a formal experiment consisting in managing two separate qualities in such a way that a consistent third quality was achieved in the end. THE PROJECT A mural painted by NAWER and SEPE, leading Polish street artists, on the façade of the Fabryka Music Club in the Zabłocie district. This is a symbiosis of two completely different approaches: the highly technical graffuturism of NAWER and the figurative, somewhat fairytale style of SEPE. The strings of straight lines characteristic for NAWER surround characters created with a painter's curve by SEPE, who takes us to a metaphorical dimension of reality, filling this image with ambiguous emotions. NAWER s lines, which draw upon architectural sketches, cut across the mural, giving it some internal energy and at the same time form the framework filled with the portraits. The contrasting colours, so characteristic for NAWER s work, make the mural even more evocative and make it change the entire façade of the building which used to house a cosmetics factory. Michał SEPE Wręga od 1996 roku związany z szeroko pojętym nurtem sztuki miejskiej. Absolwent Katedry Architektury Krajobrazu SGGW w Warszawie (dyplom w 2006 roku) oraz Wydziału Grafiki i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi (dyplom w 2009 roku). Mieszka i pracuje (jako grafik, ilustrator i malarz/muralista) w Warszawie. Malował m.in. w: Niemczech, Francji, Szwajcarii, Norwegii, Danii, na Ukrainie, w Rosji, na Słowacji, w Czechach, Hiszpanii, Portugalii, Luksemburgu, Indonezji, Gruzji, Kirgistanie, Anglii, Albanii, USA, Turcji oraz Polsce. NAWER patrz s. 67. Michał SEPE Wręga associated with the broadly-understood current of urban art since Graduated from the Landscape Architecture Department of the Warsaw University of Life Sciences (diploma in 2006) and the Print and Painting Department of the Łódź Academy of Fine Arts (diploma from 2009). Lives and works (as a graphic artist, illustrator and painter/mural artist) in Warsaw. Painted, among others, in: Germany, France, Switzerland, Norway, Denmark, Ukraine, Russia, Slovakia, the Czech Republic, Spain, Portugal, Luxembourg, Indonesia, Georgia, Kyrgyzstan, the UK, Albania, the US, Turkey and Poland. NAWER see p

10 PROJEKT: SEBASTIAN BOŻEK TOLERANCJA GRUPA MURAL O PROJEKCIE Grupa Mural zrzesza osoby, które chciały zostawić po sobie trwały ślad na Zabłociu. O ile cały Festiwal ma na celu otwarcie tej części Krakowa na sztukę i ożywienie lokalnej społeczności, to nasz projekt dodatkowo wzbogaci lokalny krajobraz o wielkoformatową grafikę. Będziemy mieli ogromną satysfakcję, pozostawiając pamiątkę po Festiwalu, by za każdym razem, przechodząc obok ul. Przemysłowej (idąc w kierunku klubu Fabryka, do muzeum Schindlera czy MOCAK-u), móc z sentymentem patrzeć na efekt kilkumiesięcznej pracy całej grupy. Mural będzie pamiątką nie tylko pozostawioną przez naszą grupę, ale także świadczącą o tym, że odbył się Festiwal Polikultura. Będzie to też znak, że wszystko jest możliwe, jeżeli tylko wykaże się chęć działania i współpracy. Dodatkowo organizacja takiego przedsięwzięcia była dobrą praktyką i odzwierciedleniem w rzeczywistości tego, co wynosimy z zajęć na uniwersytecie. Tematem muralu jest»tolerancja«. Wspólnie postanowiliśmy wybrać taki slogan, ponieważ jest on uniwersalny, nie narzuca artyście koncepcji artystycznych oraz idealnie wpisuje się w założenia, cele Festiwalu Kultury i Mediów Polikultura oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego. Równocześnie chcieliśmy, by nasz projekt niósł ze sobą przesłanie, prowokował i zachęcał przechodniów do zatrzymania się i zastanowienia, a nie był jedynie wypełniaczem przestrzeni bez głębszego sensu. Po przeprowadzeniu konkursu na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie wyłoniona została najciekawsza grafika, autorstwa Sebastiana Bożka. Po otrzymaniu zgody plastyka miejskiego zaczęliśmy z artystą bliższą współpracę. Fakt, że Sebastian bardzo zaangażował się w ten projekt, spowodował, że kooperacja osiągnęła lepszy poziom. GRUPA MURAL ABOUT THE PROJECT Grupa Mural is made up of individuals who wanted to leave their permanent trace in the Zabłocie district. Whereas the entire Festival is to open this part of Krakow to art and revitalise the local community, our project will additionally enrich the local landscape with large format prints. It will give us great satisfaction to leave a memento of the Festival, as whenever we walk past the Przemysłowa St. (going in the direction of the Fabryka Club, Schindler s Museum or MOCAK), we will be able to take a sentimental look at the effect of several months' work of the entire group. The mural will be a memento not only left by our group, but also proving the fact that the Polikultura Festival took place. It will be a sign that anything is possible if you only exhibit a will to act and cooperate. In addition, organising such a project served as a good practical test of what we take home from university classes and a reflection of this learning in reality. The subject of the mural is Tolerance. We have jointly decided to select this motto as it is universal, does not impose artistic concepts on the artist and contributes perfectly to the assumptions and goals of the Polikultura Culture and Media Festival and the Jagiellonian University. At the same time, we wanted our project to send a message, provoke and encourage passers-by to stop and think, not just to be a space filler without much meaning. After a competition was conducted at the Krakow Academy of Fine Arts, the most interesting print by Sebastian Bożek was chosen. Having obtained the permit of the city art officer, we started cooperating closer with the artist. Sebastian's great commitment to the project meant that this cooperation reached a higher level Sebastian Bożek absolwent Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W twórczości, której głównym punktem wyjścia jest postać ludzka i przestrzeń architektoniczna, podejmuje próby uchwycenia tego, co wymyka się werbalizacji interferencji kulturowej, językowej, obyczajowej czy wreszcie architektonicznej. Struktura miasta, jego specyfika urbanistyczno-architektoniczna jest dla niego obszarem działań oraz inspiracją. Zajmuje się malarstwem, działaniami site-specific oraz działaniami malarskimi w przestrzeni (murale m.in. w ramach III Festiwalu Kultury Polskiej w Pekinie oraz w Galerii Industra w Brnie). Architektura fascynuje go jako rodzaj sztucznego środowiska, które nas otacza, a także za sprawą swojej skali, rodzaju, logicznej lub nielogicznej urbanistyki. Artysta uważa architekturę za interesującą również ze względu na jej związek z zagadnieniem znanym jako natura kontra wychowanie/kultura, jest ciekaw, jak budynek struktura ukształtowana przez człowieka może wpływać na charakter zachowań społecznych. W tym kontekście murale mogą być środkiem organicznie podkreślającym architekturę i czynić ją bogatszą w znaczenia. Jego punktem wyjścia są m.in. freski i polichromie lub sposób, w jaki działają one w kontekście architektonicznym. Sebastian Bożek szuka też możliwości, aby wykorzystać niektóre dawne rozwiązania artystyczne w inny, współczesny sposób. Sebastian Bożek graduate of the Department of Painting of the Krakow Academy of Fine Arts. In his works, whose main starting point is the human figure and architectural space, he attempts to capture what escapes words: cultural, linguistic, social or even architectural interference. The structure of the city as well as its specific urban planning and architecture is an area of activity and inspiration for him. He is active in painting, site-specific action and painting projects in space (murals as part of the III Polish Culture Festival in Beijing and the Industra Gallery in Brno, among others). Architecture fascinates him as a kind of artificial environment which surrounds us, but also due to its scale, type, and logical or illogical urban planning. The artist considers architecture to be interesting also due to its connection to the subject known as the nature versus nurture/culture, he is interested in how a building a structure shaped by a human can influence the nature of social behaviour. In this context, murals can be a means organically emphasising architecture and enhancing it with meanings. His starting point includes, among others, frescoes and polychromies or the way in which they operate in the architectural context. Sebastian Bożek is also looking for an opportunity to use some old artistic solutions in another, modern way. 19

11 MIROSŁAW BAŁKA AUSCHWITZWIELICZKA Mirosław Bałka zajmuje się rzeźbą, rysunkiem i wideo w przestrzeni. Prowadzi Pracownię Działań Przestrzennych na Wydziale Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Członek Akademie der Künste w Berlinie. Brał udział w ważnych wystawach, m.in. documenta w Kassel (1992), Biennale w Wenecji (1990, 1993, 2003, 2005, 2013), The Carnegie w Pittsburghu (1995), Biennale w São Paulo (1998), Biennale w Sydney (1992, 2006), Biennale w Santa Fe (2006). W 2009 roku zrealizował projekt How It Is w Turbine Hall Tate Modern w Londynie. Jest autorem pomnika ofiar katastrofy promu Estonia w Sztokholmie. Jego prace znajdują się w ważniejszych kolekcjach muzealnych w Polsce i na świecie. O PROJEKCIE Kraków to miejsce ustawione w konkretnych okolicznościach historycznych i geograficznych, pomiędzy Wieliczką a Auschwitz. O tym warto pamiętać. Dzieło AUSCHWITZWIELICZKA, przygotowane w ramach Festiwalu Sztuk Wizualnych ArtBoom, jest pierwszą stałą pracą zrealizowaną przez artystę w przestrzeni publicznej w Polsce. Betonowa instalacja ma 17 m długości, 3 m wysokości, 2,5 m szerokości i 17 t wagi. Jest to jednocześnie ciekawy przykład niestandardowego wykorzystania liternictwa. Lustrzane odbicia liter AUSCHWITZWIELICZKA stanowią otwory w sklepieniu bryły. Światło wpadające z góry tworzy napis na surowym betonowym murze. Inspiracją do stworzenia instalacji stała się oferta biura podróży, które oferowało turystom ekspresowe zwiedzanie nazistowskiego obozu zagłady w Auschwitz i kopalni soli w Wieliczce. W ten sposób artysta wyraża swój stosunek do pospiesznej, bezrefleksyjnej konsumpcji historii i kultury. THE PROJECT Krakow is a place located in specific historical and geographic circumstances, between Wieliczka and Auschwitz. This is worth keeping in mind. The AUSCHWITZWIELICZKA work, created within the framework of the ArtBoom Visual Arts Festival, was the first permanent work realized by an artist in a public space in Poland. The concrete installation is 17 meters long, 3 meters high, 2.5 meters wide and it weighs 17 tons. It is also an interesting example of an atypical use of lettering. The mirror reflections of the letters AUSCHWITZWIELICZKA form openings in the structure s ceiling, and light coming from above creates the inscription on the raw concrete wall. The installation was inspired by an offer of a travel agency which proposed tourists express visits of the Nazi fascist extermination camp at Auschwitz and the Wieliczka Salt Mine. In this manner, the artist expresses his attitude toward the hasty, thoughtless consumption of history and culture. Mirosław Bałka active in sculpture, drawing and video in space. Runs the Spatial Activity Workshop at the Media Art Department of the Warsaw Academy of Fine Arts. Member of Akademie der Künste, Berlin. Took part in major exhibitions, including Documenta, Kassel (1992); Biennial, Venice (1990, 1993, 2003, 2005, 2013); The Carnegie, Pittsburgh (1995); Biennial, São Paulo (1998); Biennial, Sydney (1992, 2006); Biennial, Santa Fe (2006). In 2009, produced the How It Is project at Turbine Hall Tate Modern in London. The author of the monument to Estonia ferry disaster victims in Stockholm. His works are found in major museum collections in Poland and abroad

12 PIOTR LUTYŃSKI O PROJEKCIE Mural Piotra Lutyńskiego powstał z inicjatywy mieszkańców os. Pasaż Podgórski oraz prezesa spółki IMS Budownictwo. Artysta jest mocno związany z Podgórzem (przez jakiś czas właśnie w tej dzielnicy mieściła się jego pracownia). Dodatkowo jego prace są wystawiane w muzeum MOCAK, także na zewnątrz. Dzięki temu dzieło stanowi kontynuację muzealnej ekspozycji. Na kompozycji znajdują się charakterystyczne dla artysty wielobarwne, abstrakcyjne formy i zwierzęta. Mural wypełnia całą perspektywę pasażu, wpisując się w otaczającą architekturę. Różnobarwne geometryczne formy wyłaniające się zza drzew są jak okna, przez które chciałoby się zobaczyć, co znajduje się po drugiej stronie. THE PROJECT Piotr Lutyński's mural was painted on request of the residents of the Pasaż Podgórski housing estate and the president of the IMS Budownictwo company. The artist has strong links to Podgórze (where his workshop used to be for a while). In addition, his works are exhibited at the MOCAK museum, also outdoors. As a result, this work forms a continuation of the museum exhibition. The composition contains the multicoloured, abstract shapes and animals characteristic for the artist. The mural fills the entire perspective of the covered passage and harmonizes with the surrounding architecture. Various geometric forms seen from behind trees are like windows inviting you to look and see what is on the other side. Piotr Lutyński malarz, rzeźbiarz, autor akcji, instalacji, obiektów i rysunków. Realizuje pokazy muzyczno-wizualne, w których uczestniczą żywe zwierzęta zestawiane z malarskimi kompozycjami, rzeźbami, poezją i muzyką. Mieszka i pracuje w Krakowie. Dwukrotnie otrzymał stypendium Ministra Kultury, jego prace znajdują się m.in. w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, ogólnopolskiej kolekcji Znaki Czasu, Galerii Foksal, Galerii Muzalewska, w zbiorach Andrzeja Starmacha, Krzysztofa Chwedczuka i Macieja Prusa. Piotr Lutyński sytuuje swoją twórczość między kulturą a naturą, pozwalając, jak sam mówi, naturze na naturalność, a sztuce na sztuczność. Łączy klasyczne media z materiałami naturalnymi, takimi jak ptasie jaja, pióra, żywe zwierzęta, wosk, drewno, kamienie, ziarna zbóż i martwe owady. Charakterystyczne dla jego twórczości są elementy geometryczne utrzymane w żółto-czarnej kolorystyce. Piotr Lutyński painter, sculptor, author of happenings, installations, objects and drawings. Produces music and visual shows in which live animals are combined with painted compositions, sculptures, poetry and music. Lives and works in Krakow. Received Ministry of Culture scholarships twice, his works are found in the collection of the National Museum in Krakow, the nationwide collection Znaki Czasu (Signs of the Times), the Foksal Gallery, the Muzalewska Gallery, in Andrzej Starmach s, Krzysztof Chwedczuk's and Maciej Prus collections. Piotr Lutyński places his work between culture and nature, allowing in his own words nature to be natural and art to be artificial. He combines traditional media with natural materials such as birds' eggs, feathers, live animals, wax, wood, stones, cereal grains and dead insects. What is characteristic in his work are geometric elements in yellow-black colours

13 PROJEKT: ALEKSANDRA TOBOROWICZ, ARTUR WABIK EKOMURAL AUTORZY O PROJEKCIE Mural dla nieistniejącego już ekobistro Papuamu na krakowskim Zabłociu ma łączyć w sobie dwie funkcje z jednej strony ma być wizytówką miejsca, z drugiej zaś wpisywać się w szerszy kontekst budowania nowej tożsamości całej dzielnicy. Elementy graficzne i kolorystyka zaczerpnięta ze struktur roślinnych odwołują się do misji ekobistro, a wpisanie w nie topografii Zabłocia było wyrazem naszej sympatii do dzielnicy, w której mieszkamy i tworzymy. Koncentrycznie ułożone okręgi w środkowej części kompozycji to nasza osobista ekliptyka dzielnicy, po której poruszają się wszystkie ważne dla nas obiekty na Zabłociu muzea, galerie, pracownie, a także inne murale, rzeźby i instalacje w przestrzeni publicznej. Mural został zrealizowany w czerwcu 2012 roku, jego wymiary to 4 25 m. Cykl murali społecznych zrealizowanych na Podgórzu w Krakowie (»Ekomural«,»Typomural«,»Mayamural«) został nominowany do nagrody w kategorii»etyka«w konkursie»projekt Roku Polski Konkurs Graficzny«, zorganizowanym przez STGU w 2012 roku. Projekt: Aleksandra Toborowicz, Artur Wabik / ul. Lipowa, Zabłocie, Podgórze, Kraków. Wykonanie: Paulina Lichwicka, Weronika Kasprzyk, Joanna Róg-Ociepka, Ola Piórek, Karolina Źrebiec, Weronika Piórek, Aleksandra Toborowicz, Artur Wabik. THE PROJECT ACCORDING TO AUTHORS The mural for the defunct Papuamu green bistro in the Zabłocie district of Krakow is to combine two functions: on the one hand be a show-piece of the place, on the other contribute to the broader context of building a new identity of the whole district. The graphic elements and colours reminiscent of plant structures refer to the mission of the green bistro, while the Zabłocie topography included in them expressed our feelings for the district in which we live and create. The concentrically arranged circles in the centre of the composition are our personal ecliptic of the district along which all the Zabłocie facilities of importance to us move: museums, galleries, workshops and also other murals, sculptures and installations in public space. This mural was completed in June 2012, its dimensions are 4 25 m. The cycle of social murals painted in the Podgórze district of Krakow ( Ekomural, Typomural, Mayamural ) was nominated for a prize in the Ethics category in the competition Design of the Year Polish Print Competition organised by STGU in Design: Aleksandra Toborowicz, Artur Wabik / Lipowa St., Zabłocie, Podgórze, Krakow. Painted by: Paulina Lichwicka, Weronika Kasprzyk, Joanna Róg-Ociepka, Ola Piórek, Karolina Źrebiec, Weronika Piórek, Aleksandra Toborowicz, Artur Wabik Aleksandra Toborowicz artysta grafik, projektantka. Autorka murali i instalacji. Zajmuje się malarstwem. Współzałożycielka Muzeum Erotyzmu. Doktorantka na Wydziale Grafiki ASP w Krakowie. Absolwentka Wydziału Grafiki ASP w Krakowie. Dyplom w Pracowni Form Reklamowych. Zatrudniona na stanowisku asystenta w Pracowni Liternictwa i Typografii w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Grafiki. Zajmuje się projektowaniem graficznym, typografią, grafiką wydawniczą. W 2010 roku prowadziła galerię sztuki 3 x 3 na krakowskim Zabłociu, promującą młodych projektantów i artystów. Kuratorka wystaw w ramach projektu PRO ARTE sztuka przedsiębiorcza w ASP w Krakowie (2011, 2012). W 2014 roku otrzymała Nagrodę Rektora ASP. Jest laureatką wielu krajowych i międzynarodowych nagród w konkursach. Strona internetowa Wirtualne Muzeum Sztuki Erotycznej zrealizowana w ramach pracy dyplomowej (muzeumerotyzmu.pl) została nagrodzona w kilku konkursach w 2009 roku: Srebrny Medal w konkursie European Design Awards, Triennale w Trnavie, Machina Design Awards, Transvizualia, wyróżnienie w Przeglądzie Najlepszych Projektów Dyplomowych kwartalnika 2+3D. Artur Wabik patrz s. 27. Aleksandra Toborowicz graphic artist, designer. Author of murals and installations. Painter. Co-founder of the Eroticism Museum. Postgraduate student at the Drawing Department of the Krakow Academy of Fine Arts. Graduate of the Drawing Department of the Krakow Academy of Fine Arts. Diploma from the Commercial Form Studio. Employed as an assistant lecturer at the Lettering and Typography Studio, Drawing Department, Krakow Academy of Fine Arts. Active in graphic design, typography, publishing graphics. In 2010, ran the 3 x 3 art gallery in the Zabłocie district of Krakow, promoting young designers and artists. Exhibition curator as part of the PRO ARTE sztuka przedsiębiorcza (enterprising art) at the Krakow Academy of Fine Arts (2011, 2012). Received the Academy of Fine Arts Rector s award in Winner of many prizes at Polish and international competitions. The website Virtual Museum of Erotic Art created as a diploma thesis (muzeumerotyzmu.pl) was honoured at several 2009 competitions: Silver Medal of the European Design Awards; Triennial, Trnava; Machina Design Awards; Transvizualia; honours at the Review of Best Diploma Project of the 2+3D Quarterly. Artur Wabik see p

14 KURATORZY: ALEKSANDRA TOBOROWICZ, ARTUR WABIK TYPOMURAL Artur Wabik artysta sztuk wizualnych, kurator, publicysta, badacz popkultury. Od lat 90. związany ze street artem. Autor murali i instalacji w przestrzeni publicznej. W latach prowadził na Zabłociu galerię sztuki współczesnej, zlokalizowaną w poprzemysłowym budynku na terenie dawnej fabryki Miraculum. W latach juror w konkursach na murale dla Żydowskiego Muzeum Galicja w Krakowie i Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku, a także dyrektor artystyczny międzynarodowego konkursu na mural Mall Wall Art. Specjalista ds. sztuk wizualnych i kurator w Artetece Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie. Publikuje teksty o popkulturze na łamach Internetu i prasy, m.in. w interdyscyplinarnym kwartalniku Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni wydawanym przez Małopolski Instytut Kultury w Krakowie. Dyrektor artystyczny fundacji Świadoma Przestrzeń. AUTORKA O PROJEKCIE Literniczy mural promujący czytelnictwo powstał w efekcie warsztatów z typografii miejskiej. Przedstawia wielkoformatową biblioteczkę zapełnioną książkami, na której znajdują się ulubione tytuły artystów biorących udział w projekcie. Uczestnicy warsztatów zaprojektowali typograficzne półki z książkami, których tytuły zapisane są różnymi krojami pisma. Tytuły zostały przeniesione na ścianę przy użyciu dowolnej techniki (litera szablonowa, narzędziowa, kolażowa, wycięta z papieru, namalowana, wykaligrafowana itp.). Przeniesione na ścianę grzbiety książek utworzyły wielkoformatowy kolaż typograficzny. Mural powstał w ramach akcji Strefa Wolnego Czytania promującej czytelnictwo, we współpracy z Krakowskim Biurem Festiwalowym i Fundacją Sztuki Nowej Znaczy Się. Został wyróżniony w konkursie European Design Awards w kategorii Signs & Display w Helsinkach w 2012 roku (»Finalist«). Cykl murali społecznych zrealizowanych na krakowskim Podgórzu, w tym»typomural«(»ekomural«,»typomural«,»mayamural«, mural Lema) został nominowany do nagrody w kategorii»etyka«w konkursie»projekt Roku Polski Konkurs Graficzny«, zorganizowanym przez Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej w 2012 roku. Idea warsztatów i projektu: Aleksandra Toborowicz. Kuratorzy: Aleksandra Toborowicz, Artur Wabik. Wykonanie i osoby biorące udział w warsztatach: Artur Blusiewicz, Pio Kaliński, Weronika Kasprzyk, Joanna Kogut, Paulina Lichwicka, Ewa Landowska, Anna Mielniczek, Ola Piórek, Teoniki Rożynek, Aleksandra Toborowicz, Artur Wabik, Karolina Źrebiec. THE PROJECT ACCORDING TO THE AUTHOR The letter mural promoting reading was the result of workshops on urban typography. It depicts a large- -scale bookshelf filled with books, namely the favourite titles of artists taking part in the project. Workshop participants designed the typography for shelves of books whose titles are printed in various fonts. The titles were transferred to the wall using freely selected techniques (letters produced using stencils, tools, collage, paper cut-outs, calligraphy, painted etc.). Book spines transferred to the wall formed a large scale typographic collage. This mural was produced as part of the Free Reading Zone campaign promoting reading, in cooperation with the Krakow Festival Office and Fundacja Sztuki Nowej Znaczy Się. In 2012, it was recognised with the title of the Finalist of the European Design Awards in Helsinki, in the Signs & Display category. The series of social murals painted in the Podgórze district of Krakow, including Typomural ( Ekomural, Typomural, Mayamural, Lem s mural) was nominated for a prize in the Ethics category of the Design of the Year Polish Print Competition organised by the Association of Applied Artists in Workshop and design idea: Aleksandra Toborowicz. Curators: Aleksandra Toborowicz, Artur Wabik. Painters and participants of the workshop: Artur Blusiewicz, Pio Kaliński, Weronika Kasprzyk, Joanna Kogut, Paulina Lichwicka, Ewa Landowska, Anna Mielniczek, Ola Piórek, Teoniki Rożynek, Aleksandra Toborowicz, Artur Wabik, Karolina Źrebiec. Aleksandra Toborowicz patrz s. 25. Artur Wabik a visual artist, curator, journalist, pop culture researcher. Involved in street art since 1990s. Author of murals and installations in public spaces. In ran a contemporary art gallery in Zabłocie housed in a post-industrial building on the grounds of the former Miraculum factory. In a juror of competitions for murals for the Galicia Jewish Museum, Krakow, Siberian Deportation Remembrance Museum, Białystok, the artistic director of the Mall Wall Art an international mural competition. Visual art specialist and curator at Arteteka of the Voivodeship Public Library, Krakow. Publishes on pop culture on the Internet and in the press, including the interdisciplinary quarterly "Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni" published by the Małopolska Culture Institute, Krakow. Artistic director of the Świadoma Przestrzeń Foundation. Aleksandra Toborowicz see p

15 MIKOŁAJ REJS DROGI DO WOLNOŚCI AUTOR O PROJEKCIE Mural namalowany wraz z młodzieżą na byłej fabryce słodyczy Wawel w ramach projektu»drogi do wolności«, zorganizowanego przez Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK oraz Konsulat Generalny Stanów Zjednoczonych. Mural pokazuje relacje bliżej nieokreślonych postaci, które są wciągane do naszej rzeczywistości przez latawce stworzone przez młodzież w ramach warsztatów. Swoista interakcja przedmiotów z namalowanymi istotami to częsty sposób mojej wypowiedzi. THE PROJECT ACCORDING TO THE AUTHOR A mural painted together with young people on the former Wawel confectionery factory as part of the Roads to freedom project organised by the MOCAK Museum of Contemporary Art and the Consulate General of the US. The mural depicts the relationships between vague characters who are being drawn into our reality by kites created by the young people during the workshops. This kind of interaction between objects and painted characters is a frequent way I express myself. Mikołaj Rejs zajmuje się fotografią, edukacją artystyczną, GIS-em, rewitalizacyjną i kulturową funkcją sztuki ulicy. Zaangażowany w krajowe oraz międzynarodowe projekty dotyczące problematyki społeczności lokalnych. Kurator wystawy streetartowej w muzeum Galicja, współtwórca projektu 101 murali dla Krakowa. Uczestnik licznych imprez graffiti i street artu (m.in. Meetings of Styles, Lublin ; Street Art Festival Katowice 2011). Publikował w albumach i czasopismach o sztuce i fotografii. Prezentował swoje dzieła na wystawach indywidualnych (Onamato 2012; ArtAgendaNova 2013) oraz zbiorowych (m.in. Kraków, Limerick, Warszawa, Lublin ). Współtwórca projektów artystycznych i edukacyjnych, m.in. Dzień ze sztuką Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK w Krakowie 2012; polsko-ukraińsko-mołdawski projekt Ługańsk 2012 ; Drogi do wolności MOCAK 2011, Zdearzenia Pałac Młodzieży oraz BWA Tarnów Mikołaj Rejs involved in photography, artistic education, the GIS, the revitalising and cultural function of street art. Active in Polish and international projects dealing with the topic of local communities. Curator of a street art exhibition at the Galicia museum, co-author of the project of 101 Murals for Krakow. Participant of numerous graffiti and street art events (including Meetings of Styles, Lublin ; Street Art Festival, Katowice 2011). Published in albums and journals dealing with art and photography. Showed his works at individual exhibitions (Onamato 2012; ArtAgendaNova 2013) and collective ones (including Krakow, Limerick, Warsaw, Lublin ). Co-author of artistic and educational projects, including Dzień ze sztuką (A Day with Art), MOCAK Museum of Contemporary Art, Krakow, 2012; the Polish-Ukrainian-Moldavian project Ługańsk 2012 ; Drogi do wolności (Roads to Freedom) MOCAK 2011, Zdearzenia (Events/Crashes) Youth Centre and BWA Tarnów

16 PROJEKT: MARCIN WIERZCHOWSKI, MIKOŁAJ REJS MARCIN WIERZCHOWSKI O PROJEKCIE MARCIN WIERZCHOWSKI ABOUT THE PROJECT 101 MURALI DLA KRAKOWA Pomysłodawcy oraz założyciele projektu: Agnieszka Słabowska, Marcin Nawrocki. 101 Murali dla Krakowa to całoroczny program tworzenia kontekstowych, wielkoformatowych malowideł naściennych w wybranych obszarach miasta. W związku ze wzmożonym zainteresowaniem muralami, zarówno ze strony mieszkańców Krakowa, mediów, jak i samych artystów sztuk wizualnych, pomysłodawcy proponują nową, konsekwentną formułę ich realizacji. Wszystkie murale tworzone w ramach programu są objęte opieką kuratorską, której efektem ma być prawidłowe rozpoznanie przez artystów zastanych kontekstów architektonicznych, urbanistycznych, historycznych i społecznych. W tym celu organizują dla artystów wizyty studyjne, a także konsultacje eksperckie i społeczne. Mają nadzieję, że ich działania przyczynią się do poprawy jakości przestrzeni publicznej Krakowa, a także do rozwoju lokalnego środowiska twórców murali. Mural przy ul. Lwowskiej wpisuje się w kontekst Podgórza, jest jakby pojęciową mapą tej dzielnicy. Także społecznie gdyż nie obyło się bez takich konsultacji. Mural utworzony w ramach projektu»101 murali dla Krakowa«, animowany przez Fundację GDZIE. W muralu przy ul. Lwowskiej staraliśmy się zawrzeć filozofię naszego działania. W ostatnich latach Podgórze stało się atrakcyjną lokalizacją dla murali, jednak niewiele z nich odnosi się do lokalnych kontekstów. Mural przy Lwowskiej miał pokazać, że można, przy zachowaniu oryginalnego języka wypowiedzi plastycznej, dotknąć tego, co istotne dla mieszkańców. Na ścianie pojawiły się więc lokalne motywy kopiec Krakusa i dąb, który niegdyś rósł na jego szczycie. Ornamenty oparte na elementach kamieniarki kościoła Świętego Józefa. Bułka i moneta rekwizyty nawiązujące do Święta Rękawki. Ptaszki z Drzewa Emausowego, charakterystycznego dla odpustu na Rękawce. Detal architektoniczny z dawnej synagogi (obecnie Galeria Starmach). Rzut fortu świętego Benedykta. Ornamenty nawiązujące do motywów zdobniczych sztuki łużyckiej (jeden z artefaktów znalezionych podczas prac archeologicznych w głębi kopca Krakusa pochodził z tego okresu). Oraz dwa duchy przyrody nieożywionej (symbolizujący rezerwat Bonarka na Krzemionkach i kamieniołom Liban) oraz przyrody ożywionej (symbolizujący park Bednarskiego). W tworzeniu muralu brali udział również: od strony organizacyjnej: Weronika Wierzchowska, Agnieszka Słabowska, Marcin Nawrocki, Artur Wabik; wykonanie: URWIS, BLOT DESIGN, Mikołaj Rejs, Artur Wabik, Marcin Nawrocki. The mural in the Lwowska St. harmonises with the context of Podgórze, it is like a notional map of this district. Also in terms of the community, with which consultations were held. The mural has been painted as part of the 101 Murals for Krakow project animated by the GDZIE Foundation. We tried to portray the philosophy of our operations in the mural in the Lwowska St. In recent years, Podgórze has become an attractive location for murals, but few of them refer to local contexts. The mural in the Lwowska St. was to show that the original language of plastic expression can be used to touch upon what is important for residents. This is why the wall features local motifs: the Krakus mound and the oak that once grew on its summit. Ornaments based on elements of the stonework on St Joseph s Church. A bread roll and a coin as props referring to the Rękawka Festival. Birds from the Emaus tree characteristic for the church fair in Rękawka. An architectural detail from the old synagogue (currently the Starmach Gallery). The floor plan of St. Benedict's Fort. Ornaments referring to decorative motifs of Lausitian art (one of the artefacts found during archaeological explorations inside the Krakus Mound originated from that period). As well as two spirits of inanimate nature (symbolising the Bonarka Nature Reserve in Krzemionki and the Liban Quarry) and of animate nature (symbolising the Benarskiego Park). The production of this mural also involved: as organisers: Weronika Wierzchowska, Agnieszka Słabowska, Marcin Nawrocki, Artur Wabik; as painters: URWIS, BLOT DESIGN, Mikołaj Rejs, Artur Wabik, Marcin Nawrocki. Mikołaj Rejs patrz s. 29. Marcin Wierzchowski patrz s MURALS FOR KRAKOW Project idea originators and founders: Agnieszka Słabowska, Marcin Nawrocki. 101 Murals for Krakow is a round-the-year programme of creating context-based, large-scale wall paintings in selected parts of the city. In the light of the increased interest in murals shown by both Krakow residents, the media and visual artists themselves, they are proposing a new, methodical formula for painting such works. All murals painted as part of the program are subject to curator support, which is to result in the proper identification of the existing architectural, urban planning, historical and social context by the artists. This is why they organise study tours as well as consultations with experts and the community for the artists. They hope that their activities will contribute to improving the quality of Krakow s public space and also to developing the local community of mural artists. Mikołaj Rejs see p. 29. Marcin Wierzchowski see p

17 Filip Kuźniarz urodzony, zamieszkały i głęboko zakorzeniony w Krakowie (tzw. krakus). Absolwent Wydziału Grafiki na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Z zamiłowania ilustrator (hobbystycznie) i projektant okładek książkowych (freelancersko). Zawodowo właściciel agencji kreatywnej Wizualni.pl i współwłaściciel szkoły rysunku Pracownia Grafor. Zapalony piwosz. Po godzinach szczęśliwy mąż i ojciec. FILIP KUŹNIARZ U POMYŚL: LITERATURA! 32 Filip Kuźniarz born, residing and deeply rooted in Krakow (a Krakus to the locals). Graduate of the Drawing Department of the Krakow Academy of Fine Arts. Loves illustration (as a hobby) and the design of book covers (as a freelancer). By profession the owner of the Wizualni.pl creative agency and the co-owner of the Grafor Workshop a school of drawing. A beer connoisseur. After hours: a happy husband and father. AUTOR O PROJEKCIE THE PROJECT ACCORDING TO THE AUTHOR Cytat wykorzystany w muralu pochodzi z dłuższego fragmentu zaczerpniętego z książki»dialogi«. Całość wypowiedzi Hylasa (bohatera Lema):»( ) Przez jakiś czas potężniejące elektromózgi będą jeszcze wykonywały działania, które ludzie będą mogli zrozumieć, ogarnąć, pojąć choć w przybliżeniu. Potem jednak ten raz zapoczątkowany rozziew będzie się poszerzał. Machiny myślące będą nam przedstawiały wyniki swoich rozważań teoretycznych, które my potrafimy być może zastosować, ale których nie będziemy już w stanie zrozumieć. Coraz większa będzie dziedzina zjawisk, nad którymi pieczę roztaczać będą automaty. Na koniec ludzie skarleją do wymiaru bezmózgich sług żelaznych geniuszy i, być może, poczną oddawać im cześć boską «. Żelazny geniusz spogląda z 20-metrowej ściany na ruch uliczny tak, jak my schylamy się nad mrowiskiem. W świecie stalowego giganta nasza codzienna krzątanina jest zabawnie bezcelowa, rzeczy, które określają nasz byt, dla niego są mechanicznym (o, ironio) chodzeniem w kółko. Jego stałość wizerunku ukazuje, jak relatywny jest czas. Nasz dzień to dla niego sekunda i w tę sekundę potrafimy minąć go kilka razy, jak bezmyślny owad, który lata chaotycznie i jak mogłoby się nam wydawać zupełnie bez sensu. On stoi nieruchomy, wielki, potężny, wieczny, jak bóg. Lem nie przestrzega nas przed niczym. Obserwuje, analizuje, zauważa fakty to, co się dzieje, i to dzieje się od dawna. Zasiada obok Mechanicznego Giganta i jako kronikarz spisuje ludzkie dzieje pod jego panowaniem. Hasło»Pomyśl: Literatura!«zachęca do zatrzymania się a nawet stanięcia twarzą w twarz z żelaznym geniuszem, chwili uczestnictwa w JEGO zatrzymaniu. Lem, spoglądając z lekkim pobłażaniem na tę komiczną scenę wypowiada tekst zamieszczony na muralu:»bezmózgi sługo żelaznych geniuszy Pomyśl: Literatura!«. The quote used in the mural originates from a longer fragment taken from the book Dialogi. The entire utterance of Hylas (Lem s literary character): (...) For some time, the increasingly powerful electronic brains will still execute operations that people will be able to understand, comprehend and fathom at least approximately. However, this gap, once opened, will later keep broadening. Thinking machines will present us with results of their theoretical consideration which we might be able to use, but no longer comprehend. The domain of phenomena supervised by automatons will be greater and greater. At the end people will be dwarfed to the size of brainless servants of iron geniuses and might start worshipping them as gods... The iron genius looks down onto road traffic from a 20 meter tall wall the way we bend down to an anthill. In the world of the steel giant our everyday bustle is funnily pointless, he sees the things which define our existence as a mechanical (how ironic!) walking around in circles. The constancy of his image shows how relative time is. One of our days is like a second to him and in this second we can pass him several times, like thoughtless insects flying chaotically and as it might feel completely pointlessly. He stands immobile, great, powerful, eternal, godlike. Lem is not warning us of anything. He observes, analyses and notes facts: what is happening and has been for a long time. He sits next to the Mechanical Giant and writes down human history under his reign like a chronicler. The slogan Think Literature encourages us to stop and even stand face to face with the iron genius, participate for a moment in HIS stop. Lem, who slightly patronisingly looks at this comical scene, says the words printed in the mural: You brainless servant of iron geniuses: Think Literature!

18 PROJEKT: ALEKSANDRA TOBOROWICZ MAYAMURAL Projekt: Aleksandra Toborowicz patrz s. 25. Idea i organizacja: Michał Pałasz. Wykonawcy: Dasza Abibok, Krzysztof Goliński, Weronika Kasprzyk, Paulina Lichwicka, Marta Ostrowska, Michał Pałasz, Aleksandra Piórek, Weronika Piórek, Alicja Płonka, Łukasz Podolak, Joanna Róg-Ociepka, Aleksandra Toborowicz, Konrad Turaj, Artur Wabik. Design: Aleksandra Toborowicz see p. 25. Idea and organisation: Michał Pałasz. Painters: Dasza Abibok, Krzysztof Goliński, Weronika Kasprzyk, Paulina Lichwicka, Marta Ostrowska, Michał Pałasz, Aleksandra Piórek, Weronika Piórek, Alicja Płonka, Łukasz Podolak, Joanna Róg-Ociepka, Aleksandra Toborowicz, Konrad Turaj, Artur Wabik. AUTORKA O PROJEKCIE»Mayamural«majańskie glify i»tetris«. Malowidło naścienne inspirowane wykonaną przez Majów inskrypcją z Tortuguero (Meksyk, VII wiek). Mural składa się z glifów Majów, którymi wyryta jest kamienna tablica zwana inskrypcją z Tortuguero. Według mylnych interpretacji zapisana na niej miała być zapowiedź końca świata w grudniu 2012 roku. Nawiązując do pomieszania znaczenia inskrypcji, pomieszałam kolejność glifów i ułożyłam je w bloki układające się w klocki znane z gry komputerowej»tetris«. Jeden z bloków na samej górze, niemieszczący się w pełni w kadrze ściany może, ale nie musi być ostatnim w grze. Otwartość sytuacji podkreśla pytanie:»game over?«. W rzeczywistości w inskrypcji zapisany jest komunikat dotyczący końca okresu 13 Baktuna, majańskiego odpowiednika ery, trwającego około 395 lat (dokładnie dni), który zgodnie z kalendarzem gregoriańskim przypadł 21 grudnia 2012 roku. Zapowiedzi końca świata były atrakcyjną treścią medialną, ale nie miały nic wspólnego z rzeczywistością. Podkreśleniem medialnego charakteru fenomenu jest przeniesienie glifów z przestrzeni kamiennej inskrypcji do świata rozrywek komputerowych. Mural ma wymiary 17 6 m. Został stworzony w grudniu 2012 roku przy temperaturze 15 stopni poniżej zera. Przedsięwzięcie zorganizowano w ramach projektu Stowarzyszenia Teatr Nowy w Krakowie»Sztuka Gniewu festiwal sztuki angażującej«. Cykl murali społecznych zrealizowanych w Podgórzu w Krakowie, w tym»mayamural«(»ekomural«,»typomural«,»mayamural«, mural Lema) został nominowany do nagrody w kategorii»etyka«w konkursie»projekt Roku Polski Konkurs Graficzny«, zorganizowanym przez Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej w 2012 roku. THE PROJECT ACCORDING TO THE AUTHOR Mayamural Maya glyphs and Tetris. A wall painting inspired by the Tortuguero Maya inscription (Mexico, 7th century). The mural consists of Maya glyphs on a stone plaque called the Tortuguero inscription. According to mistaken interpretations it was to record a prophesy that the world would end in December By reference to the confused meaning of the inscription, I confused the order of the glyphs and arranged them into cubes forming blocks knows from the Tetris computer game. One of the blocks at the top and partially out of the frame of the wall may, but need not, be the last in the game. The openness of the situation is emphasised by the question: Game over?. In reality, the inscription is a message about the end of the 13 Baktuna period, a Maya equivalent of an era, lasting about 395 years (exactly 144,000 days), which, according to the Gregorian calendar, coincided with 21 December End of the world prophesies were an attractive media story, but had nothing to do with reality. What emphasises the media nature of the phenomenon is transferring the glyphs from the space of a rock inscription to the domain of computer entertainment. The mural is sized 17 6 m. It was painted in December 2012 when the temperature was at -15 centigrade. The work was organised as part of a project by the Teatr Nowy Association, Krakow, called Sztuka Gniewu festiwal sztuki angażującej (The Art of Anger a festival of involving art). The series of social murals painted in the Podgórze district of Krakow, including Mayamural ( Ekomural, Typomural, Mayamural, Lem's mural) was nominated for a prize in the Ethics category of the Design of the Year Polish Print Competition organised by the Association of Applied Artists in

19 BLU DING DONG DUMB O PROJEKCIE BLU słynie ze swoich wyjątkowych dzieł, na których możemy dostrzec groteskowe portrety czy postacie rodem z kreskówek. Artysta najpierw tworzy szkice, które później przenosi na ścianę, często improwizując. Jego prace charakteryzują się ograniczoną paletą barw. Jak sam zaznacza, używa farby tylko po to, żeby wypełnić rysunek. Każde dzieło tego włoskiego artysty skłania do myślenia i poszukiwania różnych interpretacji. Muralista w 2012 roku przyjął zaproszenie organizatorów ArtBoom Tauron Festiwal, podczas którego powstał mural Ding Dong Dumb. Dzieło kolorystyką nawiązuje do flagi Watykanu, ogromny dzwon ponad głowami groteskowych postaci opatrzony jest papieską pieczęcią. Do zgromadzonej pod dzwonem bezbarwnej masy, wsłuchującej się w niemy dźwięk złotego dzwonu, przemawia widoczna jedynie częściowo postać. Uniesione głowy zostały uchwycone pomiędzy zdumieniem a pełnym zachwytu skupieniem. Nad jedną z postaci z tłumu widnieje napis Never follow. Praca nad muralem zajęła bolońskiemu artyście trzy dni. THE PROJECT BLU is famous for his unique artworks which are grotesque portraits depicting human figures as if they were borrowed from comic books. The artist draws sketches which function as a script for improvisation while transforming them onto walls. The murals are distinguished by a limited colour palette. The mural artist emphasizes that the paints he uses serve only to fill in the drawing. Every artwork of this Italian painter is thought-provoking and makes us search for various interpretations. In 2012 he accepted the invitation to Art Boom Tauron Festival during which a mural Ding Dong Dumb was created. The use of colours pertains to the Vatican flag whereas a giant bell over the heads of grotesque human figures bears the Papal seal. The painting depicts a partially visible figure who speaks to almost faceless crowds gathered under the golden bell who listen attentively to its mute chime. The artist captured the raised heads between amazement and concentration filled with awe. There is an inscription over one of the figures which reads Never follow. It took the Bolognese artist three days to accomplish the artwork. BLU włoski muralista ukrywający się pod pseudonimem. Swoje projekty tworzy zawsze w notesach, które kolekcjonuje, a umieszczone w nich miniaturowe rysunki stanowią inspirację podczas realizacji monumentalnych murali. Wizualizacje prac artysty można podziwiać na jego stronie jeszcze przed realizacją w przestrzeni miasta. Murale BLU tworzą epicką opowieść wpisaną w industrialną przestrzeń poprzemysłowych miast. Podczas licznych podróży BLU tworzył zarówno legalnie, jak i nielegalnie, a jego podejście do sztuki street artu posługuje się popkulturową stylistyką surrealizmu. Stworzył monumentalne murale w stolicach Kolumbii i Peru, w Los Angeles, a także wielu europejskich miastach, takich jak Berlin, Lizbona czy Madryt, a w Polsce w Warszawie, Wrocławiu, Gdańsku, Poznaniu i Krakowie. Artysta zawsze i wszędzie zdecydowanie opowiada się po stronie wolnej twórczości. BLU an Italian muralist hiding under the pseudonym BLU. He always creates his projects in notebooks, which he collects and uses the miniature drawings in those as an inspiration during the execution of monumental murals. The visualizations of the artist s works can be admired on his website ( even before they are created in the city space. BLU s murals offer an epic story which becomes a part of the post-industrial space of redevelopment areas. During his numerous trips, he created both legal and illegal works, and in his approach to street art, he uses the pop-culture style of surrealism. He has created monumental murals in the capitals of Colombia and Peru, in Los Angeles, as well as in many European cities such as Berlin, Lisbon and Madrid, and in Poland: in Warsaw, Wrocław, Gdańsk, Poznań and Krakow. The artist always strongly advocates the freedom of creativity

20 GREGOR GONSIOR, FABIEN LÉ DÉ AUTORZY O PROJEKCIE Projekt jest częścią projektu»artistic City Trips«, który powstał w ramach Międzynarodowego Festiwalu»Krakowskie Reminiscencje Teatralne«. W tym muralu nawiązujemy do tradycji legend miejskich i ezoterycznej kultury krakowskiego Kazimierza. Korzystając z ikonografii charakterystycznej dla tego miejsca, poddaliśmy jej elementy sennym, psychoaktywnym i baśniowym przetworzeniom. Punktem wyjścia była dla nas geometryczna relacja placu Nowego wobec bryły jego centralnego budynku zbudowanego na planie mandali Okrąglaka oraz zachowanie dynamiki między czarno-białym rysunkiem i kolorowymi formami malarskimi, sugerujące obecność ludzkiej wyobraźni w miejskim schemacie i ich wzajemne na siebie oddziaływanie. Fabien Lé dé malarz outsider, grafik, fotograf, rysownik. Wyznawca zasady DIY, ilustrator książek, autor murali. Założyciel Stowarzyszenia Nü Köza prowadzącego galerię i Artotekę w Dijon we Francji. Absolwent Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Orleanie i Interdisciplinary Printmaking na Wydziale Grafiki i Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. W swojej twórczości inspiracje czerpie z prywatnych doświadczeń, tłumacząc je na język sztuki naiwnej i art brut lub opowiadając w psychodelicznym elektropopowym stylu. Trashowy charakter jego serigrafii, interwencji w przestrzeni miejskiej oraz prac w stylu raw couture kontrastuje z delikatnością rysunków i konceptualnym charakterem fotografii. Lé dé konsekwentnie eksploruje marginesy języków artystycznych, konstruując tym samym własny idiom twórczy. THE PROJECT ACCORDING TO AUTHORS The project is a part of the Artistic City Trips Project planned as part of the Krakow Theatrical Reminiscences International Festival. This mural touches upon the tradition of city legends and the esoteric culture of Krakow s Kazimierz district. We used the iconography characteristic for this place but exposed it to dreamlike and psychoactive elements and fairytale transformations. Our starting point was the geometrical relationship of the Nowy square to the shape of its central building the mandala-form Okrąglak and maintaining the dynamics between the black and white drawing and colour painted forms which suggests the presence of human imagination in the urban scheme and their mutual interaction. Fabien Lé dé and outsider painter, graphic artist and designer, photographer. Follows the DIY rule, illustrates books and paints murals Founder of the Nü Köza Association which runs a gallery and an Artoteka in Dijon, France. Graduated from the Graphic Arts Faculty of the Orleans Fine Arts Academy and Interdisciplinary Printmaking of the Print and Media Art Department of the Wrocław Academy of Fine Arts. In his work, draws inspiration from private experience which he translates into the language of naive art and art brut or narrates in a psychedelic electro-pop style. The thrash nature of his silk-screen prints and interventions in urban space as well as work in the raw couture style contrasts with the subtleness of his drawings and the conceptual nature of his photographs. Lé dé methodically explores the margins of artistic languages thus constructing his own creative idiom. Gregor Gonsior artysta, rzemieślnik, projektant akcesoriów i wnętrz, kostiumograf. Absolwent Wydziału Tkaniny i Ubioru w Pracowni Projektowania Ubioru łódzkiej ASP. Zadebiutował kolekcją BUFFO BUFFALO BOMBAST, za którą w 2008 roku otrzymał główną nagrodę Jury Kreatorów i Jury Medialnego w konkursie Złota Nitka. Zwycięzca Usedom Baltic Fashion Award. Swoje prace zaprezentował w ramach MQ Vienna Fashion Week w Wiedniu oraz na Mercedes-Benz Fashion Week w Berlinie. Działa na pograniczach mody, sztuki i teatru. Tworzy kostiumy do teatru oraz sesji zdjęciowych. Dodatkowo jego prace znajdują się również na wielu odrapanych budynkach w całej Polsce. W jego muralach i grafikach dominują surrealizm, symbolika, zaskakujące zestawienia, zniekształcenia i przerysowania. Całość obrazu obfituje w detale, z których każdy mógłby stanowić autonomiczny element. Jednym z nich jest melonik pojawiający się w pracach w różnych kontekstach, który można traktować jako jego autorski podpis i który nawiązuje do jego drugiego zajęcia związanego z projektowaniem mody. Gregor Gonsior artist, artisan, designer of accessories and interiors, costume designer. Graduate of the Fabric and Apparel Department at the Apparel Design Studio of the Łódź Academy of Fine Arts. Debuted with the collection BUFFO BUFFALO BOMBAST for which he received the main prize of the Artists Jury and the Media Jury in the Złota Nitka (Golden Thread) competition in Winner of the Usedom Baltic Fashion Award. Presented his works as part of MQ Vienna Fashion Week, Vienna, and Mercedes-Benz Fashion Week, Berlin. Works on the boundary between fashion, art and theatre. Creates costumes for theatre and photo sessions. In addition, his works are also found on many dilapidated buildings all over Poland. His murals and prints are dominated by surrealism, symbolism, surprising combinations, distortions and exaggerations. The entire image is rich in details, each of which could form an autonomous element. One of them is a black bowler hat appearing in various context in his works, which can be treated as his signature and is a reference to his second occupation, namely fashion design