Nieliniowy model poprzecznego łożyska gazowego o zmiennej geometrii w aplikacji Power MEMS
|
|
- Arkadiusz Nowacki
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Nelnowy model poprzecznego łożyska gazowego o zmennej geometr 19 ZAGADNIENIA EKSPLOATACJI MASZYN Zeszyt 2 (150) 2007 MARCIN MARTYNA * Nelnowy model poprzecznego łożyska gazowego o zmennej geometr w aplkacj Power MEMS Słowa kluczowe Model nelnowy, łożysko o zmennej geometr, mkrołożysko, Power MEMS. Keywords Non-lnear model, tltng pad gas journal bearng, mcro-bearng, Power MEMS mcro-turbne. Streszczene Jednym z głównych wyzwań realzowanym od nemal dwóch dekad w welu ośrodkach badawczych jest próba zbudowana wysokoobrotowej mkromaszyny przepływowej w technolog MEMS. Wyzwane to zwązane jest z zapotrzebowanem w zakrese maszyn przetwarzających energę z dużą gęstoścą mocy w skal ml mkro. Zaprezentowane wynk oblczeń numerycznych mają na celu teoretyczne porównane dzałana ultrakrótkch mkrołożysk poprzecznych o zmennej geometr dla dwóch różnych systemów podparca segmentów oraz łożysk o stałej geometr. Zasadnczym osągnętym celem takego porównana jest wykazane, że przy odpowednm doborze parametrów elastycznego podparca segmentów możlwe jest uzyskane zadawalających parametrów funkcjonowana mkrołożyska poprzecznego o nskm stosunku długośc do średncy (L/D<0.1). W oblczenach posłużono sę nelnowym modelem łożyska poprzecznego o zmennej geometr, który podczas prowadzonych badań układu łożyskowego w powększonej skal wykazywał dobrą zgodność wynków oblczeń teoretycznych z eksperymentem. Badana, których wynk tutaj zaprezentowano, są częścą projektu badawczego prowadzonego w ramach współpracy IMP PŁ ONERA. * Poltechnka Łódzka, Instytut Maszyn Przepływowych, ul. Wólczańska 219/223, Łódź, tel , e-mal: mmartyna@p.lodz.pl
2 20 M. Martyna Wykaz oznaczeń C P C B luz konstrukcyjny łożyska luz montażowy łożyska D średnca czopa łożyska e ekscentryzm czopa segmentu e G ekscentryzm łożyska fr współczynnk tarca F reakcja w podporze F N składowa zmenna obcążena czopa F 0 składowa stała obcążena czopa F IJ sła w flme gazowym H IJ =h IJ /C P bezwymarowa grubość flmu gazowego IJ ndeksy układu współrzędnych satk oblczenowej J moment bezwładnośc segmentu k sp sztywność podpory segmentu L długość łożyska M masa podparta w łożysku n prędkość obrotowa czopa O, O W, O p środek łożyska, czopa, segmentu P=p/p a bezwymarowe cśnene R W, R P, R X promeń czopa, segmentu, koła podpór R IJ promeń położena komórek satk obl. t czas U m newyważene wrnka XG, YG ndeksy globalnego układu współrzędnych x, y położene środka czopa α p długość kątowa segmentu β kąt mędzy lną OO W a osą X L ζ,θ,ξ współrzędne krzywolnowe η L kąt mędzy krawędzą natarca seg. a lną OO W Λ=6µωR 2 /p a C 2 lczba łożyska µ lepkość czynnka smarującego ρ gęstość czynnka smarującego τ=ωt/2λ bezwymarowy czas φ M kąt mędzy podporą a krawędzą natarca seg. φ N kąt fazowy zmennej sły obcążającej ω prędkość kątowa czopa 1. Wprowadzene Koncepcja wysokoobrotowych mkromaszyn Power MEMS powstała w odpowedz na zapotrzebowane na moblne źródło energ o możlwe wyso-
3 Nelnowy model poprzecznego łożyska gazowego o zmennej geometr 21 kej gęstośc mocy osąganej przy newelkch (rzędu mlmetrów) rozmarach maszyny. Stablna praca łożysk jest tak jak w przypadku klasycznych maszyn wrnkowych warunkem konecznym funkcjonowana mkromaszyn Power MEMS. Na rys. 1 pokazany jest mkroslnk turbospalnowy Power MEMS w koncepcj zaproponowanej przez ONERA [1 4]. Poszczególne elementy takej mkromaszyny powstają w procese głębokego trawena (DRIE Deep Reactve Ion Etchng) płytek z monokrystalcznego krzemu. Następne płytk te spaja sę w stos uzyskując w ten sposób korpus mkromaszyny z zamknętym wewnątrz ułożyskowanym wrnkem oraz kanałam zapewnającym przepływ czynnka roboczego. Łożysko poprzeczne powstaje na obwodze wrnka w wynku przelotowego trawena szczelny mędzy wrnkem a korpusem mkromaszyny. Przyjęta technologa stwarza stotne ogranczena mędzy nnym w konstrukcj rozważanego łożyska poprzecznego. Nsk stosunek długośc do średncy łożyska (L/D 0.1) wynka z ogranczonej głębokośc trawena DRIE [5, 6]. Łożysko poprzeczne typowej mkromaszyny Power MEMS pownno stablne funkcjonować przy bardzo wysokch prędkoścach obrotowych wrnka w obecnośc relatywne dużych sł dynamcznych od newyważena oraz zapewnać mnmalny pozom strat hydrodynamcznych przy smarowanu czynnkem roboczym maszyny. Ponadto jego konstrukcja pownna być zgodna z wymogam technolog wytwarzana układów MEMS zapewnając możlwość ntegracj z nnym elementam rozważanego układu mkromaszyny. Rys. 1. Mkroturbna, koncepcja ONERA [1 4] Fg. 1. ONERA mcroturbne concept [1 4] Borąc pod uwagę określone wyżej wymagana, jedyną alternatywą w zakrese łożyskowana mkromaszyn Power MEMS są łożyska gazowe. Zapewnają one mnmalny pozom strat oraz możlwość smarowana czynnkem roboczym maszyny przy stosunkowo prostej konstrukcj. Istotną wadą rozważanych łożysk gazowych jest ch skłonność do nestablnej pracy (zjawsko wru ). Ta cecha dotyczy szczególne łożysk aerodynamcznych, dlatego też w rozważanej
4 22 M. Martyna aplkacj najczęścej spotyka sę łożyska aerostatyczne [6 9]. One z kole wymagają zewnętrznego źródła zaslana czynnkem roboczym pod określonym cśnenem, a węc źródła dodatkowej energ, jest to stotną wadą borąc pod uwagę kryterum moblnośc rozwązana oraz ne do zaakceptowana z punktu wdzena blansu energetycznego maszyny. W tej sytuacj jedyną alternatywą jest zastosowane aerodynamcznych łożysk o zmennej geometr, które ne wymagają zewnętrznych źródeł zaslana, a jednocześne mogą stablne pracować w bardzo szerokm zakrese prędkośc obrotowych. Przedstawona w pracy propozycja zastosowana w układze mkrołożyska poprzecznego z elastyczne podpartym segmentam jest nteresującym rozwązanem z uwag na ogranczena technologczne wytwarzana elementów MEMS. Elastyczne podpory są znanym stosowanym rozwązanem w skal makro [10], przy czym prowadzone są równeż próby ch aplkacj w skal mkro w warunkach technologcznych, odbegających od rozważanych w nnejszej pracy [11, 12]. 2. Ops modelu numerycznego Geometra analzowanego łożyska Rozważane w pracy łożysko o zmennej geometr charakteryzuje sę czterema segmentam oscylacyjnym zgodne ze schematem pokazanym na rys. 2. Globalny układ współrzędnych określony jest dla całego łożyska przez dwe prostopadłe ose (X G, Y G ). Początek tego układu (O) znajduje sę w środku koła podpór zdefnowanego przez teoretyczne punkty podparca każdej z panewek. Pozycja środka czopa w łożysku określona jest przez wywołany dzałanem sł statycznych ekscentryzm (e G ) przez kąt (η G ) mędzy osą X G a lną środków OO w. Oblczena ruchu pojedynczych segmentów prowadzone są w ch lokalnych układach współrzędnych opsanych osam X L na rys. 2. Ose te określone są punktam środka czopa podpór poszczególnych panewek. Parametrem geometrycznym newdocznym na rys. 2 jest długość (L) łożyska. Podstawowym parametram geometrycznym analzowanego łożyska są: luz konstrukcyjny C P = R P R W (1) luz montażowy C B = R X R W (2) Rozkład grubośc flmu gazowego określa następująca zależność: H IJ e = 1 cos( η L θ ) (3) C P
5 Nelnowy model poprzecznego łożyska gazowego o zmennej geometr 23 a) b) c) Rys. 2. Geometra czteropanewkowego łożyska o zmennej geometr a); szczegóły geometr dla pojedynczej panewk b); układ współrzędnych przyjęty do analzy c) Fg. 2. Geometry of the four-tltng-pad journal bearng a); detals of the geometry for the -th pad b); the analyzed coordnate system c) Analza dynamczna łożyska Celem nelnowej analzy dynamcznej aerodynamcznego łożyska poprzecznego o zmennej geometr jest zbadane trajektor ruchu czopa z uwzględnenem wpływu sł występujących w rzeczywstym flme smarnym łożyska, generowanych w wynku dowolne zadanego wymuszena. Rozwązane tak sformułowanego problemu bazuje na zagadnenu odwrotnym dynamk punktu materalnego, w którym bada sę zwązk mędzy słam dzałającym na punkt materalny a jego ruchem [13, 14]. Algorytm rozwązana sprowadza sę do określena w każdym kroku czasowym sły wypadkowej dzałającej na czop łożyska oraz wypadkowego momentu dzałającego na każdy segment. Chwlowe wartośc tych sł momentów są funkcjam położena prędkośc czopa oraz rozkładu
6 24 M. Martyna cśnena w flme gazowym każdego z segmentów. W każdym kroku czasowym koneczne zatem jest jednoczesne rozwązywane równań ruchu masy podpartej w łożysku, równań ruchu segmentów łożyska oraz nestacjonarnego równana cśnena w flme gazowym każdego z segmentów. Zakładając, ż segmenty łożyska mogą poruszać sę jedyne wokół os równoległej do os czopa przechodzącej przez punkty ch podparca, w każdym kroku czasowym rozwązać należy układ równań (4) (7) [13, 14]. Równana ruchu czopa zapsać można następująco: k = 1 () t + F + F cos( ϖ t + ϕ ) M& x = FXG 0 XG N N (4) k = 1 () t + F + F sn( ϖ t + ϕ ) M& y = FYG 0YG N N (5) Czop łożyska obcążony jest słam zewnętrznym, które w ogólnym przypadku mają składową stałą zmenną w czase, oraz słam występującym w flme gazowym. Równana (4) (5) zapsane są w globalnym układze współrzędnych (X G, Y G ). Każdy z ruchomych segmentów obcążony jest słam występującym w flme gazowym oraz słam dzałającym w podporach. W rozważanej aplkacj pod uwagę berze sę dwa, pokazane na rys. 3, sposoby podparca segmentów łożyska. W przypadku podpory sferycznej (rys. 3a) w podporze występować będą sły tarca, natomast w przypadku podpory elastycznej (rys. 3b) pod uwagę wzęto sztywność podpory w os obrotu segmentu. Ruch obwodowy segmentu oraz sztywność podpór w kerunku obwodowym są newelke w porównanu z ruchem sztywnoścą w ruchu obrotowym segmentów w rozważanym modelu numerycznym welkośc te zostały zanedbane. Borąc pod uwagę powyższe założena równana ruchu dla każdego segmentu zapsano w postac: [ IJ IJ ] () t + k α () t + frf () t = R F () t J α& & (6) sp a) b) Rys. 3. Schemat podparca segmentów: a) podpora sferyczna; b) podpora elastyczna Fg. 3. Scheme of the a) sphercal and b) elastc pad pvot
7 Nelnowy model poprzecznego łożyska gazowego o zmennej geometr 25 Rozkład cśnena w flme gazowym dla każdego z segmentów otrzymuje sę przez rozwązane nestacjonarnego równana Reynoldsa przy założenu cągłego zotermcznego przepływu w flme gazowym, postać równana jest następująca: τ θ θ P θ ξ P ξ 3 3 ( PH ) + Λ ( PH ) PH PH = 0 IJ IJ IJ IJ (7) Parametry łożyska w modelu numerycznym W tabel 1 podano parametry modelowanych łożysk oraz dane przyjęte w rozważanych przypadkach symulacj numerycznych. Trzy perwsze parametry dotyczą segmentów ch podpór. Tarce podpory sferycznej jest loczynem promena powerzchn sferycznej podpory oraz średnego współczynnka tarca w przegube (rys. 5a). Wartość tę określono na podstawe prowadzonych wcześnej eksperymentów w skal makro [3, 13, 15]. Sztywność podpory dotyczy przypadku podpór elastycznych (rys. 5b), natomast bezwładność segmentu, nezależna od sposobu podparca, określa moment bezwładnośc pojedynczego Parametr Tabela 1 Parametry modelowanych łożysk Table 1. Parameters of the modellng bearngs Przypadek oblczeń Jednostka Tarce podpory (fr) 0,5e-4 0 m Sztywność podpory (k sp ) 0 0,015 Nm/rad Bezwładność segmentu (J ) 0,564e-11 kgm 2 Lczba segmentów (k) 4 Długość segmentu 72 degree Promeń czopa (R W ) 4,0 mm Luz konstrukcyjny (C P ) 3,0 µm Luz montażowy (C B ) 2,0 µm Długość łożyska (L) 0,4 mm Stosunek L/D łożyska 0,05 Masa wrnka (M) 0,64e-4 kg Newywaga wrnka (U m ) 0,1 lub 0,4 gmm/kg Lepkość czynnka (µ) 0,519e-4 Pas
8 26 M. Martyna segmentu względem os obrotu. Pozostałe parametry geometryczne oraz fzyczne w każdym z zaprezentowanych przypadku oblczenowym są dentyczne. Stałą geometrę dla trzecego przypadku oblczenowego uzyskano przez zamrożene segmentów oscylacyjnych, polegające na podstawenu maksymalnych wartośc sztywnośc tarca podpór oraz momentu bezwładnośc segmentów. Zabeg ten powoduje zablokowane możlwośc ruchu segmentów w modelu numerycznym, co jest równoznaczne z przyjęcem modelu łożyska o stałej geometr. W modelu założono, ż oś wrnka skerowana jest ponowo, zatem masa wrnka ne obcąża łożyska poprzecznego. Rozważane w oblczenach stosunkowo wysoke wartośc newyważena wrnka wynkają z braku lub ogranczonych możlwośc wyważana wrnków mkromaszyn Power MEMS, założono że newyważene wrnka wynkające z nedokładnośc stosowanego procesu wytwarzana jest jedynym źródłem obcążena dynamcznego łożysk. 3. Wynk oblczeń Na rys. 4a wdoczne są charakterystyk Bodego oblczone dla każdego z rozważanych przypadków przy newywadze wrnka U m = 0,1 gmm/kg. Take same charakterystyk dla newywag wrnka U m = 0,4 gmm/kg pokazane są na rys. 4b. Wybrane orbty oblczenowe dla każdego z przypadków pokazane są na rys Dla warunków narzuconych w modelu numerycznym na wspomnanych wykresach ne wdać stotnych różnc w funkcjonowanu łożyska o zmennej geometr dla przypadku podpór sferycznych elastycznych. W obydwu tych przypadkach model pracuje stablne przy dopuszczalnym pozome drgań poprzecznych w pełnym zakrese przewdzanych prędkośc obrotowych. Wspomneć należy, ż parametr sztywnośc podpory ma stotny wpływ na funkcjonowane łożyska, jego wartość w modelu została dobrana tak, by uzyskać pożądany zakres stablnej pracy. Dobór wyższych wartośc sztywnośc powodował wystąpene nestatecznośc typu wr dla prędkośc obrotowych ponżej n = Hz. Istotne różnce w funkcjonowanu rozważanego łożyska występują w przypadku zablokowana możlwośc ruchu segmentów oscylacyjnych. Dla takego łożyska, w obydwu przypadkach obcążena wdać około dwukrotne wyższe pozomy drgań poprzecznych przy przejścu przez krytyczną (mędzy Hz) w porównanu z łożyskam o zmennej geometr. Przy newyważenu wrnka o wartośc U m = 0,1 gmm/kg w łożysku o stałej geometr perwsze symptomy nestatecznośc typu wr pojawają sę przy prędkośc obrotowej n = 1400 Hz, podczas gdy łożysko o zmennej geometr wykazuje stablną orbtę synchronczną (orbty a, b c na rys. 5).
9 Nelnowy model poprzecznego łożyska gazowego o zmennej geometr 27 Rys. 4. Oblczenowe krzywe rozruchowe dla łożysk, newywaga wrnka: a) U m = 0,1; b) U m = 0,4 gmm/kg Fg. 4. Calculaton start-up curves of the analyzed bearngs, unbalance: a) U m = 0.1; b) U m = 0.4 gmm/kg Rys. 5. Orbty oblczenowe, newyważene U m = 0,1 gmm/kg: a), d) podpory sferyczne; b), e) podpory elastyczne; c), f) stała geometra; prędkośc: a), b), c) n = 1400 Hz; d), e) n = Hz; f) n = Hz Fg. 5. Calculaton orbts, unbalance U m = 0.1 gmm/kg, a), d) sphercal pad pvots; b), e) elastc pad pvots; c), f) mult-lobe bearng; rotatonal speeds: a), b), c) n = 1400Hz, d), e) n = 20000Hz, f) n = 18000Hz
10 28 M. Martyna Rys. 6. Orbty oblczenowe, newyważene U m = 0,4 gmm/kg: a), d) podpory sferyczne; b), e) podpory elastyczne; c) stała geometra; prędkośc: a), b), c) n =1100 Hz; d), e) n = Hz Fg. 6. Calculaton orbts, unbalance U m = 0.4 gmm/kg, a), d) sphercal pad pvots; b), e) elastc pad pvots; c) mult-lobe bearng; rotatonal speeds: a), b), c) n=1100 Hz, d), e) n = Hz Przy dalszym wzrośce prędkośc obrotowej nestablność łożyska o stałej geometr narasta skutkuje kontaktem przy prędkośc obrotowej n = Hz. (orbta f) na rys. 5) W tym przypadku łożysko o zmennej geometr pracuje stablne do rozważanej prędkośc maksymalnej n = Hz (orbty d) e) na rys. 5). Przy newyważenu wrnka U m = 0,4 gmm/kg łożysko o zmennej geometr pracuje stablne do osągnęca maksymalnej prędkośc obrotowej n = Hz (orbty d) e) na rys. 6), pozom drgań dla obydwu sposobów podparca segmentów jest dużo wększy nż dla poprzednego obcążena, jest on jednak dopuszczalny. W tym przypadku obcążena dużo wyższy pozom drgań dla łożyska o stałej geometr skutkuje kontaktem przy prędkośc obrotowej n = Hz (orbta c) na rys. 6) tuż po przejścu przez krytyczną. Uwag wnosk Zaprezentowane wynk oblczeń numerycznych pokazują, ż zakres stablnej pracy łożyska poprzecznego z ruchomym panewkam może sęgać prędkośc obrotowej n = Hz, nawet przy stosunkowo wysokej wartośc newyważena wrnka U m = 0,4 gmm/kg. Bardzo stotnym jest fakt, ż zastąpene w zaprezentowanym przypadku podpór sferycznych podporam elastycznym ne
11 Nelnowy model poprzecznego łożyska gazowego o zmennej geometr 29 przynosło znaczących różnc w dzałanu modelu numerycznego. Uznać można, ż fakt ten jest warunkem wystarczającym dla rozpoczęca testowana łożysk poprzecznych z ruchomym panewkam o elastycznych podporach w wysokoobrotowych mkromaszynach Power MEMS. Podpory elastyczne w tej aplkacj są rozwązanem korzystnym ze względów technologcznych. Koncepcja ta pozwala na wykonane ruchomych segmentów oraz ch podpór jako całego elementu z jednej płytk krzemowej w trakce jednej operacj głębokego trawena DRIE. Należy jednak zwrócć uwagę, że tak dużą zbeżność wynków oblczeń dla rozpatrywanych systemów podparca panewek uzyskano przy założenu relatywne małych wartośc sztywnośc podpór elastycznych. Dlatego koneczne jest opracowane metod projektowana wytwarzana elastycznych podpór, dla których można wykorzystać dośwadczena w zakrese podpór sferycznych dla typowych [13, 14] oraz ultrakrótkch [3, 15] łożysk w skal makro, dla których sprawdzł sę zaprezentowany model numeryczny. Praca wpłynęła do Redakcj r. Lteratura [1] Dessornes O., Gudez J., Rrbaud, Y., Courvoser T., Dumand C., Oran M., Kozaneck Z., Heln P., Le Moal P., Mnott P.: Three Technologcal Brcks for a Mcro Turbne Concept for Mcro Power Generaton, Proceedngs of The Ffth Internatonal Workshop on Mcro Nanotechnology for Power Generaton and Energy Converson Applcatons, PowerMEMS 2005, Tokyo (2005), Japan. [2] Rrbaud Y., Dessornes O., Gudez J., Courvoser T., Dumand C., Kozaneck Z., Heln P., Le Moal P., Mnott P.: The Experence Ganed on the Ultra Mcroturbne: from Energetcs to Component Brcks Studes, Proceedngs of The Ffth Internatonal Workshop on Mcro Nanotechnology for Power Generaton and Energy Converson Applcatons, PowerMEMS 2005, Tokyo (2005), Japan. [3] Kozaneck Z., Dessornes O., Kechana F., Heln P., Le Moal P., Courvoser T.: Tltng pad bearngs for mcroturbne, Proceedngs of The Sxth Internatonal Workshop on Mcro Nanotechnology for Power Generaton and Energy Converson Applcatons, PowerMEMS 2006, Berkeley (2006), U.S.A. [4] Rrbaud Y., Dessornes O.: Energetc Behavor of a MEMS Mcroturbne Concept, Proceedngs of SYMKOM 05, Lodz (2005), Poland, CMP-Turbomachnery, TUL, Vol. 2, No. 128, 2005, [5] Ayon A.A., Zhang X., Khanna R.: Ultra Deep Ansotropc Slcon Trenches Usng Deep Reactve Ion Etchng (DRIE), Proceedngs of Sold-State Sensor and Actuator Workshop, Hlton Head Island, South Calforna (2000), U.S.A., [6] Ln C. C., Ghodss R., Ayon A.A., Chen D. Z., Jacobson S. A., Breuer K. S., Epsten A. H., Schmdt M. A.: Fabrcaton and Characterzaton of a Mcro Turbne/Bearng Rg, Proceedngs of IEEE the 12 th Internatonal Conference on Mcro Electro Mechancal Systems (MEMS 99), Orlando, FL (1999), U.S.A., [7] Epsten A.H.: Mlmeter-Scale, Mcro-Electro-Mechancal Systems Gas Turbne Engnes, Journal of Engneerng for Gas Turbnes and Power, ASME, Vol. 126, No. 2 (2004) [8] Orr D.J.: Macro-Scale Investgaton of Hgh Speed Gas Bearngs for MEMS Devces, Ph.D. thess, MIT Department of Aeronautcs and Astronautcs, MIT, Cambrdge (1999).
12 30 M. Martyna [9] Lu L.X., Teo C.J., Epsten A.H., Spakovszky Z.S.: Hydrostatc Gas Journal Bearngs for Mcro-Turbo Machnery, Journal of Vbraton and Acoustc, ASME, Vol. 127 (2005) [10] On lne: [11] Daejong K.: Vrtual Desgn of LIGA Fabrcated Meso Scale Gas Bearngs for Mcroturbomachnery, Proceedngs of The Sxth Internatonal Workshop on Mcro Nanotechnology for Power Generaton and Energy Converson Applcatons, PowerMEMS 2006, Berkeley (2006), U.S.A. [12] Daejong K.: Desgn of Flexure Pvot Tltng Pads Gas Bearngs for Hgh-speed Ol-Free Mcroturbomachnery, Journal of Trbology, ASME, Vol. 129 (2007) [13] Kozaneck Z.: Tltng Pad Gas Journal Bearng Dynamcs, Machne Dynamcs Problems, WUT, Vol. 23, No. 4 (1999) [14] Kozaneck Z.: Dynamka samodzałającego poprzecznego łożyska gazowego o zmennej geometr, Zeszyty Naukowe, PŁ, Nr 823 (1999). [15] Martyna M.: Badana wykonanego w makroskal modelu łożyskowana mkroturbny MEMS, Materały konferencyjne XXXIII Ogólnopolske Sympozjum Dagnostyka Maszyn, PŚ, (2006) s CD. Non-lnear model of a tltng pad gas journal bearng appled n the Power MEMS Summary Aspratons for constructon of a hgh-speed Power MEMS mcro-turbomachnery have been one of major challenges n many research centers all over the world for almost two decades. Ths tendency results from the demand for mcro-scale devces whch are able to process energy wth hgh power densty. The presented numercal nvestgatons have been conducted n order to compare theoretcally the ultra-short tltng pad gas journal bearng wth two dfferent pvot systems and the correspondng mult-lobe gas journal bearng appled n the Power MEMS. The fundamental goal of ths comparson s to show that t s possble to acheve advantageous performance parameters of the journal mcro-bearng wth a low length to dameter aspect rato (L/D<0.1), provded the parameters of elastc pvots are properly selected. The non-lnear model of the tltng pad gas journal bearng whch yelded a good agreement of numercal calculaton results wth the experment n the macro-scale has been used n the computatons. The nvestgatons dscussed heren are a part of the research project conducted wthn the co-operaton between the Insttute of Turbomachnery Techncal Unversty of Lodz (Poland) and The Offce Natonal d'etudes et de Recherches Aéronautques (ONERA, France).
RUCH OBROTOWY Można opisać ruch obrotowy ze stałym przyspieszeniem ε poprzez analogię do ruchu postępowego jednostajnie zmiennego.
RUCH OBROTOWY Można opsać ruch obrotowy ze stałym przyspeszenem ε poprzez analogę do ruchu postępowego jednostajne zmennego. Ruch postępowy a const. v v at s s v t at Ruch obrotowy const. t t t Dla ruchu
Bardziej szczegółowoSZACOWANIE NIEPEWNOŚCI POMIARU METODĄ PROPAGACJI ROZKŁADÓW
SZACOWANIE NIEPEWNOŚCI POMIARU METODĄ PROPAGACJI ROZKŁADÓW Stefan WÓJTOWICZ, Katarzyna BIERNAT ZAKŁAD METROLOGII I BADAŃ NIENISZCZĄCYCH INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI ul. Pożaryskego 8, 04-703 Warszawa tel.
Bardziej szczegółowoSTATECZNOŚĆ SKARP. α - kąt nachylenia skarpy [ o ], φ - kąt tarcia wewnętrznego gruntu [ o ],
STATECZNOŚĆ SKARP W przypadku obektu wykonanego z gruntów nespostych zaprojektowane bezpecznego nachylena skarp sprowadza sę do przekształcena wzoru na współczynnk statecznośc do postac: tgφ tgα = n gdze:
Bardziej szczegółowoOGÓLNE PODSTAWY SPEKTROSKOPII
WYKŁAD 8 OGÓLNE PODSTAWY SPEKTROSKOPII E E0 sn( ωt kx) ; k π ; ω πν ; λ T ν E (m c 4 p c ) / E +, dla fotonu m 0 p c p hk Rozkład energ w stane równowag: ROZKŁAD BOLTZMANA!!!!! P(E) e E / kt N E N E/
Bardziej szczegółowoSYMULACJA KOMPUTEROWA NAPRĘŻEŃ DYNAMICZNYCH WE WRĘGACH MASOWCA NA FALI NIEREGULARNEJ
Jan JANKOWSKI *), Maran BOGDANIUK *),**) SYMULACJA KOMPUTEROWA NAPRĘŻEŃ DYNAMICZNYCH WE WRĘGACH MASOWCA NA FALI NIEREGULARNEJ W referace przedstawono równana ruchu statku w warunkach falowana morza oraz
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 5(96)/2013
ZESZYTY NAUKOWE NSTYTUTU POJAZDÓW 5(96)/2013 Hubert Sar, Potr Fundowcz 1 WYZNACZANE MASOWEGO MOMENTU BEZWŁADNOŚC WZGLĘDEM OS PODŁUŻNEJ DLA SAMOCHODU TYPU VAN NA PODSTAWE WZORÓW DOŚWADCZALNYCH 1. Wstęp
Bardziej szczegółowoMECHANIKA 2 MOMENT BEZWŁADNOŚCI. Wykład Nr 10. Prowadzący: dr Krzysztof Polko
MECHANIKA Wykład Nr 10 MOMENT BEZWŁADNOŚCI Prowadzący: dr Krzysztof Polko Defncja momentu bezwładnośc Momentem bezwładnośc punktu materalnego względem płaszczyzny, os lub beguna nazywamy loczyn masy punktu
Bardziej szczegółowoPraca podkładu kolejowego jako konstrukcji o zmiennym przekroju poprzecznym zagadnienie ekwiwalentnego przekroju
Praca podkładu kolejowego jako konstrukcj o zmennym przekroju poprzecznym zagadnene ekwwalentnego przekroju Work of a ralway sleeper as a structure wth varable cross-secton - the ssue of an equvalent cross-secton
Bardziej szczegółowoZMIANA WARUNKÓW EKSPLOATACYJNYCH ŁOŻYSK ŚLIZGO- WYCH ROZRUSZNIKA PO PRZEPROWADZENIU NAPRAWY
PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, maja 999 r. Jan Burcan Krzysztof Sczek Poltechnka Łódzka ZMIANA WARUNKÓW EKSPLOATACYJNYCH ŁOŻYSK ŚLIZGO- WYCH ROZRUSZNIKA PO PRZEPROWADZENIU NAPRAWY
Bardziej szczegółowoWikiWS For Business Sharks
WkWS For Busness Sharks Ops zadana konkursowego Zadane Opracowane algorytmu automatyczne przetwarzającego zdjęce odręczne narysowanego dagramu na tablcy lub kartce do postac wektorowej zapsanej w formace
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 2(88)/2012
ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW (88)/01 Hubert Sar, Potr Fundowcz 1 WYZNACZANIE ASOWEGO OENTU BEZWŁADNOŚCI WZGLĘDE OSI PIONOWEJ DLA SAOCHODU TYPU VAN NA PODSTAWIE WZORU EPIRYCZNEGO 1. Wstęp asowy moment
Bardziej szczegółowomgr inż. Wojciech Artichowicz MODELOWANIE PRZEPŁYWU USTALONEGO NIEJEDNOSTAJNEGO W KANAŁACH OTWARTYCH
Poltechnka Gdańska Wydzał Inżyner Lądowej Środowska Katedra ydrotechnk mgr nż. Wojcech Artchowcz MODELOWANIE PRZEPŁYWU USTALONEGO NIEJEDNOSTAJNEGO W KANAŁAC OTWARTYC PRACA DOKTORSKA Promotor: prof. dr
Bardziej szczegółowoSiła jest przyczyną przyspieszenia. Siła jest wektorem. Siła wypadkowa jest sumą wektorową działających sił.
1 Sła jest przyczyną przyspeszena. Sła jest wektorem. Sła wypadkowa jest sumą wektorową dzałających sł. Sr Isaac Newton (164-177) Jeśl na cało ne dzała żadna sła lub sły dzałające równoważą sę, to cało
Bardziej szczegółowoAPROKSYMACJA QUASIJEDNOSTAJNA
POZNAN UNIVE RSITY OF TE CHNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 73 Electrcal Engneerng 213 Jan PURCZYŃSKI* APROKSYMACJA QUASIJEDNOSTAJNA W pracy wykorzystano metodę aproksymacj średnokwadratowej welomanowej, przy
Bardziej szczegółowoI. Elementy analizy matematycznej
WSTAWKA MATEMATYCZNA I. Elementy analzy matematycznej Pochodna funkcj f(x) Pochodna funkcj podaje nam prędkość zman funkcj: df f (x + x) f (x) f '(x) = = lm x 0 (1) dx x Pochodna funkcj podaje nam zarazem
Bardziej szczegółowoRozwiązywanie zadań optymalizacji w środowisku programu MATLAB
Rozwązywane zadań optymalzacj w środowsku programu MATLAB Zagadnene optymalzacj polega na znajdowanu najlepszego, względem ustalonego kryterum, rozwązana należącego do zboru rozwązań dopuszczalnych. Standardowe
Bardziej szczegółowoKURS STATYSTYKA. Lekcja 6 Regresja i linie regresji ZADANIE DOMOWE. www.etrapez.pl Strona 1
KURS STATYSTYKA Lekcja 6 Regresja lne regresj ZADANIE DOMOWE www.etrapez.pl Strona 1 Część 1: TEST Zaznacz poprawną odpowedź (tylko jedna jest prawdzwa). Pytane 1 Funkcja regresj I rodzaju cechy Y zależnej
Bardziej szczegółowoJakość cieplna obudowy budynków - doświadczenia z ekspertyz
dr nż. Robert Geryło Jakość ceplna obudowy budynków - dośwadczena z ekspertyz Wdocznym efektem występowana znaczących mostków ceplnych w obudowe budynku, występującym na ogół przy nedostosowanu ntensywnośc
Bardziej szczegółowoW praktyce często zdarza się, że wyniki obu prób możemy traktować jako. wyniki pomiarów na tym samym elemencie populacji np.
Wykład 7 Uwaga: W praktyce często zdarza sę, że wynk obu prób możemy traktować jako wynk pomarów na tym samym elemence populacj np. wynk x przed wynk y po operacj dla tego samego osobnka. Należy wówczas
Bardziej szczegółowoXLI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP WSTĘPNY Zadanie teoretyczne
XLI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP WSTĘPNY Zadane teoretyczne Rozwąż dowolne rzez sebe wybrane dwa sośród odanych nże zadań: ZADANIE T Nazwa zadana: Protony antyrotony A. Cząstk o mase równe mase rotonu, ale
Bardziej szczegółowoMetody analizy obwodów
Metody analzy obwodów Metoda praw Krchhoffa, która jest podstawą dla pozostałych metod Metoda transfguracj, oparte na przekształcenach analzowanego obwodu na obwód równoważny Metoda superpozycj Metoda
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA LEPKOŚCI CIECZY METODĄ STOKESA
WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA LEPKOŚCI CIECZY METODĄ STOKESA. Ops teoretyczny do ćwczena zameszczony jest na strone www.wtc.wat.edu.pl w dzale DYDAKTYKA FIZYKA ĆWICZENIA LABORATORYJNE.. Ops układu pomarowego
Bardziej szczegółowoMoment siły (z ang. torque, inna nazwa moment obrotowy)
Moment sły (z ang. torque, nna nazwa moment obrotowy) Sły zmenają ruch translacyjny odpowednkem sły w ruchu obrotowym jest moment sły. Tak jak sła powoduje przyspeszene, tak moment sły powoduje przyspeszene
Bardziej szczegółowoBADANIA CHARAKTERYSTYK HYDRAULICZNYCH KSZTAŁTEK WENTYLACYJNYCH
INSTYTUT KLIMATYZACJI I OGRZEWNICTWA ĆWICZENIA LABORATORYJNE Z WENTYLACJI I KLIMATYZACJI: BADANIA CHARAKTERYSTYK HYDRAULICZNYCH KSZTAŁTEK WENTYLACYJNYCH 1. WSTĘP Stanowsko laboratoryjne pośwęcone badanu
Bardziej szczegółowoZASADA ZACHOWANIA MOMENTU PĘDU: PODSTAWY DYNAMIKI BRYŁY SZTYWNEJ
ZASADA ZACHOWANIA MOMENTU PĘDU: PODSTAWY DYNAMIKI BYŁY SZTYWNEJ 1. Welkośc w uchu obotowym. Moment pędu moment sły 3. Zasada zachowana momentu pędu 4. uch obotowy były sztywnej względem ustalonej os -II
Bardziej szczegółowoPrzykład 4.1. Belka dwukrotnie statycznie niewyznaczalna o stałej sztywności zginania
Przykład.. Beka dwukrotne statyczne newyznaczana o stałej sztywnośc zgnana Poecene: korzystając z metody sł sporządzć wykresy sł przekrojowych da ponŝszej bek. Wyznaczyć ugęce oraz wzgędną zmanę kąta w
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI KSZTAŁTOWANIA POWIERZCHNI OBRABIANYCH NA TOKARKACH CNC WYNIKAJĄCE ZE ZŁOŻENIA RUCHÓW TECHNOLOGICZNYCH
4/1 Technologa Automatyzacja Montażu MOŻLIWOŚCI KSZTAŁTOWAIA POWIERZCHI OBRABIAYCH A TOKARKACH CC WYIKAJĄCE ZE ZŁOŻEIA RUCHÓW TECHOLOGICZYCH Robert JASTRZĘBSKI, Tadeusz KOWALSKI, Paweł OSÓWIAK, Anna SZEPKE
Bardziej szczegółowoZa: Stanisław Latoś, Niwelacja trygonometryczna, [w:] Ćwiczenia z geodezji II [red.] J. Beluch
Za: Stansław Latoś, Nwelacja trygonometryczna, [w:] Ćwczena z geodezj II [red.] J. eluch 6.1. Ogólne zasady nwelacj trygonometrycznej. Wprowadzene Nwelacja trygonometryczna, zwana równeż trygonometrycznym
Bardziej szczegółowoSPRAWNOŚĆ MECHANICZNA ZESPOŁU NAPĘDOWEGO Z SIŁOWNIKIEM HYDRAULICZNYM PRZY UWZGLĘDNIENIU TARCIA SUCHEGO
Acta Agrophysca, 2008, 11(3), 741-751 SPRAWNOŚĆ MECHANICZNA ZESPOŁU NAPĘDOWEGO Z SIŁOWNIKIEM HYDRAULICZNYM PRZY UWZGLĘDNIENIU TARCIA SUCHEGO Andrzej Anatol Stępnewsk, Ewa Korgol Katedra Podstaw Technk,
Bardziej szczegółowoWPŁYW PARAMETRÓW DYSKRETYZACJI NA NIEPEWNOŚĆ WYNIKÓW POMIARU OBIEKTÓW OBRAZU CYFROWEGO
Walenty OWIECZKO WPŁYW PARAMETRÓW DYSKRETYZACJI A IEPEWOŚĆ WYIKÓW POMIARU OBIEKTÓW OBRAZU CYFROWEGO STRESZCZEIE W artykule przedstaono ynk analzy nepenośc pomaru ybranych cech obektu obrazu cyfroego. Wyznaczono
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 5 WERYFIKACJA HIPOTEZ NIEPARAMETRYCZNYCH
STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 5 WERYFIKACJA HIPOTEZ NIEPARAMETRYCZNYCH 1 Test zgodnośc χ 2 Hpoteza zerowa H 0 ( Cecha X populacj ma rozkład o dystrybuance F). Hpoteza alternatywna H1( Cecha X populacj
Bardziej szczegółowoXXX OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP III Zadanie doświadczalne
XXX OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP III Zadane dośwadczalne ZADANIE D Nazwa zadana: Maszyna analogowa. Dane są:. doda półprzewodnkowa (krzemowa) 2. opornk dekadowy (- 5 Ω ), 3. woltomerz cyfrowy, 4. źródło napęca
Bardziej szczegółowoMATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY Kryteria oceniania odpowiedzi. Arkusz A II. Strona 1 z 5
MATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY Krytera ocenana odpowedz Arkusz A II Strona 1 z 5 Odpowedz Pytane 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Odpowedź D C C A B 153 135 232 333 Zad. 10. (0-3) Dana jest funkcja postac. Korzystając
Bardziej szczegółowo(M2) Dynamika 1. ŚRODEK MASY. T. Środek ciężkości i środek masy
(MD) MECHANIKA - Dynamka T. Środek cężkośc środek masy (M) Dynamka T: Środek cężkośc środek masy robert.szczotka(at)gmal.com Fzyka astronoma, Lceum 01/014 1 (MD) MECHANIKA - Dynamka T. Środek cężkośc środek
Bardziej szczegółowor i m r Fwyp R CM Dynamika ruchu obrotowego bryły sztywnej
Dynamka ruchu obrotowego bryły sztywnej Bryła sztywna - zbór punktów materalnych (neskończene welu), których wzajemne położene ne zmena sę po wpływem załających sł F wyp R C O r m R F wyp C Śroek masy
Bardziej szczegółowoINDUKCJA ELEKTROMAGNETYCZNA. - Prąd powstający w wyniku indukcji elektro-magnetycznej.
INDUKCJA ELEKTROMAGNETYCZNA Indukcja - elektromagnetyczna Powstawane prądu elektrycznego w zamknętym, przewodzącym obwodze na skutek zmany strumena ndukcj magnetycznej przez powerzchnę ogranczoną tym obwodem.
Bardziej szczegółowo2. STOPIEŃ KINEMATYCZNEJ NIEWYZNACZALNOŚCI
Część. STOPIEŃ KINEMATYCZNEJ NIEWYZNACZALNOŚCI.. STOPIEŃ KINEMATYCZNEJ NIEWYZNACZALNOŚCI W metodze sł w celu przyjęca układu podstawowego należało odrzucć węzy nadlczbowe. O lczbe odrzuconych węzów decydował
Bardziej szczegółowoZastosowanie symulatora ChemCad do modelowania złożonych układów reakcyjnych procesów petrochemicznych
NAFTA-GAZ styczeń 2011 ROK LXVII Anna Rembesa-Śmszek Instytut Nafty Gazu, Kraków Andrzej Wyczesany Poltechnka Krakowska, Kraków Zastosowane symulatora ChemCad do modelowana złożonych układów reakcyjnych
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN. Ćwiczenie D-3
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN Ćwiczenie D-3 Temat: Obliczenie częstotliwości własnej drgań swobodnych wrzecion obrabiarek Konsultacje: prof. dr hab. inż. F. Oryński
Bardziej szczegółowoELEKTROCHEMIA. ( i = i ) Wykład II b. Nadnapięcie Równanie Buttlera-Volmera Równania Tafela. Wykład II. Równowaga dynamiczna i prąd wymiany
Wykład II ELEKTROCHEMIA Wykład II b Nadnapęce Równane Buttlera-Volmera Równana Tafela Równowaga dynamczna prąd wymany Jeśl układ jest rozwarty przez elektrolzer ne płyne prąd, to ne oznacza wcale, że na
Bardziej szczegółowoBadanie współzależności dwóch cech ilościowych X i Y. Analiza korelacji prostej
Badane współzależnośc dwóch cech loścowych X Y. Analza korelacj prostej Kody znaków: żółte wyróżnene nowe pojęce czerwony uwaga kursywa komentarz 1 Zagadnena 1. Zwązek determnstyczny (funkcyjny) a korelacyjny.
Bardziej szczegółowoSymulator układu regulacji automatycznej z samonastrajającym regulatorem PID
Symulator układu regulacj automatycznej z samonastrajającym regulatorem PID Założena. Należy napsać program komputerowy symulujący układ regulacj automatycznej, który: - ma pracować w trybe sterowana ręcznego
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE LICZBY SZKÓD W UBEZPIECZENIACH KOMUNIKACYJNYCH W PRZYPADKU WYSTĘPOWANIA DUŻEJ LICZBY ZER, Z WYKORZYSTANIEM PROCEDURY KROSWALIDACJI
Alcja Wolny-Domnak Unwersytet Ekonomczny w Katowcach MODELOWANIE LICZBY SZKÓD W UBEZPIECZENIACH KOMUNIKACYJNYCH W PRZYPADKU WYSTĘPOWANIA DUŻEJ LICZBY ZER, Z WYKORZYSTANIEM PROCEDURY KROSWALIDACJI Wprowadzene
Bardziej szczegółowoANALIZA WŁASNOŚCI SILNIKA RELUKTANCYJNEGO METODAMI POLOWYMI
Akadema Górnczo-Hutncza Wydzał Elektrotechnk, Automatyk, Informatyk Elektronk Koło naukowe MAGNEIK ANAIZA WŁANOŚCI INIKA EUKANCYJNEGO MEODAMI POOWYMI Marcn Welgus Wtold Zomek Opekun naukowy referatu: dr
Bardziej szczegółowoDr inż. Robert Smusz Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa Katedra Termodynamiki
Dr nż. Robert Smusz Poltechnka Rzeszowska m. I. Łukasewcza Wydzał Budowy Maszyn Lotnctwa Katedra Termodynamk Projekt jest współfnansowany w ramach programu polskej pomocy zagrancznej Mnsterstwa Spraw Zagrancznych
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA WARTOŚCI POLA MAGNETYCZNEGO W POBLIŻU LINII NAPOWIETRZNEJ Z WYKORZYSTANIEM ALGORYTMU GENETYCZNEGO
POZNAN UNIVE RSITY OF TE CHNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 81 Electrcal Engneerng 015 Mkołaj KSIĄŻKIEWICZ* OPTYMALIZACJA WARTOŚCI POLA MAGNETYCZNEGO W POLIŻU LINII NAPOWIETRZNEJ Z WYKORZYSTANIEM ALGORYTMU
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE KSZTAŁTOWANIA SIĘ MIKROKLIMATU BUDYNKÓW INWENTARSKICH MOśLIWOŚCI I OGRANICZENIA
InŜynera Rolncza 7/2005 Jan Radoń Katedra Budownctwa Weskego Akadema Rolncza w Krakowe PROGNOZOWANIE KSZTAŁTOWANIA SIĘ MIKROKLIMATU BUDYNKÓW INWENTARSKICH MOśLIWOŚCI I OGRANICZENIA Streszczene Opsano nawaŝnesze
Bardziej szczegółowoStudia stacjonarne, II stopień, sem.1 Laboratorium Techniki Świetlnej
60-965 Poznań ul.potrowo 3a http://lumen.ee.put.poznan.pl Grupa: Elektrotechnka, Studa stacjonarne, II stopeń, sem.1 Laboratorum Technk Śwetlnej wersja z dn. 08.05.017 Ćwczene nr 6 Temat: Porównane parametrów
Bardziej szczegółowoWarunek równowagi bryły sztywnej: Znikanie sumy sił przyłożonych i sumy momentów sił przyłożonych.
Warunek równowag bryły sztywnej: Znkane suy sł przyłożonych suy oentów sł przyłożonych. r Precesja koła rowerowego L J Oznaczena na poprzench wykłaach L L L L g L t M M F L t F Częstość precesj: Ω ϕ t
Bardziej szczegółowo1. SPRAWDZENIE WYSTEPOWANIA RYZYKA KONDENSACJI POWIERZCHNIOWEJ ORAZ KONDENSACJI MIĘDZYWARSTWOWEJ W ŚCIANIE ZEWNĘTRZNEJ
Ćwczene nr 1 cz.3 Dyfuzja pary wodnej zachodz w kerunku od środowska o wyższej temperaturze do środowska chłodnejszego. Para wodna dyfundująca przez przegrody budowlane w okrese zmowym napotyka na coraz
Bardziej szczegółowoRÓWNANIE DYNAMICZNE RUCHU KULISTEGO CIAŁA SZTYWNEGO W UKŁADZIE PARASOLA
Dr inż. Andrzej Polka Katedra Dynamiki Maszyn Politechnika Łódzka RÓWNANIE DYNAMICZNE RUCHU KULISTEGO CIAŁA SZTYWNEGO W UKŁADZIE PARASOLA Streszczenie: W pracy opisano wzajemne położenie płaszczyzny parasola
Bardziej szczegółowoTwierdzenie Bezouta i liczby zespolone Javier de Lucas. Rozwi azanie 2. Z twierdzenia dzielenia wielomianów, mamy, że
Twerdzene Bezouta lczby zespolone Javer de Lucas Ćwczene 1 Ustal dla których a, b R można podzelć f 1 X) = X 4 3X 2 + ax b przez f 2 X) = X 2 3X+2 Oblcz a b Z 5 jeżel zak ladamy, że f 1 f 2 s a welomanam
Bardziej szczegółowoAnaliza rodzajów skutków i krytyczności uszkodzeń FMECA/FMEA według MIL STD - 1629A
Analza rodzajów skutków krytycznośc uszkodzeń FMECA/FMEA według MIL STD - 629A Celem analzy krytycznośc jest szeregowane potencjalnych rodzajów uszkodzeń zdentyfkowanych zgodne z zasadam FMEA na podstawe
Bardziej szczegółowoWpływ podpory ograniczającej obrót pasa ściskanego na stateczność słupa-belki
Wpływ podpory ograniczającej obrót pasa ściskanego na stateczność słupa-belki Informacje ogólne Podpora ograniczająca obrót pasa ściskanego słupa (albo ramy) może znacząco podnieść wielkość mnożnika obciążenia,
Bardziej szczegółowoZadane 1: Wyznacz średne ruchome 3-okresowe z następujących danych obrazujących zużyce energ elektrycznej [kwh] w pewnym zakładze w mesącach styczeń - lpec 1998 r.: 400; 410; 430; 40; 400; 380; 370. Zadane
Bardziej szczegółowoKształtowanie się firm informatycznych jako nowych elementów struktury przestrzennej przemysłu
PRACE KOMISJI GEOGRAFII PRZEMY SŁU Nr 7 WARSZAWA KRAKÓW 2004 Akadema Pedagogczna, Kraków Kształtowane sę frm nformatycznych jako nowych elementów struktury przestrzennej przemysłu Postępujący proces rozwoju
Bardziej szczegółowoV. TERMODYNAMIKA KLASYCZNA
46. ERMODYNAMIKA KLASYCZNA. ERMODYNAMIKA KLASYCZNA ermodynamka jako nauka powstała w XIX w. Prawa termodynamk są wynkem obserwacj welu rzeczywstych procesów- są to prawa fenomenologczne modelu rzeczywstośc..
Bardziej szczegółowoPrzykład 1 Dany jest płaski układ czterech sił leżących w płaszczyźnie Oxy. Obliczyć wektor główny i moment główny tego układu sił.
Przykład 1 Dany jest płaski układ czterech sił leżących w płaszczyźnie Oxy Obliczyć wektor główny i moment główny tego układu sił. Wektor główny układu sił jest równy Moment główny układu wynosi Przykład
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE PROGRAMÓW PC-CRASH I V-SIM DO SYMULACJI RAJDOWEJ JAZDY SAMOCHODEM
Potr Śwder Krzysztof Wach ZASTOSOWANIE PROGRAMÓW PC-CRASH I V-SIM DO SYMULACJI RAJDOWEJ JAZDY SAMOCHODEM Streszczene Podczas wypadku drogowego samochód bardzo często porusza sę ruchem odbegającym od ruchu
Bardziej szczegółowo1. OKREŚLENIE PARAMETRÓW GEOTECHNICZNYCH
Projekt z fundamentowana: MUR OPOROWY (tuda mgr) POSADOWIENIE NA PALACH WG PN-83/B-02482. OKREŚLENIE PARAMETRÓW GEOTECHNICZNYCH grunt G π P d T/Nm P / P r grunt zayp. Tabl.II.. Zetawene parametrów geotechncznych.
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA ALGORYTMÓW WYZNACZANIA RUCHU CIECZY LEPKIEJ METODĄ SZTUCZNEJ ŚCIŚLIWOŚCI
MODELOWANIE INśYNIERSKIE ISSN 1896-771X 36, s. 187-192, Glwce 2008 OPTYMALIZACJA ALGORYTMÓW WYZNACZANIA RUCHU CIECZY LEPKIEJ METODĄ SZTUCZNEJ ŚCIŚLIWOŚCI ZBIGNIEW KOSMA, BOGDAN NOGA Instytut Mechank Stosowane,
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE DZIANIN DYSTANSOWYCH DO STREFOWYCH MATERACY ZDROWOTNYCH. Bogdan Supeł
ZASTOSOWANIE DZIANIN DYSTANSOWYCH DO STREFOWYCH MATERACY ZDROWOTNYCH. Wstęp Bogdan Supeł W ostatnm czase obserwuje sę welke zanteresowane dzannam dystansowym do produkcj materaców. Człowek około /3 życa
Bardziej szczegółowoAnaliza ryzyka jako instrument zarządzania środowiskiem
WARSZTATY 2003 z cyklu Zagrożena naturalne w górnctwe Mat. Symp. str. 461 466 Elżbeta PILECKA, Małgorzata SZCZEPAŃSKA Instytut Gospodark Surowcam Mneralnym Energą PAN, Kraków Analza ryzyka jako nstrument
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE PRZEPŁYWU POWIETRZA W KANAŁACH WENTYLACYJNYCH PIECZARKARNI
Inżynera Rolncza 10(108)/2008 MODELOWANIE PRZEPŁYWU POWIETRZA W KANAŁACH WENTYLACYJNYCH PIECZARKARNI Leonard Vorontsov, Ewa Wachowcz Katedra Automatyk, Poltechnka Koszalńska Streszczene: W pracy przedstawono
Bardziej szczegółowo3. ŁUK ELEKTRYCZNY PRĄDU STAŁEGO I PRZEMIENNEGO
3. ŁUK ELEKTRYCZNY PRĄDU STŁEGO I PRZEMIENNEGO 3.1. Cel zakres ćwczena Celem ćwczena jest zapoznane sę z podstawowym właścwoścam łuku elektrycznego palącego sę swobodne, w powetrzu o cśnentmosferycznym.
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA do ćwiczenia Wyważanie wirnika maszyny w łożyskach własnych
ZAKŁAD PODSTAW KONSTRUKCJI I EKSPLOATACJI MASZYN ENERGETYCZNYCH Instytut Maszyn i Urządzeń Energetycznych Politechnika Śląska INSTRUKCJA do ćwiczenia Wyważanie wirnika maszyny w łożyskach własnych Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoTeoretyczny model panewki poprzecznego łożyska ślizgowego. Wpływ wartości parametru zużycia na nośność łożyska
PŁUCIENNIK Paweł 1 MACIEJCZYK Andrzej 2 Teoretyczny model panewki poprzecznego łożyska ślizgowego. Wpływ wartości parametru zużycia na nośność łożyska WSTĘP Łożyska ślizgowe znajdują szerokie zastosowanie
Bardziej szczegółowoTEORETYCZNY MODEL PANEWKI POPRZECZNEGO ŁOśYSKA ŚLIZGOWEGO. CZĘŚĆ 3. WPŁYW ZUśYCIA PANEWKI NA ROZKŁAD CIŚNIENIA I GRUBOŚĆ FILMU OLEJOWEGO
Paweł PŁUCIENNIK, Andrzej MACIEJCZYK TEORETYCZNY MODEL PANEWKI POPRZECZNEGO ŁOśYSKA ŚLIZGOWEGO. CZĘŚĆ 3. WPŁYW ZUśYCIA PANEWKI NA ROZKŁAD CIŚNIENIA I GRUBOŚĆ FILMU OLEJOWEGO Streszczenie W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowo5. OPTYMALIZACJA GRAFOWO-SIECIOWA
. OPTYMALIZACJA GRAFOWO-SIECIOWA Defncja grafu Pod pojęcem grafu G rozumemy następującą dwójkę uporządkowaną (defncja grafu Berge a): (.) G W,U gdze: W zbór werzchołków grafu, U zbór łuków grafu, U W W,
Bardziej szczegółowover ruch bryły
ver-25.10.11 ruch bryły ruch obrotowy najperw punkt materalny: m d v dt = F m r d v dt = r F d dt r p = r F d dt d v r v = r dt d r d v v= r dt dt def r p = J def r F = M moment pędu moment sły d J dt
Bardziej szczegółowoZaawansowane metody numeryczne
Wykład 9. jej modyfkacje. Oznaczena Będzemy rozpatrywać zagadnene rozwązana następującego układu n równań lnowych z n newadomym x 1... x n : a 11 x 1 + a 12 x 2 +... + a 1n x n = b 1 a 21 x 1 + a 22 x
Bardziej szczegółowoGrupa: Elektrotechnika, wersja z dn Studia stacjonarne, II stopień, sem.1 Laboratorium Techniki Świetlnej
ul.potrowo 3a http://lumen.ee.put.poznan.pl Grupa: Elektrotechnka, wersja z dn. 29.03.2016 Studa stacjonarne, stopeń, sem.1 Laboratorum Technk Śwetlnej Ćwczene nr 6 Temat: Badane parametrów fotometrycznych
Bardziej szczegółowoPOMIAR WSPÓŁCZYNNIKÓW ODBICIA I PRZEPUSZCZANIA
Ćwczene O5 POMIAR WSPÓŁCZYNNIKÓW ODBICIA I PRZEPUSZCZANIA 1. Cel zakres ćwczena Celem ćwczena jest poznane metod pomaru współczynnków odbca przepuszczana próbek płaskch 2. Ops stanowska laboratoryjnego
Bardziej szczegółowoWeryfikacja hipotez dla wielu populacji
Weryfkacja hpotez dla welu populacj Dr Joanna Banaś Zakład Badań Systemowych Instytut Sztucznej Intelgencj Metod Matematycznych Wydzał Informatyk Poltechnk Szczecńskej 5. Parametryczne testy stotnośc w
Bardziej szczegółowoWstępne przyjęcie wymiarów i głębokości posadowienia
MARCIN BRAS POSADOWIENIE SŁUPA 1 Dane do projektu: INSTYTUT GEOTECHNIKI Poltechnka Krakowska m. T. Koścuszk w Krakowe Wydzał Inżyner Środowska MECHANIKA GRUNTÓW I FUNDAMENTOWANIE P :=.0MN H := 10kN M :=
Bardziej szczegółowoProjekt 6 6. ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ NIELINIOWYCH CAŁKOWANIE NUMERYCZNE
Inormatyka Podstawy Programowana 06/07 Projekt 6 6. ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ NIELINIOWYCH CAŁKOWANIE NUMERYCZNE 6. Równana algebraczne. Poszukujemy rozwązana, czyl chcemy określć perwastk rzeczywste równana:
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości fali światła metodą pierścieni Newtona
013 Katedra Fzyk SGGW Ćwczene 368 Nazwsko... Data... Nr na lśce... Imę... Wydzał... Dzeń tyg.... Ćwczene 368: Godzna.... Wyznaczane długośc fal śwatła metodą perścen Newtona Cechowane podzałk okularu pomarowego
Bardziej szczegółowoWYWAŻANIE STATYCZNE WIRUJĄCYCH ZESTAWÓW RADIOLOKACYJNYCH
Szybkobeżne Pojazdy Gąsencowe (15) nr 1, 2002 Andrzej SZAFRANIEC WYWAŻANIE STATYCZNE WIRUJĄCYCH ZESTAWÓW RADIOLOKACYJNYCH Streszczene. Przedstawono metodę wyważana statycznego wolnoobrotowych wrnków ponowych
Bardziej szczegółowoWSKAŹNIK OCENY HIC SAMOCHODU OSOBOWEGO W ASPEKCIE BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO
WSKAŹNIK OCENY SAMOCHODU OSOBOWEGO W ASPEKCIE BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO Dagmara KARBOWNICZEK 1, Kazmerz LEJDA, Ruch cała człoweka w samochodze podczas wypadku drogowego zależy od sztywnośc nadwoza
Bardziej szczegółowoPrzykład 5.1. Kratownica dwukrotnie statycznie niewyznaczalna
rzykład.. Kratownca dwukrotne statyczne newyznaczana oecene: korzystaąc z metody sł wyznaczyć sły w prętach ponższe kratowncy. const Rozwązane zadana rozpoczynamy od obczena stopna statyczne newyznaczanośc
Bardziej szczegółowoANALIZA DOKŁADNOŚCI WYBRANYCH TECHNIK CAŁKOWO-BRZEGOWYCH W KONTEKŚCIE MODELOWANIA ZAGADNIEŃ EMC NISKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI *)
Wojcech KRAJEWSKI ANALIZA DOKŁADNOŚCI WYBRANYCH TECHNIK CAŁKOWO-BRZEGOWYCH W KONTEKŚCIE MODELOWANIA ZAGADNIEŃ EMC NISKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI *) STRESZCZENIE W artykule przeprowadzono analzę dokładnośc metod:
Bardziej szczegółowoĆw. 1. Wyznaczanie wartości średniego statycznego współczynnika tarcia i sprawności mechanizmu śrubowego.
Laboratorum z Podstaw Konstrukcj Maszyn - 1 - Ćw. 1. Wyznaczane wartośc średnego statycznego współczynnka tarca sprawnośc mechanzmu śrubowego. 1. Podstawowe wadomośc pojęca. Połączene śrubowe jest to połączene
Bardziej szczegółowoZapis informacji, systemy pozycyjne 1. Literatura Jerzy Grębosz, Symfonia C++ standard. Harvey M. Deitl, Paul J. Deitl, Arkana C++. Programowanie.
Zaps nformacj, systemy pozycyjne 1 Lteratura Jerzy Grębosz, Symfona C++ standard. Harvey M. Detl, Paul J. Detl, Arkana C++. Programowane. Zaps nformacj w komputerach Wszystke elementy danych przetwarzane
Bardziej szczegółowoe mail: i metodami analitycznymi.
Budownctwo Archtektura () (04) 4-5 w Eurokodu przy kon owych e mal: w.baran@po.opole.pl Streszczene: W pracy opsano rodzaje analz oblczenowych przy projektowanu ch dla dowolneo sposobu znych na metodam
Bardziej szczegółowoWyznaczanie współczynnika sztywności zastępczej układu sprężyn
Wyznaczane zastępczej sprężyn Ćwczene nr 10 Wprowadzene W przypadku klku sprężyn ze sobą połączonych, można mu przypsać tzw. współczynnk zastępczej k z. W skrajnych przypadkach sprężyny mogą być ze sobą
Bardziej szczegółowoLaboratorium ochrony danych
Laboratorum ochrony danych Ćwczene nr Temat ćwczena: Cała skończone rozszerzone Cel dydaktyczny: Opanowane programowej metody konstruowana cał skończonych rozszerzonych GF(pm), poznane ch własnośc oraz
Bardziej szczegółowoModele wieloczynnikowe. Modele wieloczynnikowe. Modele wieloczynnikowe ogólne. α β β β ε. Analiza i Zarządzanie Portfelem cz. 4.
Modele weloczynnkowe Analza Zarządzane Portfelem cz. 4 Ogólne model weloczynnkowy można zapsać jako: (,...,,..., ) P f F F F = n Dr Katarzyna Kuzak lub (,...,,..., ) f F F F = n Modele weloczynnkowe Można
Bardziej szczegółowoProces narodzin i śmierci
Proces narodzn śmerc Jeżel w ewnej oulacj nowe osobnk ojawają sę w sosób losowy, rzy czym gęstość zdarzeń na jednostkę czasu jest stała w czase wynos λ, oraz lczba osobnków n, które ojawły sę od chwl do
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA WYMIENNIKÓW CIEPŁA Z UWIARYGODNIENIEM WYNIKÓW POMIARÓW EKPLOATACYJNYCH
RYNEK CIEŁA 03 DIANOSYKA YMIENNIKÓ CIEŁA Z UIARYODNIENIEM YNIKÓ OMIARÓ EKLOAACYJNYCH Autorzy: rof. dr hab. nż. Henryk Rusnowsk Dr nż. Adam Mlejsk Mgr nż. Marcn ls Nałęczów, 6-8 paźdzernka 03 SĘ Elementam
Bardziej szczegółowoOptymalizacja belki wspornikowej
Leszek MIKULSKI Katedra Podstaw Mechank Ośrodków Cągłych, Instytut Mechank Budowl, Poltechnka Krakowska e mal: ps@pk.edu.pl Optymalzacja belk wspornkowej 1. Wprowadzene RozwaŜamy zadane optymalnego kształtowana
Bardziej szczegółowoModelowanie i obliczenia techniczne. Metody numeryczne w modelowaniu: Optymalizacja
Modelowane oblczena technczne Metody numeryczne w modelowanu: Optymalzacja Zadane optymalzacj Optymalzacja to ulepszane lub poprawa jakośc danego rozwązana, projektu, opracowana. Celem optymalzacj jest
Bardziej szczegółowou u u( x) u, x METODA RÓŻNIC SKOŃCZONYCH, METODA ELEMENTÓW BRZEGOWYCH i METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH
METODA RÓŻNIC SKOŃCZONYCH, METODA ELEMENTÓW BRZEGOWYCH METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH Szkc rozwązana równana Possona w przestrzen dwuwymarowe. Równane Possona to równae różnczkowe cząstkowe opsuące wele
Bardziej szczegółowoProcedura normalizacji
Metody Badań w Geograf Społeczno Ekonomcznej Procedura normalzacj Budowane macerzy danych geografcznych mgr Marcn Semczuk Zakład Przedsęborczośc Gospodark Przestrzennej Instytut Geograf Unwersytet Pedagogczny
Bardziej szczegółowoWspółczynnik przenikania ciepła U v. 4.00
Współczynnk przenkana cepła U v. 4.00 1 WYMAGANIA Maksymalne wartośc współczynnków przenkana cepła U dla ścan, stropów, stropodachów, oken drzw balkonowych podano w załącznku do Rozporządzena Mnstra Infrastruktury
Bardziej szczegółowoKRZYWA BÉZIERA TWORZENIE I WIZUALIZACJA KRZYWYCH PARAMETRYCZNYCH NA PRZYKŁADZIE KRZYWEJ BÉZIERA
KRZYWA BÉZIERA TWORZENIE I WIZUALIZACJA KRZYWYCH PARAMETRYCZNYCH NA PRZYKŁADZIE KRZYWEJ BÉZIERA Krzysztof Serżęga Wyższa Szkoła Informatyk Zarządzana w Rzeszowe Streszczene Artykuł porusza temat zwązany
Bardziej szczegółowoPROJEKTOWANIE I BUDOWA
ObcąŜena kadłuba PROJEKTOWANIE I BUDOWA OBIEKTÓW LATAJĄCYCH I ObcąŜena kadłuba W. BłaŜewcz Budowa samolotów, obcąŝena W. Stafej Oblczena stosowane przy projektowanu szybowców St. Danleck Konstruowane samolotów,
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA PROCESU PRZESIEWANIA W PRZESIEWACZACH WIELOPOKŁADOWYCH
Prace Naukowe Instytutu Górnctwa Nr 136 Poltechnk Wrocławskej Nr 136 Studa Materały Nr 43 2013 Jerzy MALEWSKI* Marta BASZCZYŃSKA** przesewane, jakość produktów, optymalzacja OPTYMALIZACJA PROCESU PRZESIEWANIA
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 4
SPIS TREŚCI. WSTĘP... 4.. WAśNOŚĆ PROBLEMATYKI BĘDĄCEJ PRZEDMIOTEM PRACY....4.. CELE PRACY....4.3. ZAKRES PRACY...4.4. WYKORZYSTANE ŹRÓDŁA....5. OBLICZENIA DYNAMICZNE KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH... 6.. MACIERZOWE
Bardziej szczegółowoSprawozdanie powinno zawierać:
Sprawozdane pownno zawerać: 1. wypełnoną stronę tytułową (gotowa do ćw. nr 0 na strone drugej, do pozostałych ćwczeń zameszczona na strone 3), 2. krótk ops celu dośwadczena, 3. krótk ops metody pomaru,
Bardziej szczegółowoKomórkowy model sterowania ruchem pojazdów w sieci ulic.
Komórkowy model sterowana ruchem pojazdów w sec ulc. Autor: Macej Krysztofak Promotor: dr n ż. Marusz Kaczmarek 1 Plan prezentacj: 1. Wprowadzene 2. Cel pracy 3. Podsumowane 2 Wprowadzene Sygnalzacja śwetlna
Bardziej szczegółowo