EUROPEJCZYCY I SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "EUROPEJCZYCY I SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY"

Transkrypt

1 EUROPEJCZYCY I SAMOCHÓD ELEKYCZNY Pod napięciem

2 POJAZDY ELEKYCZNE SPIS EŚCI Synteza str. 02 Pojazd elektryczny w oczach konsumentów str. 13 Pojazd elektryczny z technicznego punktu widzenia str. 19 Pojazdy elektryczne: bilans oddziaływania na środowisko str. 37 Jaka jest rola rządów w rozwoju pojazdów elektrycznych? str. 47 Pojazdy elektryczne w sieci dystrybucji str. 9 Pod lupą oszczędnych konsumentów str. 67 W stronę nowego stosunku do samochodu str. 3 Załączniki str. Napięcie wisi w powietrzu Dziełem Wróżka Elektryczność (La Fée Électricité), ogromnym obrazem o powierzchni 624 m 2, Raoul Dufy pokazał w 1936 r., że energia elektryczna może budzić marzenia. Sto lat wcześniej pierwszy miniaturowy pojazd skonstruowany przez Thomasa Davenporta udowodnił, że może ona również służyć do przemieszczania się. Dzisiaj elektryczność kojarzy się ze słowami rzeczywistość i napęd, dzięki temu, że cały świat przestawia się na kolor zielony. Dawno już minęły czasy, gdy baryłka ropy naftowej kosztowała między 20 a 30 $. Po krótkim spadku, który nastąpił po nagłej zwyżce cen czarnego złota w 200 r., kurs ropy znów osiągnął bardzo wysoki poziom, nierzadko dochodząc do symbolicznego pułapu 100 $. Szybko rosnące ceny paliw w obecnej trudnej sytuacji ekonomicznej ograniczają siłę nabywczą Europejczyków. Na dłuższą metę specjaliści dyskutują nie o tym zdarzeniu, lecz o nadejściu epoki końca ropy. A perspektywa peak oil spadku produkcji ropy mogłaby wypromować alternatywne napędy i rodzaje energii na potrzeby motoryzacji. Jednocześnie ocieplenie klimatu powoduje konieczność szybkiego i znaczącego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. W wielu krajach oczekuje się w najbliższych latach dalszego zaostrzania wymogów środowiskowych. Zaczynają się im podporządkowywać nawet najwięksi truciciele. Robią to zarówno z powodu przekonań politycznych, jak i gospodarczych, o czym świadczą działania podjęte odpowiednio przez Stany Zjednoczone i Chiny. Samochody elektryczne wpisują się powoli i stopniowo w światowy, w szczególności europejski, ekokompatybilny krajobraz gospodarczy. A raczej wpisują się na nowo. Ich wprowadzenie u progu lat 90. w niektórych krajach, np. we Francji, zakończyło się porażką. Nadmierny optymizm świata polityki i przemysłu nie był dotychczas szczególnie przekonujący. Rozwiązania techniczne pozostają wciąż w znacznym stopniu okryte tajemnicą. Tym razem jednak słowo honoru! zachodzące głębokie zmiany energetyczne, ekonomiczne i techniczne wydają się zapewniać lepszą przyszłość. Co zupełnie naturalne, Obserwator Auto postanowił w swym wydaniu z 2012 r. przyjrzeć się tym zmianom, proponując całkowitą rewolucję. Rewolucję techniczną w zakresie zasięgu pojazdów, sposobów ładowania oraz cech szczególnych, którymi charakteryzują się pojazdy elektryczne. Rewolucję środowiskową związaną z pojawieniem się technologii, która powinna aktywnie przyczynić się do zmniejszenia emisji substancji szkodliwych, zarówno globalnych, a więc odpowiadających za ocieplenie klimatu, jak i w jeszcze większym stopniu lokalnych, czyli wpływających na jakość powietrza, którym oddychamy. Rewolucję konsumencką i obywatelską, gdyż kierowcy odnajdują w samochodach elektrycznych doskonały sposób na połączenie zakupu zaangażowanego i przyjemności płynącej z jazdy. Rewolucję, a przynajmniej znaczną ewolucję sieci dealerskiej, która będzie musiała wykazać się wysiłkiem pedagogicznym, by ułatwić zaakceptowanie nowego równania ekonomicznego i technologicznego stawianego przed konsumentem. Jak pokazuje nasze badanie, Europejczycy są gotowi na tę rewolucję i bez niepokoju patrzą na rzeczywistą zmianę stosunku do samochodu, którą ze sobą niesie. Ten potencjalny sukces stanie się jednak możliwy wyłącznie wówczas, gdy wszyscy zaangażują się w pełni, by skorzystać z tej wyjątkowej szansy. Jest to wielkie wyzwanie! A więc szerokiej drogi w stronę elektryczności! Flavien Neuvy, kierownik Obserwatora Auto Metodologia Analizy ekonomiczne i marketingowe oraz prognozy zrealizowano we współpracy z firmą badawczo-doradczą BIPE ( Badania konsumentów przeprowadził TNS Sofres we wrześniu 20 r. Łącznie przepytano 6 tys. Europejczyków reprezentatywnych dla lokalnych populacji, na obszarze badawczym złożonym z dziesięciu. Po raz pierwszy badany obszar objął Rosję i Turcję, które dołączyły do Niemiec, Belgii, Hiszpanii, Francji, Włoch, Polski, Portugalii i Wielkiej Brytanii. W celu wzbogacenia badania BIPE przeprowadziło w październiku i listopadzie 20 r. rozmowy z ekspertami i decydentami reprezentującymi branżę. Na koniec, by zaznaczyć rozpoczęcie tej nowej ery, Cetelem zorganizował października 20 r., przy wsparciu TNS Sofres, TBWA oraz BIPE, test pojazdów elektrycznych na żywo dla 0 mieszkańców regionu paryskiego. Po zakończeniu testu przeprowadzono spotkania dwóch grup fokusowych, których wyniki przedstawiono w niniejszym Obserwatorze Auto ( Powiedzieli... ). Dziękujemy Valeo i BMW, które uczestniczyły w tym wydarzeniu, wyrażając zgodę na wypożyczenie pojazdów.

3 Synteza Vers un nouveau rapport à l automobile 1 Europejczycy i samochody elektryczne: kontakt nawiązany Czy byłabyś skłonna/byłbyś skłonny rozważyć zakup pojazdu w 100% elektrycznego? Tak Nie Nie wiem Samochód dostatecznie pociągający... Samochody elektryczne są obecne na pierwszych stronach gazet. Od kilku lat przyciągają wzrok na targach motoryzacyjnych. Tymczasem paradoksalnie pozostają głównie bytem wirtualnym. Europejscy kierowcy, niezależnie od kraju pochodzenia, nie mieli nigdy okazji ich przetestować. Wkrótce się to zmieni. Pierwsze modele w różnych segmentach są wreszcie dostępne w sprzedaży. Europejczycy, zanim będą mogli wreszcie poprowadzić taki pojazd, w jak mamy nadzieję nieodległym czasie, mają dosyć jasną wizję jego przydatności. 71% zapytanych osób wyraża zainteresowanie pojazdami elektrycznymi, a przyciąga je coś, co stanowi dla nich większą niż w innych krajach nowość, Turcy i Rosjanie okazują wyraźny entuzjazm (93% i 7%). Z drugiej strony Francuzi wyrażają niewielkie zainteresowanie (na poziomie 4%). Wynik ten spowodowany jest zapewne większą znajomością tematu, ale również podejrzliwością wynikającą z dotychczasowych bezowocnych eksperymentów w dziedzinie pojazdów elektrycznych. Jakie są powody zainteresowania samochodami na prąd? Głównym argumentem przemawiającym za takim wyborem są generowane przez nie korzyści ekologiczne i ekonomiczne (70% i 3%). W mniejszym stopniu Europejczycy przypisują tym pojazdom nowoczesny wizerunek (29%) i chwalą ich cichą jazdę (19%). Czy generalnie jesteś zainteresowana/zainteresowany pojazdem w 100% elektrycznym? 71% 29% Tak Nie DE...by go kupić Ciekawość i zainteresowanie kierowców są więc poza dyskusją. Czy są oni jednak gotowi dokonać zakupu takiego auta? Odpowiedź brzmi tak w przypadku 7% zapytanych osób, a więc co drugi Europejczyk jest gotów nabyć pojazd elektryczny, zanim zostanie jeszcze szeroko wprowadzony na rynek i bez uprzedniego wypróbowania go. Za zamiarem zakupu wyrażanym przez Europejczyków jako całość kryją się jednak dosyć wyraźne różnice. Podczas gdy Turcy i Rosjanie są również w tym wypadku nastawieni najbardziej pozytywnie (2% i 76%), Francuzi, Hiszpanie i przede wszystkim Brytyjczycy wykazują się prawdziwym sceptycyzmem. W tych trzech krajach zamiar niedokonywania zakupu jest deklarowany częściej niż zamiar jego dokonania % Jaki maksymalny wysiłek finansowy byłabyś skłonna/byłbyś skłonny ponieść, by nabyć pojazd elektryczny zamiast jego spalinowej wersji? 19% 27% 37% 6% DE Żadnego 1 do 9% drożej 10 do 30% drożej Ponad 30% drożej % DO SPRZEDANIA Kluczowy problem cena W sytuacji nadal trwającego, jeśli nie pogłębiającego się, kryzysu siła nabywcza pozostaje dla Europejczyków poważnym problemem. Wydatki związane z transportem stanowią poważne obciążenie domowych budżetów. Wybory rodzin rzadko są dokonywane na korzyść samochodu. Telefony komórkowe tak, mobilność nie! Samochód uznawany jest często za przesadny luksus, o czym świadczy sukces tanich pojazdów. Czy argumenty ekologiczne i nowoczesna technologia mogą uzasadnić zdecydowanie wyższą średnią cenę sprzedaży pojazdu elektrycznego w stosunku do jego spalinowego odpowiednika? Dla prawie połowy Europejczyków (49%) odpowiedź jest negatywna, a najbardziej niechętnie sięgają do swoich kieszeni Brytyjczycy. Nadal, nawet w kategoriach finansowych, bardzo zmotywowani są natomiast Turcy. Gdyby konieczny był wysiłek finansowy, Europejczycy byliby skłonni zapłacić za pojazd elektryczny maksymalnie 30% więcej niż za pojazd z napędem spalinowym. Znacznie poniżej zapowiadanych cen, czyli rynkowych realiów. Bariery cenowej nie pomogą też pokonać niższe koszty eksploatacji pojazdu z napędem elektrycznym. Będąc w punkcie dealerskim, konsument rzadko bierze pod uwagę całkowite koszty posiadania. Stojąc przed pojazdem, który pragnie nabyć, myśli przede wszystkim o jednorazowej kwocie, którą będzie musiał wydać. Oszacowanie przyszłych kosztów związanych z eksploatacją jest nie tylko trudne, ale przede wszystkim przesunięte na później. 10% 31% % % 7% 202 Francja 03

4 Synteza Wynajem akumulatorów, koszt niepowodzeń handlowych By pokonać tę przeszkodę, niektóre podmioty poszukują rozwiązań. Ponieważ jak wiadomo wysoki koszt pojazdów elektrycznych jest w dużej mierze związany z kosztem akumulatora, narzuca się cudowna recepta: wynajem akumulatora. Jego wynajem za miesięczną ryczałtową opłatą pozwoliłby na zachowanie konkurencyjnej ceny zakupu względem równorzędnych modeli spalinowych. Pytani o tę kwestię Europejczycy mają pewne wątpliwości. 63% z nich deklaruje brak zainteresowania tym systemem. Rosjanie i Włosi są najbardziej otwarci na ten pomysł (47%), podczas gdy Polacy, Turcy, Hiszpanie i Francuzi zdecydowanie go odrzucają. Jakie są potencjalne powody tej niechęci? Są one liczne i różnorodne. Niektóre osoby są bardzo przywiązane do pojęcia własności. Inne podkreślają brak informacji, a więc przejrzystości, przy systemie wynajmu. Paradoksalnie, patrząc na sprawę bardziej ogólnie, akumulator jako rozwiązanie technologiczne traci zwolenników z powodu problemów z niezawodnością, co stanowi utrudnienie dla wszelkich izolowanych handlowo rozwiązań. Czy Twoim zdaniem pojazdy elektryczne stanowią najlepsze przyszłościowe rozwiązanie dla środowiska? 4% 16% Tak 2 7 Nie Niektórzy producenci samochodów proponują wynajem akumulatorów, by zmniejszyć koszt nabycia pojazdu elektrycznego. Czy byłabyś/byłbyś zainteresowana/zainteresowany takim rozwiązaniem? DE 63% 37% Zainteresowany(a) Niezainteresowany(a) DE Wiodąca rola państwa Większość Europejczyków uważa, że ekologia stanowi dosłownie i w przenośni sprawę wagi państwowej. Poczucie to jest dodatkowo wzmacniane przez narodowe debaty w niektórych krajach, np. Grenelle de l environnement we Francji, ale również przez niedawne klęski żywiołowe. Całkowicie logicznie zgadzają się oni, że państwo powinno wspierać przyjazne dla środowiska pojazdy elektryczne. 4% z nich uważa, że uzasadnione jest podejmowanie przez władze publiczne wysiłków na rzecz szybszego rozwoju branży. Niemcy i Brytyjczycy zachowują stosunkową rezerwę, podczas gdy Turcy są największymi zwolennikami podejmowania działań. Odnotujmy, że osiem na dziesięć badanych przez Obserwatora Auto wprowadziło politykę zachęt do nabycia pojazdu elektrycznego. Jednakże 64% Europejczyków sądzi, że państwa mogą zrobić więcej. Pogląd taki wyraża nawet 0% Włochów i Polaków, co jest dość logicznym wynikiem w krajach, gdzie niemal nie istnieją krajowe cele w tej dziedzinie. Podejście domagające się podejmowania działań interwencyjnych jest zresztą ekonomicznie uzasadnione, gdyż według 61% Europejczyków w branży tej będą powstawać nowe miejsca pracy. 2 Samochód elektryczny nie zanieczyszcza Dobra wiadomość dla środowiska Samochód, który pozwala odetchnąć, jak nazywa go jedna z pytanych osób, zbiera wszystkie głosy, gdy pyta się Europejczyków o ekologię. Dla nich jazda na prąd to w pewnym stopniu ratowanie naszej planety... Pogląd taki podziela większość Europejczyków. 4% z nich stwierdza, że jest przekonanych o korzyściach płynących z pojazdów elektrycznych, najlepszego, przyszłościowego rozwiązania w dziedzinie środowiska. W tej kwestii Brytyjczycy znajdują się wśród najmniej entuzjastycznie nastawionych, ale mimo to aprobatę wyraziło jednak 72% spośród nich. Rosjanie, Turcy i Portugalczycy przyjmują postawę bardzo optymistyczną, zaledwie 6% i % z nich nie uważa elektryczności za najlepsze rozwiązanie w tej dziedzinie (wobec średniej 16% dla wszystkich dziesięciu ). Czy Twoim zdaniem władze publiczne podejmują dostateczne wysiłki, by wspierać pojazdy elektryczne? 0% 27% 9% % Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie DE

5 Synteza Samochód raczej atomowy niż spalinowy Europejczycy zdają sobie jednak sprawę, że prąd niekoniecznie jest ekologiczny. A po wypadku w Fukushimie tym bardziej zasadne było zadanie pytania, czy pojazd elektryczny działający na prąd powstały z energii atomowej może nadal zachować korzystny wizerunek czystego pojazdu. Rodzaje elektrowni różnią się znacznie od siebie w zależności od kraju. W Europie udział atomu i węgla/ropy w produkcji energii elektrycznej jest niemal równy (2% i 30%) i wyższy niż udział gazu ziemnego i energii odnawialnej (24 i %). Inne są jednak decyzje dotyczące przyszłości. W Niemczech przewidziana jest rezygnacja z energii atomowej, podczas gdy we Francji, będącej światowym liderem atomowym, energia ta stanowi przedmiot debaty. W tym kontekście 60% Europejczyków uważa, że lepiej jest korzystać z pojazdu w 100% elektrycznego (energia atomowa) niż z klasycznego pojazdu spalinowego. Czy sądzisz, że z punktu widzenia ekologii: lepiej korzystać z klasycznego pojazdu spalinowego (benzyna, diesel) niż z pojazdu w 100% elektrycznego (energia atomowa) 60% 40% 4 lepiej korzystać z pojazdu w 100% elektrycznego (energia atomowa) niż z klasycznego pojazdu spalinowego (benzyna, diesel) Ograniczenia, ale również atuty Naprawdę krótkie trasy Jeżeli jest jakaś dziedzina, w której pojazdy spalinowe radzą sobie dobrze, to jest nią zasięg. Litr benzyny pozwala na przejechanie 2 km to bardzo dużo w porównaniu z zaledwie 0,4 km, które oferuje elektryczny odpowiednik. Nie wszyscy Europejczycy są inżynierami, ale w pełni zdają sobie sprawę z tej słabości. % Europejczyków odrzuca możliwość zakupu pojazdu elektrycznego, jeżeli zasięg nie wyniesie przynajmniej 20 km. W tej kwestii Niemcy i Francuzi są wyjątkowo zgodni i wyraźnie najbardziej wymagający (70% i 71%). Technicznie rzecz biorąc, bariera ta jest do pokonania, ale niewiele pojazdów wprowadzanych na rynek będzie mogło osiągnąć większy zasięg w normalnych warunkach użytkowania. Paradoksalnie, 2% Europejczyków przejeżdża poniżej 100 km dziennie, a 4% z nich pokonuje nawet mniej niż 30 km dziennie. W teorii zasięg akumulatora nie powinien więc stanowić ograniczenia dla tej grupy kierowców. Ale na razie tylko w teorii. Sytuacja nie zmieni się, dopóki wysiłek edukacyjny producentów samochodów mający na celu rozwianie obaw konsumentów nie przyniesie owoców. Dopóki nowe technologie nie przyczynią się do zwiększenia zasięgu, co pozwoli na wyjazd na urlop. I dopóki żywotność akumulatorów będzie przez 74% Europejczyków oceniana jako słaba. Od jakiego poziomu zasięgu byłabyś gotowa/byłbyś gotów nabyć pojazd w 100% elektryczny? Poniżej 100 km Od 101 do 20 km Powyżej 20 km DE Energia atomowa i pojazdy elektryczne, wspólny los To podświadome połączenie energii atomowej z pojazdami elektrycznymi potwierdzone jest również odczuciami Europejczyków dotyczącymi przemian w obu branżach. Niewielka większość uważa, że ich los jest powiązany. Według 2% badanych w razie rezygnacji z energii atomowej samochody elektryczne mogłyby stracić rację bytu. Wycofywanie się Niemiec z wykorzystania tej energii powoduje, że jedynie 43% mieszkańców tego kraju w porównianiu z 4% Francuzów podziela tę opinię. Czy sądzisz, że wątpliwości wokół energii atomowej podważają sens pojazdów elektrycznych? Tak Nie % 23% 22% km DE % 63% 2% 37% DE 07

6 Synteza 31% Doładowanie pewności Będący sercem pojazdu akumulator znajduje się również w samym centrum wątpliwości dotyczących samochodów elektrycznych. Jedna trzecia Europejczyków nie ma pojęcia, ile czasu trwa jego naładowanie. Ale połowa mówi o tym, że wymaga, by akumulator mógł być w pełni naładowany w czasie krótszym niż 2 godziny. Są to pobożne życzenia, gdyż w zależności od mocy i rodzaju gniazdka doładowanie do poziomu 100% zajmuje obecnie od 7, do godzin. Skoro więc problemem jest zasięg, masowe wprowadzenie punktów szybkiego doładowania mogłoby uspokoić kierowców. Żąda tego 90% z nich, a 9% uważa taką usługę za niezbędną. Brytyjczycy są stosunkowo najmniej wymagający, 19% z nich w niewielkim stopniu odczuwa taką potrzebę. Ustawianie punktów szybkiego ładowania przy drogach publicznych jest: 6% konieczne ważne 4% 6 4 niezbyt ważne niepotrzebne Spróbować to zaakceptować Test, który zmienia wszystko lub prawie wszystko października 20 r. 0 mieszkańców regionu Île-de-France przetestowało około trzydziestu pojazdów na 70-kilometrowej trasie. Było to pierwsze tego rodzaju wydarzenie, które pozwoliło konsumentom na dokonanie konfrontacji swej wizji samochodu elektrycznego z rzeczywistością. Próba okazała się niewątpliwie decydująca. 70% badanych uznało pojazd za przyjemniejszy niż identyczny pojazd spalinowy, przy takim samym poczuciu bezpieczeństwa. Spodziewałem się samochodu bez energii, bez przyspieszenia, bez prędkości, bez niczego, a tymczasem jest super! oto odczucie, które podsumowuje ogólną opinię elektrycznych kierowców z tego dnia. Cichość, o której głośno Jeżeli chodzi o brak hałasu, który stanowi ważną różnicę w stosunku do tradycyjnych pojazdów, testujący uważają, że jest on i jednocześnie mniej stresujący, i bardziej korzystny dla środowiska. Europejczycy w pełni zgadzają się z tym odczuciem, nawet jeśli nie mieli okazji wypróbować jazdy samochodem elektrycznym. 94% sądzi, że cisza jest czynnikiem korzystnym dla środowiska akustycznego, gdyż to miejskie zanieczyszczenie stanowi dla nich istotną plagę. 73% uważa też, że spowoduje to zniknięcie jednego ze źródeł stresu. Z drugiej strony, dla 3% pytanych osób jest to nowy element, do którego trzeba się będzie przystosować. Cichość pojazdu elektrycznego będzie... (w % całkowicie się zgadzam i raczej się zgadzam ) DE Niebezpieczna dla pieszych 67% 67% 43% 70% 41% 4% 4% 6% 41% 42% 3% 9% DE Mniej stresująca podczas jazdy Korzystna dla środowiska akustycznego 61% 6% 1% 69% 76% 73% 4% 6% 0% 2% 73% 7% 94% 94% 9% 94% 94% 9% 90% 96% 96% 94% Wojna norm Nie zanosi się na to, by oczekiwania te miały być natychmiast zrealizowane. Jak zdarza się to często w dziedzinie, w której chodzi o hegemonię technologii i przepisów, określenie norm dotyczących punktów ładowania w zakresie bezpieczeństwa oraz protokołów komunikacji punkt pojazd stanowi arenę zaciekłej walki między producentami samochodów a branżą elektryczną. Europejczycy, Amerykanie, Japończycy wszyscy starają się narzucić swoje standardy, by uzyskać korzyści handlowe, które z nich wynikną. Nowym elementem, do którego trzeba się będzie przystosować 1% % % 6% 1% 1% 77% 4% 2% % 3% Bardzo prosta obsługa Europejczycy pozytywnie odbierają prowadzenie samochodu elektrycznego, a jego obsługa wydaje im się jeszcze prostsza. Technologia potwierdza ten pogląd. Silnik elektryczny składa się z około stu części to niewiele wobec kilku tysięcy w przypadku silnika spalinowego. 69% Europejczyków uważa, że obsługa będzie prostsza. Raz jeszcze Turcy są nastawieni najbardziej entuzjastycznie, zaś Niemcy najbardziej sceptycznie (3% wobec 7%). Choć Europejczycy wiedzą, że cena zakupu samochodu elektrycznego będzie przynajmniej na początku wyższa niż w przypadku jego spalinowego odpowiednika, oceniają, iż koszty użytkowania samochodu elektrycznego będą dużo niższe. Optymizm ten uzasadniają dwa czynniki: spadek ceny stu przejechanych kilometrów (zużycie prądu jest tańsze niż zużycie paliwa), ale również spadek kosztów obsługi pojazdu. W konsekwencji 64% Europejczyków uważa, że docelowo eksploatacja pojazdu elektrycznego pozwoli im uzyskać oszczędności. 0 09

7 Synteza Czy sądzisz, że pojazd elektryczny pozwala na zmniejszenie kosztów eksploatacji (to znaczy obsługi, zużycia paliwa itp.) w stosunku do swojego spalinowego odpowiednika? Rozmowa z Nathalie Kosciusko-Morizet, minister ds. ekologii, zrównoważonego rozwoju, transportu i mieszkalnictwa Tak, na pewno 46% % Prawdopodobnie tak % 4% % Prawdopodobnie nie Na pewno nie Nie wiem DE Wyzwanie dla marek i fachowców Przewidywana zróżnicowana wierność marce Samochody elektryczne mają liczne zalety i wydaje się, że roztropnie wykorzystane będą stanowić doskonałe narzędzie handlowe. Relacje między klientami a producentami samochodów powinny więc przeżyć drugą młodość. 7% Europejczyków sądzi, że zakup samochodu elektrycznego umocni ich przywiązanie do obecnej marki pojazdu. Połowa Turków, Niemców i Polaków twierdzi nawet, że jest tego pewna. Zmiany w sieci dealerskiej Wierność ta może się jednak okazać bardziej względna w przypadku sieci stacji obsługi. Połowa Europejczyków wątpi, by obecna sieć była w stanie zapewnić w najbliższej przyszłości właściwą obsługę pojazdów elektrycznych. Portugalczycy i Brytyjczycy przejawiają największy sceptycyzm (2% i 74%), podczas gdy Niemcy i Rosjanie mają a priori zaufanie do swych stacji obsługi (7% i 6%). W odpowiedzi na te wątpliwości sieć będzie musiała podjąć istotne wysiłki w zakresie szkolenia pracowników technicznych, a także przemyśleć aranżację punktów sprzedaży Czy wątpliwości związane z energetyką jądrową zagrażają pojazdom elektrycznym? Kraje opierające się w niewielkim stopniu na energii jądrowej i te, które ogłosiły rezygnację z tej energii w nieodległej przyszłości, jak Niemcy, nie spowolniły swych inwestycji w dziedzinie pojazdów elektrycznych, a nawet wręcz przeciwnie. Europa postawiła sobie za cel redukcję emisji gazów cieplarnianych o 20% do 2020 r. Osiągnięcie tych założeń będzie niewątpliwie wymagać rozwoju ładowalnych pojazdów elektrycznych lub hybrydowych. W których regionach świata całkowity, liczony od wydobycia do zużycia, bilans CO 2 pojazdu elektrycznego jest faktycznie bardziej korzystny niż w przypadku pojazdu spalinowego? We Francji, gdzie produkcja elektryczności powoduje szczególnie niską emisję CO 2, szacuje się, że pojazd elektryczny emituje od 1 do 20 g CO 2 na kilometr, podczas gdy wersja tego samego pojazdu z napędem Diesla lub benzynowym emituje ponad 0 g tego związku. Średni bilans CO 2 pojazdów elektrycznych jest również korzystny na poziomie europejskim i ogólnoświatowym, z wynikami odpowiednio 90 do 0 g i 120 do 0 g CO 2 na kilometr. Przewaga ta z czasem może ulegać jedynie pogłębieniu, gdyż redukcja emisji CO 2 podczas produkcji energii elektrycznej będzie następować szybciej niż usprawnianie silników spalinowych. Nie zapominajmy wreszcie o ważnej przewadze pojazdów elektrycznych w dziedzinie zanieczyszczenia powietrza: nie wydzielają żadnych zanieczyszczeń w naszych miastach, cała emisja skoncentrowana jest w elektrowniach, gdzie może być oczyszczana dużo skuteczniej niż w rurze wydechowej. Jest to jeden z czynników, dzięki któremu będziemy mogli odzyskać czystsze powietrze w mieście. Inwestycje w smart grid* ułatwiłyby promowanie modelu opartego na pojazdach elektrycznych. Na jakim etapie są Pani plany prawno-podatkowe mające na celu promowanie smart grid i Vehicle-to-Grid? Rozwój pojazdów elektrycznych stworzy nowe wyzwania w dziedzinie zarządzania energią. Konieczne będzie wzmocnienie sieci niskiego napięcia oraz inteligentne zarządzanie okresami ładowania, by zapewnić stabilność sieci. W dalszej perspektywie po rozwinięciu technologii (lub produkcji) na odpowiednio dużą skalę pojazd elektryczny mógłby się stać przedłużeniem sieci. Pozwoliłoby to na magazynowanie energii i wprowadzanie jej do ponownego obiegu w sieci w szczytowych * Inteligentna sieć dystrybucji energii wykorzystująca technologie informatyczne do optymalizacji produkcji i dystrybucji oraz lepszego kojarzenia podaży i popytu producentów i konsumentów energii elektrycznej. momentach zapotrzebowania na energię. Rząd wspiera więc te innowacje poprzez inwestycje w przyszłość. Do firm skierowano dwa zaproszenia do składania projektów dotyczących inteligentnych sieci elektrycznych. Zaakceptowano już sześć projektów stanowiących równowartość mln. Czy zużyte akumulatory pojazdów elektrycznych stanowią problem środowiskowy? Czy system recyklingu jest gotowy? Jest to temat, na który zwracamy szczególną uwagę, kwestia zużytych akumulatorów ma bowiem pierwszorzędne znaczenie dla środowiska i bezpieczeństwa publicznego. Producenci mają już obowiązek odbioru zużytych akumulatorów i dokonywania ich recyklingu. I przygotowują się. Na przykład Renault tworzy zakład recyklingu we Flins, a Recupyl proponuje producentom akumulatorów i samochodów specjalną ofertę recyklingu dla pojazdów elektrycznych. Poza recyklingiem pracujemy nad umożliwieniem ponownego wykorzystywania akumulatorów do mniej wymagających zastosowań, np. magazynowania energii w instalacjach produkujących energię odnawialną. 10

8 Synteza Rozmowa z Érikiem Bessonem, ministrem ds. przemysłu, energetyki i gospodarki cyfrowej Jakie jest stanowisko Francji w kwestii rozwoju branży pojazdów elektrycznych? Francja postawiła na to, że po pierwszej fazie wspierania poprzez zachęty publiczne wyłoni się konkurencyjna oferta. Wsparcie to przyjęło w szczególności kształt premii ekologicznej istniejącej od 200 r., pożyczek publicznych związanych z pojazdami o niskiej emisji CO 2, stworzenia ekosystemu przyjaznego dla rozwoju infrastruktury ładowania dzięki Zielonej Księdze przedłożonej przez senatora Louisa Nègre a... Obecnie przeszliśmy do drugiej fazy: oferta staje się bardziej konkretna, przemysł dysponuje odpowiednimi strukturami. Największy przetarg publiczny w Europie przeprowadzony wraz z pocztą i dotyczący floty samochodowej mającej docelowo liczyć 40 tys. pojazdów elektrycznych został wygrany przez Kangoo ZE. Pojazdy elektryczne wkroczą w pełni w życie Francuzów, gdyż urzędy pocztowe w małych miejscowościach i na wsi zostaną w nie wyposażone tak samo, jak miejskie metropolie. Jak w tej kwestii w porównaniu z innymi krajami wypada Francja? Wysiłek podjęty przez Francję jest niewątpliwie największy w Europie, a dwa francuskie koncerny samochodowe zyskały przewagę. Można stwierdzić znaczne postępy w Japonii, szczególnie w przypadku marek Nissan i Mitsubishi, działających wspólnie z odpowiednio Renault i PSA, oraz w Niemczech dzięki Daimlerowi i BMW, ale postępy te są przede wszystkim owocem strategii producentów samochodów. No właśnie, czy wobec niemieckiego systemu wspierającego badania i rozwój francuski system premii przy zakupie pojazdów elektrycznych w wysokości 000 jest rzeczywiście skuteczny, czy też jest korzystny jedynie dla producentów? Pogląd, jakoby producenci odbijali sobie premię bezpośrednio przy zakupie, podnosząc o jej równowartość ceny pojazdów elektrycznych, jest fałszywy. Wystarczy przestudiować strukturę kosztów łańcucha produkcji pojazdu elektrycznego: producenci nie odnotowują jak na razie żadnych zysków. Ponadto francuski system uprzywilejowuje oba krańce łańcucha, kładąc nacisk zarówno na badania i rozwój, szczególnie poprzez kredyt podatkowy przeznaczony na badania, jak i na wsparcie popytu poprzez premie przy zakupie. Czy elektromobilność pozwoli na tworzenie miejsc pracy we Francji, czy też nastąpi jedynie zjawisko zastępowania miejsc pracy zlikwidowanych w branży spalinowej? Tworzenie miejsc pracy nabiera już konkretnych kształtów: Renault rozpoczął zatrudnianie 400 osób w Maubeuge, po którym nastąpi dalsza rekrutacja w zakładzie produkcyjnym Zoé we Flins; Bolloré zatrudnił tysiąc ambas adorów Autolib towarzyszących użytkownikom na ulicy i w centrum obsługi telefonicznej w Vaucresson; Venturi ma właśnie otworzyć zakład na południu Francji; Exagon Motors utworzył 200 miejsc pracy przy produkcji swego elektrycznego samochodu typu grand tourer Furtive... Drobne strumyczki łączą się w wielkie rzeki i biorąc pod uwagę fakt, że produkcja pojazdów elektrycznych jest dopiero w powijakach, będziemy obserwować poszerzanie gamy produktów tworzące nowe miejsca pracy, nie zaś je zastępujące. Czy jest to dla Francji realna szansa na znalezienie nowych rynków eksportowych? Tak, jest to jeden z celów. Na przykład Bolloré, inwestując w Blue Car, zdobywa wiodącą pozycję w dziedzinie technologii akumulatorów magazynujących energię. Od 2004 r. Francja odnotowuje deficyt handlowy w branży motoryzacyjnej. Czy pojazdy elektryczne pozwolą na odwrócenie tego trendu? Mamy taką nadzieję. Do tego czasu już teraz umożliwiają francuskim producentom zaistnienie za granicą, w szczególności Renault, które zawarło w Izraelu partnerstwo z Better Place. Czy Francja dysponuje kompletnym łańcuchem produkcji uwzględniającym sprzedaż i serwis oraz związane z tym ośrodki szkoleniowe? Przyszłość to rzeczywiście nie tylko zawody o dużej wartości dodanej, takie jak zawód inżyniera. Trzeba tworzyć również miejsca pracy wymagające niższych kwalifikacji, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania przemysłu. Zmiana odbędzie się stopniowo; mechanik naprawiający silnik samochodu już dzisiaj jest w rzeczywistości elektronikiem. Wprowadzaniem zmian zajmują się producenci, tak jak Groupe RNARD, właściciel dużej sieci salonów samochodowych na południu i zachodzie Francji, dysponujący szkołą doskonalącą w dziedzinie nowych funkcji handlowych. Zmiana ta będzie następować w miarę wymiany floty samochodowej, która przypomnijmy do roku 2020 powinna liczyć od 1% do 20% pojazdów elektrycznych. POJAZD ELEKYCZNY W OCZACH KONSUMENTÓW 1.1. Europejczycy i samochód elektryczny: kontakt nawiązany str Pojazd elektryczny: przetestowali, polubili! str

9 Pojazd elektryczny w oczach konsumentów 1.1. Europejczycy i samochód elektryczny: kontakt nawiązany Korzyści, jakie daje pojazd elektryczny (w % zainteresowanych) DE Przed zagłębieniem się w techniczne meandry budowy pojazdów elektrycznych Obserwator Auto pragnął zmierzyć a priori zainteresowanie konsumentów europejskich technologią, która zapowiada się rewolucyjnie. Zapytał więc Europejczyków, czy po stuleciu przejechanym pojazdami spalinowymi docenią napędy elektryczne? Jakie są ich zdaniem atuty tych nowych pojazdów? Ich słabości? Czy są gotowi na zmiany? Jest ekologiczny 66% 73% 0% 69% 7% 66% 7% 74% 70% 4% 70% Jest ekonomiczny 4% 4% 44% 1% 36% 49% 64% 6% 1% 67% 3% Jest nowoczesny, to przyszłość 2% 27% 22% 27% 31% 37% % 20% 34% 40% 29% Jest cichy 19% 24% 22% 23% % 2% % 6% 19% % 19% Jest pewny 13% 3% 4% 2% 4% % 2% % 6% % 6% Kusząca technologia... Niezależnie od aspektów technicznych, środowiskowych czy ekonomicznych związanych z pojazdami elektrycznymi większość Europejczyków dała się uwieść elektrycznej rewolucji. Zainteresowanie tego typu pojazdami deklaruje 71% pytanych osób. Rosjanie i Turcy przyjmują tę technologię ze szczególnym entuzjazmem, zapewne wciąż jeszcze przyciągani czymś, co wydaje im się prawdziwą nowością (około 90% zainteresowanych), podczas gdy mieszkańcy Francji i Wielkiej Brytanii, gdzie pojazdy elektryczne są już trochę bardziej konkretną rzeczywistością, należą do największych sceptyków (mniej niż 60% zainteresowanych). Czy jesteś generalnie zainteresowana/zainteresowany pojazdem w 100% elektrycznym? Tak Nie Potencjalni nabywcy Prawie 60% zapytanych Europejczyków bierze pod uwagę zakup pojazdu elektrycznego w przyszłości. Auta te nie odnoszą jednak takiego samego sukcesu w całej Europie: chęć ich nabycia deklaruje mniej niż jedna trzecia Brytyjczyków, natomiast w przypadku Turcji i Rosji zakup pojazdu elektrycznego rozważa opowiednio 0% i 7% mieszkańców. Wydaje się, że serca Europejczyków zostały podbite przez pojazdy elektryczne, ale aby przeszli do czynów, trzeba ich będzie przekonać do poniesienia takiego wydatku. Czy wzięłabyś/wziąłbyś pod uwagę zakup pojazdu w 100% elektrycznego? 60 DE pozytywny wizerunek Pojazdy elektryczne mają bardzo korzystny wizerunek: siedmiu na dziesięciu Europejczyków ocenia, że taki samochód jest przede wszystkim ekologiczny. Tylko Turcy bardziej niż ekologiczność doceniają ekonomiczność (odpowiednio 4% i 67%). Dla pozostałych korzyść finansowa pojawia się na drugim miejscu (wspomina o niej 3% osób), daleko przed takimi cechami jak nowoczesny (29%), cichy (19%) i pewny (6%). Wielu Europejczyków sądzi, że eksploatacja pojazdu elektrycznego będzie bardziej ekonomiczna niż w przypadku jego spalinowego odpowiednika Tak Nie Nie wiem DE

10 Pojazd elektryczny w oczach konsumentów 1.2. Pojazd elektryczny: przetestowali, polubili! Cena i zasięg: główne słabe punkty Jeśli prawie 30% Europejczyków nie deklaruje a priori zainteresowania pojazdami elektrycznymi, to dlatego, że technologia ta, jakkolwiek rewolucyjna, posiada słabe strony, których nie ma technologia spalinowa. Nie jest wielką niespodzianką, że główną przyczyną braku zainteresowania wskazywaną przez 41% respondentów w dziesięciu krajach jest wysoki koszt. Pojazd elektryczny jest nie tylko odbierany jako zbyt drogi, ale ponadto dla 37% respondentów jego zasięg jest niewystarczający. W niektórych krajach, jak Niemcy, Hiszpania, Francja, Rosja czy Turcja, zasięg akumulatora elektrycznego auta jest nawet problemem numer jeden, dopiero po nim wymieniana jest cena produktu (prawdopodobnie dlatego, że technologia elektryczna nie jest dopracowana w kwestii zasięgu, może się wydawać zbyt droga). Podsumowując: 16% Europejczyków deklaruje brak zaufania do pojazdów elektrycznych, najwięcej w Rosji (2%), Polsce (24%) i Turcji (23%) w tych krajach technologia ta musi jeszcze wykazać swe atuty. Zaraz za brakiem zaufania plasuje się długi czas ładowania, odbierany jako przeszkoda przez 1% pytanych osób, przy czym 39% w Rosji. października 20 r. Obserwator Auto umożliwił 0 mieszkańcom regionu Île de France wybranym przez TNS Sofres przetestowanie pojazdu elektrycznego w warunkach rzeczywistych. Do dyspozycji badanych oddano około trzydziestu samochodów i polecono im przemierzyć nimi trasę o długości 70 km. Przed jazdą i po niej wręczono testującym kwestionariusz, by móc przeanalizować to, w jaki sposób doświadczenie jazdy pojazdem elektrycznym wpłynęło na ich wstępne założenia. Miłe niespodzianki dotyczące prowadzenia... Czy Twoim zdaniem prowadzenie pojazdu elektrycznego w porównaniu z pojazdem spalinowym jest: Czy Twoim zdaniem estetyka pojazdu elektrycznego w porównaniu z pojazdem spalinowym jest: przyjemniejsze(a) w dużej mierze identyczne(a) mniej przyjemne(a) Powody braku zainteresowania samochodami elektrycznymi DE To jest za drogie! 40% 43% 39% 47% 3% 2% 42% 34% 23% 20% 41% Zasięg jest niewystarczający 49% 42% 41% 0% 37% 6% 39% 34% 30% 30% 37% Nie mam zaufania % 17% % 10% 19% 24% % 12% 2% 23% 16% Długo się ładuje 13% % % 12% 10% 9% % 2% 39% % 1% Nie mam jak naładować akumulatora Ma mniej mocy niż pojazd spalinowy To niebezpieczne (akumulator...) % 10% 1% 12% 13% 17% 10% % 3% 1% 12% 13% % 1% 6% 9% 13% 9% 12% 19% 23% 12% 2% 1% 1% 2% 0% 1% 3% 2% 3% % 2% 17 Przed jazdą 30 Po jeździe Przed jazdą Po jeździe 70% kierowców po przetestowaniu uważa samochód elektryczny za bardziej przyjemny w prowadzeniu od jego spalinowego odpowiednika. Tylko 33% z nich sądziło tak przed tym testem....bilans bezpieczeństwa jest natomiast trochę mniej korzystny Czy Twoim zdaniem, w porównaniu z pojazdem spalinowym, w pojeździe elektrycznym czułabyś/czułbyś się: bardziej bezpiecznie tak samo bezpiecznie mniej bezpiecznie 9 16 Przed jazdą Po jeździe 17

11 Pojazd elektryczny w oczach konsumentów Cisza: w sumie raczej komfort niż zagrożenie... Samochód elektryczny będzie w naturalny sposób cichy. Czy jako kierowca uważasz to za: przed jazdą po jeździe Niebezpieczeństwo dla pieszych 49 4 Nowy element, do którego trzeba się przystosować 9 Korzystny element dla środowiska akustycznego...choć użytkownicy sygnalizują potrzebę zwiększenia głośności pojazdu na zewnątrz Czy sądzisz, że słuszne byłoby sztuczne zwiększenie głośności pojazdu? Wewnątrz kabiny, by słyszeć silnik Tak Nie Na zewnątrz kabiny, by być słyszanym przez pieszych 2 27 POJAZD ELEKYCZNY Z TECHNICZNEGO PUNKTU WIDZENIA 2.1. Pojazd elektryczny: jak to działa? str Zasięg akumulatora: kluczowe wyzwanie str Ładowanie pojazdu elektrycznego: wiele pytań, mało odpowiedzi str Prowadzenie pojazdu elektrycznego: prawdziwa przyjemność str Pojazd elektryczny: między prostotą silnika a skomplikowaniem akumulatora str Przed jazdą Po jeździe Przed jazdą Po jeździe Pojazd elektryczny: potencjał wynajmu Czy byłabyś/byłbyś a priori zainteresowana/zainteresowany użytkowaniem pojazdu elektrycznego poprzez system wynajmu? Tak Nie Przed jazdą Po jeździe

12 Pojazd elektryczny z technicznego punktu widzenia 2.1. Pojazd elektryczny: jak to działa? Zasięg akumulatora: kluczowe wyzwanie Jeśli pojawienie się pojazdów elektrycznych zapowiada się jako prawdziwa zmiana w historii motoryzacji, to dlatego, że z punktu widzenia techniki różnią się one znacznie od pojazdów spalinowych. Silnik Diesla lub benzynowy Odzyskiwanie energii podczas hamowania Objaśnienie Tandem silnik elektryczny akumulator to kluczowy element samochodu elektrycznego. Istnieją trzy rozwiązania elektryczne różniące się układem napędowym: całkowicie elektryczny, hybrydowy z możliwością ładowania lub elektryczny z przedłużeniem zasięgu. Pojazdy w 100% elektryczne, których jedynym źródłem energii jest prąd, działają dzięki ładowanym akumulatorom, podobnym do tych, których używamy w naszych komputerach przenośnych, telefonach komórkowych. Akumulator taki służy do przechowywania energii elektrycznej i przekazywania jej do elektrycznego silnika, połączonego bezpośrednio z kołami. Elektryczny napęd może być wspomagany silnikiem spalinowym (silnikiem benzynowym lub Diesla): tak właśnie jest w przypadku pojazdu hybrydowego z możliwością ładowania, znanego Pojazdy elektryczne: prezentacja zasad działania Pojazd hybrydowy z możliwością ładowania (VHR) Odzyskiwanie energii podczas hamowania również pod nazwą plug-in hybrid (taka wersja Toyoty Prius jest planowana na 2012 r.) oraz pojazdu elektrycznego o przedłużonym zasięgu, zwanego range extender (reprezentowanego przez Chevroleta Volt). Tryb pracy range extendera jest zbliżony do pojazdu w 100% elektrycznego, gdyż w odróżnieniu od pojazdu hybrydowego z możliwością ładowania koła są napędzane tylko silnikiem elektrycznym, zaś silnik spalinowy służy jedynie do doładowywania akumulatora, gdy jest rozładowany. Pojazd elektryczny o przedłużonym zasięgu Odzyskiwanie energii podczas hamowania Pojazd elektryczny Objaśnienie Napęd stricte elektryczny budzi jeszcze wątpliwości dotyczące akumulatora (zasięg, sieć ładowania): obawa przed awarią jest niewątpliwie hamulcem dla użytkownika udającego się często w długie trasy. Ilość energii, którą można przechowywać w akumulatorze rozsądnych rozmiarów, jest dużo niższa od ilości energii mieszczącej się w zbiorniku benzyny o podobnej wielkości. Dzięki kilogramowi benzyny samochód może bowiem przejechać średnio 2 km, podczas gdy naładowany kilogram najlepszych istniejących obecnie Porównanie zasięgu różnych rodzajów napędu (w km) Pojazd spalinowy Pojazd hybrydowy z możliwością ładowania Pojazd elektryczny o przedłużonym zasięgu Pojazd elektryczny 0 30 Zasięg silnika elektrycznego akumulatorów litowo-jonowych daje zasięg na poziomie zaledwie 0,4 km! Zasięg w pełni naładowanego pojazdu elektrycznego jest więc dużo mniejszy niż auta spalinowego z pełnym bakiem, co widać na poniższym rysunku. Zasięg silnika spalinowego Źródło: BIPE, według danych producentów Silnik Diesla lub benzynowy Generator elektryczny Silnik elektryczny Silnik spalinowy Akumulator Łączenie ze sobą napędu spalinowego i elektrycznego jest korzystne, gdyż stanowi odpowiedź na jeden z problemów, któremu musi stawić czoła użytkownik pojazdu w 100% elektryczego, czyli ograniczenie zasięgu. Trzeba ponadto odnotować, że wartości te obliczono dla cykli zwanych znormalizowanymi (New European Driving Cycle lub NEDC w Europie to profil trasy pozwalający na standaryzację homologacji pojazdów), nieuwzględniających stylu jazdy kierowcy bardziej lub mniej agresywnego w warunkach rzeczywistych. Szacuje się, że rzeczywisty zasięg może ulec zmniejszeniu o 1% do 40% w przypadku kierowców o sportowym stylu jazdy, którzy stanowią podobno, w oparciu o deklaracje, 20% zmotoryzowanych Europejczyków. Tak więc pojazdy, których zapowiadane zużycie wynosi 13 kwh/100 km, zużywają w rzeczywistości około 20 kwh/100 km. Ponadto, o ile w przypadku auta spalinowego ogrzewanie pochodzi ze zwykłego odzyskiwania nieuniknionego ciepła powstającego przy spalaniu 20 21

13 Pojazd elektryczny z technicznego punktu widzenia paliwa, o tyle w przypadku pojazdu elektrycznego jego uruchomienie zużywa duże ilości prądu, co przy dużych mrozach może zredukować zasięg o 20% do 2%. Branża samochodowa rozwija jednak obecnie systemy pomp ciepła służących do ogrzewania i klimatyzacji, zdolne ograniczyć zużycie prądu przy identycznych wynikach. Podsumowując, w rzeczywistych warunkach jazdy zasięg pojazdu elektrycznego może się zmniejszyć do 0-0 km. Czy jest to jednak naprawdę problem? Kilometraż w normalnym dniu tygodnia tylko samochody prywatne Poniżej 16 km Od 16 do 30 km Od 31 do 0 km Od 1 do 100 km Powyżej 100 km DE W Europie 2% regularnie prowadzących kierowców przejeżdża w normalnym dniu tygodnia mniej niż 100 km, a aż 4% z nich przejeżdża dziennie mniej niż 30 km! Oczywiście występują różnice między krajami: na dwóch krańcach są Włochy, gdzie miłość do samochodów połączona z gorszą jakością sieci transportu publicznego powoduje, że 40% kierowców przejeżdża ponad 100 km dziennie, oraz Niemcy, Hiszpania i Wielka Brytania, gdzie ponad % użytkowników samochodów przejeżdża poniżej 30 km w ciągu doby Zasięg na co dzień: między potrzebami teoretycznymi a potrzebami psychologicznymi W teorii większość codziennych potrzeb w dziedzinie mobilności mogłaby być zaspokajana przez pojazd w 100% elektryczny. Niemniej jednak brak jest akceptacji społecznej, gdyż przywiązanie do samochodu do wszystkiego który służy zarówno do przejechania co rano kilometra, by kupić chleb, jak i do wyjazdu raz w roku na wakacje 1000 km od domu trzyma się mocno. Potrzebna jest więc wielofunkcyjność. Konieczne są również psychologiczne poczucie pewności i brak obaw o rozładowanie akumulatora: choć odległości pokonywane w normalnym dniu tygodnia odpowiadają w większości zasięgowi zapewnianemu przez akumulatory, kierowcy mogą się słusznie obawiać sytuacji o charakterze bardziej wyjątkowym, które zmusiłyby ich do pokonania większej niż zwykle liczby kilometrów lub do pozostawania dłużej, niż planowali, w samochodzie (strajki, śnieg itp.). Tak więc % Europejczyków deklaruje gotowość przejścia na jazdę na prąd pod warunkiem, że akumulator zagwarantuje zasięg przekraczający 20 km! Co dziwne, w Niemczech poziom ten osiąga 70%, podczas gdy jak widzieliśmy to w tym kraju udział długich przejazdów jest najmniejszy! Odwrotnie jest we Włoszech tam gdzie proporcjonalnie liczniejsi są kierowcy przejeżdżający codziennie długie trasy, jedynie 46% domaga się dużego zasięgu. Od jakiego poziomu zasięgu byłabyś gotowa/byłbyś gotów nabyć pojazd w 100% elektryczny? Poniżej 100 km Od 101 do 20 km Powyżej 20 km Powiedzieli DE To nas ogranicza, to stresujące! Hamulcem jest zasięg. Myślę, że można przejechać 160 km. Zasięg należy podawać nie w kilometrach, ale w czasie, ponieważ w korkach też następuje zużycie! Obecnie kierowca pragnący pokonywać okazjonalnie długie trasy samochodem ma do dyspozycji kilka rozwiązań: pojazdy hybrydowe z możliwością ładowania oraz pojazdy elektryczne o przedłużonym zasięgu stanowią szczególnie dobre rozwiązanie, gdyż zachowują się jak pojazdy elektryczne na krótkich dystansach i jak pojazdy spalinowe na najdłuższych trasach; okazjonalny wynajem pojazdu spalinowego do przejazdów długodystansowych; jest to kwestia, którą poruszymy dalej w niniejszym wydaniu Obserwatora Auto; szybkie ładowanie lub automatyczna wymiana akumulatorów (quick drop), umożliwiające ładowanie w ciągu zaledwie kilku minut

14 Pojazd elektryczny z technicznego punktu widzenia Ładowanie pojazdu elektrycznego: wiele pytań, mało odpowiedzi Jakie rozwiązania i sposoby ładowania będą dostępne dla kierowców po pojawieniu się pojazdów elektrycznych na naszych drogach? Ładowanie w domu? W miejscu pracy? Na ulicy? Pojazd elektryczny może być ładowany za pomocą różnych rodzajów zgodnych z normami gniazdek. W Europie możliwe jest doładowanie go za pomocą domowych gniazdek 220 V przy natężeniu 16 lub 32 A. Czas ładowania zależy od mocy dostarczonej do gniazdka. W przypadku gniazdka domowego potrzeba będzie średnio od 7, do godzin, by naładować w 100% akumulator o pojemności 24 kwh. Czas niezbędny do naładowania w 100% w zależności od rodzaju gniazdka założenie: akumulator o pojemności 24 kwh (w godzinach) Staje się bowiem jasne, że nie można dyskutować o problemie zasięgu i ogólnie o pojazdach elektrycznych, nie mówiąc jednocześnie o warunkach ich ładowania. 10,9 Ile czasu trwa ładowanie akumulatora? Co trzeci Europejczyk nie zna odpowiedzi! Ile trwa ładowanie akumulatora? Dobre pytanie odpowiadają Europejczycy! Co trzeci konsument stwierdza, że nie jest w stanie ocenić czasu potrzebnego do całkowitego naładowania pojazdu elektrycznego. Różnice między krajami są niewielkie. Tylko Rosjanie czują się lepiej poinformowani, z brakiem odpowiedzi na poziomie zaledwie %. Wśród pozostałych wypowiadających się dwóch trzecich respondentów większość sądzi, że naładowanie energii do pełna zajmie od dwóch do ośmiu godzin. Rosjanie wykazują się trochę większym optymizmem od swych sąsiadów, ponieważ dwa razy więcej z nich jest zdania, że ładowanie potrwa krócej niż dwie godziny (31% wobec średnio 1% w dziesięciu krajach). Globalnie jednak oszacowanie to pokazuje, że Europejczycy zdają sobie sprawę, iż pojazdy elektryczne zmienią stosunek do samochodu. Ile Twoim zdaniem trwa całkowite naładowanie akumulatora? Poniżej 2 godzin Od 2 do godzin Ponad godzin Nie wiem Gniazdko domowe 7, Dedykowane gniazdko domowe Źródło: BIPE na podstawie prasy specjalistycznej 1,1 Wzmocnione gniazdko komercyjne Należy również zauważyć, że operator mobilności Better Place rozwija system stacji pozwalających na automatyczną wymianę rozładowanego akumulatora na w pełni naładowany w ciągu zaledwie kilku minut. 0,6 Szybkie doładowanie DE 24 2

15 Pojazd elektryczny z technicznego punktu widzenia Czas ładowania: potencjalny hamulec rozwoju pojazdów elektrycznych Choć europejski konsument dosyć trafnie ocenia czas niezbędny do przeprowadzenia ładowania, nie deklaruje jednak gotowości do przejścia na rozwiązanie całkowicie elektryczne. Zapewne właśnie dlatego, że dobrze zrozumiał, iż przy pojeździe elektrycznym być może będzie musiał zmienić swe przyzwyczajenia! Prawie co drugi Europejczyk uważa bowiem, że maksymalny czas ładowania nie powinien przekraczać dwóch godzin, a 13% nawet nie bierze pod uwagę zakupu pojazdu elektrycznego, jeżeli zatankowanie do pełna będzie wymagać ponad 30 minut. Portugalczycy i Hiszpanie są najbardziej wymagającymi Europejczykami, odpowiednio 67% i 62% osób zdecydowałoby się jeździć pojazdem elektrycznym, gdyby czas ładowania wynosił poniżej dwóch godzin. Rosjanie i Brytyjczycy są wśród najmniej wrażliwych na czas ładowania, dwie trzecie spośród nich zaakceptowałoby czas ładowania przekraczający dwie godziny (wobec średnio 1% dla wszystkich dziesięciu ). Ile powinien wynosić maksymalny czas ładowania akumulatora, abyś rozważyła/rozważył zakup pojazdu elektrycznego? 7 42 Poniżej 30 minut Od 30 minut do 2 godzin Od 2 do godzin Ponad godzin Biorąc pod uwagę znaczący czas ładowania pojazdu elektrycznego w najbardziej rozpowszechnionych gniazdkach, czyli gniazdkach domowych, można przypuszczać, że większość użytkowników będzie przeprowadzać ładowanie w nocy w domu lub w trakcie dnia w miejscu pracy. Gniazdka przyspieszonego ładowania (22 kw, 1 godz.) byłyby raczej używane na parkingach publicznych i w centrach handlowych, gdzie średni czas postoju jest równy czasowi ładowania. Gniazdka szybkiego ładowania byłyby usytuowane na ulicach i odgrywałyby przede wszystkim rolę psychologiczną, pozbawiając kierowcę obaw przed sytuacją awaryjną. Jeżeli rozwinie się rozwiązanie quick drops, stacje byłyby budowane jak obecne stacje paliw, w szczególności przy autostradach. 90% Europejczyków chce punktów ładowania na ulicach By pojazdy elektryczne miały jak największe szanse na rozwój, branża musi towarzyszyć konsumentom, dbając o to, aby zmiana nie była zbyt brutalna. Towarzyszenie to będzie musiało obejmować instalację punktów szybkiego ładowania na ulicach: liczby mówią bowiem same za siebie, 90% Europejczyków domaga się takiej infrastruktury, w tym 9% uważa ją wręcz za niezbędną! Obawa przed brakiem prądu jest więc wyraźnie obecna w umysłach konsumentów i choć obecnie występują jeszcze wątpliwości co do wpływu szybkiego ładowania na żywotność akumulatorów, punkty szybkiego ładowania będą konieczne, przynajmniej na początku, by zapewnić spokój ducha przyszłym użytkownikom pojazdów elektrycznych. Włosi, Portugalczycy, Rosjanie i Turcy są w tej kwestii najbardziej wymagający. Natomiast % Brytyjczyków, którzy jak stwierdziliśmy są najmniej wrażliwi na czas ładowania, ocenia te awaryjne punkty jako niepotrzebne (wobec średniej dla dziesięciu na poziomie 4%) DE Instalacja punktów szybkiego ładowania przy drogach publicznych jest: konieczna ważna niezbyt ważna niepotrzebna Powiedzieli Czy samochód zapali, jeśli będzie w trakcie ładowania, a ja będę musiał wstać w nocy, by odwieźć kogoś błyskawicznie do szpitala? DE 26 27

16 Pojazd elektryczny z technicznego punktu widzenia Powiedzieli Jest niewiele punktów ładowania. Pod moim budynkiem nie ma możliwości ładowania. Nie jest pewne, czy znajdziemy punkt, w którym będziemy mogli doładować samochód. Kierując się tą samą logiką, Europejczycy wydają się również przekonani do koncepcji szybkiego ładowania typu quick drops, pozwalającego w zaledwie kilka minut na wymianę rozładowanego akumulatora na doładowany: 4% ankietowanych deklaruje, że są bardzo zainteresowani lub raczej zainteresowani tym wygodnym rozwiązaniem! Jak na razie jednak ta wymagająca znacznych inwestycji logistycznych i finansowych technologia nie obejmuje europejskich, w których prowadzono badanie. Europejczycy będą się więc musieli na początku zadowolić rozwiązaniami opartymi na ładowaniu w miejscu zamieszkania lub pracy, mając jednak pewność, że w razie potrzeby będą mogli szybko przeprowadzić doładowanie na ulicy... Europejczycy nie boją się ładowania w domu 70% Europejczyków jest zdania, że ładowanie pojazdu elektrycznego w domu nie stanowi zagrożenia. Turcy (63%), Hiszpanie (60%) i Rosjanie (%) wykazują jednak trochę więcej oporów niż ich sąsiedzi, podczas gdy Niemcy i Belgowie darzą takie rozwiązanie największym zaufaniem. Czy zaufanie to stanowi dowód udanej komunikacji ze strony instalatorów osprzętu elektrycznego, którzy gwarantują, że rozwiązania będą zgodne z normami bezpieczeństwa? Czy też, wyjaśnienie mniej optymistyczne, europejski konsument łudzi się, sądząc, że będzie mógł podłączyć swój elektryczny pojazd do tego samego gniazdka co lodówkę? Ładowanie pojazdu elektrycznego w domu jest niebezpieczne Zgadzam się Nie zgadzam się Jeżeli stacje obsługi oferowałyby usługę wymiany rozładowanego akumulatora na akumulator naładowany w ciągu kilku minut, czy byłabyś/byłbyś nią: zainteresowana(y) niezainteresowana(y) DE DE Powiedzieli Można podłączyć go w domu czy potrzebne jest specjalne gniazdko? We Francji Zielona Księga dotycząca infrastruktury ładowania przedstawiona przez senatora Louisa Nègre a na życzenie premiera szacuje, że: 0% ładowań będzie się odbywać w przestrzeni prywatnej (miejsce zamieszkania, a w przypadku pojazdów flotowych firma itp.); 1% na parkingach publicznych; % na ulicach. Istnieje wiele wątpliwości dotyczących ładowania, ale niektóre z nich są właśnie rozwiązywane: określenie norm dotyczących punktów ładowania w zakresie bezpieczeństwa oraz protokołów komunikacji punkt pojazd stanowi przedmiot zaciekłej walki między producentami samochodów i branżą elektryczną z Europy, Ameryki i Japonii wszyscy starają się narzucić własne standardy. Tymczasem w dziedzinie bezpieczeństwa i szybkości ładowania pilne staje się wyjaśnienie sytuacji i wprowadzenie norm, przynajmniej w skali Unii Europejskiej. Od tego zależy właściwy przebieg rozwoju pojazdów elektrycznych; możliwość ładowania w domowych niededykowanych gniazdkach jest również nieokreślona. Branża elektryczna ostrzega przed stosowaniem gniazdek, które nie są dostosowane do wytrzymywania takiej mocy co noc i mogą się topić oraz wywoływać pożary. Promują więc zainstalowanie dedykowanego wzmocnionego gniazdka, które jest jednak droższe według swych krytyków zwiększałoby jeszcze bardziej koszt pojazdu, uznawany już i tak za duży; kluczową kwestią jest instalowanie gniazdek elektrycznych w garażach i na parkingach budynków wielorodzinnych: we Francji Ministerstwo Środowiska 2 29

17 Pojazd elektryczny z technicznego punktu widzenia ułatwiło właśnie zatwierdzanie takich instalacji przez Walne Zgromadzenie Współwłaścicieli. Ministerstwo wprowadza również prawo do gniazdka dla lokatorów; pomimo postępów w dziedzinie akumulatorów nie jest jeszcze oczywiste, czy mogą one znosić bez szkody szybkie doładowanie z większą lub mniejszą częstotliwością; jest to czynność obciążająca chemiczne elementy akumulatora. Prowadzenie pojazdu elektrycznego: prawdziwa przyjemność Samochód elektryczny był długo obciążony niezbyt korzystnym wizerunkiem pojazdu ociężałego i niezrywnego. Wizerunek ten, wywodzący się z pojazdów starszej generacji wykorzystujących akumulatory ołowiowe lub niklowe, jest dziś całkowicie nieprawdziwy. Wystarczy wsiąść do Tesli Roadster (0-100 km/h w 3,7 s), by natychmiast zdać sobie z tego sprawę! Obecnie stosowane akumulatory litowe posiadają coraz wyższą moc i mogą być łączone z superkondensatorami, dzięki czemu można uzyskać punktowy wzrost mocy. Ponadto silnik elektryczny pozwala osiągnąć bardzo wysoki moment obrotowy, również na niskich obrotach, dzięki brakowi przekładni, co zapewnia pojazdom elektrycznym, nawet w segmencie popularnym, dobre przyspieszenie w jeździe miejskiej. Pojazd elektryczny: mniejsze zanieczyszczenie akustyczne Niektórzy uważają cichość pojazdów elektrycznych za zagrożenie. Kilka marek opracowuje nawet brzęczyki instalowane w pojazdach, by sygnalizować ich obecność w środowisku miejskim. Rzeczywiście po stu latach obecności silników spalinowych, zwanych wybuchowymi, nasze społeczeństwa przyzwyczaiły się do zdawania się w ruchu ulicznym na słuch. Ilu z nas przechodzi przez ulicę, rozglądając się w obie strony? Tak więc ponad połowa Europejczyków uważa, że cisza będzie niebezpieczna dla pieszych (3%), niemniej występują wyraźne różnice między krajami: Francuzi, Brytyjczycy, Belgowie i Niemcy wyrażają szczególne zaniepokojenie tą kwestią. Te same zresztą kraje są w najmniejszym stopniu przekonane co do poprawy komfortu, do którego przyczynia się cicha praca silnika: mniej niż 70% respondentów w tych państwach sądzi, że cisza będzie mniej stresująca podczas jazdy europejska średnia wynosi 73%. Cisza stanowi nowy element, do którego kierowcy będą musieli się przystosować, ale to przede wszystkim atut pojazdu elektrycznego, gdyż 91% Europejczyków uważa, że pozwoli on na obniżenie poziomu zanieczyszczenia akustycznego. Cichość pojazdu elektrycznego będzie: (% całkowicie się zgadzam i raczej się zgadzam ) Przed testem Powiedzieli PO teście Nie robi na mnie dobrego wrażenia, dla mnie to trochę jak samochody niewymagające prawa jazdy. Pojazd bez energii, bez przyspieszenia, bez prędkości. Powiedzieli Korzystna dla środowiska akustycznego Nowym elementem, do którego trzeba się będzie przystosować Mniej stresująca podczas jazdy Niebezpieczna dla pieszych DE 7% 94% 94% 9% 94% 94% 9% 90% 96% 96% 94% 1% % % 6% 1% 1% 77% 4% 2% % 3% 61% 6% 1% 69% 76% 73% 4% 6% 0% 2% 73% 67% 67% 43% 70% 41% 4% 4% 6% 41% 42% 3% Spodziewałem się samochodu bez energii, bez przyspieszenia, bez prędkości, bez niczego, a tymczasem to przypomina raczej pojazd na benzynę, jest super! Przyspieszenie jest niewiarygodne: to szybko reagujący, sportowy samochód! Łatwość prowadzenia miło mnie zaskoczyła. Nie stresujemy się, że silnik zgaśnie. Ma się wrażenie latania, jest mniej wibracji. Inną cechą charakterystyczną pojazdów elektrycznych jest oczywiście brak hałasu, szczególnie przy niskiej prędkości. Po zatrzymaniu cisza jest całkowita, a przy dużej prędkości poza lekkim gwizdem silnika elektrycznego i ruchem powietrza słychać jedynie toczenie się kół po nawierzchni. Powiedzieli Mniej stresująca i spokojniejsza jazda. Brak hałasu jest naprawdę miły. Spokojniejsza, bardziej relaksująca atmosfera. Boję się, że piesi będą przechodzić, nie patrząc. Będzie mnie to motywować do większej ostrożności. Przekroczyłem prędkość, nie zdając sobie z tego sprawy: brak hałasu jest mylący! 30 31

18 Pojazd elektryczny z technicznego punktu widzenia 2.. Pojazd elektryczny: między prostotą silnika a skom pli - kowaniem akumulatora Pojazd spalinowy to skomplikowany silnik i najprostszy zbiornik; samochód elektryczny odwrotnie! Rzeczywiście, wobec złożoności obecnych silników spalinowych (kilka tysięcy części) silnik elektryczny jest niewiarygodnie prosty: części jest nie więcej niż sto! Poza tym z uwagi na fakt, że pojazd elektryczny nie posiada modułu napędowego (w najgorszym razie bardzo uproszczoną skrzynię) potrzeby w zakresie konserwacji okazują się bardzo niewielkie w porównaniu z tradycyjnymi pojazdami benzynowymi czy z silnikiem Diesla. Jeżeli chodzi o trwałość pojazdu elektrycznego, odnajdujemy mniej więcej podobne różnice konsumenci brytyjscy, belgijscy i niemieccy są jeszcze ostrożniejsi: 3% Niemców sądzi nawet, że samochód elektryczny byłby mniej trwały od swego spalinowego odpowiednika! W ich oczach inwestycja w pojazd elektryczny byłaby więc długofalowo mniej opłacalna. Na drugim krańcu są konsumenci z Hiszpanii (77%), Portugalii (76%), Rosji (71%), Turcji (70%) oraz Włoch (72%), którzy wyrażają przekonanie, że z pojazdu elektrycznego (poza akumulatorem) będzie można korzystać dłużej niż z jego spalinowego odpowiednika. Z pojazdu elektrycznego (poza akumulatorem) będzie można korzystać dłużej niż z jego spalinowego odpowiednika Zgadzam się Nie zgadzam się Naprawy i konserwacje pojazdu elektrycznego: pozycja, na której Europejczycy mają nadzieję zaoszczędzić Europejczycy się nie mylą: prawie 70% z nich jest przekonanych, że technologia elektryczna pociągnie za sobą uproszczenie napraw i konserwacji. Najbardziej przekonani w tej kwestii są Turcy: 3% z nich ocenia, że utrzymanie pojazdu elektrycznego będzie łatwiejsze niż w przypadku klasycznego pojazdu spalinowego. Przekonanie to podzielają także Rosjanie, Polacy i Hiszpanie (72%). Belgowie (64%), Brytyjczycy (63%) i przede wszystkim Niemcy (7%) wykazują się mniejszym optymizmem, jeśli chodzi o łatwość utrzymania samochodu elektrycznego DE Pojazd elektryczny będzie łatwiejszy w utrzymaniu od swego spalinowego odpowiednika Zgadzam się Nie zgadzam się Prostota i trwałość nie dotyczą niestety akumulatora. Istnieje wiele niepewności, jeśli chodzi o trwałość akumulatora funkcjonującego w warunkach rzeczywistych przez kilka lat. Testy przeprowadzane przez producentów wykazują jasno, że pojazd elektryczny może przejechać 200 tys. km bez konieczności wymiany akumulatora... Ale testy te nie są przeprowadzane w warunkach rzeczywistych (szybkie zmiany temperatury, wilgotność, gwałtowna jazda) i niektóre czynniki, takie jak intensywne korzystanie z szybkiego doładowania, mogłyby na dłuższą metę pogorszyć osiągi akumulatorów. Ponadto prawdziwy wskaźnik pozwalający na oszacowanie stopnia zużycia akumulatora mierzony jest nie liczbą przesłanych kwh, ale raczej liczbą przeprowadzonych cykli ładowania i rozładowania. Obecnie najlepsze akumulatory mogą wykonać od 2 tys. do 3 tys. cykli, zanim nastąpi konieczność ich wymiany. Dla pojazdu ładowanego jedynie co 100 km odpowiada to odległości 200 tys. lub 300 tys. km, co jest zdecydowanie wystarczające. Natomiast w przypadku pojazdu ładowanego co 30 km akumulator musiałby być wymieniany w najlepszym razie co 100 tys. km. Ponieważ cena tego elementu wyposażenia może stanowić do 60% ceny auta, wyzwanie ekonomiczne jest ogromne! 32 33

19 Pojazd elektryczny z technicznego punktu widzenia Trwałość akumulatorów: nieufni Europejczycy Prawie trzy czwarte Europejczyków wyraża nieufność wobec trwałości akumulatorów. Widzą w akumulatorze słabe ogniwo pojazdu elektrycznego: w sumie to właśnie on ogniskuje ich obawy o niezawodność technologii elektrycznej. Brytyjczycy, Niemcy i Portugalczycy wyrażają w tej kwestii najwięcej zastrzeżeń: średnio ponad 0% z nich jest przekonanych, że akumulatory nie będą wytrzymywać dostatecznie długo. Odwrotnie sądzą Turcy, Rosjanie, Polacy oraz Włosi, którzy wykazują się większym optymizmem: znaczna ich część, zwłaszcza w Turcji (3%) i Rosji (34%), ma zaufanie do żywotności akumulatora. PODSUMOWANIE Pojazdy elektryczne wprowadzają poprzez swą specyfikę całkowitą zmianę myślenia o przedmiocie, jakim jest samochód. Dzisiejsi kierowcy mają do nich czasami zaufanie, szczególnie jeśli chodzi o odporność, bezpieczeństwo i przyjemność prowadzenia pojazdu, czasami obawy, jak w przypadku drażliwego problemu zasięgu. Jest jednak jasne, że dzisiejszy konsument słabo zna pojazdy elektryczne i ich ekosystem : do wykonania pozostaje więc ogromna praca edukacyjna. Akumulatory nie będą wytrzymywały dostatecznie długo 20 0 DE Powiedzieli Zgadzam się Nie zgadzam się Mogą pojawić się problemy dotyczące akumulatorów. Codzienne ładowanie uszkodzi akumulator. Mają zaprogramowany okres trwałości. Trwałość stanowi więc kluczowy element rozwoju technologicznego dla producentów akumulatorów. By zminimalizować ryzyko ekonomiczne, niektórzy producenci dają na swe akumulatory gwarancje i wykorzystują je ponownie jako bufor w sieci elektrycznej lub poddają prawie całkowitemu recyklingowi, który pozwala na zaoszczędzenie kosztownych surowców i uniknięcie zbyt szybkiego wyczerpania ich zasobów. ZDANIEM EKSPERTA Jakimi gwarancjami dysponujemy obecnie, jeżeli chodzi o trwałość i czas eksploatacji akumulatorów? Lata partnerstwa między producentami samochodów a producentami akumulatorów pozwoliły na opracowanie z jednej strony solidnych rozwiązań chemicznych, z drugiej strony zoptymalizowanego BMS (battery management system), pozwalającego na zapewnienie trwałości pojazdów elektrycznych. Tak jak w przypadku wszystkich produktów przemysłowych niektóre pojedyncze akumulatory mogą się okazać wadliwe, ale nasze oferty gwarancyjne czy oferty wynajmu akumulatorów zostały dostosowane właśnie do sposobu ich użytkowania. Cichość pojazdu elektrycznego: wygoda czy niebezpieczeństwo? Potencjalnie i jedno, i drugie! Hałas jest znaną uciążliwością. Jednakże jako odpowiedź na problem samochodów uznanych za nazbyt ciche Renault opracował wygodne podpisy akustyczne pozwalające na łatwą identyfikację znajdującego się w pobliżu pojazdu elektrycznego. Rozmowa z Philippem Schulzem wiodącym ekspertem w dziedzinie środowiska, energii i surowców, Renault SA Jaki jest rzeczywisty zasięg pojazdów elektrycznych i jak można rozwiązać problem ograniczonego zasięgu? Renault podaje dziś zasięg pojazdu wyliczony na podstawie cyklu NEDC, tak jak wymagają tego przepisy. Zasięg ten prawie zawsze przekracza 160 km. Zarządzanie zasięgiem wymaga szczególnej edukacji klienta dzięki narzędziom pokładowym (monitorowanie stanu naładowania, lokalizacja punktów ładowania) oraz szkoleniom z ekonomicznej jazdy, które Renault może zaproponować kierowcom (gospodarstwom domowym lub flotom samochodowym), w zależności od preferowanego przez nich sposobu użytkowania. Jeśli chodzi o funkcje dodatkowe zużywające prąd (klimatyzacja, ogrzewanie), dla globalnej optymalizacji niezbędna jest edukacja klienta; podajemy również dane dotyczące zasięgu w rzeczywistych warunkach jazdy, w szczególności z uwzględnieniem sezonowości. W jakich regionach świata bilans CO 2 od wydobycia do zużycia przez pojazd elektryczny jest rzeczywiście bardziej korzystny niż w przypadku pojazdu spalinowego? W 90% bilans pojazdu elektrycznego jest bardziej korzystny niż bilans pojazdu spalinowego. Ponadto zawartość CO 2 w energii elektrycznej znacznie spada: innymi słowy, jeżeli dziś bilans pojazdów elektrycznych nie jest bardziej korzystny w 10% pozostałych przypadków, to jutro będzie. Ponadto, mówiąc o bilansie od wydobycia do zużycia, mówimy o bilansie w danym momencie, podczas gdy w rzeczywistości miks elektryczny (a więc i związana z nim emisja CO 2) jest zmienny w zależności od pory roku i godziny dnia. Chodzi więc o to, by zarządzać godzinami ładowania w zależności od poziomu emitowanego CO 2 zawartego w danym momencie w energii elektrycznej. Na koniec warto podkreślić, że korzyści płynących z pojazdów elektrycznych nie możemy mierzyć jedynie w świetle ich bilansu CO 2. Stawką jest również bezpieczeństwo zaopatrzenia oraz lokalne zanieczyszczenie środowiska (brak lokalnej emisji przez pojazdy elektryczne). 34 3

20 Pojazd elektryczny z punktu widzenia technicznego ZDANIEM EKSPERTA Rozmowa z Guyem Maugisem prezesem Bosch France Jaka jest żywotność akumulatorów i jak wpływa na nią szybkie ładowanie? Pytanie to zadają sobie producenci samochodów oraz społeczeństwo, żądając gwarancji od producentów akumulatorów. Odpowiedź: wszystkie testy starzenia pozwalają sądzić, że przy zastosowaniu akumulatorów w motoryzacji możliwe jest użytkowanie ich przez mniej więcej dziesięć lat. Dopóki jednak nie przeprowadzi się testu w warunkach rzeczywistych, dopóty pozostaną elementy niepewności. Eksperci w dziedzinie elektrochemii zgadzają się, że jest to skrajnie trudne do przewidzenia z uwagi na znaczną liczbę czynników, które należy wziąć pod uwagę: na przykład, przy jakim poziomie state of charge następuje najczęściej doładowywanie? Będziemy mogli dowiedzieć się więcej, jedynie uzyskując informacje zwrotne oparte na użytkowaniu. Business model typu leasing zapewne się upowszechni; kierowcy będą woleli wynająć akumulator z gwarancją wymiany niż go kupować. Jeśli chodzi o szybkie ładowanie, będzie ono miało znaczenie tylko przy częstym doładowywaniu, co będzie dotyczyć jedynie bardzo specyficznych zastosowań, na przykład w taksówkach elektrycznych. Czy istnieją napięcia związane z surowcami stosowanymi przy produkcji silników i akumulatorów pojazdów elektrycznych? Silniki elektryczne wykorzystują często metale ziem rzadkich, których rynki doświadczają napięć związanych z rosnącym popytem oraz strategią Chin. Niemniej jednak na dłuższą metę konflikty te nie powinny się nasilać: istnieją silniki elektryczne powstające bez użycia metali ziem rzadkich, choć są one trochę mniej wydajne. Ponadto metale ziem rzadkich występują wszędzie, wystarczy po prostu ponownie uruchomić kopalnie i otworzyć możliwości przerobu, które zostały wstrzymane w krajach uprzemysłowionych ze względu na pracochłonność i wysoki poziom zanieczyszczeń, a więc koszt tej działalności. Na przykład Francja była w latach 0. największym producentem metali ziem rzadkich! Lit znajdujący się w akumulatorach stwarza mniej problemów surowcowych, niż się czasami uważa, stanowi zresztą jedynie 1% do 2% masy akumulatora. Inne materiały stosowane w niektórych odmianach akumulatorów litowo-jonowych mogą stwarzać kłopot. Na przykład kobalt, wydobywany głównie w Demokratycznej Republice Konga, jest drogi, a zaopatrzenie, a więc cena rynkowa, zależy od stabilności tego kraju. Korzystne jest więc rozważenie użycia akumulatorów bez użycia kobaltu i rozpowszechnienie tej metody. Jak będzie ewoluować cena akumulatora pojazdu średniej klasy między dniem dzisiejszym a 2020 r.? Będzie szybko spadać, a analizy rynkowe są często przeszacowane. Proces ten będzie bardzo przypominać rozpowszechnienie i demokratyzację użytkowania ekranów plazmowych czy paneli słonecznych, zwłaszcza w związku z faktem, że istnieje ryzyko powstania pewnej nadwyżki mocy produkcyjnych akumulatorów. Czy możemy się w niedługim terminie spodziewać, przynajmniej na poziomie europejskim, standaryzacji systemów ładowania? Istnieje już porozumienie ACEA*, producentów na poziomie europejskim, choć nie ma jeszcze normy ISO. Jeżeli chodzi o szybkie ładowanie, sytuacja jest trochę bardziej skomplikowana, ale stosowanie ma raczej charakter marginalny. Przede wszystkim nie należy przeceniać problemu standaryzacji: pojazdy elektryczne będą ładowane prawie wyłącznie w domu. Jeżeli chodzi o infrastrukturę publiczną, powinna być użytkowana w bardzo małym stopniu. Brak standaryzacji stanowiłby ewentualny problem po przekroczeniu granicy, co dałoby się rozwiązać za pomocą adaptera. Czy można bez ryzyka doładować pojazd elektryczny za pomocą domowego gniazdka? Trzeba zachować ostrożność. Wymagane natężenie oraz czas ładowania zbytnio obciążałyby standardowe gniazdko. Ryzyko istnieje zwłaszcza w przypadku starszych instalacji. Nie możemy ryzykować pożaru domu wywołanego przez brak specjalnego gniazdka. Konieczne będzie więc zamontowanie go oraz przeprowadzenie kontroli domowej instalacji elektrycznej. Nie należy jednakże popadać w przesadę. Na koniec prosilibyśmy o słowo na temat zagrożeń związanych z bezpieczeństwem akumulatorów. Występowały obawy dotyczące teoretycznej możliwości wybuchu akumulatorów, szczególnie po raporcie Ineris opublikowanym w czerwcu zeszłego roku. Niezależnie od publicznych oświadczeń testy były kontynuowane i niedługo obalą ostatnie wątpliwości związane z bezpieczeństwem akumulatorów. POJAZDY ELEKYCZNE: BILANS ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO? 3.1. O jakim bilansie CO 2 mówimy? str Każdy kraj ma swój sposób wytwarzania energii... i swój bilans CO 2 str Pojazd elektryczny rozwiązaniem problemu lokalnego zanieczyszczenia powietrza str Akumulatory: jak wpływają na środowisko? str * European Automobile Manufacturers Association.

WYTYCZNE PRZY KUPNIE NOWEGO SAMOCHODU

WYTYCZNE PRZY KUPNIE NOWEGO SAMOCHODU Wytyczne wykonano w ramach projektu Doskonalenie poziomu edukacji w samorządach terytorialnych w zakresie zrównoważonego gospodarowania energią i ochrony klimatu Ziemi dzięki wsparciu udzielonemu przez

Bardziej szczegółowo

nowe trendy mobilności w regionach Europy

nowe trendy mobilności w regionach Europy E-pojazdy nowe trendy mobilności w regionach Europy Marek Drożdż Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Partnerzy programu Polska Holandia Hiszpania Wielka Brytania Szwecja Włochy Małopolska

Bardziej szczegółowo

Samochody elektryczne jako mobilne źródła energii

Samochody elektryczne jako mobilne źródła energii Samochody elektryczne jako mobilne źródła energii Nissan nawiązuje współpracę z ENEL, aby przekształcić samochody elektryczne w mobilne źródła energii Trwają pierwsze testy samochodów elektrycznych zintegrowanych

Bardziej szczegółowo

Napędy hybrydowe kontra elektryczne. Perspektywy rozwoju na najbliższe lata. Sebastian Kucia

Napędy hybrydowe kontra elektryczne. Perspektywy rozwoju na najbliższe lata. Sebastian Kucia Napędy hybrydowe kontra elektryczne. Perspektywy rozwoju na najbliższe lata. Sebastian Kucia Przegląd rynku aut elektrycznych w Polsce Model Segment Waga w kg Prz śpiesze ie od 0 do 100 km/h Prędkość maksymalna

Bardziej szczegółowo

EUROPEAN UNION EUROPEAN REGIONAL DEVELOPMENT FOUND KLASTER GREEN CARS

EUROPEAN UNION EUROPEAN REGIONAL DEVELOPMENT FOUND KLASTER GREEN CARS EUROPEAN UNION EUROPEAN REGIONAL DEVELOPMENT FOUND KLASTER GREEN CARS RYNEK SAMOCHODÓW ELEKTRYCZNYCH W POLSCE Konieczność poszanowania dóbr limitowanych w transporcie - obserwujemy ciągły przyrost emisji

Bardziej szczegółowo

ELEKTROMOBILNOŚĆ WPROWADZENIE. Michał Kaczmarczyk, GLOBEnergia Zakopane, 26.06.2014

ELEKTROMOBILNOŚĆ WPROWADZENIE. Michał Kaczmarczyk, GLOBEnergia Zakopane, 26.06.2014 ELEKTROMOBILNOŚĆ WPROWADZENIE Michał Kaczmarczyk, GLOBEnergia Zakopane, 26.06.2014 DLACZEGO POTRZEBNA JEST DYSKUSJA? wyczerpywanie się stosowanych dotychczas źródeł energii problem ekologiczny (efekt cieplarniany)

Bardziej szczegółowo

POLSKA ELEKTROMOBILNOŚĆ bariery wejścia. Tomasz Detka, St. Specjalista ds. Elektromobilności

POLSKA ELEKTROMOBILNOŚĆ bariery wejścia. Tomasz Detka, St. Specjalista ds. Elektromobilności POLSKA ELEKTROMOBILNOŚĆ bariery wejścia Tomasz Detka, St. Specjalista ds. Elektromobilności Bariery Elektromobilności Plusy i minusy posiadania samochodu elektrycznego Strona 1 Źródło: Trendy w branży

Bardziej szczegółowo

Pojęcie Ekojazdy Eco-Driving

Pojęcie Ekojazdy Eco-Driving Ekojazda Pojęcie Ekojazdy Eco-Driving jest nurtem edukacyjnym i świadomość zainicjowanym w celu dostarczenia użytkownikom dróg porad i zasad, które pokazują, że regularne przeglądy pojazdu połączone ze

Bardziej szczegółowo

Dlaczego Hybrydy są dla Ciebie najlepszym wyborem?

Dlaczego Hybrydy są dla Ciebie najlepszym wyborem? Dlaczego Hybrydy są dla Ciebie najlepszym wyborem? 1. Gama dostosowana do Twoich potrzeb 6. Cisza, spokój, komfort 2. 10 lat gwarancji 7. Droga Hybryd Toyoty 3. Bezkonkurencyjna niezawodność 8. Prius Plug-in

Bardziej szczegółowo

Samochody przyszłości. Czy elektryczne 1?

Samochody przyszłości. Czy elektryczne 1? Samochody przyszłości. Czy elektryczne 1? Autor: Władysław Mielczarski (Energy Newsletters nr 4, 03.02.13) Wbrew rozpowszechnionym przekonaniom jazda samochodem elektrycznym jest znacznie droższa w porównaniu

Bardziej szczegółowo

Sprzedaż samochodów elektrycznych w 2014 roku w Portugalii

Sprzedaż samochodów elektrycznych w 2014 roku w Portugalii Sprzedaż samochodów elektrycznych w 24 roku w Portugalii W 24 roku sprzedano w Portugalii 225 pojazdów elektrycznych, hybrydowych i hybrydowych Plug-in. Oczekuje się, że w roku bieżącym nastąpi znaczący

Bardziej szczegółowo

ZMIANY KLIMATU. Specjalne wydanie Eurobarometru (EB 69) Wiosna 2008 Badanie PE/KE Podsumowanie analityczne

ZMIANY KLIMATU. Specjalne wydanie Eurobarometru (EB 69) Wiosna 2008 Badanie PE/KE Podsumowanie analityczne Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji DZIAŁ BADANIA OPINII PUBLICZNEJ Bruksela, 15/10/2008 r. ZMIANY KLIMATU Specjalne wydanie Eurobarometru (EB 69) Wiosna 2008 Badanie PE/KE Podsumowanie analityczne I. Problem

Bardziej szczegółowo

Młodzi i samochód. piękne marzenia a realne przeszkody. 20 stycznia 2011 r.

Młodzi i samochód. piękne marzenia a realne przeszkody. 20 stycznia 2011 r. Młodzi i samochód piękne marzenia a realne przeszkody 20 stycznia 2011 r. Młodzi Polacy miłośnicy czterech kółek 85% Polaków poniżej 30 roku życia nie wyobraża sobie życia bez samochodu Aż 16% młodych

Bardziej szczegółowo

Zarobki, awanse, szacunek. Dlaczego specjaliści zmieniają pracę. Badania Pracuj.pl

Zarobki, awanse, szacunek. Dlaczego specjaliści zmieniają pracę. Badania Pracuj.pl Zarobki, awanse, szacunek. Dlaczego specjaliści zmieniają pracę Badania Pracuj.pl Gotowi na zmiany? Aż 6 na 10 specjalistów badanych przez Pracuj.pl aktywnie szuka nowego miejsca zatrudnienia. Wśród pozostałych

Bardziej szczegółowo

POLACY KOCHAJĄ SAMOCHODY

POLACY KOCHAJĄ SAMOCHODY POLACY KOCHAJĄ SAMOCHODY Na podstawie tysięcy zleceń transportu samochodów, które zostały przeanalizowane w serwisie Clicktrans wynika, że w 2018 roku wzrosła liczba sprowadzanych samochodów w porównaniu

Bardziej szczegółowo

Problemy z ładowaniem: stereotypy i rzeczywistość

Problemy z ładowaniem: stereotypy i rzeczywistość Problemy z ładowaniem: stereotypy i rzeczywistość Sceptycy elektromobilności widzą w szybkim ładowaniu więcej problemów niż możliwości. Zdaniem Jürgena Schenka, dyrektora ds. integracji napędów elektrycznych

Bardziej szczegółowo

Planowanie Gospodarki Niskoemisyjnej proekologiczne rozwiązania w transporcie. Marcin Cholewa Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

Planowanie Gospodarki Niskoemisyjnej proekologiczne rozwiązania w transporcie. Marcin Cholewa Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Planowanie Gospodarki Niskoemisyjnej proekologiczne rozwiązania w transporcie Marcin Cholewa Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Praca naukowa finansowana ze środków NCBiR w ramach

Bardziej szczegółowo

Organizator: Patroni medialni: Partnerzy: VW Zasada

Organizator: Patroni medialni: Partnerzy: VW Zasada Organizator: Patroni medialni: Partnerzy: VW Zasada Barometr CVO 2011 Badanie rynku flotowego Czym jest CVO? Międzynarodowa, niezależna platforma ekspercka badająca trendy rynku flotowego. Powołany przez

Bardziej szczegółowo

Postanowienia Polaków dotyczące klimatu na rok 2019: recykling, mniejsze zużycie energii, mniej odpadów

Postanowienia Polaków dotyczące klimatu na rok 2019: recykling, mniejsze zużycie energii, mniej odpadów Auto-Flota 2019-01-09 Postanowienia Polaków dotyczące klimatu na rok 2019: recykling, mniejsze zużycie energii, mniej odpadów Polacy są mniej zaniepokojeni zmianą klimatu niż inne narody europejskie Ankieta

Bardziej szczegółowo

BADANIE PREFERENCJI PRZY WYBORZE AUTA DLA FIRMY WŚRÓD PRZEDSIĘBIORCÓW SEKTORA MSP. Raport z badania ilościowego

BADANIE PREFERENCJI PRZY WYBORZE AUTA DLA FIRMY WŚRÓD PRZEDSIĘBIORCÓW SEKTORA MSP. Raport z badania ilościowego BADANIE PREFERENCJI PRZY WYBORZE AUTA DLA FIRMY WŚRÓD PRZEDSIĘBIORCÓW SEKTORA MSP Raport z badania ilościowego Warszawa, sierpień 2014 Spis treści Wprowadzenie Najważniejsze ustalenia Wyniki szczegółowe

Bardziej szczegółowo

Ogarniamy prąd, żeby nie ogarnęła nas ciemność TŁO

Ogarniamy prąd, żeby nie ogarnęła nas ciemność TŁO Gminazjum 67 maj 2014 Ogarniamy prąd, żeby nie ogarnęła nas ciemność TŁO 1. Jakie możliwości daje nam 3Rewolucja Przemysłowa? 2. Jaka jest rola sieci społecznościowych? 3. Jak to robią inni? 4. Jaki jest

Bardziej szczegółowo

Finansowy Barometr ING

Finansowy Barometr ING Finansowy Barometr ING Międzynarodowe badanie ING na temat postaw i zachowań wobec oszczędzania w Polsce i na świecie Wybrane wyniki badania przeprowadzonego dla Grupy ING przez IPSOS Styczeń 2014 r. O

Bardziej szczegółowo

Symulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2. Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018

Symulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2. Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018 Symulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2 Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018 Źródła emisji CO2 Odejście od energetyki opartej na węglu kluczowe dla ograniczenia

Bardziej szczegółowo

Jak jeżdżą Polacy? Czy akceptujemy ograniczenia prędkości? Raport z badań opinii publicznej. Konferencja prasowa Warszawa, 28 października 2013 r.

Jak jeżdżą Polacy? Czy akceptujemy ograniczenia prędkości? Raport z badań opinii publicznej. Konferencja prasowa Warszawa, 28 października 2013 r. Jak jeżdżą Polacy? Czy akceptujemy ograniczenia prędkości? Raport z badań opinii publicznej Konferencja prasowa Warszawa, 28 października 2013 r. Prędkość a liczba zabitych 3 przyczyny powodujące największą

Bardziej szczegółowo

Finansowy Barometr ING

Finansowy Barometr ING Finansowy Barometr ING Społeczeństwo bezgotówkowe Wybrane wyniki międzynarodowego badania przeprowadzonego dla Grupy ING przez IPSOS Czerwiec 2017 O badaniu ~7% Finansowy Barometr ING Międzynarodowe badanie

Bardziej szczegółowo

Karta Wskazań Efektywnego Partnerstwa Biznes-NGO

Karta Wskazań Efektywnego Partnerstwa Biznes-NGO Karta Wskazań Efektywnego Partnerstwa Biznes-NGO PREAMBUŁA Przedsięwzięcie społeczne to przede wszystkim wielka odpowiedzialność wobec tych, na rzecz których działamy. To działanie powinno być trwałe i

Bardziej szczegółowo

Raport na temat działalności eksportowej europejskich przedsiębiorstw z sektora MSP

Raport na temat działalności eksportowej europejskich przedsiębiorstw z sektora MSP Raport na temat działalności Raport na temat działalności eksportowej europejskich przedsiębiorstw z sektora MSP Kierunki eksportu i importu oraz zachowania MSP w Europie Lipiec 2015 European SME Export

Bardziej szczegółowo

Systemair: Technologia EC

Systemair: Technologia EC Systemair: Technologia EC Kwestia ochrony środowiska naturalnego to dziedzina wymagająca zdecydowanych i szybkich działań. Dotyczy to zwłaszcza sektora przemysłowego współodpowiedzialnego, wraz z konsumentami

Bardziej szczegółowo

MAN Truck & Bus Ekologicznie i ekonomicznie w przyszłość. MAN EURO VI: hybryda

MAN Truck & Bus Ekologicznie i ekonomicznie w przyszłość. MAN EURO VI: hybryda MAN Truck & Bus Ekologicznie i ekonomicznie w przyszłość MAN EURO VI: hybryda < 1 > Autobusy MAN Kompetencja, wiedza, doświadczenie < 2 > MAN w Polsce Od 21 lat na polskim rynku Ponad 14 500 wyprodukowanych

Bardziej szczegółowo

Polski Związek Wynajmu i Leasingu Pojazdów. Wyniki branży wynajmu długoterminowego samochodów (CFM) oraz Rent a Car w Polsce w 2017 roku

Polski Związek Wynajmu i Leasingu Pojazdów. Wyniki branży wynajmu długoterminowego samochodów (CFM) oraz Rent a Car w Polsce w 2017 roku Polski Związek Wynajmu i Leasingu Pojazdów Wyniki branży wynajmu długoterminowego samochodów (CFM) oraz Rent a Car w Polsce Rok 2017 najważniejsze zjawiska i wydarzenia Rok 2017 był drugim z rzędu bardzo

Bardziej szczegółowo

Polacy o planowanej zmianie napięcia z 220V na 230V

Polacy o planowanej zmianie napięcia z 220V na 230V Polacy o planowanej zmianie napięcia z 220V na 230V Warszawa, październik 2002 r. Zdecydowana większość badanych (65%) potwierdza, że zetknęła się z informacją o tym, iż w najbliższej przyszłości zostanie

Bardziej szczegółowo

Czy elektromobilność zatrzyma rozwój autogazu?

Czy elektromobilność zatrzyma rozwój autogazu? Czy elektromobilność zatrzyma rozwój autogazu? data aktualizacji: 2018.03.20 - Uważamy, że na etapie dochodzenia do pełnej elektryfikacji w motoryzacji gaz jest niezastąpiony. Oczywiście gaz rozumiany

Bardziej szczegółowo

Co elektromobilność może zaoferować Twojemu miastu i jego mieszkańcom. Małgorzata Durda, Volvo Polska

Co elektromobilność może zaoferować Twojemu miastu i jego mieszkańcom. Małgorzata Durda, Volvo Polska S Co elektromobilność może zaoferować Twojemu miastu i jego mieszkańcom Małgorzata Durda, Volvo Polska Globalne czynniki wpływające na społeczeństwo Wzrost liczby ludności i urbanizacja Zmiany klimatu

Bardziej szczegółowo

Rejestracja diesli najniższa od 2009 [RAPORT JATO Dynamics]

Rejestracja diesli najniższa od 2009 [RAPORT JATO Dynamics] Rejestracja diesli najniższa od 2009 [RAPORT JATO Dynamics] data aktualizacji: 2017.08.22 W ciągu pierwszych sześciu miesięcy br. liczba rejestracji samochodów zasilanych olejem napędowym spadła w Europie

Bardziej szczegółowo

Generacja Y o mediach społecznościowych w miejscu pracy

Generacja Y o mediach społecznościowych w miejscu pracy Generacja Y o mediach społecznościowych w miejscu pracy Raport z badania Szymon Góralski Wrocław, 2013 ul. Więzienna 21c/8, 50-118 Wrocław, tel. 71 343 70 15, fax: 71 343 70 13, e-mail: biuro@rrcc.pl,

Bardziej szczegółowo

Dlaczego Prius jest dla Ciebie najlepszym wyborem?

Dlaczego Prius jest dla Ciebie najlepszym wyborem? Dlaczego Prius jest dla Ciebie najlepszym wyborem? BETTER 1. 10 lat gwarancji 2. Legendarna hybryda 3. Wnętrze na miarę Twoich potrzeb 4. Centrum innowacji 5. Źródło oszczędności 6. Optymalna eksploatacja

Bardziej szczegółowo

Wyniki badania opinii publicznej Polacy o częściach zamiennych i samochodzie zastępczym. Polska Izba Ubezpieczeń, Warszawa, 23 września 2014 r.

Wyniki badania opinii publicznej Polacy o częściach zamiennych i samochodzie zastępczym. Polska Izba Ubezpieczeń, Warszawa, 23 września 2014 r. Wyniki badania opinii publicznej Polacy o częściach zamiennych i samochodzie zastępczym Polska Izba Ubezpieczeń, Warszawa, 23 września 2014 r. Informacje na temat badania Cel badania poznać opinie kierowców

Bardziej szczegółowo

ZAAWANSOWANE ROZWIĄZANIA TECHNICZNE I BADANIA EKSPLOATACYJNE MIEJSKIEGO SAMOCHODU OSOBOWEGO Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM e-kit

ZAAWANSOWANE ROZWIĄZANIA TECHNICZNE I BADANIA EKSPLOATACYJNE MIEJSKIEGO SAMOCHODU OSOBOWEGO Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM e-kit Instytut Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL ZAAWANSOWANE ROZWIĄZANIA TECHNICZNE I BADANIA EKSPLOATACYJNE MIEJSKIEGO SAMOCHODU OSOBOWEGO Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM e-kit dr hab. inż. Jakub Bernatt, prof.

Bardziej szczegółowo

Analiza rynku łodzi jachtów w Portugalii. 2014-01-31 00:16:52

Analiza rynku łodzi jachtów w Portugalii. 2014-01-31 00:16:52 Analiza rynku łodzi jachtów w Portugalii. 2014-01-31 00:16:52 2 Zamieszczamy podsumowanie analizy rynkowej wraz z aneksem statystycznym, przygotowanej dla Centrów Obsługi Eksportera i Inwestora (COIE),

Bardziej szczegółowo

Finansowy Barometr ING

Finansowy Barometr ING Finansowy Barometr ING Finanse w związkach Międzynarodowe badanie ING, 13 luty 2018 r. Polacy oceniają swoje związki jako bliskie ale są bardziej powściągliwi niż mieszkańcy innych państw 1 2 3 4 5 6 7

Bardziej szczegółowo

SPOTKANIE BRANŻOWE EUROTAXGLASS S

SPOTKANIE BRANŻOWE EUROTAXGLASS S SPOTKANIE BRANŻOWE EUROTAXGLASS S Trendy na rynku motoryzacyjnym Warszawa 04 luty 2011 Agenda prezentacji Analiza rynku Sprzedaż pojazdów nowych na rynku polskim Sprzedaż pojazdów nowych na rynkach europejskich

Bardziej szczegółowo

Badanie opinii polskich kierowców dotyczące progów zwalniających

Badanie opinii polskich kierowców dotyczące progów zwalniających STOWARZYSZENIE INTEGRACJI STOŁECZNEJ KOMUNIKACJI ul. Mroczna 5/23, 01-456 Warszawa Badanie opinii polskich kierowców dotyczące progów zwalniających Jan Jakiel Warszawa, wrzesień 2005 r. 1 We wrześniu 2005

Bardziej szczegółowo

Cała prawda o konsumentach kupujących w internecie. Atrakcyjne ceny i wygoda kluczowe

Cała prawda o konsumentach kupujących w internecie. Atrakcyjne ceny i wygoda kluczowe Cała prawda o konsumentach kupujących w internecie. Atrakcyjne ceny i wygoda kluczowe data aktualizacji: 2017.05.07 Mieszkańcy naszego regionu już średnio raz na miesiąc robią zakupy online, przy czym

Bardziej szczegółowo

Główne problemy. Wysokie koszty importu ropy: 1 mld dziennie w 2011 Deficyt w bilansie handlowym: ~ 2.5 % of PKB 7% wydatków gospodarstw domowych

Główne problemy. Wysokie koszty importu ropy: 1 mld dziennie w 2011 Deficyt w bilansie handlowym: ~ 2.5 % of PKB 7% wydatków gospodarstw domowych Pakiet "Czysta Energia dla u" Europejska strategia dotycząca paliw alternatywnych i towarzyszącej im infrastruktury Warszawa, 15 kwietnia 2013 Katarzyna Drabicka, Policy Officer, European Commission, DG

Bardziej szczegółowo

Program Centrum Edukacji Obywatelskiej Szkoła pełna energii

Program Centrum Edukacji Obywatelskiej Szkoła pełna energii Program Centrum Edukacji Obywatelskiej Szkoła pełna energii ENERGIA a ZRÓWNOWAŻONY TRANSPORT Michał Wolny Warszawa, 7 października 2010 r. Czym jest ZRÓWNOWAŻONY TRANSPORT? Zmniejsza transport szkodliwy

Bardziej szczegółowo

Wrocławski System Ładowania Pojazdów Elektrycznych. Barbara Duszeńko Specjalista ds. Gospodarki Odpadami Komunalnymi UM Wrocławia

Wrocławski System Ładowania Pojazdów Elektrycznych. Barbara Duszeńko Specjalista ds. Gospodarki Odpadami Komunalnymi UM Wrocławia Wrocławski System Ładowania Pojazdów Elektrycznych Barbara Duszeńko Specjalista ds. Gospodarki Odpadami Komunalnymi UM Wrocławia Projekt został sfinansowany z budżetu miasta ze środków finansowych pozyskanych

Bardziej szczegółowo

RAPORT. Polskie firmy nie chcą iść na rękę klientom. Plany polskich przedsiębiorstw dotyczących przejścia na faktury elektroniczne

RAPORT. Polskie firmy nie chcą iść na rękę klientom. Plany polskich przedsiębiorstw dotyczących przejścia na faktury elektroniczne Polskie firmy nie chcą iść na rękę klientom RAPORT Plany polskich przedsiębiorstw dotyczących przejścia na faktury elektroniczne Zespół mailpro.pl MailPro Sp. z o.o. S t r o n a 1 Wstęp Od początku 2011

Bardziej szczegółowo

Co zrobić, żebyśmy kupowali auta elektryczne?

Co zrobić, żebyśmy kupowali auta elektryczne? Co zrobić, żebyśmy kupowali auta elektryczne? Wyniki badania konsumenckiego. Kwiecień 2018. Polska Czechy Węgry Litwa Łotwa Estonia Podsumowanie W 2017 sprzedano w Polsce szacunkowo ok. 750 aut elektrycznych.

Bardziej szczegółowo

Strategie wspó³zawodnictwa

Strategie wspó³zawodnictwa Strategie wspó³zawodnictwa W MESE można opracować trzy podstawowe strategie: 1) niskich cen (dużej ilości), 2) wysokich cen, 3) średnich cen. STRATEGIA NISKICH CEN (DUŻEJ ILOŚCI) Strategia ta wykorzystuje

Bardziej szczegółowo

W JAKIM NASTROJU POLACY ROZPOCZĘLI NOWY ROK? WSKAŹNIK ZADOWOLENIA CORAZ NIŻSZY Q1 2013

W JAKIM NASTROJU POLACY ROZPOCZĘLI NOWY ROK? WSKAŹNIK ZADOWOLENIA CORAZ NIŻSZY Q1 2013 W JAKIM NASTROJU POLACY ROZPOCZĘLI NOWY ROK? WSKAŹNIK ZADOWOLENIA CORAZ NIŻSZY Q1 2013 NAJNIŻSZY WYNIK W HISTORII BADANIA CCI W POLSCE W pierwszym kwartale 2013 roku wskaźnik optymizmu Polaków spadł do

Bardziej szczegółowo

Rozwój energetyki wiatrowej w Polsce w kontekście planów przekształcenia polskiej gospodarki z wysokoemisyjnej na niskoemisyjną

Rozwój energetyki wiatrowej w Polsce w kontekście planów przekształcenia polskiej gospodarki z wysokoemisyjnej na niskoemisyjną Rozwój energetyki wiatrowej w Polsce w kontekście planów przekształcenia polskiej gospodarki z wysokoemisyjnej na niskoemisyjną Polska energetyka wiatrowa szybki rozwój i duży potencjał dalszego wzrostu

Bardziej szczegółowo

MASZYNY NOWEJ ERY: Europejskie badania na temat preferencji pracowników mobilnych

MASZYNY NOWEJ ERY: Europejskie badania na temat preferencji pracowników mobilnych MASZYNY NOWEJ ERY: Europejskie badania na temat preferencji pracowników mobilnych Urządzenia hybrydowe zagrażają dominacji laptopów biznesowych w Europie Mimo że tablety miały zrewolucjonizować pracę mobilną,

Bardziej szczegółowo

MASZYNY NOWEJ ERY: Europejskie badania na temat preferencji pracowników mobilnych

MASZYNY NOWEJ ERY: Europejskie badania na temat preferencji pracowników mobilnych MASZYNY NOWEJ ERY: Europejskie badania na temat preferencji pracowników mobilnych Urządzenia hybrydowe zagrażają dominacji laptopów biznesowych w Europie Mimo że tablety miały zrewolucjonizować pracę mobilną,

Bardziej szczegółowo

NOWA MIEJSKA MOBILNOŚĆ CO OZNACZA DLA FIRM UBEZPIECZENIOWYCH? Główne wnioski z raportu. Michael Wodzicki, McKinsey & Company

NOWA MIEJSKA MOBILNOŚĆ CO OZNACZA DLA FIRM UBEZPIECZENIOWYCH? Główne wnioski z raportu. Michael Wodzicki, McKinsey & Company NOWA MIEJSKA MOBILNOŚĆ CO OZNACZA DLA FIRM UBEZPIECZENIOWYCH? Główne wnioski z raportu Michael Wodzicki, McKinsey & Company Do 2030 r. nowa mobilność może stanowić połowę wartości ekosystemu motoryzacyjnego

Bardziej szczegółowo

Jak rynek samochodów hybrydowych i elektrycznych wpłynie na branżę LPG? Jarosław Zagożdżon Przewodniczący Koalicji Na Rzecz Autogazu od 2014 roku.

Jak rynek samochodów hybrydowych i elektrycznych wpłynie na branżę LPG? Jarosław Zagożdżon Przewodniczący Koalicji Na Rzecz Autogazu od 2014 roku. Jak rynek samochodów hybrydowych i elektrycznych wpłynie na branżę LPG? Jarosław Zagożdżon Przewodniczący Koalicji Na Rzecz Autogazu od 2014 roku. Z branżą LPG związany od 20 lat. Właściciel Firmy AG Centrum

Bardziej szczegółowo

Rynek pracy specjalistów w II kw roku. Raport Pracuj.pl

Rynek pracy specjalistów w II kw roku. Raport Pracuj.pl Rynek pracy specjalistów w II kw. 2018 roku Raport Pracuj.pl 02 W II kwartale 2018 roku na portalu Pracuj.pl opublikowano 143 716 ofert pracy. To o 5,4% więcej, niż w analogicznym okresie przed rokiem.

Bardziej szczegółowo

Stacje ładowania wspomagane z PV i wirtualnej elektrowni na Wydziale Elektrycznym Politechniki Częstochowskiej. Dr inż.

Stacje ładowania wspomagane z PV i wirtualnej elektrowni na Wydziale Elektrycznym Politechniki Częstochowskiej. Dr inż. Stacje ładowania wspomagane z PV i wirtualnej elektrowni na Wydziale Elektrycznym Politechniki Częstochowskiej Dr inż. Janusz FLASZA Politechnika Częstochowska Wydział Elektryczny Instytut Elektroenergetyki

Bardziej szczegółowo

Rola zrównoważonych planów mobilności miejskiej (SUMP) w procesie budowy infrastruktury transportowej (projekt ENDURANCE) Dr Krzysztof Buczkowski

Rola zrównoważonych planów mobilności miejskiej (SUMP) w procesie budowy infrastruktury transportowej (projekt ENDURANCE) Dr Krzysztof Buczkowski Rola zrównoważonych planów mobilności miejskiej (SUMP) w procesie budowy infrastruktury transportowej (projekt ENDURANCE) Dr Krzysztof Buczkowski SIEĆ CIFAL CIFAL Płock to jedno z 10 centrów międzynarodowej

Bardziej szczegółowo

Bosch Rexroth: Wzrost mimo osłabienia na rynkach Obroty w 2014 roku wzrosły o 3,5 procent i wyniosły 5,6 mld

Bosch Rexroth: Wzrost mimo osłabienia na rynkach Obroty w 2014 roku wzrosły o 3,5 procent i wyniosły 5,6 mld Bosch Rexroth: Wzrost mimo osłabienia na rynkach Obroty w 2014 roku wzrosły o 3,5 procent i wyniosły 5,6 mld PI00032 14- procentowy wzrost obrotów Bosch Rexroth w Polsce Zwiększenie udziałów rynkowych

Bardziej szczegółowo

Proekologiczne trendy w transporcie miejskim. Szczecin, 21 września 2011 rok

Proekologiczne trendy w transporcie miejskim. Szczecin, 21 września 2011 rok Proekologiczne trendy w transporcie miejskim Szczecin, 21 września 2011 rok Michał Dworak Szymon Kugler EkoTrendy 1.Sektor motoryzacyjny 2. 5 zielonych samochodów 3. Technologie 4. Paliwo a emisja ditlenku

Bardziej szczegółowo

Serwis, proszę! - Czy europejskie sklepy internetowe spełniają oczekiwania swoich klientów?

Serwis, proszę! - Czy europejskie sklepy internetowe spełniają oczekiwania swoich klientów? Serwis, proszę! - Czy europejskie sklepy internetowe spełniają oczekiwania swoich klientów? Jak wiadomo, udane zakupy często zależą od dobrego doradztwa. Tak uważają nie tylko klienci w centrach handlowych,

Bardziej szczegółowo

Dokument z posiedzenia B7-0000/2013 PROJEKT REZOLUCJI. złożony w następstwie pytania wymagającego odpowiedzi ustnej B7-0000/2013

Dokument z posiedzenia B7-0000/2013 PROJEKT REZOLUCJI. złożony w następstwie pytania wymagającego odpowiedzi ustnej B7-0000/2013 PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Dokument z posiedzenia 22.4.2013 B7-0000/2013 PROJEKT REZOLUCJI złożony w następstwie pytania wymagającego odpowiedzi ustnej B7-0000/2013 zgodnie z art. 115 ust. 5 Regulaminu

Bardziej szczegółowo

WYZWANIA NA RYNKU ENERGII

WYZWANIA NA RYNKU ENERGII BLOK TEMATYCZNY: Zrównoważone finansowanie infrastruktury WYZWANIA NA RYNKU ENERGII Nowe oferty dostawców i zmienione zachowania użytkowników dr Andrzej Cholewa dr Jana Pieriegud Sopot, 26 czerwca 2013

Bardziej szczegółowo

Luk Palmen Menedżer ds. Innowacji i Kooperacji SA&AM

Luk Palmen Menedżer ds. Innowacji i Kooperacji SA&AM Luk Palmen Menedżer ds. Innowacji i Kooperacji Millennialsi mobilność ważniejsza od posiadania pojazdu Ekonomia współdzielenia elastyczne korzystanie ze środków transportu, w tym z systemów wynajmu na

Bardziej szczegółowo

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIA PUBLICZNA O KONTRAKCIE Z NORWEGIĄ NA DOSTAWĘ GAZU DO POLSKI BS/166/2001 KOMUNIKAT Z BADAŃ

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIA PUBLICZNA O KONTRAKCIE Z NORWEGIĄ NA DOSTAWĘ GAZU DO POLSKI BS/166/2001 KOMUNIKAT Z BADAŃ CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-58 - 95, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl

Bardziej szczegółowo

Przyszłość pojazdów wodorowych: Perspektywa 2030

Przyszłość pojazdów wodorowych: Perspektywa 2030 Przyszłość pojazdów wodorowych: Perspektywa 2030 V edycja Konferencji Motoryzacja-Przemysł-Nauka 11 grudnia 2018 1 Agenda 1 Kim jest Frost & Sullivan? 2 Technologia pojazdów wodorowych 3 Perspektywy rozwoju

Bardziej szczegółowo

CONSUMER CONFIDENCE WSKAŹNIK ZADOWOLENIA KONSUMENTÓW W POLSCE Q2 2013

CONSUMER CONFIDENCE WSKAŹNIK ZADOWOLENIA KONSUMENTÓW W POLSCE Q2 2013 CONSUMER CONFIDENCE WSKAŹNIK ZADOWOLENIA KONSUMENTÓW W POLSCE Q2 2013 PLUS JEDEN! CZY TO POCZĄTEK POZYTYWNEGO TRENDU? W drugim kwartale 2013 roku wskaźnik zadowolenia Polaków wzrósł o jeden punkt w stosunku

Bardziej szczegółowo

MOTORYZACJA PRZEMYSŁ NAUKA ARTUR KORNAŚ

MOTORYZACJA PRZEMYSŁ NAUKA ARTUR KORNAŚ MOTORYZACJA PRZEMYSŁ NAUKA 11.12.2018 ARTUR KORNAŚ Grupa Bosch Najważniejsze dane roku 2017 78,0 mld + 4,9 mld obrotów wzrost obrotów r/r 7,5mld wydatków na badania i rozwój 9,5% obrotu 5,3mld EBIT +11

Bardziej szczegółowo

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Poczta Polska stawiają na elektromobilność

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Poczta Polska stawiają na elektromobilność Auto-Flota 2018-06-15 Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Poczta Polska stawiają na elektromobilność Poczta Polska oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju podpisały list intencyjny o współpracy na rzecz

Bardziej szczegółowo

Bankowość mobilna w oczach %&'(')#*+,- Polaków./&'01-%2$013/./& 2-#1*0'#41+/)2'+#'#$'& *3-%-2+-)51'.-# Warszawa, 6*&+-)17$0*4189:;<:=;88&:

Bankowość mobilna w oczach %&'(')#*+,- Polaków./&'01-%2$013/./& 2-#1*0'#41+/)2'+#'#$'& *3-%-2+-)51'.-# Warszawa, 6*&+-)17$0*4189:;<:=;88&: Bankowość!"#$ mobilna w oczach %&'(')#*+,- Polaków./&'01-%2$013/./& 2-#1*0'#41+/)2'+#'#$'& *3-%-2+-)51'.-# Warszawa, 6*&+-)17$0*4189:;

Bardziej szczegółowo

Sytuacja na niemieckim rynku budowlanym w 2017 roku

Sytuacja na niemieckim rynku budowlanym w 2017 roku Niemieckie place budowy to eldorado finansowe dla polskich firm budowlanych. Mnóstwo wolnych zleceń, rosnące stawki finansowe i coraz bardziej sprzyjająca koniunktura powodują, że w 2017 roku da się dużo

Bardziej szczegółowo

POMPY CIEPŁA Analiza rynku Wykres 1

POMPY CIEPŁA Analiza rynku Wykres 1 POMPY CIEPŁA Analiza rynku W Polsce dominującą rolę w produkcji energii elektrycznej odgrywa węgiel ( jego udział w globalnej wielkości mocy zainstalowanej w naszym kraju w 2005 roku wynosił 95%). Struktura

Bardziej szczegółowo

CARSHARING Alternatywa dla posiadania samochodu

CARSHARING Alternatywa dla posiadania samochodu CARSHARING Alternatywa dla posiadania samochodu Tamás Dombi ZTM-PR Wprowadzenie W centrum dużego miasta, gdzie odległości są małe, wszystkie usługi dostępne, i jest gęsta sieć komunikacji miejskiej, nie

Bardziej szczegółowo

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ ZAINTERESOWANIE PODJĘCIEM PRACY W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ BS/47/2004 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, MARZEC 2004

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ ZAINTERESOWANIE PODJĘCIEM PRACY W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ BS/47/2004 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, MARZEC 2004 CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl

Bardziej szczegółowo

Warszawa, grudzień 2013 BS/172/2013 OPINIE NA TEMAT SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH DZIECI

Warszawa, grudzień 2013 BS/172/2013 OPINIE NA TEMAT SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH DZIECI Warszawa, grudzień 2013 BS/172/2013 OPINIE NA TEMAT SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH DZIECI Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 11 stycznia 2013 roku Fundacja Centrum Badania

Bardziej szczegółowo

Zrównoważona mobilność miejska w Szczecińskim Obszarze Metropolitalnym

Zrównoważona mobilność miejska w Szczecińskim Obszarze Metropolitalnym Zrównoważona mobilność miejska w Szczecińskim Obszarze Metropolitalnym Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego 2005-2016 15.04.2005 9 JST 04.09.2009 13 JST 2014 15 JST członkowie SOM (wg

Bardziej szczegółowo

Nowe cele emisyjne Komisji Europejskiej na 2025 i 2030 rok, AutoEvent czerwca 2018 r.

Nowe cele emisyjne Komisji Europejskiej na 2025 i 2030 rok, AutoEvent czerwca 2018 r. Nowe cele emisyjne Komisji Europejskiej na 2025 i 2030 rok, AutoEvent 2018-20 czerwca 2018 r. Wniosek Komisji Europejskiej z roku 2017 W dniu 8 listopada 2017 r. Komisja Europejska przedstawiła wniosek

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013

EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013 EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013 26 września 2013, godz. 15:30 17:00 Centrum Konferencyjne Sheraton Panel dyskusyjny Bezpieczeństwo energetyczne. Jaki model dla kogo? Ile solidarności, ile państwa, ile

Bardziej szczegółowo

Dziennikarze technologiczni pod lupą ComPress

Dziennikarze technologiczni pod lupą ComPress Dziennikarze technologiczni pod lupą ComPress Agencja Public Relations ComPress zrealizowała badanie mające na celu poznanie opinii dziennikarzy zajmujących się nowymi technologiami na temat preferowanych

Bardziej szczegółowo

Autor: Joanna Nitecka, pracownik Departamentu Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE

Autor: Joanna Nitecka, pracownik Departamentu Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE CZY ENERGIA JEST DROGA? Autor: Joanna Nitecka, pracownik Departamentu Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE ( Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki nr 4/2004) Namacalnym efektem działalności

Bardziej szczegółowo

Demokracja energetyczna to oparty na zasadach egalitaryzmu i zrównoważonego rozwoju system, w którym społeczeństwo w sposób aktywny uczestniczy w

Demokracja energetyczna to oparty na zasadach egalitaryzmu i zrównoważonego rozwoju system, w którym społeczeństwo w sposób aktywny uczestniczy w Demokracja energetyczna to oparty na zasadach egalitaryzmu i zrównoważonego rozwoju system, w którym społeczeństwo w sposób aktywny uczestniczy w wyborze i budowaniu modelu energetycznego, mając w ten

Bardziej szczegółowo

Raport. Przełom w magazynowaniu energii

Raport. Przełom w magazynowaniu energii Raport Przełom w magazynowaniu energii Przełom w magazynowaniu energii 1 2 3 Plan prezentacji: Rozwój technologii magazynowania energii Czy to się opłaca? Wysoka cena energii elektrycznej dla gospodarstw

Bardziej szczegółowo

LPG KOLEJNA PŁASZCZYZNA DO AMERYKAŃSKOROSYJSKIEGO STARCIA NAD WISŁĄ?

LPG KOLEJNA PŁASZCZYZNA DO AMERYKAŃSKOROSYJSKIEGO STARCIA NAD WISŁĄ? 10.04.2018 LPG KOLEJNA PŁASZCZYZNA DO AMERYKAŃSKOROSYJSKIEGO STARCIA NAD WISŁĄ? W minionym roku opinię publiczną zelektryzowały doniesienia o dostawach skroplonego gazu (LNG) z USA do Polski. Surowiec

Bardziej szczegółowo

Bruksela, dnia 13 maja 2011 r. Badanie Eurobarometru na temat strategii Mobilna młodzież

Bruksela, dnia 13 maja 2011 r. Badanie Eurobarometru na temat strategii Mobilna młodzież MEMO/11/292 Bruksela, dnia 13 maja 2011 r. Bruksela, dnia 13 maja 2011 r. Badanie Eurobarometru na temat strategii Mobilna młodzież 53 proc. młodych Europejczyków chce pracować za granicą Ponad połowa

Bardziej szczegółowo

Informacja prasowa. Nowy rekord dostaw Volkswagena w 2018 roku

Informacja prasowa. Nowy rekord dostaw Volkswagena w 2018 roku 11 stycznia 2019 Nowy rekord dostaw Volkswagena w 2018 roku Volkswagen dostarczył klientom na świecie 6,24 miliona aut (+0,2 procent) najwięcej w swojej historii wzrost w Ameryce Południowej, USA i w Europie

Bardziej szczegółowo

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na

Bardziej szczegółowo

Sondaż CATI Przekraczanie dozwolonej prędkości. Warszawa, 28 października 2013 r.

Sondaż CATI Przekraczanie dozwolonej prędkości. Warszawa, 28 października 2013 r. Sondaż CATI Przekraczanie dozwolonej prędkości B a d a n i e o p i n i i p u b l i c z n e j d o t y c z ą c e k w e s t i i z w i ą z a n y c h z p r z e k r a c z a n i e m d o z w o l o n e j p r ę

Bardziej szczegółowo

Polska motoryzacja przyspiesza 2015-06-02 16:20:30

Polska motoryzacja przyspiesza 2015-06-02 16:20:30 Polska motoryzacja przyspiesza 2015-06-02 16:20:30 2 Liczba wyprodukowanych samochodów w 2015 r. przekroczy 600 tys. wobec ok. 580 tys. w 2014 roku - ocenił dla PAP Jakub Faryś, prezes Polskiego Związku

Bardziej szczegółowo

B A R O M E T R C V O 2008. 25 września 2008

B A R O M E T R C V O 2008. 25 września 2008 B A R O M E T R C V O 2008 25 września 2008 1 Metodologia projektu Grupa docelowa 4200 efektywnych wywiadów z osobami podejmującymi decyzje na temat pojazdów służbowych w firmach posiadających przynajmniej

Bardziej szczegółowo

AlphaElectric Nabierz mocy z elektryczną mobilnością

AlphaElectric Nabierz mocy z elektryczną mobilnością AlphaElectric Nabierz mocy z elektryczną mobilnością AlphaElectric nowy wymiar mobilności Motoryzacja jest jednym z obszarów, w którym zmiany zachodzą w zawrotnym tempie. Obecnie jesteśmy świadkami postępu

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE MIAST I WSI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. Maciej Dzikuć

BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE MIAST I WSI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. Maciej Dzikuć BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE MIAST I WSI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Maciej Dzikuć Celem artykułu jest przedstawienie postrzegania bezpieczeństwa energetycznego przez mieszkańców województwa lubuskiego. Wskazano

Bardziej szczegółowo

O której to się wraca do domu?! Czy można mówić o rewolucji analitycznej w energetyce?

O której to się wraca do domu?! Czy można mówić o rewolucji analitycznej w energetyce? O której to się wraca do domu?! Czy można mówić o rewolucji analitycznej w energetyce? Marek Mielcarek Energa-Obrót SA 2 Wprowadzenie 3 Kiedy myślimy o swoim dostawcy energii 4 i. 5 Co to są inteligentne

Bardziej szczegółowo

Badanie dotyczące klimatu oraz źródeł pozyskania energii

Badanie dotyczące klimatu oraz źródeł pozyskania energii Badanie dotyczące klimatu oraz źródeł pozyskania energii Raport Kantar Public dla Lipiec 2017 Informacje o badaniu Termin badania Próba Technika Dane w raporcie 3 lipca 2017 roku ogólnopolska, reprezentatywna

Bardziej szczegółowo

Spełnienie wymagań EURO4 i EURO5 przez autobusy na ON i CNG analiza porównawcza, na przykładzie wybranej floty pojazdów

Spełnienie wymagań EURO4 i EURO5 przez autobusy na ON i CNG analiza porównawcza, na przykładzie wybranej floty pojazdów Spełnienie wymagań EURO4 i EURO5 przez autobusy na ON i CNG analiza porównawcza, na przykładzie wybranej floty pojazdów Ryszard Michałowski PGNiG SA, Dolnośląski Oddział Obrotu Gazem Harmonogram napędu

Bardziej szczegółowo

Badanie 1&1. Strony internetowe w małych i średnich firmach

Badanie 1&1. Strony internetowe w małych i średnich firmach Badanie 1&1 Strony internetowe w małych i średnich firmach Wprowadzenie Firma 1&1 Internet zleciła TNS OBOP realizację projektu badawczego dotyczącego firmowych stron internetowych w małych i średnich

Bardziej szczegółowo

Maria Dreger Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości

Maria Dreger Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości Efektywność w budownictwie czyli Wykorzystać szansę Maria Dreger Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości maria.dreger@rockwool.pl Rezerwy są wszędzie, ale uwaga na budynki - ponad 5 mln obiektów zużywających

Bardziej szczegółowo

Wykluczeni cyfrowo. Wykluczeni cyfrowo

Wykluczeni cyfrowo. Wykluczeni cyfrowo Informacja o badaniu Internet jest obecny w niemal każdym aspekcie życia współczesnego człowieka. Zawiera nie tylko bezmiar przydatnych informacji, ale również umożliwia łatwiejszą komunikację. Jednakże

Bardziej szczegółowo

Rozproszone źródła energii: perspektywy, potencjał, korzyści Prosumenckie mikroinstalacje OZE i budownictwo energooszczędne Senat RP, 01.04.2014 r.

Rozproszone źródła energii: perspektywy, potencjał, korzyści Prosumenckie mikroinstalacje OZE i budownictwo energooszczędne Senat RP, 01.04.2014 r. Rozproszone źródła energii: perspektywy, potencjał, korzyści Prosumenckie mikroinstalacje OZE i budownictwo energooszczędne Senat RP, 01.04.2014 r. Bank promuje elektroniczny obieg dokumentów, który chroni

Bardziej szczegółowo

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Wiosenna prognoza na lata 2012-13: w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego Bruksela 11 maja 2012 r. W związku ze spadkiem produkcji odnotowanym pod koniec 2011

Bardziej szczegółowo

Dostępność IT w polskich przedsiębiorstwach

Dostępność IT w polskich przedsiębiorstwach Dostępność IT w polskich przedsiębiorstwach 2017 Executive Summary 2 2017 Dostępność IT w polskich przedsiębiorstwach https://www.veeam.com/pl Dostępność IT w polskich przedsiębiorstwach Jeszcze nigdy

Bardziej szczegółowo