Poznaj gospodarkę: Szwajcaria

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Poznaj gospodarkę: Szwajcaria"

Transkrypt

1 Poznaj gospodarkę: Szwajcaria Polscy kredytobiorcy perspektywy na 2015 rok. Analiza gospodarki szwajcarskiej przygotowana przez członków Strefy Analitycznej SKNF WZ UW.

2 Spis treści 1. Wstęp Sytuacja polityczna Bank Centralny i polityka pieniężna Wskaźniki makroekonomiczne Rynek kapitałowy Struktura gospodarki Znane spółki Podsumowanie... 30

3 1. Wstęp Szwajcaria to niewielkie paostwo położone w Europie Zachodniej. Zapewne kojarzy nam się przede wszystkim z zegarkami, serem oraz dalece posuniętą demokracją bezpośrednią, niewystępującą w tej formie w żadnym innym kraju europejskim. Od kilku lat jednak, szczególnie wśród Polaków, do tej listy dochodzi jeszcze jedna bardzo ważna pozycja szwajcarska waluta narodowa, czyli Frank, który spędza sen z powiek wszystkim tzw. frankowiczom, czyli osobom które zaciągnęły stosunkowo niedawno swoje kredyty hipoteczne we wspomnianej walucie. Czy w niedalekiej przyszłości możemy spodziewad się dużych wahao kursowych Franka Szwajcarskiego? Jeśli tak, to w którą stronę względem złotówki te wahania nastąpią? Na te, oraz wiele innych pytao postaramy się odpowiedzied w niniejszej publikacji. 2. Sytuacja polityczna Szwajcaria to paostwo federacyjne (formalnie konfederacyjne), opierające swój system na zasadach demokracji, republikanizmu i paostwa prawa. Ze względu na podział terytorialny i stosunkowo małą liczbę ludności w Szwajcarii istotną rolę odgrywa demokracja bezpośrednia, a w ramach niej referenda zarządzane w szeregu przypadków. Ustrój określa konstytucja, która weszła w życie 1 stycznia 2000 r. i była od tamtej pory kilkakrotnie zmieniana (ostatni raz w 2012 r.). System cechuje silna pozycja parlamentu i władz kantonalnych. Jest to paostwo wieczyście neutralne. Paostwo składa się z 26 kantonów, jednak 6 z nich uznaje się za "półkantony" - wybierają one tylko jednego członka Rady Kantonów i w referendach dysponują jedynie połową głosu. Każdy kanton ma swoją konstytucję, która reguluje funkcjonowanie parlamentów i rządów lokalnych, a także jednostek stojących na straży lokalnego prawa. Kompetencje kantonów są bardzo szerokie, ponieważ szwajcarska konstytucja pozostawia im znaczną autonomię. W Szwajcarii panuje system parlamentarno-komitetowy, który cechuje jednolitośd władzy paostwowej i nadanie parlamentowi roli organu władzy najwyższej (łączy się w nim egzekutywa i legislatywa). Dwuizbowy parlament, czyli Zgromadzenie Federalne, składa się z Rady Narodu i Rady Kantonów. Radę Narodu tworzy 200 "deputowanych Narodu", a jej kadencja trwa 4 lata. Rada Kantonów składa się zaś z 46 "deputowanych kantonów", których długośd kadencji określają

4 poszczególne kantony. Izby te mają jednakowe prawa, inicjatywę ustawodawczą i wkład w proces legislacyjny. Rząd (Rada Federalna), wybierany przez Zgromadzenie Federalne, składa się z 7 przedstawicieli różnych kantonów. Spośród członków Rady Federalnej mianowany jest Prezydent. Nie występuje on jednak jako głowa paostwa, ma znaczenie raczej marginalne. Nominuje go Zgromadzenie Federalne na jeden rok. Prezydentem zostaje osoba, która w poprzednim roku pełniła funkcję wiceprezydenta. Od 1 stycznia 2014 r. prezydentem jest Didier Burkhalter. Wyniki wyborów do Rady Narodu w 2011 r SVP SP FDP CVP GPS BDP glp Inne Źródło: cia.gov Zwycięzcą ostatnich wyborów jest Szwajcarska Partia Ludowa (SVP), ugrupowanie o poglądach konserwatywnych. Drugie miejsce zajęła centrolewicowa Socjaldemokratyczna Partia Szwajcarii (SP). Wysoki wynik uzyskała partia, która w 2008 r. odłączyła się od SVP - Obywatelska Partia Demokratyczna (BDP). O 4 punkty procentowe w stosunku do wyborów z 2011 r. wzrósł wynik Partii Liberalnej Zielonych (GLP). Jedynie BDP i GLP zdobyły więcej głosów niż w poprzednich wyborach. Największy spadek poparcia (ponad 2 punkty procentowe) odnotowały Radykalno - Demokratyczna Partia Szwajcarii (FDP) oraz Chrześcijaosko-Demokratyczna Partia Ludowa Szwajcarii (CVP).

5 Suwerennośd i neutralnośd Szwajcarii są od wieków akceptowane przez paostwa na arenie międzynarodowej - kraj ten nie brał udziału w żadnej z wojen światowych. Mimo to odgrywa znaczącą rolę w wielu organizacjach międzynarodowych, m.in. Organizacji Narodów Zjednoczonych (chociaż Szwajcaria przystąpiła do ONZ dopiero w 2002 r.), bierze także udział w integracji europejskiej, np. poprzez należenie do Strefy Schengen. Negocjacje akcesyjne w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej zostały jednak odrzucone w referendum w 2001 r. 3. Bank Centralny i polityka pieniężna Szwajcarski Bank Narodowy Funkcję banku centralnego w Szwajcarii pełni Szwajcarski Bank Narodowy, w skrócie SNB (Swiss National Bank), który został założony w 1907 roku na mocy ustawy federalnej o banku centralnym. Jako jeden z nielicznych krajów zachodniej Europy Szwajcaria nie należy do Unii Europejskiej i strefy euro w związku z czym kraj ten dysponuje własną walutą, która jednocześnie jest jedną z najważniejszych walut na świecie i obok japooskiego jena i amerykaoskiego dolara zaliczana jest do tzw. walut bezpiecznej przystani, czyli takich które przyciągają kapitał w okresach niestabilności politycznej i finansowej na świecie. Warto też wspomnied o tym, że cross walutowy dolara z frankiem szwajcarskim (USD/CHF) należy do pierwszej czwórki najczęściej handlowanych par walutowych na świecie. Szwajcarski Bank Narodowy posiada również ciekawą strukturę właścicielską, rzadko spotykaną wśród innych banków centralnych na świecie. Specjalny statut określa, że SNB jest spółką akcyjną, której akcje są imienne i notowane na giełdzie. Kapitał zakładowy wynosi 25 milionów franków szwajcarskich, z czego około 55% znajduje się w posiadaniu akcjonariuszy publicznych (kantonów, kantonalnych banków itd.), a pozostałe akcje są w dużej mierze w rękach osób prywatnych. Konfederacja (czyli paostwo) nie posiada żadnych akcji. Niezależnośd SNB jest ściśle określona w konstytucji, natomiast wewnętrzne regulacje instytucji są zawarte w ustawie o Narodowym Banku. Bank ma dwie siedziby : jedną w Bernie i jedną w Zurychu natomiast posiada też sześd oddziałów przedstawicielskich w największych miastach (Bazylea, Genewa, Lozanna, Lugano, Lucerna, St.Gallen) oraz 14 biur prowadzonych przez banki kantonalne, które zajmują się podażą pieniądza w kraju. Będąc spółką akcyjną SNB organizuje również coroczne walne zgromadzenie akcjonariuszy, które z reguły odbywa się w kwietniu. Jednak w związku z tym, że SNB posiada publiczny mandat i idące z nim ograniczenia opisane w ustawie o Narodowym Banku, uprawnienia walnego zgromadzenia akcjonariuszy nie są tak szerokie jak w spółkach prawa prywatnego.

6 Ważną częścią banku jest Rada Banku składająca się z 11 członków, która nadzoruje i kontroluje działalnośd SNB. Sześciu z nich, w tym prezes i wiceprezes zarządu, jest wybieranych przez Radę Federalną (najwyższy organ władzy wykonawczej w kraju), natomiast pozostałych pięciu członków wybiera walne zgromadzenie akcjonariuszy. Elementem bez którego funkcjonowanie banku byłoby niemożliwe jest zarząd, czyli organ wykonawczy odpowiedzialny za politykę pieniężną, strategie inwestycyjne oraz międzynarodową współpracę walutową. Zarząd składa się z 3 członków wybieranych na sześcioletnie kadencje przez Radę Federalną oraz ich zastępców. Obecnym prezesem zarządu jest Thomas Jordan, wiceprezesem Jean-Pierre Danthine i ostatnim członkiem zarządu jest Fritz Zurbrugg. Cele i zadania Szwajcarskiego Banku Narodowego Przyjrzyjmy się teraz głównym celom i zadaniom przed którymi stoi SNB. A) Stabilnośd cen Według SNB stabilnośd cen jest istotnym warunkiem wzrostu gospodarczego i dobrobytu. Zbyt wysoka inflacja jak i również deflacja negatywnie wpływają na aktywnośd gospodarczą poprzez komplikacje decyzji podejmowanych przez konsumentów i producentów co w konsekwencji prowadzi do nieprawidłowego rozdysponowania pracy, kapitału i dochodów. W związku z tym Szwajcarski Bank Narodowy wychodzi z założenia, że stabilnośd cen oznacza wzrost cen konsumenckich o nie więcej niż 2% rocznie i oczywiście unikanie deflacyjnych okresów. Natomiast średnioterminowa prognoza inflacji jest głównym wskaźnikiem dla decyzji polityki pieniężnej. B) Realizacja polityki pieniężnej Szwajcarski Bank Narodowy wdraża założenia polityki pieniężnej poprzez sterowanie płynnością na rynku pieniężnym i dzięki temu wpływa na referencyjną stopę procentową, której rolę w Szwajcarii pełni poziom 3-mięsięcznego depozytu walutowego LIBOR nominowanego we frankach. Dodatkowo od 6 września 2011 roku do 15 stycznia 2015 roku obowiązywał minimalny dopuszczalny kurs notowao franka szwajcarskiego za euro (czyli pary walutowej EUR/CHF), który został określony na poziomie 1,20 i oznaczał że w wypadku obniżenia notowao poniżej 1,20 bank dokonywał interwencji walutowej (czyli skupował euro za franki, żeby utrzymad kurs powyżej oczekiwanego poziomu). Jednak w dniu 15 stycznia 2015 bank podjął niespodziewaną decyzję o zaprzestaniu obrony tego poziomu

7 doprowadzając do gwałtownych i chaotycznych reakcji na rynkach finansowych przez co frank szwajcarski zdecydowanie umocnił się względem koszyka najważniejszych walut. C) Zarządzanie aktywami Bank narodowy stoi przed bardzo istotnym zadaniem polegającym na zarządzaniu rezerwami walutowymi, które są najważniejszym składnikiem wszystkich jego aktywów. Rezerwy są potrzebne aby mied całkowitą pewnośd, że w każdym momencie można implementowad założenia polityki pieniężnej. D) Stabilnośd systemu finansowego Kolejnym ważnym zadaniem Szwajcarskiego Banku Narodowego jest dbanie o stabilnośd całego systemu finansowego w Szwajcarii, przez co rozumiemy analizę źródeł istniejących zagrożeo i identyfikacji obszarów, w których wymagane jest podjęcie konkretnych działao. Bank tworzy również ramy prawne dla całego sektora finansowego i nadzoruje działania rynku finansowego. E) Wydawanie i dystrybucja środków pieniężnych SNB posiada pełne prawo wydawania i dostarczania banknotów do szwajcarskiej gospodarki. F) Bezgotówkowe transakcje płatnicze W odniesieniu płatności bezgotówkowych Szwajcarski Bank Narodowy jest zaangażowany w obszar płatności między uczestnikami systemu Swiss Interbank Clearing, którego płatności są rozliczane za pośrednictwem depozytów prowadzonych właśnie przez bank centralny. G) Bankier Konfederacji Szwajcarski Bank Narodowy pełni również funkcję banku dla poszczególnych Konfederacji Szwajcarskich, co oznacza przetwarzanie ich płatności, przechowywanie papierów wartościowych oraz przeprowadzanie transakcji walutowych.

8 Polityka pieniężna Polityka pieniężna Szwajcarii i poziom stóp procentowych to temat, który w ostatnim miesiącu bardzo często pojawiał się w mediach w związku z ostatnią decyzją SNB i dużym zainteresowaniem ze strony polskich kredytobiorców posiadających kredyty spłacane w szwajcarskiej walucie SNB podjął zaskakującą dla rynków decyzję o wprowadzeniu ujemnych stóp procentowych (stopa depozytowa -0,25%), natomiast docelowy trzymiesięczny poziom LIBOR dla franka ma spaśd do przedziału <-0,25%, -0,75%>. Powodów takiej decyzji możemy doszukiwad się w trwającym kryzysie finansowym na rosyjskim rynku i w stymulującej polityce pieniężnej w strefie euro, bo połączenie tych dwóch czynników prowadziło do wzrostu popytu na bezpieczne aktywa nominowane w szwajcarskiej walucie i w konsekwencji do umacniania się franka. Jednak jeszcze bardziej niespodziewaną decyzją podjętą było zaprzestanie obrony kursu EUR/CHF na poziomie 1,20. Bez żadnych zapowiedzi i ostrzeżeo Szwajcarski Bank Narodowy zerwał z minimalnym kursem tej pary walutowej, co doprowadziło do gwałtownego umocnienia franka szwajcarskiego względem koszyka najważniejszych walut. Niezapowiadana decyzja Szwajcarskiego Banku Narodowego jest szeroko komentowana i większości wypadków są to głosy negatywne, bo uwolnienie kursu doprowadziło do bankructw niektórych brokerów, zawieszenia notowao par walutowych z frankiem szwajcarskim, a dla Polaków posiadających kredyty w szwajcarskiej walucie ta decyzja oznaczała nagły wzrost raty kredytu. Początkowa reakcja doprowadziła kurs EUR/CHF z poziomu 1,20 nawet do 0,89, czyli zmianę o około 25% w ciągu kilkunastu minut. Polski złoty również ucierpiał, bo pierwsza reakcja spowodowała, że frank szwajcarski był wyceniany nawet na 5 zł. Przy okazji decyzji o uwolnieniu notowao franka szwajcarskiego względem euro bank zdecydował się również na kolejne obniżenie stopy procentowej do rekordowo niskiego poziomu -0,75%.

9 Na wykresie widoczne są notowania pary walutowej EUR/CHF. Widoczna niska zmiennośd notowao od to wyznaczenie przez Szwajcarski Bank Narodowy minimalnego kursu 1,20, a ogromna świeca spadkowa to efekt ostatniej decyzji o uwolnienia kursu franka szwajcarskiego względem euro Od 2009 roku stopa procentowa była utrzymywana na bardzo niskich poziomach między 0,5% i 0% jednak ostatnia decyzja to historyczne posunięcie.

10 Co dalej z kredytami walutowymi we frankach? Temat stóp procentowych odbija się w Polsce szerokich echem w związku z dużą liczbą kredytów spłacanych we frankach. Pod koniec października 2014 roku około 30% kredytów hipotecznych udzielonych gospodarstwom domowym o wartości około 130 miliardów złotych było nominowanych we frankach. Warto się zatem zastanowid jak ujemna stopa depozytowa w Szwajcarii i ostatnie wydarzenia związane z uwolnieniem kursu franka szwajcarskiego względem euro mogą wpłynąd na oprocentowanie kredytów i czy taka sytuacja jest korzystna dla kredytobiorców. Oprocentowanie większości kredytów bankowych składa się z dwóch części. Pierwszą z nich jest stała marża banku, a druga to zmienna rynkowa stopa procentowa i w tym przypadku większośd banków bierze pod uwagę poziom 3-miesięcznego LIBOR we frankach. Wprowadzenie ujemnej stopy procentowej oznacza, że mogą spaśd odsetki i oprocentowanie kredytów, jednak raczej nie dojdzie do sytuacji, w której bank będzie dopłacał kredytobiorcy do jego zobowiązania. Wynika to ze sposobu skonstruowania umów, które określają, że jeżeli stopa jest dodatnia to klient płaci marże banku plus odsetki, a jeśli ujemna to klient płaci samą marże, bo przyjmuje się, że odsetki wynoszą 0. Obniżka stóp procentowych z listopada mogła przynieśd ukojenie kredytobiorcom posiadającym kredyty walutowe we frankach jednak było ono dosyd ulotne i trwało do 15 stycznia 2015 roku, czyli dnia który możemy określid jako czarny dzieo w historii frankowych kredytów. Gwałtowne umocnienie szwajcarskiej waluty doprowadziło do tego, że wartośd kredytów i spłacanych rat niebotycznie wzrosły, a niektórzy kredytobiorcy znaleźli się w tragicznej sytuacji finansowej w związku z zawirowaniami na światowym rynku walutowym. Wśród perspektyw walutowych na najbliższy czas przeważa opinia o utrzymywaniu się franka szwajcarskiego powyżej poziomu 4 zł, zatem wartośd kredytów i spłacanych rat w dalszym ciągu pozostanie na wyższym poziomie. Co raz częściej pojawiają się opinie, że rząd będzie interweniował i pomoże kredytobiorcom, którzy najbardziej ucierpieli na gwałtownym umocnieniu szwajcarskiej waluty. Przyjrzyjmy się teraz indeksowi cen konsumenckich w ujęciu rocznym na przestrzeni ostatnich 6 lat, bo to jego zachowanie i średnioterminowa prognoza jest jednym z kluczowych czynników uwzględnianych przez SNB w prowadzonej polityce pieniężnej. Optymalna sytuacja pożądana przez bank zakłada, że wzrost cen nie powinien przekraczad 2% w ujęciu rocznym, ale również nie powinien wkraczad w strefę deflacji, a w ciągu ostatnich dwóch lat przez kilka dłuższych okresów w Szwajcarii mieliśmy do czynienia właśnie z deflacją.

11 Cały 2012 rok upłynął pod znakiem spadku cen dochodzącym nawet do poziomu -1% i dopiero na początku 2014 roku ceny wróciły do okolic 0%, utrzymując się w wąskim zakresie przez większośd czasu. Zagraniczne rezerwy walutowe Szwajcarskiego Banku Narodowego doznały gwałtownego wzrostu w 2011 roku, kiedy bank zdecydował się bronid minimalnego kursu wymiany franka za euro, określonego na poziom 1,20. Jednak od połowy 2012 roku utrzymują się na względnie stałym poziomie, odczuwając tylko krótkotrwałe ruchy w zależności od decyzji i działao prowadzonych w danym momencie przez bank centralny.

12 4. Wskaźniki makroekonomiczne Produkt Krajowy Brutto Według danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego z 2013 roku, Szwajcaria to dwudziesta największa gospodarka na świecie pod względem nominalnego PKB. Na przestrzeni lat możemy zaobserwowad jego zrównoważony i stabilny wzrost, może wyłącznie poza okresem około roku 2009 oraz 2012, do czego jednak zdążyły przyzwyczaid nas również inne europejskie gospodarki. W 2013, wartośd nominalnego Produktu Krajowego Brutto Szwajcarii wyniosła 650,74 miliarda dolarów i była w historii wyższa tylko raz w roku 2011, kiedy było to nieco ponad 8 miliardów więcej, co widad na poniższym wykresie. Nominalny PKB (mld USD) 658,87 650,74 256,04 334,59 384,76 450,53 509, Źródło: opracowanie własne, dane countryeconomy.com Szwajcarska gospodarka to nie tylko jedna z najwyższych wartości PKB na świecie. Przyjmując wartości per capita możemy śmiało powiedzied, że Szwajcaria to wręcz światowa czołówka. Plasując się na 9 miejscu z wartością dolarów, Szwajcarzy wyprzedzają takie kraje jak między innymi Stany Zjednoczone, czy Holandia. nr Kraj Nominalny PKB (mld) nr Kraj PKB per capita 18 Turcja 819,990 USD 9 Szwajcaria USD 19 Arabia Saudyjska 748,450 USD 10 Stany Zjednoczone USD 20 Szwajcaria 650,431 USD 13 Holandia USD 21 Argentyna 610,288 USD 26 Francja USD 24 Polska 517,705 USD 29 Włochy USD 28 Austria 416,062 USD 48 Polska USD Źródło: opracowanie własne, dane Międzynarodowy Fundusz Walutowy (2013)

13 Inflacja Jeśli chodzi o inflację, gospodarka szwajcarska przejawia dośd oryginalne zachowania. Jak widzimy na poniższym wykresie, najwyższa wartośd tego zjawiska przez ostatnie czternaście lat wyniosła jedynie 3% około roku Warto zauważyd, że średnia dla Unii Europejskiej wynosiła wtedy 6,3%. Celem Szwajcarskiego Banku Narodowego jest inflacja nieprzekraczająca 2% rocznie. Większośd ekonomistów zgodziłaby się jednak, że inflacja wahająca się w granicach 0%, ze skłonnościami do niewysokiej deflacji, jak widzimy to w okolicach roku 2010 oraz 2012 nie jest niczym korzystnym. Jeśli chodzi o cały 2014, Szwajcaria zakooczyła ten rok nieco pod kreską. Jak widzimy, w ciągu ostatnich miesięcy ceny zmieniały się w granicach nie większych niż pół procenta, więc o deflacji zadecydowały dziesiętne części tego wskaźnika. Bezrobocie Czy wspomnieliśmy już o jakichkolwiek większych problemach gospodarki szwajcarskiej? Nie, bezrobocie również nie będzie jednym z nich. Na przestrzeni ostatnich czternastu lat, stopa bezrobocia w tym kraju wahała się w granicach dwóch do czterech procent. Jest to fenomen na skalę światową. Z obecnym wynikiem, wynoszącym nieco ponad 3% mamy ewidentnie do czynienia wyłącznie z tzw. bezrobociem przejściowym, którego nie da się wyeliminowad w żadnej gospodarce rynkowej. Szwajcaria pod tym względem deklasuje nawet takie kraje jak Niemcy i Austria, które wręcz słyną z niskiej stopy bezrobocia. Wynosi ona tam około 5%.

14 Wskaźnik wolności gospodarczej Mówiąc o tak niskim bezrobociu, nie możemy przejśd obojętnie obok danych na temat wolności gospodarczej w tym kraju. Pozycja Szwajcarii w rankingu wolności gospodarczej fundacji Heritage powinna byd jednym z czołowych argumentów ekonomistów o wolnościowych poglądach w dyskusjach ze zwolennikami interwencjonizmu paostwowego, którzy od lat powtarzają, że nadmierny wolny rynek prowadzi do strukturalnego bezrobocia. Czwarta pozycja spośród 178 notowanych w rankingu miejsc na świecie mówi sama za siebie. Szwajcaria pod względem wolności gospodarczej ustępuje w chwili obecnej jedynie: Hong Kongowi, Singapurowi oraz Australii. Jedyne kategorie, w których Szwajcaria traci nieco punktów to relatywnie wysokie wydatki rządowe. Rządy prawa Ograniczony rząd Prawo własności 90 Wydatki rządowe 65.7 Wolnośd od korupcji 88.1 Wolnośd fiskalna 68.9 Efektywnośd regulacji Wolne rynki Swoboda działalności gospodarczej 75.4 Wolny handel 90.0 Stosunki, prawo do pracy i płace 87.4 Wolnośd inwestycyjna 85.0 Stabilnośd monetarna 85.2 Wolnośd finansowa 80.0 Wskaźnik wolności gospodarczej 81.6 Pozycja w rankingu 4

15 PMI PMI to wskaźnik aktywności finansowej jeśli przyjmuje on wartośd powyżej 50, oznacza to ożywienie w danym sektorze gospodarki. Na chwilę obecną PMI dla przemysłu w Szwajcarii wynosi 52. Jest to widoczna poprawa względem ostatnich miesięcy, gdy wskaźnik ten znajdował się pod linią 50 punktów. Daleko jednak do sytuacji z początku roku 2014, kiedy PMI dla przemysłu wynosiło blisko 58 punktów. Import i eksport Bez wątpienia korzystną sytuacją dla gospodarki jest, gdy eksport przewyższa import. W Szwajcarii z taką sytuacją mamy do czynienia od roku 2002, gdy wartośd eksportu była wyższa o około 4,5 miliarda dolarów. W roku 2013, Szwajcarzy wyeksportowali dobra na wartośd równą łącznie 229 mld USD, co równe jest 35,21% ich PKB. Import zaś był niższy już o prawie 30 mld. Jak widzimy więc, handel międzynarodowy to bardzo ważna częśd gospodarki Szwajcarii. Do najczęściej eksportowany towarów należą: złoto (20%), produkty medyczne oraz zegarki, z których w koocu ten kraj słynie. Najczęściej sprowadzanymi dobrami zza granicy są również złoto oraz produkty medyczne, jak i samochody, ropa naftowa oraz biżuteria. Najwięcej transakcji Szwajcarzy przeprowadzają z Niemcami, USA oraz Francją.

16 Zależnośd między importem, a eksportem (mln USD) Eksport Import Deficyt budżetowy Jest to kolejna pozycja mocno odbiegająca od tego, do czego przyzwyczaiły nas inne światowe gospodarki. Chod trudno w to uwierzyd, ostatni raz gdy rząd Szwajcarii uchwalił budżet bez deficytu miał miejsce w roku Wyniósł on wtedy zaledwie nieco ponad 2 miliardy USD. W roku 2008, kiedy cały świat pogrążony był w głębokim kryzysie, niemal wszystkie kraje zadłużały się coraz bardziej, Szwajcarzy mogli cieszyd się wyjątkowo dużą nadwyżką budżetową, wynoszącą aż milionów dolarów. Deficyt budżetowy mln USD % PKB ,03 0,025 0,02 0,015 0,01 0, ,005-0,01-0,015-0,02 Jeśli rząd opisywanego przez nas kraju utrzyma wyniki na takim poziomie, będzie jednym z niewielu paostw na świecie dążącym do spłaty swojego długu publicznego, wynoszącego obecnie 49,14% PKB. Skąd wziął się taki dług? Jest to pozostałośd po recesji gospodarczej, jaką Szwajcaria była ogarnięta w latach

17 Dług publiczny mln USD % GDP ,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, Rynek kapitałowy W Szwajcarii rynek kapitałowy, w formie zorganizowanego obrotu publicznego, tworzą dwie giełdy: SIX Swiss Exchange oraz Berne exchange. Pierwsza giełda papierów wartościowych została utworzona w Genewie w 1850r. Walutą podstawową jest frank szwajcarski (CHF). Obecnie jedną z wiodących giełd papierów wartościowych w Europie jest SIX SWISS EXCHANGE. Znajduje się na pozycji lidera transgranicznego w zarządzaniu aktywami prywatnymi. Była pierwszą giełdą na świecie włączoną w pełni zautomatyzowany system obrotu, rozliczeo i rozrachunków w 1995r. Drugą, mniejsza giełdą prowadzącą obrót w Bernie jest Berne exchange. Wymiana na giełdach jest kontrolowana przez stowarzyszenie 55 banków. Każdy z banków ma równe prawa głosu w kwestii podejmowania decyzji dotyczących zarządzania i regulacji w zakresie wymiany. SIX Swiss Exchange Działająca obecnie giełda zlokalizowana jest w Zurychu i działa od 30 czerwca 1988 roku. W 2008 roku nastąpiło połączenie istniejących SWX Group (obrót papierami wartościowymi), Telekurs Group (obsługa obrotu) i SIS Group (informacje finansowe i transakcje płatnicze). W ten sposób powstała SIX SWISS EXCHANGE LTD prowadząca główną Szwajcarską Giełdę Papierów Wartościowych. Poniższa mapa przedstawia wizję funkcjonowania giełdy, jako rozwój i umacnianie partnerstwa w ramach inwestycji.

18 Źródło: SIX Swiss Exchange, poza obrotem akcjami, handluje również innymi papierami wartościowymi takimi jak: obligacje rządowe oraz instrumenty pochodne (opcje na akcje). Tabela nr 1. Exchange Line TotalVolume TotalTurnover SWX Swiss Blue Chip Shares 25, ,77 SWX Mid & Small Caps Swiss Shares 6,40 236,44 SWX Foreign Shares 0,44 13,17 SWX Sponsored Foreign Shares 0,01 0,33 SWX Bonds CHF 62,58 65,43 SWX Bonds - Non CHF 0,22 0,24 SWX Exchange Traded Funds 3,22 173,26 SWX Investment Funds 0,25 30,49 SWX Sponsored Funds 0,00 1,46 SWX Exchange Traded Products 0,00 0,15 Total turnover for all segments 2 352,74 Źródło: na podstawie: Daily reports Tabela przedstawia całkowity obrót oraz kapitalizację (w mln CHF) w rozbiciu na instrumenty obrotu na giełdzie (dane na ). Główny indeks giełdowy na SIX Swiss Exchange jest indeks Blue Chip SMI. Składa się na niego 20 największych spółek rynku szwajcarskiego (m. in.: Givaudan SA, SGS AG, SWATCH GROPUP I), których akcje charakteryzują się najwyższa płynnością i co najmniej średniej wartości kapitalizacją.

19 Wykres. Portfel indeksu SIM Źródło: stan na r, Największy udział w portfelu indeksu mają spółki działające w sektorze farmaceutycznym i produkcji dóbr konsumpcyjnych. Indeks działa na zasadzie kumulatywnej dywidendy (przedstawia możliwości jej dystrybucji). Jest aktualizowany raz do roku oraz notowany w czasie rzeczywistym. Stanowi obecnie ponad 90% całej kapitalizacji rynkowej (także wolumenu obrotu) na giełdzie. Jest podstawowym indeksem stosowanym do indeksacji pochodnych instrumentów finansowych. Poniższy wykres przedstawia porównanie giełd szwajcarskich i polskiej. Kapitalizacja giełdy /mld/ GPW (PLN) GPW (CHF)* SWX (CHF) SWX (PLN)* *wartości przeliczone według kursu średniego NPB z dnia (Tabela nr 001/A/NBP/2015 z dnia , 3,5833 CHF/PLN)

20 Kolejny wykres prezentuje wartośd obrotu na głównym indeksie SWX zestawionym z polskim WIG 20 notowanym na GWP w Warszawie. Wartośd obrotu na głównych indeksach /mln EUR*/ , ,65 *wartości przeliczone według kursu średniego NPB z dnia (Tabela nr 001/A/NBP/2015 z dnia ) Berne Exchange (BX) SMI PR WIG 20 BX została założona w 1880 roku jako Związek Banków Berneoskich (Berner Börsenverein, BBV), przez dziewięd banków i czternaście przedsiębiorstw prywatnych w Zurychu. Giełda miała stosunkowo niewielki wolumen obrotu, aż do I wojny światowej. W 2002 roku wprowadzono elektroniczną platformę handlową do obsługi obrotu papierami wartościowymi. Obecnie giełda prowadzona jest przez spółkę BX Swiss AG. W przeciwieostwie do swoich konkurentów w Bazylei, Genewy i Zurychu, że nie brała udziału w połączeniu, które doprowadziły do powstania SWX. BX zachował formę prawną prywatnego stowarzyszenia pod prawem szwajcarskim, a jego członkami są największe banki działające w Bernie, w tym UBS i Credit Suisse Private Banking. Wymiana w Berne ukierunkowana jest głównie na szwajcarskie małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), które nie spełniają warunków wejścia na giełdę SWX. Jest jedyną alternatywą na szwajcarskim rynku kapitałowym. Non-biurokratyczne podejście oraz utrzymywanie bliskich relacji z klientami oraz elastycznośd w porównaniu do innych emitentów tworzą przyjazne inwestorom środowisko. Na giełdzie notowane są również spółki z SWX. Kapitalizację giełdy tworzy pięddziesiąt spółek, których akcje są notowane na giełdzie BX. Wybitne spółki notowane obejmują: BLS Lötschbergbahn AG, Berno, drugi co do wielkości potentat kolejowy w Szwajcarii

21 Valiant Holding AG, Berno, głównym szwajcarski bank regionalny BKW FMB Energie AG, Berno, główny dostawca energii Swiss Swatch Group, Berno, największy producent zegarków na świecie Obrót na giełdzie regulowany jest przez Szwajcarski nadzoru rynku finansowego Urzędu Finma. Wykres przedstawia ceny głównych indeksów giełdy SWX oraz BX. Dla porównania również załączono wartośd polskiego WIG 20. Ceny indeksów /100'EUR/ WIG 20 SMI PR BIRW *wartości przeliczone według kursu średniego NPB z dnia (Tabela nr 001/A/NBP/2015 z dnia ) Nadzór rynku Szwajcarski Nadzór Rynku Finansowego prowadzony jest przez organizację Finma, która jest instytucją prawa publicznego z własną osobowością prawną. Jest ona odpowiedzialna za wdrażanie przepisów ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym i przestrzegania prawa w zakresie rynku finansowego. Jako niezależny organ nadzorujący działa w celu ochrony interesów wierzycieli, inwestorów i osób ubezpieczonych oraz w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynków finansowych. Funkcjonowanie giełdy w szwajcarskich realiach wymaga posiadania licencji, zgodnie z ustawą federalną o giełdach i obrocie papierami wartościowymi (SESTA), która obowiązuje od dnia 1 lutego 1997 roku. Zgodnie z zapisami ustawy giełda powinna mied na zapewnienie przejrzystości i równego traktowania inwestorów oraz stworzenie ram dla funkcjonowania rynku papierów wartościowych. Ogólny nadzór Finma nad krajowymi giełdami polega na udzielaniu licencji operacyjnych. Prowadzi także kontrolę audytowi w organizacjach giełdowych. Krajowe giełdy

22 nadzorowane przez Finma są SIX Swiss Exchange Ltd, SIX Sctructurised Products Exchange Ltd i Eurex Zurich AG. Działalnośd giełd zagranicznych wymaga zgody FINMA na działalnośd trans graniczną. Organizacja sprawuje także kontrolę nad instytucjami para-giełdowymi, które nie są giełdami właściwymi n mocy przepisów ustawy federalnej. Giełdy takie wchodzą częściowo w zakres stanowionego prawa. Podleganie kontroli FINMA uzasadnione jest ochroną inwestorów zapewnieniem przejrzystości, równego traktowania i dostępu do informacji. BX Berne exchange została dopuszczona jako instytucja podobna do giełdy. Stopieo struktury i organizacji w BX nie jest równoznaczny z giełdą. Narodowy Bank Szwajcarii (SNB) i Finma są wspólnie odpowiedzialne za nadzór nad systemami płatności i rozrachunku papierów wartościowych. Na podstawie art. 19 ustawy o Narodowym Banku (NBA), SNB jest odpowiedzialny za nadzorowanie systemów płatniczych i rozrachunku papierów wartościowych. Jeśli chodzi o podział funkcji nadzorczych: SNB jest odpowiedzialny za nadzorowanie samego systemu, a Finma jest odpowiedzialna za nadzór nad operatorami systemów. Finma posiada licencję SIX SIS Ltd jako bank. Jest operatorem systemu SECOM rozrachunku papierów wartościowych oraz centralnego depozytu papierów wartościowych. W szwajcarskim systemie obrotu funkcjonuje instytucja Centralnego Counterparty (CCP). Najważniejszą funkcją w CCP jest wyeliminowanie ryzyka kontrahenta poprzez płatności i dostawy. W chwili obecnej funkcjonuje SIX x-clear AG system, który działa jako CCP dla krajowych uczestników na SIX Swiss Exchange w handlu akcjami, obligacjami i jednostkami uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych typu ETF. 6. Struktura gospodarki Około dwie trzecie obszaru Szwajcarii jest pokryte przez lasy, jeziora oraz góry. Jako, że na jej terenie nie istnieje wiele strategicznych surowców i minerałów, kraj ten musi je importowad, przetwarzad, a następnie sprzedawad jako gotowe wyroby. Jak w większości współczesnych krajów, w Szwajcarii również dominuje trójszczeblowy podział gospodarki. Możemy podzielid ją więc na trzy główne kategorie: Rolnictwo Przemysł Usługi Usługi są najważniejszą gałęzią gospodarki i obejmują m.in. bankowośd, ubezpieczenia, konsulting, informatykę oraz turystykę. Rolnictwo jest również bardzo ważną częścią

23 gospodarki, z tym że produkcja w tym sektorze nie jest wystarczająca, aby zaspokoid potrzeby mieszkaoców, dlatego też Szwajcaria musi polegad na dobrach importowanych z innych krajów. Wspomniany powyżej brak zasobów znacząco wpłynął również na przemysł, zwłaszcza ten specjalistyczny. Szwajcarski przemysł obejmuje przede wszystkim produkcję maszyn, chemiczną i farmaceutyczną oraz produkcję zegarków. Polityka gospodarcza rządu nastawiona jest głównie na rozwój gospodarczy. W tym celu regularnie są prowadzone prace nad poprawą ustawodawstwa o konkurencyjności, upraszczaniem procedur administracyjnych, a także te związane z walką z korupcją. Dzięki tym działaniom Szwajcaria uplasowała się na 4 pozycji na świecie i na 1 w Europie pod względem wolności gospodarczej (indeks publikowany przez heritage.org). Rolnictwo Pod względem zatrudnienia i udziału w wartości dodanej PKB, rolnictwo w Szwajcarii ma strukturę zbliżoną do średniej z paostw uprzemysłowionych w UE. W latach udział rolnictwa w całości PKB spadł z 2,3% do 0,7%. Jeśli chodzi natomiast o zatrudnienie, to w rolnictwie zatrudnionych jest około 3,7% wszystkich pracujących osób. Ponad jedna trzecia obszaru Szwajcarii to tereny rolnicze. W latach kurczyły się one w tempie 1,1m 2 co sekundę, co dało ogólny ubytek wielkości 850 km 2, czyli 5,4% całości. Odbiło się to również na ilości gospodarstw rolnych. W roku 2000 Szwajcaria liczyła ponad 70,5 tys. gospodarstw rolnych. W roku 2012 było ich już tylko 56,6 tysiąca. To co dodatkowo charakteryzuje szwajcarski sektor rolnictwa, to bardzo intensywne wsparcie ze strony rządu. Sektor ten co roku otrzymuje około 3 mld CHF dotacji oraz subsydiów i jest to jeden z najwyższych poziomów pomocy w zestawieniu międzynarodowym. Ze względu na ukształtowanie terenu oraz warunki klimatyczne, większośd gospodarstw rolniczych specjalizuje się w hodowli zwierząt (ok. 60% całości). Obejmuje ona przede wszystkim drób, świnie oraz bydło rogate. Na dalszym planie znajdują się owce, kozy oraz konie. Coraz większą rolę w hodowli odgrywają krowy mleczne. Jak łatwo się domyślid, ma to swoje odzwierciedlenie w produkcji mleka oraz wyrobów mlecznych.

24 Źródło: Federal Statistical Office, Swiss Agriculture, Pocket Statistics 2014 Jeśli chodzi o uprawy roślinności, to blisko 71% całości terenów zielonych (bez obszarów górskich) zajmują łąki i pastwiska. Na drugim miejscu (14%) znajdują się tereny ze zbożami. Do głównych zbóż uprawianych w Szwajcarii zaliczamy: pszenicę, jęczmieo oraz owies. Oprócz powyższych zbóż uprawiane są również inne rośliny np. buraki cukrowe, ziemniaki, rośliny oleiste oraz owoce. Zajmują one mniejsze powierzchnie rolne, co jednak wcale nie pomniejsza ich udziału w wartości produkcji całego sektora. Źródło: Federal Statistical Office, Swiss Agriculture, Pocket Statistics 2014

Fundamental Trade USDCHF

Fundamental Trade USDCHF Fundamental Trade USDCHF W związku z ostatnimi bardzo burzliwymi wydarzeniami na rynku szwajcarskiej waluty warto poświęcić większą uwagę temu przypadkowi, gdyż mimo potężnej aprecjacji CHF w czwartek

Bardziej szczegółowo

Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2017 r.

Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2017 r. Warszawa, dnia 30 czerwca 2017 r. Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2017 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie

Bardziej szczegółowo

Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r.

Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r. Warszawa, dnia 30 grudnia 2016 r. Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2016 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie

Bardziej szczegółowo

Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r.

Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r. Warszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. Bilans płatniczy Polski w III kwartale 2017 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie

Bardziej szczegółowo

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33 Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku 2015-10-21 14:38:33 2 Rumunia jest krajem o dynamicznie rozwijającej się gospodarce Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku. Rumunia jest dużym krajem o dynamicznie

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa / listopada Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego na podstawie modelu

Bardziej szczegółowo

LYXOR ETF WIG20. Pierwszy ETF notowany na Giełdzie Papierów. 2 września 2010 r.

LYXOR ETF WIG20. Pierwszy ETF notowany na Giełdzie Papierów. 2 września 2010 r. LYXOR ETF WIG20 Pierwszy ETF notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie Niniejszy materiał ma wyłącznie charakter informacyjny oraz promocyjny i nie powinien stanowić podstawy do podejmowania

Bardziej szczegółowo

Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r.

Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r. Warszawa, dnia 29 czerwca 2018 r. Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa,.7. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Projekcja PKB lipiec % 9 8 9% % % proj.centralna 9 8 7 7-8q 9q q q

Bardziej szczegółowo

Bilans płatniczy strefy euro publikuje Europejski Bank Centralny, natomiast bilans płatniczy Unii Europejskiej - Eurostat.

Bilans płatniczy strefy euro publikuje Europejski Bank Centralny, natomiast bilans płatniczy Unii Europejskiej - Eurostat. Bilans płatniczy zestawienie (dochody wpływy kontra wydatki płatności) wszystkich transakcji dokonanych między rezydentami (gospodarką krajową) a nierezydentami (zagranicą) w danym okresie. Jest on sporządzany

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa, 8.7. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana

Bardziej szczegółowo

BILANS PŁATNICZY W LUTYM 2012 R.

BILANS PŁATNICZY W LUTYM 2012 R. N a r o d o w y B a n k P o l s k i Departament Statystyki Warszawa, dnia 12 kwietnia 2012 r. BILANS PŁATNICZY W LUTYM 2012 R. Miesięczny bilans płatniczy został oszacowany przy wykorzystaniu danych z

Bardziej szczegółowo

Bilans płatniczy Polski w lipcu 2015 r.

Bilans płatniczy Polski w lipcu 2015 r. Warszawa, dnia 14 września 2015 r. Bilans płatniczy Polski w lipcu 2015 r. Miesięczny bilans płatniczy został oszacowany przy wykorzystaniu danych z miesięcznych i kwartalnych sprawozdań polskich podmiotów

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa, 9.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana założeń

Bardziej szczegółowo

Podstawowe informacje o spółce PKO BP

Podstawowe informacje o spółce PKO BP Podstawowe informacje o spółce PKO BP PKO BANK POLSKI S.A. jeden z najstarszych banków w Polsce. W opinii wielu pokoleń Polaków uważany jest za bezpieczną i silną instytucję finansową. Większościowym akcjonariuszem

Bardziej szczegółowo

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy prof. dr hab. Piotr Banaszyk, prof. zw. UEP Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Gospodarki Międzynarodowej Agenda 1. Przyczyny globalnego

Bardziej szczegółowo

W kwietniu liderami były fundusze akcji inwestujące na rynkach rozwiniętych Europy i Ameryki Północnej.

W kwietniu liderami były fundusze akcji inwestujące na rynkach rozwiniętych Europy i Ameryki Północnej. W kwietniu liderami były fundusze akcji inwestujące na rynkach rozwiniętych Europy i Ameryki Północnej. W kwietniu wśród funduszy przynoszących największe zyski najwięcej było tych inwestujących w Polsce.

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA

MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Wykład: MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Aktorzy gry rynkowej RZĄD FIRMY GOSPODARSTWA DOMOWE SEKTOR FINANSOWY Rynki makroekonomiczne Zasoby i strumienie STRUMIENIE ZASOBY Strumienie: dochody liczba

Bardziej szczegółowo

Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2017 r.

Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2017 r. Opracowanie: Wydział Analiz Sektora Bankowego Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec r. W dniu marca r. Komisja

Bardziej szczegółowo

INWESTORZY W OBROTACH GIEŁDOWYCH 2008 ROKU

INWESTORZY W OBROTACH GIEŁDOWYCH 2008 ROKU GPW 27 NOWA JAKOŚĆ INWESTORZY W OBROTACH GIEŁDOWYCH 28 ROKU - podsumowanie 1 RYNEK AKCJI W 28 ROKU ŚREDNIA WARTOŚĆ TRANSAKCJI (PLN) 2 UDZIAŁ TRANSAKCJI W OBROTACH 1 18 8 16 6 14 4 2 12 24 25 26 27 28 24

Bardziej szczegółowo

Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę

Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Mirosław Gronicki Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Warszawa 31 maja 2011 r. Spis treści 1. Geneza światowego kryzysu finansowego. 2. Światowy kryzys finansowy skutki. 3. Polska

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty dziewiąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2015 r.) oraz prognozy na lata 2016 2017

Bardziej szczegółowo

Wyniki finansowe PKO Banku Polskiego na tle konkurentów po III kw. 2010 r. Opracowano w Departamencie Strategii i Analiz

Wyniki finansowe PKO Banku Polskiego na tle konkurentów po III kw. 2010 r. Opracowano w Departamencie Strategii i Analiz Wyniki finansowe PKO Banku Polskiego na tle konkurentów po III kw. 2010 r. Opracowano w Departamencie Strategii i Analiz Synteza* Na koniec III kw. 2010 r. PKO Bank Polski na tle wyników konkurencji**

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka wybranych banków centralnych. Edyta Kukieła Monika Maćkowiak

Charakterystyka wybranych banków centralnych. Edyta Kukieła Monika Maćkowiak Charakterystyka wybranych banków centralnych Edyta Kukieła Monika Maćkowiak Charakterystyka wybranych banków centralnych Niemcy Grecja Japonia Wielka Brytania Niemcy- Niemiecki Bank Federalny (DBB- Deutsche

Bardziej szczegółowo

Lyxor ETF DAX i Lyxor ETF S&P 500 na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie

Lyxor ETF DAX i Lyxor ETF S&P 500 na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie Lyxor ETF DAX i Lyxor ETF S&P 500 na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie Lyxor Asset Management Jedna z największych na świecie i druga w Europie instytucja zarządzająca funduszami typu ETF. Należy

Bardziej szczegółowo

Gospodarka światowa w 2015. Mateusz Knez kl. 2A

Gospodarka światowa w 2015. Mateusz Knez kl. 2A Gospodarka światowa w 2015 Mateusz Knez kl. 2A Koło Ekonomiczne IV LO Nasze koło ekonomiczne współpracuje z Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu. Wspólne działania rozpoczęły się od podpisania umowy pomiędzy

Bardziej szczegółowo

SZWAJCARSKI RYNEK ICT DLA POLSKICH INWESTORÓW. Spotkanie informacyjne Czwartek, 13 listopada 2014, Warszawa

SZWAJCARSKI RYNEK ICT DLA POLSKICH INWESTORÓW. Spotkanie informacyjne Czwartek, 13 listopada 2014, Warszawa SZWAJCARSKI RYNEK ICT DLA POLSKICH INWESTORÓW Spotkanie informacyjne Czwartek, 13 listopada 2014, Warszawa Partnerzy: Swiss Business Hub Polska przy Ambasadzie Szwajcarii w Warszawie we współpracy z Polską

Bardziej szczegółowo

BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Wyniki skonsolidowane za I kwartał 2009 roku -1-

BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Wyniki skonsolidowane za I kwartał 2009 roku -1- BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Wyniki skonsolidowane za I kwartał 29 roku -1- Sytuacja gospodarcza w I kwartale 29 r. Głęboki spadek produkcji przemysłowej w styczniu i lutym, wskaźniki koniunktury sugerują

Bardziej szczegółowo

BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A.

BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Wyniki za 2014 rok i podział zysku Warszawa, 22 czerwca 2015 Otoczenie makroekonomiczne % r/r, pkt proc. 7.0 5.0 3.0 1.0-1.0-3.0-5.0 Gospodarka stopniowo przyspiesza Wzrost

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty piąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2015 2016 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki

Bardziej szczegółowo

BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Wyniki za 2013 rok i podział zysku. Warszawa, 24 czerwca 2014

BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Wyniki za 2013 rok i podział zysku. Warszawa, 24 czerwca 2014 BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Wyniki za 2013 rok i podział zysku Warszawa, 24 czerwca 2014 Otoczenie makroekonomiczne Gospodarka stopniowo przyspiesza Dalsza poprawa sytuacji na rynku pracy 7.0 5.0 3.0

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa,.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami Projekcja marcowa na tle listopadowej

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa,.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana założeń

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki

Bardziej szczegółowo

GPW 2007 NOWA JAKOŚĆ. INWESTORZY W OBROTACH GIEŁDOWYCH (I połowa 2009 r.)

GPW 2007 NOWA JAKOŚĆ. INWESTORZY W OBROTACH GIEŁDOWYCH (I połowa 2009 r.) GPW 27 NOWA JAKOŚĆ INWESTORZY W OBROTACH GIEŁDOWYCH (I połowa 29 r.) 1 RYNEK AKCJI W I POŁ. 29 ROKU ŚREDNIA WARTOŚĆ TRANSAKCJI (PLN) 19 UDZIAŁ TRANSAKCJI W OBROTACH 1 17 15 8 6 66 68 73 57 13 11 25 26

Bardziej szczegółowo

Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE.

Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE. Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE. Plan prezentacji: 1. Ogólne informacje na temat UE i jej gospodarki

Bardziej szczegółowo

BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Podsumowanie 2011 roku Kierunki Strategiczne na lata 2012-2015. 19 marca 2012 roku

BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Podsumowanie 2011 roku Kierunki Strategiczne na lata 2012-2015. 19 marca 2012 roku BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Podsumowanie roku Kierunki Strategiczne na lata 2012-2015 19 marca 2012 roku / mln zł / / mln zł / wyniki podsumowanie Rozwój biznesu SEGMENT KORPORACYJNY Transakcje walutowe

Bardziej szczegółowo

Prognoza finansowa Grupy Motoricus S.A. na rok 2012

Prognoza finansowa Grupy Motoricus S.A. na rok 2012 Prognoza finansowa Grupy Motoricus S.A. na rok 2012 Przedstawiona prognoza została sporządzona na okres od 1 stycznia 2012 do 31 grudnia 2012 r. 1. Rynek motoryzacyjny - prognozy tendencji w 2012 r. Rynek

Bardziej szczegółowo

Najlepiej wypadły fundusze akcji, straty przyniosły złoto i dolary.

Najlepiej wypadły fundusze akcji, straty przyniosły złoto i dolary. Najlepiej wypadły fundusze akcji, straty przyniosły złoto i dolary. Dla posiadaczy jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych lipiec był udany. Najlepiej wypadły fundusze akcji, zwłaszcza te koncentrujące

Bardziej szczegółowo

FAKTY NA TEMAT KREDYTÓW FRANKOWYCH

FAKTY NA TEMAT KREDYTÓW FRANKOWYCH FAKTY NA TEMAT KREDYTÓW FRANKOWYCH 118 mld PLN 502 tys. łączne zadłużenie z tytułu kredytów mieszkaniowych w CHF wg stanu na 09.2017 liczba czynnych umów kredytowych wg stanu na 09.2017 ok. 58 tys. Liczba

Bardziej szczegółowo

Bank of America Corp.(DE) (BAC) - spółka notowana na giełdzie nowojorskiej (NYSE).

Bank of America Corp.(DE) (BAC) - spółka notowana na giełdzie nowojorskiej (NYSE). Bank of America Corp.(DE) (BAC) - spółka notowana na giełdzie nowojorskiej (NYSE). Czym zajmuje się firma? Bank of America jeden z największych banków świata. Pod względem wielkości aktywów zajmuje 3.

Bardziej szczegółowo

PLANY FINANSOWE KRAJOWYCH BANKO W KOMERCYJNYCH NA 2015 R.

PLANY FINANSOWE KRAJOWYCH BANKO W KOMERCYJNYCH NA 2015 R. Opracowanie: Wydział Analiz Sektora Bankowego (DBK 1) Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, W dniu 9 kwietnia r.

Bardziej szczegółowo

Polski rynek dóbr luksusowych jest już wart prawie 24 mld zł i szybko rośnie

Polski rynek dóbr luksusowych jest już wart prawie 24 mld zł i szybko rośnie Polski rynek dóbr luksusowych jest już wart prawie 24 mld zł i szybko rośnie data aktualizacji: 2018.12.05 W 2017 roku już blisko 195 tys. Polaków zarabiało miesięcznie powyżej 20 tys. zł brutto, z czego

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Wahania koniunktury gospodarczej Ożywienie i recesja w gospodarce Dr Joanna Czech-Rogosz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 16.04.2012 1. Co to jest koniunktura gospodarcza?

Bardziej szczegółowo

05-530 Góra Kalwaria, ul. Pijarska 21 tel.: [22] 717-82-65 fax: [22] 717-82-66 kom.: [0] 692-981-991, [0] 501-633-694 Info: 0 708 288 308

05-530 Góra Kalwaria, ul. Pijarska 21 tel.: [22] 717-82-65 fax: [22] 717-82-66 kom.: [0] 692-981-991, [0] 501-633-694 Info: 0 708 288 308 05-530 Góra Kalwaria, ul. Pijarska 21 tel.: [22] 717-82-65 fax: [22] 717-82-66 kom.: [0] 692-981-991, [0] 501-633-694 Info: 0 708 288 308 biuro@assman.com.pl http://www.assman.com.pl 21-11-2006 W części

Bardziej szczegółowo

Opis funduszy OF/ULS2/2/2016

Opis funduszy OF/ULS2/2/2016 Opis funduszy OF/ULS2/2/2016 Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/2/2016 Rozdział 1. Postanowienia ogólne... 3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK portfel Dłużny... 3 Rozdział 3. Polityka

Bardziej szczegółowo

Sektor bankowy. Ryzyko walutowe portfela kredytowego Grupy mbank S.A. i Commerzbank AG w latach MARZEC 2016

Sektor bankowy. Ryzyko walutowe portfela kredytowego Grupy mbank S.A. i Commerzbank AG w latach MARZEC 2016 Sektor bankowy MARZEC 2016 www.tableandgraph.pl Ryzyko walutowe portfela kredytowego Grupy mbank S.A. i Commerzbank AG w latach 51% Struktura walutowa portfela kredytowego Grupy mbank S.A. w r. 49% Table&Graph

Bardziej szczegółowo

INWESTORZY W OBROTACH GIEŁDOWYCH W 2009 ROKU

INWESTORZY W OBROTACH GIEŁDOWYCH W 2009 ROKU GPW 2007 NOWA JAKOŚĆ INWESTORZY W OBROTACH GIEŁDOWYCH W 2009 ROKU - podsumowanie 1 RYNEK AKCJI W 2009 ROKU średnia wartość transakcji w 2009 roku wyniosła 12,9 tys. zł; jest to najniższa wartość transakcji

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Bardziej szczegółowo

Rozwój systemu finansowego w Polsce

Rozwój systemu finansowego w Polsce Departament Systemu Finansowego Rozwój systemu finansowego w Polsce Warszawa 213 Struktura systemu finansowego (1) 2 Struktura aktywów systemu finansowego w Polsce w latach 25-VI 213 1 % 8 6 4 2 25 26

Bardziej szczegółowo

Biuletyn dzienny

Biuletyn dzienny WALUTY, ZŁOTO, ROPA Ogromne umocnienie franka po decyzji Banku Szwajcarii EUR/USD - W środę kurs spadł do nowego dna na poziomie 1.1730 USD, po godzinie 10-tej doszło do odbicia. Po powrocie powyżej dna

Bardziej szczegółowo

Opis funduszy OF/ULS2/1/2017

Opis funduszy OF/ULS2/1/2017 Opis funduszy OF/ULS2/1/2017 Spis treści Opis funduszy OF/ULS2/1/2017 Rozdział 1. Postanowienia ogólne... 3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK Portfel Oszczędnościowy... 3 Rozdział 3.

Bardziej szczegółowo

Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2016 r.

Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2016 r. Opracowanie: Wydział Analiz Sektora Bankowego Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 201 r. W dniu 22 marca

Bardziej szczegółowo

Gospodarka otwarta i bilans płatniczy

Gospodarka otwarta i bilans płatniczy Gospodarka otwarta i bilans płatniczy Zagregowane wydatki w gospodarce otwartej Jeżeli przyjmiemy, że wydatki krajowe na dobra wytworzone w kraju zależą od poziomu dochodu Y oraz realnej stopy procentowej

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia ZPI. Katarzyna Niewińska, ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym 1

Ćwiczenia ZPI. Katarzyna Niewińska, ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym 1 Ćwiczenia ZPI 1 Model wyceny aktywów kapitałowych Najczęściej stosowana metoda zakłada wykorzystanie danych historycznych do wskazania korelacji między stopa zwrotu z danej inwestycji a portfelem rynkowym.

Bardziej szczegółowo

Porównanie opłacalności kredytu w PLN i kredytu denominowanego w EUR Przykładowa analiza

Porównanie opłacalności kredytu w PLN i kredytu denominowanego w EUR Przykładowa analiza Porównanie opłacalności kredytu w PLN i kredytu denominowanego w EUR Przykładowa analiza Opracowanie: kwiecień 2016r. www.strattek.pl strona 1 Spis 1. Parametry kredytu w PLN 2 2. Parametry kredytu denominowanego

Bardziej szczegółowo

Indeks Zadłużenia-wrzesień 2011. Zły miesiąc dla zadłużonych w euro.

Indeks Zadłużenia-wrzesień 2011. Zły miesiąc dla zadłużonych w euro. Indeks Zadłużenia-wrzesień 2011. Zły miesiąc dla zadłużonych w euro. Na jakiś czas cichnie temat kredytów we franku szwajcarskim, bo kurs tej waluty względnie się ustabilizował. Ale przełom sierpnia i

Bardziej szczegółowo

Wyniki Grupy Kapitałowej Banku Millennium w I kwartale 2011 roku

Wyniki Grupy Kapitałowej Banku Millennium w I kwartale 2011 roku INFORMACJA PRASOWA strona: 1 Warszawa, 27 kwietnia 2011 roku Wyniki Grupy Kapitałowej Banku Millennium w I kwartale 2011 roku (Warszawa, 27.04.2011 roku) Grupa Kapitałowa Banku Millennium ( Grupa ) osiągnęła

Bardziej szczegółowo

10. Perspektywy rozwiązywania problemu zadłużenia: koordynowanie polityki ekonomicznej w ramach spotkań przywódców i ministrów finansów państw; mądra

10. Perspektywy rozwiązywania problemu zadłużenia: koordynowanie polityki ekonomicznej w ramach spotkań przywódców i ministrów finansów państw; mądra TEMAT: Zadłużenie międzynarodowe 9. 8. Funkcje kredytów w skali międzynarodowej: eksport kapitałów; możliwość realizacji określonych inwestycji np. przejęcie kontroli nad firmą znajdującą się zagranicą,

Bardziej szczegółowo

System finansowy w Polsce. dr Michał Konopczak Instytut Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich michal.konopczak@sgh.waw.pl

System finansowy w Polsce. dr Michał Konopczak Instytut Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich michal.konopczak@sgh.waw.pl System finansowy w Polsce dr Michał Konopczak Instytut Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich michal.konopczak@sgh.waw.pl Segmenty sektora finansowego (w % PKB) 2 27 212 Wielkość systemu finansowego

Bardziej szczegółowo

Fundamental Trade EURGBP

Fundamental Trade EURGBP Fundamental Trade EURGBP Euro to bez wątpienia jedna z najsłabszych walut w obecnym czasie, co z resztą widać po zachowaniu w stosunku do większości walut G10. EURUSD schodzi na coraz to niższe pułapy,

Bardziej szczegółowo

Raport miesięczny. Centrum Finansowe Banku BPS S.A. za maj 2013 roku. Warszawa, 14.06.2013 r.

Raport miesięczny. Centrum Finansowe Banku BPS S.A. za maj 2013 roku. Warszawa, 14.06.2013 r. Raport miesięczny Centrum Finansowe Banku BPS S.A. za maj 2013 roku Warszawa, 14.06.2013 r. Spis treści: 1. INFORMACJE NA TEMAT WYSTĄPIENIA TENDENCJI I ZDARZEŃ W OTOCZENIU RYNKOWYM SPÓŁKI, KTÓRE W JEJ

Bardziej szczegółowo

Każde państwo posiada walutę, w której rozlicza się wszelkie płatności na jego terenie. W Polsce jest nią złoty, dzielący się na 100 groszy.

Każde państwo posiada walutę, w której rozlicza się wszelkie płatności na jego terenie. W Polsce jest nią złoty, dzielący się na 100 groszy. Każde państwo posiada walutę, w której rozlicza się wszelkie płatności na jego terenie. W Polsce jest nią złoty, dzielący się na 100 groszy. Państwo: Sprawuje kontrolę nad stabilnością swojej waluty.(np.,

Bardziej szczegółowo

ANALIZA RYNKU ZDROWEJ ŻYWNOŚCI W POLSCE. Próbka raportu

ANALIZA RYNKU ZDROWEJ ŻYWNOŚCI W POLSCE. Próbka raportu ANALIZA RYNKU ZDROWEJ ŻYWNOŚCI W POLSCE Próbka raportu Spis treści 1. Zawartośd raportu... 3 2. Przedstawienie YPI... 4 3. Analiza popytu na żywnośd ekologiczną (fragment)... 5 4. Trendy i perspektywy

Bardziej szczegółowo

Gwałtowny spadek kursu rubla białoruskiego spowodował wzrost cen we wrześniu 2015-11-16 08:43:09

Gwałtowny spadek kursu rubla białoruskiego spowodował wzrost cen we wrześniu 2015-11-16 08:43:09 Gwałtowny spadek kursu rubla białoruskiego spowodował wzrost cen we wrześniu 2015-11-16 08:43:09 2 ANALITYKA: Gwałtowny spadek kursu rubla białoruskiego spowodował wzrost cen we wrześniu Przegląd realnego

Bardziej szczegółowo

Raport bieżący nr 31/2011

Raport bieżący nr 31/2011 Data: 27 kwietnia 2011 r. Raport bieżący nr 31/2011 Dot.: Wyniki Grupy Kapitałowej Banku Millennium w I kwartale 2011r. Grupa Banku Millennium ( Grupa ) osiągnęła w I kwartale 2011 roku zysk netto w ujęciu

Bardziej szczegółowo

Kto zarabia, a kto traci?

Kto zarabia, a kto traci? Kto zarabia, a kto traci? Dla właścicieli jednostek funduszy inwestycyjnych sierpień nie był już tak udanym miesiącem jak lipiec. Jeśli przyjrzeć się tabeli ze średnimi stopami zwrotu poszczególnych kategorii,

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty siódmy kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce ( kwartał 2015 r.) oraz prognozy na lata 2015 2016 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

Komisja Nadzoru Finansowego. Raport bieżący nr 10/2009

Komisja Nadzoru Finansowego. Raport bieżący nr 10/2009 NORDEA BANK POLSKA S.A. Komisja Nadzoru Finansowego Raport bieżący nr 10/2009 Data sporządzenia: 2009-04-07 Temat: Opinia Rady Nadzorczej na temat sytuacji spółki Podstawa prawna: Art. 56 ust. 1 pkt. 2

Bardziej szczegółowo

Do końca roku łatwiej o kredyt mieszkaniowy

Do końca roku łatwiej o kredyt mieszkaniowy Do końca roku łatwiej o kredyt mieszkaniowy Na rynku kredytów hipotecznych od początku 2010 r. odnotowano poprawę sytuacji w porównaniu z rokiem ubiegłym. Dalszy wzrost zainteresowania rządowym programem

Bardziej szczegółowo

Podana tabela przedstawia składniki PKB pewnej gospodarki w danym roku, wyrażone w cenach bieżących (z tego samego roku).

Podana tabela przedstawia składniki PKB pewnej gospodarki w danym roku, wyrażone w cenach bieżących (z tego samego roku). Zadanie 1 Podana tabela przedstawia składniki PKB pewnej gospodarki w danym roku, wyrażone w cenach bieżących (z tego samego roku). Składniki PKB Wielkość (mld) Wydatki konsumpcyjne (C ) 300 Inwestycje

Bardziej szczegółowo

BILANS PŁATNICZY W IV KWARTALE 2009 ROKU

BILANS PŁATNICZY W IV KWARTALE 2009 ROKU N a r o d o w y B a n k P o l s k i Departament Statystyki Warszawa, dn. 31 marca 2010 r. BILANS PŁATNICZY W IV KWARTALE 2009 ROKU Ujemne saldo rachunku bieżącego Saldo rachunku bieżącego w IV kwartale

Bardziej szczegółowo

Zimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr

Zimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr EUROPEAN COMMISSION KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 22 lutego 2013 r. Zimowa prognoza na lata 2012-14: do przodu pod wiatr Podczas gdy sytuacja na rynkach finansowych w UE znacząco poprawiła się od lata ubiegłego

Bardziej szczegółowo

Co warto wiedzieć o gospodarce 2015-06-11 13:56:00

Co warto wiedzieć o gospodarce 2015-06-11 13:56:00 Co warto wiedzieć o gospodarce 2015-06-11 13:56:00 2 Hiszpania pod koniec XX wieku była jednym z najszybciej rozwijających się gospodarczo państw Europy, kres rozwojowi położył światowy kryzys z końca

Bardziej szczegółowo

Stosunki handlowe Unii Europejskiej z USA. Tomasz Białowąs

Stosunki handlowe Unii Europejskiej z USA. Tomasz Białowąs Stosunki handlowe Unii Europejskiej z USA Tomasz Białowąs Rola USA i UE w gospodarce światowej (2008) 70,0% 60,0% 50,0% 53,8% 45,7% 52,3% 60,6% 54,2% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% PKB (nominalne) Eksport

Bardziej szczegółowo

ESALIENS SENIOR FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY LUBIĘ SPOKÓJ

ESALIENS SENIOR FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY LUBIĘ SPOKÓJ ESALIENS TFI S.A. T +48 (22) 337 66 00 Bielańska 12 (Senator) F +48 (22) 337 66 99 00-085 Warszawa 1.03.2018 r. ESALIENS SENIOR FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY LUBIĘ SPOKÓJ Dla tych, którzy: Poszukują zysków

Bardziej szczegółowo

R A P O R T BANKOWOŚD INTERNETOWA I PŁATNOŚCI BEZGOTÓWKOWE IV KWARTAŁ 2015 R.

R A P O R T BANKOWOŚD INTERNETOWA I PŁATNOŚCI BEZGOTÓWKOWE IV KWARTAŁ 2015 R. R A P O R T BANKOWOŚD INTERNETOWA I PŁATNOŚCI BEZGOTÓWKOWE IV KWARTAŁ 2015 R. SPIS TREŚCI 1. Raport w liczbach 3 2. Wstęp o raporcie 4 3. Bankowośd internetowa 5 3.1 Klienci indywidualni 5 3.2 Małe i średnie

Bardziej szczegółowo

Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski

Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski 1 Raport o stabilności finansowej Publikowanie Raportu jest standardem międzynarodowym, NBP

Bardziej szczegółowo

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 1 SKRÓCONE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2 3 4 INFORMACJA DODATKOWA DO RAPORTU ZA I KWARTAL 2006 (zgodnie z 91 ust. 4 Rozporządzenia Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 października 2005 r. - Dz. U. Nr 209,

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa,.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami Projekcja listopadowa na tle

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWE STRONY. Sektor. budowlany. w Polsce 2016 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata

PRZYKŁADOWE STRONY. Sektor. budowlany. w Polsce 2016 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata PRZYKŁADOWE STRONY Sektor budowlany w Polsce 2016 Analiza regionalna Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2016-2021 RYNEK BUDOWLANY OGÓŁEM Produkcja budowlano-montażowa Największy udział w produkcji

Bardziej szczegółowo

PERSPEKTYWY INWESTYCYJNE NA 2011 ROK

PERSPEKTYWY INWESTYCYJNE NA 2011 ROK Chorzów, 7 Kwiecień 2011 WIDZIMY WIĘCEJ MOŻLIWOŚCI PERSPEKTYWY INWESTYCYJNE NA 2011 ROK GLOBALNE CZYNNIKI RYZYKA Niestabilność polityczna w rejonie Afryki Północnej i krajów Bliskiego Wschodu Wzrost cen

Bardziej szczegółowo

GRUPA PEKAO S.A. Wyniki finansowe po 1 kwartale 2006 r.

GRUPA PEKAO S.A. Wyniki finansowe po 1 kwartale 2006 r. GRUPA PEKAO S.A. Wyniki finansowe po 1 kwartale 2006 r. Zorientowani na trwały wzrost Warszawa, 12 maja 2006 r. AGENDA Warunki makroekonomiczne Skonsolidowane wyniki pierwszego kwartału 3 TRENDY W POLSKIEJ

Bardziej szczegółowo

BANK BPH KONTYNUUJE DYNAMICZNY ROZWÓJ

BANK BPH KONTYNUUJE DYNAMICZNY ROZWÓJ Warszawa, 27 lipca 2005 r. Informacja prasowa BANK BPH KONTYNUUJE DYNAMICZNY ROZWÓJ Skonsolidowane wyniki finansowe Banku BPH po II kwartałach 2005 roku według MSSF osiągnięcie w I półroczu 578 mln zł

Bardziej szczegółowo

Opis funduszy OF/1/2015

Opis funduszy OF/1/2015 Opis funduszy Spis treści Rozdział 1. Postanowienia ogólne...3 Rozdział 2. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK NN Akcji...3 Rozdział 3. Polityka inwestycyjna i opis ryzyka UFK NN Stabilnego Wzrostu...4

Bardziej szczegółowo

MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE Kursy i rynki walutowe - synteza

MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE Kursy i rynki walutowe - synteza MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE 2017 Kursy i rynki walutowe - synteza Rodzaje notowań 2 Pośrednie liczba jednostek pieniądza zagranicznego przypadającego na jednostkę pieniądza krajowego 0,257 PLN/EUR

Bardziej szczegółowo

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Wiosenna prognoza na lata 2012-13: w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego Bruksela 11 maja 2012 r. W związku ze spadkiem produkcji odnotowanym pod koniec 2011

Bardziej szczegółowo

Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski

Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski 1 Raport o stabilności finansowej Publikowanie Raportu jest standardem międzynarodowym, NBP

Bardziej szczegółowo

Bilans płatniczy Polski w IV kwartale 2013 r.

Bilans płatniczy Polski w IV kwartale 2013 r. Bilans płatniczy Polski w IV kwartale 2013 r. Warszawa, dnia 31 marca 2014 r. Kwartalny bilans płatniczy został sporządzony przy wykorzystaniu danych miesięcznych i kwartalnych przekazanych przez polskie

Bardziej szczegółowo

RAPORT MIESIĘCZNY. za miesiąc październik listopada 2016

RAPORT MIESIĘCZNY. za miesiąc październik listopada 2016 za miesiąc październik 2016 3 14 listopada 2016 RAPORT MIESIĘCZNY ZA PAŹDZIERNIK 2016 Zarząd Spółki LOYD S.A. z siedzibą w Warszawie działając w oparciu o postanowienia Pkt 16 Załącznika do Uchwały Nr

Bardziej szczegółowo

GIEŁDOWYCH - I poł r. - podsumowanie badania

GIEŁDOWYCH - I poł r. - podsumowanie badania GPW INWESTORZY 2007 NOWA JAKOŚĆ W OBROTACH GIEŁDOWYCH - I poł. 2010 r. - podsumowanie badania 1 noty metodologiczne forma badania: kwestionariusz ankiety; uczestnicy podawali dokładne wartości uczestnicy

Bardziej szczegółowo

KOMENTARZ TYGODNIOWY

KOMENTARZ TYGODNIOWY Dane makroekonomiczne z Polski Inflacja konsumentów dane GUS Inflacja konsumentów i jej wybrane składowe 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% 2,5% 2,1% 1,2% -2,00% -4,00% -6,00% -8,00% -10,00% -12,00%

Bardziej szczegółowo

Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne mld BYR mld USD 1. Produkt krajowy brutto*** ,8 I XII 2013

Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne mld BYR mld USD 1. Produkt krajowy brutto*** ,8 I XII 2013 PODSTAWOWE WSKAŹNIKI MAKROEKONOMICZNE GOSPODARKI BIAŁORUSI ZA 2013 r. (WSTĘPNE DANE - w oparciu o źródła białoruskie) Mińsk, dnia 03.03.2014 r. L.P. P a r a m e t r Dane 1. Produkt krajowy brutto*** 636

Bardziej szczegółowo

Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 11

Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 11 Centrum Europejskie Ekonomia ćwiczenia 11 Wstęp do ekonomii międzynarodowej Gabriela Grotkowska. Agenda Kartkówka Czym gospodarka otwarta różni się od zamkniętej? Pomiar otwarcia gospodarki Podstawowe

Bardziej szczegółowo

OPIS FUNDUSZY OF/ULS2/1/2014

OPIS FUNDUSZY OF/ULS2/1/2014 OPIS FUNDUSZY OF/ULS2/1/2014 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE 3 ROZDZIAŁ 2. POLITYKA INWESTYCYJNA I OPIS RYZYKA UFK PORTFEL DŁUŻNY 3 ROZDZIAŁ 3. POLITYKA INWESTYCYJNA I OPIS RYZYKA UFK PORTFEL

Bardziej szczegółowo

Model wyceny aktywów kapitałowych

Model wyceny aktywów kapitałowych Model wyceny aktywów kapitałowych Ćwiczenia ZPI 1 Model wyceny aktywów kapitałowych Najczęściej stosowana metoda zakłada wykorzystanie danych historycznych do wskazania korelacji między stopa zwrotu z

Bardziej szczegółowo

Uczestnicy funduszy notowali zyski niemal wyłącznie dzięki osłabieniu złotego. Ale tylko

Uczestnicy funduszy notowali zyski niemal wyłącznie dzięki osłabieniu złotego. Ale tylko Uczestnicy funduszy notowali zyski niemal wyłącznie dzięki osłabieniu złotego. Ale tylko niektórzy. Większość w maju straciła. Uczestnicy funduszy zyski notowali niemal wyłącznie dzięki osłabieniu złotego.

Bardziej szczegółowo

Autor: Joanna Nitecka, pracownik Departamentu Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE

Autor: Joanna Nitecka, pracownik Departamentu Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE CZY ENERGIA JEST DROGA? Autor: Joanna Nitecka, pracownik Departamentu Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE ( Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki nr 4/2004) Namacalnym efektem działalności

Bardziej szczegółowo