Czyste piękno. Dolomity. jechać warto

Transkrypt

1 jechać warto Dolomity Czyste piękno Teren narciarski Dolomiti Stars obejmuje ośrodki Ski Civetta (Alleghe, Zoldo i Selva di Cadore) Falcade, Arabba i Marmolada. To raj dla narciarzy, z ponad 250 kilometrami tras zjazdowych. 90 procent z nich jest zawsze doskonale naśnieżona - od grudnia do kwietnia. Są tu stoki dopasowane do każdego poziomu umiejętności: od oślej łączki dla początkujących do odpowiednich dla wszystkich tras niebieskich i czerwonych. Są też oczywiście czarne trasy dla wymagających narciarzy, o wysokich umiejętnościach. Stoki Dolomiti Stars znajdują się w samym sercu Dolomiti Superski - największego kompleksu narciarskiego na świecie, obejmującego 12 ośrodków narciarskich z trasami o łącznej długości1280 km. Działa tu dziewięć stowarzyszonych szkół narciarskich, skupionych w 3 najważniejszych ośrodkach, które tworzą Dolomiti Stars. Na rozległym terenie Dolomiti Stars działa szybki i skuteczny serwis skibus, ułatwiający transport turystów z komfortowych hoteli bezpośrednio do tras narciarskich. Blisko świata Wszystkie miejscowości w Dolomiti Stars są otoczone przez uważane za jedne z najpiękniejszych na świecie, szczyty. Góry są łatwo dostępne, dzięki dobrze utrzymanym i nowoczesnym drogom. Niedaleko stąd do lotnisk w Wenecji (100 km) i Treviso (80 km).dodatkową atrakcją i niewątpliwym ułatwieniem dla turystów jest dostępny w zimie tzw. shuttle, który dowiezie z lotniska do hotelu. Tak więc, w zimie Dolomiti Stars to idealne miejsce na wakacje, weekend lub biały tydzień na śniegu. Gwarantowana zabawa dla całej rodziny: narciarzy i miłośników innych sportów zimowych. Słowem - tych, którzy po prostu kochają aktywnie spędzać czas i chcą cieszyć się wypoczynkiem w otoczeniu niezwykłej scenerii. Tutaj możesz ćwiczyć narciarstwo biegowe (80 km tras na całym terytorium), snowboard (snowparki w Alleghe, Zoldo i Falcade, które są bardzo popularne wśród młodszych entuzjastów sportów) telemark, alpinizm narciarski, jazdę na łyżwach i wszelkie inne sporty na śniegu. Dla najmłodszych powstały parki gier na śniegu - oczywiście pod okiem wykwalifikowanych specjalistów. Dolomiti Stars ma wszystko, czego potrzeba, aby wakacje tu były szczególne. Ciepła i przyjazna atmosfera, gościnność, komfortowe hotele, w których można spróbować lokalnych potraw i zrelaksować się w centrum odnowy biologicznej SPA. Przede wszystkim zaś dobrze utrzymane, nowoczesne wyciągi i trasy narciarskie na każdym poziomie, możliwości spacerów i wycieczek. Ski Civetta Alleghe, miejscowość położona nad jeziorem o tej samej nazwie, znajduje się na wysokości 979 metrów, u podnóża Monte Civetta (3220 m.). Nazwa Alleghe pochodzi Dolomiti camping village copyright Fotoriva (BURZ) 14

2 Dolomity Falcade Passo San Pellegrino Falcade jest znanym miejscem letniego i zimowego wypoczynku. Znajduje się na wysokości 1150 m n.p.m. w ogromnym basenie zieleni sosnowych lasów i pól. Szeroka oferta atrakcji turystycznych i wielowiekowa tradycja gościnności sprawiają, że jest to idealne miejsce na wakacje dla całej rodziny. To również miejsce popularne wśród alpinistów i miłośników sportów letnich. Widok spiętrzonych skał masywu Focobon jest wprost nadzwyczajny, dominując nad Falcade i jego uroczymi dzielnicami, jakże bogatymi w historię i tradycję. Zabytkowy kościół w Falcade Alto (pod wezwaniem św Sebastiana) został zbudowany w okresie od końca 1300 r i pierwszej połowy 1400 r. Ma cechy typowe dla architektury gotyckiej z ostro zakończoną dzwonnicą. Jest domem dla cennych dzieł sztuki, takich jak np. drewniany krucyfiks Giovanniego Marchiori ( ) i główny ołtarz Valentino Rovisi (1715/83). Innym znakomitym artystą urodzony mw Falcade był Augusto Murer (1922/85). W Museo Murer niegdyś warsztacie artysty, można podziwiać jego najlepsze prace. Latem Falcade i Passo San Pellegrino to idealne punkty wyjścia dla górskich wycieczek. Od wejścia do doliny Focobon wkraczamy na siedmiodniową trasę wędrówki górskimi ścieżkami, które prowacopyright Fotoriva (PELMO) od łacińskiego alica lub alicarius, co oznacza spichlerz w stodole, lub górnej części domu, który był kiedyś używany jako magazyn na zboże lub składowanie siana. W ubiegłym wieku rozpoczęto budowę pierwszych hoteli nad brzegiem jeziora, nawiązując w ten sposób do historii lokalnego alpinizmu. Imponujące szczyty górskie przyciągały bowiem w przeszłości pionierów, przyjeżdżających na podbój dziewiczych szczytów: Civetta, Marmolada, Pelmo i innych. Dzisiaj Alleghe pozostaje miejscem spotkań alpinistów, którzy chcą sprawdzić swoje siły wspinając się na słynną północną ścianę Civetty. W zimie Alleghe, wraz z sąsiednim Caprile - staje się turystycznym centrum ośrodka Ski Civetta, punktem wyjścia do ciekawych, 80-kilometrowych tras zjazdowych. Obsługuje je aż 27 wyciągów! Alleghe jest także dobrze znana fanom hokeja na lodzie. Jej lodowiska zostały odnowione i dziś Team Alleghe odgrywa znaczącą rolę we włoskim hokeju. Dolina Val di Zoldo Powstała z miejscowości Forno di Zoldo i Zoldo Alto, ukrytych pomiędzy górami Civetta i Pelmo, których nakładające się kształty tworzą zapierającą dech w piersiach scenerię. Forno di Zoldo znajduje się 1495 m. nad poziomem morza. Podobnie jak reszta doliny, Forno di Zoldo jest znana na całym świecie z własnej roboty lodów. Kiedyś mieściła się tu odlewnia żelaza Dziś można zwiedzić Museo del Ferro e del Chiodo (Muzeum żelaza i paznokci), aby zobaczyć, jaki wpływ ta aktywność wpłynęła na lokalną gospodarkę i codzienne życie mieszkańców. W lecie miejscowość jest idealnym punktem wyjścia wycieczek na szczyty Pelmo (3168 m.) i Civetta (3218 m.). Zoldo Alto połozone jest 1177 m nad poziomem morza, w samym sercu Dolomitów Bellunese. W przeciwieństwie do sąsiedniej Valle di Mae, Val di Goima zachował swój pierwotny, dziki wygląd. Charakterystyczne tabia (tradycyjne stodoły) dziś są używane jako zwykłe domy, zachowując piękno oryginalnej architektury. Charakterystyczny sposób mówienia w Zoldo pochodzi z łaciny, z charakterystycznymi znakami dialektu języka weneckiego. Selva di Cadore Leży na wysokości 1350 m w Val Fiorentina. Niektóre z najbardziej znanych szczytów (w tym majestatyczny i samotny Monte Pelmo) służą tu jako tło. Oprócz tego można stąd dojrzeć część Marmolady z jej wieloletnim lodowcem z jednej strony, a z drugiej - amfiteatr grupy Cernera. To jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych, w którym został odkryty Człowiek z Mondeval. Szkielet z okresu mezolitu można zobaczyć w Museo della Val Fiorentina Civico. Można tam też ujrzeć, robiące olbrzymie wrażenie, ponad 100 śladów dinozaurów utrwalone w wielkiej skale, oderwanej niegdyś oderwanej od Pelmo. W przeszłości miasto żyło głównie z dochodów z hutnictwa żelaza i stali. Dziś życie opiera się tu głównie na turystyce. Słynne są pyszne dania kuchni lokalnej, tutejsze zespoły folklorystyczne oraz wyjątkowo smaczne produkty mleczne. 15

3 Dolomiti camping village 16 dzą do Asiago. Trasa ta poświęcona jest pamięci wielkiego alpinisty i podróżnika, H.W.Tilmana ( ). Przyroda, historia, sport i tradycja splatają się w Falcade w jeden węzeł atrakcji. Canale d Agordo......wspiera się na rozległym tarasie u wejścia do Valle di Gares, 976 m nad poziomem morza. Kiedyś był to główny ośrodek gospodarczy całej doliny Biois - teraz stał się mekką dla tysięcy pielgrzymów, którzy odwiedzają miejsce urodzenia Albino Luciani, zwanego Smiling Pope (Uśmiechniętym Papieżem). Latem Valle di Gares jest idealną bazą wypadową na wycieczki i spacery na wszystkich poziomach trudności. To doskonałe miejsce na relaks na łonie natury. W zimie staje się zaczarowaną krainą pokrytą śniegiem i lodem. Trasa zjazdowa w Val Gares jest jedną z najbardziej znanych w Dolomitach. Śmiało może równać się z tymi, na których odbywają się zawody światowej klasy. Marmolada Malownicza miejscowość Rocca Pietore (1143 m npm) leży u podnóża lodowca Marmolada (3342 m n.p.m.). Jest to główne miasto w Val Pettorina, które zachowało swój mistyczny nastrój: zielone doliny, bogate w faunę i florę, czynią ją oazą ciszy i spokoju. Rocca Pietore to miejsce bogate w naturalne piękno, które w ciągu wieków stało się modne wśród badaczy, odkrywców i alpinistów.. Atrakcji tu dużo. Można wspiąć się na Marmoladę i wejść tam na wieloletni lodowiec nazywany królową Dolomitów. Dzięki odnowionej kolejce linowej, która zabierze Cię z Malga Ciapela do Punta Rocca - narciarze bez problemu poradzą sobie z najbardziej ekstremalnym stokiem w Dolomitach. Zimą kompleks Arabba Marmolada - z 62 kilometrami tras i 30 nowoczesnymi wyciągami. Można również wybrać się do Giro dell Grande Guerra, na zwiedzanie drogi Wielkiej Wojny. Trasa w Malga Ciapela sprawiła natomiast, że miasto stało się popularne wśród miłośników nordic walking. To idealne miejsce do uprawiania tego sportu,

4 visciani (1) Narty nocą.zoldo -Ski Civetta Area Tre Valli Falcade-San Pellegrino w otoczeniu lasów i nieskażonej natury Marmolada. Arabba Arabba, zwana także Reba (w dialekcie ladino), znajduje się w samym sercu Dolomitów, 1600 metrów n.p.m. Zimą jest najbardziej znanym ośrodkiem turystycznym a w lecie to idealne miejsce dla uprawiających takie sporty jak wspinaczka górska, kolarstwo górskie i szosowe. Okolica ta stwarza dużo możliwości dla entuzjastów wspinaczki na każdym poziomie trudności. Arabba leży w centrum Arabba Marmolada-Ski Area. W zimie staje się prawdziwym rajem dla miłośników narciarstwa alpejskiego. Ceniona za teren narciarski o nazwie Portavescovo, za wysokie górskie szczyty wokół, i za 62 km doskonale utrzymanych narciarskich tras. Rejon wyposażony jest także w nowy wyciąg, będący połączeniem z sąsiednimi dolinami. Norbert Zegło na podst. mat. Dolomiti Stars Zdjęcia: Dolomiti Stars copyright Ugo Visciano 17

5 Z Krzysztofem Sułkiem Przez winnice i piwnice Winna perła Dolomitów Dolomity... Kraina bliżej nieba, gdzie krajobrazy błogie dla oczu przeplatają się z krajobrazami na talerzu. Istnym rajem dla podniebienia. W tej krainie kojarzonej przez wielu tylko z nartami, przez niektórych ze wspinaczką, przez jeszcze innych z soborem trydenckim - perłą w koronie jest wino! Ziemie pogranicza, gdzie po Retach, Rzymianach, Frankach, Longobardach czas przyszedł na ludność bawarską, która dzisiaj jest po prostu Tyrolczykami. Administracyjnie Dolomity to Trydent- Górna Adyga (Trentino-Alto Adige), dwie naprawdę odmienne krainy sklejone ze sobą trochę na siłę, by w morzu włoskojęzycznej ludności rozproszyć niemieckojęzyczną mniejszość. To spadek po burzliwej przeszłości, która smutno zaznaczyła się w ostatnim stuleciu, gdy po I wojnie światowej powstała granica rozdzielająca naród, często rodziny. Dramat ciągnął się przez dziesięciolecia, poprzez wystąpienia, manifestacje i akty terroru, doprowadzając do szczęśliwego finału. Unia Europejska i jej idea zniesienia granic, na nowo połączyła sztucznie podzielony teren. Teren, z którego prócz siniaków ze stoku i doskonałej szynki, można przywieźć dobre wino. Drżyj Szampanio Trydent jest nieco bardziej populistyczny, beztroski, po prostu włoski. Tutaj większość stanowią wina białe. Śmiało można sięgnąć po butelkę wina musującego, które wytwarzane jest metodą wtórnej fermentacji (klasyczną) - podobnie jak w Szampanii. I śmiało może konkurować w tej kategorii z najlepszymi winami globu. Szczególnie warte polecenia są butelki od Ferrari - producenta nie mającego nic wspólnego z autami. To jego rodzina na początku XX wieku wprowadziła wtórną fermentację jako standard wytwarzania wina musującego. Wina trydenckie to nie tylko wina z bąbelkami. Znane są szerszej publiczności od połowy XVI wieku, kiedy to przez kilkanaście lat trwał sobór w Trydencie, który bynajmniej nie koncentrował się jedynie na sprawach wiary, a wino lało się strumieniami. Jeżeli chcemy się tylko nacieszyć winem - miłośnicy merlotów, cabernetów czy chardonnay znajdą je tutaj. Ci jednak, dla których podróż to odkrywanie nowości, czy też prawdziwych unikatów - w Trydencie niech swe wybory kierują na Nosiolę, Marzemino, Vin Santo czy Teroldego. Nosiola to biały szczep dający wina świeże, wytrawne, czyste, lekko mineralne o cytrusowej nucie, z grejpfrutem na planie pierwszym. W wersji słodkiej, podsuszanej w specjalnych skrzyniach składowanych w przewiewnych miejscach, tworzy Vin Santo nazwa od Wielkiego Tygodnia podczas którego tradycyjnie tłoczy się wino. Nie są tanie, a to za sprawą wysiłku produkcyjnego, i strat (ze 100 kg owoców pozostaje około litrów moszczu). Wino dojrzewa w małych beczułkach, ale jeśli ktoś może, niech spróbuje, na pewno się nie zawiedzie. Rześka słodycz, mandarynkowo-miodowa, połączona z żywą kwasowością - rozbudza zmysły. Teroldego zaś to wina czerwone, skoncentrowane, o cielistych garbnikach i lekkiej przyprawowości. Zapach jagód, soczysta owocowość i dobrze wkomponowana beczka to znaki dobrej butelki (primadonną wśród producentów jest Elisabeta Foradori). Blady potok na dobranoc W Górnej Adydze warto sięgnąć po butelkę Gewurztraminera, który tutaj ma swoja ojczyznę w małej wiosce Tramin na południe od Bolzano. Jest aromatyczny, ale ma w sobie mineralność, żywiołowość, mięsistość. Można sięgnąć po butelkę Lagreina - czerwonego, rustykalnego wina o mocnych garbnikach. W niczym nie przypomina ono chilijczyków czy argentyńczyków. Specjalnością regionu są także butelki ze szczepu Schiava, zwanego też Vernatsch, tworzące potoki win schroniskowych - bladych, lekkich nie narzucających się odbiorcy. Doskonałe zakończenie dnia na stoku lub wieczorny finisz w schronisku. Pomocne w lepszym poznaniu regionów będą oficjalne strony internetowe, również w języku polskim.

6 Salzburgerland WAŻNE INFORMACJE DANE OGÓLNE Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu (niezależnie od jego celu) na terytorium Republiki Włoskiej do 90 dni jest paszport bądź dowód osobisty. Istnieje obowiązek meldunkowy, ale dopełnić go powinien obywatel włoski zapraszający cudzoziemca. Musi on w ciągu 48 godzin zgłosić na miejscowej policji pobyt cudzoziemca i podać dokładny adres. Wwożone zwierzęta domowe muszą posiadać paszporty (wydawane przez lecznice weterynaryjne). Niezbędne jest także przedstawienie zaświadczenia o szczepieniach zwierzęcia i przebytych chorobach. UBEZPIECZENIA krajowe ubezpieczenie pojazdu OC Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego polisa ubezpieczenia kosztów leczenia i następstw nieszczęśliwych wypadków OPŁATY DROGOWE Przejazd autostradami jest płatny. Opłaty można regulować gotówką (w euro), kartami kredytowymi Visa, Eurocard/Mastercard, American Express, Diner lub kartami magnetycznymi VIA- CARD (do nabycia w PZM), kartami BANCOMAT (wystawiane przez banki), FASTPAY (o zasadach zbliżonych do VIACARD) i TELE-PASS. Wysokość opłat zależy od odcinka autostrady i kategorii pojazdu. Szczegółowa rozpiska opłat pod adresem: auto-swiat.pl/oplaty-drogowe-we-wloszech/ Ponadto pobierane są też opłaty za przejazd tunelami: Mont Blanc (Włochy - Francja), Frejus (Włochy - Francja), Grand St.Bernard (Włochy - Szwajcaria) i Munt la Schera (Włochy Szwajcaria). PRZEPISY RUCHU DROGOWEGO Obowiązkowe wyposażenie pojazdu: pasy bezpieczeństwa zamontowane na wszystkich siedzeniach kamizelki odblaskowe, tzw. salva-vita trójkąt ostrzegawczy zapasowy komplet żarówek opony o głębokości profilu bieżnika nie mniejszym niż 1,6 mm zalecana jest apteczka pierwszej pomocy Światła mijania Używanie świateł mijania w terenie zabudowanym dozwolone jest zarówno w nocy jak i w dzień przy widoczności ograniczonej warunkami atmosferycznymi; poza terenem zabudowanym obowiązuje przez 24h. Obowiązek używania ww. świateł w tunelach. Dozwolone wymiary pojazdu wysokość - 4,0 m, szerokość - 2,3 m, długość całkowita zespołu pojazdów (samochód + przyczepa) 18,75 m, długość przyczepy 1-osiowej 6,5 m, długość przyczepy 2-osiowej 8,0 m Prawo jazdy Włochy, podobnie jak wszystkie europejskie kraje, honoruje polskie prawo jazdy. Do prowadzenia pojazdu uprawnione są tylko osoby, które ukończyły 18 lat. Kategoria B tego dokumentu uprawnia do prowadzenia pojazdu o DMC nie przekraczającym 3500 kg, w tym przyczepy do 750 kg. Przewóz dzieci Zakaz przewozu dzieci do lat 12 oraz poniżej 150 cm wzrostu na przednim siedzeniu samochodu, o ile nie jest wyposażone w specjalny fotelik przystosowany do wymiarów dziecka. Dzieci poniżej 3 lat mogą być przewożone na tylnym siedzeniu samochodu bez specjalnego zabezpieczenia (gdy pojazd nie jest w nie wyposażony) pod warunkiem, że znajdują się pod opieką osób w wieku powyżej 16 lat. Ograniczenie prędkości obszar zabudowany: 50 km/h Dolomiti camping village 19

7 Alleghe Località Masarè Alleghe (BL) tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 30 euro Arabba Via Piagn n Arabba (BL) tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 14 euro Antholz *** Obertal Antholz tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 25 euro Dolomiti Camping Village Via Gole Dimaro tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 30,70 euro Seiser Alm **** Sankt Konstantin Völs am Schlern tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 36,90 euro Kemping Mals ** Bahnhofstraße Mals tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 24 euro Olympia**** Campingstr Toblach/Dobbiaco tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 31 euro Toblacher See *** Toblacher See Toblach/Dobbiaco tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 31,60 euro Latsch an der Etsch**** Reichstraße Latsch tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 29,80 euro Marmolada Loc.Malga Ciapela, Rocca Pietore (BL) tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 21 euro Palafavera*** Val di Zoldo Zoldo Alto tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 23,40 euro Presanella*** Via Cavaione di Dentro Ponte di Legno/Temú tel GPS: N E Cena orientacyjna zimą: od 28 euro 20 WYBRANE KEMPINGI Źródło: obszar niezabudowany: 90 km/h na drogach drugorzędnych, 110 km/h na drogach głównych autostrady: dla pojazdów do 3,5 t: 130 km/h (na oznaczonych autostradach trzypasmowych km/h) dla auta os. z przyczepą: 80 km/h Parkowanie We wszystkich większych miastach, w pobliżu śródmieścia, utworzono strefy parkowania płatnego oznaczone niebieskimi tablicami (zone bleue). Parkowanie bezpłatne dozwolone jest tylko w pewnych godzinach w dni powszednie i niedziele zgodnie ze wskazaniami umieszczonymi na tablicach; karty parkingowe można wykupić w automatach lub w kiosku z gazetami. Niepełnosprawni Samochody z plakietką inwalidzką mogą parkować na miejscach oznakowanych międzynarodowym symbolem niepełnosprawnych. W miejscach zakazu parkowania samochody te również mogą się zatrzymać. Przepis ten dotyczy także turystów zagranicznych. KARY ZA WYKROCZENIA DROGOWE Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi 0,05 proc. Większa zawartość grozi karą pieniężną od 542 euro do nawet 6500 euro, zatrzymaniem prawa jazdy od 3 miesięcy do 2 lat, a także karą aresztu od 1 do 6 miesięcy. Przykładowe mandaty za inne wykroczenia drogowe: nieprawidłowe parkowanie od 38 do 155 euro nieużywanie pasów bezpieczeństwa od 78 do 311 euro nierespektowanie czerwonego światła, rozmowy przez tel. komórkowy od 155 do 624 euro przekroczenie dozwolonej prędkości: do 10 km/h euro od 10 do 40 km/h euro od 40 do 60 km/h euro PALIWO We Włoszech można zakupić tylko benzyny bezołowiowe. Stacje benzynowe są czynne - od października do kwietnia - od godz. 7:00 do 12:30 i od 15:30 do 19:00. Stacje samoobsługowe są czynne 24h. W 80 proc. stacji można płacić kartami kredytowymi. Ceny paliw we Włoszech na dzień r.: Pb 95 1,35 euro, Pb 98 1,45 euro, Diesel 1,30 euro, LPG 0,65 euro PLACÓWKI DYPLOMATYCZNE Ambasada RP w Republice Włoskiej Via P.P.Rubens, 20 Dolomiti camping village Rzym tel: fax: ufficio.stampa@ambasciatapolonia.it Wydział Konsularny Via di San Valentino 12, Rzym tel: fax: konsul@infopolonia.it Przyjęcia interesantów: pon. - śr. oraz pt.: 9:00-14:00 czw.: 13:00-17:00 WAŻNE TELEFONY policja 112 pogotowie ratunkowe 118 straż pożarna 115 pomoc drogowa 116 SOS ZIMOWE WYPOSAŻENIE POJAZDU Opony zimowe i okolcowane - w regionie Val d Aoste obowiązek używania opon zimowych lub wożenia ze sobą łańcuchów przeciwślizgowych funkcjonuje w okresie od 15 października do 15 kwietnia. Używanie z kolei opon okolcowanych (pojazdy do 3,5 tony) dozwolone jest w okresie od 15 listopada do 15 marca. Opony winny być zamontowane na wszystkich kołach pojazdu oraz ewentualnej przyczepy. Zaleca się zakładanie fartuchów przeciwbłotnych. Dozwolone prędkości: autostrady 120 km/h; drogi 90 km/h. Łańcuchy przeciwślizgowe używanie dozwolone na ośnieżonych/oblodzonych drogach. Brak szczegółowych zaleceń, należy zwracać uwagę na znaki drogowe informujące o konieczności założenia łańcuchów. Źródło: PZM Travel Oprac. JG