- o nabywaniu własności lokali mieszkalnych przez najemców byłych mieszkań zakładowych.

Transkrypt

1 SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Druk nr 4110 Warszawa, 18 czerwca 2004 r. Pan Józef Oleksy Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani posłowie wnoszą projekt ustawy: - o nabywaniu własności lokali mieszkalnych przez najemców byłych mieszkań zakładowych. Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy upoważniamy pana posła Zbigniewa Wassermanna. (-) Tadeusz Cymański; (-) Andrzej Diakonow; (-) Ludwik Dorn; (-) Jacek Falfus; (-) Szymon Giżyński; (-) Przemysław Gosiewski; (-) Marek Jurek; (-) Mariusz Kamiński; (-) Elżbieta Kruk; (-) Marek Kuchciński; (-) Andrzej Liss; (-) Kazimierz Marcinkiewicz; (-) Tomasz Markowski; (-) Antoni Mężydło; (-) Maria Nowak; (-) Bolesław Piecha; (-) Marian Piłka; (-) Paweł Poncyljusz; (-) Jacek Sauk; (-) Małgorzata Stryjska; (-) Marek Suski; (-) Aleksander Szczygło; (-) Jolanta Szczypińska; (-) Bartłomiej Szrajber; (-) Zbigniew Wassermann; (-) Elżbieta Więcławska-Sauk; (-) Artur Zawisza; (-) Jarosław Zieliński; (-) Zbigniew Ziobro.

2 Projekt USTAWA z dnia 2004 r. o nabywaniu własności lokali mieszkalnych przez najemców byłych mieszkań zakładowych. Art. 1. Ustawa reguluje zasady i tryb nabycia własności lokali mieszkalnych zajmowanych przez najemców byłych mieszkań zakładowych. Użyte w ustawie określenia oznaczają: Art. 2. 1) byłe mieszkanie zakładowe : - lokal mieszkalny w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. z r Nr 80. poz. 903 z późn. zm.) - zabudowaną jednorodzinnym budynkiem mieszkalnym nieruchomość gruntową które w okresie od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 12 października 1994 r. o zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe ( Dz. U. Nr 119, poz. 567 z późn. zm.) do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa ( Dz. U. z 2001 r. Nr 4, poz. 24 z późn. zm. ) zostały zbyte odpłatnie przez: - przedsiębiorstwa państwowe, - spółki handlowe, w odniesieniu, do których Skarb Państwa jest podmiotem dominującym w rozumieniu art. 4 pkt 16 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. Nr 118, poz. 754 z późn. zm.), z wyłączeniem Polskich Kolei Państwowych Spółka Akcyjna, - spółki handlowe, w odniesieniu, do której Skarb Państwa nie jest podmiotem dominującym w rozumieniu przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi, ale był nim kiedykolwiek w okresie do 1 czerwca 2000 r., - inną państwową osobę prawną, z wyłączeniem Wojskowej Agencji Mieszkaniowej osobie fizycznej lub prawnej, nie będącej najemcą tych lokali, 2) osobie uprawnionej - pracownika, byłego pracownika podmiotów, o których mowa w pkt 1 lub ich poprzednika prawnego, który jest najemcą, zajmującym byłe mieszkanie zakładowe na podstawie umowy najmu zawartej na czas nieoznaczony lub administracyjnej decyzji o przydziale oraz stale zamieszkałych z pracownikiem lub byłym pracownikiem w chwili jego

3 śmierci małżonka, zstępnego, wstępnego, pełnoletnie rodzeństwo, osobę go przysposabiającą albo przez niego przysposobioną oraz osobę pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, które wstąpiły w stosunek najmu i nadal zajmują te mieszkania. Art Właściciel byłego mieszkania zakładowego, jest zobowiązany przenieść własność tego mieszkania na rzecz osoby uprawnionej. 2. Przeniesienie własności następuje odpłatnie, po zgłoszeniu właścicielowi, pisemnego roszczenia przez osobę uprawnioną, w terminie 1 roku od dnia wejścia w życie ustawy. 3. W razie nie zgłoszenia roszczenia w terminie, o którym mowa w ust. 2 roszczenie o przeniesienie własności byłego mieszkania zakładowego wygasa. 4. Przeniesienie własności byłego mieszkania zakładowego następuje po cenie i na warunkach jego nabycia przez właściciela, zwiększonej proporcjonalnie do wskaźnika wzrostu cen dóbr inwestycyjnych, obliczonego dla okresu od dnia nabycia do dnia zbycia, na podstawie wskaźników ogłoszonych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, z uwzględnieniem poniesionych nakładów koniecznych. Art. 4. Roszczenie o przeniesienie własności byłego mieszkania zakładowego nie przysługuje, gdy właścicielem byłego mieszkania zakładowego jest gmina lub spółdzielnia mieszkaniowa oraz gdy, osoba uprawniona jest: 1) właścicielem innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, 2) dysponuje spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu lub jest właścicielem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, 3) jest najemcą innego lokalu lub budynku. Art. 5. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

4 Uzasadnienie Ograniczenie prawa własności przewidziane w art. 3 projektu ma służyć ochronie innych konstytucyjnie chronionych wartości przede wszystkim ma służyć realizacji wyrażonej w art. 2 Konstytucji zasadzie sprawiedliwości społecznej. Wyraża się ona w przyznaniu roszczenia o nabycie lokalu mieszkalnego osobom, które w przeszłości aktywnie przyczyniały się poprzez zakładowe fundusze mieszkaniowe ( por. ustawa z dnia 23 czerwca 1973 r. o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszu nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkaniowego Dz. U Nr 27, poz. 150 ze zm. oraz ustawa z dnia 24 października 1986 r. o zakładowych funduszach socjalnym i mieszkaniowym w jednostkach gospodarki uspołecznionej Dz. U z 1990 r. Nr 58, poz. 343 ze zm.) do wytworzenia prywatyzowanego majątku. Przepis ten ma służyć usunięciu niesprawiedliwych skutków, patologicznych przypadków sprzedaży mieszkań zakładowych, do których doszło na terenie całego kraju. Według danych publikowanych w gazetach jest to ok. 600 tys. rodzin, czyli ok. 2-2,5 mil. osób ( Dziennik Polski z 10. III.2004 r.). Celem projektu jest odwrócenie następstw wcześniejszego, odpłatnego zbywania przez przedsiębiorstwa państwowe budynków z lokalami mieszkalnymi wynajętymi pracownikom tych przedsiębiorstw. Otóż zgodnie z ustawą z dnia 12 października 1994 r. o zasadach zbywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe (Dz. U. Nr 119, poz. 567) budynki te powinny zostać nieodpłatnie przekazane gminom bądź spółdzielniom mieszkaniowym. Niestety w bardzo dużej części kraju tak się nie stało i mieszkania te w niejasnych okolicznościach i na bardzo korzystnych warunkach sprzedane zostały osobom fizycznym, które obecnie oferują zamieszkującym w nich najemcom odsprzedaż zajmowanych mieszkań, ale już po cenach wolnorynkowych. 15 grudnia 2000 r. została uchwalona ustawa o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa ( Dz. U ), która przyznała najemcom prawo pierwszeństwa nabycia przez nich zajmowanego mieszkania, po cenach preferencyjnych. Ponieważ celem przedkładanej ustawy jest odwrócenie patologicznych przypadków sprzedaży mieszkań, które następowały od dnia wejścia w życie ustawy o zasadach zbywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe, projekt obejmuje okres od dnia wejścia w życie tej ustawy do dnia wejścia w życie ustawy z dnia15 grudnia 2000 r. Należy zauważyć, że problem ten dotyka głównie byłych pracowników przedsiębiorstw państwowych, czyli ludzi obecnie w podeszłym wieku, utrzymujących się z emerytur i rent, których nie stać na kosztowne procesy, w których wykazać musieliby, iż do nabycia własności doszło w wyniku czynności sprzecznej z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Dlatego też ustawodawca realizując art. 76 Konstytucji powinien przedsięwziąć nadzwyczajne środki chroniące najemców przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Prawo własności podlega ochronie, ale Konstytucja w art. 31 ust. 3 dopuszcza jego ograniczenie pod trzema warunkami: musi zostać zachowana ustawowa forma ograniczenia, ograniczenie to jest konieczne dla ochrony praw i wolności innych osób,

5 ma ono służyć ochronie innych konstytucyjnie chronionych wartości, Projektowana ustawa, jako ingerująca głęboko w prawo własności wymaga odwołania się do zasady proporcjonalności. Otóż przeniesienie własności zajmowanego mieszkania ma nastąpić w cenie i na warunkach nabycia, zwiększonej proporcjonalnie do wskaźnika wzrostu dóbr i usług obliczonego dla okresu od dnia nabycia do dnia zbycia, na podstawie wskaźników ogłoszonych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, z uwzględnieniem poniesionych nakładów koniecznych. Ponadto roszczenie o przeniesienie własności może być realizowane w krótkim rocznym terminie zawitym, po upływie, którego wygasa. Osobie uprawnionej nie może przysługiwać tytuł prawny do innego lokalu. Z posiadanych informacji wynika, że lokatorzy, którzy wykupili zajmowane mieszkania utworzyli wspólnoty mieszkaniowe, gospodarując sami, przy bardzo niewielkich kosztach, remontują mieszkania i bloki, nie mając żadnych problemów z utrzymaniem w bardzo dobrym stanie swojej własność ( np. Kraków, osiedle Teatralne). Tak więc, obecny właściciel nie poniesie żadnych strat, ale też nie wzbogaci się bezpodstawnie kosztem osób, które aktywnie przyczyniły się do budowy tych mieszkań. Zauważyć należy, iż projektowana ingerencja w prawo własności nie narusza w żadnym wypadku wiążącej Polskę Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Konwencja chroni prawo własności w swym art. 1 protokołu dodatkowego nr 1, który wiąże Polskę od 1 października 1994 r. Artykuł ten brzmi następująco Każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez prawo oraz zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego. Zapis ten znalazł odzwierciedlenie w kilku wyrokach Trybunału, w których orzekł on prawo ingerencji przez państwo w prywatną własność w celu realizacji określonej polityki społecznej i gospodarczej, w tym mieszkaniowej ( wyrok z r. w sprawie Mallacher i inni przeciw Austrii, wyrok r. w sprawie Spadea i Scalabrino przeciwko Włochom, r. Scollo przeciwko Włochom). Projekt nie wywołuje negatywnych skutków dla budżetu państwa i jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20