ISSN Dokończenie z Nr. 3(969) Jolanta Cabaj

Transkrypt

1 POLISH-CANADIAN INDEPENDENT COURIER ï ESTABLISHED ISSN Marca (March) 2009 No 05 (971) Porozmawiajmy o węglu brunatnym (3) Wiesław Blaschke W najbliższych dniach przed - stawiona zostanie Polityka ener - getyczna Polski do 2030 roku. W dniu 4 marca br. prezentować ją będzie Wiceminister Joanna Strze lec-łobodzińska na konfe - ren cji zorganizowanej w murach Politechniki Warszawskiej. Nie wiemy jeszcze czy to jest ostate - czny projekt, który będzie pod da - ny publicznej dyskusji, czy jest to już dokument rządowy, według którego polityka ta będzie realizo - wa na. Mam nadzieję, że już w Strona 24 nas tępnym felietonie będę mógł projekt ten opisać i omówić. W dokumencie tym rozstrzy - gnięta będzie rola węgla bru nat - nego. Przede wszystkim chodzi o decyzję dotyczącą rozpoczęcia nowych inwestycji górniczych i energetycznych. Polska, jak to już pisałem w poprzednich felietonach, posiada ogromne zasoby węgla brunat ne - go. Jest on gwarantem bezpie - czeń stwa energetycznego kraju na wypadek kłopotów górnictwa węg la kamiennego oraz proble - mów z wykorzystaniem źródeł DokoÒczenie na stronie 20 Front włoski w planach strategicznych aliantów Dokończenie z poprzedniego wydania Janusz Zuziak Rozwój wydarzeń wojennych na Sycylii przyśpieszył - w trak cie trwającej jeszcze konferencji w Quebec - przyjęcie osta tecz nego planu pierwszej fazy działań we Włoszech. Plan, którego au torem był gen. Eisenhower, opie rał się na głębokiej analizie sił obu stron, rozmieszczenia wojsk niemiec - kich na Półwyspie Ape niń skim, wreszcie terenu przysz łych dzia - łań. Plan Eisenhowera zakładał konieczność opanowania portu w Neapolu i lotniska w re jonie miej - s cowości Foggia. W tym celu główne działania de san towe za - mierzano przeprowadzić 9 wrześ - nia 1943 r. w rejonie zatoki Sa ler - no, na zachodnim wybrzeżu, nas - tępnie w rejonie Tarentu i Bari, na wschodnim wybrzeżu pół wyspu. W dalszym etapie plan przewi - dywał nieustanny nacisk na siły niemieckie we Włoszech i stwo - rzenie tym samym dogod nych warunków do operacji Over- lord. DokoÒczenie na stronie 22 Polonia, Polonia, sportowa kolonia... Dokończenie z poprzedniego wydania Krystyna Starczak-Kozłowska Bo granic wiekowych prak ty - cznie nie ma. Są kategorie wie ko - we do 10 lat, do 20 lat, do 60 plus, a 70-latkowie odnoszą duże sukcesy np. w pływaniu i z me da - lami zdobytymi w Warszawie startowali po upływie dwóch lat w maratonie pływackim, rozegra - nym w Szczecinie. W ogóle jak dotąd pływacy po lonijni z Kanady zyskiwali naj - więcej medali. Pani Dorota Ma - kuch z Toronto, wymieniona wyżej wśród organizatorów XIV Igrzysk, absolwentka AWF, w latach w Polsce w kad - rze narodowej, mistrzyni Polski ju nio rów i seniorów, obec nie uczest niczka i medalistka Mas ter Sweem Canada w zawo dach pro - wincjonalnych i fede ral nych - na codzień pracuje w szkolnictwie torontońskim jako trener pły - wania - i doprawdy pły wa jak torpeda: zdobyła np. 3 medale za pływanie stylem do wolnym w Słupsku, wcześniej w Poznaniu - 7 medali, zaś w Warszawie aż 8! W sumie prawie 20 medali! Nabrała takiego za mi łowania do tych letnich po lo nijnych świato - wych rozgrywek, że jeżdżi na nie z całą rodziną, a mąż oraz syn pa - ni Doroty startują tam w rozgry - wkach piłki nożnej i też odnoszą sukcesy. Z kolei pani Magdalena Gawlik z Nowej Szkocji, mia - DokoÒczenie na stronie 12 Handel wodą (2) Dokończenie z Nr. 3(969) Jolanta Cabaj Ameryka, główny odbiorca ka - nadyjskiego eksportu szuka no - wych źródeł wody słodkiej w celu uzupełnienia niedoborów spowo - do wanych ekspansywną hodowlą bydła, trzody chlewnej i innych zwierząt będących dietą ludności mięsożernej. Presja zaspokojenia potrzeb zwiększającej się popu la - cji i szybkiego rozwoju gospo dar - czego skłania kraje wysoko roz - winięte do opracowania programu rządowego zajmującego się roz - strzy gnięciem problemu zanikają - cych źródeł nieskażonej działal - nością przemysłową i eksploa ta - cyjną. George W. Bush na początku swoje kadencji prezydenckiej zau - ważył, że Kanada jest logicznym roz wiązanie tego rosnącego pro - ble mu. Ówczesny premier Alber - ty Peter Lougheed przewidywał, że na przestrzeni kilku lat Stany Zjednoczone upomną się o kana - dyjską czystą, bo nieskażoną che - micznie odpadami produkcyjnymi Grażyna Majka Joannici Drugim w Królestwie Je ro zo - limskim zakonem rycerskim był zakon Joannitów. Wywodził się z bractwa charytatywnego. Je go pierwotnym zadaniem była troska o zdrowie pielgrzymów, zdążają - cych do Ziemi Świętej. Około połowy XI wieku grupa kup ców włoskich z Amalfi, pro - wadzących handel ze Wschodem, założyła w muzułmańskiej jesz - cze wówczas Jerozolimie klasztor Matki Boskiej Łacińskiej. Było to bractwo zakonne pod wodzą cha - ryzmatycznego, półlegendarnego, a dziś błogosławionego brata Gé - rar da. Przy nim utworzono szpital i schronisko dla pielgrzymów oraz kupców przybywających z Europy. Ta skromna początkowo organizacja mnichów i ich szpi - tala zmieniła się, gdy Jerozolima stała się stolicą krzyżowego kró - lestwa. Zależne początkowo od klasztoru bractwo szpitalne usa - modzielniło się szybko, przek - ształ cając się w organizację re - ligijną, z własnymi zasadami życia i odrębnymi zadaniami. W czasie pierwszej krucjaty szpital okazał się bardzo przy - wodę. Prezentował swoją opinię na łamach Globe and Mail uczulając na potrzebę przygotowania się Kanady do sprostania żądaniom datną instytucją; istniejące przy nim bractwo przekształciło się w TOP PRODUCER rynkowym naszego głównego importera. Jeśli woda ma być pun ktem zapalnym w relacjach Kanadyjsko-Amerykańskich to Wielkie Jeziora będą jego iskrą. DokoÒczenie na stronie 4 Zakony rycerskie (2) Gerard Tongue ur. ok 1040, zm 3 IX 1120, założyciel zakonu Joannitów zakon rycerski, który w 1113 r. zos tał oficjalnie uz - na ny przez papieża Pas cha - lisa II. W odróż nieniu od Krzy żaków, zakon joan - nitów - podobnie jak tem pla - riusze - miał od początku cha rakter międzynarodowy i przyj mowano do niego wszyst kich szla chetnie uro - dzonych rycerzy ka tolickich bez względu na ich naro do - wość. Jako zręczni chirurdzy szybko zyskali sobie przy - chylność rycerzy. Bractwo cieszyło się opieką i po par - ciem władców Jerozo limy, papiestwa i feudal nego ry - cer stwa. Nagle wzbogacili się DokoÒczenie na stronie 18 JAN CZAN Broker (905) godz. $49,900 - Dochodowy Business - 10 lat od za oøenia $119,900 -B.dobrze wyposaøona Pizzeria- dobry dochûd $179,900 - Luksusowe condo, nowoczesny budynek. $187,000 -Condo, 2 parkingi, balkon, nowy budynek. $339,000 -PiÍkny i Nowy 1880 sq.ft. executive townhouse $369,000 Samodzielny europejski dom-bardzo zadbany $559,000 - Dom po rozbudowie i completnej renowacji - jak nowy - Dom Marzenie!!! Szybka Telefoniczna darmowa wycena domûw! Wycena poprzez -johnczan@hotmail.com

2 Strona 2 Kazimierz Z. PoznaÒski University of Washington Sprytne Chiny A co z Chinami? Ano, w Chi - nach, władze uznały, że nie po - win no się od razu, jak się zacznie budowanie rynku, pozbywać ma - jątku państwa. Rozumowanie władz w Chinach było takie, że nie chodzi o prywatyzację tylko o to, żeby Chiny rozwiązały swoje problemy ekonomiczne, z na ty - chmias tową prywatyzacją lub bez niej, wolno lub szybko. Główna obawa władz była ta - ka, że jak zacznie się likwidować od zaraz firmy państwowe może powstać problem z bezrobociem, mogłyby poupadać całe prze my - sły. No i w Chinach, jak pada ja - kiś przemysł to nie chodzi o ty - siące robotników tylko o miliony, no i nie o miliony ale o dziesiątki milionów itd., bo to przecież inna skala. W Europie Wschodniej władze nie miały lęku przed bezro bo - ciem, gdyż wyglądało na to, że lu dzie chcą zmian, lub, że AUTO WORK LTD. Complete Auto Repair Used & New Tire Service Tune - Ups Shocks Tire Services Brakes Mufflers Car Detailing Elektrical Front End Work 1557 Sedlescomb Dr. Mississauga, Ont. L4X 1M4 Gdy samochûd twûj nie rusza dzwoò natychmiast do Migusa. FachowoúÊ i uczciwoúê 47 LATA OBS UGI POLONII 24 godzinna obs³uga oraz dostawa oleju opa³owego (416) Six Point Road Toronto, ON M8Z 2X3 zmiany muszą kosztować. Nie, że tak od urodzenia my śle - li, ale, że dali się skutecznie prze - konać swoim - wolnym bo nie komunistycznym - medium, że lu dzie chcą zmian albo że zmiany muszą kosztować W Chinach nie miał kto lu - dziom sprzedać tych tez bo media były - i ciągle, choć nie na po dob - ną skalę są - kontrolowane przez par tie, i nie było komu wyprzeć się obietnicy, którą od początku dała partia w Chinach, tak jak gdzie indziej w obozie komu nis - ty cznym, że ludzie mają prawo do pracy, tak że będzie pełne za trud - nienie. Ze wględu na to, że sektor pań - s twowy może wchłaniać więcej siły roboczej niż prywatny, gdzie płaca jest rynkowa, utrzymano go bez zmian, ale jednocześnie za - padła decyzja, że władze zezwolą prywatnym inwestorom zakładać firmy bez większych ograniczeń, żeby tylko nie łamali podsta wo - wych reguł prawnych, bo za to do pudła. Kto wie czy władze nie wysłu - cha ły tezy Kornaia, najwy bit niej - szego ekonomisty z Europy JOLANTA KRYSTKOWICZ Adwokat, Notariusz L.L.B, LLM By y SÍdzia w Polsce 2347 Kennedy Rd. Unit 402, Scarborough, Ont. M1T 3T8 pû nocno-wschodni rûg ulic Kennedy Rd. i Sheppard Ave. Tel.: DIXI RD. 1557SEDLESCOMB DR. DUNDAS Jarrow ZENON MIGUS Bus. (905) Cell. (416) POMNIKI Pomniki z granitu P yty z brπzu Gwarantowana wysoka jakoúê us ugi Duøy wybûr kolorûw i wzorcûw PrzystÍpne ceny (416) SIX POINT ROAD HWY 427 Wscho dniej, któremu Balcero - wicz, ze swoimi czytankami dla dzieci, mógłby tylko czyścić buty, że jest taka droga do kapitalizmu, gdzie sprzedaż majątku nie jest potrzebna, jeśli pozowli się na ot wieranie firm osobom pry - wat nym, na masową skalę. Kornai napisał przy okazji, a było to wkrótce po tym jak za - częły się dyskusje o tzw. tran sfor - macji, że przy takim wariancie, ze względu na wyższą produktyw - ność, czy zyskowność, sektor pry - wat ny rozwijałby się szybciej niż państwowy, tak że z czasem stał - by się dominujący, ściślej, jak to wyliczył Kornai, w trzydzieści lat lub trochę mniej. Trzydzieści lat to było za dużo dla Balcerowicza, choć to prze - cież jak wiadomo maratończyk, a w maratonie idzie się nie na tem - po ale na wytrzymałość, ale w Chinach, nikt się nie przestraszył, że czas ucieknie, więc przyjęto tam model - nazwijmy go - Kor - naia, no i co się stało? stało się to że w dwadzieścia lat prywatny sektor zdo był przewagę. Głównym motorem ekspansji pry watnego sektora okazały się najpierw, po 1976-tym roku, far - my, które państwo przekazało pod kontrolę prywatną likwidując w ten sposób tzw. kołchozy. Zie - mie wzięły rodziny, z tym że nie prze kazano im pełnego tytułu prawnego do ziemi. Uzyskały one prawo użytkowania na określony czas. Czas ten przedłużono, a w koń - cu, parę lat temu rolnicy dostali prawo do ograniczonego obrotu ziemią. Rolnicy się wzbogacili, więc doszło do tzw. pierwotnej aku mulacji /tak jak w klasycznym kapitaliźmie - powiedzmy An - giel skim - gdzie kapitał powstał najpierw w posiadłościach ziem - skich powiększonych dzięki tzw. rugom. To właśnie dlatego, rozwój pry watnego sektora w przemyśle zaczął się na wsi w tzw. mu ni cy - pal nych przedsiębiorstwach, gdzie zaczęły płynąć - pod nad zo - rem lokalnych władz partyjnych - oszczędności z farm, często ka na - łami rodzinnymi, tak że prawdę mówiąc lepiej byłoby nazywać te przedsiębiorstwa na terenie wsi - rodzinnymi. Nie gdzie indziej tylko w tych przed siębiorstwach, mocno ogra - ni czonych w swych prawach przez wszechwładną partię, wy - zwolona została energia spo - łeczna, która dała Chinom długie lata niespotykanej w nowoczesnej historii eks pan sji gospodarczej, w tym eks pansji eksportowej, bo z tego sek tora do dziś pochodzi Dixie VISTULA TRAVEL Promocyjne ceny BiletÛw do Polski Income - Tax Wakacje na s onecznym po udniu - ìlast minuteî Ubezpieczenia turystyczne - juø od $1.10 VISTULA TRAVEL Dundas St. E. przynajmniej połowa eksportu. A co się stało z sektorem pań - stwowym, a no to, że partia zad - bała o to, żeby ten sektor był zre - for mowany też. Jedna rzecz to utrzy mać sektor a druga to tole ro - wać jego niegospodarność. Wia - do mo, że są granice w uzys ki wa - niu wydajności przy własności państwowej, ale to nie znaczy, że jak wydajność jest niska to nie da się jej podnieść. Żeby ją podnieść, partia zde cy - do wała się dać dyrekcji potężne zachęty finansowe, a z czasem zaczęła przymykać oko na częś - cio we zajęcie majątku państwa przez tych dyrektorów. Licząc się z tym, że kontrola państwa nie może być bardzo skuteczna, wła - dze zaczęły wprowadzać na gieł - dę papierów akcje swoich państ - wowych przedsiębiorstw. W ten sposób, jedne państ wo - we przedsiębiorstwa zaczęły ku - po wać udziały w innych państ wo - wych firmach, więc powstały do - dat kowe ośrodki kontroli przed - się biorstw. Co ciekawe, do dzi - siaj, mimo że giełda wzrosła wie - lo krotnie, podstawową część akcji na giełdach Chińskich stanowi na dal własność państwa. Te zmiany w sektorze publicz - nym, oraz konkurencja którą stwo rzy dynamicznie rosnący sek tor prywatny, spowodowały, że sektor państwowy przez cały czas reform rynkowych wy kazy - REALTY LTD., BROKERAGE %MLS Dundas St. West Toronto, On. M6R 1X6 Fax: /03/ 2009 N o 05 (971) wał się rocznymi przyrostami wy - daj ności i to nie byle jakimi, ale wy sokimi paru procentowymi, choć to ciągle była tylko połowa sto py w prywatnym. Sales representative od 1988 r. Zofia Lachowicz Lexus Do wygrania Cell: Pe ne badanie oczu EWA G ADECKA 1224 Dundas St. West, Suite 102, Mississauga, Ontario L5C 4G7 Wysy ka paczek i pieniídzy Tel.: Dundas St. E. Unit 5A Mississauga Cdn. Zapewniam fachowπ i rzetelnπ us ugí popartπ wieloletnim oúwiadczeniem., finansowanie, bonus!

3 N o 05 (971) 1-15/03/2009 Informacje o najnowszych książkach wydawanych w Polsce Maria Budziakowska My, emigranci : wspo mnie - nia współczesnych Polaków z życia na obczyźnie. Pod redak - cją Wie sła wy Piatkowskiej- Stepaniak. Opole : Uniwersytet Opolski, str. Instytut Politologii Uni wer sy - tetu Opolskiego prowadzi badania nad stanem współczesnej emi gra - cji. Książka pod redakcją Wie sła - wy Piątkowskiej-Stepaniak jest owocem apelu nowojorskiego No wego Dziennika o przysłanie wypowiedzi emigrantów i od - powiedzi na pytania: Co skłoniło mnie do opuszczenia Polski? Jak odnalazłem się w nowej ojczyź - nie? Jak urządziłem się w nowym miejscu? Kto mi pomógł, a kto się odwrócił? Czego nau czyło mnie życie w in nym kraju i innej kul tu - rze? Czy trapi mnie dy - lemat - pozostać lub wra - cać? Swoje przeżycia emi - granci pi sali na różnym poziomie posłu gi wania się piórem. Z tych wy po - wiedzi powstała książka My emi granci. Naj wię - cej doś wiad czeń jest ze Stanów Zjedno czo nych, Wielkiej Brytanii, Kana - dy, Niemiec, Francji, Da - nii, Izraela i Meksyku. Ten zestaw państw oddaje główne kierunki współ - czes nej emigracji pols kiej. Wiesława Piątkowska-Ste pa - niak, we wstępie do książki pisze Z opisów emigracyjnych losów nie wyłania się wizerunek czło - wie ka przegranego, niesz częś li - wego z powodu wyjazdu z Polski. Jest wręcz przeciwnie. Wiele tu przykładów świetnych karier za - wodowych, ustabilizowanego ży - cia, udanej adaptacji w nowym społeczeństwie. Pojawia się jed - nak wspólna dla niemal wszyst - kich bohaterów tekstów smuga cienia, którą żyjący na obcej zie - mi wcześniej czy później będzie musiał przekroczyć. Przy czym - i tu jest nowe, warte uwagi zjawi - sko - owo poczucie obcości, odmienności dotyka także tych, którzy wskutek zawirowań losu lub własnych głęboko prze my śla - nych decyzji zdecydowali się powrócić do kraju lub przybyć do Oczyzny znanej im tylko z wy ide - a lizowanych świętych przeka - zów rodzinnych. Barbara Szczepula: Długa po - dróż poślubna: Polacy za gra - nicą - historie prawdziwe. Gdańsk: Gdański Kantor Wy - dawniczy, str. Autorka jest dziennikarką, pi - szącą reportaże. W 2004 roku jej zbiór reportaży Przystanek Po li - technika został uznany za naj - lepszą książkę. W 2006 książka Kod Heweliusza otrzymała na - grodę prezydenta Gdańska, na to - miast w 2007 roku autorka otrzy - mała Nagrodę Główną Sto wa - rzyszenia Dziennikarzy Polskich za książkę Dziadek w Wer mach - cie, opisującą losy Gdańszczan, Strona 3 Kaszubów i Kociewiaków, którzy zostali wcieleni do armii nie miec - kiej w czasach Drugiej Wojny Światowej. Długa podróż poślubna to zbiór reportaży o Polakach, któ - rzy wyemigrowali z Kraju. Opo - wieści często przejmujące, cza - sem zabawne, zawsze pisane są z wielką życzliwością dla ludzi. Kilka tytułów reportaży: Matka odchodzi, Zegarek wysadzany szmaragdami, Los pod kołami golfa, Iwon - ko, wróć!, Na wschód od Ede nu, Milion dolarów, Re - ko le kcje nad Bajkałem, An - drius czyli Andrzej, Wileń - ska nuta itd. Andrzej Dudziński: Pier - wsi Polacy w Ameryce. Toruń: Wy daw nictwo Adam Marszałek, str. Andrzej Dudziński pisze re por taże, jest autorem po - wieści i fil mów doku men - talnych. Przez wiele lat miesz kał w Stanach Zje dno - czonych. W książce Pierwsi Polacy w Ameryce podjął próbę opisania dziejów Polaków w USA, którzy przy jechali tam 400 lat temu. Jak wykazują badania, nasi przodkowie znaleźli się wśród pierwszych przy byszów, choć w swojej masie należeli już do tzw. emigracji spóźnionej, której szczyt przypadł na przełom XIX i DokoÒczenie na stronie 21 Ogłoszenie sponsorowane przez Nowy Kurier

4 Strona /03/ 2009 N o 05 (971) Handel wodą (2) Obydwie umowy zabezpieczają interesy kraju i jego bogactwa na - turalne przed nadmierną ich eksploatacja. Dr. Dave Devitt z Uniwer sy te - tu Nevada, Las Vegas, który swo - je życie naukowe poświęcił prob - lemom wody na terenie Ne vady nia z wód terenów przygranicz - Nawet zwolennicy wolnego rynku dokonał wielu opracowań na te - nych. z Ameryką wystąpili o wyłącze - mat metod oszczędnego gospo da - Adele Hurley, z Munk Centre nie wody z tej bezcłowej wymia - rowania wodą współpracując z stwierdziła jako bardzo prawdo - ny handlowej. wiel kim businesem w celu mię - po dobne, że Ameryka zacznie Zgodnie z danymi statys tycz - dzy innymi znalezienia dróg re du - dzia łać agresywnie w celu za pew - nymi spośród 18 systemów wod - kujących zużycie wody po trze - nienia dostaw wody dla zaspo ko - nych na terenie prowincji aż 15 z bnej po podtrzymania życia roślin jenia potrzeb własnych. W kon - nich zabezpiecza potrzeby spo - pustynnych. Zgodnie z twier dze - sek wencji, jeśli trzeba będzie wy - łeczeństwa użytkując tylko, bo niem Devitta handel wo dą jest pompuje ogromne ilości wody z mniej niż 10% ich rocznych od - jedyną formą zlik wi do wania Wielkich Jezior oraz zainstaluje twa rzalnych naturalnie zasobów. prob lemu jej braku. sieć kopalń uzyskując dostęp do Tak więc podążając za danymi Twierdzi, że najnowsze tech no - wód podziemnych co dla Kanady sta tystycznymi nie wykorzystuje - logie filtrujace i oczyszczające będzie miażdżące. System od wad - my ekonomicznie 90% zasobów wodę są tylko składową roz wią - niający (wypompowujący) może wody naturalnie odtwarzalnych w zania problemu i już wkrótce bo być porównywany do tuzinów 15 systemach wodnych w skali na przestrzeni zaledwie 20-u lat ogrom nych rur o wielkich śred - rocznej. odczujemy jej brak dokuczliwie, nicach wypompowywujących ży - Przeciwnicy NAFTY twier dzą, tak bardzo, że stanie się ona ele - cio dajną siłę Kanady niszcząc jej że jeśli Kanada zgodzi się na mentarnym przedmiotem handlu. środowisko i ekonomię. sprzedaż wody wówczas Stany Kanadyjskie zasoby dobrej Znaczna większość Kana dyj - Zjednoczone mogą żądać nieogra - nieskażonej wody są określane czy ków wybrałaby walkę i wzmo - ni czonego dostępu do zasobów mianem niebieskiego złota. c nioną kontrolę oraz żelazne za - krajowych na podstawie umowy Zwolennicy handlu wodą kryty - pewnienia Ottawy że Kanada NAFTA. Inni analitycy i eko no - kują pasywną postawę rządu wo - nigdy nie zezwoli na odpływ wo - miści wskazują że umowy: bec rosnącego światowego za po - dy na południe nad roz wiązaniem NAFTA i GATT (umowa odnoś - trzebowania na wodę. Porownują zagadnienia i stawienia czoła nie handlu i taryf) zawierają klau - ją do ukrytego głęboko i bez - globalnej ekonomii opartej na zule odnoszące się do ochrony użytecznego skarbu. pra wach popytu i podaży wodą. środowiska i zdrowia ludzkiego. Jolanta Cabaj DokoÒczenie ze strony 1 Znaczenie Wielkich Jezior dla kontynentu Ameryki Północnej jest oczywiste; dostarczają wody pitnej przeszło 45 milionom ludzi i nawadniają jedną czwartą areału kanadyjskiego. Ponadto są życio - daj ne dla przymysłu prowincji: On tario i Quebec zaś po stronie po łudniowej dla stanów: Nowy York, Illinois i Michigan. Cho - ciaż jeziora zajmują ogromną po - wierz chnię to jednak słabo re - generuja swoje straty objętoś cio - we. Zostały bowiem stworzone w wyniku ruchów polodowcowych i tylko 1% ich objętości jest odzys - ka na rocznie dzięki opadom desz - czu. To znaczy, że ilość wy pom - po wywanej wody, obojętnie dla jakich potrzeb, nie powinna prze - kroczyć możliwości regenera cyj - nych - odzysku jezior co stanowi 1% w skali rocznej. Chicago już wybiera więcej niż dwa miliardy galonów wody dzien nie z jeziora Michigan i odprowadza ją z systemem oczy - sz czającym do rzeki Mississippi, a więc drenuje jezioro Michigan na rzecz Mississippi. W wyniku zwiększającej się populacji, nau - kowcy nie zapowiadają poprawy w ciągu najbliższych 20 lat. Twier dzą, że nie na wiele się przy da określenie przez Sąd Naj - wyż szy U.S.A. górnej granicy iloś ci wybieranej wody gdy po - trze by ludności są wyższe niż za - soby jakimi dysponuje miasto. A więc presja zaspokojenia potrzeb gospodarczych i ludności wyprze działalność ekologiczną chro niącą Wiellkie Jeziora. Eks - plo atacja Wielkich Jezior przez Chicago nie jest odosobnioną formą uzupełniania braku wody wśród społeczności amerykańs - kiej. I tak Wisconsin i Illinois wy - stę pują o dostęp do wód Wielkich Jezior w wyniku zwiększających sie potrzeb ludności i zmniej sza - jących się zasobów wód grunto - wych powstałych na skutek za tru - cia środowiska lub zmian klima - tycznych. Ekolodzy ostrzegają przed nad mierną eksploatacją i przeciw - sta wiają się żądaniom Stanów Wisconsin i Illinois, ponieważ ma to stworzyć precedens i otworzyć furtkę dla innych, bardziej od le - głych stanów od dużego i dobrego źródła wody pitnej. Rządy na szczeblu pro win cjo - nalnym i stanowym wynego cjo - wały porozumienie w sprawie na - łożenia ograniczeń na wielkość wybieranej wody z naturalnych zbiorników do których należą je - ziora. Chociaż porozumienie zos - tało zatwierdzone, to jednak umo - wa nie jest wiążąca ponieważ Mię dzy narodowa Komisja zarzą - dza jąca granicami wodnymi wspie rająca się poradami praw ni - ków twierdzi, że określenie li - mitów wybieralności wody jest poza zasięgiem władzy rządu pro - wincjonalnego i stanowego i nie mogą one odmówić je transportu do innych części kraju. Tak więc pro wincje czy stany, które geo - gra ficznie mają dostęp do złóż wód nie maja prawa do zarzą dza - nia ich zasobami. Podobne żądania wystąpiły na terenie zachodnich stanów i do ty - czyły one dostępu do wód gra - nicz nych Souris, Milk i St. Mary. Poważny problem wody wystąpił między stanem Pn. Dakotą i pro - win cją Kanady Manitobą od noś - nie zanieczyszczania systemu wod nego Red River przez De - vill s Lake. Północna Dakota poz - by wała się wody zanieczysz czo - nej odpadami chemicznymi a więc niebezpiecznymi dla czło - wie ka z jeziora Devill s kierując ją do systemu rzecznego, Red Ri - ver, Manitoby wspomagającego jezioro Winnipeg. Przedstawiciele rządu kanadyjskiego przeciwsta - wia li się poczynaniom mocnego są siada, jednakże bezskutecznie, bowiem nie byli w stanie zablo - kować wód terytorialnych Mani - toby przed zanieczyszczeniami wpły wa jącymi z jeziora Devill Północnej Dakoty. Jeśli może być to lekcją to na - leży wyciągnąć wniosek z tego doświadczenia i przygotować po karm i nakrycie na stole dla gło d nego wilka to znaczy opra - cować plan zagospodarowania bogactwa naturalnego jakim jest woda w ce lu nie tylko ochrony jej złóż kra jowych ale także wyko - rzystania jej do wsparcia ekono - mii. W do bie globalnego zatrucia środo wis ka dobra umowa eksplo - a tacyjna z mocnym partnerem na dobrych wa runkach mogłaby być rozwią zaniem i skutecznym prze - ciw dzia łaniem nadciągających i nie unik nionych problemów zwią - za nych z niedoborem wody pit - nej, twierdzą niektorzy politycy. Po nad to, prawnicy są zgodni, że jeśli Kanada wybierze spór za - miast współpracy odnośnie użyt - ko wania zasobami wodnymi to Ame ryka zerwie umowę z Kana - dą określającą warunki korzys ta - Euro-Can Produkujemy wszystkie gatunki win na kaødπ okazjí. Wysoka jakoúê, niska cena. Katherine Ziemianin 1625 Steeles Ave.E, Unit #12 Brampton, Ontario L6T 4T7 Tel./Fax

5 N o 05 (971) 1-15/03/2009 Strona 5 Mickiewicz the Polish Byron (2) By Barbara Sharratt Maryla s family favoured the count while her own feelings seem to have been confused. She married Puttkamer to Mickie - wicz s despair, but never forgot the poet. He carried her miniature portrait until his death. This love affair with a sad ending resulted in many beautiful lyrics and ballads dedicated to Maryla. Her vision will haunt the poet many years later, in Switzerland and will appear in his last major epic poem. Pan Tadeusz as the image of Zosia flying into her room through an open window. Dissaponted in their first loves, Byron and Mickiewicz seek forgetfulness in the arms of other women. Mickiewicz writes his sonnet Danaidy (Danaides) expressing his disillusionment in women, whom he calls the divine devils. Danaides, once I devoted all To satisfy your greed, my tears, my rhymes, But now I have grown hard and cynical. Though pretty faces tempt me still at times, Attacting my attention and my art, Where once I squandered all, I keep my heart. Adam Mickiewicz Danaidy! Rzucałem w bezdeń waszej chęci Dary, pieśni i we łzach roztopinoną duszę; Dziś z hojnego jam skąpy, Z czułego szyderca. A choć mię dotąd jeszcze nadobna Twarz nęci, Choć jeszcze was opiewać i Obdarzać muszę. Lecz dawniej wszystko dałbym, Dziś wszystko - prócz serca. His stay in Russia is rich in sexual adventures, the most prominent one being his liaison with Karolina Sobanska. Byron likewise starts on a series of liaisons, both homosexual and heterosexual, and his pattern of unbridled sensuality will continue for the rest of his life. His love affair with his stepsister, which scandalized the British society, produces a daughter, Elisabeth Medora in Besides Medora and Allegra, his daughter by Claire Clairmont, Byron had at least two other illegitimate offspring. Mickiewicz likewise had at least one child from an extramariiale liaison with Xavera Deybel, his children s gouver - nante. As if to avenge themselves on women, who treated them cruelly, both Byron and Mickiewicz enter disastrous marriages with women whom they do not love. For Byron, his marriage to a naïve 20 year old Annabella Millbanke is a kind of smoke screen for his ongoing relationship with his half-sister Augusta. He treats his wife abominably, and she leaves him within a year of their wed - ding, a month after the birth of their daughter Augusta Ada. Annabella will take her revenge on Byron and Augusta later, by disclosing their liaison, and Byron will never see his daughter again. Mickiewcz, spurned again, this time by the aristocratic Ankwicz family, who would not give him their daughter Henrietta Ewa in marriage, summons to Paris the orphaned daughter of his friend Maria Szymanowska. She is 22, he 36. Marriage with the greatest Polish poet sounds like a good pros - pect to a girl without a dowry. Mickiewicz hesi - ta tes and almost changes his mind about the marria ge. Full of mis - givings, and remem ber - ing his prophetic dream, he makes a full confess - ion of his past affairs to Celina, as if trying to discourage her. She is undeterred and the wedd - ing takes place three weeks after Celi na s arri - val in Paris. The marria - ge is blessed with 6 children and lasts 20 years, until Celina s death from cancer at 43, but is far from happy. Celina has a mental breakdown after the birth of her second child, suffers delusions and fits of rage, and has to be hospitalized. The rest of her life will be punctuated with recur - rences of her illness, and this illness will tie Mickiewicz to the miraculous healer Andrzej Towianski, who hyp notized Celi - na, and temporarily relived her symptoms. This involvement with the self-styled prophet, and the presence in the Mickiewicz s home of Anna Xavera Deybel, a gouvernante to the Mickiewicz children and a devotee of Towianski, further complicate the already uneasy marital situation. George Gordon Byron Mickiewicz has a relationship with Xavera and a daughter by her. This personal drama is compounded by material cares. Mickiewicz s salary after the loss of his lectureship at College de France does not cover the expenses of the growing family. His last job at the Arsenal is poorly paid. There are problems with the French govern ment concerning his publication of the newspa per Tribune des Peoples (Tribune of the Peoples), child - ren s illnes ses, attacks by his enemies, infighting within the Towianski circle. Problems of the emigrant s life. And this brings us to the issue of exile which Byron and Mickiewicz share. Both spend a large part of their lives abroad. However, there is one very fundamental dif - ference between their exiles. Byron s exile is self-inflicted, a matter of choi ce: Byron escapes the strictures of society, scandal, and his many creditors. Only his last stay in Greece has ide o - lo gical and political motivation. Mickiewicz is exiled by the Russian govern - ment, then the ruler of his country, for his role in the student organizations at the University of Wilno. The arrests, inter - rogations and im pri sonment of the Mickiewicz brothers, together with their many friends, followed by exile into Siberia and other parts Russia were immortalized in The Forefathers Eve. That period in Mickie wicz s life left an indelible mark on his psyche. Unlike Byron, he was not free to return to Poland or Lithuania. After the outbreak of the November uprising, his return to Poland was frought with danger. He did make one unsuccessful attempt to cross the Polish border, but by then the fall of the 1830 uprising was imminent, and his joining was probably pointless. His contem poraries never forgave Mickie wicz this second sin of omission, and he never forgave himself. He spent the rest of his life atoning for this mistake. His subsequent activities, his Book of the Polish Nation and Pilgrimage, his publications, and finally his involvement with the liberation of Italy, and with the formation of the Polish Legion in Turkey were all directed towards the promotion of independence for Poland. And finally, the last journey and a senseless death, both pathetic and symbolic. Byron dies of malaria in Missolonghi in Greece, where he had gone per - suaded by the London Committee that his presence was needed for the Greeks success in their struggle for independence. It was his chance to redeem him self, to put a final heroic accent on his sad life of dissolution and re - morse. Mickiewicz dies in so - mewhat mysterious circumstances from cholera or from poison ing in Constantinople, where he had gone to mediate between Michal Czaykowski, or Sadyk Pasha and Zamojski, the two organizers of the Polish Legion, which was to fight alongside Turkey against the Russia, the enemy of Po land. Here the analogy ends. Byron, the worshipper of beauty, the independent spirit, felt that Eng - land did not appreciate him enough, and turned his back on Continued on page 20

6 N o 05 (971) 1-15/03/2009 Cztery pory roku i światła w Nowym Meksyku Aleksandra Ziółkowska-Boehm Fragment książki Otwarta rana Ameryki, która ukazała się w Polsce w Wyd. DEBIT, 2007 Wiał silny wiatr, kiedy chłopiec pociągał za sznurek dzwonka i zwoływał na mszę ludzi ze swo - jego puebla. Parami i rodzinami - kobiety w jasnych sukienkach, mężczyźni w luźnych, odświęt - nych szatach - szli do kościoła i tylko kurz unosił się w powietrzu od ich kroków. Potem przez blisko godzinę panowała cisza. Słońce ogrzewało adobe, nie było żadnego ruchu. Aż drewniane drzwi kościoła otworzyły się, ludzie wychodzili pojedynczo, psy zaczęły szczekać, zrobiło się gwarno. Kobiety kierowały się do domów, by przygotować jedzenie. Mężczyźni przystawali, niektórzy opierali się o nasłonecznioną ścianę kościoła, rozmawiali i śmiali się. Wszędzie słychać było pozdrowienia: Happy fest day! (Szczęśliwych świąt). Jestem w pueblo Tesque. Jest 12 listopada, właśnie obchodzone jest doroczne święto Feast Day. Jest ono okazją do pokazania tradycyjnych tańców indiańskich. Już prawo hiszpańskie w dni świąteczne pozwalało Indianom praktykować ich własną religię. Z jednej strony jest to tylko za - bawa, przyjemność. Dzieci nie idą do szkoły, starzy przyjaciele spotykają się, by porozmawiać. Z drugiej strony, jest to czas na re - fle ksję i nawiązanie związków duchowych. Ludzie kończą letnie prace i potwierdzają swe więzy z matką-ziemią. Główną atrakcją uroczystości jest taniec: szansa, aby się uściskać, pokrzyczeć, pot - rząsnąć dzwoneczkami i mieć przyjemność występowania. Sto osób - mężczyźni i kobiety - po - ru szają się w tańcu, chór chło - pięcy i męski bije w pięć bę ben - ków i śpiewa Daj nam życie, po - błogosław nam. Wraz z jesienią przychodzi czas łowów. Mężczyźni zanim opusz - czą pueblo, aby udać się w oko - lice obfite w zwierzynę, biorą udział w uroczystości uświetnia - ją cej zmianę pory roku. Dzień Dziękczynienia jest do tego od po - wiednią okazją. Komancze ubrani w jaskrawe pióra wykonują ta - niec, dawniejszy taniec wojenny, którym wojownicy byli podnie ca - ni do walki, konfrontacji z wro - giem. Obecnie w rytualnym tańcu mężczyźni dziękują za zbiory i proszą o dobre polowanie. Jed no - cześnie odnawiają więzy z ziemią i potwierdzają swój udział w Lakeshore Blvd. West, Etobicoke, Ontario M8W 1N6 naturalnym, odwiecznym rytmie życia. Plemienne struktury od - zwierciedlają te więzy. Ludzie po dzieleni są na ludzi zimy i ludzi lata. Każdej jesieni i wiosny zmienia się przywództwo puebla. Jesienią właśnie przewo - dzą plemieniu myśliwi: ludzie zimy. O tym wszystkim mówił mi Marvin Herrara, zastępca przy wódcy puebla, który oprowa - dzał mnie po wiosce. Pueblo Tesuque leży na północ od Santa Fe, stolicy stanu Nowy Meksyk. W Tesuque mieszka je - dynie trzysta pięćdziesiąt osób. Mają takie same problemy jak większość indiańskich rezer wa - tów - bezrobocie, bieda, alko ho - lizm. Postarano się o otwarcie gry bingo, która jest nadzieją na zdo - bycie pieniędzy, ale - jak mówi Jim Hena, miejscowy przedsię - biorca - ta aktywność nie jest mile widziana przez białych, któ - rzy przywykli do innego obrazu i wolą trzymać nas w szklanej klatce ludzi biednych, pełnych tradycji i niemodnych. Her ra - ra, mój rozmówca, kiedyś praco - wał w biurze, dokładniej, w De - partamencie do spraw Indiań - skich, ale chciał wrócić do siebie, do domu. Podjął się więc pracy fizycznej, naprawia zniszczone sztukaterie, odnawia adobe (czy- taj: adobi), domy zbudowane z nie wypalonej cegły w charakte - rys tycznym dla tutejszych okolic stylu - o płaskich dachach, ma - sywne, trwałe, chłodne latem, cie - płe zimą. Na odbudowę starych, już zabytkowych domów nie ma jednak zbyt wiele pieniędzy, więc prace posuwają się wolno. Zaproszona jestem do takiego odnowionego adobe, gdzie częs - tują mnie lokalnymi specjal noś - ciami: chili, śliwkowym plac kiem DokoÒczenie na stronie 16 Izabela Embalo Rzπd kanadyjski wprowadzi nowe korzystne prawo, pozwa la - jπ ce na otrzymanie pobytu sta - ego. Wymogiem nowego progra - mu jest przepracowanie na kon - trakcie pracy lub ukoòczenie szko y (ponad) úredniej w Kana - dzie. Dochodzπ jeszcze inne do - datkowe wymogi jak przepra co - wanie roku po zakoòczeniu kur - su/szko y w Kanadzie oraz zna - jomoúê jízyka angielskiego. Prog ram nie obejmuje francuskiej czíú ci, a zatem dotyczy kandy da - tûw spoza Quebecu. Poprzednio obowiπzujπce pra - wo emigracyjne pozwala o jedy - nie, by osoby, ktûre przyby y do Kanady na autoryzowane kon - trak ty, tacy najczíúciej posiadali jedynie moøliwoúci ubiegania sií o prawo sta ego pobytu w oparciu o tak zwanπ emigracjí nieza leø - nπ. Urzπd imigracyjny za prze - pra cowane lata w Kanadzie, takøe za posiadanπ ofertí pracy (o ile pra codawca nadal by zaintere so - wany zatrudnieniem cudzo ziem - ca) przyznawa dodatkowe punk - ty na 67 wymaganych aby otrzy - maê prawo sta ej rezydencji. Po - dobnie odnoúnie studentûw za - gra nicz nych w Kanadzie, otrzy - mywali do dat ko wπ punktacjí Oczy wiúcie do dziú moøna ubie gaê sií o sta y po byt w tak zwa nym programie punk towym, choê otwierajπ sií no we moøli - woúci dla zagranicz nych pracow - ni kûw i absolwen tûw, ktûrzy bídπ mogli ubiegaê sií o sta e za - mieszkanie jedynie na podsta wie przepracowanych w Kana dzie lat Strona 6 Nowe przepisy emigracyjne Dr Wojciech Øurowski Urazy sportowe, przewlek e i pourazowe choroby miíúni, koúci i stawûw 2238 Dundas St. W Unit 112 Toronto Tel.: (416) lub uzyskanej edu kacji i doúwiad - czenia zawodo wego. Warto nadmieniê, øe stu denci zagraniczni posiadajπ pra wo pra - cy w trakcie i po zakoò czeniu pro gramu edukacyjnego, mogπ zatem zdobywaê kana dyj skie doúwiadczenie w czasie trwa nia studiûw lub po ich zakoòcze niu. Podobnie wyglπda na to, øe rzπd doszed do wniosku, øe imi granci ktûrzy juø w jakiú sposûb zinte - gro wali sií z Kanadπ - majπ ka na - dyjskie doúwiadczenie, zostali do - cenieni przez kanadyjskich pra - codawcûw, ich umiejítnoúci sπ nadal w Kanadzie potrzebne - ci kandydaci sπ bardzo atrakcyjni poniewaø juø wykazali pe nπ sa - mo dzielnoúê ekonomicznπ. W przy padku wielu emigrantûw spro wadzanych corocznie z za - gra nicy, nigdy nie wiadomo jak szybko nowo przybyli znajdπ za - trudnienie, czy ich umiejítnoúci bídπ docenione przez kanadyjs - kich potencjalnych pracodaw cûw, zwyczajnie czy bídπ potra fili od - naleüê sií w nowym kraju w nowym otoczeniu. W przypad ku stu dentûw za - granicznych, koò czπ cych kana - dyj skie szko y, nie majπ oni problemûw z otrzy ma niem up - raw nieò zawodowych, nie mu szπ ewaluowaê swoich zagra nicz nych dyplomûw i licen cji... zwy czajnie ich edukacja jest juø ka na dyjskim gotowym pro duk tem. Naleøy pamiítaê, øe nie wszyst kie programy, nie wszyst kie zawody kwalifikujπ sií na opisa ny przeze mnie program Expe rience Class. Osoby zainteresowane emigra - cjπ, takøe nowym programem czy sponsorowaniem bliskich prosi my o kontakt z naszym biurem tel Zapraszamy takøe do odwie - dze nia strony internetowej: A.NET

7 N o 05 (971) 1-15/03/2009 Jerzy Przystawa Uniwersytet Wroc awski Prosty plan na 20 lat z hakiem W sobotni wieczór 7 lutego 2009, TVP2 pokazała nam film nieznanego mi reżysera Sama Raimiego Prosty plan. Trzech przyjaciół znajduje przypadkiem wrak samolotu, a w nim wielką kupę pieniędzy na sumę iluś tam milionów dolarów. Przyjaciele opra cowują prosty plan, jak te pieniądze tajnie przechować, a po tem, jeśli się uda, odpowiednio wykorzystać. Film jest mora li - tetem, który ma nas pouczyć, że zło zawsze musi być ukarane i pokazuje co niedobrego z takiego prostego planu może wyniknąć. Historia ta każe nam się zas ta - nowić, a co by było, gdyby tak plan się udał i przyjaciele wy ko - rzystali znalezione pieniądze z pożytkiem dla siebie, swoich ro - dzin i całej społeczności, fun - dując szkołę, bank, szpital, leki na białaczkę i stypendia, które umo - żliwiłyby ich dzieciom zdobycie Nagrody Nobla? Jak wtedy mie - libyśmy oceniać ich działanie? Wystawiać im pomniki, tabliczki z nazwami ulic, czy też wsadzić do więzienia z powodu naruszenia iluś tam paragrafów kodeksu karnego? Dwadzieścia lat temu pewni nasi znajomi, niektórzy z nich absolutnie porządni, pryncypialni i uczciwi, trafili przypadkiem na wielki worek złota, o którym nawet nie pomyśleli, że mógłby być specjalnie podrzucony. Dzię - ki temu znalezisku urządzili, na całe pokolenie, siebie i swoje ro - dziny, a także zawiązali banki, korporacje, nakupili towarów, którymi wypełnili sklepowe półki i w ogóle narobili całą kupę dobrych rzeczy. Dzisiaj, nie syci chwały, zasiadają przed kamerami telewizyjnymi i mikrofonami radiowymi i opowiadają nam wzruszające historyjki o roman - tyźmie swoich ówczesnych dzia - łań i trudnych dylematach moral - nych, taktycznych i strate gicz - nych. Niestety, spektakl, jaki nam te - raz fundują nie jest budujący. Nie jest budujący, ponieważ boha te - rowie tego romansu, w tym dłu - gim okresie czasu, zdążyli się już poróżnić, niektórzy na dobre, a na wet na śmierć i życie. Po nieważ znalezisko wiązało się z naru - szeniem zarówno zasad moral - nych, jak i uroczystych zobo wią - zań publicznych, więc nie wszys - cy uważają, że mają czyste su - mienie, aczkolwiek winą wolą obarczać raczej koleżków niż sie - bie. Rocznicowe widowisko jest na ogół żenujące, a hipokryzja, fałsz, obłuda leją się z ekranów telewizyjnych wiadrami. Wspól - nym mianownikiem tego wszyst - kie go jest kłamstwo, które przyj - muje czasami postać groteskową. Kiedy, na przykład, żelazny se - nator III RP przez wszystkie kadencje, oświadcza kategorycz - nie, że w ogóle w żadnych obra - dach Okrągłego Stołu nie uczes t - niczył i ostro gromi zdziwionych dziennikarzy, którzy ośmielają się w to wątpić - to rzeczywiście nie wiadomo czy śmiać się, czy pła - kać? Pomimo upływu 20 lat, po - mimo istnienia IPN i brygad his - toryków, jacy przetrząsają tajne archiwa w poszukiwaniu prawdy, tę prawdę nadal się fałszuje i za - kłamuje tak, jakby od tego, czy uda się ją zagłuszyć i wykrzywić zależał los Polski i Polaków. Bez przerwy pisze się i mówi, w kon - tekście Okrągłego Stołu, o NSZZ Solidaność, o Solidar ności, o obozie solidarnoś ciowym i nadal twierdzi się uporczywie, że OS to był triumf Solidarności, zwycięstwo So lidarności itd. itp. Prawda tym czasem jest daleka od tych tro m tadrackich i zakłamanych twier dzeń. Rzeczy - wis tość była bowiem inna: to Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidar ność prze - grał przy Okrągłym Stole, został de facto rozbity i unicestwiony, a sądowa rejestra cja nowej Soli - dar ności, jaka nas tąpiła w kilka tygodni po Okrą głym Stole, sta - no wiła tylko coup de grâce. Is to tą całego za biegu było przepro wa - dzenie czyst ki w NSZZ Soli dar - ność, wyeliminowanie wszyst - kich dzia łaczy, którzy nie wyda - wali się odpowiedni dla realizacji planu całościowego, albo wręcz nie chcieli się po godzić z tym nowym za machem stanu w Solidarności. Jest tu pewna bolesna analogia z Zamachem Majowym 1926 ponieważ na czele tego nowego zamachu stanęli ludzie o niekwes - tio nowanym autorytecie związ - kowym: Lech Wałęsa, Zbigniew Bujak i Władysław Frasyniuk, a to spowodowało wielki dylemat Strona 7 mo ralny dla wielu ludzi Solidar - ności i wprowadziło ogromną dezorientację wśród szeregowych członków Związku. Na tej de zo - rien tacji i na tych fałszywych autorytetach opierała się główna strategia zamachowców. Tę de - zorientację potęgowała zmasowa - na propaganda, całkowicie i bez reszty na usługach stolarzy. Ludzie Solidarności nie poddali się od razu. W drugiej połowie maja 1989 wyszedł z Łodzi apel grupy 25 przywódców związko - wych, w którym wołali o za - warcie porozumienia dla rato - wania NSZZ Solidarność. Za wią - zała się tzw. Grupa Robocza Ko - misji Krajowej, do której wkrótce dołączyła większość członków tej najwyższej władzy związkowej. Na początku czerwca, na zjeździe w Szczecinie, powołano do życia Porozumienie na rzecz Demo kra - tycznych Wyborów w NSZZ So - lidarność - nazwa długa, ale trafnie oddająca istotę i cel działa - nia jego członków. Oprócz ok. 50 członków Komisji Krajowej do Po rozumienia przystąpili tacy znani działacze jak Kornel Mo - rawiecki, szef Solidarności Wal - czącej, Władysław Siła-Nowic - ki, Wiesław Chrzanowski, Antoni Macierewicz, Romuald Szeremie - tiew, Marek Muszyński - ostatni szef podziemnego RKS Dolny Śląsk, i wielu innych. W Szcze ci - nie wyłoniono Sekretariat Krajo - wy Porozumienia, do którego weszli Seweryn Jaworski (War- sza wa), Marian Jurczyk (Szcze- cin), Stanisław Kocjan (Szcze- cin), Daniel Podrzycki (Kato wi - DokoÒczenie na stronie 19

8 Strona /03/ 2009 N o 05 (971) Czy Polska była jak obwarzanek Reperkusje awantury o słowo(3) Zenowiusz Ponarski O tym wydarzeniu Stanisław Mac kiewicz był dobrze poinfor - mo wany. Jeśli, na co dzień ostro zwalczał endecki dziennik, to na stopie prywatnej nie najgorzej mu się układały stosunki z jego dziennikarzami; W dniu kry tycz - nym wieczorem, zjawił się u mnie w redakcji Słowa Stefan Łochtin współredaktor Dziennika Wi - leń skiego i opowiedział, że ich redakcja jest otoczona wojskiem Siedzieliśmy z Łochtinem i członkami naszej redakcji aż do chwili, jak wpadła Pani Cy wiń - ska, żona Profesora, opowiadając, że do ich mieszkania przyszło kilku oficerów, pobito brutalnie profesora w jej i małej córeczki obecności. Do redakcji przy - szła Pani Kownacka, współredak - tor ka Dziennika Wileńskiego i opowiedziała nam przebieg zajś - cia. Dalej Mackiewicz powie - dział: Prezes Sądu Apelacyjnego w Wilnie, Józef Przyłuski. Był to Wilnianin, orientował się, że Cywińskiemu, Zwierzyńskiemu i Federowiczowi grozi Bereza. Kazał więc ich natychmiast aresz - to wać, aby skierować sprawę na drogę sądową, a w więzieniu po - lecił ich umieścić w szpitalu, gdzie służba więzienna zachowała się wobec nich nader humani tar - nie. W ten sposób Przyłuski ocalił życie Cywińskiemu, a na pewno i dwóm pozostałym panom. Z wszel ką pewnością twierdzę, bo wiem, że Cywiński nie przeżyłby osadzenia w Berezie. Stanisław Mackiewicz do obo - zu w Berezie Kartuskiej trafił 23 marca 1939 roku i podczas krót - kiego pobytu zdobył pewną obo - zową wiedzę. W relacji o nim przedstawił sposoby znęcania się nad więźniami, i nie ludzkie wa - runki bytu. Miał rację twierdząc, że w Berezie Cywiński nie wyżył - by. O warunkach tam panujących dowiedział się od Piotra Kow - nackiego, Stefana Łochtina i Wi - tolda Swierzewskiego, po ich po - wrocie z Berezy. A wybiegając z narracją do przodu, o tym, co spotkało wkrót - ce gen. Dęba i jego najbliższych. Zadomowił się w Wilnie, jako Inspektor Armii w grudniu 1930 gdzie pozostał do września 1939 roku. W kampanii wrześniowej był dowódcą armii odwodowej Prusy. Jako dowódca wielkiej armii obwodowej, na którą na - czelny wódz miał wszelkie prawa i nadzieje liczył jak na zbawienie, Dąb - Biernacki wybawił się na prawy brzeg Wisły, lecz bez swojej armii Prusy - relacjono - wał Marian Romeyko w publi - kacji Przed i po maju. A póź - niej drogą okrężną przedostaje się do Francji Tam bez przydziału, był w dyspozycji Naczelnego Wodza, a później w obozie Rothsay, wyspa Bute (Szkocja). Zwolniono go z Polskich Sił Zbrojnych w listopadzie 1940 roku. Osiedla się w Londynie, gdzie zmarł w 1959 r. Podczas jego procesu, toczącego się od 17 do 20 października 1940 roku sprawa pobicia Cywińskiego pojawia się epizodycznie. Popeł - nio na poza terenem Francji i Anglii, miała być sądzona w kra - ju. Jeszcze kilka słów o losie jego najbliższych, w Wilnie. Wedle informacji Jerzego Urban kie - wicza; W pierwszy wojenny wie czór wigilijny na mieszkanie generała Dąb - Biernackiego do - ko nała najazdu ekipa policjantów litewskich i wyrzuciła na bruk żonę, dorastającą córkę i nie - letniego syna generała. (Szabla zardze wia ła, W., 1991). Dalsze losy żony nie są mi znane, Ale wia domo, że córka Zofia Dąb- Bier na cka (Jagienka ) zapisała pięk ną kartę w działal - ności wileńskiej AK, jako kie - rowniczka konspi ra cyjnej łącz - ności. Odnotowują to różne wi - leń skie źródła akowskie. Wszys - cy, ci, którzy spotykali się z nią podkreślają jej zaangażo wanie i odwagę. Opuściła Wilno gdy paliło się dosłownie pod nogami, i postanowiła uciekać Szefostwo łączności przekazała Barbarze Skardze ( Innego końca świata nie będzie, Kraków 2007). Wracamy do wydarzenia wy - wo łanego brutalnością wojsko - wych, działających na rozkaz prze łożonego. Gen. Stefan - Dąb - Biernacki na emigracji nie wy - pierał się nigdy, że polecił pod - władnym oficerom pobicia Sta - nisława Cywińskiego. Powołana Komisja Winiarskiego miała ustalić bezpośrednich wykonaw - ców pobicia redaktorów Dzien - ni ka Wileńskiego A jej nazwa bierze się od przewodniczącego, prof. Bohdana Winiarskiego, (do I składu wchodzili też Stanisław Mikołajczyk, Herman Liberman, Karol Popiel i gen. Izydor Mo del - ski). Brutalne pobicie osób znanych i szanowanych w Wilnie, wywo - ła ło wielkie oburzenie w miejsco - wym społeczeństwie, a zwłaszcza wśród młodzieży akademickiej. Powstała sytuacja, że wojskowi w obawie przed zaczepkami, unikali pokazywania się w mieście w mundurach wojskowych. Docho - dzi ło do bojkotu oficerów z jed - nos tek, które skierowali oficerów do rozprawy z dziennikarzami. W ciągu dni następnych po napadzie rozpoczęły się demon - stra cje studentów i doszło do za - burzeń. Wszystkie okna koszar 5 pułku piechoty zostały wybite. Tłum studentów szedł ulicami miasta i wołał Precz z bandy ta mi w mundurach oficerskich, a do nich przyłączało się wielu uczni szkół średnich. Pochód był roz - pędzony policją, a wojewoda na - kazał aresztować jego orga ni za - torów, przywódców młodzieży narodowej, Kownackiego, Łoch ti - na i Swieżawskiego. Zostali osa - dzeni w Berezie. Po miesiącu, 19 marca 1938 r. podczas pobytu w Wilnie Rydza - Śmigłego, arcy - bis kup Jałbrzykowski prosił o ich zwolnienie i jego interwencja spo - wodowała ich natychmiastowe zwolnienie. Doszło do niesnasek w korpusie oficerskim. Niektórzy oficerowie odnieśli się krytycznie do działań wojskowych, uczest ni - czących w pobiciu redaktorów. Ponieważ w akcji uczestniczyli wyłącznie oficerowie pułków pie - choty, oficerowie kawalerzyści i artylerzyści, nie podawali rąk piechociarzom. Był też spór, którego następstwem było postę - po wanie honorowe jednego z oficerów. Na ul. Trocką nr.11, do mie - szkania Cywińskich codziennie przynoszono kwiaty i przysyłano listy z wyrazami współczucia i sympatii, potępiające akcję ofi - cerów. W kraju krążyli w odpi - sach listy w obronie Cywińs - kiego, przebywającego w wię zie - niu, a jednym z autorów był Wła - dysław Studnicki, znany z kon tro - wersyjnych poglądów; na wszystkich, którzyśmy go znali robił wrażenie niezwykłe wspo - minał Józef Mickiewicz - Nie - zwy kle odważnego człowieka. Nie bał się nikogo, rządu, władz, policji, nie bał się opinii publicz - nej. Wspomniał pewne zdarze - nie: Pamiętam go takim, jak wszedł raz do redakcji ówczes - nego Sło wa zamaszyście ma - chając przy krót kimi rękawami. - Za co was dziś skonfiskował Bociański? Studnicki wziął słu - chaw kę te lefonu i mówi bez za - sta no wienia: - Proszę gabinet wojewody. - Co pan profesor chce od wojewody? - Powiem mu, że jest dureń! Ale wojewody nie było - zakończył Józef Mackie - wicz. (Nudis verbis, Londyn 2003). Nie znam treści jego listu w obronie Cywińskiego, ale znam inne, otwarte zawsze bezkompro - misowe. Syn jego, prof. Konrad W. Studnicki - Giz bert z Ottawy, przekazał mi 26 - stronicowy m - aszynopis: Komen tarze na temat życia i działalności Władysława Studnickiego, w którym czyta - my; Praw dopo dobnie najlepiej rozumiał cha rak ter Władysława Studnickiego Józef Mickiewicz, kresowiak, publicysta o świato - poglądzie do niego zbliżonym i pisarz o ogrom nym wyczuciu kresowych tradycji. -.napisał - Po śmierci Piłsudskiego obserwował rządy sanacyjne z wzrastającym bra kiem sympatii, zwalczając za - cho wanie się dostojników sana - cyj nych. Stąd jego obrona Cy - wiń s kiego. Było jeszcze coś co go łą czyło z sądzonym uczonym - poczucie bezradności. Syn przypo mniał, że w sprawie konfiskaty książki Wobec nadchodzącej II- ej Wojny Świ - atowej, w sądzie; wygłosił uczu - ciowe przemówie nie po czym zała mał się i za pła kał.a w czasie okupacji, pewien młody praktyk, praktyku jący w sądzie powiedział mu, że przemówienie te wstrzą - sające sędziego, który prywatnie po wied ział: czuję, że Studnicki ma rację, ale miałem związane ręce - polecenie konfiskaty było bez pośrednim nakazem premie - ra. Wypisz, wymaluj, jak w spra - wie Cywińskiego! Z petycją o uwolnienie zwró - cili się do prezydenta, Ignacego Mościckiego przedstawiciele kół naukowych i literackich, wśród których był prof. Marian Zdzie - chowski, uczony znany i po wa - żany w kraju i zagranicą, Skie - rował list do Rydza - Śmigłego, wiedząc, że w jego ręku fak ty - cznie jest los Cywińskiego. Na pi - sał bez ogródek:: I za jedno nieostrożne słowo brzydkie sło - wo, skazano go na śmierć! Tak, na śmierć, nie cofam wyrazu. Ma on zdrowie sterane nadmierną pracą, miał przed dwoma laty atak apoplektyczny i po owym wy le - wie krwi do mózgu nie przyszedł do siebie. W więzieniu wileńskim stracił sen i wraz z tym resztkę sił, ledwo trzyma się na nogach. I tak dalej w tym duchu, wezwał marszałka Rydza Śmigłego do rozwagi; Proszę łaskawie wy ba - czyć, że się ośmielam do Pana Marszałka zwrócić w sprawie zdaniem moim, haniebnej, która nie może się wstrząsnąć sumie - niem człowieka uczciwego.prośba jego okazała się gło sem wołającego na puszczy. Stała się też rzecz niezwykła. Arcybiskup Romuald Jałbrzy ko - wski odwiedził w areszcie Cy - wińskiego dla wysłuchania jego spo wiedzi. Posługiwał jedno cześ - nie w kontaktach między wię zio - nym a jego żoną. Mimo, że dążył do nawiązania dobrych stosun - ków z wojewodą Bociańskim, nie zawahał się okazywać solidarność z jego przeciwnikami. Znany w Wilnie jezuita, ks.kazimierz Ku - charski, nauczyciel języka pols - kie go i filozofii w gimnazjum oo Jezuitów, (przedmioty które wy - kła dał Cywiński), zajmował się zbieraniem dowodów, o pobiciu Cywińskiego i towarzyszy. Czy czynił to na polecenie zwierz ch - ności kościelnej czy też na własną rękę? Znając postawę wileńskiego metropolity sądzić należy, Koś - ciół nie był obojętny w tej spra - wie. Władze wojewódzkie w Wilnie podjęły starania osłabienia oburze nia społeczeństwa i pod ich presją, ponad 20 organizacji wi - leńskich przyjęły rezolucje po tę - piające Cywińskiego. Były to głów nie organizacje kombatan - ckie, przeważnie znajdujące się na garnuszku rządowym. lub sa - morządowym. Prasa sanacyjna w całym kraju potępiając Cywińskiego, usiłowa - ła usprawiedliwić wyczyn ofice - rów, a gazety odnoszące się kry - tycznie do tego, podlegały kon fis - kacie. Z Warszawy do Wilna przyszła dyrektywa, przekazana telefonicznie, aby prasa miejs co - wa wstrzymała się od omawiania znanych wypadków aż do czasu wydania oficjalnego komunikatu. A w razie wydrukowania, dzien - niki zajmować. Sytuacja z prasą w Wilnie była szczególna. Kiedy zostało opubli - ko wane zdanie odrębne sędziego Rybińskiego, pismo które je opu - bli kowało było zajęte. Zgodnie z przepisami prawa prasowego, sprawa została skierowana do Są - du i Sąd w osobie sędziego Za - niew skiego orzekł uchylenie zaję - cia, uzasadniając, że v.s. jest integralną częścią wyroku. Ale ponowne ogłoszenie zdania od - ręb nego zostało raz jeszcze zajęte. Sprawa trafiła znowu do sądu, który w innym składzie zajęcie tzn. konfiskatę zatwierdził. Jeśli Mackiewicz - Cat, począt - kowo usprawiedliwiał poczynania oficerów, to prędko zmienił front i inaczej zaczął oceniać całą tą sprawę. I jak słusznie podkreślił Mariusz Urbanek; Cat Mackie - wicz niedługo później odmienił moc no swą ocenę. Mniej już dba oł świeczkę i ogarek, bardziej sta - ra jąc się pomóc Cywińskiemu. Wydarzyło się coś skan da licz - nego. Sprawcy napadu i pobicia zos tali całkowicie bezkarni, mi - mo, że niektórzy lżej poszko do - wani, zwrócili się ze skargą do władz wojskowych. Ale ich wnio - sek został odrzucony przez woj - skową prokuraturę. A stało się mocą decyzji ministra spraw wojskowych, gen. Kasprzyckiego i za aprobatą marszałka Rydza Śmigłego, pozostającego głuchym na wezwania uczonych i polity - ków. Ppłk dypl. Marian Romeyko, od 1938 r, attache wojskowy w Rzy mie, wspominając sprawę Cy - wiń skiego napisał: Honor woj - ska zos tał zepchnięty wręcz do ryn sz to ka i to przez jednego z naj wyż szych dygnitarzy wojsko - wych. Oczekiwano więc - i słusz - nie - reakcji generalnego in spek - tora sił zbrojnych, marszałka Ry - DokoÒczenie na stronie 9 Ruch w interesie wspaniale podniesie. Reklama z Kuriera co wszídzie dociera. Tel.:/Fax

9 1-15/03/2009 N o 05 (971) Strona 9 DokoÒczenie ze strony 8 dza. - Śmi głego Sądzono, że mi - mo przy jaźni pierwszo bry gado - wej z oficerami i Dąb - Bier nac - kim zechce on i potrafi - od po - wie dnio za reagować I za kończył swoje roz ważania stwier dze niem: Chuliganerię uznano za spon ta - nicz ny odruch wojska w obro - nie świetlanej pamięci Pił suds - kiego. A sprawa przedstawiała się na - stępująco. W związku z interpe la - cjami niektórych posłów i sena - torów, czy za pobicie Cywińs kie - go i towarzyszy, oficerowie zos - tali pociągnięci do odpowie dzial - ności, min. spraw wojsk., gen. Tadeusz Kasprzycki w piś mie do prezesa Rady Ministrów tak otwarcie uzasadniał swoje sta - nowisko; zupełnie nie uzasad - nio nym jest karanie ich (ofi ce - rów), za wzięcie w obronę Wodza byłoby krzywdą dla całego kor pusu oficerskiego, oraz wie - rząc, że nie znalazły się w Polsce żaden sąd wojskowy, który by prze ciwko obrońcom czci i pa - mię ci Komendanta, wydał wyrok skazujący - uważałem za nie - wska zane pociągnąć do odpowie - dzial ności żołnierzy - uczest ni - ków wystąpień w dniu 12 lutego br. (1938). Podjęto natomiast postępo wa - nie karne przeciwko Cywińskie - mu, i Zwierzyńskiemu oskarżając ich z art. 152 kodeksu karnego, o obr azę narodu polskiego, poprzez obrazę imienia marszałka Józefa Piłsudskiego. Artykuł ten głosił; Kto publicznie lży lub wyszydza Na ród albo Państwo Polskie po - dle ga karze więzienia do lat 3 lub aresztu do lat 3.Taka konstrukcja prawna była naciągnięta. Nie było w żadnym przypadku obrazy na - rodu, a tylko, obraza zmarłego marszałka Piłsudskiego. Zarzut taki, wyraźnie na polecenie zwierz chności, postawił usłużny pro kurator. Najlepszym tego do - wo dem, było uchwalenie w trybie nadzwyczajnym ustawy 7 kwiet - nia 1938 roku, O ochronie imie - nia Józefa Piłsudskiego. Ale po - nie waż prawo nie działa wstecz i nowa ustawa, nie miała zastoso - wa nia do czynu, popełnionego wcześniej. Sprawę przekazano do Sądu Okręgowego w Wilnie, który zgo - d nie z procedurą karną, był właś - ciwym dla rozpoznania sprawy jako sąd miejsca popełnienia przestępstwa. Ale Sąd ten umo - rzył postępowanie karne wobec Zygmunta Federowicza ( ). Nie miał, faktycz nie, nic wspólnego z artykułem Cy wiń - skiego, z którym łączyła współ - praca w oświacie i Dzien nikiem Wileńskim. Jako niepra womyślny, w sile wieku (42 lata), przeszedł ze szkol nic twa, w stan spoczynku. Może przypomniano sobie, że w okresie Litwy Środko wej, jako wice mar szałek Sejmu Wileńskie - go, wpro wadził Wilno w skład II Rzeczypospolitej. Sprawę oskarżonych Cywińs - kiego i Zwieryńskiego sąd wi leń - ski przekazał, - z obawy przed zamieszkami w Wilnie - Sądowi Okręgowemu w Warszawie. Zmianę właściwości podjął Sąd Najwyższy, uwzględniając wnio - sek Sądu Okręgowego. Zmianę, tę uzasadniono napiętą, sytuacją w Wilnie. Potwierdził to w Ko - misji Winiarskiego urzędnik Mi - nis terstwa Sprawiedliwości, Jan Niedenthal, że panowało przeko - nanie, że sędziowie w Wilnie nie wydaliby wyroku skazującego Cywińskiego i Zwie rzyńskiego. Podczas rozmowy w Szcze - cinie, gdzie byłem sędzią, a ad - wo katem był Aleksander Jo dze - wicz, były sędzia wileński - potwierdził on powyższą wersję Rozmawiałem o jego w udziale w procesie w 1921 r. w Wilnie, jako wice prokuratora Sądu Ape la - cyjnego, w sprawie felietonu ks. Wła dysława Tołoczki o rzekomej rozmowie redaktora Obsta z św. Kazimierzem, uznaną za bluźnier - stwo. Przypomniałem to w Bia - ło ruskich Zeszytach His to - rycznych (nr. 8 z 1997 r.). A pod czas tej rozmowy, luźnie wspomniał o udziale, jako sę - dziego, w rozprawie lewicy aka - demickiej (Dembiński, Jędry - chow ski i in) i o sprawie Cywi - ńskiego. Zenowiusz Ponarski Potrzebna krawcowa z umiejítnoúciπ krojenia i szycia Tel:

10 Strona /03/2009 N o 05 (971) Victoria na wyspie Wiesław Piechocki Jest to jeszcze jedna Victoria, czyli jeszcze jedno zwycięstwo w moim życiu turystycznym. Za dalekim horyzontem została wszak Victoria jako stolica wy - sepki Gozo na Malcie, Victoria w Australii oraz ta egzotyczna na Seszelach. Ale tutejsza Victoria jest stolicą najbardziej zachodniej prowincji kanadyjskiej - British Columbia. Nie wielki Vancouver jest siedzibą władz politycznoadministracyjnych tego olbrzy - mie go terytorium, lecz spokojne miasto Victoria. Leży ono na sa - mym południu wyspy, ciągnącej się kilkaset kilometrów w kie - runku Alaski. Właśnie przyle cia - łem tu z Vancouveru wodolotem, ktróry potrzebował 35 minut, by zgrabnie, gładko i spokojnie przelecieć nad cichymi wodami Cieśniny San Juan de Fuca do centrum Victorii. Oczywiście wszystkie wspom - niane Victorie mają to same po - cho dzenie: od królowej brytyj - skiej (Brytyjska Kolumbia ), która twardą ręką rządziła swym imperium w dawnych czasach, wspomagana przez niemieckiego małżonka. Wychodzę z chybotliwego sa - molociku, który swymi płozami koniecznie potrzebuje wody pod sobą dla startu i lądowania. Ko - łysze się już na nadbrzeżu w cu - downym pejzażu zachodniego czaru Kanady a sam po 5 minu - tach stoję przed pomnikiem samej królowej Victorii ( ). Ma koronę na głowie, emanuje z niej władza, jest jeszcze młoda (zasługa to sztuki a nie przemysłu kosmetycznego), patrząc się na Pacyfik zasłonięty innymi wys - pami, zakolami, górami. Pom - nikowa królowa stoi frontalnie przed potężnym budynkiem par - lamentu, myśląc o roku 1858, kie dy ten teren stał się Królewską Kolonią. Ale monarchini nie za - słania parlamentu, wręcz z dys - tansu, znając swą moc, tkwi na co kole. Powiedziałbym: robi to dyskretnie. To miasto zaprasza swym spo - kojem do joggingu, do szyb kiego spaceru, do przejścia się sen nymi uliczkami. Dwieście metrów za parlamentem (King ston St, Dallas Rd) panuje taki spokój jak w prowincjonalnym miasteczku tydzień po dorocznym kiermaszu. Chcąc zapoznać się z historią mło dego państwa, trzeba pójść do muzeum. Jedno niedaleko od par - lamentu już czeka swą bryłą, kusząc jeszcze dzwonnicą ho - lenderską przed frontonem, ze swymi 62 dzwonkami, wysyła - jących w miasto piękne melodie. Kurantowe dzwoneczki są wy - soko - 27 m nade mną. A wew - nątrz na parterze muzeum obo - wiązkowe staruszki-wolontariuszki, które mimo 83 lat, pomagają w funkcjonowaniu kulturalnej placówki, dając dowód, iż nie na - leży renty przeżywać siedząc go - dzinami przed telewizorem. Zawsze w Ameryce urzeka mnie liberalny ukłon wobec starszych ludzi: chcesz jeszcze pracować w miarę twych możliwości? Proszę bardzo! W Europie system jest o wiele twardszy wobec ludzi wcho dzących w starość: do do - mu! Rób miejsce młodym! Prze - pisy są klarowne Ale nie po to jestem w RBCM, czyli w Royal British Columbia Museum, aby porównywać zdo - by cze socjalne nieznanych mi lu - dzi na różnych kontynentach. Cho dzę po piętrach i stwierdzam, iż jest świetnie urządzone dy dak - tycznie. Jak każde tego typu mu - zeum w północnej Ameryce, jest mieszanką doznań, epok i wa - lorów samych eksponatów. Swo - isty eklektyzm. Można tu podzi - wiać totemy indiańskie (koloryt lokalny), lampki karbidowe gór - nicze (analogiczne do tych z mojego Śląska), stare lalki ze szklanymi oczkami, przywiezione z Europy przez emigracyjną prababcię, wypchane niedź wie - dzie grizzly, straszące swymi roz - miarami, gliniano-drewniane lepianki myśliwych z północnych rubieży olbrzymiej Kanady, bardzo stare znaczki pocztowe, pożółkłe fotografie rodzinne (tacy byliśmy, kiedy wyjeżdżaliśmy stat kiem z Hamburga), rozkleko - tane maszyny do pisania (poko - lenie internetowe nie zna tego cudownego stukotu metalowych klawiszy, tworzących teksty, opi - sujące urodę nowej ojczyzny), śmieszne filmy z Charlie Chap - linem, zmagającym się z masami śniegu (aluzja do klimatu spod klo nowego liścia?), makietę ulicz - ki w starym mieście kanadyjskim z nieodłączną lampą gazową na rogu, rekonstrukcję młyna wod - nego, dającego mąkę na chleb dla pracowitych emigrantów, ubiory ludowe różnych nacji, które spoiły się w idące ku homogen - ności społeczeństwo. Są tu tysiące przedmiotów, które z punktu widzenia Europy są za młode jak na muzeum, ale tu rozumie się ich funkcję kulturową. Nie każdy ma tak długą historię jak Grecy. Robię przystanek, chodząc po piętrach, gdyż na jednym, w za - łomie muru, urządzono malutką scenę. Stoi na niej aktor i nawo - łuje chętnych do swego spektaklu. Świetnie opracował swój występ - opowiada nam o przemyśle gór - niczym, o jego trudnych fazach roz woju, o wyzysku robotników przez kapitalistów. Czułbym się jak na wykładzie marksisty, gdy - by nie to, iż od czasu do czasu aktor śpiewa nam piosenki z tamtych czasów, towarzysząc sobie świetnie na bandżo. Czasy były pełne konfrontacji, kiedy ta - cy emigranci jak Joe Hillstroem ze Szwecji nawoływali do straj - ków. Największa ich fala była w roku Walka klasowa trwała! Dokładnie przebrany na tamte czasy (czarne buty z cienkiej skóry, wąskie spodnie, szelki, bia - ła koszula bez kołnierzyka oraz kaszkiet) aktor opowiada o mor - derczej pracy na dole pod ziemią, co znam jako wychowany w cywilizacji górnośląskiej, wśród hałd, wyrobisk i szybów. O dzi - wo, mówi mi potem zagadnięty aktor, węgiel nie jest tematem prze brzmiałym - nadal się go eksportuje na przykład w wielkich ilościach do Chin. Piętro wyżej trafiam na wzru - szającą wystawę o wojennych wdowach. Po roku 1945 było w Ka nadzie 44 tysiące młodych wdów. Ich problemy uleciały wraz z tzw. wiatrem historii. Ten niszczy wszystko po drodze, uczu cia, rodziny, mężów-żołnie - rzy Co po tych kobietach zos - tało? Spisane wspomnienia, na - grane wywiady, poszarpane foto - grafie, z których patrzą oczy. Nie przespały wielu nocy, przepłakały nie jedno wejście statku do portu bez męża. Niektóre przysłały swe ślubne suknie, zrobione ze spa do - chronu oraz buty. Rewia smutnej mody z tamtych lat, chwytająca za serce, jak wszystko co łączy się ze zniszczeniem kruchego pokoju. Banalne damskie buty wnoszą tyle tajemnej symbolicznej poezji do przemyśleń o indywidualnym losie wplątanym w tryby wielkiej polityki i racji rządów Wychodzę do współczesności, patrząc na roześmiane dzięki słoń cu niebo. Powietrze jest bar - dzo czyste, szkliste, przypomi na - jące skandynawskie. Jest tak do - bre, iż dzięki niemu też łatwo do - strzega się dobrobyt osiągnięty przez Kanadę. Idę przez Government Street. Mimo urzędowej nazwy jest cie - pła w wyrazie, dynamiczna. Pełno sklepów, butików, pubów, restau - racji o szybkiej i powolnej for - mule spożywania posiłków. Mię - dzy wejściami do sklepów i lokali prezentują się artyści o różnych profilach. Jest egzotyczny zespół mu zyczny z Zimbabwe, propo - nując gorące afrykańskie rytmy. Kilka muzykujących osób robi wra żenie zgranej i zgodnej ro - dziny, złączonej nie tylko wiel - kimi bębnami i połyskującymi w słońcu saksofonami. Wstaję ze schodków, prowadzących do ja - kiejś galerii sztuki i 100 metrów dalej na ulicy natrafiam na ma - łego chłopca o wyglądzie Chiń - czy ka, z dzikim uporem rzępolą - cego na małych skrzypcach. Na - chylam się do etui otwartego in - strumentu na trotuarze. W nim karteczka z napisem: Pomożecie mi finansowo? To sobie kupię no - we skrzypce!. Dziecko ma twarz smutnawą, nieśmiałą, zagubioną, niezaradną. Może dlatego wysła - no chłopaka na trening finan so - wy, aby wcześnie - przy pomocy nut - uczył się bić z życiem? Wracam ul. Rządową w kierunku portu i parlamentu, mijając Yates St, View St oraz Fort St. Tu króluje olbrzymi swą masą hotel Fairmont Empress, robiący silne wrażenie, tak jak jego koledzy z tego stylu ar - chitektonicznego neogotyku, napotykane czy to w Vancouver czy w Québec. Cała niemal fasada jest porośnięta roman ty - cznie bluszczem - czyżby (du - mam humorystycznie) należał tym samym do Ivy League luk - susowych kanadyjskich hoteli? Odlatuję wodolotem, czyli technika awiacyjna, woda i po - wietrze powodują, iż się niestety oddalam od Victorii. Jeszcze przez moment widzę na masztach flagi tej prowincji: jest wspom - nie niem brytyjskiej Union Jack wraz z dynamicznymi pro mie - niami słońca. Czyżby junkcja przeszłości z przyszłością? Victoria, British Columbia, Kanada

11 N o 05 (971) 1-15/03/2009 Strona 11 Politechnika GdaÒska Henryk Bug acki Jerry J.Ouellette M.P.P. - Oshawa 170 Athol St. East Oshawa, On., L1H 1K1 Phone: Fax: Dokończenie z poprzedniego wydania Z punktu widzenia polskiej polityki zawsze trzeba rozważać, czy tak daleko posunięte wyco - fywanie się z aktywności zewnę - trznej będzie polskim interesom dobrze służyło - powiedział Alek sander Szczygło. Obcię cie wydatków o pra wie dwa miliardy złotych w oczy - wisty sposób zagraża obronności pań stwa. Nasza armia potrzebuje jeszcze dużo czasu i pieniędzy, by uzyskać status armii nowo czes nej i zdolnej do działania. Przez takie decyzje odkłada się to w daleką przyszłość. Obawiam się, że nie będę mógł utrzymać mojego przeko - nania, że Polsce potrzeba 120 tys. żołnierzy - powiedział minister obro ny Bogdan Klich. Z powodu budżetowych oszczędności zawo - dowa armia może być mniejsza. I nie mieć tak nowoczesnego sprzę - tu, jak to planowano. Nieoczekiwaną deklaracją ministra Klicha zaskoczona jest opozycja, która już daje wyraz swojemu zaniepokojeniu. Nie Niechciany kryzys puka do drzwi naszych domów znamy dokładnych danych, ale jeżeli liczba żołnierzy spadnie poniżej 100 tys., to należy się niepokoić - mówi były szef MON Janusz Zemke (SLD). Czy jest to możliwe przy takiej skali oszczędności? Absolutnie tak - odpowiada. Biorąc pod uwagę ostatni rok rządów w resorcie obrony nie przywiązywałbym się do żadnych liczb, które podaje MON - dodaje szef Biura Bez - pie czeństwa Narodowego Alek - sander Szczygło. MON musi za - osz czędzić w tegorocznym bu dże - cie ponad 5 mld złotych. Wojsko na pewno dostanie mniej trans - por terów Rosomak, zesta wów przeciwrakietowych GROM, pocisków przeciw pan cernych Spike. W tej chwili MON liczy, o ile mniej. W po ro zumieniu z mini strami gospo darki i skarbu analizuje też, które zakłady mogą dłużej poczekać na pie niądze. Klich zapewniał, że nie chce, by zlikwidowana została jakakol - wiek linia pro duk cyjna w kraju. Zakończone zostaną także misje w Czadzie, Libanie i na Wzgó - rzach Golan. Pozostaną natomiast te prio ry tetowe: misje w ramach NATO w Afganistanie i Kosowie. Nad chodzą chude czasy dla zbro - je niówki. Cięcia w bu dżecie MON odbiją się na pols kich zakładach zbrojeniowych. Szef resortu Bog dan Klich - po nie - dawnych kryzysowych nego - cjacjach z premierem - nie wy - kluczył zre zygnowania z czę ści zamówień. Zapewnił jednak, że w pierwszej kolejności wycofa się z kontra któw zagranicznych. czytaj dalej.. Redukcja zamówień obejmie w pierwszej kolejności dostawy zagraniczne, by maksymalnie chronić rodzimy przemysł obron - ny. Przy zmniejszaniu zamówień w krajowych zakładach będziemy się kierować utrzymaniem linii technologicznych. Będziemy się także starali przesunąć płatności na rok powiedział Bog - dan Klich. Narzucone przez pre - miera oszczędności budżetowe wynoszą ok. 2 mld złotych. Ale to nie wszystko. MON będzie mu - siał także z tegorocznego budżetu zapłacić za ubiegłoroczne dosta - wy sprzętu. To ponad 3 mld zło. Czy szpitale będą ofiarami kryzysu? Ministerstwo Zdrowia obcięło dotację na budowę Cen - trum Kliniczno-Dydaktycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Czy budowa Centrum Kli - ni czno-dydaktycznego kiedy - kolwiek się zakończy? Wiadomo już dokładnie, ile i na czym za - osz czędzi Ministerstwo Zdrowia. O cięcia premier poprosił wszyst - kich ministrów. Minister zdrowia ogłosiła dokładną listę oszczęd - ności. Niestety, ucierpi budowane jerry.ouelletteco@pc.ola.org Website: od 34 lat Centrum Kliniczno- Dydaktyczne Uniwersytetu Me - dycznego. Mariola Dwornikowska, wice - minister zdrowia: Budżet resortu będzie ścięty o 337 mln, czyli 6,8 proc. O 154 mln zostaną ograni - czone wydatki resortu na inwes - tycje. To znaczy, że 37 budo - wanych szpitali lub instytutów badawczych dostanie mniej pie - niędzy. Jedna z dotowanych przez Ministerstwo Zdrowia budów to CKD przy ul. Czechosłowackiej w Łodzi. - Na tę inwestycję chce - my przeznaczyć 53 mln zł - zapowiada Dwornikowska. To o połowę mniej, niż planowaliśmy załamuje ręce prof. Marian Brocki, prorektor UM ds. klini cz - nych. Ale i tak dwa razy więcej, niż uczelnia dostała w ubiegłym roku replikuje Dwornikowska. Brocki: Inaczej się umawia - liśmy. Planowaliśmy otworzyć Centrum jeszcze w tym roku. Inwestycja ciągnie się już 34 lata. W 1975 r. ruszyła budowa wiel - kiego szpitala, w którym na 14 piętrach miało się pomieścić 1500 łóżek. Do dziś nie widać końca budowy. Kolejne terminy jej zakończenia przesuwano, bo DokoÒczenie na stronie 14 Ruch w interesie wspaniale podniesie. Reklama z Kuriera co wszídzie dociera. Tel.:/Fax

12 Strona /03/2009 N o 05 (971) Polonia, Polonia, sportowa kolonia... DokoÒczenie ze strony 1 nowicie z Halifaksu, zdobyła w pływaniu na ostatnich Igrzyskach w Słupsku trzy złote medale.i tak można by wymieniać wielu innych, którzy mają dość odwagi i determinacji, by stanąć w szran - kach... *** Wiesław Lipka specjalizuje się w bowlingu, czwarty rok jest sze - fem grupy, liczącej kilkadziesiąt osób - Polskiej Ligi Kręglarskiej Polonia 5, z której 10 osób po - je dzie na XIV Światowe Letnie Igrzyska Polonijne do Torunia. Polonia 5 kilka razy wygrała w Toronto tournament z ligami in - nych nacji, a jest ich w Kanadzie 58! Życzymy medali! Pan Bruno Zdzieniecki zawsze wraca z medalami zdobytymi w dyscyplinach: tenis ziemny i brydż. Stanisława Lastówka w tenisie stołowym kobiet zdobyła złoty medal w Warszawie. W ogóle o tenisie warto słów kilka nadmienić, bo i tu spor tow - cy z Kanady święcą sukcesy. And rzej Żak, uprawiający tenis sto łowy od dziecka, wywalczył w Słupsku złoty medal w deblu, a w Warszawie brązowy w grze mie - szanej. Pan Andrzej trenuje na co - dzień w Klubie Tenisa Stołowego Centrum, gdzie ćwiczy regularnie 40 osób. Ostatnio Klub zyskał 10 nowych wyczynowych stołów. Sa la podczas ćwiczeń zawsze jest pełna, bo jak podkreśla Andrzej Żak, tenis - to cudowne współ za - wodnictwo, a jednocześnie przed - nia zabawa, no i przeby wa nie w środowisku ludzi o dy na micznym podejściu do życia. A jeśli zdarzy się przegrana, to jest ona nie tylko w sporcie właściwą lekcją życia... *** Przyjeżdżają na nie Polacy z całego świata - Argentyny, USA, Nie miec,wielkiej Brytanii, Rosji, Austrii, Szwecji. Czech, Polacy z dawnych Kresów, Kanady i wielu innych Polonii rozmieszczonych na obu półkulach. Razem około 1000 Polonusów. Zawsze wytwa - rza się między nimi zdrowa ry wa - lizacja, a nawet rzekłabym, pa - trio tyzm lokalny, związany z kra jem zamieszkania. Silną kon - ku rencję stanowią Polacy przy - byli na Igrzyska z Bloku Wschod - niego - Litwy, Łotwy, Białorusi, Ukrainy... Zjawiają się (czasem nie oficjalnie) całe zespoły spor to - we stamtąd. Mają cały pobyt za darmo - płaci im Wspólnota Polska. Traktują Igrzyska jako poważną rywalizację o medale. Biją naszych zwłaszcza w ko - szykówce... Co tu dużo mówić, nam, Po - lakom z Kanady zależy na tym, by medale zdobywali nasi z Kraju Klonowego Liścia. A jest ich co - raz więcej, bo na terenie Kanady zamieszkuje wielu sportowców polskiego pochodzenia, którzy star towali w dyscyplinach, będą - cych w programie Igrzysk. Do ta - rliśmy - mówi koordynator Tim Canada 2009, Zbigniew Jóżwiak - do Montrealu, Calgary, Edmon - ton, Halifax już w ubiegłych la - tach... Radio Montreal będzie pracowało dla nas! Torontońskie Radio 7 począwszy od sierpnia 2008 w każdy poniedziałek na da - je o Igrzyskach komunikaty. Od marca 2009 rozpocznie je po da - wać TV Polonia. Konsulat Gene - ral ny RP na swej stronie inter ne - towej też umieścił informacje o Igrzyskach w Toruniu. Pan Śnie - gocki z telewizyjnego programu Z ukosa obiecuje medialnie reklamować tę wielką imprezę, a w Przewodniku Handlowym na rok 2009 ukaże się o Igrzyskach poszerzona wiadomość... To wielka pasjonująca przy go - da...! Tylko kto nas wesprze..? - pytają organizatorzy - nasz Ko - mitet zwraca się więc do polo - nijnych firm, organizacji i osób prywatnych o wsparcie finansowe - czekamy na sponsorów! Z ze - bra nych funduszy planujemy wy - po sażyć ekipę kanadyjską w jednolite stroje sportowe. Chce - my, aby nasza zorganizowana ekipa dobrze się prezentowała również wizualnie. Np. w Słup - sku nasi Polacy mieli kupione za pieniądze sponsorów ładne kurtki ortalionowe, czapki i torby - aż przyjemnie było popatrzeć... Rangę Światowym Letnim Igrzyskom Polonijnym w Toruniu nadaje patronat honorowy Kon - sulatu Generalnego RP w To - ronto. Patronuje imprezie również Senat RP i Wspólnota Polska Zachęcamy do odwiedzenia kraju właśnie w tym czasie - każdy uczestnik mile widziany bez wzglę du na wiek i poziom spor - towy! *** A jak ojczyzna wita spor - towców rodaków ze świata? Po - słuchajmy prezydenta Miasta Torunia, Michała Zaleskiego, któ - ry tak oto zachęca do udziału w najbliższych XIV Światowych Letnich Igrzyskach Polonijnych, które odbędą się w grodzie Ko - pernika: Zapewniam, że prawie 800- letni Toruń z największą god noś - cią przyjmie naszych rodaków przybywających do grodu Koper - nika z wszystkich zakątków świa - ta. Pobyt w naszym mieście bę - dzie dla gości niezapomnianym prze życiem. Zapewnimy bogatą ofertę kulturalną, tu rys - tyczną i re kreacyjną, towarzyszącą zawo dom dla uczestników Świato - wych Igrzysk Polonij - nych. Nasze pięk ne go - tyc kie miasto posiada od - po wiednią bazę sportową i nocle gową oraz nie - powtarzalny klimat. Wierzę, że podczas Igrzysk wspól nie stworzymy wspa niałą rodzinną atmosferę sportową, która będzie sprzyjać integracji Polonii dostarczając niezapom nia nych wrażeń, satys - fak cji i sukcesów podczas rozgry - wek sportowych. Czy można cieplej i serdecz - niej...? *** Na jakich warunkach odbywa się wyjazd na Igrzyska? - spy ta - cie. No więc każdy jedzie na swój własny rachunek, przelot i utrzy - manie opłaca sam, ale koszta pobytu nie są duże. Rejestrować się można na kilka miesięcy wcześ niej, a wtedy Toruń zapew - ni godziwe miejsca noclegowe (akademik!). Całość pobytu ma cha rakter sportowy, a więc spot - kania odbywają się w ogromnym namiocie koło akademika, dzięki temu integracja szybciej się do ko - nuje. Całodobowe utrzymanie w wiosce olimpijskiej wynosi około 70 dolarów dziennie, (zakwa te - rowanie - 35 i wyżywienie - 35 dolarów). Jest to chyba cena do przyjęcia. Ważne, że wszyscy czują się jak jedna rodzina, nad którą od strony duchowej czu - wać będzie ksiądz z Edmonton, który pełni zaszczytną funkcję ka - pelana Igrzysk. Trzeba więc dotrzeć do wszyst kich, przekazywać tę dobrą wiadomość jeden drugiemu. Dotrzeć do High Schools, do nau - czy cieli sportu - niech rozrekla - mu ją ideę Igrzysk wśród mło dzie - ży polonijnej - że warto latem odwiedzić Polskę, by wziąć udział w tych niezwykłych roz - gryw kach. I wszyscy będziemy razem śpiewać: Polonia, Polonia sportowa kolonia... sportowa kolonia, wygrywa najlepszy, a wszyscy górą są... Właśnie: wszyscy! Bo bie rze - my udział w ważnych również ze względów uczuciowych, zawo - dach sporto wych i mamy okazję oraz radość prezentowania swej sprawności fizycznej, a więc do - rzucenia swego kamyka do do - rob ku sportowego Polonii Świata. Nie o championów wszak tak naprawdę w tym wszystkim cho - dzi, o to, by koniecznie wdrapać się na podium i wystawić pierś do medali... Nie ów nęcący wymier - ny sukces osobisty w postaci pier - w szego miejsca jest nadrzędnym celem udziału w Igrzyskach - lecz integracja środowisk po lo - nijnych z Ojczyzną, odkrycie Polski na nowo - by chcieć potem wracać... A ptaki powinny - choćby co pewien czas - wracać do gniazd... *** Teraz nieco o pozasportowych roz koszach, rozrywkach i pożyt - kach, związanych z Igrzyskami. Są to spotkania z władzami mias - ta, pikniki, popołudnia i wieczory towarzyskie, ciekawe imprezy integracyjne, biesiady z polskim jadłem i długie, nocne Po - la ków rozmowy - o wszyst - kim... Zbra ta nie się tak sil - ne, jakie daje po czucie na - rodowej i kulturowej więzi... Dalej będą in te resujące wycieczki do atrakcyjnych miejs cowości całego regio - nu nie mó wiąc o pozna wa - niu bliższym To ru nia, któ - ry należy do naj cie kaw - szych i najstar szych miast polskich. Szczególnie przyciągają uczestników Igrzysk spotkania z ciekawymi ludźmi, zwłaszcza z le gendami polskiego sportu, ta - kimi jak Irena Szewińska, Szur - kow ski, Michalczewski, Janusz Pe ciak-pyciak (trener kadry USA). Można się wiele nauczyć słuchając ich wspomnień, przy - gód i wniosków w drodze do ży - ciowych sukcesów. Niemniej ku - szące są koncerty słynnych zes po - łów i piosenkarzy, których wys tę - py zawsze mają miejsce na Ig - rzys kach - a były to np. Czer wo ne Gitary, Maryla Rodowicz, Ryn - kowski, Wodecki... Wieczorami każda Polonia świa ta zaprezentuje swój spe cjal - ny program artystyczny - wystą - pią piosenkarze, i inni młodzi ar - tyści. Kanadę reprezentować bę - dzie m.in. mała Robin, która tak ładnie śpiewała podczas wystę - pów ostatniej Orkiestry Świątecz - nej Pomocy. Jej mama uprawia lekkoatletykę. Jest to przede wszystkim spot - ka nie młodzieży i młodych du - chem rodaków z całego świata z Polską - często pierwszy raz w życiu, zwłaszcza jeśli idzie o mło - dych. Nawiązują się prywatne i służbowe kontakty z ludźmi z innych środowisk polonijnych - jakże dynamiczne i serdeczne, bo ludzie kochający sport są prosto - linij ni i bezpośredni. Oświetlona sierpniowym słoń - cem panorama starych miesz czań - skich kamienic, gotyckich koś - ciołów, wspania łe go renesan so - wego ratusza i średnio wiecz nych murów obronnych pradaw nego toruńskiego grodu, w któ rego centrum wznosi się okazały pom - nik Kopernika, wprowadzi nas w niepowtarzalną atmosferę. Pach - nące polskie lato przyjmie nas nad niebieską wstęgą Wisły swy - mi jedynymi w świecie za pa cha - mi i barwami, dla jednych po - wró cą wspomnienia przaśnego dzieciństwa, dla in nych będzie to po raz pier wszy powrót do włas - nych korzeni... I nowe wra żenia, nie tylko spor towe, zapi szą się złotymi zgłos ka mi w naszej pamięci *** Krąży takie ru basz ne, ale bar dzo su ges tywne powiedzenie: Sport upra wiaj zimą, latem, a nie będziesz starym gratem. Celne, co?! Mo ż na by jeszcze przy - po mieć: w zdrowym ciele zdrowy duch, ale to pewnie wyda się wam banalne, bo zbyt często pow tarzane. Pamiętajmy więc jedno: za - nied banie fizyczne idzie w parze z psychicznym. Jeśli wy bie ramy sie dzenie przy TV czyli bierność, oznacza to, że tak na prawdę nie radzimy sobie w życiu, bo nie ak - ceptujemy siebie. Wróćmy więc do sportu, weźmy latem udział w XIV Światowych Igrzyskach - a efekt będzie taki, że poczujemy się dowartoś cio wani. Zrozumie - my bowiem tę prostą prawdę, iż tylko od nas zależy, czy świat do nas należy! (przy sięgam - rym zupełnie niezamierzony...). A kontakt z Ojczyzną od świe - ży nasze dusze... Po informację proszę dzwonić Jerzy Dąbrowa Tel dabrowa@flconline.ca Zbigniew Jóźwiak Tel Piotr Lach Tel

13 N o 05 (971) 1-15/03/2009 Strona 13 Najlepsza do Wielokrotnych Rozmów NOWE STAWKI Bez Opłat za Połączenia 1.40 landline rate/min. $20=1428 $ $10=714 $ $5=357 landline minutes landline minutes landline minutes Dzwon do POLSKI i oszczedzaj! France Denmark Germany Portugal Greece Sweden 1.25 landline rate/min landline rate/min F landline rate/min landline rate/min landline rate/min landline rate/min landline rate/min landline rate/min. Rates and Minutes advertised are based on multiple calls made from Canada within region of purchase. If intended use is NOT multiple, we have other products that may suit your needs. Please contact customer service at If you choose to use this card for multiple calls the following gc charges will apply: A A A A.. Customer is responsible sible for the follow- ing potential charges: A quality A quality Minutes Please.. For sales and distribution please contact us at e Toronto ) Vancouver ) Toll Free ) A trademark of GOLD LINE TELEMANAGEMENT INC. and is used under license. Effective fective Date: February

14 Strona /03/2009 N o 05 (971) Niechciany kryzys puka do drzwi naszych domów DokoÒczenie ze strony 11 brakowało pieniędzy. Niedawno władze Uniwersytetu Medycz - nego ogłosiły, że chcą skończyć budowę przed 40. rocznicą wko - pania pierwszej łopaty. Miała to umo żliwić zmiana wcześniej pla - nowanej koncepcji szpitala. Zdecydowano, że oddziały szpi - talne powstaną tylko na siedmiu piętrach. Wyżej będą przychod - nie, laboratoria i sale wykładowe. Co dalej? - Nie wiem. Musimy prze dyskutować sprawę na kolegium rektorskim mówi prof. Brocki. Na tym na szczęście kończą się złe wiadomości dla łódzkiej służby zdrowia. Mogło być ich więcej, bo minister zdro - wia Ewa Kopacz mówiła, że z po - wodu kryzysu jej resort wycofuje się z finansowania wszystkich zaplanowanych na ten rok, ale jeszcze nie zaczętych inwestycji. To mogło oznaczać kolejny zmar - nowany rok dla kardiochirurgii dziecięcej w Centrum Zdrowia Matki Polki. Oddział od lat pęka w szwach, bo rodzi się coraz więcej dzieci ze skompliko - wanymi wadami serca. Lekarze mają do dyspozycji tylko 15 łóżek i jedną salę operacyjną, dlatego wciąż muszą odsyłać z kwitkiem dzieci, które na zabieg mogą po - czekać. W styczniu minister Ko - pacz obiecała, że to zmieni, chce pomóc szpitalowi w budowie zu - pełnie nowej, dwa razy większej kliniki. Ale budowa się nie roz - poczęła, więc zgodnie z planem kryzysowych cięć powinna wy - paść z listy inwestycji wspiera - nych przez resort zdrowia. Od każdej reguły musi być wyjątek mówiła wczoraj Ewa Kopacz. Tym wyjątkiem będzie właśnie kardiochirurgia dziecięca. Bo tę inwestycję zamierzamy wspierać, mimo że jest na etapie projektów. Ile pieniędzy może dostać Cent - rum Zdrowia Matki Polki? - Tego jeszcze nie wiemy, ale akurat ten oddział to dla nas sprawa prio - rytetowa odpowiada minister. Może nam grozić zapaść trans - plan tologii - ostrzegają lekarze. Dziennik ujawnił, że teraz to nie resort zdrowia, a Narodowy Fundusz Zdrowia będzie płacił za przeszczepy. To efekt cięć w bud - żecie nakazanych przez premiera. Ministerstwo przerzuciło na NFZ finansowanie przeszczepów i dzięki temu zaoszczędzi 52 mln zł. Ale to oznacza, że o tę właśnie kwotę zmniejszy się ogólna pula na leczenie. Chodzi o procedury ratujące życie. W naszej klinice wykonujemy 80 przeszczepów szpiku, co kosztuje 9 mln zł. Wczoraj zapytałam dyrektora dol - nośląskiego NFZ, jak będziemy dostawać pieniądze. Odpowie - dział, że pieniędzy nie ma - po - wiedziała Dziennikowi prof. Alicja Chybicka, kierownik kli - niki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dzie - cięcej we Wrocławiu. Nie ma jeszcze żadnych ustaleń doty - czących rozliczeń transplantacji - przyznaje Edyta Grabowska- Woźniak, rzecznik centrali NFZ. W przyszłym tygodniu w siedzibie funduszu mają się spotkać przedstawiciele rządu i NFZ z transplantologami i od po - wiadać na trudne pytania: czy pieniędzy będzie więcej, czy jednak mniej? I co zrobić, żeby nie zmniejszyła się liczba przesz - czepów? Decyzję rządu krytykuje Ogólnopolski Związek Zawo - dowy Lekarzy. Jak mówi szef związku Krzysztof Bukiel, rząd pokazał, że dopóki słupki popar - cia nie spadają, nie zamierza przej mować się sprawami zwyk - łych ludzi. Można było zmniej - szyć wydatki, skoro budżet pańs - twa się nie domyka, ale za to na - leżało wprowadzić współpłacenie pacjentów. Bo teraz zabiera się ludziom szansę na przeżycie, a jednocześnie nie daje im legalnej mo żliwości zapłacenia za możli - wość leczenia - tłumaczy nam Krzysztof Bukiel. Spowolnienie to jest w gos - podarce. W deweloperce mamy krach - powiedział w wywiadzie dla PAP Wojciech Ciurzyński, pre zes giełdowego Polnordu. Polnord, który właśnie wypada z indeksu WIG20 to jeden z naj - większych deweloperów w Pols ce. Ciurzyński uważa, że ceny mieszkań pójdą dalej w dół, szcze gólnie w przypadku miesz - kań. Główną przyczyna jest zaha - mo wanie długoterminowych kre - dytów hipotecznych i inwesty - cyjnych przez banki, co bardzo utrudnia działalność dewelo - perską. Według Ciurzyńskiego spadki cen mieszkań już sięgają proc., a to oznacza zbli - żanie się deweloperów do zerowej marży. Szczególnie najmniejsi będą zmuszeni do sprzedawania poniżej kosztów. Rysuje się gigantyczna dziura w emeryturach. To już pewne: na renty i emerytury państwu zabrak nie w tym roku nawet 12 mld zł. Ministerstwo Finansów uspokaja, że ZUS nie wstrzyma wypłat. Będziemy nowelizować budżet - zapowiada wice mi-nis - ter Maciej Grabowski. Skąd wzięła się ta gigantyczna dziura? 4 mld zł to różnica między wpła - tami na konta ZUS, dotacją z kasy państwa a wypłatami świad - czeń. Nie jest ona niespodzianką, bo rząd już ją zapisał w ustawie budżetowej na ten rok. Bomba tyka gdzie in dziej: gwałtownie zwalnia gos podarka, w efekcie maleją pensje i rośnie bezrobocie. A ponieważ składki do ZUS liczone są od zarobków, im będą niższe, tym mniej pieniędzy trafi na konta zakładu. O ile mniej? Zdaniem Andrzeja Rzońcy z fun - dacji FOR Leszka Balcerowicza nawet o 8 mld zł. To cena, jaką płacimy za to, że dopadł nas kryzys gos po darczy. Rząd plano - wał w tym roku wzrost zatrud - nienia i wy na grodzeń. Nic z tego. Zatrud nienie może spaść o 2 proc., a podwyżki będą znacznie skrom niejsze, niż oczekiwano. Mogą wynieść 4 proc. - mówi Rzońca. To i tak optymistyczne założenia w porównaniu z tym, co twierdzą inni ekonomiści. Według nich kryzys przewróci nasz rynek pracy do góry nogami. Większego spadku zatrudnienia niż Rzońca spodziewa się Karolina Sędzimir- Domanowska z PKO BP, a także eksperci Banku Millenium. Nie ma wątpliwości: ZUS będzie miał problemy. Złudzeń nie ma Mi nis - terstwo Finansów. Widzimy problem. Nie wykluczamy no we - lizacji ustawy budżetowej - przyznaje Maciej Grabowski, wiceminister finansów. Resort nie będzie miał innego wyjścia, bo musi znaleźć pieniądze na wypłatę emerytur i rent. Jeżeli minister finansów tego nie zrobi, może trafić przed Trybunał Stanu - mówi Robert Mikulski z kancelarii prawnej Stopczyk & Mikulski. Wygląda na to, że rządowe oszczędności, które mają wynieść 19,7 mld zł, nie rozwiążą rosnących gwałtownie problemów budżetu. Cięcia zaplanowane przez ministrów nie wystarczą - przyznaje ekonomista Ryszard Petru. Jest jeszcze jedno wyjście. ZUS może zaciągnąć kredyty na wypłaty świadczeń - mówi Alek - sandra Wiktorow, była prezes Zakładu. Takie operacje zdarzały się już w przeszłości i do tej pory kończyły się sukcesem. Miliardy pożyczone z banków wpłynęły na konta ZUS w 2005 i 2007 r. Wiktorow przypuszcza, że w tym roku powinno być podobnie. Jeżeli oczywiście kryzys nie rozkręci się na dobre i dziura w ZUS nie zwiększy się o kolejne miliardy. Opozycyjna partia PiS pyta premiera: Co z emeryturami? Czy emeryci muszą się obawiać o swoje pieniądze? Prawo i Sprawiedliwość domaga się od premiera wyjaśnień, czy kryzys nie spowoduje załamania się systemu ubezpieczeń społecz - nych. To wynik dzisiejszej pu bli - kacji Dziennika. czytaj dalej... Poseł PiS Tadeusz Cymański podkreślił, że w czasie pogłę - biającego się światowego kryzysu gospodarczego może być zagro - żone bezpieczeństwo systemu ubezpieczeń społecznych oraz gwarancje bezpieczeństwa emerytur i rent. Podkreślił, że plan finansowy Zakładu Ubez pie - czeń Społecznych i Funduszu Ubezpieczeń Społecznych był oparty na założeniu wzrostu za - trudnienia i wzrostu wyna gro - dzeń. Dzisiaj, zamiast wzros tu zatrudnienia, mamy pierwsze symptomy jego spadku i mamy również głęboką rewizję wyna - grodzeń - zaznaczył Cymański. Dziennik napisał, że na renty i emerytury może zabraknąć w tym roku nawet 12 mld złotych. Wiceminister finansów Maciej Grabowski nie wyklucza nowe - lizacji budżetu - informuje gazeta. Resort jednak uspokaja: ZUS nie wstrzyma świadczeń. Przez oszczędności czeka nas paraliż sądów. Nakazane przez premiera cięcia budżetowe mogą nie tylko uderzyć w pacjentów czy armię, ale także sparaliżować wymiar sprawiedliwości. Już wkrótce może zostać zlikwido - wana niemal połowa spośród działających sądów grodzkich. A to one rozpatrują większość spraw. Minister sprawiedliwości zamierza zlikwidować 120 spoś - ród 292 sądów grodzkich. Do projektu rozporządzenia w tej sprawie dotarła Gazeta Prawna. Zlikwidowane miałyby zostać sądy, w których orzeka od 11 do 20 sędziów i asesorów. Prze - ciwko takiej zmianie protestują sędziowie. Rafał Puchalski, sę - dzia Sadu Rejonowego w Jaros - ławiu, mówi, że trudno racjonal - nie wytłumaczyć łączenie potęż - nych, wieloosobowych wydzia - łów grodzkich, rozpoznających tysiące spraw, z wydziałami karnymi, które zajmują się niewie - loma sprawami. Skok notowań EUR do 4,7 zł oznacza lawinowy przyrost zo - bowiązań firm wystawiających opcje. Problem opcji tak nab rz - miał, że polskie władze nie mogą mu się biernie przyglądać - ostrzega Puls Biznesu. Gazeta alarmuje, że grający na osłabienie naszej waluty nie odpuszczają. To zamach na polską gospodar - kę - ocenia Zbigniew Jakubas, znany przedsiębiorca, inwestor giełdowy i prezes Polskiej Rady Biznesu. Według niego brak kon - kretnych działań ze strony rządu pogarsza tylko sytuację. Trzeba jak najszybciej podjąć kroki, by uciąć wielką spekulację na rynku złotego. Trzeba też zmusić banki, by wypiły piwo, jakie same nawarzyły - dodaje. Wyda rze - nia na rynku walutowym to celowa gra. Chodzi o dopro - wadzenie do zamykania pozycji na wystawionych przez firmy opcjach kupna waluty przy możliwie słabym złotym. Obecne kursy są już absurdalne. Dlatego spodziewam się fali bankructw wśród firm, które są mocniej zaangażowane na rynku opcji walutowych - twierdzi Ryszard Petru, od lipca tego roku główny ekonomista Grupy BRE Bank. Jeżeli wartość złotego nie wzrośnie, wiele przedsiębiorstw otrzyma wezwania do uzupeł - nienia depozytów zabezpie cza - jących, a są to, jak pisze gazeta, grube miliony. Eksperci są zas - koczeni postawą rządu i NBP. Ekstremalnie słaby złoty jest dużo ważniejszy niż na przykład stopy procentowe. RPP tego nie doceniła, ścinając zbyt szybko i zbyt mocno cenę pieniądza. (...) Tymczasem to, co dzieje się na rynku złotego, jest bardzo nie bez - pieczne - komentuje Petru. Dro - gi frank wciąż straszy kredyto - biorców. Rano 4. lutego złoty pobił kolejny rekord słabości, a kredytobiorcy - spłacający raty we frankach - rwali włosy z głów. Szwajcarska waluta kosztowała nawet 3,15 zł. O godz złoty nieco się umocnił i za franka trzeba było płacić 3,12 zł. Za EURO 4,66 zł. Zdaniem ana - lityków walutowych złoty przes - tanie słabnąć, przynajmniej na pewien czas. Jednak złoty na dal będzie znajdował się pod pre sją. Należy się coraz poważniej liczyć z możliwością korekty. Ta, jeżeli nastąpi, będzie jednak przejś ciowa, a w średnim okresie spodziewamy się, że trend spad - kowy złotego będzie kontynuo - wany - prognozują w środę ana - litycy Banku BPH. Eksperci nie mają wątpliwości, że na rynku DokoÒczenie na stronie 15

15 N o 05 (971) 1-15/03//2009 DokoÒczenie ze strony 14 związane z obecnością w kory - rządzą spekulanci. Przemysław Kwiecień, główny ekonomista X- Trade Brokers Dom Maklerski, dodaje: Najwyraźniej przyszła pora na grę na osłabienie walut z regionu Europy Środkowej i Wschodniej. Ekonomiści zaczy - na ją zastanawiać się, czy w tej sytuacji nie powinien zainter we - niować Narodowy Bank Polski. Oba wiają się jednak, że nie wys - tarczy nam pieniędzy, by ratować złotego. Nie ma takich kwot, które dawałyby gwarancje, że uda się obronić naszą walutę - mówi Kwiecień. Za polskim bankiem musiałby stanąć Europejski Bank Centralny, ale na razie taki scenariusz nie wchodzi w grę, bo Polsce daleko do strefy euro. Bank centralny powinien po - myśleć, przynajmniej o słownej, interwencji - powiedział w TVN CNBC Biznes Marek Wołos z XTB. Wydaje się, że nadzieje ekspertów nie zostaną zreali - zowane. W środę rano prezes NBP Sławomir Skrzypek wyraził przekonanie, że interwencja nie jest potrzebna. Wydaje się, że zachowanie płynnego kursu złotego jest najlepszym zabez - pieczeniem - powiedział minister gospodarki Waldemar Pawlak. Jego zdaniem interwencja na rynku walutowym, byłaby tylko zachęta dla spekulantów. Minister gospodarki widzi też dobre strony tej sytuacji. Paradoksalnie osłabienie złotego może być pomocne w przezwyciężeniu obecnych zjawisk kryzysowych, bo poprawi konkurencyjność na rynkach zagranicznych naszych krajowych produktów - dodał Pawlak. Marcin Zdral z firmy doradczej Deloitte jest zdania, że wahania kursu są krótkoter - minowe. Podkreśla, że większość kredytów zaciągniętych np. w szwajcarskich frankach to zobo - wiązania długoterminowe. Eko - no mista uspokaja, że w dłuższej tarzu ERM2 w warunkach obec - nego kryzysu finansowego - powiedział. Dodał, że pół roku temu zmienność złotego wynosiła ok. 5-6 proc. Dopuszczalne pasmo odchyleń w korytarzu ERM2 to maksymalnie 15 proc. Obecnie zmienność naszej waluty przekracza 20 proc., miejscami dochodzi nawet do 35 proc. Wejście do ERM2 ozna - czałoby cykl stałych interwencji. A interwencje, werbalne i faktyczne, powinny być epizo - dyczne - powiedział. Mówienie o tym, że bycie w strefie EURO jest lekarstwem na wszystko, jest niewłaściwe - dodał. Zdaniem Skrzypka, żeby w strefie EURO osiągnąć sukces, konieczne jest przeprowadzenie określonej grupy reform i określonych działań, by nie stać się od razu outsiderem tej strefy, ale by stać się krajem potrafiącym w pełni korzystać z dobrodziejstw bycia w strefie. Skrzypek powtórzył, że jesteśmy w fazie luzowania polityki monetarnej i dalsze cięcia stóp są niewykluczone. Najlepszym sposobem na zachowanie miejsc pracy jest utrzymanie koniunktury na obecnym poziomie, wzmacnianie krajowego popytu i utrzymanie inwestycji - uważa wicepremier, minister gospodarki Waldemar Pawlak. Na sobotniej konferencji prasowej zorganizowanej w Sulęcinie minister odpowiadał na pytania dziennikarzy o sposoby przeciwdziałania bezrobociu. Najlepszym sposobem, by za - chować miejsca pracy jest utrzy - manie koniunktury na obecnym poziomie, wzmacnianie krajo - wego popytu i utrzymanie in - westycji - powiedział Pawlak. Czy patriotyzm konsumencki uratuje Polskę przed kryzysem? Kupowanie polskich produktów może pomóc rodzimym przedsię - biorstwom przetrwać kryzys. perspektywie sytuacja się Zdaniem wielu ekspertów to, unormuje, więc nie należy podej - mować nerwowych decyzji. NBP nie będzie bronił złotego. Złoty od kilku dni leci na łeb, na szyję. Niemal każdego dnia nasz pieniądz bije rekordy słabości. To krach dla osób spłacających kredyty denominowane w obcych walutach. Ale NBP nie pomoże złotemu. Prezes Sławomir Skrzy - pek uważa, że interwencja na rynku nie jest potrzebna. Nie przewidujemy w tej chwili interwencji na rynku walutowym. Taka zapowiedź, w przypadku naszego rynku, mogłaby zachęcić do zwiększenia skali spekulacji - powiedział w Radiu ZET Skrzy - pek. Bo byłaby to faza, nie po - jedyńcze operacje - ocenił. Według prezesa NBP ryzykowne jest uszczuplanie w tej chwili rezerw walutowych. Przed nami jest decyzja o wejściu do ERM2. Wtedy będziemy musieli dyspo - nować określonym poziomem rezerw, aby utrzymać stabilność złotego. W obecnej sytuacji uszczuplanie tych rezerw w tak niepewnych warunkach niesie zbyt wiele ryzyk - powiedział. Zdaniem Skrzypka w tej chwili wejście do ERM2 byłoby naj - większą zachętą do zwiększenia fali spekulacji. Decyzja ta po - winna uwzględniać ryzyka jakie towary wybieramy podczas zakupów, nie uratuje wszystkich producentów, ale może być dla nich wsparciem. Wicepremier Waldemar Pawlak uważa, że wybieranie tych towarów, które zostały wytworzone w naszym kraju, lub przez firmy z polskim kapitałem większościowym - wyjdzie naszej gospodarce na dobre. Natomiast prezydent Polskiej Konfederacji Pracodaw - ców Polskich Andrzej Malinow - ski nie do końca jest przekonany, czy pobudzanie popytu wew - nętrznego poprzez wybieranie produktów polskich rzeczywiście się uda, jednak podkreśla, że takie towary często są po prostu lepsze. Z kolei główny ekonomista ING Banku Śląskiego Mateusz Szczu - rek przestrzega przed wpro - wadzaniem rozwiązań promują - cych polskie produkty, bo pro - tekcjonizm szybko wpłynąłby na pogorszenie ich jakości. Jak dodaje - do takich wyborów Po - laków zbytnio nie trzeba za chę - cać, ponieważ słaby złoty spra - wia, że polskie towary są coraz tańsze. Pawlak krytykuje plan walki z kryzysem Wicepremier Waldemar Pawlak dystansuje się od rządowego planu antykryzysowego. Powód? Donald Tusk nie zgodził się na dokapitalizowanie PKO BP, któremu doradzał szef PSL. Na razie Pawlak pozwala sobie na wygłaszanie krytycznych uwag jedynie w towarzystwie swoich kolegów. Lider Ludowców już kilka tygodni temu zdradził swoją receptę na ekonomiczny kryzys. Zasugerował, że rząd powinien dokapitalizować PKO BP i BGK kilkoma miliardami EURO. Dzięki temu oba banki miałyby chętniej udzielać kredytów, co z kolei napędzałoby gospodarkę. Z ustaleń TVP INFO wynika, że szef PSL doradzał taki ruch zarówno premierowi Donaldowi Tuskowi, jak i ministrowi fi nan - sów Jackowi Rostowskiemu. Pokazywał im nawet dane dotyczące wysokości deficytów budżetowych w innych krajach i tego, jak wykorzystuje się jego niezrealizowane części twierdzi jeden ze współpracowników Pawlaka. Efekt był żaden. Tusk postanowił słuchać tylko Ros - towskiego - dodaje inny z polityków PSL. Waldek miał nadzieję, że ten plan będzie planem całego rządu, a nie tylko premiera i ministra finansów. Tusk jednak ani nie posłuchał jego rad, ani nie zaprosił go na konferencję dotyczącą planu antykryzysowego - przypomina jeden z liderów PSL. Z ustaleń TVP INFO wynika, że o deka - pitalizowaniu PKO BP i BGK Pawlak mówił m.in. podczas niedawnej rady naczelnej PSL. Rzeczywiście, padły tam takie słowa - przyznaje wiceprezes ludowców Janusz Piechociński. Wydaje mi się, że liczył jeszcze wtedy, że Tusk uwzględni ten pomysł - dodaje inny uczestnik tego spotkania. Tak się jednak nie stało. W ubiegłą niedzielę nastąpił wielki zgrzyt o pieniądze w koalicji PO-PSL. We wtorek Plat - forma Obywatelska przekaże marszałkowi Sejmu projekt zawieszenia finansowania partii politycznych z budżetu. Żadna inna partia go nie popiera. Nawet PSL, koalicjant PO, jest zde cydowanie przeciw. Czujemy się w tej sprawie wmanewrowani. Klub PO zachował się wyjątkowo nieszczerze - mówi Stanisław Żelichowski z PSL.czytaj dalej... Inicjatywa PO jest odbierana przez inne partie jako cyniczna gra. Projekt przy obecnym układzie sił nie ma szans na przejście przez Sejm i Senat. PO nie stara się jednak negocjować go z innymi partiami, tylko for - suje radykalne rozwiązanie. Zda - niem posłów opozycji i koa - licyjnego PSL, to gra pod pu blicz - kę. W najbliższy wtorek zło - żymy marszałkowi Sejmu projekt o zawieszeniu finanso wania partii z budżetu. Jeżeli przegramy naszą propozycję, rozpoczniemy batalię o zawie szenie finansowania, bo każde ograniczenie jest dobre. W tej chwili mówimy o zawieszeniu finansowania partii z budżetu na dwa lata - mówił dziś w Radio Zet Zbigniew Chlebowski z PO. Projekt PO, który zakłada zawieszenie na dwa lata dotacji dla partii politycznych to czysta propaganda, która ma ograniczyć możliwości opozycji - uciął Przemysław Gosiewski z PiS. Jednak najbardziej zdenerwowany tą propozycją był Stanisław Żelichowski z PSL: Zawieszenie finansowania partii z budżetu jest niemożliwe - powiedział Żeli - chowski. Zrobiono z tego za du - ży show medialny. Można też za - wiesić działanie Sejmu i Senatu i dać każdemu pozwolenie na broń - ironizował. Jego zdaniem, jakieś formy ograniczenia dla partii są niezbędne. Ale nie są to całkowite zawieszenie finanso - wania czy zawieszenie na dwa. Na co w takim razie może zgodzić się PSL? Na zmniej - szenie finansowania partii jes - teśmy otwarci i byliśmy już prawie dogadani z PO. Prawie <kropkę na i> postawiliśmy i nagle ktoś przyniósł inny projekt. Czujemy się wmanewrowani. Klub PO zachował się wyjątkowo nieszczerze - zakończył Żeli - chowski. Poseł Eugeniusz Kło - potek z PSL powiedział w TVN24, że PSL jest skłonny ogra niczyć finansowanie partii o jedną trzecią. Premier Tusk ogłosił rządowy Plan stabilności i rozwoju. Jest w nim jedynie mowa o dekapitalizowaniu BGK i to jedynie kwotą 2 mld zł. Eko - nomiści są zgodni, że rząd musi wykazywać szczególną odpo wie - dzialność i zapobiegliwość w czasie kryzysu - powiedział na konferencji prasowej premier Donald Tusk po piątkowym spot - kaniu z ekono mistami. Zdaniem ekonomistów - jak mówił premier - działania rządu muszą być nace chowane ostrożnością, spo - kojnym rea gowaniem na to, co się dzieje na świecie, szukaniem oszczędności niż wydatków. Dla mnie to był ważny ko mu ni - kat - dodał. Pod kreślił, że roz ma - wiał z ekono mistami reprezentu - ją cymi różne szkoły myślenia i in stytucje. Pre zydent - podobnie jak PiS - sprzeciwia się zawie sze - niu fi nan sowania partii z budżetu, czyli z naszych podat ków. Lech Ka czyń ski określił pomysł PO jako korupcjogenny i zarzucił tej partii, że próbuje budować Rze czpospolitą dla bogatych. W ubiegłym roku subwencje dla partii były sporym wydatkiem dla państwa: wyniosły ponad 100 Strona 15 milionów zł. Lech Kaczyński pod kreślił, że zniesienie finan - sowania partii byłoby korup cjo - genne, bo musiałyby one szukać gdzie indziej pieniędzy na swoją działalność. Prezydent argumen - tował, że po wprowadzeniu obo - wiązującego obecnie prawa liczba przypadków politycznej korupcji znacznie spadła. Jak zatem pre zy - dent odnosi się do pomysłu PO, by finansowanie partii zostało na dwa lata zawieszone, a później nawet zlikwidowane? Platforma Obywatelska próbuje w ten sposób budować Rzeczpospolitą dla bogatych - powiedział w radiowych Sygnałach Dnia. PO zaproponowało, by z powodu kryzysu dotacje dla partii zostały wstrzymane przez najbliższe dwa lata. Miałoby to przynieść ok. 200 mln złotych oszczędności. Jednak przeciwko takiemu rozwiązaniu wspólnie występują i PiS, i nawet koalicyjny PSL. Subwencję z bud żetu państwa otrzymują par - tie, które w ostatnich wy bo rach do Sejmu uzyskały przy najmniej 3 procent prawidłowo oddanych głosów (dla koalicji próg wynosi 6 proc.). W 2008 roku PO przy - sługiwała sub wen cja w wyso - kości niemal 38 mln zł, PiS - 35,5 mln zł, PSL - 14,2 mln zł, SLD - 13,5 mln zł, SdPl - ok. 3,3 mln zł, a Partii De mo kra tycznej - ok. 2,2 mln zł. Małe polskie firmy, o czym pisze Newsweek, robią swoje i nie chcą słyszeć o kryzysie. Banki pewnego dnia będą musiały odblokować kredyty, bo z tego żyją. Pojawiają się też nieliczne optymistyczne prognozy np. opracowane przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową. W prognozach tych sytuacja ekono - micz na Polski zacznie się po - prawiać w drugiej połowie 2010 roku. Zachowując oszczęd ne gospodarowanie w czasie kry zysu przygotujmy się na czas prospe - rity. Zdecydowanie lepiej przy - gotować się na najgorsze i mile rozczarować. Christopher Delicatessen Bond & Ontario, Oshawa. Prawie tam gdzie kiedyú! Tel: ï Najlepsze ceny, ï Najlepsze wyroby ï Najlepsza obs uga, Henryk Bug acki ï Pyszny chleb i pπczki firmy ìgranowskaî, tylko u nas Christopher Delicatesen znowu otwarte! 39 Bond Street East, Unit#2, Oshawa U nas jest ìnowy Kurierî

16 Strona /03/ 2009 N o 05 (971) Dr Han i medycyna naturalna Dr Han jest znanym specjalistπ akupunktury i chiòskiej me - dycyny w Toronto i Ontario. Jest dyrekt o rem Ontaryjskiego Sto - warzy szenia Akupunktury i przewo dniczπcym komitetu egza - mina cyj nego d/s ChiÒskiej Me - dycyny i Akupunktury w Ontario. Dr Han ukoòczy 20 lat temu Harbin Medical University. By lekarzem konwencjonalnym i chirurgiem w Chinach. Od 1990 do 1995 Dr Han pracowa nau - kowo w Cent rum Medycznym Nebraska, USA i w Hospital for Sick children w Toronto. Od 10 lat dr Han ma tysiπce pacjentûw korzystajπcych z aku - punktury i chiòskiej medycyny, wielu z nich sπ z polskiego úrodo - wiska. Duøa iloúê dzieci z astmπ by a wyleczona przez dr Hana. Po leczeniu u dr Hana wiele kobiet z miíúniakami unikní o operacji. A oto kilka przyk adûw: Andrew ñ 12letni ch opiec mia astmí od 7 lat i bra lekarstwa trzy razy dziennie. Po leczeniu u dr Hana po dwûch miesiπcach jego astma znikní a. Elizabeth, 46letnia kobieta, mia a miíúniaki i sta e krwawie - nia przez dwa lata. Mia a kilkak - ro tnie zalecanπ operacjí. Posz a po poradí do dr Hana i by a przez niego leczona przez trzy miesiπ ce. Dzisiaj dwa z trzech miíúnia kûw znikní y i nie potrzebuje øadnej operacji. Alex ñ 52letni míøczyzna, cierpia na cukrzycí przez 5 lat, jego cukier we krwi wynosi By rûwnieø impotentem trzy lata. Po leczeniu przez dr Hana cukier we krwi wynosi 6-7 i nie narzeka na wspû øycie sek - sualne. Mark - 55 letni míøczyzna, mia powiíkszonπ prostatí i problemy z seksem od dwûch lat. Po 6-tygodniowym leczeniu u dr Hana stan zdrowia jest dobry. Marie, 37letnia kobieta, cier - pia a na stres, utratí w osûw i pro blemy wπtroby. Z tego powo - du nie by a w stanie pracowaê od kilku lat. Przyjaciel przedstawi jej Dr Hana. Dzisiaj Marie wrû - ci a do pracy i jest szczíúliwa. Mario, 41letni míøczyzna, mia dolegliwoúci artretyczne kolan i okci, by leczony w Polsce. W Kanadzie przez dwa lata nie by w stanie pracowaê z powodu choroby. Dr Han leczy go szeúê tygodni, bûl zniknπ i teraz pracuje w pe nym wymiarze godzin. Natalia, 24 letnia dziewczyna, cierpia a z powodu bûlu i usz - czycy 6 lat. Leczona by a w klinice dr Hana 4 miesiπce i jej skûra jest zdrowa. Koszty leczenia u dr Hana sπ w wiíkszoúci pokryte przez plany ubezpieczeniowe (OHIP nie pokrywa akupunktury) Po wiícej informacji proszí odwiedziê: Biuro Dr Hana: 3089 Bathturst ST., #210 Toronto, Tel.: Alderwood Naturopathic Clinic Jolanta Polewczak N.D.,M.D.(PL) Doctor Detoxification Clinical Nutrition Chinese Medicine - Acupuncture - Chinese Herbal Patents Homeopathy WesternHerbal Medicine BOWEN Therapy of Naturopathic Medicine Tel: A Horner Ave., Etobicoke, M8W 2C3 PROŚBA O RATUNEK Chory na rzadko spotykany rodzaj białaczki (CMML) Ryszard, potrzebuje przeszczepu komórek macierzystych krwi. Niestety nie ma on żadnego rodzeństwa, które najczęściej jest odpowiednim dawcą. Zgodność grupy krwi nie jest najważniejsza w tym przypadku lecz proteiny zwane antugenami. W tej samej grupie etnicznej latwiej jest znaleźć te same antygeny. Dlatego zwracamy się do Polonii z prośbą o zgłaszanie się do Banku Dawców Niespokrewnionych (Unrelated Bone Marrow Donor Registry) telefonicznie , lub przez wypełnienie formularza na stronie internetowej Prosimy o sprawdzenie czy mogą Państwo uratować życie. Dawca musi być w wieku lat, bez chorób serca, krwi i cukrzycy. Centralny rejestr powiadomi kandydata dokładnie o procedurze, później wezwie do pobrania małej próbki krwi z ramienia. Tylko nieliczni kandydaci mogą być powołani do ofiarowania krwi. Procedura ta nie przedstawia dla dawcy żadnego ryzyka dla zdrowia. Dziękujemy Rodzina, Przyjaciele. Cztery pory roku i światła w Nowym Meksyku DokoÒczenie ze strony 6 chlebem pieczonym w piecach na zewnątrz. Dostaję ka wę i cukierki ślazowe. Opo wia dają mi o innych okazjach do gro madzenia się, aby zatańczyć ry tualny taniec. Kiedy na przykład myśliwi upolują jelenia, przystę pu ją do starannie przygoto wy wanej uroczystości, aby podzię kować jeleniowi na jego uży tecz ność. Przez cztery dni palą tytoń, modlą się, wyra - żają uzna nie dla ducha jelenia. Następnie jeleń zostaje pocięty i podzielony na porcje, którymi obdaruje się rodzinę i przyjaciół. Podobny obrządek towarzyszy także polo waniu na króliki. Mężczyźni za bijają złowione króliki i dają je ko bietom w pue - blo. W cztery dni później wybra - na kobieta przy goto wuje posiłek i podaje my śli wym potrawę, która obok mięsa królika zawiera dużo mąki ku ku rydzianej. Wcześniej zbiera się potrzebne do ceremonii zioła i ścina się drzewa, aby zbu - dować odpowiedni stos. Zostawia się jedno nieścięte drzewo, które jest rzecznikiem pozostałych, tych ściętych, oddaje się mu cześć i wyraża podziękowanie za użyte - cz ność. Według wierzeń indiańs - kich wszystko, co żyje w naturze, ma swoją duszę. Powiedziano mi, że w najdal - szych regionach, takich nie poka - zy wanych przybyszom, przywód - cy plemienni jesienią podążają za słońcem na południe i modlą się, prosząc, by powróciło do nich. Pot wierdzają swój święty związek z ziemią i jej prawami. Uważają, że o te prawa trzeba prosić, trzeba także za nie dziękować. W grud - niu, w określonym punkcie gór (wchodzących w skład Gór Ska - listych) na wschodzie przywódca zimy przygotowuje swych ludzi na Dni Słońca. Przez cztery dni wszyscy modlą się i proszą o zmia nę pory roku. Kiedy przy - chodzi wiosna, następuje zmiana przywódcy zimy na przy wód - cę lata, słońce grzeje coraz silniej, przynosi ciepło i życie. Pueblo żyje innym rytmem, uprawia się ziemię, oczekuje na zbiory. Na sztucznie nawad nia - nych terenach rośnie pszenica, kukurydza, sorgo, warzywa. Kiedy przyleciałam do najwięk - szego miasta w Nowym Meksyku - Albuquerque - czekał na mnie prze wodnik, 85-letni Bill Cramp, słynny z ukochania tej ziemi i daru opowiadania o niej. Powie - dział mi na wstępie, że cieszy się że jestem Polką, bo ma szczegól - ny sentyment do Polski. W 1939 ro ku został pracownikiem konsu - latu amerykańskiego w Warszawie. Wraz z żoną zamieszkał na Sta rym Mieście, ale po kilku tygod niach oboje musieli opuścić Pol skę z powodu wojny. Obwoził mnie po pueblos, obok Tesuque zobaczyłam Santo Do - mingo, najbardziej konserwa tyw - ne, znane z wydobycia turkusów, a także Isleta Pueblo, usytuowane niedaleko rzeki Rio Grande. W Isleta rozmawiałam z Agnes Dill, piękną starszą Indianką. Była pełna dumy, ale i przyjaznych cie - p łych odczuć. Opowiedziała mi o wierze Indian w to, że byli od - wiecznymi mieszkańcami Nowe - go Meksyku. Ich legendy mówią, że byli tu zawsze. (Nie wy pro - wa dzałam jej z błędu, choć wy - czy tałam, że archeologowie twier - dzą, iż Indianie przyszli z Azji przez Cieśninę Beringa). W 1539 roku trafili tu konk wis - tadorzy hiszpańscy, a w blisko siedemdziesiąt lat później, zaczęli napływać hiszpańscy osadnicy, którzy pozakładali kopalnie sre - bra. W XVII wieku wybuchły licz ne powstania indiańskie prze - ciwko rządom Hiszpanów. Nowy Meksyk wszedł w skład Mek syku, by później przypaść Stanom Zje - dnoczonym. Ówcześnie tereny Nowego Meksyku obejmowały jego obecne terytorium oraz Ari - zo nę, część stanów Kolorado i Ne wada. Indianie z kolei wznie - cali powstania przeciwko Ame ry - kanom (1863, 1882, 1886). W 1912 roku Nowy Meksyk otrzy - mał status odrębnego stanu. W drodze z pueblos do miasta Bill zatrzymał się kilka razy w tzw. ghost towns - miastach wid - mach, pozostałych po wydobyw - cach srebra. Stanął na tle jednego ze szkieletów domu i poradził mi, aby go sfotografować: - Możesz powiedzieć swoim przyjaciołom w Polsce, że jest to twój bogaty amerykański przyjaciel przed swo ją rezydencją - żartował. W Albuquerque, gdzie przesz - łość i teraźniejszość miesza się co krok, oglądam stare adobe, nowo - cze sne galerie, restauracje w za - byt kowych wnętrzach. Na ulicach siedzą Indianki sprzedające swoje wyroby, biżuterię z turkusami. Bill tłumaczy mi, że w Albuquer - que widać, jak wygląda współ - życie białych z Meksykanami i Indianami. Wszyscy, którzy nie są Hiszpanami bądź Indianami, na - zy wani są anglo. Zaprasza mnie na doroczną atrakcję - Baloon Fiesta, mię dzy - narodowe zawody lotów balonem. Powiedziałam, że byłam wcześ - niej, w połowie października, że widziałam zawody, zapamiętałam niezwykłe kolory balonów. Bill Cramp poradził mi, bym przy - jechała na inne tradycyjne święto Albuquerque - w grudniu. Legen da mówi, że wiele lat temu miesz kaniec Nowego Mek - syku wznie cał ognie, aby ogrzać się i oświet lić sobie drogę, idąc do kościoła w Boże Naro dze nie. Mówi się, że później ogniska ta - kie były roz pa lane, aby wska zy - wać drogę wszyst kim podą ża - jącym w Noc Wi gilijną. Obecnie, rokrocznie, wielką atrakcją dla miejscowej ludności i turystów specjalnie tu przyjeż dża jących są iluminacje bożonaro dze niowe. Drogi oświetlone są świecami ustawio nymi w pojem nikach na piasku, a kościoły toną wprost w ogniu świec. Światło Nowego Meksyku jest niezwykłe - światło dnia - czyste i jasne, wysoko pustynne, tworzące w słońcu niezwykłe promienie, które dosięgają wszystkiego - pól, równin, pustyń i lasów. Nowy Meksyk jest przez tu - bylców nazywany Land of En - chan tment - zachwycająca ziemia. Aleksandra Ziółkowska-Boehm

17 KLINIKA REGENERACJI NATURALNEJ MedQuantum Research Laboratory Dr. T. Szcz sny Andrews, Ph.D. Akupunktura Homeopatia Electro-Medicine Medycyna Przysz oêci Enart Therapy Zio olecznictwo Irydologia Dietetyka Programy odwykowe Skuteczne metody odchudzania Walka z bólem, stanami alergicznymi Komputerowa analiza diety i alergenów Elektroniczna identyfikacja oraz detoksyfikacja jelita grubego, krwi i limfy Pomoc w schorzeniach: nadciênienie, cholesterol, cukrzyca, dro d yce, paso yty, zaburzenia hormonalne, skóra, przewód pokarmowy, nowotwory, artretyzm, astma, stawy, mi Ênie oraz wiele innych. natural.medicine@sympatico.ca Mississauga: Natural Regeneration Clinic, 1755 Rathburn Rd. East, Unit 60 (905) walnym wieku. Postaram sií PaÒstwu wyt u ma - czyê jak powstaje tzw. blaszka miaødøycowa. Budowa blaszek miaødøycowych oraz ich sk ad mo øe mieê istotny wp yw na przebieg i objawy choroby wieò - cowej. Blaszka miaødøycowa sta - nowi nagromadzenie wewnπtrz i zewnπtrzkomûrkowych lipidûw, komûrek miíúni g adkich, tkanki πcznej i innych zwiπzkûw. Naj - wczeú niej wykrywalnπ zmianπ miaø døycowπ jest pasmo t usz - czo we (sk adajπce sií z makro fa - gûw, ktûre jako elementy bia ych krwinek, monocyty, przenikní y z krπøenia do wewnítrznej warstwy naczynia títniczego). Pasmo prze - k szta ca sií nastípnie w blaszkí w Ûknistπ, z oøonπ z komûrek miíú ni g adkich b ony wewnít - rznej, otoczonych tkankπ πcznπ oraz lipidami (t uszczami). Mogπ to byê blaszki zawierajπce duøo elementûw πcznotkankowych, ktûre czyniπ je stabilnymi, tj. ma - o podatnymi na píkniície lub ro - zerwanie, a u innych chorych - blaszki miaødøycowe sπ stabilne i ìmiíkkieî, podatne na ro zer - wanie, poniewaø zawierajπ zna - czne iloúci komûrek wype nio - nych cholesterolem, a takøe zna - czne iloúci cholesterolu pozako - mûr kowego, natomiast ma o w Û - kien kolagenowych, nadajπcych blaszce w aúciwoúci spríøyste i chroniπcych je przed urazami. Zaproponowano dwie g Ûwne hipotezy t umaczπce patogenezí miaødøycy; hipotezí lipidowπ i hipotezí przewlek ego uszko dze - nia úrûdb onka. Hipoteza lipidowa zak ada, øe zwiíkszone stíøenie cholesterolu LDL w osoczu krwi powoduje wni kanie LDL do úciany títnicy, prowadzπc do nagromadzenia lipidûw w komûrkach miíúni g ad kich i w makrofagach. LDL pobudza takøe zwiíkszony rozrost miíúni g adkich i migracjí do b ony wewnítrznej w odpowiedzi na czynniki wzrostowe. LDL jest modyfikowana i utleniana pro mu - je migracjí monocytûw do b ony wewnítrznej títnicy. Obecna juø blaszka miaødøycowa coraz bar - dziej wpukla sií do úwiat a tít - nicy, ograniczajπc i utrudniajπc prze p yw krwi. Hipoteza przewlek ego uszko - dze nia úrûdb onka zak ada, øe TEST KOMPUTEROWEJ OCENY ZDROWIA Total Health CyberScan Opis i wykresy graficzne NajnowoczeÊniejsza metoda dostarczajàca informacji na temat szczegó owego stanu zdrowia, w tym wielu narzàdów wewn trznych cz owieka: serca, wàtroby, olàdka, p uc, tarczycy, nerek, nadnerczy, trzustki, narzàdów p ciowych, gruczo ów sutkowych, prostaty i wielu innych. Badanie jest: bezpieczne, wygodne, bezbolesne, szybkie, bezinwazyjne. Warto znaç odpowiedê, aby: poznaç stan swego zdrowia, uniknàç wielu niebezpiecznych chorób, na czas wykryç poczàtki schorzenia i rozpoczàç kuracj, dobraç odpowiednie lekarstwa. Dok adna, cyfrowa, oparta na bio-feedback ocena stanu zdrowia. Podczas badanie jest mo liwoêç obejrzenia analizowanego organu na monitorze komputera. Nie zwlekaj z decyzjà, dzwoƒ jeszcze dziê i umów si na wizyt. Przyczyny stwardnienia tętnic MEDYCYNA NATURALNA Redaguje Dr.T.SzczÍsny Andrews, Ph.D. Choroby naczyniowe dotyczπ - ce mûzgu, serca, nerek, innych waø nych dla øycia narzπdûw oraz koòczyn stanowiπ g Ûwnπ przy - czy ní zachorowalnoúci i umie ral - noúci w Kanadzie i Stanach Zje - dno czonych. W ostatnim roku spo wo dowa y one dobrze ponad mi lion zgonûw w Ameryce, co stanowi dwukrotnie wiícej niø z powodu raka i ponad 10 razy wií - cej niø wskutek wypadkûw. Mimo duøych postípûw prewen - cji i leczenia choroby niedo kr - wien nej serca oraz nastípowego zmniejszenia wskaünikûw umie - ral noúci w rûønych grupach wiekowych o prawie 25%, cho ro - by miaødøycowe serca i mûzgu pozostajπ g Ûwnymi przyczynami zgonûw w paòstwach zachodnio - eu ropejskich i obserwuje sií ten - dencjí ich rozpowszechniania w pozosta ych krajach. Wskaünik umieralnoúci na cho - ro bí wieòcowπ wúrûd míøczyzn rasy bia ej w wieku lat wynosi oko o 1/10 000, a wieku lat - blisko 1/100. Ten zwiπ zek z wiekiem moøe zaleøeê od czasu niezbídnego do roz wi - niícia sií zmian chorobowych albo od czasu trwania naraøenia na czynniki ryzyka. MiÍdzy 34 a 44 rokiem øycia umieralnoúê z powodu choroby wieòcowej wúrûd míøczyzn rasy bia ej jest ponad 6 razy wiíksza niø wúrûd kobiet rasy bia ej. Z niez nanych przyczyn w popu la - cjach innych niø bia a zaleønoúê umieralnoúci od p ci jest mniej drastyczna. Miaødøyca jest najbardziej powszechnπ i powaønπ chorobπ naczyniowπ. Jest to rodzaj stwar - dnienia títnic dotyczπcy úrednich i duøych títnic, ktûry charakte ry - zuje sií ogniskowym úrûdúcien - nym zgrubieniem, pod b onπ wew nítrznπ, ktûre wpukla sií do wewnπtrz úwiat a títnicy i w swej najciíøszej postaci powoduje nie - droønoúê naczynia. CzÍstoúÊ wystípowania kli - nicz nych objawûw miaødøycy wzrasta u kobiet po menopauzie i zaczyna zbliøaê sií do obser wo - wanych u míøczyzn w porûw ny - uszkodzenie úrûdb onka (we - wnít rzna warstwa úciany títnicy) przez rûøne mechanizmy powo - duje jego utratí, przyklejanie p y - tek krwi do úciany títnicy, nas tí - p nie, poprzez ciπg reakcji che - micz nych i fizycznπ migracjí komûrek dochodzi do wytwa rza - nia blaszki w Ûknistej. Obie hipotezy sπ blisko ze sobπ zwiπzane i nie wykluczajπ sií nawzajem. Zmodyfikowana LDL jest komûrkowo toksyczna wobec komûrek úrûdb onka i moøe wywo aê uszkodzenie úrûdb on ka, przyciπgaê monocyty i m a kro fagi oraz pobudzaê wzrost miíú ni g adkich. Blaszka miaødøycowa moøe wzrastaê powoli w ciπgu lat i spo wodowaê znaczne zwíøenie lub ca kowitπ niedroønoúê tít ni - cy. Z czasem blaszka wapnieje. Niek tûre blaszki sπ stabilne, lecz inne, szczegûlnie te bogate w li - pidy oraz komûrki zapalne (np. ma krofagi) i pokryte w Ûknistπ os onkπ, mogπ wykazywaê szcze - li nowate píkniícia lub rozer wa - nia, co prowadzi do kontaktu jej zawartoúci z przep ywajπcπ krwiπ. Rozerwana blaszka pobu - dza powstawanie zakrzepu, ktûry moøe spowodowaê zator, szybko zamknπê úwiat o, wywo ujπc za - wa serca lub ostry zespû wieò - co wy albo stopniowo inkor po ro - waê do blaszki, przyczyniajπc sií do jej stopniowego wzrostu. Czynniki ryzyka. Do g Ûw - nych czynnikûw ryzyka miaø døy - cy nie poddajπcych sií mody fi - kacji naleøπ: wiek, p eê míska, ro dzinne wystípowanie przed - wczesnej miaødøycy. Wyniki do - tych czasowych badaò wskazujπ, øe brak aktywnoúci fizycznej jest zwiπzany z chorobπ niedok r - wiennπ serca. Choroba ta jest obar czona ogromnπ liczbπ czyn - nikûw ryzyka, z ktûrych najwaø - niej szymi sπ: wysokie stíøenie cho lesterolu krwi, szczegûlnie zaú wysokie (powyøej 3.4 mm lub 130mg%) stíøenie choles te - ro lu LDL, zawartego w lipopro - tei dach o ma ej gístoúci, niskie zaú (poniøej 0.9 mm lub 35 mg%) stíøenie cholesterolu HDL, za - war tego w lipoproteidach o duøej gístoúci. Ta zaleønoúê jest wy - raü nie liniowa. Do g Ûwnych przy czyn obniøenia HDL naleøπ; pa le nie papierosûw, oty oúê, brak ak tywnoúci, androgeny i steroidy anaboliczne, beta-blokery, hiper - trûj glicerydemia i czynniki ge ne - tyczne. Na stíøenie cholesterolu i czístoúê wystípowania choroby wieò cowej wp ywajπ czynniki úrodowiskowe (w tym dieta). Palenie papierosûw jest bardzo waønym czynnikiem ryzyka. W krajach cywilizowanych (a wiíc w Kanadzie i Ameryce) liczba no - wych przypadkûw choroby wieò - cowej wywo anych z tej przy - czyny spad a przede wszyst kim w populacji míøczyzn, pod czas gdy wúrûd kobiet takiego spad ku nie odnotowano. Jednπ z waønych przyczyn tego zjawiska jest fakt rosnπcego w populacji kobiet na ogu papierosûw. Pale nie jest szczegûlnie szkodliwe u osûb z dodatkowymi czynnikami ryzyka chorûb sercowo-naczynio wych. Podobnie dzieje sií z pale niem biernym. Palenie papie ro sûw obniøa HDL, podwyøsza LDL i zwiíksza stíøenie tlenku wígla we krwi (co moøe wywo aê niedotlenienie úrûdb onka), sprzy - ja skurczeniu naczyò i tak juø zwíøonych przez miaødøycí. Kolejnym waønym czynnikiem przys pieszajπcym rozwûj choroby wieòcowej jest nadciúnienie tít - nicze. Skuteczne leczenie nad ciú - nienia metodami naturalnymi, (ktûre rzeczywiúcie sπ w stanie le - czyê, nie zaú syntetyczno che - micz nymi, farmakologicznymi preparatami, ktûre jedynie ogra ni - czajπ, blokujπ prací serca!, zaú w rzeczywistoúci niczego nie leczπ) - znaczπco zmniejsza úmiertel - noúê w chorobie wieòcowej. ZarÛwno cukrzyca insulino za - leø na, jak i cukrzyca insulino nie - zaleøna (typ II) wiπøπ sií z wczeú niejszym rozwojem zmian miaø døy cowych jako wynik roz - leg ych zaburzeò metabolicznych. Oty oúê, zw aszcza brzuszna u míøczyzn, stanowi wed ug niek - tû rych doniesieò niezaleøny czyn - nik ryzyka chorûb naczyniowych. Nadmiar glicerydûw jest pow - szechnie zwiπzany z oty oúciπ, cu krzycπ i insulino opornoúciπ i wydaje sií byê niezaleønym czyn - nikiem ryzyka u osûb z niskim stíøeniem LDL, lub HDL, nie bí - dπ cych w wieku podesz ym. Nie wszystkie podwyøszenia trûj gli - ce rydûw (powyøej 2.3 mm) sπ szko dliwe. Ma e, bardziej gíste, o bar dzo niskim ciíøarze czπsteczki lipoprotein niosπ ze sobπ wiíksze ry zyko. Podwyøszone stíøenie ho mo - cys teiny, zwiπzane z uwarun ko - wanym genetycznie zaburzeniem jej metabolizmu, moøe spowo do - waê uszkodzenie úrûdb onka na - czyò, co sprzyja rozwijaniu sií w nich zmian miaødøycowych. Ostatnie badania nad miaø døy - cπ wskazujπ na to, øe istotne zna - czenie w rozwoju choroby wieò - co wej mogπ mieê niektûre dro - bno ustroje, np. infekcja Chlamy - diπ p uc lub wirusami moøe od - gry waê pewnπ rolí w uszko dze - niu úrûdb onka i w przewlek ym zapaleniu úrûdb onka, ktûre moøe prowadziê do miaødøycy. Miaødøyca ma przebieg bez o - bja wowy do czasu rozwiniícia sií krytycznego zwíøenia, zakrzepu, títniaka lub zatoru. Do poczπt k - owych objawûw klinicznych na le - øy niemoønoúê zwiíkszenia prze - p y wu krwi przez zajíty obszar w odpowiedzi na zapotrzebowanie (np. wysi kowe bûle d awicowe, chromanie przestankowe). Obja - wy podmiotowe i przedmiotowe zazwyczaj rozwijajπ sií stop nio - wo, w miarí jak zmiana miaø døy - cowa powoli zwíøa úwiat o na - czy nia. Gdy jednak nastπpi nag e zamkniície duøej títnicy, wtedy obja wy mogπ byê dramatyczne. Najskuteczniejszym sposobem za pobiegania sercowo-naczynio - wym i naczyniowo-mûzgowym po wik aniom miaødøycy i zaka - rze picy títniczej jest prewencja samej miaødøycy. Pisa em juø o tym wielokrotnie i w dalszym ciπgu úwiat medy cz - ny w uk adzie konwencjonalnym i alternatywnej medycyny natural - nej uwaøa, øe najlepszym lecze - niem jest zapobieganie miaø døy - cy. A jest to moøliwe i osiπgalne, zw aszcza jeøeli jednoczeúnie usuniemy czynniki zwiíkszonego ryzyka. W przypadku istniejπcej juø miaødøycy títnic lub w pewnych przypadkach niemiaødøycowego ich stwardnienia moøliwe jest zastosowanie skutecznego postí - po wania terapeutycznego, przy uøyciu preparatûw oczyszcza jπ - cych ìkorytoî krwi czynnikami chelatyzujπcymi, prze ciwut le nia - czmi, neutralizatorami homocys - te iny, dostípnymi w praktyce medycyny naturalnej metodami electro-medycznymi. Przestrzeganie odpowiedniej, oszczídzajπcej diety, ktûra nie bídzie sprzyja a powstawaniu i od k adaniu w naczyniach cho les - terolu oraz aplikacja úrodkûw na - turalnych celem cofniícia zaist - nia ych juø zmian miaødøy co - wych wraz z oczyszczeniem krwi i limfy np. mieszankπ ziû peru - wiaòskich, ESH FORMULA - TION, oraz uzupe niajπcπ kuracjπ specjalnymi anty-utleniaczami jest szczegûlnie zalecana i po - trzebna u ludzi, ktûrzy przekro - czyli juø 51 rok øycia. ZWALCZANIE BÓLU PAIN CLINIC metodami elektromedycznymi 21 Century Technology w KLINICE REGENERACJI NATURALNEJ Dr. T.A. Szcz sny, Ph.D. Skuteczne w takich schorzeniach jak: wszelkiego rodzaju choroby reumatyczne w tym zapalenie stawów, mi Êni, choroby metaboliczne, nowotworowe, zaburzenia nerwowonaczyniowe, choroby koêci, migreny, MS, fibromyalgia oraz wiele innych obarczonych bólem chorób. Zrób pierwszy krok i umów si na wizyt Rathburn Rd. East, Unit 60 Mississauga ON L4W 2M8

18 Strona /03/ 2009 N o 05 (971) Zakony rycerskie DokoÒczenie ze stroony 1 nadaniami. Król Baldwin I wy - dzielał im część łupów wo jen - nych, otrzymywali ziemskie po - sia dłości, które systematycznie powiększały się. Liczni uczest ni - cy wyp raw krzyżowych wstępo - wali do bractwa. Wyrazem ros - nącego prestiżu była zmiana pa - trona. Miejsce mało znanego św. Jana Jałmużnika zajął patron - św. Jan Chrzciciel, któremu został poświęcony grecki kościółek w pobliżu szpitala. Stąd też po cho - dzi nazwa joannitów - Joannis Babtistae. Z dawnej garstki od da - nych miłosierdziu braci wyrósł dumny i bogaty zakon, do którego należały liczne posiadłości. Pod wy raźnym wpływem templa - riuszy zmienił się podstawowy kierunek działalności zakonu. Obok braci, którzy nadal mieli poś więcać się trosce o ubogich i chorych, członkami zakonu sta - wali się rycerze, którzy oprócz ślubu ubóstwa i posłuszeństwa, składali śluby walki przeciw nie- wiernym. W ten sposób obok tem plariuszy, stanął drugi potężny zakon rycerzy z białym, ośmio - roż nym krzyżem, który stał się charakterystycznym symbolem zakonu, znany pod nazwą krzyża maltańskiego. Mnożyły się przywileje prawne od papieży, które gwarantowały joannitom swobodę w zarządzie wewnętrznym zakonu, uwalniały spod władzy patriarchy Jero - zolimy i innych przedstawicieli Kościoła. Papieżom zależało bo - wiem na tym, aby zakony ry - cerskie uczynić organizacjami po - tężnymi i suwerennymi, nieza leż - nymi od lokalnych władz koś - cielnych. W ten sposób stawały się one oddziałami bojowymi Kościoła, zależnymi wyłącznie od papieża. Ponadto każdy przywilej był sowicie opłacany przez za - kony, co przynosiło papieżom ogromne korzyści finansowe. Organizacja zakonu joannitów była podobna do organizacji za - konu templariuszy. Na czele zakonu stał wielki mistrz, wy bie - rany spośród braci-rycerzy. Kie - rował działalnością zakonu, przewodniczył obradom kapituły generalnej, decydującej o naj waż - niejszych sprawach. Mistrz miał władzę i wpływy większe od nie - jednego księcia lub króla. Miał duży zastęp służby, dysponował bez ograniczeń własnymi zaso ba - mi pieniężnymi. Wielkim mist - rzem mógł być tylko człowiek urodzony legalnie ze szla chet - nych rodziców. Do pomocy miał radę składającą się z kilku wiel - kich dygnitarzy, kierujących posz czególnymi dziedzinami ży - cia zakonnego. Należeli do nich: wielki komandor, mar sza łek, wiel ki szpitalnik, wielki szat ny, wielki kanclerz, wielki przeor, ad - mirał. Strój zakonny składał się z czarnego habitu i płaszcza z kap - turem. Na habicie i płaszczu po le wej stronie był naszyty biały krzyż, który bracia-rycerze nosili w czasie pokoju. Do walki nakła - dano na zbroję czerwoną tunikę z białym krzyżem zakonnym. Zwy - czaj noszenia na zbrojach lekkich tunik, bez rękawów, był wówczas powszechny. Na Wschodzie było to koniecznością, tunika chroniła pancerz przed nadmiernym na - grzaniem od promieni słonecz - nych. Ubiór był prosty, bez kosz - tow nych ozdób - tak nakazywały statuty zakonne. Również wszel - kie kosztowne ozdoby przy siod - le, uprzęży lub na broni były su - rowo zakazane. Joannici dzielili się na trzy kla - sy mnichów, różniących się uro - dzeniem, pozycją w zakonie i za - jęciami. Klasę pierwszą i naj - ważniejszą tworzyli bracia-ry - cerze, szlachetnie urodzeni, prze - znaczeni do rzemiosła wojennego i kierowania zakonem. Bracia służebni pełnili funkcje pomoc - nicze przy rycerzach, zajmowali się działalnością gos podarczą i charytatywną. Bracia kapelani, duchowni różnych stop ni, zaj - mowali się kultem religij nym, opie kowali się chorymi i piel - grzymami. W środowisku feudałów euro - pej skich joannici szybko stali się popularni. Byli instytucją koś - cielną o dużej niezależności, gdzie młodsi synowie feudałów, poz bawieni dziedzictwa i urzę - dów, mogli zrobić wielką karierę wojskową i polityczną, a na pew - no mieli zapewnione dostatnie życie, zgodne z wymogami stanu rycerskiego. Potęgę i wpływy w Europie zakon zawdzięczał dużej liczbie członków żyjących poza do mami zakonnymi, ale zwią - zanych z zakonem i korzysta - jących z jego przywilejów. Na - leżeli do nich zarówno męż czyźni jak i kobiety. Nazywano ich współ bracia - confraters. Naj - częściej byli to członkowie rodzin monarszych, książęcych i możno - władczych. Przyjmowano ich do wspólnoty zakonnej w zamian za zapisy testamentowe, bogate da - rowizny ziem i pieniężne. W ten sposób mogli korzystać ze wszyst kich przywilejów braci zakonnych. Joannitom instytucja konfratrów przynosiła duże zyski, a zakon poszerzał nie tylko swoje ziemie i dochody, ale także i wpływy. Niemałe sumy płynęły do kasy zakonu z łupów wojen - nych i z okupu za jeńców. Joan - nici nie walczyli dla samej idei. Walkę z niewiernymi traktowali jak dobry interes, który przynosił konkretne korzyści w postaci no - wych posiadłości, łupów i dodat - kowych dochodów. Wzorem tem - plariuszy zajmowali się również sprawami finansowymi. Ponadto Hugo de Payns (Payens) (ur. 1080, zm. 24 maja 1136 r.), francuski krzyżowiec, pierwszy mistrz zakonu Templariuszy w latach Jedyna w swoim rodzaju Firma z 19-letnim doświadczeniem na rynku europejskim Adrianna Fashion teraz w Kanadzie zaprasza do swojego studia projektowego w Mississauga, gdzie można kupić suknie ślubne i dla osób towarzyszących, wieczorowe, na zakończenie szkoły, komunijne, kostiumy, małe czarne oraz dodatki. Nasze suknie szyte są w najnowszych trendach europejskich, ręcznie zdobione, lekkie, szyte na miarę z najlepszych materiałów, w jednym egzemplarzu. Są to suknie ekskluzywne na mierę każdej kieszeni. Adrianna specjalizuje się m.in. w gorsetach modelujących sylwetkę, które sprawiają, źe Panie wyglądają szczuplej, co najmniej o dwa rozmiary. W doborze kreacji kierujemy się indywidualnymi cechami klientek, jakimi są karnacja, kolor włosów i oczu, sylwetka, a także temperament. Dlatego każda Pani w naszych sukniach wyglądać będzie zawsze modnie, elegancko i wyjątkowo, będzie wizytówką naszej firmy. Mamy zaszczyt ubierać znane Polonii aktorki, śpiewaczki, piosenkarki, a także dziewczyny uczestniczące w wyborach Miss. Adrianna Fashion Tel: Kom morskie przewozy pielgrzymów i krzyżowców przynosiło duże zys - ki. Zarobione w ten sposób pie - niądze joannici lokowali w po - siadłościach ziemskich. Na Wscho dzie joannici byli naj - większymi posiadaczami ziems - kimi wśród zgromadzeń rycers - kich. Z ziem leżących na pogra - niczu były tworzone kolonie woj - s kowe, całkowicie zależne od władz zakonnych. Ziemie joan - nitów tylko w małej części były uprawiane bezpośrednio przez zakon, przy pomocy braci służeb - nych i czeladzi. Najczęściej upra - wiali ją dzierżawcy, poddani chłopi i niewolnicy. Niewolnicy stanowili w dobrach joannitów na Wschodzie dużą część ludności zależnej, rekrutowali się spośród podbitych muzułmanów i jeńców wojennych. Do grupy stanowiącej własność joannitów należały tak - że plemiona koczujących Be dui - nów. Była to ludność darowana za konowi przez królów Jerozo - limy. Prócz majątków ziemskich, z należącą do nich ludnością chłop - ską, własnością zakonu były rów - nież domy i place w miastach, kramy i hale targowe, piekarnie, łaźnie, młyny, ogrody, winnice, kamieniołomy, a nawet saliny nad morzem, gdzie przez odparo wy - wanie wody morskiej uzyskiwano sól. Wszystko to przynosiło joan - nitom olbrzymi majątek. Grażyna Majka Miejsce na PaÒstwa g oszenie Tel: GEORGE CONTRACTOR STUCCO RESIDENTIAL COMMERCIAL Painting and Renovation Tel.:

19 N o 05 (971) 1-15/03/2009 Prosty plan na 20 lat z hakiem DokoÒczenie ze strony 7 ce), Jerzy Przystawa (Wrocław), Andrzej Słowik (Łódź) i Sta - nisław Wądołowski (Szczecin). Sekretariat ten miał charakter czysto techniczny i jego zadaniem było przygotowywanie kolejnych zjazdów Porozumienia. Szczecin odegrał tu główną rolę dlatego, ze działaczom szczecińskim, z Marianem Jurczykiem na czele, udało się częściowo odwojować mienie związkowe, dysponowali odpowiednio wyposażoną sie dzi - bą i pieniędzmi, co było, w owym czasie, sytuacją unikalną. Powstanie Porozumienia sta no - wiło poważne zagrożenie dla planów stolarzy. Wokół Wałęsy zgromadziło się bowiem zaledwie ok. 10% członków władz związ - ko wych, podczas gry większość poparła raczej Porozumienie. Wałęsa, Frasyniuk i Bujak oz na - czali przewagę w regionach gdań - skim, dolnośląskim i mazo wiec - kim, ale w innych regionach sytu - a cja wyglądała inaczej. Przykładem był Szczecin, gdzie pozycji Jurczyka nikt nie był w stanie poważnie zagrozić. Po dob nie było w innych regio - nach, czego dowiodły przepro wa - dzane tam niebawem wybory no - wych władz: w Lesznie wygrał Eu ge niusz Matyjas, zaraz po nim Jan Rulewski w Bydgoszczy, Andrzej Słowik w Łodzi, Zbig - niew Mroziński w Piotrkowie Trybunalskim. Porozumienie ruszyło w Polskę pod hasłem żądania zjazdu zje - dno czeniowego Solidarności, na którym pojawiłaby się cała Strona 19 Solidarność, zarówno ta pro wa - łęsowska, jak i anty. Poza Szcze - cinem takie zjazdy odbyły się w kopalni w Będzinie-Grodźcu, w Hucie Hortensja w Piotrkowie Trybunalskim, w Teatrze Miejs - kim w Bydgoszczy. Ostatni zjazd, na początku roku 1990 odbył się w Auli Politechniki Wrocławs - kiej. Do zaplanowanego na ma - rzec zjazdu w Łodzi już nie do - szło. Stolarze bez reszty opano - wa li scenę polityczną w Polsce. Uczestnicy Porozumienia byli oskarżani o wszystko co tylko na - winęło się pod pióro: od rozra - biac twa, oszołomstwa, głupoty i ślepoty po antysemityzm i ży do - żerstwo. Na czele tego ataku była, oczywiście, Gazeta Wyborcza, ale nie ustępował jej w niczym Tygodnik Solidarność pod wo - dzą Jarosława Kaczyńskiego. O żadnym zjeździe zjednoczenio - wym mowy być nie mogło. Mam w swoich archiwach odmowę wstępu na obrady Regionalnego Zjazdu nowej S we Wroc ła - wiu. Porozumienie zostało zablo - ko wane i rozproszone. Jedni prze - szli na stronę stolarzy, korzys - tając z ofert i propozycji jakie im czyniono, inni przystąpili do no - wego Związku Zawodowego Sierpień 80 założonego przez Mariana Jurczyka, większość po prostu wycofała się z działalności publicznej i związkowej. Prosty plan się powiódł. Praw - da o zawrotnej karierze Wałęsy, Michnika, Kaczyńskich e tutti quanti leży schowana pod wielką górą nawozu i nikt wydaje się nie być ciekaw jej przywołaniem. W tym miejscu wzruszają mnie szczególnie zawodowi historycy, którzy dzisiaj codziennie zasia da - ją przed mikrofonami i kamerami i perorują uczenie o transformacji ustrojowej, znaczeniu i sensie Okrągłego Stołu itp. A przecież prawda historyczna o tamtych czasach, pomimo ukrywającej ją góry, jest łatwo dostępna. Nie tylko w archiwach IPN. Żyje jesz - cze wielu ludzi - świadków his - torii, są archiwa domowe, są materiały rozproszone w różnych gazetkach i ulotkach. Porządny historyk nie musi się dzisiaj za - plu wać opowiadając nie stwo rzo - ne rzeczy, aby się przy po dobać rządzącym koteriom. Prosty plan powiódł się nad - zwy czajnie, na całe 20 lat. Do te - go stopnia, że ówcześni przyja - ciele głośno, bez sztucznego kry - gowania się, domagają się dla siebie pomników i tablic z naz - wami placów i ulic! Port Lotniczy im. Lecha Wałęsy już jest, a teraz potrzebny jest Plac Władysława Frasyniuka z doprowadzającą ar - terią Czesława Kiszczaka przez Most Adama Michnika! I tylko poeta z oddali przysyła nam głos przestrogi: Choćby przed tobą wszyscy się skłonili Cnotę i mądrość tobie przypisując, Złote medale na twoją cześć kując, Radzi że jeszcze jeden dzień przeżyli, Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta Mo żesz go zabić - narodzi się nowy. Spisane będą czyny i rozmowy. Jerzy Przystawa

20 Strona /03/ 2009 N o 05 (971) Porozmawiajmy o węglu brunatnym (3) DokoÒczenie ze strony 1 energii odnawialnej. Pisałem już o działających kopalniach od - kryw kowych węgla brunatnego oraz o elektrowniach opartych na tym paliwie. Opisałem też naj bo - gatsze złoże Legnica wraz ze złożami satelickimi. Spróbuję te - raz scharakteryzować inne złoża. Kolejnym, po złożu Legnica, pod względem zasobów jest ob - szar Gubin - Mosty - Brody po ło - żony wzdłuż granicy z Niemcami. Znajduje się tam kilkanaście re - jonów występowania węgla bru - natnego. Na podstawie badań przyj muje się, że łączne zasoby udokumentowane a także prog - nostyczne wynoszą ponad 4,2 mld ton. Największe zasoby two - rzą złoża: Gubin, Gubin - Zasieki - Brody i Lubsko tworzące roz - ległe złoże pokładowe o zasobach około 3,3 mld ton. Badania wy - kazały, że są to dobrej jakości węg le energetyczne o niskiej za - wartości popiołu i siarki oraz wy - sokiej wartości opałowej. Gru - bość pokładów waha się od 10 do 20 metrów a warstwa ziemi nad pokładami (tak zwany nadkład) jest grubsza od pokładów od 6,7 do 11,7 razy. Złoża obejmują te - ren rzędu 300 km2, ale jest to teren stosunkowo słabo zabu do - wany. Oczywiście wybudować trzeba by było elektrownię. Jak już wspominałem węgla brunat - nego nie przewozi się na większe odległości. Plusem dla zlo ka - lizowanej tu elektrowni byłaby rzeka Odra, z której pobierać mo - żna by wodę do chłodzenia elek - trowni. Interesujący jest fakt, że po zachodniej stronie rzeki Nysy znajduje się niemiecka kopalnia i elektrownia o nazwie Jäns chwal - de. Złoża kopalni wyczer pują się i dla przedłużenia życia tej elek - trowni można by uruchomić eks - ploa tację węgla brunatnego po polskiej stronie. Ale o tym prze - sądzić mogą decyzje polityczne i rachunek ekonomiczny. Na północny zachód od ist - niejącej kopalni Bełchatów znaj - duje się perspektywiczne złoże Złoczew. Zawiera ono około 0,5 mld ton węgla brunatnego. Jest to węgiel o gorszej, niestety, jakości. Siarka dochodzi do 1,2% (w re - jonie Gubina było to 0,82%), a zawartość popiołu przekracza 21,6% (w złożu Gubin było to 15-17%). Niższa jest też wartość opa łowa. Nadkład jest mniejszy i stanowi około 4,5 razy grubość pokładu. Złoże węgla Złoczew jest w zasadzie złożem satelitar - nym kopalni Bełchatów. Jego wy - korzystanie mogłoby zasilić w węgiel położoną 40 km dalej elek trownię Bełchatów. Poz - woliłoby to przedłużyć żywotność elektrowni o około 14 lat. W rejonie miasta Łodzi znaj - duje się interesujące złoże węgla brunatnego Rogoźno. Jest ono sła biej rozpoznane, niemniej jed - nak zasoby określono na 0,62 mld ton. Złoże nie zalega głęboko. Węgiel posiada wysoką wartość opałową ale niestety bardzo wy - soką zawartość siarki (powyżej 2,3%) oraz zbliżoną do złoża Złoczew zawartość popiołu. Uru - chomienie eksploatacji wiązałoby się z dostarczaniem węgla do istniejącej elektrowni Adamów. Rozwiązany musiałby być jednak problem odsiarczania spalin. Trudno wymienić wszystkie a nawet większość złóż węgla bru - natnego. Kilkadziesiąt posiada za - soby powyżej 100 mln ton, a oko - ło 10 złóż powyżej 0,5 mld ton. Rejony złożowe podzielono na osiem obszarów: Zachodni, Pół - nocno-zachodni, Legnicki, Wiel - kopolski, Koniński, Łódzki, Beł - chatowski, Radomski. Każdy z nich posiada kilka do kilkunastu złóż. Wymieniam te rejony aby pokazać, jakim bogactwem pali - wowym dysponuje nasz Kraj. Eksperci zajmujący się węg - lem brunatnym podkreślają, że pilnym i strategicznym zadaniem jest przygotowanie nowych za - głębi górniczych. Mają one w przy szłości wypełnić ubytki wy - dobycia z istniejących obecnie kopalń. Węgiel brunatny jest su - rowcem strategicznym i powinien znaleźć swe ważne miejsce w programach rządowych funkcjo - nowania i rozwoju polskiej ener - getyki. Ważnym zadaniem jest podjęcie szerokich prac mających na celu rozpoznanie i udokumen - towanie najbardziej perspekty - wicznych złóż. Obecne rozpoz - nanie jest stosunkowo słabe a za - soby mogą być oceniane tylko szacunkowo. Dopiero dokładne rozpoznanie pozwoliłoby precy - zyjnie określić przydatność posz - czególnych złóż i wytypować te, które powinny być przeznaczone do eksploatacji. Wykonanie tych prac jest niezwykle istotne, gdyż przewidywane do eksploatacji złoża muszą znaleźć się w miejs - cowych planach przestrzennego zagospodarowania. Chodzi o to, aby na terenach przyszłych ko - palń nie powstawały obiekty prze mysłowe, mieszkalne, drogi, gdyż byłby to niepotrzebny wy da - tek. Entuzjaści węgla brunatnego szacują, że za lat można by w Polsce zwiększyć wydobycie węgla brunatnego do mln ton w roku. Zasoby pozwo li - łyby utrzymać takie wydobycie przez lat. Przypomnieć tu należy, że energia elektryczna pro dukowana na węglu brunat - nym jest u nas najtańsza. Ma to ogromny wpływ na gospodarkę krajową pozwalając obniżać koszty produkcji dziesiątków czy setek towarów zwiększając ich kon kurencyjność na krajowym i międzynarodowym rynku. Węgiel brunatny, podobnie jak węgiel kamienny, jest gwarantem bez - pieczeństwa energetycznego Pols - ki. Polska posiada specjalistyczne zaplecze naukowo-projektowe oraz wytwórców maszyn i urzą - dzeń do eksploatacji odkryw - kowej. Krajowe biura projektowe uczestniczyły w budowie kopalń w Polsce a także w byłej Jugo - sławii. Już po transformacji kra - jowej gospodarki projektowano kopalnie w Indiach, Grecji i Ser - bii. To polscy inżynierowie wy - bu dowali największą w Europie kopalnię i elektrownię w Bełcha - towie. Posiadamy złoża węgla bru - natnego, zaplecze naukowe i tech - niczne, fabryki maszyn, ogromne do świadczenie. Ale czy to wszy - st ko będzie wykorzystywane za - leżeć będzie od przyjętej po li tyki paliwowo-energetycznej w na - Continued from page 5 his fatherland. Mickiewicz, the seeker after truth, kept looking to Poland in his exile, and dreamt of going back. His profound longing for his country, as he remembered it produced probably the greatest masterpiece in Polish literature, Pan Tadeusz or the Last Foray in Lithuania, a masterful portrayal of everyday life in the village of Soplicowo, a Lithuanian Arcadia. While Byron dealt with the universal, Mickiewicz in Pan Tadeusz is concerned with the particular, with his memories of the happiest year in his life, with ordinary lives of ordinary people. And that is why his epic has had such a lasting appeal for all Polish exiles, and such signifi cance for all Poles. Each poet created his own legend: Byron that of the proud, fallen angel taking revenge on his adversaries, Mickiewicz of the father of his unhappy nation, the szym kraju. Z tego też względu branża górnictwa węgla bru nat - nego z niecierpliwością oczekuje na decyzje rządowe. I o nich pos - taram się poinformować Czytel ni - ków Nowego Kuriera. P.S. Przy opracowywaniu fe - lietonów dotyczących węgla brunatnego korzystałem z licz - nych opracowań i kilku książek autorstwa prof. dr hab. inż. Zbig - niewa Kasztelewicza - pra cow - nika Akademii Górniczo-Hut ni - czej w Krakowie. Tu też dodam, że długoletniego dyrek to ra tech - nicznego i wiceprezesa w kopal - niach Konińskiego Zagłębia Węg - la Brunatnego. Wiesław Blaschke Mickiewicz the Polish Byron (2) man who suffered and loved for the millions. And here lies the fundamental difference between the two superstars of Romantic poetry. Byron created the persona of the Romantic hero, which had a profound influence upon Euro - pean literature, and gave an impulse to Romanticism as a literary phenomenon. Mic kie - wicz, his one-time imitator and follower, went further he forged Romanticism into a na tional mode. Polish literature today still bears the imprint of Mickiewicz, the man who was not only a poet of genius but also chose to be a spiritual leader of his nation. Byron was a meteor, spectacular in its brilliance, Mickiewicz a rock on which the Polish lite ra - ture was built. By Barbara Sharratt