Dlaczego warto mieć ć pracę?

Transkrypt

1 Dlaczego warto mieć ć pracę? Pozwól swobodnie pracować ć osobie niepełnosprawnej!! Poradnik dla osób niepełnosprawnych Sandra Krzyżańska Martyna Olechnowicz Studentki Pedagogiki o specj. doradztwo zawodowe i rehabilitacyjne Uniwersytetu Kaziemierza Wielkiego w Bydgoszczy

2 Spis treści Dlaczego warto mieć pracę?... 3 Apel do Rodziców... 3 Co praca Ci da? Wiele... 4 Jak i gdzie szukać pracy?... 5 Jak szukać pracy?... 5 Gdzie szukać pracy?... 7 Programy wspierające zatrudnianie osób niepełnosprawnych... 9 Życiorys i list motywacyjny jak pisać? Rozmowa kwalifikacyjna Rodzaje umów o pracę Adresy placówek w Bydgoszczy... 23

3 Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik dla osób niepełnosprawnych DLACZEGO WARTO MIEĆ PRACĘ? APEL DO RODZICÓW Zwracamy się do Was z prośbą o umożliwienie i jak największe wsparcie dla Waszego dziecka w chwilach kiedy będzie szukał lub szukała pracy. Dlaczego? Po pierwsze - taka osoba - Wasze dziecko - zaczyna zarabiać pieniądze. Zarabia na siebie i może dokładać się do rachunków czy zakupów, np. leków. Po drugie Wasze dziecko nauczy się nowych umiejętności ważnych w codziennym życiu, np. współpracy z innymi i zaradności życiowej. Wiele rzeczy będzie musiała robić sama co nauczy je samodzielności. Po trzecie dla Waszego dziecka jest to też rehabilitacja. Nie tylko fizyczna, ale społeczna (poprzez relację z ludźmi) i zawodowa (nowe czynności do nauczenia się). Uwierz we własne dziecko! Może wiele osiągnąć! Szukanie pracy nie jest łatwą sprawą. Zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin liczne bariery środowiskowe, społeczne czy też lęki będące w nas samych Jednak nie należy się poddawać strachowi i obawie! Gdyż co będzie z Waszym dzieckiem jeśli odejdziecie z tego świata? Jak sobie poradzi? Prawdopodobnie od dłuższego już czasu walczycie z przeciwnościami losu chorobą czy niepełnosprawnością dziecka, brakiem pieniędzy na rehabilitację, leki czy opłaty za mieszkanie Dajecie Waszemu dziecku wiele. Dajcie też możliwość podjęcia pracy i zachęcajcie do szukania i starania się o pracę. A nie będzie to łatwe. Jeśli tylko dacie mu szansę Wasze dziecko poradzi sobie! Aby dać Waszemu dziecku szansę najpierw sami musicie pozbyć się własnych barier np. Czy da sobie radę?, Ale przecież nie umie tego i tamtego Jak będą traktować inni ludzie, współpracownicy, szef? Takie myśli są normalne. Tak jak i strach czy obawa, ale ile już rzeczy osiągnęliście dla Waszego dziecka, które wydawały się nieosiągalne czy trudne do wykonania? Małe kroczki: Dajcie Waszemu dziecku szansę! Może Was czymś zaskoczy? Wasze dziecko nie musi od razu szukać pracy na otwartym rynku pracy. Możecie najpierw wysłać je do ZAZ-u, czyli Zakładu Aktywizacji Zawodowej Niepełnosprawnych w Bydgoszczy przy ul. Ludwikowo 3, gdzie nauczy się wielu cennych umiejętności. 3

4 Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik dla osób niepełnosprawnych CO PRACA CI DA? WIELE Oto przykłady korzyści jakie możesz osiągnąć jeśli dostaniesz pracę: chęć udowodnienia własnej wartości chęć usamodzielnienia się i niezależności chęć normalnego funkcjonowania zawierają się nowe kontakty, znajomości, przyjaźnie a nawet związki partnerskie ważne jest również pozbycie się barier psychicznych praca daje możliwość samorealizacji daje poczucie niezależności materialnej i osobistej praca umożliwia rozwijanie umiejętności nabycie nowych doświadczeń wzrost samooceny i pewności siebie wzmacnia poczucie własnej wartości jest bardziej samodzielna większe aspiracje oraz rozwój osobisty poczucie spełnienia poczucie użyteczności poczucie przydatności potrzeba akceptacji 4

5 Jak i gdzie szukać pracy? JAK I GDZIE SZUKAĆ PRACY? JAK SZUKAĆ PRACY? Gorzka prawda: żaden pracodawca nie ma obowiązku Cię zatrudnić. Jednak, aby skutecznie poszukiwać pracy trzeba przyjąć następujące założenia: najlepiej jak potrafisz przygotuj się do poszukiwania pracy, czyli sporządź swój życiorys i list motywacyjny; poświęć na to wystarczająco dużo czasu i włóż w te działania odpowiednio dużo wysiłku; działał systematycznie i konsekwentnie; wykorzystaj wszelkie dostępne Ci sposoby na znalezienie zatrudnienia; przygotuj się na to, że może nie tak szybko, jakbyś sobie tego życzył, zajdziesz pracę; nie zrażaj się chwilowymi niepowodzeniami i postaraj się myśleć pozytywnie; stale rozwijaj umiejętności poszukiwania pracy i podnoś swoje kwalifikacje; sytuacja prawna (rodzaj orzeczenia o niepełnosprawności, uprawnienie do renty); niekiedy sama chęci do pracy/nauki jest ważniejsza niż cokolwiek innego. Zanim zaczniesz rozglądać się za pracą, określ, jakie masz możliwości kariery zawodowej. Aby to zrobić musisz przemyśleć jeszcze dwie sprawy: 1. Co tak naprawdę umiesz? Chodzi o konkretne kwalifikacje zawodowe potrzebne, np. w sprzedaży, obsłudze klienta, naprawianiu maszyn i urządzeń, prowadzeniu korespondencji, swobodnym posługiwaniu się językami obcymi, A też o cenne dla pracodawcy cechy osobowości, np. umiejętność współpracy w zespole, samodzielność, zdyscyplinowanie, punktualność, chęć do pracy, odporność na stres i zmieniające się warunki, komunikatywność, decyzyjność, przedsiębiorczość 5

6 Jak i gdzie szukać pracy? 2. Gdzie i jako kto chciałbyś pracować? Chodzi m.in. o: branżę produkcja (np. praca przy taśmie) czy usługi (np. sprzedaż, telemarketing) specjalizację firmy lub instytucji firma komputerowa, sprzątająca biura, sprzedająca telefony itp. jej wielkość i strukturę czy chcesz być kimś docenionym, ale z dużą odpowiedzialnością czy też możesz być jednym z wielu pracowników o małej odpowiedzialności? rodzaj firmy - firma państwowa czy prywatna, w zakładzie pracy chronionej czy w zakładzie na otwartym rynku pracy? praca tylko w domu czy też poza domem; ile czasu możesz poświęcić na dojazd do pracy i z jakich środków lokomocji możesz korzystać (jeżeli możesz pracować poza domem); Twoja dyspozycyjność - jak dużo czasu i w jakich godzinach możesz pracować; co chciałbyś w danej firmie lub instytucji robić w jakim dziale, zawodzie i na jakim stanowisku pracować (biorąc, oczywiście, pod uwagę swoje umiejętności i przygotowanie). W jakiej jesteś sytuacji? Często warto podjąć pracę, która daje utrzymanie i równocześnie szukać pracy, która odpowiada Twoim oczekiwaniom. Jest to bardzo praktyczne działanie. Kiedy to określisz, spróbuj stworzyć sobie listę kilkunastu lub kilkudziesięciu firm lub instytucji, które mogą wchodzić w grę. 6

7 Jak i gdzie szukać pracy? GDZIE SZUKAĆ PRACY? Gdzie możesz znaleźć informacje o wolnych miejscach pracy? Źródeł takiej wiedzy jest wiele. Tu możesz znaleźć informacje o wolnych miejscach pracy: Przygotuj się, że pracodawcy najczęściej oczekują: wykształcenia co najmniej średniego, doświadczenia zawodowego lub stażu pracy, znajomości języków obcych (najczęściej angielskiego), samodzielności umiejętności obsługi komputera i korzystania z Internetu, zdolności interpersonalnych, umiejętności pracy w zespole, dynamiczności, dyspozycyjności W trakcie poszukiwań pracy ważna jest jeszcze jedna umiejętność: czytanie ogłoszeń NIE REZYGNUJ ze złożenia swojej oferty, jeśli nie spełniasz wszystkich określonych przez pracodawcę kryteriów. Firmy na ogół szukają kandydata idealnego, a nie zawsze udaje im się takiego znaleźć. Jeśli nie do końca odpowiadasz sformułowanym w ogłoszeniu oczekiwaniom, ale rekompensujesz to innymi, cennymi umiejętnościami lub doświadczeniami zawodowymi PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ. 7

8 Programy wspierające zatrudnienie Nie zgłaszaj się, jeśli zupełnie nie odpowiadasz stawianym przez pracodawcę wymaganiom! Na ogłoszenia odpowiadaj i w formie, która wyróżni Twoje zgłoszenie, a tym samym zainteresuje czytającego. Po prostu musisz umieć dobrze się sprzedać. Bez względu na to, jak i gdzie będziesz poszukiwał pracy, powinieneś jednak pamiętać, że: szybciej i łatwiej znajdziesz pracę zgodną z Twoimi zainteresowaniami lub hobby, wyznawanymi wartościami i zdobytym wcześniej doświadczeniem zawodowym, tylko to, co lubisz robić, możesz tak naprawdę robić dobrze, robiąc to, co lubisz, czujesz się spełniony zawodowo i po prostu szczęśliwy, naprawdę przyjemnie jest otrzymywać wynagrodzenie za to, co lubisz robić, zawsze warto myśleć o swojej karierze zawodowej. Pamiętaj! Zakłady Aktywizacji Zawodowej one mogą dać jakieś umiejętnośći i pomóc w znalezieniu pracy. 8

9 Programy wspierające zatrudnienie PROGRAMY WSPIERAJĄCE ZATRUDNIANIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH 1. JUNIOR program aktywizacji zawodowej absolwentów niepełnosprawnych Celem programu jest umożliwienie wejścia w życie zawodowe (odbycie stażu, zdobycie zatrudnienia) młodym osobom niepełnosprawnym. Program stanowi uzupełnienie działań realizowanych przez urzędy pracy w ramach kolejnych edycji Krajowego Programu Aktywizacji Zawodowej Absolwentów Pierwsza Praca z wykorzystaniem środków Funduszu Pracy (m.in. na poradnictwo zawodowe i doradztwo w ramach tego programu). Dotyczy: osób z orzeczonym znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniem niepełnosprawności w wieku do 25 w przypadku osób, które ukończyły szkołę wyższą - do 27 roku życia, o skierowane na staż z Powiatowego Urzędu Pracy zgodnie z warunkami określonymi w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz z późn. zm.); pracodawcy uczestniczącego w programie w postaci premii z tytułu odbycia stażu przez absolwenta, nie dotyczy pracodawców prowadzących zakłady aktywności zawodowej; doradcy zawodowego w postaci premii za opiekę nad stażystą, w wysokości do 10% najniższego wynagrodzenia (za każdego stażystę objętego opieką). Jak dostać dofinansowanie? zgłoś się do Urzędu Pracy weź udział w stażu. Co będę z tego miał? pieniądze staż jest płatny i będziesz miał pieniądze na własne wydatki; dostaniesz je jako dofinansowanie stanowiące świadczenie na rehabilitację zawodową; doświadczenie zawodowe przydatne w staraniu się o inną pracę; kontakt z innymi ludźmi. Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie? świetnego pracownika :) mniejsze opłaty Urząd Pracy zwróci pracodawcy koszty zatrudnienia Ciebie w postaci premii. Gdzie zdobędę informacje na temat programu? Powiatowe Urzędy Pracy; oddziały PFRON i strona internetowa: 9

10 Programy wspierające zatrudnienie 2. Refundacja dodatkowych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych w Zakładach Pracy Chronionej Celem jest zwrot dodatkowych kosztów wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych zakładom pracy chronionej zatrudniających co najmniej 50% osób niepełnosprawnych. Dotyczy: pracodawcy prowadzącego Zakłady Pracy Chronionej jeśli zatrudnia conajmniej 50% osób niepełnosprawnych; wszyscy pracodawcy otwartego rynku pracy. Co będę z tego miał? pieniądze będziesz miał pieniądze na własne wydatki; pracę, gdyż pracodawca chętniej Ciebie zatrudni. doświadczenie zawodowe przydatne w staraniu się o inną pracę; Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie? świetnego pracownika :) refundację dodatkowych kosztów. Gdzie zdobędę informacje na temat programu? oddziały PFRON; Dotyczy: 3. Pomoc na szkolenia pracowników niepełnosprawnych wszyscy pracodawcy, którzy chcą zatrudnić osoby niepełnosprawne i przystosować dla nich stanowisko pracy: o osoby te muszą być osobami bezrobotnymi lub poszukującymi pracy i niepozostającymi w zatrudnieniu, skierowanymi do pracy przez powiatowy urząd pracy. o muszą być osobami pozostającymi w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli stali się niepełnosprawnymi podczas zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy. Co będę z tego miał? nauczysz się nowych umiejętności i zdobędziesz nowe kwalifikacje; będziesz lepszym pracownikiem. 10

11 Programy wspierające zatrudnienie Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie? świetnego pracownika :) pomoc na szkolenie pracowników niepełnosprawnych. Gdzie zdobędę informacje na temat programu? Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. 4. Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie, wydanej na wniosek starosty pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o dostosowaniu wyposażonego stanowisku pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku. Dotyczy: pracodawcy, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy, niepozostającą w zatrudnieniu. Co będę z tego miał? pracę; kontakt z innymi ludźmi. Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie? świetnego pracownika :) zwrot koztów przystosowania stanowiska pracy do Ciebie. Gdzie zdobędę informacje na temat programu? PFRON; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. 5. Zwrot 60% wynagrodzenia oraz obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne nowozatrudnionej osoby niepełnosprawnej Dotyczy: pracodawcy, który zatrudni osobą niepełnosprawną na okres conajmniej 12 miesięcy, przy czym osoba ta musi być osobą bezrobotną lub poszukującą pracy nie pozostającą w zatrudnieniu. Co będę z tego miał? pracę; kontakt z innymi ludźmi. 11

12 Programy wspierające zatrudnienie Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie? świetnego pracownika :); otrzyma ze środków Funduszu 60% wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym oraz 60% obowiązkowych składek od tego wynagrodzenia Gdzie zdobędę informacje na temat programu? Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie Miejskie Ośrodki Pomocy Rodzinie 6. Refundacja kosztów zatrudnienia osoby pomagającej osobie niepełnosprawnej w miejscu pracy. Celem jest pomoc osobie niepełnosprawnej w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem. Dotyczy: pracodawca zatrudniający pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy Co będę z tego miał? pracę; kontakt z innymi ludźmi. Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie? świetnego pracownika :) 7. Środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej. Dotyczy: osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu. Co będę z tego miał? jednorazową pomoc; Gdzie zdobędę informacje na temat programu? Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie 12

13 Programy wspierające zatrudnienie Dotyczy: 8. Dofinansowanie odsetek od kredytów zaciągniętych na kontynuowanie działalności gospodarczej. osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne. Co będę z tego miał? do 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie działalności gospodarczej; o jednorazową dopłatę gdzie wartość pomocy jest równa kwocie dopłaty; o dopłaty rozłożone są w czasie, jej wartością jest zdyskontowana kwota dopłaty. Gdzie zdobędę informacje na temat programu? Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie 13

14 Rozmowa kwalifikacyjna ŻYCIORYS I LIST MOTYWACYJNY JAK PISAĆ? Przykład życiorysu/cv/curriculum Vitae, gdy masz doświadczenie. 14

15 Rozmowa kwalifikacyjna Przykład życiorysu/cv/curriculum Vitae, gdy nie masz doświadczenia zawodowego. Część zaznaczona na czerwono MUSI znaleźć się na Twoim życiorysie!! 15

16 Rozmowa kwalifikacyjna List motywacyjny - przykład Wszędzie, gdzie jest napisane Kandydat to chodzi o Ciebie! W życiorysie i liście motywacyjnym nie zapomnij o podpisie! 16

17 Rozmowa kwalifikacyjna ROZMOWA KWALIFIKACYJNA GRATULACJE!! Zostałeś zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną! Czyli bezpośrednie spotkanie z pracodawcą lub przyszłym przełożonym! NIE MARTW SIĘ. ŚWIAT NALEŻY TERAZ DO CIEBIE! Jak przygotować się na rozmowę kwalifikacyjną? autoprezentacja, czyli w sposób atrakcyjny i zgodny z prawdą przedstawiasz siebie i swoją kandydaturę przyszłemu pracodawcy; możesz kierować się zasadą atutu; o zasada atutu tak przedstawiasz swoją kandydaturę by wskazać swoje zalety i mocne strony oraz co masz do zaoferowania pracodawcy; o zachowuj się naturalnie o dobrze przygotuj się do rozmowy, np. Co ta firma robi/produkuje? Jakie stanowisko chcesz objąć? Jakie masz oczekiwania wobec pracodawcy? Ile chcesz zarabiać? Itp Czy niepełnosprawność może być przeszkodą podczas rozmowy kwalifikacyjnej? Nie, gdyż ważne jest Twoje podejście, przygotowanie do rozmowy i umiejętne odpowiadanie na zadane pytania. PRZED ROZMOWĄ KWALIFIKACYJNĄ Dotyczy kandydata (czyli Ciebie): przypomnij sobie wszystkie swoje zalety, umiejętności, kwalifikacje, mocne strony; przejrzyj swoje CV i list motywacyjny mogą paść pytania na ten temat; zastanów się jak chcesz się zaprezentować czy też co chcesz opowiedzieć o sobie; przygotuj odpowiednie ubranie i zadbaj o higienę własną; zbierz informacje o firmie, która zaprosiła Ciebie na rozmowę; zastanów się o co chcesz zapytać pracodawcę, np. o obowiązki, wymagania wobec Ciebie czy też kiedy zaczynasz pracę?; przypomnij sobie jakie oczekiwania miał pracodawca. Dotyczy wymaganych dokumentów (jakich pracodawca może wymagać od Ciebie) takich jak: życiorys; list motywacyjny (jeśli był wymagany); świadectwa szkolne; orzeczenie o niepełnosprawności; świadectwa pracy; orzeczenia komisji lekarskich. 17

18 Rozmowa kwalifikacyjna Dokumenty, ułożone datami, przechowuj w specjalnej do tego celu przeznaczonej papierowej teczce nie trzymaj tam innych rzeczy. Jeżeli niektóre dokumenty są zniszczone, zadbaj, by zostały podklejone przezroczystą taśmą. A w obawie przed zgubieniem możesz zrobić kserokopie i zabierać je ze sobą do pracodawcy, a oryginały bezpiecznie trzymać w domu, Dotyczy terminu rozmowy i dojazdu do pracodawcy: termin rozmowy (godzina i data) włącz rozmowę kwalifikacyjną w swój plan dnia i zarezerwuj sobie 1 godzinę dodatkowo gdyby rozmowa się przeciągnęła; plan dojazdu - sprawdź, jak możesz dojechać do pracodawcy, np. autobus, tramwaj oraz jaka jest odległość firmy od przystanku; możesz też wcześniej przemierzyć trasę do firmy, by zobaczyć z czym mogą być problemy; wyjdź wcześniej z domu możliwe są korki, roboty drogowe czy brak wolnego miejsca na parkingu; nie spóźnij się na rozmowę lepiej mieć 15 czy 20 minut na odpoczynek przed rozmową kwalifikacyjną; licz się z możliwymi barierami architektonicznymi wtedy spokojnie poproś jakiegoś pracownika o pomoc w dotarciu na rozmowę. PODCZAS ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ dobre wychowanie, czyli o przywitaj się z osobą, która powita Cię w firmie; o przedstaw się (imię i nazwisko); o powiedz, z kim jesteś umówiony i w jakiej sprawie; o bądź uprzejmy dla każdej osoby, z którą rozmawiasz; wierzchnie okrycie zostaw przed wejściem do pracodawcy, np. w poczekalni lub sekretariacie; jeśli masz jakieś pytanie czy potrzebujesz pomocy to zapytaj o to grzecznie i podziękuj; jeśli pracodawca poda Ci rękę, uściśnij ją pewnie - nie podawaj ręki pierwszy; usiądź, gdy otrzymasz zaproszenie, staraj się wybierać miejsce na wprost rozmówcy; staraj się nawiązać i utrzymywać z rozmówcą kontakt wzrokowy; uśmiechaj się i aktywnie uczestnicz w rozmowie (słuchaj, co mówi rozmówca i zapamiętuj najważniejsze rzeczy); formułuj odpowiedzi pełnymi zdaniami, nie odbiegaj jednak od tematu zadawanych pytań; zadawaj odpowiednie pytania (nie pytaj o rzeczy i sprawy, które były już poruszane w czasie rozmowy); 18

19 Rozmowa kwalifikacyjna uprzedź pracodawcę o ewentualnych sytuacjach, które mogą zdarzyć się podczas rozmowy, a są związane z Twoją niepełnosprawnością; mów o tym otwarcie i śmiało, w sposób naturalny, a ośmielisz tym swojego rozmówcę, nie będzie zaskoczony; jeśli masz problemy z wymową, poinformuj rozmówcę, że w przypadku gdy nie będzie cię rozumiał, chętnie powtórzysz poszczególne słowa lub zdania, ewentualnie napiszesz je na kartce; spróbuj się odprężyć, bądź naturalny w sposobie zachowania (ale nie nadmiernie swobodny) - nie zapomnij o tym i bądź sobą; podziękuj rozmówcy za poświęcony ci czas i rozmowę, możesz zapytać, kiedy należy spodziewać się informacji, czy zostaniesz zatrudniony (nie pytaj jednak o to, czy zostaniesz zatrudniony - daj pracodawcy czas na zastanowienie). TEGO UNIKAJ! spóźnienia; przychodzenia na rozmowę z rodzicami lub opiekunami, gdy nie jest to konieczne; picia alkoholu przed lub w trakcie rozmowy; palenia tytoniu, nawet jeśli dostaniesz akceptację rozmówcy; zaniedbanego wyglądu, brudnego ubrania oraz pogniecionych dokumentów; siadania bez czekania na zaproszenie; odpowiedzi na pytania monosylabami - tak lub nie (staraj się rozwinąć odpowiedź); kłamstw na temat swoich możliwości, kwalifikacji i dotychczasowych doświadczeń zawodowych; krytykowania byłych pracodawców lub kolegów, aroganckich wypowiedzi czy wręcz kłócenia się; stawiania pracodawcy warunków, które musi dla ciebie spełnić (podjęcie pracy to pewna forma wymiany - pracodawca ma swoje obowiązki, ale może wymagać od Ciebie pewnych rzeczy; ty masz swoje prawa, które muszą być szanowane, ale masz też obowiązki zawodowe jako pracownik, które musisz wypełniać); przerywania rozmówcy i mówienia podniesionym tonem; wesołkowatości i nadmiernie swobodnego, wręcz zuchwałego zachowania; nadmiernego gestykulowania; rozsiadania się na krześle i rozglądania po pokoju. 19

20 Rodzaje umów o pracę jakie mam uprawnienia? RODZAJE UMÓW O PRACĘ W polskim prawodawstwie wyróżnić można dwa typy umów dotyczących zatrudnienia: umowy o pracę i cywilnoprawne. Kwestie pierwszych reguluje Kodeks Pracy, natomiast drugich, do których zaliczają się umowy o dzieło i zlecenie, Kodeks Cywilny. 1. Umowa o pracę (etat) z Kodeksu Pracy Umowa o pracę nie może zawierać postanowień mniej korzystnych niż te, które wynikają z przepisów prawa pracy. Zawiera się ją na piśmie a pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków. Umowa ta jest regulowana na podstawie Kodeksu Pracy. Pracować można w pełnym wymiarze czasu pracy, ale także np. na 1/2 czy 3/4 etatu. Umowa taka nakłada na pracownika, czyli Ciebie, i pracodawcę określone prawem pracy obowiązki i uprawnienia. Pracownik zobowiązuje się do wykonywania danego rodzaju czynności na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie, które zostaną przez pracodawcę ściśle określone. Pracodawca ma zaś obowiązek wypłacać wynagrodzenie za pracę na uzgodnionych wspólnie warunkach. Od umów o pracę odprowadzane są składki na ZUS, dzięki czemu masz m.in. prawo do pobierania wynagrodzenia w czasie choroby, a w przypadku zwolnienia z pracy, przy spełnieniu odpowiednich warunków - możliwość pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Prawo pracy przewiduje także okresy wypowiedzenia. Czas pracy na etacie liczony jest do emerytury. Etatowy pracownik ma prawo do określonej w Kodeksie Pracy liczby dni urlopu wypoczynkowego, okolicznościowego i np. macierzyńskiego. Jako osoba niepełnosprawna masz prawo do m.in. krótszego czasu pracy, dziennie jedną przerwę więcej, dodatkowy urlop czy możliwość uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym. Najczęściej stosowane formy umów o pracę to: umowa na czas nieokreślony - w dokumencie ustalona jest jedynie data rozpoczęcia pracy; umowa na czas określony - ustalona jest data rozpoczęcia i zakończenia pracy; trzecia umowa na czas określony jest automatycznie rozumiana jako umowa na czas nieokreślony. o umowa na zastępstwo - forma umowy na czas określony. Pracuje się za kogoś podczas jego dłuższej nieobecności na stanowisku pracy (np. w związku z chorobą lub urlopem macierzyńskim); umowa na czas wykonania określonej pracy - np. na postawienie budynku. Rozwiązuje się ona z dniem ukończenia pracy, na wykonanie której była zawarta; 20

21 Rodzaje umów o pracę jakie mam uprawnienia? umowa na okres próbny - pracodawca może w ten sposób sprawdzić w ten sposób Ciebie. Umowy tej nie można jednak zawrzeć na dłużej niż 3 miesiące. Wynagrodzenie za okres próbny jest często niższe niż późniejsze. Ważne! Tylko umowy o pracę objęte są przepisami Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Renciści socjalni i ZUS-owscy pobierający rentę socjalną oraz rentę należną ze stosunku pracy mogą dorobić sobie do 70% średniej krajowej Umowa zlecenie z Kodeksu Cywilnego Podejmujesz się (jesteś zleceniobiorcą) wykonywania na rzecz jakiejś firmy (zleceniodawcy) pewnych powtarzających się czynności. Może to być sprzątanie, opieka nad dzieckiem, rozdawanie ulotek, składanie długopisów, telepraca czy obsługiwanie klientów w restauracji. Nie daje Ci praw takich jak urlop czy okres wypowiedzenia. Godziny pracy mogą być ustalone ze zleceniodawcą, ale przerwy nie są tak sztywno określone jak w umowie o pracę. Firma (zleceniodawca) nie odpowiada za Ciebie (zleceniobiorcę), bo nie jesteś jej pracownikiem. Poza tym tak przepracowany czas pracy nie wlicza się jako staż pracy do emerytury. Firma nie musi odprowadzać składek ZUS, nie trzeba płacić Ci za urlop, nadgodziny lub gdy nie zjawisz się w pracy z powodu choroby. Ponadto można Ciebie zwolnić z dnia na dzień, bez uzasadnienia i okresu wypowiedzenia. Jeśli pobierasz rentę to umowę zlecenie wlicza się do dochodów. Poza tym niepełnosprawność nie ma w tych umowach żadnego znaczenia. 3. Umowa o dzieło z Kodeksu Cywilnego Jest to tzw. umowa rezultatu, czyli w jej wyniku powstaje coś trwałego - w odróżnieniu od umowy zlecenia, gdzie nie ma takiego zakończenia. Zobowiązujesz się do wykonania określonego dzieła, a druga strona do zapłaty ustalonego wynagrodzenia. Dziełem może być pomalowanie mieszkania, napisanie artykułu, tłumaczenie, wprowadzenie danych do komputera lub występ w teatrze. To umowa, od której nie odprowadza się składek na ZUS, chyba że podpisana jest z pracodawcą, u którego jest się zatrudnionym na umowę o pracę. W tym przypadku niepełnosprawność również nie ma właściwie żadnego znaczenia. Co ważne jednak, pieniądze z umów o dzieło nie są wliczane do progów zarobkowych osób, 1 Renta z ZUS patrz USTAWA z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach. Renta socjalna patrz Dziennik Ustaw poz nr 224 z 2011 roku. 21

22 Rodzaje umów o pracę jakie mam uprawnienia? które pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy. Są natomiast wliczane do rent socjalnych. 4. Umowa o pracę nakładczą z Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą Ta umowa jest czymś pomiędzy umową o pracę a umową o dzieło. Wykonując pracę nakładczą sam sobie organizujesz warsztat pracy oraz rozplanowujesz swój czas na wykonanie danej pracy. Umowa może być rozwiązana za porozumieniem stron. Umowa zawarta na czas określony może być rozwiązana za jednomiesięcznym wypowiedzeniem. Konieczne jest odprowadzenie składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Wynagrodzenie otrzymujesz tylko za pracę faktycznie wykonaną. Daje ona prawie takie same prawa jakie ma pracownik: wynagrodzenie o nie niższe niż 50% najniższej płacy w gospodarce narodowej (jeśli jest to praca dodatkowa) o nie niższe niż kwota najniższego wynagrodzenia (jeśli jest to główne źródło utrzymania), urlop wypoczynkowy, świadczenia z ubezpieczenia społecznego, ochronę chałupniczek w ciąży lub w okresie urlopu macierzyńskiego przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy. 22

23 Adresy placówek w Bydgoszczy ADRESY PLACÓWEK W BYDGOSZCZY Powiatowy Urząd Pracy w Bydgoszczy ul. Toruńska 147, Bydgoszcz telefon centrala: (52) fax: (52) Oddział Zamiejscowy WUP w Bydgoszczy ul. Paderewskiego 26, Bydgoszcz tel: (052) fax: (052) oddzial.bydgoszcz@wup.torun.pl Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 1 w Bydgoszczy ul. Obrońców Bydgoszczy 1, Bydgoszcz tel: (52) fax: (52) tel. kom.: ppp1@logonet.com.pl Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2 w Bydgoszczy ul. Hetmańska 33, Bydgoszcz tel: (052) tel. kom.: Zakład Aktywności Zawodowej w Bydgoszczy ul. Ludwikowo 3, Bydgoszcz tel: (052) , (052)

24 Adresy placówek w Bydgoszczy Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży w Bydgoszczy ul. Glinki 140, Bydgoszcz tel. (52) , (52) wew. 26 fax. (52) , (52) ceipm.bydgoszcz@ohp.pl Międzywojewódzka Spółdzielnia Usługowa. Zakład Pracy Chronionej. Plac Piastowski 3, Bydgoszcz tel.: (52) fax: (52) strona internetowa: msu@msu.pl Zakład Produkcji Opakowań PAKFOL Sp. z o.o. Zakład Pracy Chronionej ul. Smoleńska 126, Bydgoszcz tel: (52) fax: (52) strona internetowa: pakfol@belid.pl Ekor. Sp. z o.o. Krajowe Zakłady Wielobranżowe. Zakład Pracy Chronionej ul. Wczasowa 35, Bydgoszcz, tel: (52) ekor@by.onet.pl Zakład Pracy Chronionej Don S.C. Marzanna Don, Agnieszka Don ul. Orawska 18, Bydgoszcz tel/fax: (52)

25 Adresy placówek w Bydgoszczy Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe ALANA Sp. z o.o. Zakład Pracy Chronionej ul. Przemysłowa 14, Bydgoszcz tel/fax: (52) biuro.alana@op.pl alana@belid.pl Sanpol Sp. z o.o. Zakład Pracy Chronionej ul. Przemysłowa 19, Bydgoszcz tel.: (52) , (52) Ekor. Sp. z o.o. Krajowe Zakłady Wielobranżowe. Zakład Pracy Chronionej ul. Wczasowa 35, Bydgoszcz tel.: (52) ekor@by.onet.pl Fabryka Galanterii Czekoladowej EDBOL Zakład Pracy Chronionej Bogusław Dudziński ul. Przemysłowa 22, Bydgoszcz tel.: (52) fax: (52) strona internetowa: fabryka@edbol.pl 25