PRZYWRÓCENIE DROŻNOŚCI KORYTARZA EKOLOGICZNEGO RZEKI WISŁOKI I JEJ DOPŁYWÓW POIS /09

Transkrypt

1 PRZYWRÓCENIE DROŻNOŚCI KORYTARZA EKOLOGICZNEGO RZEKI WISŁOKI I JEJ DOPŁYWÓW POIS /09 12/1/2015 Raport roczny

2 S P I S T R E Ś C I : WYKONAWCY WPROWADZENIE 1. INFORMACJE WSTĘPNE O PROJEKCIE 1.1. OBSZAR REALIZACJI PROJEKTU 1.2. ZAKRES I CELE PROJEKTU 1.3. DZIAŁANIA I ZADANIA W PROJEKCIE 1.4 WSKAŹNIKI REALIZACJI PROJEKTU 2. OPIS ZADAŃ ZREALIZOWANYCH W 2014 R. 3. PODSUMOWANIE Strona 1

3 W Y K O N A W C Y Strona 2

4 W P R O W A D Z E N I E Niniejszy raport zawiera podsumowanie prac wykonanych w 2014 r. w ramach realizacji Projektu Przywrócenie drożności korytarza ekologicznego rzeki Wisłoki i jej dopływów POIS /09. Tytuł: Przywrócenie drożności korytarza ekologicznego rzeki Wisłoki i jej dopływów Numer: POIS /09 Akronim Projektu: KorEkoWisloka Wykonawca Projektu: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie Data rozpoczęcia projektu: Data zakończenia projektu: Całkowity koszt Projektu: ,00 PLN Kwota dofinansowania ze środków EFRR: ,75 PLN 1. I N F O R M A C J E W S T Ę P N E O P R O J E K C I E Projekt Przywrócenie drożności korytarza ekologicznego rzeki Wisłoki i jej dopływów jest odpowiedzią na niezadowalający stan korytarza rzecznego Wisłoki. Rzeka Wisłoka wraz z głównymi dopływami Ropą i Jasiołką jest korytarzem ekologicznym o znaczeniu krajowym i regionalnym oraz może zapewniać łączność ostoi Natura 2000 pomiędzy regionami alpejskim i kontynentalnym. Istniejące obecnie antropogeniczne bariery ekologiczne ograniczają sprawność korytarza, szczególnie w odniesieniu do zagrożonych gatunków ryb potadromicznych (jednośrodowiskowych) oraz o wysokich wymaganiach przestrzennych (szczególnie dwuśrodowiskowych). Głównym celem Projektu jest przywrócenie drożności korytarza ekologicznego rzeki Wisłoki i jej dopływów. W ramach podjętych prac planowane jest udrożnienie dwóch barier migracyjnych dla organizmów wodnych w korycie rzeki Wisłoki w miejscowości Jasło, opracowanie projektów udrażniania pozostałych barier migracyjnych dla organizmów wodnych w rzece Wisłoce i jej głównych dopływach: Jasiołce i Ropie, a także częściowe odtworzenie żwirowych siedlisk dla litofilnych gatunków ryb na odcinku Wisłoki od jazu w Mokrzcu do miejscowości Pustków. Ponad to w Projekcie zaplanowano przeprowadzenie zarybień rybami dwuśrodowiskowymi: łososiem i certą. Te komplementarne działania pozwolą, w ocenie autorów Projektu, na odtworzenie historycznych szlaków migracji ryb dwuśrodowiskowych i zagrożonych ryb jednośrodowiskowych w korycie Wisłoki, przyczynią się do poprawy struktury siedlisk dla ryb poniżej jazu w Mokrzcu oraz umożliwią odtworzenie łączności populacji ryb dwuśrodowiskowych: łososia i certy O B S Z A R R E A L I Z A C J I P R O J E K T U Wisłoka prawobrzeżny dopływ Wisły i jej zlewnia położone są w centralnej części polskich Karpat i w podziale fizycznogeograficznym J. Kondrackiego (1994*) należą do prowincji Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim oraz trzech makroregionów: Beskidów Środkowych, Pogórzy Środkowobeskidzkich i Kotliny Sandomierskiej. Całkowita długość koryta Wisłoki wynosi 163, 6 km, a powierzchnia zlewni 4110 km², co stanowi 8,2% obszaru dorzecza górnej Wisły. Dolina Wisłoki stanowi korytarz ekologiczny łączący obszary węzłowe (tj. Ostoję Magurską, Ostoję Jaśliska) o znaczeniu krajowym z korytarzem ekologicznym o znaczeniu międzynarodowym Dolina Rzeki Wisły (Liro, 1995) oraz może zapewniać łączność obszarów NATURA pomiędzy obszarami alpejskim i kontynentalnym (Wisłoka z Dopływami, Dolna Wisłoka z Dopływami). Przez obszar zlewni Wisłoki przebiega bowiem jeden z najważniejszych korytarzy ekologicznych w Polsce (tzw. Korytarz Karpacki) zaliczany do tzw. głównych Strona 3

5 korytarzy w ogólnopolskiej sieci korytarzy migracyjnych dla zwierząt, którego rolą jest zapewnienie łączności siedlisk w skali całego kraju (Perzanowska i in., 2005). Lokalizacja projektu została przedstawiona na załączonej do opracowania mapie poglądowej (Załącznik nr 1) Z A K R E S I C E L E P R O J E K T U W Projekcie zaplanowano kompleksowe działania projektowo inwestycyjne (modernizacja stopni) oraz renaturyzacyjne, poprawiające jakość siedlisk dla ryb i wspierające zagrożone populacje ryb dwuśrodowiskowych. Ich celem jest: 1. Odtworzenie historycznych szlaków migracji ryb dwuśrodowiskowych i zagrożonych ryb potadromicznych w korycie Wisłoki. 2. Poprawa struktury siedlisk dla ryb poniżej jazu w Mokrzcu. 3. Odtworzenie łączności populacji ryb dwuśrodowiskowych: jesiotra, łososia, certy D Z I A Ł A N I A I Z A D A N I A W P R O J E K C I E Główne działania podjęte w Projekcie to: 1. Udrożnienie dwóch barier migracyjnych dla organizmów wodnych w korycie rzeki Wisłoki w m. Jasło, 2. Opracowanie projektów udrażniania pozostałych barier migracyjnych dla organizmów wodnych w rzece Wisłoce i jej głównych dopływach: Jasiołce i Ropie, 3. Częściowe odtworzenie żwirowych siedlisk dla litofilnych gatunków ryb na odcinku Wisłoki od jazu w Mokrzcu do m. Pustków, 4. Przeprowadzenie zarybień rybami dwuśrodowiskowymi: łososiem i certą. Zadania: 1. Przygotowanie dokumentacji dla udrożnienia dwóch barier migracyjnych dla organizmów wodnych w korycie rzeki Wisłoki w m.jasło. 2. Opracowanie projektów udrożnienia pozostałych barier migracyjnych dla organizmów wodnych w rzece Wisłoce, Ropie i Jasiołce. 3. Przygotowanie dokumentacji dla częściowego odtworzenia żwirowych siedlisk dla litofilnych gatunków ryb na odcinku Wisłoki od jazu w Mokrzcu do m. Pustków. 4. Wsparcie genetyczne dla gatunków ryb dwuśrodowiskowych. 5. Udrożnienie dwóch barier migracyjnych dla organizmów wodnych w korycie rzeki Wisłoki w m.jasło. 6. Częściowe odtworzenie żwirowych siedlisk dla litofilnych gatunków ryb na odcinku Wisłoki od jazu w Mokrzcu do m. Pustków. 7. Przeprowadzenie zarybień rybami dwuśrodowiskowymi: łososiem i certą. 8. Nadzór merytoryczny nad projektem. 9. Monitoring efektów prac udrożnieniowych oraz ocena migracji ryb. 10. Monitoring i ocena hydromorfologicznego stanu rzeki oraz ichtiofauny i makrobezkręgowców w reprezentatywnych przekrojach rzeki na odcinku Wisłoki od jazu w Mokrzcu do m. Pustków 11. Monitoring efektów zarybień i ewentualne zabiegi korygujące. 12. Promocja i informacja o projekcie działania informacyjne. 13. Promocja i informacja o projekcie działania promocyjne. 14. Zarządzanie projektem. Strona 4

6 1. 4 W S K A Ź N I K I R E A L I Z A C J I P R O J E K T U Spodziewanym efektem planowanych działań będzie wzrost powierzchni tarlisk oraz miejsc odchowu stadiów młodocianych dla ryb dwuśrodowiskowych i jednośrodowiskowych oraz poprawa stanu ekologicznego wód. Podjęcie tych działań poprawi efektywność gospodarki rybackiej, co przyczyni się do rozwoju rekreacji związanej z wodą, w tym rekreacji (turystyki) kwalifikowanej, czyli przyrodniczej oraz wędkarskiej. Rzeka Wisłoka wraz z głównymi dopływami Ropą i Jasiołką jest korytarzem ekologicznym o znaczeniu krajowym i regionalnym oraz może zapewniać łączność ostoi Natura 2000 pomiędzy regionami alpejskim i kontynentalnym. Istniejące obecnie antropogeniczne bariery ekologiczne ograniczają sprawność korytarza, szczególnie w odniesieniu do zagrożonych gatunków ryb potadromicznych oraz o wysokich wymaganiach przestrzennych (szczególnie dwuśrodowiskowych). Łączny efekt planowanych zadań pozwoli osiągnąć cel strategiczny: drożność korytarza ekologicznego całej doliny rzecznej. Wskaźniki: Strona 5

7 Strona 6

8 2. O P I S Z A D A Ń Z R E A L I Z O W A N Y C H W R Zadanie 2 - Opracowanie projektów udrożnienia pozostałych barier migracyjnych dla organizmów wodnych w rzece Wisłoce, Ropie i Jasiołce w tym dokumentacja projektowa udrożnienia poprzecznej zabudowy hydrotechnicznej - Mielec (km ), Dębica w tym stacja monitoringowa (km ), Mokrzec (km ), Krempna (km ), rzeka Jasiołka m. Jedlicze (km ), rzeka Jasiołka m. Szczepańcowa (km ), rzeka Ropa, m. Gorlice (km i km ), rzeka Ropa m. Ropica (km ) oraz niezbędne pozwolenia i ekspertyzy. Ze względu na opóźnienia wynikające z przedłużającego się postępowania administracyjnego oraz z uwagi na trwające uzgodnienia w sprawie rozwiązań technicznych z użytkownikami obiektów w Dębicy (km rzeki Wisłoki) i Mokrzcu (km rzeki Wisłoki), zawarty został Aneks nr 4 do umowy z firmą WTU Sp. z o.o. przesuwający termin odbioru etapu II do dnia 31 października 2014 r. i etapu III do dnia 5 grudnia 2014 r. Jaz w msc. Mokrzec (km rzeki Wisłoki) Brak porozumienia, co do akceptowalnych rozwiązań technicznych modernizacji wymienionych barier migracyjnych, był powodem wystąpienia przez RZGW w Krakowie do Instytucji Wdrażającej z wnioskiem o przedłużenie realizacji całego projektu do 30 września 2015 r. Stopień w msc. Dębica (km rzeki Wisłoki) Strona 7

9 Zadanie 4 - Wsparcie genetyczne dla gatunków ryb dwuśrodowiskowych, obejmujące nadzór nad pozyskiwaniem i selekcjonowaniem materiału zarybieniowego certy i łososia przewidzianego w projekcie pod kątem użycia do zarybień ryb odpowiednio zróżnicowanych genetycznie i jak najbardziej zbliżonych pod tym względem do populacji autochtonicznej/wymarłej. Zgodnie z harmonogramem prac objętych umową z Instytutem Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk, w I kwartale 2014 r. przeprowadzono analizy wylęgu łososia hodowanego w ośrodku zarybieniowym w Foluszu. Tarlaki od których pobrano ikrę reprezentują hodowlaną populację łososia na Litwie pochodzącą z dorzecza Niemna. Badana pula osobników charakteryzowała się niską efektywną wielkością populacji i ujemnym wskaźnikiem imbredu. Nie wykazano, aby populacja doświadczyła istotnego efektu zmniejszenia liczebności związanego z tzw. wąskim gardłem. W III kwartale 2014 r. wykonano analizy polimorfizmu genetycznego dla: 111 osobników certy obejmujących hodowlane stado zarodowe w Ośrodku Zarybieniowym w Dobrzechowie, 15 sztuk narybku przeznaczonego do zarybień oraz 35 sztuk tarklaków z dzikiej populacji z rzeki Wisłoki. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że badana grupa osobników populacji naturalnej oraz hodowlanej charakteryzuje się średnim poziomem polimorfizmu genetycznego. Zadanie 5 - Udrożnienie dwóch barier migracyjnych dla organizmów wodnych w korycie rzeki Wisłoki w m. Jasło, - wykonanie udrożnienia stopnia Jasło I i Jasło II; nadzór nad robotami budowlanymi (umowa cywilno-prawna). W 2014 roku na zmodernizowanych stopniach w msc. Jasło wykonano niezbędne prace w celu zachowania trwałości efektów zakończonego w 2013 r. zadania 5. W oparciu o dwie umowy z Firmą Budownictwa i Usług Melioracji Wodnych "WODNIK" Krzysztof Barzyk w III i IV kwartale 2014 r. na stopniu w km zamontowane zostało wygrodzenie segmentowe, oznakowano teren przepławki dwoma tablicami metalowymi oraz zamontowano belkę pływającą na wlocie wody do przepławki. Wykonano również zabezpieczenie przepławki na stopniu w km rzeki Wisłoki, a prace te polegały na: a) uzupełnieniu materiału skalnego stanowiącego konstrukcję basenów przepławki, b) podniesieniu rzędnej korony głazów w basenach B8-B10, A9-A12, C8-C10 do poziomu uzgodnionego z Zamawiającym podczas wizji w terenie oraz uszczelnieniu tych basenów, c) zasypaniu powstałej wyrwy na prawym brzegu rzeki znajdującej się poniżej przepławki dla ryb, d) udrożnieniu koryta rzeki poniżej progu, wzdłuż brzegu prawego, z przemieszczeniem rumoszu w wyrwę na brzegu prawym z mechanicznym zagęszczeniem; e) zasypaniu wyrwy dzielonym kamieniem naturalnym, f) zabudowie biologicznej brzegosłonem faszynowym płaskim. Kraty ochronne nad przepławką w km oraz wyrwa przy przepławce na stopniu w km przed naprawą. Strona 8

10 Zadanie 6. Częściowe odtworzenie żwirowych siedlisk dla litofilnych gatunków ryb na odcinku Wisłoki od jazu w Mokrzcu do m. Pustków, w tym wykup prywatnych gruntów znajdujących się w granicach wyznaczonych odcinków rzek (20 ha po 50 tys. zł za 1 ha), świadczenie usług związanych z obrotem nieruchomościami (umowa cywilno-prawna), ulokowanie grup głazów w wyznaczonych odcinkach rzek (500 m3 po 500 zł za 1 m3 - zakup, dowóz, montaż), rozebranie umocnień brzegowych, dostarczenie odpowiedniej jakości żwiru w zaproponowanych miejscach ( m3 po 250 zł za 1 m3 - zakup, dowóz, montaż); nadzór nad robotami budowlanymi (umowa cywilno-prawna). Wykupy gruntów W maju 2014 r. rozpoczęto wykup gruntów. W związku z odmową sprzedaży działek przez szereg właścicieli, ze względu na zbyt niską cenę rynkową wynikającą z operatów szacunkowych, stwierdzono iż nie będzie możliwe uzyskanie zakładanego wskaźnika tj. 20 ha. W związku z tym, RZGW w Krakowie wystąpił Instytucji Wdrażającej z wnioskiem, o obniżenie przedmiotowego wskaźnika do poziomu: min. 6 ha. Sumarycznie od maja do listopada 2014 r. zakupionych zostało siedemnaście działek o łącznej powierzchni: 7,28 ha. Zadanie 7. Przeprowadzenie zarybień rybami dwuśrodowiskowymi: łososiem i certą, w tym przygotowanie materiału zarybieniowego: łosoś - zakup ikry, inkubacja i wstępny etap podchowu wylęgu ( szt); certa połów tarlaków, sztuczne tarło, inkubacja i podchów do sortymentu gotowego do zarybień ( szt); wpuszczanie narybku (2 gatunki); zakup GPS - 5 szt., tlenomierzy - 3 szt., automatycznych rejestratorów pomiaru tlenu - 12 szt. W II kwartale 2014 r. kontynuowano prace zarybieniowe wylęgiem łososia i do koryta Wisłoki wpuszczono szt. wylęgu. Tym samym w ciągu trzech lat trwania projektu wyhodowano i wprowadzono do wód Wisłoki i jej dopływów 800 tys. szt. łososia atlantyckiego. Kontynuowano prace związane z certą. W dniach od 24 maja do 15 czerwca 2014 r. w Ośrodku Zarybieniowym w Dobrzechowie przeprowadzono sztuczne tarło i z pozyskanej od tarlaków ikry w ilości szt. uzyskano szt wylęgu. Pobrano materiał do badań genetycznych. W dniach oraz r dokonano zarybień rzeki Wisłoki (180 tys. sztuk) oraz jej dopływu Tuszymki (20 tys. sztuk) narybkiem jesiennym certy. Rzekę Wisłokę zarybiono na 8 stanowiskach od m. Pilzno do m. Mielec. Łączna powierzchnia zarybionych wód wyniosła m 2. Sumarycznie w ramach realizowanego zadania wprowadzono do wód Wisłoki i dopływów 800 tys. szt. narybku certy. Prace w zakresie zarybień certą zostały zakończone. Zadanie 8. Nadzór merytoryczny nad projektem - usługa zewnętrzna W ramach zadania, na które składa się bieżąca współpraca z kierownictwem projektu w zakresie oceny i kontroli zgodności wykonywanych działań z zakresem merytorycznym projektu, zapisami wniosku o dofinansowanie oraz umowy o dofinansowanie projektu odebrano i zatwierdzono w dniach 7 kwietnia, 14 lipca, 10 października i 11 grudnia prace z poszczególnych kwartałów 2014 r. Strona 9

11 Zadanie 9. Monitoring efektów prac udrożnieniowych oraz ocena migracji ryb - w tym zakup: licznik przechodzących ryb wraz z systemem rejestracji do określania efektywności funkcjonowania urządzeń służących migracji ryb np Vaki Aquaculture Systems Ltd. - 1 szt, młynek pomiarowy np Nautilius z zakresem pomiarowym 0,0-2,5 m/s - 1 szt., czytniki coded wire tagów z rejestratorem - 2 szt., wstrzeliwacze - 2 szt., receiver (np. Biotracker LOTEK) 4 szt., codded wire tag (min szt.), yagi 4 szt., nadajniki (np. NanoTag LOTEK) 50 szt., materiały chirurgiczne (igły, nici, peany, znieczulacz itp.); wykonanie połowów i znakowania (umowa cywilno-prawna), telemetryczne badania wędrówek ryb (umowa cywilno-prawna); koszty nadzoru merytorycznego nad pomiarami telemetrycznymi (umowa cywilno-prawna), druk raportu. W dniu 12 czerwca 2014 r. odebrana została część prac dotycząca monitoringu ichtiofauny Wisłoki po zmodernizowaniu przegród w m. Jasło km oraz w m. Jasło km Ogółem odłowiono i wykonano znakowania 43 osobników ryb. Zrealizowano 14 wyjazdów pomiarowych, poszukiwania znakowanych ryb dokonała 4 osobowa ekipa idąca wzdłuż rzeki i skanująca częstotliwości nadajników. Dla znalezionej ryby wyznaczano jej pozycje geograficzną. W IV kwartale 2014 r. wykonane zostały prace z zakresu monitoringu poinwestycyjnego z zastosowaniem telemetrii. Łącznie poznakowano i śledzono 44 ryby w czasie około 30 wyjazdów terenowych. Śledzenie ryb prowadzono na odcinku około 60 km tzn. od zapory w m. Krempna do zapory w Mokrzcu. Śledzenie prowadzono antenami kierunkowymi idąc pieszo brzegiem rzeki lub przy pomocy anten zainstalowanych na samochodzie terenowym. Prace w zadaniu zostały ukończone. Zadanie 10. Monitoring i ocena hydromorfologicznego stanu rzeki oraz ichtiofauny i makrobezkręgowców w reprezentatywnych przekrojach rzeki na odcinku Wisłoki od jazu w Mokrzcu do m. Pustków (końcowa faza realizacji projektu) W ramach zadania wykonano analizy, których celem była ocena efektywności prac budowlanych zakończonych w ramach zadania 6-go w 2013 r. Zakres prac podjętych w III i IV-tym kwartale obejmował ponowną ocenę hydromorfologicznego stanu rzeki, ocenę stanu ichtiofauny i makrobezkręgowców, pomiary terenowe oraz końcową ocenę efektów realizacji zadania 6. Wyżej wymienione prace prowadzono w reprezentatywnych przekrojach koryta Wisłoki wytypowanych na etapie koncepcji (Zadanie 3) w obrębie odcinków doliny, w których odtwarzano siedliska żwirowe. Nr X Y Opis , ,55 poniżej jazu w Mokrzcu , ,73 powyżej mostu drogowego w Pilźnie , ,95 poniżej syfon rurociągu pod rzeką w Lipinach , ,08 Podgrodzie dojazd do boiska , ,83 ujście rzeki Ostra , ,52 poniżej stopnia wodnego w Dębicy , ,31 powyżej wylotu z oczyszczalni ścieków , ,61 łacha naprzeciwko ujścia Czarnej , ,98 Dębica, ul. Wiśniowa , ,86 poniżej mostu w Brzeźnicy 11 poniżej kładki w Pustkowie - odcinek , ,48 referencyjny Lokalizacja reprezentatywnych przekrojów na odcinku rzeki Wisłoka Strona 10

12 Procedura oceny hydromorfologicznej rzeki Wisłoka została wykonana zgodnie z normą PN EN Na podstawie uzyskanych wyników wybrane stanowiska rzeki Wisłoka zaliczono do określonej klasy określającej jakość hydromorfologiczną cieku [Wyżga B., Zawiejska J., Radecki Pawlik A., Amirowicz A., 2008, Ocena hydromorfologicznej jakości rzeki górskiej na przykładzie Czarnego Dunajca, Stan środowiska rzek południowej Polski i możliwości jego poprawy wybrane aspekty, red. Bartłomiej Wyżga, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków]: ocena 1,0 1,79 stan bardzo dobry, referencyjny, ocena 1,8 2,59 stan dobry, ocena 2,6 3,39 stan umiarkowany, ocena 3,4 4,19 stan słaby, ocena 4,2 5,00 stan zły. Ponowna ocena koryta Wisłoki od jazu w Mokrzcu do m. Pustków, pomimo bardzo krótkiego czasu od zakończenia prac (XII r.) wykazała na postępującą poprawę warunków hydromorfologicznych. I tak, znaczną poprawę warunków zanotowano dla geometrii cieku. Przekroje o jednolitym napełnieniu (2011 r.), teraz charakteryzują się wypłyceniami i przegłębieniami, a więc uzyskano zróżnicowanie wektorów prędkości w przekroju poprzecznym. Przykładowo zwężenie koryta przez wbudowanie deflektorów zmniejszyło szerokość przekroju o około 24% na odcinku nr 2 i o 16% na odcinku nr 10. Zawężenie to poskutkowało zwiększeniem prędkości średniej w przekroju odpowiednio 1,5 i 2,5 raza. Na brzegach przeciwległych zauważono oznaki erozji (ubytek roślinności). Zmiany w korycie rzeki wywołane deponowaniem żwiru, ułożeniem pojedynczych głazów i struktur oraz budową deflektora spowodowały zróżnicowanie rozkładu siedlisk. Jednolite koryto na odcinkach 2, 3, 7, 9 i 10 przekształciło się w układ różnych typów siedlisk zmieniających się wraz ze zmianą przepływu. Na pozostałych odcinkach zmienił się udział poszczególnych typów siedlisk w całkowitej powierzchni zwierciadła wody. W trzech odcinkach (nr 1, 6, 8) klasa jakość hydromorfologiczna uległa poprawie o jeden stopień jakości ekologicznej cieku. Odcinki te reprezentowały złe lub słabe warunki hydromorfologiczne głównie ze względu na istniejące budowle hydrotechniczne, które zaburzały dostawę żwiru jak i reżim hydrologiczny. Niskie oceny również uzyskały dla zróżnicowania przekrojów poprzecznych, które miały kształt trapezowy. W wyniku zastosowania pryzm żwirowych i odpowiednich układów kamieni poprawiono skład granulometryczny dna tworząc warunki sprzyjające zróżnicowaniu napełnień i prędkości. Strona 11

13 Lokalizacja przekrojów, w których prowadzono ponowną ocenę i monitoring hydromorfologicznego stanu rzeki. Strona 12

14 W celu zobrazowania przestrzennego rozkładów prędkości i napełnień wykonano pomiary terenowe z wykorzystaniem prędkościomierza profilującego ADCP. Wykonano również obliczenia stabilności ziaren ponadwymiarowych (głazów). Wyniki pokazały stabilność struktur przy przepływie Q1%, gdzie naprężenia styczne wynosiły 74,9 N/m2. Graniczne naprężenia powodujące początek ruchu ziaren o średnicy od 0,512 m do 1,024 m zawierają się w granicach od 445 do 895 N/m2. W okresie wiosennoletnim w korycie Wisłoki wystąpiły dwa wyraźne wezbrania o przepływach: 621 m3.s-1 ( r.) oraz 623 m3.s-1 ( ), które przetestowały powyższe założenia. Pomiary wykonane w ramach monitoringu wykazały, iż głazy-kamienie ponadwymiarowe nie poruszyły się, pomimo wystąpienia naprężeń stycznych dla przepływu pełnokorytowego. Natomiast przyjęta średnica miarodajna dla żwiru wykorzystanego w projekcie do karmienia rzeki została określona prawidłowo, na co wskazuje uruchomienie i transport tego materiał, po przekroczeniu napełnień granicznych w korycie. Zdeponowany w formie łach żwirowych materiał był transportowany w dół cieku tworząc oczekiwaną strukturę żwirodenną. Wokół ułożonych struktur kamieni nastąpiły oczekiwane zmiany morfologiczne dna cieku. Na wszystkich odcinkach poza 8 (Dębica, oczyszczalnia ścieków) zaobserwowano wyraźne strefy obniżonych prędkości (ok. 0,4 m.s-1) za strukturami kamieni. Kolejnym etapem prac monitoringowych było przeprowadzenie oceny bioróżnorodności zespołów ichtiofauny i makrobezkręgowców dennych. Odłowy ryb prowadzono za pomocą atestowanego agregatu prądotwórczego, dwiema podstawowymi metodami: mieszaną oraz połów z łodzi. Połowy z łodzi stosowano na większości stanowisk, natomiast połowy metodą mieszaną na stanowiskach Lipiny i Brzeźnica. Wybór metody połowu podyktowany był wysokim stanem wód rzeki Wisłoki, na wybranych odcinkach. W miejscach o głębokości poniżej 0,7 m odłowy prowadzono bez użycia łodzi, metodą brodzenia. Długość odławianych odcinków na poszczególnych stanowiskach podyktowana była wymogami normy PN-EN oraz zasadami określonymi w podręczniku do metody EFI+. Długość stanowisk wahała się między 150 a 300 m. Łącznie odłowiono 3198 sztuk ryb reprezentowanych przez 22 gatunki. Należą one do następujących grup rozrodczych: Litofilne: boleń, brzana, kleń, piekielnica, pstrąg potokowy, świnka, certa, Lito-fitofilne: jazgarz, jelec, okoń, sandacz, Fitofilne: karaś srebrzysty, krąp, leszcz, płoć, słonecznica, sum, ukleja, Psammofilne: kiełb, kiełb Kesslera, śliz, koza. Ocena ichtiologiczna pozwoliła stwierdzić, że: łącznie w trakcie odłowów odnotowano obecność 22 gatunków ryb, przy czym liczba gatunków na poszczególnych stanowiskach wahała się od 10 (stanowiska 5, 7, 10) do 14 (stanowisko 6). w badanym odcinku Wisłoki dominuje ukleja - 31,9% liczby złowionych ryb, przy wysokim udziale kiełbia 16,8%, klenia 13,44% oraz jelca 10,4%. gatunki reofilne stanowiły łącznie 54,3% liczby złowionych ryb. gatunki objęte różnymi formami ochrony stanowiły 8,2% liczby złowionych ryb, w tym gatunki ściśle chronione 6,2%. średnie zagęszczenie ryb na powierzchni 1 ha rzeki wyniosło 6909 osobników. Maksymalną wartość zagęszczenia osobników odnotowano na stanowisku 7, natomiast minimalna jego wartość 1600 wystąpiła na stanowisku 1. stanowiska 1 oraz 3 8 zostały sklasyfikowane przez wskaźnik EFI+ jako będące w dobrym stanie ekologicznym i spełniające wymogi RDW. stanowisko 2, 9 i 10 otrzymało ocenę niższą (umiarkowaną). wartość wskaźnika EFI+ odnotowano dla stanowiska 10 wybranego jako stanowisko referencyjne obniżyła się do klasy 3 (umiarkowanej). skład zespołu ryb w odcinkach renaturyzowanych zbliżył się do składu na odcinku referencyjnym. Strona 13

15 w roku 2011 indeks IP wynosił 57% wskazując na duże różnice pomiędzy sumą odcinków 1-10 i odcinkiem referencyjnym. W roku 2014 indeks ten wzrósł do 66% zbliżając się do oczekiwanych 75%. Porównanie danych z połowami przeprowadzonymi w 2011 W połowach z 2011 przeprowadzonych przez Polski Związek Wędkarski odławiano odcinki o znacznej długości (1-6 km), koncentrując się w większym stopniu na łowieniu dużych ryb w wieku rozrodczym. Spowodowało to wprawdzie dokumentację dużej ilości gatunków, głównie reofilnych, ale równocześnie zaniżenie ilości gatunków małych takich jak ukleja czy piekielnica (Rys ). Także zagęszczenie ryb określone w 2011 r. było wielokrotnie niższe niż stwierdzone w trakcie połowów z roku 2014, kiedy skład ichtiofauny rejestrowano na kilkuset metrowych odcinkach. W związku z tym wyniki oceny EFI+ na podstawie danych z 2011 r. mogły być w pewnym stopniu zawyżone w stosunku do wyników z 2014 r. Ponadto warunki w roku 2014 cechowały wysokie przepływy w rzece, a odłowy przeprowadzono pomiędzy kolejnymi stanami powodziowymi. Miało to niewątpliwie wpływ na uzyskane wyniki - najprawdopodobniej przełożyło się na złowienie mniejszej liczby gatunków. Przeprowadzone porównanie wskazuje na to jak trudna jest dokumentacja reakcji biologicznej na zmiany hydromorfologiczne w korycie rzeki. Różnice mogą być spowodowane naturalną zmiennością gatunkową. Np. duże ilości uklei złowionej w 2014 mogą być również wynikiem przepływów powodziowych, jakie występowały w lecie 2014 r. Mogły one spowodować przemieszczenie tego gatunku ze zlokalizowanego powyżej zbiornika Mokrzec. Ponadto, odłowy monitoringowe odbyły się w krótkim czasie po zabiegach renaturyzacyjnych i sygnał biologiczny może być jeszcze niedostrzegalny. Ocenę stanu ekologicznego rzeki Wisłoki w oparciu o makrobezkręgowce przeprowadzono na podstawie wyników zebranych z 10-ciu stanowisk, zlokalizowanych w renaturyzowanych odcinkach koryta. Łącznie z 10 stanowisk zebrano 200 próbek bentosu o powierzchni 625 cm 2 każda, które zagęszczono do 100 próbek, a mianowicie, po dwie próbki z każdego siedliska umieszczano łącznie na sicie bentosowym i następnie pobierano z nich losową podpróbę stanowiącą połowę objętości materiału. W ten sposób z każdego stanowiska zebrano 10 podpróbek odpowiadających 10 wyróżnionym płatom siedliskowym. Każda z tych próbek została osobno zakonserwowana (4% roztworem formaliny), przy czym zanotowano, z jakiego typu siedliska została zebrana. Pozwoliło to na analizowanie nie tylko ogólnego stanu ekologicznego rzeki na danym odcinku, ale również zróżnicowania fauny dennej w poszczególnych typach siedlisk wyróżnianych w korycie rzeki. Dla każdego wytypowanego płatu siedliska zanotowano współrzędne (GPS), zmierzono prędkość przepływu wody, określono rodzaj, wielkość oraz stopień zwartości substratu dennego. Zgromadzone materiały zostały następnie poddane analizie laboratoryjnej. Ogółem w zebranych materiałach bentosowych zidentyfikowano 9189 okazów bezkręgowców, reprezentujących 10 większych grup taksonomicznych i 41 rodzin. W badanym odcinku rzeki Wisłoka taksonami dominującymi pod względem liczebności były muchówki (68%), chruściki (14%), jętki (12%) i skąposzczety (5%). Pozostałe grupy systematyczne nie przekraczały 1% liczby osobników. Skład taksonomiczny makrobezkregowców badanego odcinka Wisłoki jest charakterystyczny dla wód o cechach przejściowych miedzy rzekami górskimi i nizinnymi. Wskazuje na to duży udział zarówno form typowo reofilnych (większość notowanych rodzin jętek i chruścików oraz widelnice i wielkoskrzydłe stwierdzone w badaniach w 2011 r.) jak też występujących w środowiskach mniej lotycznych (skąposzczety, pijawki, muchówki, pluskwiaki. Strona 14

16 Liczebność (osobn. m -2 ) głównych grup makrobezkręgowców w różnych typach siedlisk. Dane uśrednione dla całego odcinka rzeki Wisłoki objętego badaniami. Liczebności bezkręgowej fauny dennej odnotowane dla poszczególnych typów siedlisk były zmienne: od osobn. m -2 dla wartkiej rynny i kociołka do ponad 2000 osobn.m -2 dla plosa i zastoiska, przy wartości średniej dla wszystkich siedlisk 1470 osobn. m -2. Uzyskane wyniki wskazują na wysoką cenność przyrodniczą środowisk typu bystrze, bystrzyna, rafa, rynna wartka rynna, gdzie występuje większy udział organizmów reofilnych oraz notowane są z reguły wysokie zagęszczenia bentosu. Środowiska typu zastoisko, płań i ploso są również licznie zasiedlane przez makrobezkręgowce, jednak dominują tam organizmy limnofilne, jak muchówki i skąposzczety. Ocena stanu ekologicznego metodą BMWP-PL Uzyskane wyniki oceny stanu ekologicznego wskazują na dobre warunki bytowania makrobezkręgowców na odcinku Wisłoki od zapory zbiornika Mokrzec do miasta Dębicy (stanowiska 1-4), ich pewne pogorszenie na stanowisku 5 (w mieście), 6 (poniżej jazu) i 7 (poniżej oczyszczalni) oraz nieznacznie mniej korzystne warunki na stanowisku poniżej mostu w Brzeźnicy. Natomiast dla stanowisk nr 8 (przy ul. Wiśniowej w Dębicy) oraz nr 10 (w Pustkowie) uzyskały ocenę bardzo dobrą. Generalnie na 8 z 10-ciu badanych stanowisk na objętym renaturyzacją odcinku Wisłoki fauna denna wskazuje na dobry stan ekologiczny rzeki, a jedynie na 2 stanowiskach położonych w mięcie Dębica, w tym poniżej jazu, odnotowano stan umiarkowany. Strona 15

17 Porównanie wyników oceny stanu ekologicznego w oparciu o makrozoobentos w roku 2011 i Nie wykazano istotnych różnic w składzie taksonomicznym, liczebności i biomasie makrozoobentosu, będących skutkiem prac renaturyzacyjnych. Wiąże się to ze znaczną zmiennością sezonową występowania makrobezkręgowców i wpływem terminów zbioru materiałów na uzyskane wyniki. Pobór próbek w październiku 2011 r., poza optymalnym sezonem wskazanym w metodyce, podyktowany była harmonogramem projektu i mógł mieć wpływ na pewne zawyżenie wyników dla części stanowisk, w związku z mniej licznym występowaniem larw muchówek (szczególnie z rodziny ochotkowatych Chironomidae) jesienią. Wobec mniejszych zagęszczeń muchówek odnotowano w tym okresie większy udział reofilnych taksonów (chruściki, jętki, widelnice), co przełożyło się na bardzo wysokie wyniki oceny dla niemal wszystkich stanowisk. W 2014 r. materiał zebrano na przełomie czerwca i lipca, czyli wczesnym latem, ponieważ w okresie wiosennym (maj-czerwiec) występowały w Wisłoce wysokie stany wód, uniemożliwiające prowadzenie badań. Próba zebrania dodatkowych materiałów we wrześniu 2014, równolegle z odłowem ichtiofauny, nie powidła się również ze względu na podwyższony stan wód, uniemożliwiający zbiór materiałów z części siedlisk (np. rynien). Na wyniki uzyskane latem 2014 r. wpływ mogły mieć wysokie temperatury wody, sezonowy znaczny udział muchówek w składzie makrozoobentosu oraz wcześniejsze wiosenne wezbrania Wisłoki, skutkujące zaburzeniami układu siedlisk. Ponadto termin zbioru materiałów przypadał w ok. 2 miesięcy po zakończeniu prac renaturyzacyjnych, toteż uzyskane wyniki nie mogą w pełni odzwierciedlać wpływu podjętych działań na makrozoobentos, gdyż dla pełnego zasiedlenia odtworzonych w ramach renaturyzacji siedlisk, szczególnie przez organizmy o dłuższym cyklu życiowym, jak mięczaki i niektóre larwy owadów, niezbędny jest czas 1-2 sezonów wegetacyjnych. Należy jednak zauważyć, iż wprowadzenie do koryta Wisłoki struktur z ponadwymiarowych głazów powinno w przyszłości przełożyć się na wzrost zróżnicowania fauny dennej i udziału reofilnych taksonów makrobezkręgowców, wysoko punktowanych zarówno przez wskaźnik BMWP-PL, jak i przyjęty w krajowej metodzie oceny stanu ekologicznego rzek w oparciu o makrozoobentosu. Zróżnicowanie siedlisk Mapowanie siedlisk wykonano w czasie przeprowadzania pomiarów warunków hydraulicznych 6 i 7 listopada 2014 roku. Wyróżnione typy siedlisk: wartki nurt płytkie odcinki o umiarkowanej prędkości przepływu wody, występują znaczne gradienty prędkości (bystrze) przepływ szybki odcinki o jednostajnym szybkim, przepływie wody, przepływ normalny odcinki o dobrze wykształconej linii nurtu, dno płaskie przechodzące do spadku ujemnego przepływ spokojny odcinki o dużym napełnieniu, spokojnym przepływie wody (ploso), płytka woda odcinki o niewielkim napełnieniu z małą prędkością przepływu wody, zastoiska płytkie miejsca zastoiskowe przy brzegach w strefie cofkowej. I tak, przykładowo, porównując rozkład siedlisk przy przepływie w trakcie pomiarów w 2011 roku z obecnym rozkładem (przepływ ok. 10 m3 s -1) na odcinku 10 wykazano duże zróżnicowanie rozkładu siedlisk (poniżej mostu w Brzeźnicy). Dominujący przepływ normalny w części zastąpiła płytka woda, a za wprowadzonymi kamieniami wykształciły się strefy przepływu spokojnego. Obecność deflektora na lewym brzegu spowodowała powstanie w jego bezpośrednim sąsiedztwie zastoiska oraz skoncentrowała przepływ w prawej części koryta, gdzie dominuje przepływ szybki (rysunek poniżej). Strona 16

18 Typy siedlisk na odcinku 10 rzeki Wisłoka, pomiar 6 listopad 2014 r., przepływ pomierzony Q=13,6 m3.s-1 Podsumowując, zmiany w korycie rzeki w postaci dosypania żwiru, ułożenia kamieni spowodowały zróżnicowanie rozkładu siedlisk. Często jednolite koryto zamieniło się w układ różnych typów siedlisk zmieniających się wraz ze zmianą przepływu. Na wielu odcinkach zmienił się udział poszczególnych typów siedlisk w całkowitej powierzchni zwierciadła wody. Przed rozpoczęciem prac w 2011 zidentyfikowano 14 obszarów tarliskowych, wszystkie znajdują się poniżej Dębicy. Powyżej jazu w Dębicy rozpoznano 15 stanowisk, które charakteryzują się warunkami sprzyjającymi rozrodowi ryb. Na wymienionych wcześniej dziesięciu odcinkach poprzez zastosowane struktury głazów i pojedyncze głazy, a szczególnie przez uzupełnianie żwiru w korycie cieku poprawiły się warunki tarliskowe dla ryb. Usypane pryzmy żwirowe wykształciły obszary małym napełnieniu, które stwarzają warunki do tarła. Poprzez dosypywanie rumowiska do koryta cieku powiększyły się powierzchnie istniejących i potencjalnych tarlisk. Zadanie 11. Monitoring efektów zarybień i ewentualne zabiegi korygujące, odłowy jesienne i wiosenne (2 gatunki), ocena efektów restytucji (przeżywalność) - druk raportu; zakup: agregat spalinowy np Hans Grassl EL65 II - 1 szt., agregat plecakowy np Hans Grassl IG600T - 1 szt., waga elektroniczna - 3 szt., przyczepa podłodziowa z osią hamowaną - 1 szt., łódź rybacka wiosłowa z dreblem - 1 szt., silnik zaburtowy o mocy 5 KM, dalmierz - 2 szt. Strona 17

19 W ramach umowy z Okręgiem Polskiego Związku Wędkarskiego w Krośnie na przeprowadzenie monitoringu efektów zarybień łososiem w dniu 7 lipca 2014 r. odebrano prace prowadzone w II kwartale 2014 r. Badania monitoringowe przeprowadzono w dniach 13, 14 maja 2014 r. na 20 stanowiskach monitoringowych zlokalizowanych na ciekach: Wisłoka, Jasiołka, Kłopotnica, Wilsznia, Panna, Libuszanka. Iwielka. Mimo szeroko zakrojonych badań nie udało się odłowić ani jednego osobnika łososia. Przyczyną tego stanu były długo utrzymujące się bardzo wysokie i mętne wody, które utrudniały prowadzenie odłowów. W III kwartale badania monitoringowe wykonane zostały w dniach r. Wykazały że w zdecydowanej większości stanowisk gdzie dokonano zarybień (poza Ryjakiem i Libuszanką) udało się stwierdzić bytność narybku łososia. Wykonane badania potwierdziły wskazania z lat poprzednich, że małe cieki (Ryjak, Wilsznia, Iwelka i Libuszanka) stanowią zdecydowanie gorsze siedlisko dla wylęgu w porównaniu z rzekami dużymi (Wisłoka, Jasiołka). W dniu 12 grudnia 2014 r. odebrano prace prowadzone w okresie od 1 października 2014 r. do 5 grudnia 2014 r. Oszacowano stopień przeżywalności wylęgu łososia w sezonie wegetacyjnym 2014 do stadium parr (6 m-cy od zarybień). Odebrany został także raport końcowy z wykonanych prac w okresie od 2 listopada 2011 r. do 5 grudnia 2014 r. (tj. w okresie realizacji umowy) z zakresu monitoringu efektów zarybień łososiem oraz raport końcowy z wykonania całego przedmiotu umowy (tj. zadanie I umowy z wykonawcą "Przeprowadzenie zarybień łososiem" i zadanie II umowy z wykonawcą "Monitoring efektów zarybień"). W ramach umowy z Polskim Związkiem Wędkarskim Okręg w Rzeszowie na przeprowadzenie monitoringu efektów zarybień certą, w dniu 12 grudnia 2014 r. odebrano prace prowadzone w okresie od 1 października 2014 r. do 5 grudnia 2014 r. W ramach odebranych prac monitorowano dyspersję wpuszczonego narybku certy do dopływu Wisłoki - Tuszymki, na której wyznaczono 9 stanowisk badawczych. Odebrano ponadto raport końcowy z wykonanych prac w okresie od 10 maja 2011 r. do 5 grudnia 2014 r. (tj. w okresie realizacji umowy) z zakresu monitoringu efektów zarybień certą oraz raport końcowy z wykonania całego przedmiotu umowy (tj. zadanie I umowy z wykonawcą "Przeprowadzenie zarybień certą" i zadanie II umowy z wykonawcą "Monitoring efektów zarybień"). Prace w zadaniu zostały zakończone. Zadanie 12. Promocja i informacja o projekcie - działania informacyjne, w tym tablice informacyjne czasowe (projekt graficzny, zdjęcia, wykonanie, transport i montaż w terenie - 4 szt. - do zamontowania przy udrożnionych progach w Jaśle - 2 szt. oraz na początku i końcu odcinka z odtworzonymi siedliskami, tj. w Mokrzcu i Pustkowie); coroczne spotkanie dla społeczności lokalnej (3 wyjazdy 2 dniowe, spotkania realizowane corocznie, w Jaśle i Dębicy - dzień po dniu, w sumie 6 imprez); broszura informacyjna na początku projektu (zdjęcia, projekt graficzny, druk, dystrybucja) 2000 szt.; broszura informacyjna na koniec projektu (zdjęcia, projekt graficzny, druk, dystrybucja) 2000 szt., materiały informacyjne dla prasy, mediów regionalnych w kluczowych momentach projektu; tablice informacyjne stałe (projekt graficzny, zdjęcia, wykonanie, transport i montaż w terenie - 4 szt. - do zamontowania przy udrożnionych progach w Jaśle - 2 szt. oraz na początku i końcu odcinka z odtworzonymi siedliskami, tj. w Mokrzcu i Pustkowie). Strona 18

20 W ramach zadania wykonano tablice pamiątkowe, które zainstalowano przy zmodernizowanych stopniach w msc. Jasło. Tablice dwustronne w miejscowości Jasło, w km (dół) i w km (góra) oraz przy dwóch stanowiskach zakończonego zadania 6-go. Tablice pamiątkowe umieszczone na stanowiskach: nr 6 (poniżej mostu w Dębicy) oraz stanowisku nr 10 (poniżej mostu w Brzeźnicy). Strona 19

21 Opracowywano przyszłe materiały promocyjne, tj. przygotowano dokumentację fotograficzną oraz materiały do broszury na zakończenie projektu. W dniach listopada 2014 r. w Dębicy i Jaśle odbyły się spotkania informacyjne dla społeczności lokalnych, w trakcie których zaprezentowane zostały wyniki dotychczas zrealizowanych zadań w ramach projektu Przywrócenie drożności korytarza ekologicznego rzeki Wisłoki i jej dopływów. W obu kameralnych spotkaniach uczestniczyło łącznie ponad 60 osób. Spotkanie w Dębicy. W trakcie prezentacji przedstawiono m.in. wypracowane w ramach Projektu gotowe rozwiązania techniczne dla przebudowy wciąż istniejących głównych barier migracyjnych dla ryb. Udrożnienie ww. barier zaplanowano po zakończeniu Projektu, w oparciu o środki których pozyskanie chcielibyśmy by nastąpiło w nowym okresie finansowym Omówiono również wyniki prac w zakresie częściowego odtworzenia żwirowych siedlisk dla litofilnych gatunków ryb na odcinku Wisłoki od jazu w Mokrzcu do miejscowości Pustków. Przedstawiono metodykę postępowania, od koncepcji przestrzennej i prac modelowych, po wykonanie robót, które polegały na karmieniu rzeki żwirem, czy tworzeniu warunków do poprawy różnorodności siedlisk żwirodennych. Duże zainteresowanie przybyłych gości wzbudziły informacje o przebudowanych dwóch barierach migracyjnych w miejscowości Jasło, jak również pracach związanych z monitoringiem ryb. Osobnym tematem szeroko podjętym w trakcie obu spotkań, były zagadnienia związane z oceną możliwości przeprowadzania zarybień Wisłoki i jej dopływów narybkiem certy i łososia. Szczegółowo omówiono metodologię przeprowadzonych działań w tym temacie, jak również uzyskane wyniki. W osobnej prezentacji ukazano szerszy kontekst Projektu, w nawiązaniu do zapisów Ramowej Dyrektywy Wodnej. Strona 20

22 Spotkanie w Jaśle. W dyskusjach, które odbywały się po poszczególnych prezentacjach oraz w trakcie kameralnych przerw podkreślano nowatorski charakter zrealizowanych w projekcie działań. Liczne pytania dotyczyły kontynuacji zaczętych prac, czy też ich synergii z bliźniaczym i zakończony już projektem w dolinie Białej Tarnowskiej Ponadto kontynuowano prace związane z opracowaniem broszury na koniec projektu. W związku z przesunięciem terminu zakończenia projektu na 30 września 2015 r. i przedłużeniem realizacji zadań informacyjno-promocyjnych, zawarty został aneks do umowy z wykonawcą, w którym przesunięto termin realizacji prac w tym zadaniu do 4 września 2015 r. Zadanie 13. Promocja i informacja o projekcie działania promocyjne w tym strona www projektu (grafika, opracowanie i instalacja na serwerze, serwis skład, projekt, redagowanie); 2 spotkania informacyjno-promocyjne "Korytarz ekologiczny rzeki Wisłoki"; udział koordynatorów zadań/specjalisty ds. promocji w seminariach/warsztatach/konferencjach związanych tematycznie z działaniami w projekcie; coroczny raport z działań w projekcie (publikacja w formacie elektronicznym umieszczana na stronie www projektu) - 1 x na rok; raport końcowy z realizacji projektu (przygotowanie merytoryczne i redakcyjne - skład tekstu, grafiki, przygotowane do druku, druk, wersja CD, dystrybucja) szt. Strona 21

23 W ramach tego zadania na bieżąco aktualizowano stronę internetową projektu tj. uzupełniono dział galeria o nowe materiały fotograficzne oraz dział aktualności. W styczniu 2014 r. wyłoniono zwycięzców konkursu fotograficznego pt. Dolina Wisłoki cztery pory roku. Autorzy wyróżnionych prac otrzymali upominki w postaci dysków przenośnych, a ich prace trafiły na stronę www projektu. Zwycięskie zdjęcia konkursowe (od góry): 1. miejsce, Tomasz Budzioch, praca nr 2., dolina Wisłoki w Rozstajnym, rozlewisko biogeniczne utworzone przez bobry, 2. miejsce, Tomasz Okoniewski, praca nr 3, dolina Jasiołki w okolicach Trzciany Tylawy, potok, 3. miejsce, Marek Lityński, praca nr 3, dolina Ropy, Ropą rzeką bystrą Kontynuowano działania związane z opracowywaniem przyszłych materiałów promocyjnych, jak również z aktualizacją strony fanowskiej projektu w serwisie Facebook. W związku z przesunięciem terminu zakończenia projektu na 30 września 2015 r. i przedłużeniem realizacji zadań informacyjno-promocyjnych, zawarty został aneks do umowy z wykonawcą, w którym przesunięto termin realizacji prac w tym zadaniu do 4 września 2015 r. Strona 22

24 Zadanie 14. Zarządzanie projektem Wykonanie usług związanych z zarządzaniem projektem (usługa zewnętrzna); amortyzacja 1 samochodu terenowego oraz 1 zestawu komputerowego wraz z oprogramowaniem GIS dla beneficjenta projektu wykorzystywanych przez okres realizacji projektu. W ramach zadania wykonane zostały działania dotyczące bieżącej obsługi projektu, w tym sprawowana była koordynacja nad całością prac związanych z realizacją projektu, ich jakością i terminowością. Ponad to opracowano cztery wnioski o płatność przekazane do Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych za okres: , , i Odebrany został ponadto raport końcowy z wykonanych prac w ramach zadania nr 14 w okresie od 12 kwietnia 2012 r. do 5 grudnia 2014 r. (tj. w okresie realizacji umowy). 3. P O D S U M O W A N I E - N A P O T K A N E P R O B L E M Y Główne problemy w trakcie realizacji projektu w 2014 r. koncentrowały się wokół zadania nr 2 Opracowanie projektów udrażniania pozostałych barier migracyjnych dla organizmów wodnych na rzece Wisłoce, Ropie i Jasiołce. Przedłużające się uzgodnienia rozwiązań projektowych z Firmą Oponiarską właścicielem stopnia wodnego w m. Dębica w km rzeki Wisłoki (obiekt nr 2) oraz właścicielem MEW Pilzno w km rzeki Wisłoki (obiekt nr 3) zaskutkowały koniecznością wydłużenia czasu realizacji całego projektu. Po zaakceptowaniu przez Firmę Oponiarską Dębica S.A. wariantu alternatywnego dla zaprojektowanej przepławki, wszczęto nowe postępowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla tego obiektu oraz rozpoczęto procedurę uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla obiektu nr 3 Mokrzec. W ramach przeprowadzonych uzgodnień ustalono wspólnie z Firmą Oponiarską optymalny wariant urządzenia służącego migracji ryb na przedmiotowym piętrzeniu obejmujący przebudowę istniejącej przepławki oraz dobudowanie poniżej istniejącego urządzenia piętrzącego drugiego stopnia, w km w postaci rampy kamiennej. Jest to rozwiązanie kompromisowe, zaakceptowane przez obie strony. Ponadto wystąpiły opóźnienia w realizacji zadania nr 6 Częściowe odtworzenie żwirowych siedlisk dla litofilnych gatunków ryb na odcinku Wisłoki od jazu w Mokrzcu do m. Pustków związane z wykupem gruntów. Znaczna liczba właścicieli działek pomimo wstępnej zgody na sprzedaż gruntów, zrezygnowała w ostatnich miesiącach z ich sprzedaży ze względu na zbyt niską cenę rynkową wynikającą z operatów szacunkowych. W związku z tą sytuacją niemożliwym stało się osiągniecie zakładanego wskaźnika rezultatu na poziomie 20 ha wykupionych gruntów. Strona 23