mł. insp. Sebastian Cichocki Wydział do spraw Odzyskiwania Mienia KWP w Poznaniu

Transkrypt

1 Wprowadzenie do zagadnienia odzyskiwania mienia w Polsce i regionie wielkopolskim wraz z prezentacją zaproszonych gości i omówieniem prezentowanych przez nich obszarów tematycznych mł. insp. Sebastian Cichocki Wydział do spraw Odzyskiwania Mienia KWP w Poznaniu

2 Strefa Schengen a przestępczość transgraniczna Członkostwo w strefie Schengen od dawna rodziło wiele pytań w kontekście potencjalnych korzyści i zagrożeń.

3 Pierwsze wiążą się głównie z ułatwieniami w obrębie swobodnego przemieszczania się różnych rodzajowo dóbr, towarów i osób co z pewnością wpłynęło na ożywienie współpracy międzynarodowej państw członkowskich i zwiększenie aktywności ich obywateli w zakresie swobodnego przemieszczania się między krajami.

4 Druga strona Strefy Schengen to zwiększenie zagrożeń, choćby wzrost przestępczości w tym tej o charakterze międzynarodowym (przestępczość transgraniczna).

5 Dobrodziejstwa w postaci zwiększonych możliwości swobodnego przepływu osób i dóbr zostały szybko dostrzeżone i wykorzystane przez międzynarodowe grupy przestępcze.

6 Wiąże się to na przykład z łatwiejszym przepływem broni, narkotyków i mienia pochodzącego z przestępstw. To także ułatwienia w nielegalnym obrocie wewnątrz wspólnotowym, oszustwach podatkowych, czy procederze legalizowania środków pochodzących z przestępstw między innymi poprzez pranie brudnych pieniędzy.

7 Temat Pranie brudnych pieniędzy a zabezpieczanie majątku przestępców w kraju i za granicą (algorytmy postępowania) zaprezentuje podinsp. Piotr Trzciński ekspert Wydziału do walki z Przestępczością Zorganizowaną Centralnego Biura Śledczego Policji i jednocześnie krajowy koordynator w zakresie nadzoru nad zagadnieniem zabezpieczania majątku przestępców przez komórki organizacyjne CBŚP w Polsce. Jego wiedza i umiejętności zostały wykorzystane w procesie tworzenia w Polsce Krajowego Biura Odzyskiwania Mienia.

8 Odzyskiwania a zabezpieczanie mienia w aspekcie międzynarodowym Szerokie pojęcie odzyskiwania mienia należy rozumieć jako: - odzyskiwanie i procesowe zabezpieczanie w Polsce lub poza jej granicami mienia wcześniej utraconego w wyniku przestępstwa, a podlegającego zwrotowi pokrzywdzonemu lub - zabezpieczenie majątkowe na mieniu podejrzanego w kraju lub za granicą dokonywane na poczet przyszłych kar o charakterze majątkowym, przepadku, środka karnego, czy też środków kompensacyjnych (nawiązka, zadośćuczynienie) lub ewentualnie kosztów sądowych.

9 Odzyskiwanie mienia i zabezpieczenia majątkowe wiążą się z jednym z ważniejszych elementów strategii wielkopolskiej Policji, którym jest dbanie o interes pokrzywdzonego w procesie karnym.

10 Przejawia się to między innymi w działaniach wielkopolskiej Policji zmierzających do korzystnego bilansowania zysków, czyli wartości dokonanych zabezpieczeń majątkowych i wartości mienia odzyskanego do wielkości strat i szkód spowodowanych przestępstwami.

11 Działania te wpisują się także w aprobowany społecznie proces pozbawiania sprawców tzw. owoców przestępstwa, zlokalizowanych zarówno w kraju jak i poza jego granicami.

12 Właśnie z uwagi na transgraniczność przestępczości działania z obszaru odzyskiwania mienia nierzadko mają międzynarodowy charakter.

13 Unia Europejska od dawna poświęca wiele uwagi zagadnieniom związanym z ograniczeniem korzystania na jej obszarze z tzw. owoców przestępstwa w tym poprzez wypracowywanie coraz lepszych mechanizmów szybkiej wymiany informacji między krajami Unii Europejskiej i dalej z krajami spoza tej strefy.

14 Należy wyróżnić w tej dziedzinie dwie płaszczyzny współpracy państw członkowskich UE.

15 Pierwszą tworzy współpraca organów wymiaru sprawiedliwości (prokuratura i sądy) w obszarze czynności procesowych. Ma ona charakter sformalizowany i opiera się na umowach międzynarodowych.

16 Celem współpracy organów wymiaru sprawiedliwości jest tworzenie, rozwijanie oraz praktyczne stosowanie instrumentów prawnych pozwalających na skuteczną pomoc prawną dotyczącą zabezpieczania i konfiskaty nielegalnych korzyści.

17 Aby stosowanie tych mechanizmów było możliwe i zarazem skuteczne najpierw mienie podlegające zajęciu lub zabezpieczeniu musi zostać znalezione przez Policję, także poza granicami naszego kraju.

18 Stąd drugą płaszczyznę zainteresowania Unii Europejskiej stanowi współpraca służb policyjnych o charakterze operacyjnym w zakresie sprawdzeń i ustaleń.

19 Jej celem jest rozszerzenie praktycznych możliwości dokonywania ustaleń za granicą w dochodzeniach finansowych dotyczących nielegalnych transferów, transakcji i ujawnienia składników majątkowych przez skuteczną wymianę informacji i danych wywiadowczych (operacyjnych) między organami ścigania.

20 Ma ona z reguły charakter nieformalny i podyktowana jest wspólnymi potrzebami operacyjnymi.

21 W praktyce oznaczało to konieczność znacznego uproszczenia istniejących procedur przepływu informacji oraz znaczne przyspieszenie ich transferu między zainteresowanymi krajami.

22 Konsekwencją tych oczekiwań i koncepcji było powołanie w większości krajów UE Krajowych Biur do spraw Odzyskiwania Mienia. W Polsce rolę tą pełni Wydział do spraw Odzyskiwania Mienia Biura Służby Kryminalnej Komendy Głównej Policji, której przedstawiciele kom. Łukasz Mądrzejowski oraz Dagna Wierzchoń omówią tematykę związaną z praktycznymfunkcjonowaniem w Polsce wskazanego biura.

23 Stworzony w ten sposób system umożliwia prawidłową, szybką i skuteczną wymianę informacji z podobnymi biurami usytuowanymi w innych państwach, co odgrywa podstawową rolę w obszarze zapewnienia bezpośredniego dostępu punktu kontaktowego do zbiorów danych zawierających informacje istotne dla odzyskiwania mienia pochodzącego z czynów przestępczych.

24 Ale jakość tych informacji zależy od funkcjonujących w poszczególnych krajach systemów prawnych i dostępnych baz danych.

25 Przykładem pozytywnych rozwiązań są Włochy korzystające np. z Progetto Molecola (Projekt Cząsteczka) tj. potężnego systemu komputerowego podłączonego do wielu baz danych będących w bieżącym użyciu w tym do systemu bankowego, czy Rumunia, która należy do prężnie rozwijających się krajów europejskich w obszarze odzyskiwania mienia.

26 Stąd też podczas seminarium będziemy mieli okazję wysłuchać prezentacji na temat Doświadczeń Policji w ustalaniu majątku podejrzanych w kraju i za granicą naszych gości zagranicznych tj. majora Nicola Monfredy z Guardia di Finanza z Włoch oraz Andrei Eleny Tirlei z Ministerstwa Sprawiedliwości Rumuni.

27 Polska należy do grupy państw z poważnymi ograniczeniami dostępu do informacji zawartych w bankowych i podatkowoskarbowych bazach danych co często uniemożliwia Policji szybkie i skuteczne działania.

28 Tematykę możliwości Ustalania i zabezpieczania majątku sprawców przestępstw karnoskarbowych dokonywanych w obrocie międzynarodowym przedstawi Wicedyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wyznaczony przez Ministra Finansów do kierowania Biurem Krajowej Informacji Podatkowej z siedzibą w Koninie

29 Aktualnie w Polsce od wielu lat trwają prace nad stworzeniem Krajowego Rejestru Kont Bankowych do którego ma mieć dostęp między innymi polska Policja.

30 Wzorce zachodnie wskazują, iż problemy tego typu dawno dostrzeżono i ewolucyjnie je rozwiązywano, niekiedy także z oporami, przykład niemiecki, gdzie po wielu latach wprowadzono do użytkowania system BAFINcentralny rejestr kont bankowy, z którego mogą korzystać policjanci niemieccy.

31 Wsparciem organów ścigania w zakresie blokowania środków finansowych podmiotów realizujących transakcje podejrzane w obrocie lokalnym i międzynarodowym są działania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.

32 Szczególną rolę w tym zakresie odgrywa Wydział Współpracy Krajowej Departamentu Informacji Finansowej Ministerstwa Finansów. Jego Naczelnikiem jest Wojciech Ryżowski, który omówi tematykę Współpracy GIIF z organami ścigania w zakresie blokowania środków finansowych podmiotów realizujących transakcje podejrzane w obrocie międzynarodowym.

33 Wydział ten dodatkowo od wielu lat propaguje ideę konstruktywnej współpracy z organami ścigania w zakresie wymiany informacji o podmiotach, których działania w obszarze obrotu finansowego mogą świadczyć co najmniej o podejrzeniu wprowadzania do obiegu finansowego środków pochodzących z czynu zabronionego.

34 Kolejnym elementem bez którego nie byłoby skutecznego systemu odzyskiwania mienia w aspekcie międzynarodowym to aktywny udział w postępowaniu przygotowawczym prokuratury.

35 To właśnie do prokuratury kierujemy wnioski o wydanie postanowień o zabezpieczeniu majątkowym na ustalonych w kraju i za granicą składnikach majątkowych podejrzanych.

36 Dopiero w przypadku ich poparcia możliwe jest wystąpienie przez prokuraturę z międzynarodową pomocą prawną w przedmiocie dokonania już fizycznego zabezpieczenia majątkowego podejrzanych na terytorium państw trzecich.

37 Bez konstruktywnej współpracy między Policją a prokuraturą wielu zabezpieczeń majątkowych tak w kraju jak i za granicą nie udałoby się zrealizować.

38 Gościem naszego Panelu będzie osoba, która zawsze ceniła bardzo dobre relacje na linii współpracy Policja- Prokuratura tj. prok. Lucyna Szewczykowska- Naczelnik Wydziału Wizytacji i Okresowej Oceny Prokuratorów Prokuratury Apelacyjnej, która przedstawi temat Przestępczość transgraniczna a zabezpieczenia majątkowego w kraju i za granicą.

39 Podsumowanie Współpraca międzynarodowa w zakresie szeroko rozumianego odzyskiwania mienia daje polskiej Policji dość szerokie możliwości działania na płaszczyźnie zarówno operacyjnej jak i procesowej.

40 Istotnym problemem polskich policjantów pozostają jednak bariery prawne uniemożliwiające dostęp do baz danych, w których znajdują się ważne informacje na temat składników majątkowych figurantów/ podejrzanych (dane bankowe, czy też skarbowo- podatkowe).

41 Aby te bariery eliminować należy konsekwentnie je wskazywać w ramach międzynarodowych przedsięwzięć szkoleniowych, konferencyjnych, czy innych podczas, których jednym z głównych założeń jest wymiana doświadczeń i dobrych praktyk.

42 Te wymiany mają służyć finalnie podniesieniu efektywności rozwiązań lokalnych, często ułomnych i de facto patrząc przez pryzmat strat powodowanych przez grupy przestępcze, szkodzących zarówno Państwu jak i obywatelom, na rzecz których mimo wielu przeszkód jako wielkopolska Policja działamy i będziemy aktywnie działać w przyszłości.