Informacja w sprawie zasad i trybu przyznawania oraz wypłaty renty socjalnej

Transkrypt

1 Informacja w sprawie zasad i trybu przyznawania oraz wypłaty renty socjalnej Zasady i tryb przyznawania oraz wypłaty renty socjalnej określa ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej ( Dz. U. z 2013 r., poz. 982 z późn. zm.). Zgodnie z przepisami ustawy: 1. Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało: - przed ukończeniem 18 roku życia, - w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej przed ukończeniem 25 roku życia, - w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej; Renta socjalna może być stała lub okresowa (art. 4). 2. Prawo do renty socjalnej przysługuje (art. 2): a) obywatelom polskim zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, b) cudzoziemcom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy albo ochrony uzupełniającej, c) cudzoziemcom posiadającym kartę pobytu z adnotacją dostęp do rynku pracy, d) mającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin, posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 3. Decyzję ustalającą prawo i wysokość renty socjalnej wydaje jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwa ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się o rentę socjalną (art.12 ust. 1). 4. W przypadku, gdy osoba, uprawniona do renty socjalnej jest także uprawniona do renty rodzinnej, do której prawo ustalił Dyrektor ZER MSW to na podstawie otrzymanej decyzji z ZUS Dyrektor ZER MSW będzie zobowiązany ustalić w drodze decyzji wysokość renty socjalnej, wypłacić tę rentę w zbiegu z rentą rodzinną (art. 12 ust. 3), a w przypadku określonym w pkt 7 niniejszego pisma, odmówić wypłaty renty socjalnej lub wstrzymać wypłatę tej renty.

2 5. Osoba ubiegająca się o rentę socjalną bądź ją pobierająca jest obowiązana powiadomić jednostkę organizacyjną ZUS przyjmującą wniosek bądź wypłacającą rentę socjalną o posiadaniu uprawnień do renty rodzinnej; w przypadku wypłaty renty rodzinnej przez ZER MSW należy powiadomić ZER MSW o posiadaniu uprawnień do renty socjalnej (art. 9 ust. 3). 6. Jeżeli dla osoby uprawnionej do renty socjalnej ustanowiono opiekę prawną, świadczenie to wypłaca się osobie sprawującej tę opiekę. Natomiast w sytuacji, gdy do renty socjalnej uprawniona jest osoba, która wymaga opieki innej osoby oraz nad którą nie została ustanowiona opieka prawna, a osoba ta nie może odebrać renty socjalnej samodzielnie, świadczenie to należy wypłacić osobie sprawującej nad nią opiekę faktyczną. Wypłaty należy dokonać na podstawie oświadczenia o sprawowaniu opieki, potwierdzonego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby uprawnionej. Osobom sprawującym opiekę prawną lub faktyczną nad osobami uprawnionymi do renty socjalnej, rentę należy wypłacić po uprzednim pouczeniu o konieczności poinformowania ZER MSW o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczenia albo wstrzymaniu jego wypłaty w całości lub w części oraz o obowiązku zwrotu świadczenia przez te osoby w przypadku, gdy zostało pobrane nienależnie (art. 12b). 7. Rentę socjalną wypłaca się osobie uprawnionej za pośrednictwem osoby prawnej prowadzącej działalność w zakresie doręczania świadczeń albo, na wniosek osoby uprawnionej, na jej rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowokredytowej lub na jej instrument płatniczy, na którym jest przechowywany pieniądz elektroniczny. Osobie uprawnionej odbywającej karę pozbawienia wolności, karę aresztu wojskowego albo karę aresztu za wykroczenie oraz osobie tymczasowo aresztowanej rentę socjalną wypłaca się za pośrednictwem osoby prawnej prowadzącej działalność w zakresie doręczania świadczeń pod adresem zakładu karnego lub aresztu. Nie wypłaca się renty socjalnej osobie sprawującej opiekę prawną nad osobą uprawnioną do renty socjalnej, która odbywa karę pozbawienia wolności, karę aresztu wojskowego albo karę aresztu za wykroczenie lub jest tymczasowo aresztowana (art. 12 c). 8. Renta socjalna wynosi 84 % kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ustalonej i podwyższonej zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku, gdy wypłaty renty socjalnej w zbiegu z rentą rodzinną dokonuje inny organ (ZER MSW) podwyższenia renty socjalnej dokonuje organ wypłacający (ZER MSW).

3 Podwyższenie renty socjalnej następuje z urzędu, a jeżeli wypłata renty socjalnej została wstrzymana po jej wznowieniu (art.6). Od 1 marca 2015 r. renta socjalna wynosi 739,58 zł., z zastrzeżeniem pkt 9 i Renta socjalna nie przysługuje, jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200 % kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 9 ust. 2). Od 1 marca 2015 r. renta socjalna, nie przysługuje, jeśli kwota renty rodzinnej przekracza 1760,90 zł. 10. W przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniami do renty rodzinnej, kwota renty socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200 % kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy; kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10 % kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 9 ust. 1). Od 1 marca 2015 r. kwota renty socjalnej nie może być niższa niż 88,05 zł. 11. Prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu z tytułów wymienionych w art. 10 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy. Prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu również w razie osiągania przychodu za granicą z tytułów wymienionych w art. 10 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy (art. 10 ust. 5a) Do celów stosowania przepisu ust. 5a przy ustalaniu równowartości w polskich złotych kwoty przychodu wyrażonej w walucie obcej zastosowanie ma średni kurs złotego do waluty obcej, ogłoszony przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia roboczego miesiąca, w którym przychód został osiągnięty (art.10 ust. 5b) Prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody, o którym mowa w art. 10 ust. 1-5a ustawy, w łącznej kwocie wyższej niż 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS do celów emerytalnych (art.10 ust. 6). 12. Z kwoty renty socjalnej dokonuje się potrąceń i egzekucji na zasadach określonych w art ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 15 pkt 1). 13. Renta socjalna podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (art. 19). 14. Osoby pobierające rentę socjalną podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia (art. 25).

4 15. Renta socjalna oraz koszty jej obsługi są finansowane ze środków budżetu państwa (art.14 ust. 1). 16. Renta socjalna nie przysługuje: - osobie uprawnionej do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, a także osobie uprawnionej do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego (art. 7 ust. 1); - osobie będącej właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej w rozumieniu Kodeksu cywilnego o powierzchni użytków rolnych przekraczających 5 ha przeliczeniowych; - osobie będącej współwłaścicielem nieruchomości rolnej, jeśli udział tej osoby przekracza 5 ha przeliczeniowych (art. 7 ust. 2); - za okres tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności; nie stosuje się do osób odbywających karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego (art.8). Wniosek o ustalenie prawa do renty socjalnej powinien być złożony przez osobę ubiegającą się lub jej przedstawiciela ustawowego (opiekuna prawnego lub kuratora) we właściwej ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się o rentę socjalną jednostce organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Formularze wniosku dostępne są w każdym oddziale ZUS oraz w serwisie internetowym ZUS. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia lub orzeczenie, o którym mowa w pkt 18 niniejszego pisma, a w przypadku, gdy naruszenie sprawności organizmu powstało po 18 roku życia tj. w czasie trwania nauki, także dokumenty potwierdzające fakt nauki w tym czasie. Osoba ubiegająca się o rentę socjalną będąca właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) albo współwłaścicielem nieruchomości rolnej w rozumieniu Kodeksu cywilnego zobowiązana jest dołączyć do wniosku zaświadczenie właściwego organu jednostki samorządu terytorialnego stwierdzające powierzchnię użytków rolnych tej nieruchomości w hektarach przeliczeniowych, a gdy jest współwłaścicielem jej procentowy udział wyrażony w hektarach przeliczeniowych. W razie osiągania przychodu, o którym mowa w pkt 11 niniejszego pisma, w kwocie powodującej zawieszenie prawa do renty socjalnej, osoba pobierająca tę rentę lub jej przedstawiciel ustawowy są zobowiązani niezwłocznie powiadomić o tym fakcie właściwy organ emerytalno rentowy wypłacający świadczenie (art. 10 ust. 7). Powiadomienie składa się w formie pisemnego oświadczenia, które winno zawierać klauzulę o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań następującej treści:

5 Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia., a jeśli od osiąganego przychodu odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne, uprawniony zobowiązany jest do przedłożenia zaświadczenia wystawionego przez płatnika składek (art. 10 ust. 7 i 7a). Brak oświadczenia (zaświadczenia) oznacza, że organ emerytalno-rentowy nie został powiadomiony o osiąganiu przychodu i wywołuje skutki prawne w postaci możliwości dochodzenia zwrotu nienależnych świadczeń za okres 3 lat. Na zawieszenie prawa do renty socjalnej wpływa przychód uzyskiwany w szczególności z tytułu: - pracy wykonywanej w ramach stosunku pracy, - pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę nakładczą, - służby w Wojsku Polskim, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Biurze Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Służbie Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Celnej; - pracy wykonywanej na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli wykonywanie tych umów podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego - współpracy z osobą wykonującą takie umowy, - pozarolniczej działalności, wykonywanie której podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego - współpracy z osobą wykonującą taką działalność: - członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną oraz spółdzielni kółek rolniczych, pracy wykonywanej w tych spółdzielniach i wytwarzania na ich rzecz produktów rolnych, - pobierania stypendium sportowego. Za przychód w przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności uważa się przychód stanowiący zadeklarowaną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121) Za przychód uważa się także kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, a także kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

6 Przy ustalaniu przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych uwzględnia się przychody uzyskane przez osoby wyłączone z obowiązku ubezpieczeń społecznych z uwagi na posiadanie ustalonego prawa do renty rodzinnej albo wykonujące działalność nie podlegającą temu obowiązkowi z uwagi na podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu. Na zwieszenie prawa do renty socjalnej wpływa także przychód zaliczony do źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U z 2012 r., poz. 361 z poźn. zm.). Za przychody te należy uważać m.in. przychody osiągane z tytułu wykonywania umowy zlecenia przez uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów, którzy nie ukończyli 26 roku życia oraz honorariów z tytułu działalności artystycznej lub twórczej. Renta socjalna ulega także zawieszeniu w przypadku osiągania przychodu z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Opracowano: Wydział Analiz i Współpracy Międzynarodowej ZER MSW Stan prawny na: r.