AKADEMICKIE. Âwi ta u anów ISSN

Transkrypt

1 AKADEMICKIE CZASOPISMO AKADEMII ROLNICZEJ im. AUGUSTA CIESZKOWSKIEGO w POZNANIU Nr 12 (99) IX grudzieƒ 2005 Âwi ta u anów ISSN

2 O tarz przystrojony do Mszy Êw. hubertowskiej Hubertus u Êw. Jana Vianney Sokolnicy

3 ycz ca ej naszej spo ecznoêci, by zbli ajàcy si wyjàtkowy czas Âwiàt Bo ego Narodzenia by pe en radoêci, spokoju, wzajemnej yczliwoêci i ciep ej atmosfery, a nowy 2006 rok przyniós spe nienie wszystkich zamierzeƒ i planów Rektor Erwin Wàsowicz ZAK AD GRAFICZNY Akademii Rolniczej wykonuje dla jednostek organizacyjnych, dla pracowników i studentów Uczelni, a tak e dla klientów z zewnàtrz ni ej wymienione us ugi: druki folderów, informatorów, zaproszeƒ, wizytówek, listowników druków akcydensowych, instrukcji, regulaminów druk i opraw ksià ek, materia ow konferencyjnych opraw twardà prac magisterskich, doktorskich, opracowaƒ naukowych opraw czasopism, bindowanie, laminowanie napraw i opraw zniszczonych ksià ek (równie w skór ) galanteri introligatorskà: etui, pud a, tuby, pud a zielnikowe, ok adki itp. ZAK AD GRAFICZNY AR Poznaƒ, ul. Wojska Polskiego 67 tel W numerze m.in.: Z prac Rady Nauki: 1. Spojrzenie z perspektywy Komitetu Polityki Naukowej i Naukowo-Technicznej czy okie znujemy przysz oêç? Dzia alnoêç Zespo u Nauk Przyrodniczych (ZR-3) Dzia alnoêç Zespo u Odwo awczego I posiedzenie Senatu Wyró nianie prac doktorskich i habilitacyjnych Nowi profesorowie prof. S. Murat-B a ejewska listopada Âwi to Patrona Uczelni Promocja doktorska i habilitacyjna Katedra Fizjologii i Biochemii Zwierzàt po remoncie Jubileusz 80-lecia urodzin prof. J. Michalskiego Hubertus u Êw. Jana Vianney Polsko-niemiecka wspó praca ekologów Trzecia konferencja polsko-austriacka na temat Êrodowiska i rolnictwa Ogólnopolska konferencja naukowa Problemy ochrony, kszta towania i in ynierii Êrodowiska Rolnicze Gospodarstwo DoÊwiadczalne D oƒ J zyki obce paszportem do przysz oêci czyli udzia Studium J zyków Obcych w Poznaƒskim Festiwalu Nauki VIII Poznaƒski Festiwal Nauki i Sztuki w liczbach Okolice Jarocina ostatnia wycieczka Ko a PTTK w sezonie Zwyci ski (w siatkówce) Wydzia LeÊny Zima 2004 na So aczu fotoreporta A. Guranowskiego IV str. ok adki miesi cznik wydawca: Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu. Przewodniczàcy Rady Programowej prof. dr hab. Grzegorz Skrzypczak, prorektor AR Redaktor naczelny Micha Sójka, rzecznik prasowy AR Adres redakcji: Poznaƒ, ul. Wojska Polskiego 28 (Rektorat), tel./fax wiesciak@owl.au.poznan.pl Wersja elektroniczna: Numer zamkni to 12 grudnia 2005 roku Nak ad 1000 egz. Ok adka: Âwi ta Bo ego Narodzenia u Zespo u PieÊni i Taƒca AR any, fot. Andrzej Tarnowski Sk ad i amanie: Perfekt sp. j. Druk: Zak ad Graficzny AR w Poznaniu Redakcja stara si zwracaç materia y nie zamówione i zastrzega sobie prawo skracania i opracowywania nades anych tekstów oraz zmiany ich tytu ów. Redakcja nie odpowiada za treêç zamieszczanych reklam i og oszeƒ. 1

4 Z prac Rady Nauki 1. Spojrzenie z perspektywy Komitetu Polityki Naukowej i Naukowo-Technicznej czy okie znujemy przysz oêç? Podtytu nawiàzuje do mojej wypowiedzi, która ukaza a si w kwietniowym numerze WieÊci Akademickich. To, e wypowiadamy si w wi kszym gronie jest odzwierciedleniem zmian, jakie zasz y w samym Ministerstwie Nauki i Informatyzacji (od niedawna Ministerstwie Edukacji i Nauki) oraz rozdzielenia cz onków dawnego Zespo u P06 Nauk Rolniczych pomi dzy poszczególne cz ony Rady Nauki. Ten rozdzia sprawi, e nie ma jednego êród a informacji o sprawach dotyczàcych nauk rolniczych, co jest istotnym czynnikiem utrudniajàcym nasze kontakty ze Êrodowiskiem, aczkolwiek nie jedynym. Inne wynikajà z relacji, jakie na poszczególne cz ony Rady na o y a nowa ustawa. Nadchodzàcy rok zapowiada si jako bardzo bogaty w nowe wydarzenia, albowiem rozpocznie si okres pe nego funkcjonowania nowej ustawy, odb dzie si ocena parametryczna, zakoƒczà si przygotowania do realizacji Krajowego Programu Ramowego oraz Programu Operacyjnego Nauka, nowoczesne technologie i spo eczeƒstwo informacyjne, Nauka utraci a tak e odr bnoêç resortowà na poziomie rzàdu i zosta a po àczona z edukacjà, co te jest sytuacjà nowà. Nowe w adze resortu spotka y si z Radà Nauki ósmego grudnia br. i po wystàpieniu Ministra M.Seweryƒskiego nale y ufaç, e sprawy nauki mogà liczyç na nale ytà uwag i wsparcie. Pan Minister zapowiedzia podwojenie nak adów na nauk w ciàgu kadencji tego rzàdu, a je eli sytuacja finansowa paƒstwa pozwoli, to na pewno Êrodków tych b dzie wi cej. W nadchodzàcym roku zwi kszenie ma wynieêç oko o 600 mln z. Minister zapowiedzia dà enie do sprawnego rozwiàzywania problemów, jakie nagromadzi y si wokó parametryzacji oraz niespójnoêci, jakie pojawi y si w przyj tych aktach prawnych. Parametryzacja nie b dzie odbywa a si w poêpiechu, co b dzie oznacza o, e jednostki otrzymajà dotacj statutowà wg starych regu, a w mniej wi cej po owie roku jej wysokoêç zostanie skorygowana zgodnie z wynikami nowej parametryzacji. OdnieÊliÊmy wra enie, e nowemu szefowi resortu zale y na dzia aniach skutecznych i pragmatycznych. Potwierdzeniem tego jest powo anie okreêlonych osób na podsekretarzy stanu: prof. K.Kurzyd owskiego, który pracowa w Komitecie Badaƒ Naukowych od 1993 roku, a ostatnio by przewodniczàcym Komisji Badaƒ Na Rzecz Rozwoju Gospodarki oraz dr. O.Gajl a, od wielu lat zwiàzanego z dzia alnoêcià s u àcà aplikacji nowoczesnych badaƒ. Powo ania te majà tak e utwierdzaç nasze Êrodowisko w przekonaniu, e rzàd widzi dla nauki wielkà rol do odegrania w rozwoju gospodarczym kraju. Obydwaj podsekretarze stanu sà bowiem reprezentantami nauk stosowanych. W zapowiedzi nowych inicjatyw minister wymieni utworzenie Narodowego Centrum Badawczego. Mia aby to byç struktura zwi kszajàca efektywnoêç nauki przez zapewnienie wspó dzia ania najlepszych oêrodków, g ównie PAN. Zosta ustanowiony Krajowy Program Ramowy, w którym wyró niono 9 strategicznych obszarów badawczych, a w nich wskazano priorytetowe kierunki badawcze. Jednym ze strategicznych obszarów jest Rolnictwo i ywnoêç, w którym wyodr bniono 3 kierunki priorytetowe: ywnoêç prozdrowotna, post p biologiczny oraz weterynaryjna ochrona zdrowia publicznego. Obecnie do poszczególnych kierunków priorytetowych oczekuje si propozycji szczegó owych w formie zg oszeƒ projektów zamawianych. Do ich rozpatrywania zosta powo any oddzielny Zespó Interdyscyplinarny, któremu przewodniczy prof. Wittbrodt. W ka dym strategicznym obszarze badawczym zak ada si w nadchodzàcym roku powo anie jednego tematu zamawianego o wartoêci kilkunastu mln z na okres trzech lat. Strategiczny obszar Rolnictwo i ywnoêç nie jest jedynym, w którym mo e znaleêç si potencja badawczy nauk rolniczych. Mo liwoêci aplikowania istniejà jeszcze przynajmniej jeszcze w trzech, tj. Ârodowisko Nowe materia y i Technologie oraz Energia i jej Zasoby. Nasza postawa wobec KPR powinna polegaç na proponowaniu tematów do poszczególnych kierunków priorytetowych oraz/lub proponowaniu udzia u w asnych zespo ów badawczych w tematach zamawianych ustanowionych przez ministra. Nauki rolnicze powinny w najbli szym roku wygenerowaç przynajmniej po jednym temacie zamawianym w ramach obszaru Rolnictwo i ywnoêç, a nale y mieç nadziej, e znajdà si wêród nas liderzy zdolni do uczynienia tego tak e w innych obszarach. W ka dym bàdê razie polecamy uwadze naszych kole anek i kolegów przynajmniej og oszenia o ustanowieniu przez ministra kolejnych tematów zamawianych, aby zg osiç do nich w asne tematy badawcze. Nowa ustawa wprowadzi a kategori projektów rozwojowych, która powinna byç szczególnie wartoêciowa dla Êrodowiska nauk rolniczych. Jest to kategoria projektów podobna do projektów w asnych (autorskich), ale ró niàca si od nich wyraênie zaznaczonà mo liwoêcià aplikacji i nie wymagajàca w tej fazie gwarancji ze strony jednostek gospodarczych. Projekty te mogà przechodziç w nast pne fazy realizacji i finansowania, w których jest ju potrzebny wspó udzia jednostek gospodarczych, tj. projekty celowe, przedkonkurencyjne itd. Warto tutaj dodaç, e ze strony nauk rolniczych prawie nie ma zg oszeƒ projektów celowych i celowych zamawianych. Bardzo odró niamy si tym od nauk technicznych, z którymi istniejemy wspólnie w ramach Komisji Badaƒ Na Rzecz Rozwoju Gospodarki. W roku 2006 nastàpi jeszcze zwi kszenie Êrodków na dzia alnoêç statutowà dla jednostek kategorii pierwszej i drugiej. Decyzja w tej sprawie powinna sp ynàç do zainteresowanych jeszcze w grudniu i ma ona zwieraç wskazanie przeznaczenia tych Êrodków na zakup aparatury i doposa enie. Od nowego roku rozpocznie si nowa formu a oceny projektów autorskich, polegajàca na stosowaniu panelu recenzentów. B dzie ona polega a na spotkaniu recenzentów w obecnoêci cz onka Zespo u i aktywnej dyskusji o projekcie, na podstawie recenzji sporzàdzonych przez to grono. W efekcie mia aby powstaç propozycja rankingowa wniosków. Ta nowa formu a wymagaç b dzie od znacznej cz Êci Êrodowiska naukowego zmiany w podej- Êciu do recenzji projektów. Generalnie potrzebne jest przezwyci enie kryzysu recenzenta, który zaznaczy si bardzo wyraênie w ostatnich latach. G ównymi cechami tego kryzysu sà niech ç do wykonywania recenzji w ogóle i nastawienie si do pisania recenzji wy àcznie o bardzo zaw onej tematyce. Warto abyêmy pami tali, e jednym z bardzo wa nych zadaƒ naukowców jest dzia- anie opiniotwórcze przez uprawianie krytyki naukowej, a recenzje to forma tej krytyki podwójnie wa na. Albowiem oprócz opinii wymaga ona cz sto i edukacji w asnej przez zdobycie nowych informacji z literatury i/lub przez konsultacje z kolegami. Formu- a panelu b dzie wymaga a od recenzenta wykonania oko o 10 recenzji. Unia Europejska zamierza powo aç instytucj o nazwie European Institute of Technology (EIT), który ma byç odpowiednikiem Massachusetts Institute of Technology (USA). Ma to byç jedno z dzia aƒ, które majà zapewniç UE wyrównywanie dystansu do Stanów Zjednoczonych w zakresie post pu naukowego. W adze polskie usi ujà doprowadziç do umiejscowienia w naszym kraju 2

5 siedziby tej instytucji tworzàcej sieç 6 7 Advanced Schools oraz jednego z instytutów bran owych. Instytutem tym mia by byç School of Agriculture & Biotechnology. Nie wykluczone wi c, e nauki rolnicze uzyskajà nowy bodziec do rozwoju nowoczesnych badaƒ. Decyzje ze strony UE powinny zapaêç w nadchodzàcym roku. Na zakoƒczenie kilka s ów o pracach poprzedniej ekipy ministerialnej. Nale y podkreêliç, e doprowadzi a ona do zwi kszenia Êrodków bud etowych na nauk ( wydaje si, e na poziomie oko- o 20%) oraz przygotowa a rozwiàzania organizacyjne gwarantujàce efektywne spo ytkowanie przez nauk zwi kszonych Êrodków na badania z bud etu oraz UE. Oprócz wspomnianych na wst pie Krajowego Programu Ramowego oraz Programu Operacyjnego nale y wymieniç program Forsight, to jest form szerokiego konsultowania kierunków rozwoju badaƒ. Pan Minister M.Kleiber doprowadzi tak e do powo ania pierwszych trzech projektów zamawianych w ramach Krajowego Programu Ramowego. Trudno si obecnie zorientowaç o stanie zaawansowania rozwiàzaƒ prawnych, które wraz z nowà ustawà o Zasadach Finansowania Nauki mia y doprowadziç do wzrostu zaanga owania si jednostek gospodarczych we wspó prac z naukà. prof. dr hab. Stefan Malepszy 2. Dzia alnoêç Zespo u Nauk Przyrodniczych (ZR-3) Zespó Nauk Przyrodniczych (ZR-3), dzia- ajàcy w ramach Komisji Badaƒ na rzecz Rozwoju Nauki (KBRN), odpowiedzialny jest za ocen dzia alnoêci naukowej m.in. w obszarze nauk rolniczych. Warto przypomnieç, e ten 7-osobowy zespó, dzia ajàcy w tym sk adzie od poczàtku lutego 2005r., reprezentuje nauki biologiczne, nauki o ziemi, nauki rolnicze, nauki leêne oraz nauki weterynaryjne. Wi cej informacji o strukturze Rady Nauki i jej zadaniach mo na znaleêç wartykule M. Âwitoƒskiego, który ukaza si na amach Przeglàdu Hodowlanego (nr 9, 2005). W minionym, prawie rocznym okresie dzia ania do g ównych zadaƒ ZR-3 nale a o m.in.: (a) przeprowadzenie oceny merytorycznej wniosków o projekty badawcze w asne i promotorskie, które wp yn y na konkurs XXIX (termin sk adania wniosków - 31 stycznia 2005) i XXX (termin sk adania wniosków 31 lipca 2005), (b) ocena sprawozdaƒ z wykonania projektów badawczych, w tym rozpatrywanie wniosków dotyczàcych ich realizacji w trakcie ich trwania, (c) ocena wniosków i sprawozdaƒ zwiàzanych z udzia em polskich zespo ów w mi dzynarodowych programach badawczych, (d) opiniowanie wniosków aparaturowych itp. Zadania opisane w punktach (a) i (b) wykonywane by y przy zasadniczym udziale recenzentów i zespo ów specjalistycznych. W najbli szym czasie zespo y Rady Nauki zmierzà si z kolejnym, niezmiernie wa nym zadaniem, jakim jest ocena parametryczna jednostek, której efektem b dzie ich kategoryzacja. Jednostki nades a y wymagane informacje ju w pierwszej po owie listopada 2005r. Dane te, po przetworzeniu przez OPI (OÊrodek Przetwarzania Informacji), b dà przekazane odpowiednim zespo om roboczym, które zajmà si ocenà merytorycznà przedstawionych osiàgni ç. Konkursy o projekty badawcze, przeprowadzone w 2005r. Regulacje opisane w Ustawie o zasadach finansowania nauki z dnia 8 paêdziernika 2004r. oraz Rozporzàdzeniu Ministra Nauki i Informatyzacji w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania Êrodków finansowych na nauk z dnia 25 sierpnia 2005r. wprowadzi y istotne zmiany w zakresie ubiegania si o finansowanie projektów badawczych. Przyk adowo, ustalono nowe kategorie projektów - np. projekty rozwojowe, których ocen prowadzà w aêciwe zespo y Komisji Badaƒ na rzecz Rozwoju Gospodarki (KBRG). Pierwszy termin sk adania wniosków o takie projekty up ynà z koƒcem listopada 2005r. W przypadku projektów z obszaru nauk rolniczych, leênych i weterynaryjnych ocen takich wniosków prowadzi Zespó ds. Materia ów i Surowców (ZR-7), którego cz onkiem jest m.in. Prof. dr hab. Andrzej Libik, reprezentujàcy nauki rolnicze. Wa nà grupà projektów badawczych znana jest ju kategoria projektów zamawianych, których ustanowienie le y w kompetencjach Ministra Edukacji i Nauki. Tematyka takich projektów winna byç zgodna z obszarami badawczymi opisanymi w Krajowym Programie Ramowym, który by opublikowany pod koniec sierpnia 2005r. Ju w paêdzierniku 2005r. og oszono, zgodnie z tà procedurà, dwa pierwsze konkursy, a ich tematy zosta y zaproponowane przez Interdyscyplinarny Zespó ds. Projektów Zamawianych. Jeden z tych projektów pt. Zastosowanie wspó czesnej genomiki funkcjonalnej i bioinformatyki do charakteryzacji i tworzenia modeli procesów biologicznych o istotnym znaczeniu w medycynie i rolnictwie - wcz Êci dotyczy równie obszaru nauk rolniczych. Do kompetencji ZR-3 nale y przeprowadzenie oceny merytorycznej projektów badawczych w asnych (w tym habilitacyjnych) oraz projektów promotorskich. O ile w konkursie XXIX ocena wniosków projektowych odbywa a si na starych zasadach (ocena przez anonimowych recenzentów + ocena przez zespo y specjalistyczne), to w konkursie XXX wprowadzono istotnà modyfikacj, która jest krokiem zmierzajàcym do zastosowania nowej procedury oceny przez tzw. panele recenzentów. W konkursie XXX cz onkowie zespo ów specjalistycznych (dawniej okre- Êlanych terminem sekcje) stali si równie recenzentami projektów. Wnioski projektowe w konkursie XXX by y sk adane, podobnie jak to by o wczeêniej, do konkretnych zespo ów specjalistycznych. Przewodniczàcymi tych zespo ów byli wskazani przez Ministra cz onkowie ZR-3 (prof.. Fornal i M. Âwitoƒski) lub ZR-7 (prof. A. Libik). Cz onkowie zespo ów, z wy àczeniem przewodniczàcych, recenzowali od 8 do 15 projektów badawczych. W ten sposób projekt w asny by zazwyczaj recenzowany przez dwóch cz onków zespo u i jednego recenzenta zewn trznego, a projekty promotorskie przez jednego cz onka zespo u i jednego recenzenta zewn trznego. Po zgromadzeniu wszystkich recenzji projekty by y omawiane na posiedzeniu zespo u, którego ostatecznym efektem by o ustalenie ich rankingu, w drodze konsensusu. Trzy konkursy o projekty badawcze, przeprowadzone w okresie dzia ania KBN V kadencji (maj 2004) i jego przekszta cenia w Rad Nauki (luty 2005), ró ni y si bardzo wyraênie pod wzgl dem liczby z o onych wniosków z obszaru nauk rolniczych. Warto przypomnieç, e wspó czynnik sukcesu dla projektów w asnych wynosi ok. 30%, a dla projektów promotorskich ok. 50%. Bardzo niepokojàcym zjawiskiem jest bardzo niska liczba wniosków (ogó em 424) z o onych w ostatnim (XXX) konkursie. Rekordowym pod tym wzgl dem by konkurs XXIX, bowiem wp yn o wówczas ogó em a 549 wniosków. Zauwa yç jednak nale y, e tak e w konkursie XXVIII liczba wniosków by- a równie wy sza (495) ni w konkursie XXX. Martwi równie niewielka liczba wniosków (28) wywodzàcych si z nauk rolniczych i z o onych do pierwszego konkursu o projekty rozwojowe. Konkurs ten zosta ca kowicie zdominowany przez nauki techniczne (390 wniosków). Trudno si zgodziç z tezà, e istnieje a tak du a dysproporcja mi dzy aplikacyjnym potencja em badawczym nauk rolniczych, w porównaniu z naukami technicznymi. Szczegó owe zestawienie liczby z o onych i przyj tych do finansowania wniosków w kilku ostatnich konkursach przedstawione jest w tabeli. 3

6 Liczba wniosków o projekty badawcze z obszaru nauk rolniczych obj tych post powaniem konkursowym od momentu powo ania KBN V kadencji (maj 2004). Konkurs Projekty w asne Projekty promotorskie Projekty (termin sk adania wniosków) (w nawiasie podano wskaênik sukcesu) (w nawiasie podano wskaênik sukcesu) rozwojowe Z o one Finansowane Z o one Finansowane Z o one XXVIII (31 lipca 2004) Prowadzony przez P (27.9%) (54.7%) - XXIX (31 stycznia 2005) (30.2%) (50.0%) Prowadzony przez ZR-3 - XXX (31 lipca 2005) 336 Konkurs nie zosta 88 Konkurs nie zosta Prowadzony przez ZR-3 jeszcze rozstrzygni ty jeszcze rozstrzygni ty I (30 listopada 2005*) Prowadzony przez KBRG ** * pierwszy termin zg aszania wniosków do konkursu dla projektów rozwojowych ** W pierwszym konkursie wp yn y ogó em 463 wnioski, w tym z obszaru nauk rolniczych - 28, nauk medycznych - 20, nauk biologicznych - 4, nauk humanistycznych 2, nauk wojskowych 19. Pozosta e (390!!) pochodzi o z nauk technicznych Zmiany w organizacji nast pnych konkursów o projekty badawcze w asne i promotorskie Kolejny, XXXI ju konkurs (styczeƒ 2006) b dzie przebiega na zasadach dostosowanych do wspomnianego wczeêniej Rozporzàdzenia. W grudniu 2005r. Ministerstwo og osi o, na wniosek odpowiednich zespo ów roboczych, wykazy dyscyplin naukowych. Projektodawcy nie b dà ju wskazywali, jaki zespó specjalistyczny powinien zajàç si ocenà wniosku, ale b dà okreêlali dyscyplin, w której dany projekt si mieêci. Wskazówka ta b dzie wykorzystana przy konstruowaniu paneli recenzentów, kompetentnych do oceny wniosków z danej lub pokrewnych dyscyplin. W ramach ZR- -3 wyodr bniono 13 dyscyplin: N301 Biologia molekularna i komórkowa; N302 Biotechnologia, N303 Biologia organizmów; N304 Ekologia i ochrona przyrody; N305 Kszta towanie i ochrona Êrodowiska przyrodniczego; N306 Geografia i oceanologia; N307 Geologia, geofizyka i geochemia; N308 Nauki weterynaryjne; N309 LeÊnictwo; N310 Nauki o roêlinach uprawnych i glebie; N311 Nauki o zwierz tach hodowlanych; N312 Nauki o ywieniu i ywnoêci; N313 Inne obszary Nauk Przyrodniczych oraz Badania Interdyscyplinarne. Powy sze zestawienie wskazuje, e podj te zosta y kroki zmierzajàce do integracji nauk biologicznych i rolniczych. Przyk adowo, trzy pierwsze dyscypliny (N301-N303) obejmujà badania o charakterze ÊciÊle biologicznym, w tym te prowadzone w odniesieniu do organizmów o istotnym znaczeniu w naukach rolniczych, leênych i weterynaryjnych. Dotychczas badania z tego zakresu oceniane by- y przez dwa zespo y specjalistyczne dawnego P06, czyli: P06A (Biologiczne podstawy produkcji roêlinnej) i P06D (Biologiczne podstawy produkcji zwierz cej) oraz trzy wywodzàce si z zespo u nauk biologicznych (P04), czyli: P04A (Biologia molekularna, biochemia i biofizyka), P04B (Biotechnologia) i P04C (Biologia). Kolejna zmiana dotyczy nauk o kszta towaniu Êrodowiska. Na bazie dotychczas dzia ajàcych zespo ów: P04G (Ochrona Êrodowiska przyrodniczego) i P06S (Kszta towanie Êrodowiska i gospodarka wodna) utworzono dyscyplin N305. Trzecia zmiana dotyczy drzewnictwa, które uznano za dyscyplin mieszczàcà si w obszarze dzia aƒ KBRG. Przy tworzeniu powy szego wykazu dyscyplin dokonano równie zmian mniejszej wagi, jak na przyk ad w àczenie do dyscypliny N310 wszystkich badaƒ zwiàzanych z gleboznawstwem. Uwag zwraca równie i to, e wprowadzono dyscyplin N313, w której mogà znaleêç si inne dyscypliny nauk przyrodniczych, nie wymienione pod pozycjami N301-N312, a tak e badania interdyscyplinarne. W efekcie z ogólnej liczby 15 zespo ów specjalistycznych (siedem w dawnym P04 i osiem w by ym P06) wyodr bniono 12 dyscyplin plus jednà (N313) o niesprecyzowanym zakresie. Podsumowanie Zamiany wprowadzone w odniesieniu do oceny wniosków o projekty badawcze w asne i promotorskie sà niewàtpliwie zgodne z powszechnym odczuciem, e dynamiczny post p nauk przyrodniczych zaciera granice pomi dzy badaniami biologicznymi i rolniczo-leêno-weterynaryjnymi. W tym kontekêcie nale y zwróciç uwag na potrzeb wi kszej inicjatywy Êrodowisk naukowych w zakresie proponowania tematów, które mogà byç obj te procedurà przewidzianà dla projektów badawczych zamawianych. Szanse powodzenia b dà mia y te propozycje, które majà szczególnie du à wartoêcià naukowà. Powy sze spostrze enia powinny sk oniç wnioskodawców ww. projektów do refleksji o tym, e stawianie ambitnych celów poznawczych jest zwiàzane z koniecznoêcià stosowania nowoczesnych technik badawczych. Spe nienie tych warunków b dzie niewàtpliwie coraz cz Êciej sk ania o do podejmowania wspó pracy mi dzy zespo ami badawczymi legitymujàcymi si wysokimi i skrystalizowanymi kompetencjami naukowymi. Warto równie pami taç o tym, e bardzo wa nà pozycj majà projekty badawcze o aplikacyjnym nastawieniu. WÊród nich uwag zwracajà projekty rozwojowe, które oceniane sà przez w aêciwe zespo y robocze KBRG. W kompetencjach tej Komisji jest równie ocena projektów celowych, które sà chyba w niewystarczajàcym stopniu wykorzystywane przez nauki rolnicze, leêne i weterynaryjne. Nowa sytuacja, jakà wprowadzi y ostatnie regulacje prawne dotyczàce finansowania badaƒ, wymaga wzrostu aktywnoêci po stronie projektodawców w celu znalezienia, w ramach systemu konkursowego, optymalnej Êcie ki (projekty badawcze, badawcze zamawiane, rozwojowe, celowe itp.) dost pu do finansowania badaƒ. Ró norodnoêç typów projektów badawczych stwarza szans powodzenia ka demu naukowcowi, niezale nie od tego czy zajmuje si badaniami podstawowymi, czy stosowanymi, w ubieganiu si o finansowanie prowadzonych badaƒ. prof. dr hab. Marek Âwitoƒski 3. Dzia alnoêç Zespo u Odwo awczego Koƒczàcy si rok 2005 nale y do wyjàtkowych, je eli chodzi o reformy w zakresie finansowania nauki. Z dniem 5 lutego 2005 r. wesz a w ycie nowa Ustawa o zasadach finansowania nauki (uchwalona 8 paêdziernika 2004 r. Dz. U. Nr 238, poz. 2390), natomiast w dniu 25 sierpnia 2005 r. opublikowane zosta o Rozporzàdzenie Ministra Nauki i Informatyzacji w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania Êrodków fi- 4

7 nansowych na nauk (Dz U. Nr 161, poz. 1359). Nowe uregulowania prawne wprowadzi y po raz pierwszy oficjalny organ odwo awczy, który stwarza ustawowe mo liwoêci odwo ania si od decyzji dotyczàcych przyznania albo odmowy przyznania Êrodków finansowych na badania naukowe. Zespó Odwo awczy (ZO) jest jednym z organów Rady Nauki powo anym w tym celu przez Ministra Nauki i Informatyzacji, na podstawie Ustawy o zasadach finansowania nauki z dnia 8 paêdziernika 2004 r. (Dz. U. Nr 238, poz. 2390, z dnia 4 listopada 2004 r.) Sk ada si on z pi ciu cz onków, reprezentujàcych ró ne dyscypliny naukowe, ale w razie potrzeby Przewodniczàcy ZO mo e zwróciç si do Ministra o wyra enie zgody na udzia w pracach Zespo u eksperta w aêciwego ze wzgl dów merytorycznych. Posiedzenia ZO zwo uje Przewodniczàcy Zespo u w terminie nie d u szym ni 14 dni od dnia otrzymania skierowanego do Ministra wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy wraz z decyzjà dotyczàcà przyznania lub odmowy przyznania Êrodków finansowych i pe nà dokumentacjà sprawy. W posiedzeniach ZO biorà udzia z g osem doradczym wyznaczeni przez Ministra dyrektorzy departamentów ministerstwa lub ich zast pcy, którzy przygotowujà dokumenty do rozpatrywania przez zespó i sporzàdzajà protoko y z posiedzeƒ. Do zadaƒ ZO nale y przedstawienie Ministrowi opinii lub oceny wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy dotyczàcej decyzji o przyznaniu lub odmowie przyznania Êrodków finansowych (zgodnie z Ustawà, z dn. 8 paêdziernika 2004 r., art. 5, ust. 1), podj tej na podstawie oceny wniosku o przyznanie Êrodków finansowych, z o- onego w terminie i w formie okreêlonej w obowiàzujàcych przepisach oraz rozpatrywanego na podstawie tych przepisów. ZO opiniuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy z punktu widzenia: zgodnoêci procedury zastosowanej przy ocenie wniosku o przyznanie Êrodków finansowych z obowiàzujàcymi w tym zakresie przepisami. Sposób sporzàdzania opinii lub oceny wniosków okreêlony jest w rozporzàdzeniu w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania Êrodków finansowych na nauk. W stosunku do dotychczas rozpatrywanych odwo aƒ obowiàzujàce by y procedury okreêlone w rozporzàdzeniu Przewodniczàcego KBN z listopada 2001 r. prawid owoêci merytorycznej oceny sprawy, b dàcej przedmiotem podj tej przez Ministra decyzji. Rozpatrywane dotychczas przez ZO odwo ania dotyczy y decyzji Ministra podj tych na podstawie uchwa stanowiàcych KBN i Zespo ów KBN, wi c ZO opiniowa prawid owoêç merytorycznej oceny dokonanej przez Zespo y KBN. W Êwietle nowych regulacji prawnych Minister b dzie podejmowa decyzje o przyznaniu lub odmowie przyznania Êrodków finansowych po zasi gni ciu w aêciwego organu Rady Nauki. ZO opiniowa wnioski o ponowne rozpatrzenie sprawy na podstawie dokumentacji sprawy przedstawionej przez w aêciwà komórk organizacyjnà urz du. Dokumentacja taka zawiera a: wniosek o przyznanie Êrodków finansowych, recenzje, protoko y ocen sekcji specjalistycznych oraz protoko y posiedzeƒ zespo ów KBN i ich uchwa y. Zgodnie z nowymi uregulowaniami dokumentacja obejmie podobne materia y przygotowane przez w aêciwe organy Rady Nauki. Efektem pracy ZO jest sformu owanie zgodnie z Zarzàdzeniem MNiI z dnia 15 lutego 2005, wniosku o: utrzymanie decyzji w mocy, albo uchylenie decyzji Ministra w ca oêci lub cz Êci, ze wskazaniem sposobu rozstrzygni cia sprawy, albo uchylenie decyzji w ca oêci i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia, je eli rozstrzygni cie sprawy wymaga przeprowadzenia post powania wyjaêniajàcego, ze wskazaniem okolicznoêci wymagajàcych wyjaênienia. Wniosek o utrzymanie decyzji Ministra w mocy formu owany jest przez ZO, w przypadku gdy wszystkie formalne i merytoryczne procedury post powania organów RN zosta y zachowane, a odwo anie jest sk adane w odczuciu niew aêciwej oceny wniosku z o onego przez odwo ujàcego. Wniosek o uchylenie decyzji Ministra w ca oêci lub cz Êci, ze wskazaniem sposobu rozstrzygni cia sprawy, formu owany jest np. w przypadku du ej rozbie noêci ocen recenzentów i Zespo u Specjalistycznego lub w oparciu o ma à liczb recenzji. Wówczas ZO wnioskuje o powo anie dodatkowego recenzenta, a po jego opinii Zespó Specjalistyczny dokonuje powtórnej analizy wniosku i jego ocen. Wniosek o uchylenie decyzji Ministra w ca oêci formu owany jest w szczególnych przypadkach, kiedy naruszono formalne i merytoryczne procedury post powania przez organy Rady Nauki. ZO wydaje opini lub ocen w drodze uzgodnienia stanowisk lub g osowania, w którym biorà udzia tylko cz onkowie Zespo u. Z ka dego posiedzenia Zespo u sporzàdzany jest protokó, który przekazuje si Ministrowi, poprzez w aêciwe komórki organizacyjne MNiI. Rozpatrywane dotychczas przez ZO sprawy obejmowa y odwo- ania od decyzji by ego Przewodniczàcego KBN i Ministra Nauki i Informatyzacji dotyczàce: konkursu XXIX (termin sk adania wniosków 31 stycznia 2005), innych spraw ró nych, stanowisk Zespo ów Specjalistycznych (ZS) i Zespo ów Roboczych (ZR) Rady Nauki. Ârednia liczba odwo aƒ od wyników XXIX konkursu wynosi a ok. 5-6 % zg oszonych projektów. Przy ich rozpatrywaniu uwzgl dniano m. in. poprawnoêç formalnà (tj. zachowanie ustawowego 14 dniowego terminu z o enia odwo ania) oraz przebieg procedur i formu owania ocen przez poszczególne organy KBN irady Nauki, które stanowi y podstaw podejmowania decyzji. prof. dr hab. Jerzy Drozd I posiedzenie Senatu w kadencji odby o si w Kolegium Rungego 28 wrzeênia br. pod przewodnictwem Rektora prof. Erwina Wàsowicza. Rektor pogratulowa wszystkim, którzy w wyniku tegorocznych wyborów, z woli spo ecznoêci akademickiej naszej Uczelni, uzyskali mandat cz onka Senatu. PodkreÊli, e to zaszczyt, ale i przyj cie zobowiàzania wobec wyborców." Senat liczy 52 cz onków, którzy majà g os stanowiàcy. PoÊród nich, w porównaniu do poprzedniego sk adu Senatu, jest 22 nowych cz onków tj. 42% statutowego sk adu (5 by o ju kiedyê Senatorami). Rektor przedstawi krótko wszystkich cz onków Senatu - niektórzy sà w nim ju kolejnà kadencj, a rekordziêci to Senatorowie szeêciu kadencji: prof. W odzimierz Pràdzyƒski, dziekan WO prof. Zbigniew Weber oraz in. Jadwiga Wojtasiak. Pierwsze posiedzenie mia o charakter g ównie informacyjny, wprowadzajàcy w aktualne zagadnienia Uczelni, poniewa nie powo ano jeszcze sta ych komisji senackich, które przed podj ciem decyzji przez Senat opiniujà poszczególne, omawiane sprawy. Senat poprzedniej kadencji wyrazi zgod na wystàpienie z wnioskami do MENiS, a Minister wnioski zaakceptowa, tak, e Rektor móg wr czyç mianowania na stanowisko profesora zwyczajnego prof. prof. Zbigniewowi Sobkowi i Jerzemu R.Warchalewskiemu, a dr. hab. Wojciechowi Owczarzakowi mianowanie na stanowisko profesora nadzwyczajnego. 5

8 Nast pnie Rektor obszernie przedstawi zasady powo ywania sta ych komisji senackich (ds. Studiów, ds. Nauki, ds. Kadr Naukowych, ds. Organizacji i Rozwoju Akademii, ds. Bud etu i Finansów, ds. Wspó pracy z Zagranicà), co nastàpi na II posiedzeniu Senatu. Prorektor ds. nauki i wspó pracy z zagranicà prof. Grzegorz Skrzypczak przedstawi informacj o stanie badaƒ w naszej Uczelni oraz o obecnych mo liwoêciach pozyskiwania Êrodków, bez których realizacja prac badawczych nie jest mo liwa. W latach corocznie wykonywano na Uczelni ok. 190 tematów w ramach badaƒ statutowych; niemal 400 tematów badaƒ w asnych; 116, 125, 137, 170, 150 (jeden konkurs nie zakoƒczony) grantów. Mówca, na przyk adzie zestawu grantów realizowanych w Uczelni w latach zanalizowa aktywnoêç poszczególnych wydzia ów i jednostek w pozyskiwaniu dodatkowych Êrodków. Omówi badania umowne, pozyskiwanie grantów europejskich i funduszy strukturalnych z UE. Rektor podzi kowa przedmówcy za sprawne koordynowanie dzia aƒ zmierzajàcych do pozyskiwania dla AR Êrodków na badania z funduszy strukturalnych. Prorektor ds. studiów prof. Leszek Nogowski omówi tegorocznà rekrutacj. Nale ymy do nielicznej grupy uczelni, które ca kowicie podporzàdkowa y si zapisom znowelizowanej ustawy o szkolnictwie wy szym, dlatego w tym roku w naszej Uczelni nie by o adnych egzaminów ani rozmów kwalifikacyjnych. Kandydaci sk adali po prostu podania i mieli wyliczane punkty na podstawie dokumentów. Proces rekrutacyjny trwa kilka miesi cy, co spowodowane by o mo liwoêcià sk adania podaƒ na kilka uczelni, a tak e mo liwoêcià wielokrotnych odwo aƒ nieprzyj tych kandydatów. Ka demu kandydatowi, któremu zale a o na studiowaniu w naszej Uczelni w zasadzie mogliêmy zapewniç u nas miejsce. Na I rok zosta o przyj tych na studia dzienne 1796 osób, a na studia zaoczne 1230 osób (wszystkie dane wg stanu na dzieƒ 21.09). Prorektor, a nast pnie Rektor podzi kowali wszystkim zaanga owanym w wyjàtkowo skomplikowanà i trudnà tegorocznà rekrutacj. Prof. Ma gorzata Maƒka zapyta a, dlaczego od lat powtarza si sytuacja, e na tydzieƒ przed rozpocz ciem zaj ç nie jest znany ich plan? Odpowiadajàc, prorektor prof. L.Nogowski wyjaêni, e jest I posiedzenie Senatu to spowodowane nadsy aniem do osoby sporzàdzajàcej plan odpowiednich informacji od dziekanów czy z dziekanatów nawet we wrzeêniu (a przecie termin mija 30 czerwca). Zapowiedzia, e w przysz ym roku adne zmiany po tym terminie nie b dà uwzgl dniane. Prorektor ds. kadr i rozwoju Uczelni prof. Janusz Nowacki przedstawi informacj o pracach nad strategià rozwoju naszej Akademii. Obszernie omówi warunki zewn trzne i wewn trzne opracowania takiej strategii. Bioràc je pod uwag, Rektor, zarzàdzeniem z br., powo a roboczà komisj do opracowania strategii rozwoju Uczelni na lata , której przewodnictwo powierzy prof. Janowi Gaw ckiemu. W jej sk ad weszli prof. prof. Stanis aw Dzi gielewski, Piotr Goliƒski, Miko aj Knaflewski, Wies aw Koziara, Leszek Nogowski, Janusz Nowacki, Janusz Olejnik, Jan Pikul, Walenty Poczta, Grzegorz Skrzypczak, Jerzy Smardzewski, Marek Âwitoƒski, Jerzy Weres, Bogdan Wosiewicz, dr hab. Roman Gornowicz. Komisja rozpocz a swojà dzia alnoêç. Rektor uczestniczy w dotychczasowych jej spotkaniach. Plan dzia ania komisji jest nast pujàcy: najpierw musi byç postawiona diagnoza aktualnego stanu Uczelni, a na tym fundamencie analiza mo liwoêci rozwoju Uczelni, nast pnie nale y opracowaç wizj przysz ej misji i strategiczne cele rozwoju. Koƒcowym etapem b dzie opracowanie projektu strategii rozwoju. Taki dokument otrzyma Rektor do oceny i przedstawienia Senatowi. Opracowana wizja b dzie dyskutowana przez wszystkie komisje senackie, a na koƒcu Senat przyjmie lub odrzuci opracowanà w ten sposób wizj rozwoju Uczelni. Senator Jadwiga Wojtasiak zada a kilka pytaƒ, zwiàzanych z kompetencjami Senatu i powo anej komisji, a tak e dotyczàcych udzia u w niej innych cz onków Senatu. Senator Pawe Urbaƒski wyrazi wàtpliwoêç, czy opracowana strategia rozwoju paƒstwa oraz regionu, w kontekêcie obecnych zmian politycznych, mo e byç brana pod uwag przy tworzeniu wizji rozwoju Uczelni. Rektor ponownie stwierdzi, e Senat i jego komisje na pewno b dà szczegó owo rozwa- aç przygotowywanà koncepcj. Informacj o stanie finansowym Uczelni przedstawi a kwestor mgr Barbara Gierszewska-Szrajber, a kanclerz mgr in. Zbigniew Szalaty zagadnienia dotyczàce inwestycji i remontów. Tzw. plomba przy Kolegium Zembala, adaptacja budynku przy ul. Szyd owskiej 50, modernizacja prawego skrzyd a budynku tzw. Fizjologii (I i II ptr.), budowa w Marcelinie budynku doêwiadczalnego z ch odnià, kompleksowa modernizacja sal C i D oraz remont przyleg ych sanitariatów m skich, remonty sal wyk adowych A i B, rozbudowa sieci komputerowej w Coll. Maximum, remonty w akademikach, modernizacja drogi dojazdowej i chodnika do Coll. Maximum to najwa niejsze zrealizowane w tym roku zamierzenia inwestycyjno-remontowe. Wszystkie materia y na ten temat dost pne sà w sekretariacie kanclerza. Senat uchwali przeznaczenie Êrodków ze sprzeda y gruntu w Gorzyniu na budow hali sportowej przy ul. Dojazd (jest ju projekt i pozwolenie na budow hali). Senat przyjà protokó z XXX posiedzenia Senatu poprzedniej kadencji ( aden z cz onków poprzedniego Senatu, nie zasiadajàcy w obecnym, nie wniós zastrze eƒ). W komunikatach prorektor prof. G. Skrzypczak omówi krótko program paêdziernikowego, ósmego ju, Poznaƒskiego Festiwalu Nauki i Sztuki, w którym nasza Uczelnia, jak co roku, bierze walny udzia ; prorektor prof. L. Nogowski m.in. poinformowa o pozytywnej akredytacji, którà z PKA otrzyma nasz kierunek studiów ekonomia (zarówno studia dzienne, jak i zaoczne); Rektor ponowi zaproszenie wszystkich cz onków Senatu na inauguracj roku akademickiego, przypomnia o terminach kolejnych posiedzeƒ Senatu i o uroczystej promocji doktorskiej i habilitacyjnej, a tak e poinformowa, e z okazji Âwi ta Patrona (21 listopada) oficjalnie zostanie oddany do u ytku budynek przy ul. Szyd owskiej 50. W wolnych g osach i wnioskach zapytano o szczegó y przetargu na konserwacj kserokopiarek (prof.z.weber), poinformowano o przyznaniu oceny pozytywnej przez PKA dla realizowanego przez Wydzia Rolniczy kierunku studiów technika rolnicza i leêna (prof. B.Wosiewicz), poruszono (prof. M. Knaflewski) kwesti p atnego parkingu przed Coll. Maximum (odczucia negatywne) i zmieniajàcego si otoczenia Uczelni (odczucia pozytywne), poproszono (in. J. Wojtasiak) dla cz onków Senatu o wykaz podj tych w poprzedniej kadencji Senatu uchwa o sprzeda y gruntów z informacjà o stanie zaawansowania poszczególnych spraw. W opracowywaniu relacji z posiedzenia Senatu korzystano z protoko u, sporzàdzonego przez mgr. Wojciecha Grottela. (ms) 6

9 WYRÓ NIANIE PRAC DOKTORSKICH Artyku dyskusyjny I HABILITACYJNYCH Podczas pe nienia w ostatniej kadencji funkcji przewodniczàcego Wydzia owej Komisji ds. Kadr Naukowych1 pojawi si problem opracowania zasad wyró niania prac doktorskich i habilitacyjnych. Choç do podj cia powa nej dyskusji przez naszà Rad Wydzia u w tej kwestii jeszcze nie dosz o sàdz, e warto podzieliç si swoimi przemyêleniami i propozycjami w tej kwestii. Byç mo e wywo ana tà wypowiedzià dyskusja wp ynie na wypracowanie i przynajmniej pewne ujednolicenie zasad ich wyró niania na naszej Uczelni. Dodatkowym uzasadnieniem podj cia takiej dyskusji jest potrzeba wypracowania systemu wy aniania najlepszych prac doktorskich i habilitacyjnych w zwiàzku z corocznym konkursem uczelnianym na najlepsze prace doktorskie i habilitacyjne, honorowane nagrodà pieni nà JM Rektora ze specjalnego funduszu nagród, a tak e z mo liwoêcià zg aszania wyró niajàcych si prac do nagród Ministra Edukacji Narodowej. Warto w tym miejscu przypomnieç, e JM Rektor przyznaje2 z w asnej inicjatywy jednà nagrod za prac doktorskà (nagroda indywidualna II stopnia) i jednà nagrod za prac habilitacyjnà (nagroda indywidualna I stopnia). Propozycj nagrodzenia takich prac przygotowuje Kapitu a nagrody, bioràc pod uwag wszystkie prace zg oszone do nagród i pozytywnie zaopiniowane przez Rektorskà Komisj ds. nagród ze specjalnego funduszu nagród. Zwróciç nale y tak e uwag, e Centralna Komisja ds. Stopni i Tytu ów ocenia a ostatnio (art. dotar do red r. przyp. red.), e obni y si ogólny poziom prac doktorskich, ale wzros a liczba prac wyró nianych przez rady 3. Warto zatem podjàç prób zbudowania lepszego ni dotychczas, bardziej selektywnego, ale i bardziej obiektywnego, sposobu wyró niania prac doktorskich. Zastanówmy si wpierw czym si wyró nia doktorat i co powinniêmy oceniaç. Trzeba sobie bowiem jasno uêwiadomiç, e ka da rozprawa doktorska, ka dy doktorat czymê si przecie wyró nia spoêród innych. Praca doktorska mo e si bowiem wyró niaç choçby kolorem ok adki, gruboêcià (liczbà stron, obj toêcià za àczników), liczbà cytowaƒ, niestarannoêcià lub wielkà starannoêcià cytowaƒ albo rysunków, szczególnie du à liczbà wzorów matematycznych lub brakiem jakichkolwiek wzorów, mo e si wyró niç pi knoêcià j zyka, itd., itp. Musimy si zatem zdecydowaç, co chcielibyêmy wyró niç w pracy doktorskiej. Byç mo e nale y tak e braç pod uwag (oceniaç) poziom prezentacji pracy podczas samej obrony? Mo na si nawet zastanawiaç, czy nie braç pod uwag b yskotliwych odpowiedzi na pytania recenzentów i tych z sali? Mo e si tak e uwzgl dniaç poziom egzaminów doktorskich? Doktorat mo e si tak e wyró niaç pozycjà promotora, ale to ju zupe nie inne zagadnienie. Sadz jednak, e mo na zaryzykowaç twierdzenie, i w wypadku prac doktorskich o ich wyró nieniu powinien decydowaç tylko i wy àcznie ich poziom naukowy. Spróbujmy teraz zdefiniowaç, co to znaczy praca na wyró niajàcym poziomie naukowym? Ju fakt promowania przez nasze wydzia y tylko prac doktorskich na dobrym poziomie by by powodem do dumy, nale a oby si cieszyç, e tylko takie skutkujà doktoratem. Trzeba odpowiedzieç, czy praca na dobrym poziomie naukowym to ju wystarczajàcy powód do jej wyró nienia czy jednak nie? Jaki zatem poziom musi prezentowaç praca, aby mog a byç istotnie uznana za prac na wyró niajàcym poziomie naukowym? Nie jest chyba atwo odpowiedzieç precyzyjnie na takie pytanie. Spróbujmy zatem troch przybli yç nasz problem. Musi si chyba pojawiç kwestia, spoêród jakich prac wyró niamy? Czy chcemy wyró niaç prace, które zdecydowanie odbiegajà wysokim poziomem od prac doktorskich realizowanych tylko na naszym wydziale? Mo e idzie o prace, które wyró niajà si wêród wszystkich prac doktorskich z danej dyscypliny naukowej w Polsce? Mo e idzie nawet o poziom europejski, czy nawet Êwiatowy? Sàdz, e raz na jakiê czas mo- e si istotnie pojawiç na ka dym wydziale naszej Uczelni praca doktorska (powsta a bez istotniejszych sugestii promotora), która bez wi kszych zmian redakcyjnych, jako praca samodzielna zastanie bez koniecznoêci wi kszych poprawek po recenzjach wydrukowana w czasopiêmie z listy filadelfijskiej. Taka w aênie praca b dzie z pewnoêcià pracà doktorskà wyró niajàcà si Êwiatowym poziomem naukowym, wa koêcià lub aktualnoêcià problematyki, warsztatem naukowym, wnioskami o znaczeniu ponad regionalnym, hipotezami i dojrza o- Êcià naukowà, g bià pomys ów, itp. Oby nam si zdarza a na ka dym naszym wydziale przynajmniej jedna taka praca doktorska na ka de pi ciolecie!!! MyÊl, e nikt z cz onków stosownej rady wydzia u nie b dzie mia wàtpliwoêci, e takà prac nale y wyró niç. Najcz Êciej jednak idzie o wyró nienie prac spoêród tych tylko, które zosta y zrealizowane na wydziale! Zastanówmy si zatem, czy chcielibyêmy wyró niç jednà prac na trzy? Mo e jednà z pi ciu? Mo e jednak dopiero co dziesiàta zas uguje na takie wyró nienie? Pozosta- e sà po prostu przyzwoite, dobre, a byç mo e nawet bardzo dobre. Oczekiwa bym jednak, aby wêród prac doktorskich nie by o prac wyraênie s abych. Najlepiej by oby, gdyby raz do roku ka da rada wydzia u poddawa a ocenie rankingowej wszystkie prace zrealizowane z tego okresu i wybra a najlepszà. To by- aby ta praca, która si wyró ni a poziomem spoêród zrealizowanych, i nale y poczyniç starania, aby uzyska a nagrod rektorskà lub ministerialnà (rada wnioskowa aby o takie wyró nienie). Ocena tych prac powinna wówczas obejmowaç kilka jasno sprecyzowanych kryteriów (pytaƒ), na które odpowiadaliby wszyscy profesorowie i doktorzy habilitowani (lub nie wszyscy, a tylko ci z dziedziny lub nawet dyscypliny naukowej zgodnej z uprawnieniami do nadawania stopnia doktora). Mo e jednak w takim konkursie powinny uczestniczyç wy àcznie tylko te prace, w których recenzent wskaza na zasadnoêç wyró nienia? Je eli jednak proces uznawania pracy za wyró niajàcà powinien zakoƒczyç si na niejawnym posiedzeniu rady wydzia- u, tym zaraz po obronie, a za takim rozwiàzaniem przemawia oby uczestnictwo w obronie recenzentów, a czasami tak e promotora spoza rady wydzia u, wówczas istotnà rol odgrywa sama procedura wy aniania prac wyró nionych i warto jà troch sformalizowaç. Proponowa bym nast pujàce post powanie. Recenzent rozprawy doktorskiej oprócz zdawkowego wniosku o jej wyró nienie w tekêcie recenzji lub ustnego stwierdzenia na samym posiedzeniu rady powinien jednoznacznie stwierdziç, e proponowanà do wyró nienia prac umieêci by w rankingu wszystkich prac doktorskich, w obronach których uczestniczy 7

10 (ju jako samodzielny pracownik naukowy) wêród 10% (mo e 15%) lub przynajmniej 25% najlepszych prac doktorskich. Powinien tak e krótko (ale pisemnie) uzasadniç, co wskazuje na tak wysokà ocen jej poziomu naukowego, e zas uguje ona na wyró nienie. Takie uzasadnienie mog oby znaleêç si oczywiêcie w recenzji, ale wówczas powinien jej towarzyszyç wniosek opracowany na specjalnym arkuszu dotyczàcy wyró nienia pracy. Na tym arkuszu powinny si znaleêç pytania (i byç mo e rubryki do atwego zaznaczenia odpowiedzi), czy recenzowana praca mieêci si wêród 10% (lub 15%) najlepszych, wêród 25% najlepszych, w po owie prac najlepszych, czy byç mo e dopiero w pozosta ej grupie. Mog oby tak e znaleêç si pytanie o liczb doktoratów z okreêlonej dyscypliny, w których uczestniczy recenzent (np. do 5, 5 do 15, powy ej 15, itp.), dla wyrobienia sobie poglàdu na doêwiadczenie recenzenta. Taki wniosek o wyró nienie móg by (lub nie) z o yç tak e promotor pracy. Formularz wniosku o wyró nienie pracy powinien zostaç przyj ty przez rad wydzia u w uchwale o sposobie wyró niania prac doktorskich. Recenzent lub promotor mogliby taki wniosek przedstawiaç dopiero po obronie, a nie koniecznie wraz z recenzjà. Byç mo e nawet dopiero po g osowaniu o nadaniu stopnia doktora. Decyzja nale a aby do wnioskodawców (recenzenci, promotor i byç mo e dziekan?). Mogliby uzale niç swój wniosek od samego przebiegu obrony lub tak e od wyniku g osowania. Wymóg, aby stopieƒ doktora by nadany jednomyêlnie (stosowany przez niektóre rady wydzia u), przed dyskusjà o jej wyró nieniu by by moim zdaniem nieistotny. Je eli zosta sformu- owany wniosek o wyró nienie pracy doktorskiej, dalsze post powanie mog oby przebiegaç nast pujàco. Wszyscy uprawnieni cz onkowie rady wydzia u okreêlaliby, czy poziom dyskutowanej pracy sytuuj jà w grupie 10% (lub 15%) najlepszych, w grupie 25% najlepszych, w po owie prac lepszych, czy w grupie prac pozosta ych. Kwestià podstawowà jest wówczas zdefiniowanie, kiedy taki ranking uznaç za odpowiadajàcy wyró nieniu. W moim przekonaniu mo na by uznaç, e prac nale y wyró niç, jeêli ponad 2/3 oceniajàcych uzna o, e znajduje si ona w grupie najlepszych 10% (15%) prac doktorskich, w obronach których uczestniczyli (ju jako samodzielni pracownicy naukowi). Za podstaw wyró nienia mo na by uznaç tak e takà prac, którà przynajmniej po owa uprawnionych cz onków rady wydzia u uzna a za mieszczàcà si w górnych 10% (15%) i przynajmniej 3/4 cz onków rady 8 umieêci o razem w grupie 10% i 25% najlepszych prac. Jeszcze trudniejszy problem to wyró nianie prac habilitacyjnych z ró nych zresztà powodów. Przedmiotem oceny powinien byç oczywiêcie znowu poziom rozprawy habilitacyjnej. Pami taç jednak nale y, e zgodnie z obowiàzujàcà ustawà o stopniach naukowych (art. 17 ust. 1) rozprawa habilitacyjna powinna stanowiç znaczny wk ad autora w rozwój okreêlonej dyscypliny naukowej. Wyró nienie rozprawy musi byç zwiàzane zatem z ocenà wk adu autora w rozwój tej dyscypliny. Liczba osób, które reprezentujà dyscyplin naukowa i specjalnoêç habilitanta, nawet w àczajàc w to recenzentów, nie jest zwykle liczna i oscyluje wokó kilku (czasami kilkunastu) osób. Czy tylko one mog yby decydowaç o wyró nieniu? To trzeba rozstrzygnàç. Ja widzia bym w tym procesie szczególnà i bardzo odpowiedzialnà rol recenzentów. Ich wniosek (jeêli zgodny) powinien prawie decydowaç, choç samo post powanie mog oby byç podobne, jak przy wyró nianiu doktoratów. Pami taç trzeba jeszcze, e rozpraw habilitacyjnà stanowiç mo e specjalnie opublikowana praca, monotematyczny cykl publikacji kandydata, cz Êç pracy wspó autorskiej, ale tak e zrealizowana praca projektowa i tak e praca nie publikowana (zastrze ona). Taka ró norodnoêç istotnie utrudnia merytorycznà ocen, ale równie jednolitoêç i prostot procedury wyró niania. Najprostsza by aby sytuacja, gdy podstaw habilitacji stanowi monotematyczny cykl publikacji. Je eli zdecydowana wi kszoêç z nich (myêl, e przynajmniej po owa) to samodzielne prace opublikowane w czasopismach z listy filadelfijskiej, to wyró nienie dla mnie nie ulega adnej wàtpliwoêci. JeÊli prace opublikowano w znaczàcych czasopismach o zasi gu krajowym (np. kategorii A wg klasyfikacji KBN, lub zgodnie z rozsàdnà listà rankingowà ustalonà prze rad wydzia u) i pojedyncze w czasopismach z impact factorem to mo na o wyró nieniu dyskutowaç. W obu powy szych sytuacjach o wyró nieniu decydowa oby zatem miejsce wydania (renoma czasopisma), gwarantujàce bardzo merytoryczne recenzje, szeroki zasi g pracy i mo liwoêç podj cia dyskusji naukowej. Je eli by yby to wy àcznie czasopisma tylko o zasi gu krajowym, a zw aszcza lokalnym (uczelniane), to w moim odczuciu spory wk ad autora w rozwój okreêlonej dyscypliny jest oczywiêcie nadal mo liwy (jako podstawa uzyskania habilitacji), ale czy taka rozprawa mo e byç uznana za wyró niajàcà? Mo e byç oczywiêcie pracà bardzo dobrà, dobrà czy przyzwoità, ale chyba jednak nie wyró niajàcà. Ta kwestia mo e oczywiêcie zale eç od dyscypliny i specjalnoêci kandydata. Nie wszystkie dyscypliny majà bowiem równy dost p do czasopism o takim samym zasi gu (z takim samym impact factorem). Do du o trudniejszej sytuacji dochodzi, gdy mamy dyskutowaç o wyró nieniu rozprawy habilitacyjnej wydawanej jako specjalna rozprawa, drukowanej z regu y we w asnych czasopismach uczelnianych, z uwagi choçby na szybkoêç druku. Ich nak ad i zasi g jest z regu y niezbyt wielki, choç coraz cz Êciej drukowane sà one po angielsku (niektóre majà nawet zagranicznych recenzentów wydawniczych), a mo liwoêci dyskusji naukowej praktycznie adne. JeÊli si nawet pojawià dyskusje, cytowania czy merytoryczne nawiàzania, to zwykle doêç d ugo po kolokwium habilitacyjnym. Wyró nienie takiej pracy jest ponadto tym trudniejsze im mniej przewodów habilitacyjnych przeprowadzi a rada wydzia u. Powtórz zatem, e istotne tu powinno byç zdanie recenzentów. Zapisy w nowej ustawie prawo o szkolnictwie wy szym zmieniajàce ustaw o tytule naukowym i stopniach naukowych zmienià tutaj istotnie i na szcz Êcie sytuacj. Dwóch recenzentów przewodu habilitacyjnego spoêród czterech desygnowanych b dzie bowiem przez Centralnà Komisj ds. Stopni i Tytu ów. Samà procedur wyró niania na radzie wydzia u mo na by wzorowaç na sposobie wyró niania prac doktorskich. Trzeba na koniec wspomnieç jeszcze, e na wyró nienie rozprawy habilitacyjnej nie mo e wp ywaç pozosta y dorobek habilitanta (ten poza rozprawà, który tak e musi byç znaczàcy), ani jego inne osiàgni cia dydaktyczne czy organizacyjne. Nie powinien mieç tak e wp ywu sam przebieg kolokwium czy wyk adu habilitacyjnego. Decydowaç musi poziom rozprawy habilitacyjnej i jej wk ad w danà dyscyplin naukowà. prof. dr hab. Bogdan J. Wosiewicz 1 W kadencji na Wydziale Melioracji i In ynierii Ârodowiska, 2 Zarzàdzenie nr 97/2004 Rektora AR w Poznaniu z 7 wrzeênia 2004 roku ( 12). 3 Z pisma prof. dr. hab. Stanis awa Kostrzewy, cz onka CKds.SiT z dnia 7 kwietnia 2004 roku do dziekanów wydzia ów akademii rolniczych posiadajàcych uprawnienia do doktoryzowania w zakresie kszta towania Êrodowiska

11 NOWI PROFESOROWIE Chocia jestem Tatarkà krymskà, urodzi am si w Andi anie (ZSRR, obecnie Republika Uzbekistanu) i tam sp dzi- am swoje m ode lata. W 1969 roku podj am nauk w Andi aƒskim Instytucie Uprawy Bawe ny. Po pierwszym roku studiów skierowano mnie na kontynuowanie nauki do Moskiewskiego Instytutu Hydromelioracyjnego, który ukoƒczy- am w 1974 roku jako stypendystka naukowa z wyró nieniem, ze specjalnoêcià melioracji wodnych. W latach realizowa am studia aspiranckie (doktoranckie) w Katedrze Budowli Hydrotechnicznych Moskiewskiego Instytutu Hydromelioracyjnego. W okresie od lutego do paêdziernika 1978 roku pracowa am w sektorze naukowym Moskiewskiego Instytutu Hydromelioracyjnego icentralnym Biurze Studiów i Projektów Budownictwa Wodnego Hydroprojekt, po czym wyjecha am wraz z m em do Polski. Trzy lata póêniej podj am prac w Katedrze Melioracji Rolnych i LeÊnych (obecnie Katedra Melioracji, Kszta towania Ârodowiska i Geodezji) na Wydziale Melioracji Wodnych (obecnie Wydzia Melioracji i In ynierii Ârodowiska) Akademii Rolniczej w Poznaniu. Stopieƒ naukowy doktora nauk technicznych otrzyma am w 1982 roku wwyniku uchwa y Rady Wydzia u Melioracji Wodnych SGGW Akademii Rolniczej w Warszawie za obron rozprawy doktorskiej pt. Charakterystyka hydrauliczna komór t umiàcych za zamkni ciami sto kowymi", której promotorem by prof. dr. in. A. bikowski. W 1993 roku uzyska am obywatelstwo polskie. Stopieƒ naukowy doktora habilitowanego nauk rolniczych w zakresie kszta towania Êrodowiska, dyscypliny hydrologia i gospodarka wodna, nada a mi Rada Wydzia u Melioracji i In ynierii Ârodowiska Akademii Rolniczej we Wroc awiu w dniu 24 lutego 1998 roku na podstawie oceny ogólnego dorobku naukowego i przed o onej rozprawy habilitacyjnej pt. Przesiàki w bilansie wodnym stawów rybnych. W trakcie pracy w Katedrze odby am kilka sta y naukowych i zawodowych, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, a tak e ukoƒczy am kursy podnoszàce moje kwalifikacje. Mojà specjalnoêcià naukowà jest hydrologia i gospodarka wodna. Na mój dotychczasowy dorobek naukowy sk ada si 112 pozycji, w tym 63 prace opublikowane, z których 46 to oryginalne prace twórcze. Prace zosta y opublikowane w znaczàcych dla nauki i praktyki wydawnictwach krajowych i zagranicznych, takich jak: Hydrological Sciences Journal, Water Science and Technology czy zeszyty naukowe uczelni oraz PAN. Jestem wspó autorkà wzoru u ytkowego przyrzàdu do pomiaru wodoprzepuszczalnoêci gruntów dna i skarp zbiorników wodnych. Podejmowana problematyka badawcza dotyczy a zagadnieƒ: opracowania konstrukcji komory t umiàcej za zamkni ciem sto kowym w budowlach wodnych; oceny zasobów wodnych w uj ciu iloêciowym i jakoêciowym w ma ych zlewniach nizinnych; opracowania zasad optymalizacji gospodarki wodnej w stawach rybnych ze szczególnym uwzgl dnieniem przesiàków ze stawów; okreêlenia wp ywu gospodarowania wodà w stawach na odp yw ze zlewni; oceny wp ywu eksploatacji stawów rybnych (karpiowych) na stosunki wodne terenów przyleg ych, prognozowania wp ywu gospodarki rybackiej na jakoêç wód w zlewni. Za swoje szczególne osiàgni cia uwa- am: opracowanie szczegó owych bilansów wodnych trzech obiektów stawowych Pojezierza Wielkopolskiego i wykazanie, e straty filtracyjne przez groble i dno stawów rybnych mogà stanowiç od 45 do 73 % rozchodów w bilansie wodnym tych stawów. Efektem tych badaƒ by y praktyczne zalecenia dotyczàce budowy nowych i eksploatacji starych stawów, okreêlenie wp ywu osadów dennych na wodoprzepuszczalnoêç dna stawów i jakoêç wód przesiàkajàcych, stwierdzenie, e stawy, wykorzystane do ekstensywnego lub ma o intensywnego chowu ryb, mogà skutecznie eliminowaç z wody zwiàzki biogenne, wykazanie zale noêci mi dzy stanem iloêciowym i jakoêciowym wód gruntowych terenów przylegajàcych do stawów z cyklicznym nape nieniem i opró nieniem stawów, ocen wp ywu kolmatacji piasku zawiesinà na przepustowoêç z ó trzcinowych o przep ywie podpowierzchniowym, s u àcych do oczyszczania Êcieków bytowych, opracowanie metodyki obliczeƒ hydraulicznych niecki infiltracyjnej do podziemnego rozsàczania wód opadowych, pochodzàcych z deszczów nawalnych. Prof. dr hab. Sad ide Murat-B a ejewska Katedra Melioracji, Kszta towania Ârodowiska i Geodezji W latach uczestniczy am jako g ówny wykonawca w projekcie badawczym KBN pt. Bilans biogenów w agrosystemach Wielkopolski w aspekcie ochrony jakoêci wód na przyk adzie zlewni Samicy St szewskiej. W okresie w àczy am si do badaƒ w ramach mi dzynarodowego projektu Environmental Management of Rural Landscape we wspó pracy z Zak adem Badaƒ Ârodowiska Rolniczego i LeÊnego PAN w Poznaniu oraz Cornell University (USA). Ponadto, w latach by am wspó wykonawcà w projekcie badawczym realizowanym w ramach 5 Programu Ramowego Unii Europejskiej pt. Standardisation of river classifications. Wykona am tak e szereg ekspertyz i projektów na zlecenie jednostek gospodarczych. Bra am czynny udzia w promowaniu nauki poprzez uczestnictwo w konferencjach zarówno krajowych, jak i zagranicznych (23 referaty na konferencjach krajowych i 4 na mi dzynarodowych). Stara am si i staram aktywnie uczestniczyç w procesie kszta cenia m odej ka- 9

12 Tego dnia uroczyêcie otwarto nowy budynek naukowo-dydaktyczny Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego przy ul. Szyd owskiej 50 (naro nik ul. Wo yƒskiej). 21 listopada 1870 roku otwarto bowiem w abikowie pod Poznaniem Wy szà Szko Rolniczà im. Haliny, której inicjatorem i fundatorem by hr. August Cieszkowski, wybitny filozof, mecenas nauki i edukacji rolniczej, osiad y w podpoznaƒskiej Wierzenicy. Szko a ta da a poczàtek wy szej edukacji rolniczej wwielkopolsce i by a fundamentem powo anego w 1919 r. na Uniwersytecie Poznaƒskim Wydzia u Rolniczo-LeÊnego, z którego wywodzi si nasza obecna Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego. Âwi to Patrona Uczelni, nawiàzujàce do daty za o enia abikowskiej szko y, zosta o ustanowione uchwa à Senatu AR w ubieg ym roku. Oddany do u ytku budynek, zosta w 2004 r. zakupiony od Instytutu Technologii Drewna i adaptowany do potrzeb Katedry Gleboznawstwa i Katedry Mikrobiologii Rolnej, które gnieêdzi y si dotychczas w ciasnych i nieprzystosowanych do 21 listopada nowoczesnych warunków nauczania i prowadzenia badaƒ naukowych pomieszczeniach. Uczelnia zyska a 30 sal wyk adowych, seminaryjnych i laboratoriów, w tym sal wyk adowà na 100 miejsc, a àcznie 2000m2 powierzchni u ytkowej. Koszt zakupu budynku, adaptacji oraz zakupu mebli i wyposa enia laboratoryjnego wyniós blisko 7 mln z, w tym 4 mln z stanowi- a dotacja z MENiS, a reszta to Êrodki w asne Akademii. W oficjalnym przekazaniu budynku uczestniczy JM Rektor prof. Erwin Wàsowicz, oraz w adze rektorskie, dziekaƒskie i administracyjne Uczelni, cz onkowie Senatu, pracownicy oraz goêcie, a wêród nich wicemarsza ek woj. wielkopolskiego Józef Lewandowski i wicewojewoda wielkopolski Jerzy B oszyk. (ms) NOWI PROFESOROWIE dry naukowej. By am promotorem pracy doktorskiej dr in. Jolanty Kujawy pt. Wp yw gospodarowania wodà w stawach rybnych na odp yw ze zlewni (2004 r.) oraz dr. in. Mariusza Sojki pt. Gospodarowanie zasobami wodnymi w zlewni rzeki Ma ej We ny w aspekcie zrównowa onego rozwoju (2005 r.) By- am recenzentem siedmiu rozpraw doktorskich i jednej habilitacyjnej. Du o czasu i uwagi poêwi cam dzia- alnoêci dydaktycznej. W ostatnich latach prowadzi am wyk ady i çwiczenia z nast pujàcych przedmiotów: Hydrologia, Hydrologia i gospodarka wodna, Hydrologia dynamiczna, Stawy rybne, Ma a retencja wodna, Monitoring zasobów wodnych, Zasoby wodne zlewni rolniczych i leênych (przedmiot z projektem in ynierskim). Ponadto prowadz seminaria dyplomowe in ynierskie i magisterskie na stacjonarnych i zaocznych studiach. Sama równie ciàgle si dokszta cam, m. in. uczestniczàc corocznie (od 1983 r.) w Szkole hydrologicznej Komitetu Gospodarki Wodnej PAN, Wspó czesne zagadnienia hydrologii. Do prowadzonych zaj ç dydaktycznych przygotowa am nowe (autorskie) programy nauczania, dostosowane do kierunków studiów i specjalizacji, wzbogacane systematycznie zestawami foliogramów, programów i pokazów komputerowych itp. Na bie àco aktualizuj wiedz przekazywanà studentom, szczególnie w zakresie wspomagania komputerowego przy obliczeniach zasobów wodnych zlewni rzecznych. 10 W latach bra am aktywny udzia w programie edukacyjnym TEMPUS (projekty EWA-RING, SWARP, CURTS i INQA). Rezultatem tych dzia aƒ by o zmodyfikowanie programów nauczania prowadzonych przedmiotów. W ramach programu TEMPUS JEP INQA uczestniczy am w przygotowaniu koncepcji systemu wewn trznej kontroli jakoêci nauczania, a tak e bra am udzia w pilota owym wdro eniu tego systemu. W ramach programu TEMPUS JEP CURTS bra am udzia we wprowadzaniu systemu ECTS (European Credit Transfer System) na Wydziale Melioracji i In ynierii Ârodowiska. Obecnie uczestnicz jako ekspert w kilku edukacyjnych projektach unijnych skierowanych na wschód. Jestem promotorkà 45 prac magisterskich, w tym 40 prac na kierunku In ynieria Ârodowiska, 1 na kierunku Biotechnologia i 4 na kierunku Ochrona Ârodowiska. By am tak e opiekunem naukowym 26 prac in ynierskich. W latach by am cz onkinià Senatu naszej Uczelni. Od 10 lat jestem cz onkinià Rady Wydzia u Melioracji i In- ynierii Ârodowiska. Pracowa am w sta- ych komisjach wydzia owych: od 1990 do 2005 roku by am cz onkinià Komisji ds. Nauki, od 1996 roku jestem cz onkinià Komisji ds. Planów i Programów Studiów, a od 2003 roku jej przewodniczàcà. Ponadto by am przewodniczàcà Wydzia owej Komisji Wyborczej (1999 do 2002), cz onkinià Wydzia owej Komisji Rekrutacyjnej w latach 1998, 1999, 2001, 2003, a tak e czynnie uczestniczy am w wielu komisjach doraênych, m. in.: w6 komisjach ds. przewodów doktorskich; w 5 komisjach konkursowych zwiàzanych z zatrudnieniem asystentów i adiunktów. Bra am czynny udzia w pracach zwiàzanych z organizacjà krajowych konferencji organizowanych przez Wydzia, pt. Przyrodnicze i Techniczne Problemy Kszta towania Ârodowiska Rolniczego. By am cz onkinià Rady Programowej miesi cznika AR "WieÊci Akademickie" w latach Aktywnie dzia am tak e poza Uczelnià. Jestem cz onkinià Sekcji In ynierii Ârodowiska Komitetu Melioracji i In ynierii Ârodowiska Rolniczego (1996 -) i Sekcji Hydrologii Komitetu Gospodarki Wodnej PAN (2004 -). Jestem tak e cz onkinià kilku organizacji i stowarzyszeƒ naukowych. W okresie pracy na Uczelni za osiàgni cia w dziedzinie naukowej, naukowo badawczej, dydaktyczno wychowawczej i organizacyjnej otrzyma am Z oty Krzy Zas ugi i by am 15 razy wyró niana nagrodami JM Rektora. W dniu 14 czerwca br. Prezydent RP Aleksander KwaÊniewski, na wniosek Rady Wydzia- u Melioracji i In ynierii Ârodowiska naszej Uczelni nada mi tytu naukowy profesora. Obok pracy naukowej du o zadowolenia daje mi ycie rodzinne jestem matkà dwóch doros ych córek: Aliny (27) i Kamili (20). Moim hobby sà kuchnie Êwiata i podró e ostatnio prawie co roku na Krym. Sad ide Murat-B a ejewska

13 Âwi to Patrona Uczelni Rektor i dziekan podkreêlali zaanga owanie w adz administracyjnych i kwestury w ka dym momencie zakupu i adaptacji obiektu Szyd owska 50 Rektor, prof. Erwin Wàsowicz oraz dziekan Wydzia u Rolniczego i kierownik Katedry Gleboznawstwa prof. Andrzej Mocek wprowadzili zebranych w szczegó y tej inwestycji Nowe wn trza poêwi ci proboszcz so acki ks. Marian Miko ajczak Laboratorium Katedry Gleboznawstwa obejrzeli m.in. prof. Ma gorzata Maƒka (z lewej), in. Jadwiga Wojtasiak i dr Cezary Beker Tak wyglàdajà pokoje do pracy naukowej Wicemarsza ek (drugi od prawej) i wicewojewoda w rozmowie z prof. Aleksandrà Sawickà, szefowà Katedry Mikrobiologii Rolnej i prof. Zbigniewem Brodà, kierownikiem Katedry Genetyki i Hodowli RoÊlin fot. Urszula Mojsiej 11

14 PROMOCJA DOKTORSKA W adze AR z JM Rektorem prof. Erwinem Wàsowiczem Habilitanci I tury promocji Raz w roku, na naszej Uczelni wr czane sà uroczyêcie dyplomy doktora habilitowanego oraz doktora zdobywcom tych stopni naukowych od ostatniej promocji. 18 listopada w Kolegium Rungego Rektor prof. Erwin Wàsowicz wraz z gronem w adz rektorskich i dziekaƒskich, w obecnoêci promotorów, pracowników Uczelni, a tak e rodzin beneficjentów, dokona tego symbolicznego i wa nego dla Uczelni aktu. Jego wielowàtkowe znaczenie Rektor podkreêli w swoim wystàpieniu: Szanowni Paƒstwo, Tradycyjna ju uroczystoêç, podczas której zostanà wr czone dyplomy doktora habilitowanego i doktora, ma dziê szczególnà wymow. Po raz pierwszy bowiem àczy si ze Âwi tem Patrona naszej Uczelni Augusta Cieszkowskiego. Akademia podkreêla w ten sposób zas ugi swego Patrona dla powstania i rozwoju rolniczego szkolnictwa wy szego w Wielkopolsce. Poczàtki te, jak UroczystoÊç prowadzi prorektor prof. Janusz Nowacki Âlubowanie doktorantów 12

15 I HABILITACYJNA 2005 wszystkim wiadomo, wià à si z za o onà 21 listopada 1870 roku w abikowie Szko à Rolniczà im. Haliny. Od tego czasu dzia alnoêç badawczà i edukacyjnà kontynuujà kolejne pokolenia naukowców zdobywajàcych tu stopnie i tytu y. Dzisiejsza uroczystoêç, prawie w przededniu Âwi ta Patrona (21 listopada), to jeden z najwa niejszych dni w kalendarium Uczelni. Jest cz Êcià tradycji Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, sk adowà jej to samoêci i wyrazem jej misji. Jest Êwiadectwem realizowania przez Uczelni zadaƒ, do których zosta a powo ana. Nale y do nich równie kreowanie kadry naukowej, czego wyrazem jest wr czanie dyplomów doktora habilitowanego, a m odym naukowcom dyplomów doktora. Wtym miejscu chcia bym Paƒstwu przytoczyç par liczb. Od listopada ubieg ego roku wypromowano 90. doktorów i 13. doktorów habilitowanych. Ponadto dwoje naszych pracowników uzyska o habilitacj poza Uczelnià. To samo dotyczy czterech doktorów. Wobec tak znacznego wzrostu liczby naszej kadry naukowej, od ubieg ego roku uroczystoêç wr czania dyplomów odbywa si w dwóch turach. W I cz Êci zostanà wr czone dyplomy osobom z wydzia ów: Rolniczego, LeÊnego oraz Nauk o ywnoêci i ywieniu. W II cz Êci zostanà wr czone dyplomy osobom z wydzia ów: Hodowli i Biologii Zwierzàt, Technologii Drewna, Ogrodniczego oraz Melioracji i In ynierii Ârodowiska Praca doktorska uwieƒczona pomyêlnà obronà jest przekroczeniem pewnej wa nej granicy. Pierwszym krokiem ku tej granicy by o sformu owanie problemu badawczego, potem cz sto trud laboratoryjny i nieustanne Êledzenie literatury, wreszcie opisanie wyników przebytej drogi, chwile zwàtpieƒ i optymizmu. Drog t odbywa z ka dym z Paƒstwa Wasz promotor, który przystawi pierwszà piecz ç wa noêci, potwierdzonà potem przez recenzentów. Tak oto uzyskaliêcie Paƒstwo stopieƒ naukowy, a dzisiejsza promocja jest uroczystym pasowaniem na ten stopieƒ. Od tego momentu Paƒstwo jako doktorzy stajecie si cz onkami spo ecznoêci nauki. Witam Was w tym gronie i gratuluj. Zwracam si równie do Paƒstwa doktorów habilitowanych. StaliÊcie si w pe ni samodzielnymi pracownikami nauki. Wasze kompetencje zosta y potwierdzone przez Centralnà Komisj ds. Stopni i Tytu ów. Ten niewàtpliwy sukces osobisty ma równie bardzo wa ne znaczenie dla rozwoju Uczelni. Na tej grupie pracowników naukowych spoczywa obowiàzek wytyczania nowych kierunków nauki oraz kreowanie nast pnych doktorów i absolwentów Uczelni. Z tej grupy wywodzi si tak e grono profesorskie. Chcia bym, byêcie Paƒstwo do àczyli do niego w nieodleg ej przysz oêci. Wszystkim bohaterom dzisiejszej uroczystoêci serdecznie gratuluj i sk adam yczenia kolejnych sukcesów. W gronie promotorów tym razem rekordzistà okaza si prof. dr hab. Zbigniew Broda, którego czworo doktorantów odebra o dyplomy doktorskie w trakcie omawianej uroczystoêci. Wed ug wydzia ów statystyka promocji wyglàda nast pujàco: Wydzia Rolniczy 1 habilitacja i 28 doktoratów, Wydzia LeÊny 9 doktoratów, Wydzia Nauk o ywnoêci i ywieniu 3 habilitacje i 11 doktoratów, Wydzia Hodowli i Biologii Zwierzàt 1 habilitacja i 17 doktoratów, Wydzia Technologii Drewna 4 habilitacje i 4 doktoraty, Wydzia Ogrodniczy 3 habilitacje i 15 doktoratów, Wydzia Melioracji i In ynierii Ârodowiska 1 habilitacja i 6 doktoratów. 6 osób uzyska o stopnie naukowe na innych uczelniach Rektor wr czy tym naukowcom listy gratulacyjne. Wyk ady habilitacyjne wyg osili: dr hab. Danuta Górecka pt. Warzywa i owoce jako êród o sk adników funkcjonalnych oraz dr hab. Krzysztof Szoszkiewicz pt. Bioindykacja Êrodowiska aktualnym wyzwaniem dla nauki i praktyki. Wystàpi chór Coro da Camera pod dyr. Barbary Dàbrowskiej-Silskiej. (ms) Prof. Z. Broda wypromowa ostatnio 4. doktorów! Dyplom doktorski odebra dr in. Maciej Sydor Toast za pomyêlnoêç m odej kadry naukowej Dyplom doktorski odebra dr in. Maciej Sydor (na wózku) fot. Zbigniew Ko tuniak 13

16 KATEDRA FIZJOLOGII I BIOCHEMII Zmodernizowana sala wyk adowa na 100 miejsc Prof. K.Nowak mówi o historii Katedry Ks. Marian Miko ajczak poêwi ci nowe miejsca pracy i nauki Dotychczasowi kierownicy Katedry Katedra w nowych pomieszczeniach pracuje ju od kilku tygodni Demonstracja mo liwoêci tablicy interaktywnej Media (tvp, radio, prasa) w akcji Rektor przy ultranowoczesnym mikroskopie Zeissa fot. Urszula Mojsiej 14

17 ZWIERZÑT PO REMONCIE Wywiad dla radia Merkury 2grudnia uroczyêcie oddane zosta y do u ytku wyremontowane pomieszczenia Katedry, w cz Êci jej dotychczasowe, w cz Êci uzyskane po Katedrze Mikrobiologii Rolnej, która przenios a si do nowego budynku przy ul. Szyd owskiej 50. Tym samym i Uczelnia wzbogaci a si o kolejnych kilkanaêcie nowoczesnych sal dydaktycznych i laboratoriów, doskonale wyposa onych w aparatur naukowà i dydaktycznà. M.in. zainstalowano jedynà w poznaƒskich paƒstwowych szko- ach wy szych tablic interaktywnà, pozwalajàcà na korzystanie w trakcie seminarium z zasobów internetu, komputera i materia ów wyk adowcy oraz ich aktywnà obróbk. Dzi ki dotacji celowej w wys. 2,9 mln z otrzymanej w 2004r. z ówczesnego Komitetu Badaƒ Naukowych, jako wyraz uznania dla osiàgni ç naukowych Katedry, modernizacja obj a wymian 70. okien, wszystkich pionów z mediami, likwidacj p yt azbestowo-cementowych z korytarzy i sali wyk adowej, ca kowite wyposa enie w nowe meble i cz Êciowo w dodatkowà aparatur naukowo-badawczà i dydaktycznà, sanitariaty (ogó- em zmodernizowano 700m2). Dzi ki modernizacji poprawiono w zasadniczy sposób warunki dydaktyki i badaƒ naukowych, prowadzonych przez Katedr. Katedra Fizjologii i Biochemii Zwierzàt wykonuje obecnie, oprócz badaƒ w asnych i statutowych, kilka grantów badawczych, m.in. nt. wp ywu ró nych sk adników pokarmowych na przemian materii i wydzielanie oraz rozpoznawanie hormonów u zwierzàt i cz owieka (endokrynologia eksperymentalna). Katedra skupia 4. samodzielnych pracowników naukowych, 4. adiunktów i asystentów, 8. doktorantów, aktywnie uczestniczàcych w pracach naukowych Katedry i w dydaktyce oraz kilkunastu, jak co roku, magistrantów. Kierownikiem Katedry jest prof. dr hab. Krzysztof Nowak. W tym wa nym dla Katedry, Wydzia u Hodowli i Biologii Zwierzàt oraz Uczelni wydarzeniu wzi y udzia w adze rektorskie z Rektorem prof. Erwinem Wàsowiczem, administracyjne z kanclerzem mgr. in. Zbigniewem Szalatym, dziekaƒskie z dziekanem prof. Zdzis awem Wilkaƒcem, goêcie z bratnich katedr i wydzia ów krajowych uczelni rolniczych, pracownicy i studenci. (ms) Wtym roku Wydzia LeÊny uczci 80-lecie urodzin oraz 56 lat pracy naukowej Profesora dr. hab. Jacka Michalskiego organizujàc wraz z Regionalnà Dyrekcjà Lasów Paƒstwowych w Poznaniu konferencj naukowà pt. Owady leêne ich rola i znaczenie. Pierwsza cz Êç konferencji odby a si wkolegium Rungego, gdzie z Jubilatem spotka y si w adze Uczelni, przedstawiciele spo ecznoêci akademickiej z ró nych Wydzia ów oraz liczni zaproszeni goêcie. PoÊród obecnych byli cz onkowie instytucji naukowych i naukowo-technicznych z ca ej Polski oraz z zagranicy, reprezentanci towarzystw naukowych, jak i przedstawiciele administracji Lasów Paƒstwowych. Konferencj otworzy dziekan Wydzia- u LeÊnego prof. dr hab. Les aw abudzki oraz wyst p Zespo u Tr baczy MyÊliwskich Venator. Nast pnie g os zabra Rektor naszej Uczelni prof. dr hab. Erwin Wàsowicz, gratulujàc Jubilatowi wspania- ych osiàgni ç naukowych i zwiàzanego z tym uznania naukowców oraz praktyków. PodkreÊli te du e znaczenie uroczystego obchodzenia tego rodzaju jubileuszy dla integracji Êrodowiska naukowego oraz podtrzymania wi zi mi dzy nauczycielami akademickimi i ich wychowankami. Osiàgni cia prof. Jacka Michalskiego, a tak e zainteresowania i pasje pozazawodowe omówili w kolejnych wystàpieniach: dziekan prof. Les aw abudzki, kierownik Katedry Entomologii LeÊnej AR w Poznaniu dr hab. Ignacy Korczyƒski, kierownik Katedry Entomologii Le- Jubileusz 80-lecia urodzin Profesora Jacka Michalskiego Ênej AR w Krakowie prof. Jerzy J. Starzyk, zast pca nadleêniczego nadl. opuchówko mgr in. Tomasz M. Sobalak. Prof. dr hab. J. Michalski jest znanym i wysoko cenionym zarówno w kraju, jak i zagranicà entomologiem, wybitnym specjalistà w zakresie taksonomii, systematyki, biologii oraz ekologii chrzàszczy z rodziny kornikowatych, a tak e towarzyszàcej im entomofauny. Doktoryzowa si w 1962 r. na podstawie rozprawy pt. Biologia gatunku Scolytus (Scolytochelus) ensifer Eichh. (Coleoptera, Scolytidae). Stopieƒ doktora habilitowanego nauk leênych uzyska w 1969 r. na podstawie dorobku naukowego i rozprawy pt. Rewizja palearktycznych gatunków z rodzaju Scolytus Geoffr. (Coleoptera, Scolytidae). Tytu naukowy profesora nadzwyczajnego przyznano Mu w roku 1987, gdy wczeêniej z podj ciem pozytywnej decyzji z przyczyn pozanaukowych zwleka a najwa niejsza, nieistniejàca ju organizacja. Profesor posiada bardzo bogaty oraz wartoêciowy, zarówno pod wzgl dem poznawczym jak i aplikacyjnym, dorobek naukowy publikowany w wiodàcych czasopismach krajowych i zagranicznych, a tak e prezentowany na licznych sympozjach i kongresach. Jest autorem ponad 200 opublikowanych prac naukowych, dotyczàcych g ównie korników wyst pujàcych na drzewach leênych oraz zwiàzanych z kornikami parazytoidów i drapie ców. 15

18 Jubileusz 80-lecia urodzin Profesora Jacka Michalskiego 16 Jest autorem lub wspó autorem 9 opracowaƒ ksià kowych, w tym pierwszego w Polsce podr cznika akademickiego Entomologia leêna z zarysem akarologii i Encyklopedii Ochrony RoÊlin, a tak e autorem wielu recenzji prac doktorskich, habilitacyjnych, opinii na tytu profesora, opinii wydawniczych, rozpraw naukowych i podr czników. Posiada w swym dorobku równie opracowania ksià kowe dotyczàce tematyki owieckiej, co jest wynikiem jego du ej aktywnoêci na tym polu. Potrafi efektywnie àczyç terenowe badania entomologiczne z pasjà myêliwskà. Kierowa realizacjà wielu tematów badawczych, w tym zleconego przez Departament Rolnictwa USA. Opisa 5 nowych dla nauki gatunków i 2 odmiany korników, jest wspó autorem opisu czterech nowych dla wiedzy gatunków roztoczy. Wielokrotnie w celach naukowych wyje d a do krajów Azji, Europy i Ameryki Pó nocnej. Profesor J. Michalski prowadzi wyk ady i çwiczenia z przedmiotu entomologia leêna na studiach stacjonarnych i zaocznych, a tak e wyk ady specjalizacyjne z wybranych zagadnieƒ systematyki zwierzàt. Pod Jego kierunkiem wykonano oko o 70 prac magisterskich, by promotorem 2 ukoƒczonych prac doktorskich. Jest wspó autorem nagrodzonego przez ministra podr cznika akademickiego i skryptów do çwiczeƒ. Bardzo aktywnie wspó pracowa ze studenckim ruchem naukowym, za co zosta odznaczony Z otà Odznakà Ko a LeÊników i wybrany honorowym cz onkiem Ko a LeÊników. Prof. J. Michalski przez ca y okres pracy naukowej i dydaktycznej zwiàzany by z naszà Uczelnià, pracujàc kolejno na wszystkich stanowiskach, do stanowiska profesora zwyczajnego w àcznie. W latach pe ni funkcj wicedyrektora Instytutu Ochrony Lasu WSR i AR w Poznaniu, a w latach kierownika Katedry Entomologii LeÊnej. By cz onkiem lub przewodniczàcym wielu komisji uczelnianych i wydzia owych oraz cz onkiem Senatu. Bardzo aktywnie uczestniczy i niejednokrotnie nadal uczestniczy w pracach licznych towarzystw naukowych oraz gremiów opiniodawczych, mi dzy innymi Komisji Nauk Rolniczych Wydzia u Przyrodniczego Polskiej Akademii Umiej tno- Êci w Krakowie, Rad Naukowych parków narodowych, Polskiego Towarzystwa Entomologicznego, Polskiego Towarzystwa LeÊnego. Profesor nadal wspiera swym doêwiadczeniem zespo y ekologów i praktyków podejmujàcych niekiedy trudne decyzje, zwiàzane z cz stymi zagro eniami drzewostanów przez szkodliwe owady. Warto podkreêliç, e w uznaniu zas ug Profesora Jego nazwiskiem nazwano dwa nowe dla wiedzy taksony stawonogów niewielu naukowców polskich zosta o uhonorowanych w ten sposób. Profesor jest laureatem wielu nagród i wyró nieƒ, Prof. dr hab. Jacek Michalski w tym nagrody Ministra Ochrony Ârodowiska, Zasobów Naturalnych i LeÊnictwa za ca okszta t prac nad ochronà lasu i parków narodowych, dyplomu uznania Departamentu Rolnictwa USA za badania naukowe, nagrody Ministra OÊwiaty i Szkolnictwa Wy szego za wyró niajàcy si podr cznik, nagrody Ministra OÊwiaty i Szkolnictwa Wy szego za prac habilitacyjnà, nagrody Wydzia u Nauk Rolniczych i LeÊnych Polskiej Akademii Nauk za rozpraw naukowà. Podczas uroczystoêci prorektor AR prof. dr hab. Janusz Nowacki, jako prezes Polskiego Towarzystwa Entomologicznego, sk adajàc gratulacje tak e wysoko oceni wk ad Jubilata w rozwój entomologii leênej. Znaczàcym akcentem by o wr czenie Profesorowi za wa ny i d ugotrwa y wk ad w rozwój leênictwa na polu ochrony lasu medalu przyznanego przez czeski Instytut Badawczy Gospodarstwa Le- Ênego i owiectwa. Natomiast Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Paƒstwowych w Poznaniu mgr in. Piotr Grygier, wimieniu w asnym i pozosta ych przyby- ych na konferencj dyrektorów Regionalnych Dyrekcji Lasów Paƒstwowych, dzi kujàc za wspieranie czynnej ochrony drzewostanów wr czy Jubilatowi Kordelas LeÊnika Polskiego. Tego samego dnia, w godzinach popo- udniowych, w OÊrodku Szkoleniowym Lasów Paƒstwowych w Puszczykowie rozpocz o si sympozjum naukowe. Przed poczàtkiem obrad Jubilat zasadzi pamiàtkowego buka. Wyst powali przedstawiciele praktyki, naukowcy z wydzia ów leênych w Krakowie i Poznaniu, przedstawiciele Instytutu Badawczego LeÊnictwa, parków narodowych, poznaƒskiego Uniwersytetu, Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Ochrony RoÊlin. Spotkanie referatowe w takim gronie by o nadzwyczaj interesujàce. Wachlarz tematyczny referatów by bardzo szeroki. DowiedzieliÊmy si, co mo e zagra aç w najbli szych latach naszym lasom, co wp ywa na ró norodnoêç grzybów owadobójczych w lasach, co to jest pleƒ i wiele innych rzeczy. Na zakoƒczenie wyraziliêmy pod adresem Jubilata uznanie i wdzi cznoêç za bardzo udane sympozjum, w du ej mierze dzi ki temu i zgromadzi wokó siebie tak wielu specjalistów z ró nych oêrodków. yczyliêmy Mu niemalejàcej si- y charakteru, zdrowia oraz zapa u niezb dnego dla realizacji dalszych planów. Ignacy Korczyƒski W imieniu leêników wystàpi dyrektor Regionalnej Dyrekcji LP w Poznaniu mgr in. Piotr Grygier 2x fot. Piotr Strzeliƒski

19 Zespó Tr baczy MyÊliwskich Venator z gospodarzem Parafii Hubertus u Êw. Jana Vianney listopada 2005 roku, ks. kanonik 27 Marian Miko ajczak, proboszcz parafii, odprawi uroczystà Msz Êw. ku czci Êw. Huberta, patrona leêników i my- Êliwych. Obecni byli m.in. prorektor AR prof. Janusz Nowacki, dziekan Wydzia u LeÊnego prof. Les aw abudzki, prodziekani dr hab. Roman Gornowicz, dr in. Jan Ceitel i dr in. Maciej Skorupski oraz niezbyt liczne, a szkoda (mimo wystosowania specjalnego zaproszenia), grono profesorów i pracowników naukowych Wydzia u LeÊnego i ich rodzin, a tak e innych wydzia ów, jak równie mieszkaƒcy So acza. W czasie Mszy Êw. modlono si za dusze zmar ych w tym roku pracowników Wydzia u, Êp. prof. Bogus awa Fruziƒskiego, wieloletniego, od poczàtku istnienia Venatora opiekuna tego Zespo u i Êp. dr. in. Ryszarda Ho- oty, a tak e za myêliwych i leêników. Msz Êw. hubertowskà ju od wielu lat organizuje Ko o LeÊników AR i Zespó Tr baczy MyÊliwskich Venator. O tarz przyozdobiono symbolami Êw. Huberta, akoêció przybrano listowiem i kwiatami. Licznie przybyli równie studenci Wydzia u LeÊnego ze sztandarem Uczelni, jak i myêliwi z Ko a owieckiego Nr 7 Przylesie z pocztem sztandarowym. W Mszy Êw. uczestniczyli te myêliwi i trzej sokolnicy z ptakami: koledzy ukasz Grzenkowski szef sokolników, Krzysztof Kot i Hubert Zienowski. Soko- y, mimo wysokich tonów rogów, zachowywa y si nad wyraz spokojnie. Ozdobà g ównà Mszy Êw. by y utwory wykonywane przed i w czasie Mszy oraz koncert tr baczy po jej zakoƒczeniu: na wprowadzenie sztandarów Zum Einzug (na wejêcie), Gloria (w czasie mszy), Chora (na ofiarowanie), na podniesienie dwa razy Intrada, podczas Komunii Êw. Hymn do Êw. Huberta ina zakoƒczenie Mszy Marsz Êw. Huberta (utwory kompozycji R. Stiffa). W trakcie koncertu wykonano Dzieƒ dobry, Na owy (Czes awa Trybusa), Koncert na Rogu Wojskiego, Hubertusgruss, Spotkanie na owach (Rossiniego), Fanfara Echo i Po egnanie. Twórcà pozosta ych kompozycji jest tak e R. Stiff. W przerwach mi dzy wyst pami kierownik Zespo u kol. Tomasz Szrama przedstawi poszczególnych jego cz onków wykonujàcych kompozycje na rogach ma ych i du ych. Byli to: Michalina Kawka, Irena Czech, Marta Durejko, ukasz Sikora, Jacek Zych, Roman Graczyk, ukasz Kanecki, Seweryn Borowiecki, Pawe Kaczmarek, B a ej Chmielewski, Wojciech Zuba, Hubert Jurczyszyn (junior, kier. muzyczny Zespo u) i Tomasz Szrama, kierownik Zespo u. Dla dziekana Wydz. LeÊnego prof. L. abudzkiego wykonano specjalnie jego ulubiony utwór Fanfara Echo, a kier. Zespo u Venator kol. T. Szrama zwróci si z proêbà o piecz i trosk nad Zespo- em, po stracie opiekuna prof. B. Fruziƒskiego. Dziekan wyrazi zgod. W jednej z przerw mi dzy granymi utworami zabrzmia Róg Wojskiego (pobudzony przez kol. Huberta Jurczyszyna-juniora), nagroda Zespo u zdobywana ju pi ciokrotnie przez naszych tr baczy myêliwskich na Mistrzostwach Polski (dotychczas by o 10 takich konkursów). Pozwalam sobie zauwa yç, e Róg Wojskiego po tylu wygranych mistrzostwach powinien byç przekazany na sta e Zespo owi Venator. Tusz te, e nowy opiekun tego wspania ego Zespo u, znany myêliwy i leênik prof. Les aw abudzki, wp ynie na takà decyzj, nawet wtedy, gdyby okaza o si, e nale- y zmieniç zasady konkursów. My leênicy i myêliwi wywodzàcy si z naszego Wydzia u LeÊnego AR, wdzi czni jesteêmy Zespo owi i dumni z jego osiàgni ç nie tylko na arenie rodzimych naszych kniei, ale te i poza granicami drogiej nam Ojczyzny. Wspania y Koncert nagrodzono rz sistymi oklaskami, a przed ostatnim utworem Po egnanie ks. kanonik M. Miko ajczak otrzyma skromny upominek z wdzi cznoêci za udost pnienie Domu Bo ego Braci LeÊnej i MyÊliwskiej. Podzi kowanie ks. proboszczowi z o yli równie prorektor AR prof. J. Nowacki i dziekan Wydzia u prof. L. abudzki. Darz Bór Jacek Michalski cz onek honorowy Ko a LeÊników AR cz onek honorowy Ko a owieckiego nr 7 Przylesie ; najstarszy myêliwy polujàcy w nim; em. prof. zw. Wydzia u LeÊnego AR wpoznaniu 17

20 Katedra Ekologii i Ochrony Ârodowiska wspó pracuje z Instytutem Ekologii RoÊlin i Krajobrazu Uniwersytetu Hohenheim w Stuttgarcie (Niemcy) ju od kilku lat. Dr Andreas Klumpp z Oddzia u Ekologii RoÊlin i Ekotoksykologii wspiera naukowo i technicznie nasze badania w asne na potrzeby pracy doktorskiej Klaudii Borowiak. To w aênie dzi ki jego ogromnej pomocy materialnej, metodycznej i merytorycznej wyniki badaƒ sà porównywalne do badaƒ prowadzonych w ca ej Europie, a praca zosta a ukoƒczona przed up ywem ustawowego terminu. Dr Jürgen Franzaring powita nas z polskim akcentem, noszàc na koszulce polskie god o POLSKO-NIEMIECKA WSPÓ PRACA EKOLOGÓW Agregat oraz zbiornik na dwutlenek w gla wykorzystywane przez Instytut w doêwiadczeniach poletkowych w celu gazowego dokarmiania roêlin W bie àcym roku rozpocz a si szersza wspó praca w ramach tematu zg oszonego do polsko-niemieckiego, mi dzyrzàdowego programu wykonawczego w dziedzinie nauk rolniczych na lata Program ten ma na celu u atwienie nawiàzywania kontaktów i wspó pracy naukowej, przygotowujàcej do wspólnych projektów badawczych Unii Europejskiej oraz wymiany wiedzy - Transfer of Knowledge. Zg oszony temat dotyczy ochrony Êrodowiska, z uwzgl dnieniem rolnictwa (tytu projektu: Rolnictwo i Êrodowisko emisja zanieczyszczeƒ, wp yw zanieczyszczeƒ na roêliny uprawne, dzia ania ochronne). Cel ma zostaç osiàgni ty poprzez krótkie wzajemne wizyty pracowników w instytucjach macierzystych, wymian doêwiadczeƒ oraz zapoznanie si z mo liwoêciami wspó pracy, metodykà oraz aparaturà badawczà. W dniach czerwca br., z grona pracowników Katedry przebywali w Stuttgarcie: dr in. Klaudia Borowiak, dr Maria Drapikowska i mgr in. Jerzy Kupiec. Koszty naszego pobytu w University of Hohenheim pokrywa rzàd niemiecki, natomiast koszty podró y sfinansowa Dziekan naszego Wydzia u z przychodów w asnych, za co serdecznie dzi kujemy. Sezon letni sprzyja zwiedzaniu stanowisk badawczych usytuowanych pod go ym niebem oraz bezpoêredniemu zapoznaniu si z metodykà badawczà w trakcie prowadzonych prac. Dodatkowo zostaliêmy wpisani na list uczestników kursu szkoleniowego dotyczàcego zastosowania metod bioindykacyjnych w ocenie zanieczyszczenia powietrza, dzi ki czemu mieliêmy okazj sami przeprowadzaç doêwiadczenia polowe i laboratoryjne. Póênym, niedzielnym popo udniem na dworcu w Stuttgarcie przywita nas zawsze uêmiechni ty i bardzo polski (ze wzgl du na bia à koszulk z or em na czerwonym tle) dr Jürgen Franzaring. Choç byliêmy bardzo zm czeni ca odniowà podró à, daliêmy si namówiç na najlepsze lody w Stuttgarcie. By a to pierwsza i jedna z niewielu, chwila wytchnienia, gdy od nast pnego dnia rozpoczyna si intensywny kurs oraz rozmowy z naszymi niemieckimi partnerami. Grafik by napi ty i wykonany z przys owiowà, niemieckà dok adnoêcià. Na szcz Êcie pogoda dopisa a znakomicie, co umo liwi o przeprowadzenie badaƒ oraz odwiedzenie wszystkich wa nych, polowych punktów badawczych. Nast pnego dnia, w przepi knej scenerii uniwersyteckiego Ogrodu Botanicznego, razem z dr. Andreasem Klumppem rozpocz liêmy pierwsze rozmowy o dalszej wspó pracy. PrzeszliÊmy potem do Instytutu, gdzie przywita nas kierownik Oddzia u Ekologii RoÊlin i Ekotoksykologii, prof. Andreas Fangmeier. Kolejne dni przynios y wiele kolejnych naukowych wra eƒ. Pod czujnym okiem dr. Jürgena Franzaringa przeprowadzaliêmy analiz materia u roêlinnego na zawartoêç fluoru. Przy okazji zapoznawaliêmy si z dost pnà aparaturà badawczà. Wszyscy próbowaliêmy swoich si w szacowaniu uszkodzeƒ liêci roêlin bioindykacyjnych pod wp ywem ozonu troposferycznego. RoÊliny uprawiano w specjalnych komorach fumigacyjnych. Dr Maria Drapikowska by a w szczególnoêci zainteresowana badaniami enzymów w liêciach roêlin bioindykacyjnych, a w zwiàzku z tym, e ma ju du e do- Êwiadczenie w prowadzeniu badaƒ laboratoryjnych, nieraz zadziwia a niemieckich partnerów fachowoêcià wykonania analiz. W laboratorium królowa a niezastàpiona Gina Gensheimer, która wykazywa a niemal e anielskà cierpliwoêç wzgl dem naszych dociekliwych pytaƒ, dotyczàcych aparatury oraz badaƒ laboratoryjnych. Oprócz badaƒ prowadzonych w ramach kursu, Martin Erbs pokaza nam stanowisko, gdzie prowadzone sà badania nad wp ywem podwy szonego st enia dwutlenku w gla na roêliny z wykorzystaniem systemu mini FACE. Dr Petra Högy zapozna a nas z systemem komór klimatycznych, przygotowywanych do nowej serii badaƒ nad wp ywem zanieczyszczeƒ powietrza na wybrane gatunki roêlin. W przerwach mi dzy pracami laboratoryjnymi mieliêmy czas na dyskusje z pracownikami Instytutu. Wykonywanie badaƒ laboratoryjnych oraz poznawanie aparatury badawczej nie by o jedynym punktem napi tego programu. Na cotygodniowym spotkaniu pracowników Instytutu dr Klaudia Borowiak zaprezentowa a zakres prac badawczych prowadzonych w naszej Katedrze oraz obszary mo liwej wspó pracy. Rozpocz li- Êmy równie wst pne rozmowy dotyczàce dalszych wspólnych dzia aƒ oraz przygotowywania wniosków do programów badawczych Unii Europejskiej. UstaliliÊmy wst pny zakres wspó pracy oraz pola badawczego. Kolejnego dnia, po zakoƒczonym wczeêniej ni zwykle kursie, dr Andreas Klumpp zaprosi nas razem z prof. Josanidià Lima z Brazylii, na spotkanie w Eslingen. Jest to malowniczo po o one miasteczko, gdzie mieliêmy okazj zobaczyç mnóstwo ciekawych budynków oraz zabytkowych, wàskich uliczek. W czasie krótkiej kolacji rozmawialiêmy równie z panià profesor o prowadzonych przez nià badaniach, w których byç mo e w nast pnych latach nasza wspó praca rozszerzy si równie o kraje Ameryki Po udniowej? W ciàgu tych kilku pracowitych dni nie mieliêmy okazji, niestety, zwiedziç Stuttgartu. Mamy jednak nadziej, e nasza polsko- -niemiecka wspó praca badawcza b dzie si rozwijaç i b dzie jeszcze mo liwoêç do odwiedzin i poznania uroków tego pi knego miasta. W grudniu br. nasi niemieccy partnerzy przyje d ajà do Polski, gdzie na wspólnym seminarium polsko-niemiecko-francuskim b dziemy kontynuowaç naszà wymian doêwiadczeƒ oraz ustalaç dalsze szczegó y naszej wspó pracy w ramach programach Unii Europejskiej. Klaudia Borowiak Maria Drapikowska Jerzy Kupiec 18