Prawie 1200 cennych zespołów i obiektów
|
|
- Teresa Wanda Pietrzyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 kraków
2 Prawie 00 cennych zespołów i obiektów wpisanych do rejestru zabytków, ponad 0 muzeów, kilkanaście dużych teatrów, dziesiątki imprez i setki wydarzeń kulturalnych to niezwykle skondensowany, a jednocześnie wiele mówiący opis Krakowa. Tak, to Królewskie Miasto oszałamia każdego turystę liczbą i różnorodnością swych atrakcji. Jednak ciągle jest to bardzo niepełny jego obraz, gdyż nie wspomniano jeszcze o zadziwiającym bogactwie tutejszej przyrody. Koniecznie jest więc dodanie do wizerunku współczesnego Krakowa 5 rezerwatów przyrody, 8 użytków ekologicznych, 5 pomników przyrody i, co bardzo istotne, obszarów należących do Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 000. Ponadto na teren Krakowa wchodzą swymi obszarami jeszcze trzy parki krajobrazowe z Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych: Bielańsko-Tyniecki, Tenczyński oraz Dolinek Krakowskich. Walor przyrodniczy miasta jest tym bardziej istotny i warty podkreślenia, że przecież miasto to jest drugą co do wielkości metropolią w kraju zamieszkałą na stałe przez grubo ponad osób. A jednak w jej sąsiedztwie egzystuje i ma się dobrze imponująca liczba przedstawicieli świata roślin i zwierząt, spośród których znaczna część to gatunki rzadkie i prawnie chronione. Kraków swymi granicami obejmuje powierzchnię około 4 km rozciągających się na obszarze kilku makroregionów geograficznych: Wyżyny Krakowskiej, Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Karpackiego. Urozmaicona rzeźba terenu jest efektem jego geologicznej budowy, której to skalny budulec przejawia bardzo zróżnicowaną odporność na erozję. Geolodzy wyróżnili tu ponadto następujące jednostki geomorfologiczne: Pradolinę Wisły, Skłon Wyżyny Małopolskiej, Zrąb Sowińca i inne izolowane zręby Bramy Krakowskiej oraz Wysoczyznę Krakowską.. Klasztor Kamedułów na Bielanach w otoczeniu Lasu Wolskiego. Willa Decjusza w otoczeniu parkowym z kwitnącym ziarnopłonem wiosennym. Staw Płaszowski z bogatą szatą roślinną 4. Zalew na Zakrzówku 5. Murawy kserotermiczne i wilgotne łąki w okolicach Pychowic Na stronie. Masowo kwitnący rdest wężownik na Łąkach Nowohuckich. Kwietniowy Las Wolski z dywanem zawilców gajowych 4 5
3 Bączek Ixobrychus minutus Derkacz Crex crex Krakowskie osobliwości przyrodnicze Ptaki Najmniejsza z lęgnących się w naszym kraju czapli dorastająca do około 5 cm długości. Prawdopodobnie jest też najbardziej kolorową czaplą spośród krajowych gatunków, choć mowa tu jedynie o upierzeniu samca, gdyż samica ma bardziej maskujące, a przez to skromniejsze ubarwienie. Ze względu na swe rozmiary dosyć trudno jest dostrzec bączka w terenie, tym bardziej, że unika przebywania na otwartej przestrzeni wybierając na żer, odpoczynek czy lęg gęstwinę nadwodnej roślinności. Planując obserwacje tego ptaka najlepiej jest wybrać drugą połowę czerwca. Wówczas to wykluwają się pisklęta, a rodzice intensywniej polują, aby wykarmić swój przychówek i są przez to bardziej ruchliwe co chwilę przelatują pomiędzy miejscami polowania, a gniazdem. Dobrą wskazówką informującą czy dane miejsce zasiedlone jest przez bączka są specyficzne głosy samców, podobne do psiego szczekania. Może się też zdarzyć, że przypadkowo znajdziemy się blisko bączka. Wtedy mamy świetną okazję zaobserwować jego wielce oryginalną taktykę obronną polegającą na upodobnieniu się do otaczającego go tła, złożonego z gęstych trzcin. W takim momencie ptak spokojnie, lecz zdecydowanie kieruje dziób prosto ku niebu, wyciągając przy tym mocno szyję i zamiera bez ruchu. Żywi wtenczas zapewne głębokie przekonanie, że oto staje się grubą łodygą wielkiej trzciny i nagle przestaje być widoczny, a potencjalny agresor wnet znudzi się i odejdzie. Podobnie zresztą zachowuje się jego większy krewniak bąk. Bączek zasiedla różnorakie akweny wodne: od wielkich jezior po małe glinianki i starorzecza zbiornikom tym musi jednak towarzyszyć rozwinięta strefa szuwarów czy łozowisk. Gniazdo buduje dosyć nisko Ptak ten jest blisko spokrewniony z powszechnie znaną i mało płochliwą łyską. Jednak pod względem wyglądu bliżej mu do kuropatwy, a z uwagi na swe skryte zachowanie stoi tuż obok następnego krewniaka, wiecznie ukrywającego się wodnika. Wodnik wybiera jednak środowiska związane z dużą ilością wody, a derkacz decyduje się na bardziej suchą okolicę głównie bujne łąki i turzycowiska najchętniej położne w dolinach rzecznych. W ostatnich latach obserwuje się także wkraczanie derkacza na pola uprawne. Nieliczni szczęśliwcy, którzy podczas spaceru przypadkiem wejdą na derkacza, mogą zobaczyć go w pełnej krasie, łącznie z pięknie rdzawym kolorem występującym na wierzchu jego skrzydeł. Stanie się to jednak tylko wtedy, gdy ptak zdecyduje się w tej kryzysowej sytuacji na zerwanie do lotu, a czyni to wyjątkowo niechętnie uciekając zwykle na piechotę. Z uwagi na konspiracyjny tryb życia, wykrycie derkacza odbywa się zwykle na podstawie jego charakterystycznego głosu terytorialnego, brzmiącego mniej więcej jak nazwa łacińska tego ptaka z mocnym akcentem postawionym na r. Derkanie najczęściej słychać w nocy, a także rano i wieczorem w miesiącach V - VI. Ptaki te gniazda zakładają pod osłoną gęstej roślinności, w płytkim dołku wygrzebanym w ziemi, który nad wodą, w gęstej roślinności, a ma ono kształt płytkiej czarki zbudowanej najczęściej z fragmentów trzcin łodyg i liści. Składa zwykle 5-6 jaj, które wysiaduje niecałe tygodnie. Co ciekawe, po kilku dniach od wyklucia, młode bączki opuszczają gniazdo i wspinają się po okolicznych trzcinach czekając na kolejne dostawy pokarmu od swych rodziców. Latać potrafią po miesiącu od momentu opuszczenia wapiennej skorupki. Bączki odlatują od nas na zimę VIII-IX, a pojawiają się podczas wiosennej wędrówki najszybciej w IV. Gatunek prawnie chroniony, wpisany do Załącznika I Dyrektywy Ptasiej programu NATURA 000. Bączek obserwowany jest m.in. na stawach Bonarka oraz w granicach Dębnicko-Tynieckiego obszaru łąkowego.. Młody bączek. Dorosły samiec bączka wymoszczony jest trawą. Pisklęta należą do zagniazdowników, a więc niemal tuż po wykluciu są gotowe do opuszczenia gniazda, by pod opieką rodziców zdobywać tak pokarm jak i niezbędne doświadczenie życiowe. Żywią się różnymi bezkręgowcami zbieranymi z ziemi i pośród traw. Derkacze są ptakami wędrownymi i przylatują do nas z zimowisk w IV, a opuszczają kraj do X. Jest to gatunek prawnie chroniony, zapisany w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej programu NATURA 000. Można go usłyszeć m.in. na terenie Łąk Nowohuckich, w okolicy Kostrza, Skotnik i Sidziny, na łąkach w Toniach, a czasami nawet na Zakrzówku. Jerzyk Apus apus Jarzębatka Sylvia nisoria Gąsiorek Lanius collurio Jerzyki, mimo wielkiego podobieństwa do jaskółek, są znacznie lepszymi i bardziej wytrwałymi od nich lotnikami, spędzając w powietrzu o wiele więcej czasu. Niektórzy badacze twierdzą nawet, że to najlepsi lotnicy spośród wszystkich krajowych gatunków ptaków. Faktem jest, że przestrzeń powietrzna, to jedyne miejsce do którego jerzyki są doskonale przystosowane. Specjalizacja posunęła się już do tego stopnia, że ich nogi nie są zdolne do sprawnego poruszania się po ziemi, a nawet start do lotu z płaskiej powierzchni jest już nie lada wyczynem. Dawniej ptaki te gniazdowały w szczelinach niedostępnych i wysokich skał oraz w wyżej położonych dziuplach drzew. Obecnie jerzyki znane są dobrze mieszkańcom miast, gdyż skutecznie zasiedliły zakamarki wysokich budynków w szczególności stropodachy budynków mieszkalnych, a także różnego rodzaju obiekty przemysłowe czy też wieże kościelne. Jerzyki lęgną się w niewielkich koloniach skupiających zwykle do kilkudziesięciu gniazd. Składają - jaj do niezbyt imponującego złożonością konstrukcji czy wielkością gniazda, zbudowanego z części traw i piór posklejanych w płytką czarkę. Co ciekawe ich spoiwem jest ślina jerzyka. Pisklęta przebywają w gnieździe dosyć długo nawet do 50 Dzierzba ta, wspomniana już w opisie jarzębatki, zasiedla wprawdzie często to samo miejsce co poprzedniczka, lecz trybem życia bardzo się od niej różni. Gąsiorek bowiem niemal cały czas jest świetnie widoczny i łatwy do zauważenia, gdyż godzinami przesiaduje na swych ulubionych, wyeksponowanych miejscach, którymi są zazwyczaj najwyższe gałązki sterczące z kępy krzaków. Wypatruje stamtąd zdobyczy, którą stanowią zwykle większe owady, ale jego łupem padają też gryzonie, jaszczurki, a nawet drobne ptaki. Ptak ten ma dosyć rzadki wśród krajowej awifauny zwyczaj nabijania ciał swych ofiar na różnego rodzaju kolce. Zachowanie to praktykuje zazwyczaj wobec swych największych ofiar, gdyż ma zbyt słabe nogi, by skutecznie przytrzymywać zdobycz podczas jej porcjowania poprzedzającego konsumpcję. Tak unieruchomione, niezjedzone od razu ofiary często stają się swoistym magazynem pożywienia na chudsze dni. Podobne zachowania cechują również drugą dzierzbę srokosza. dni, a po wylocie z niego od razu usamodzielniają się. Jednak obserwacje wskazują, że młode ptaki powracają jeszcze na noc do swego rodzinnego gniazda. Jerzyk, odżywiający się owadami łapanymi oczywiście w powietrzu, na zimę, z braku takiego pokarmu musi opuścić tereny lęgowe i czyni to już nawet w VIII i leci do południowej Afryki. Jego efektowne, powietrzne akrobacje można ponownie obserwować od V. Gatunek prawnie chroniony. W przeciwieństwie do wcześniej opisanych ptaków najłatwiej jest go zaobserwować na terenach zdominowanych przez człowieka tak w centrum miasta jak i na jego peryferiach. W Krakowie niezwykle liczna kolonia jerzyków zasiedla otwory maczulcowe Kościoła Mariackiego. To najbardziej wyróżniający się gatunek spośród kilku krajowych pokrzewek - jest największa z nich i jako jedyna ma żółty kolor oka. Jarzębatka, mimo swej wielkości jak i donośnego śpiewu, jest stosunkowo trudna do wykrycia, gdyż bardzo sprawnie porusza się w zielonej gęstwinie i rzadko zajmuje wyeksponowane pozycje. Wyjątkiem jest okres kiedy to samiec popisuje się przed przyszłymi wybrankami, a jednocześnie przed konkurentami swoim śpiewem i godowym rytuałem. Wówczas to, w czasie tokowego lotu podrywa się ostro w górę, by po chwili opaść bujając się przy tym jakby na boki, a wyrazisty śpiew nieustannie mu towarzyszy. Aby zobaczyć tę pokrzewkę, najlepiej wybrać się w miejsca zasiedlone przez innego ptaka - gąsiorka. Ptaki te są bowiem bardzo częstymi sąsiadami. Jarzębatka najchętniej zasiedla dobrze nasłonecznione zadrzewienia i zakrzaczenia, obfitujące w gatunki roślin wyposażonych w kolce. Mogą to być też skraje lasów, a także niedawno obsadzone uprawy leśne. Często zamieszkuje zarośnięte pobocza śródpolnych dróg. Gniazdo jarzębatki ma kształt luźnego koszyczka o bardzo zróżnicowanym materiale budulcowym: od traw do owadzich kokonów, a uwite jest w gęstej części zakrzaczenia. Ptaki składają zwykle 4 jaja, a pisklęta około 5 dni po wykluciu opuszczają gniazdowe pielesze. Jarzębatka przylatuje do nas w IV, a na zimowiska wybiera się już od VIII. Jest to gatunek prawnie chroniony, zapisany w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej programu NATURA 000. Można go zaobserwować m.in. na terenie łąk w okolicy Kostrza. Gąsiorek buduje dosyć masywne gniazdo w postaci głębokiego koszyka umiejscowionego w krzaku lub w dolnej części niskiego drzewa. Składa zwykle 5-6 jaj z których po około tygodniach wykluwają się pisklęta. Taki sam czas zajmuje im opuszczenie gniazda. Dzierzba ta przylatuje do nas z początkiem V, a odlatuje od VIII do IX. Gatunek prawnie chroniony, zapisany w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej programu NATURA 000. Obserwowany jest m.in. na terenie Łąk Nowohuckich, w okolicy Kostrza i Tyńca, w Swoszowicach i na łąkach w Toniach. 4 5
4 Modraszek telejus Phengaris teleius i modraszek nausitous Phengaris nausithous Czerwończyk nieparek Lycaena dispar Motyle To podobne do siebie wyglądem i sposobem rozmnażania dwa gatunki modraszków. Występują na otwartych terenach podmokłych: torfowiskach i wilgotnych łąkach, tam gdzie rośnie ich żywicielska roślina - krwiściąg lekarski. Do ich rozmnażania konieczne jest jeszcze występowanie w tym samym miejscu pewnych gatunków mrówek z rodzaju wścieklic, bowiem oba te modraszki są ich pasożytami. Modraszek telejus do rozrodu wykorzystuje najchętniej wścieklicę szorstką, a nausitous wścieklicę zwyczajną. W ciągu całego sezonu obserwuje się jedno pokolenie obu gatunków modraszków. Motyle pojawiają się od VII do VIII, ale nausitous ma dwutygodniowe opóźnienie względem telejusa. Modraszki te przylatują głównie na kwiaty wspomnianego krwiściągu, gdzie samice składają jaja. Larwy po wykluciu, przez około dwa tygodnie żerują na roślinie, a następnie porzucają ją i spadają na ziemię. Na tym kluczowym etapie skomplikowanego cyklu życiowego obu motyli pojawia się mrówka, która na nieszczęście mrówczego przychówku adoptuje larwę motyla i zanosi ją prosto do mrowiska. A ta będąc już wewnątrz komory wypełnionej larwami mrówek, odżywia się nimi i zimuje. Wiosenną porą, już po przepoczwarzeniu się, dorosła postać motyla opuszcza mrowisko i odlatuje na kwiaty krwiściągu. Cykl rozpoczyna się od nowa. Oba motyle podlegają ochronie prawnej i są wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Znajdziemy je także w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej programu NATURA 000. Oba gatunki można zobaczyć w wielu miejscach Krakowa, a w większych ilościach na Łąkach Nowohuckich, w okolicy Kostrza i na łąkach w Toniach.. Modraszek telejus. Modraszek nausitous. Czerwończyk nieparek Wierzch skrzydeł samca nieparka jest intensywnie nasycony czerwienią i złotem, co sprawia, że jest doskonale widoczny już z daleka. Trzeba jednak przyjrzeć się lepiej, by nie pomylić go z pospolitszym i bliźniaczo podobnym czerwończykiem dukacikiem. Decydującą cechą w takim przypadku będzie obecność specyficznych, ciemnych przecinków i takich też brzegów skrzydeł typowych dla nieparka. Motyl ten preferuje otwarte tereny podmokłe: wilgotne łąki i torfowiska niskie, najlepiej te sąsiadujące z rzekami lub akwenami wodnymi. Ostatnio coraz częściej spotykany jest też w bardziej suchych okolicach i w środowiskach ruderalnych. Wczesna wiosną, z zimujących jaj wylęgają się wiecznie głodne gąsienice. Żerują na swej żywicielskiej roślinie, czyli którymś z kilku gatunków szczawiu, a najczęściej szczawiu lancetowatym i na nim też przepoczwarzają się. Czerwończyk nieparek ma zwykle jedno, a w przypadku bardzo sprzyjającej pogody wylatuje i drugie pokolenie. Nieparki pojawiają się wówczas od VI do VIII z przerwą w VII. Warto wiedzieć, że przedstawiciele pierwszego pokolenia osiągają wyraźnie większe rozmiary niż motyle z drugiej fali. Motyl objęty ochroną prawną, wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt, a także do Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej programu NATURA 000. Gatunek stwierdzony w wielu rejonach m.in. na łąkach w okolicy Kostrza. Czerwończyk fioletek Lycaena helle Skalnik driada Minois dryas Gatunek dużego, dziennego motyla, którego raczej trudno pomylić z innym gatunkiem. Otóż na dosyć jednolitym ciemnobrunatnym tle wierzchniej strony jego przednich skrzydeł występują dobrze widoczne oczy z niebieskawą źrenicą. Plamki te znajdują się również na spodniej stronie przedniego skrzydła. Dobrą wskazówką naprowadzającą na jego rozpoznanie z większej odległości jest wolny, jakby ociężały lot i to prowadzony nisko nad ziemią. Jeszcze nie tak dawno uważano ten gatunek za jeden z najbardziej zagrożonych motyli w kraju i zapowiadano rychłe wyginięcie w ciągu kilku lat. Jedyne znane wówczas naturalne stanowisko w Polsce egzystowało na terenie Krakowa. Ochrona czynna obejmująca m.in. skuteczną reintrodukcję, a także stwierdzenie wielu nowych stanowisk wskazuje, że obecnie sytuacja driady, pomimo utrzymującego się zagrożenia, jest o wiele lepsza. Motyl ten występuje najczęściej w środowiskach kserotermicznych położonych w pobliżu widnych lasów porastających pagórkowaty teren. Wykształca tylko jedno pokolenie w ciągu roku, latające od połowy VII do końca VIII. Gąsienice żywią się różnymi gatunkami traw, a często widać je na trzęślicy modrej. Motyle Umotyla tego, a dokładniej na wierzchniej stronie jego skrzydeł, przewagę ma barwa pomarańczowa i brunatna wzbogacona mniej lub bardziej wydatnie o połyskujący, fioletowy odcień. Stąd też jego nazwa. Fioletka, podobnie jak wcześniej opisane motyle, najszybciej spotkamy na terenach podmokłych: wilgotnych łąkach leżących w dolinach rzek i na torfowiskach niskich. Niezbędnym składnikiem miejscowej flory jest jedyna żywicielska roślina tego gatunku rdest wężownik. Corocznie latają dwa pokolenia tego motyla, a osobniki z pierwszego pokolenia widać już z początkiem maja. Drugie pokolenie ma swój czas od połowy VII do połowy VIII. Gdy motyl osiągnie już postać dorosłą, żywiąc się do tej pory tylko rdestem, zaczyna odwiedzać również inne rośliny m.in.: rzeżuchy i niezapominajki. Gatunek podlegający prawnej ochronie, wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt i Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej programu NATURA 000. Dosyć licznie występuje na Łąkach Nowohuckich.. Samiec czerwończyka fioletka. Samica czerwończyka fioletka. Skalnik driada zdają się preferować kwiaty o fioletowej barwie. Motyl objęty ochroną prawną, wpisany również do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Jest obserwowany na wilgotnych łąkach i suchych murawach w okolicach Tyńca. 6 7
5 Rośliny Chronione ostoje przyrody Sasanka łąkowa Pulsatilla pratensis Efektowna roślina wieloletnia będąca członkiem rodziny jaskrowatych. Dorasta do około 0 cm wysokości, a podrasta jeszcze wyżej w okresie dojrzewania owoców. Wyposażona jest w zimotrwałe listki tworzące rozetkę umiejscowioną tuż przy powierzchni gleby. Dodatkowo, na czas kwitnienia wyrastają sasance listki na łodydze i tworzą swoistą konstrukcję kielichową. Wiosną, w IV i V, na szczycie łodyg wyrastają dzwonkowate kwiaty o długości do -4 cm. Co ciekawe sasanka, poza samymi kwiatami wyposażona jest w dodatkowy akcent dekoracyjny, a mianowicie liczne włoski o rudawym zabarwieniu porastające łodygę, liście sezonowe oraz zewnętrzna stronę płatków kwiatów. Roślina ta preferuje dobrze nasłonecznione suche zbocza, murawy kserotermiczne, a także obrzeża lasów i zarośli. Gatunek ten objęty jest ochroną prawną i został też wpisany na Czerwoną listę roślin i grzybów Polski. Można go spotkać w rejonie Tyńca, Bodzowa i Zakrzówka. Rdest wężownik Polygonum bistorta Krwiściąg lekarski Sanguisorba officinalis Przedstawiciel rodziny rdestowatych, który w sprzyjających mu warunkach tworzy gęste kępy łączące się w rozległe łany. Nazwa gatunkowa rośliny wzięła się od wężowatego kształtu jej kłącza. Łodyga wyrastająca z rozety liści potrafi osiągnąć wysokość ponad 50 cm. Liczne liście odziomkowe mają długi i lancetowaty kształt, a ich powierzchnia jest pofałdowana. Kwiaty pojawiają się na szczycie łodygi od V do VII i skupione są w bardzo gęstym, walcowato ukształtowanym kłosie o długości około 5 cm. Kwiaty mają różowy kolor w różnych jego odcieniach. Rdest wężownik rośnie najczęściej na podmokłych łąkach, często w sąsiedztwie zbiorników wodnych. Jest jedyną rośliną żywicielską dla chronionego modraszka czerwończyka fioletka. Znane są też jej liczne właściwości lecznicze. Występuje na wielu stanowiskach w Krakowie, a masowo porasta m.in. Łąki Nowohuckie. Należąca do rodziny różowatych okazała, choć delikatnie zbudowana roślina osiąga niekiedy znacznie ponad metr wysokości. Wyrasta ze zdrewniałego kłącza, a jej łodyga jest prosta i widlasto rozgałęziona z rzadka ozdobiona listkami. Liście, na brzegach ząbkowane, zebrane są na ogonkach w skupiskach po kilka par. Niezbyt efektowne, na pierwszy rzut oka kwiaty usadowione są na długich, sterczących w górę szypułkach, w postaci gęstych główek o długości - cm. Jako pierwsze zakwitają najwyżej położone główki, a roślina kwitnie od VI do IX. Roślina ta często rośnie na łąkach wilgotnych, ale spotykana jest również w bardziej suchych miejscach. Krwiściąg lekarski ma fundamentalne znaczenie dla chronionych gatunków modraszków: telejusa i nausitousa, dla których jest jedyną rośliną żywicielską. Ma także swoje zastosowanie w zielarstwie. Rośnie w wielu miejscach w granicach Krakowa, a szczególnie licznie na łąkach w Toniach, pomiędzy Dębnikami, Tyńcem i Skawiną, jak również choć już mniej obficie na Łąkach Nowohuckich. Na terenie Krakowa powołano do życia łącznie kilkanaście obszarów chronionych w formie użytków ekologicznych, rezerwatów i obszarów sieci NATURA 000. Są tu także części trzech parków krajobrazowych. Największym wśród tej pierwszej grupy jest urozmaicone krajobrazowo Uroczysko w Rząsce o powierzchni 59,0 ha, z których na Kraków przypada 9,4 ha, a na Zabierzów pozostała część. Tutejszy pejzaż tworzą pozostałości zbiorowisk leśnych m.in. łęgu olszowego, zarastające pastwiska, łąki świeże i dawne stawy podworskie. Użytek chroni stanowisko bardzo rzadkiego fiołka błotnego, a także efektownego skrzypu olbrzymiego. Drugi co do wielkości użytek ekologiczny to Łąki Nowohuckie leżące w sąsiedztwie Placu Centralnego. Na powierzchni 57,7 ha stwierdzono 0 zbiorowisk roślinnych, wśród których dominują podmokłe łąki będące środowiskiem życia dla chronionych motyli: modraszka telejusa i nausitousa oraz czerwończyków: nieparka i fioletka. Gnieżdżą się tu m.in. derkacze i gąsiorki. Na terenie użytku ustanowiono obszar NATURA 000 pod identyczną nazwą. Kolejny użytek ekologiczny Las w Witowicach liczy 5,07 ha powierzchni, a przedmiotem ochrony jest dolina rzeki Bibiczanki porośnięta grądem. Do największych tutejszych ciekawostek przyrodniczych zaliczyć należy chronioną przytulię wonną, imponującą rozmiarami purchawicę olbrzymią i ciekawego owada biegacza Ullricha. 4 Tam gdzie malowniczo wije się rzeka Prądnik istnieje użytek ekologiczny o nazwie Dolina Prądnika (4,5 ha). Stwierdzono tu m.in. 9 gatunków ssaków i 5 gatunków ptaków. Z pierwszej grupy warto podkreślić obecność bobra i wydry, a z ptaków na szczególną uwagę zasługują zimorodek i pliszka górska. Wykryto tu również biegacza Ullricha. Następny pod względem wielkości jest użytek Rozlewisko Potoku Rzewnego (,77 ha), który mimo swych niewielkich rozmiarów skupia mozaikę środowisk: las mieszany, ols, a także łąki i szuwary. Ptaki mają tu swą liczną reprezentację, a obserwowano tu np. puszczyka i uszatkę, a także dzienne drapieżniki takie jak: krogulec, kobuz, pustułka i myszołów. Z bezkręgowców trzeba wymienić ważkę żagnicę zieloną i pająka tygrzyka paskowanego. Staw Dąbski (,5 ha) to nazwa użytku ekologicznego o bardzo podobnej do poprzednika powierzchni, jednak zupełnie innym charakterze. Ochronie podlega tu cały ekosystem stawu z grążelem żółtym oraz rzadkimi zwierzętami: małżem szczeżują wielką i rybą różanką na czele. Miejsce to zamieszkuje rodzina łabędzi niemych.. Podmokłe w wielu miejscach Uroczysko Rząska. Meandrująca rzeka Prądnik. Rozlewisko Potoku Rzewnego 4. Staw Dąbski z rodziną łabędzi niemych 8 9
6 Wpobliżu Rezerwatu Skołczanka leży następny użytek o tajemniczej nazwie Uroczysko Kowadza (,8 ha). Powstał celem zachowania muraw kserotermicznych i traworośli z kłosownicą pierzastą. Rośnie tu m.in. dziewięćsił bezłodygowy i sasanka łąkowa, a bogaty świat roślin wzbogaca chroniony motyl skalnik driada oraz rzadkie chrząszcze o łacińskich nazwach: Euheptaulacus villosus, Hymenalia rufipes i Cassida margaritacea. Najmniejszym użytkiem ekologicznym Krakowa jest Staw przy Kaczeńcowej (0,8 ha). Na jego brzegach rosną okazałe drzewa, a wśród nich pomnikowe kasztanowce białe i wiąz szypułkowy. Żyje tu 5 gatunków płazów, zaskrońce i niezwykle oryginalny z wyglądu i nazwy rzadki ślimak długowłosy. Wśród krakowskich rezerwatów przyrody obszarowo zdecydowanie dominuje Skołczanka (6,77 ha). W tym stepowym rezerwacie faunistycznym, obejmującym dwa wzgórza zdominowane przez las sosnowo-jodłowo-bukowy, naliczono około 00 gatunków roślin naczyniowych oraz około 500 gatunków rzadkich motyli i błonkówek. Znaczna ich część żyje na obrzeżach wspomnianych lasów, które porastają ciepłolubne zarośla, płaty muraw kserotermicznych i piaskowych. Kolejnym rezerwatem, o bardziej urozmaiconej rzeźbie terenu, wielu jarach i wystających wapieniach tworzących malownicze skałki są Panieńskie Skały (6,4 ha). Drzewostan tworzą tu okazałe buki, graby i dęby, a także jawory. W leśnym runie na wiosnę pojawia się kolorowy, kwiatowy dywan utkany m.in. z kokoryczy pustej, konwalii majowej i zawilca gajowego. Strome ściany skał zasiedlone są przez chronioną paprotkę zwyczajną i liczne mchy. Ciekawym przedstawicielem ptaków jest tu pstrokata muchołówka białoszyja.. Uroczysko Kowadza to siedlisko ciepłolubnych gatunków roślin i zwierząt. Użytek ekologiczny Staw przy Kaczeńcowej. Najciekawsza, otwarta część Rez. Skołczanka z murawami kserotermicznymi 4. Szczawik zajęczy rosnący w Panieńskich Skałach 5. Otchłań skalnych urwisk w Rez. Panieńskie Skały Część Krzemionek Podgórskich objętych jest ochroną w formie rezerwatu przyrody nieożywionej Bonarka (,9 ha). Głównym walorem rezerwatu są odsłonięcia erozyjne dna morza górnokredowego powstałe wskutek erozji wywołanej przez fale morskie w strefie brzegowej i progi uskokowe, które przecinają tę powierzchnię. Widać tu odsłonięcia skał jurajskich, kredowych i trzeciorzędowych. Następnym rezerwatem, o innym, florystycznym profilu są Bielańskie Skałki (,7 ha). Celem, położonego przy kamedulskim klasztorze rezerwatu, była ochrona muraw kserotermicznych urozmaiconych wapiennymi skałkami. Murawy jednak z czasem zarosły i straciły swój pierwotny walor. Niedaleko od wyżej opisanego terenu znajduje się kolejny rezerwat florystyczny, o ścisłym charakterze Skałki Przegorzalskie (,8 ha). Powołano go celem zachowania muraw kserotermicznych rozwiniętych wśród wapiennych skał. Tutejszy drzewostan składa się głównie z dębów i krzewów: dzikich róż, berberysu zwyczajnego, tarniny, irg i leszczyn. Tuż nad rezerwatem stoi budowla z II wojny światowej zwana Zamkiem w Przegorzałach lub Belwederem.. Rezerwat przyrody nieożywionej Bonarka. Rezerwat Skałki Przegorzalskie z górującym nad nim tzw. Belwederem Ostoje Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 000 w gminie Kraków W granicach Krakowa ustanowiono trzy ostoje Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA Skawiński obszar łąkowy (PLH0079) Najmniejsza ostoja sieci NATURA 000 to Skawiński obszar łąkowy o symbolu PLH0079. Ostoja siedliskowa obejmująca swymi granicami 44, ha powierzchni. Teren ten znajduje się przy południowo-zachodniej granicy Krakowa, tuż przy Lasach Tynieckich. W Krakowie leży 95% powierzchni ostoi, a pozostała cześć położona jest w Skawinie. Dominują tu zdecydowanie siedliska łąkowe i zaroślowe zajmujące aż 8% powierzchni ostoi, następne w kolejności są lasy liściaste z 4% udziałem, a po nich pola uprawne z % chronionego obszaru. Spośród typów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej stwierdzono tu niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (0% powierzchni ostoi) oraz zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (4%). Z ciekawszych gatunków roślin stwierdzono tu m.in.: kukułkę szerokolistną, goździka pysznego, kruszczyka błotnego, goryczkę wąskolistną i kosaćca syberyjskiego. Spośród bezkręgowców najważniejsze są tu cztery gatunki motyli z II Załącznika Dyrektywy Siedliskowej: modraszek telejus, modraszek nausitous, czerwończyk nieparek i czerwończyk fioletek. Trzeba też wspomnieć o kolejnym, bytującym w tej ostoi rzadkim, chronionym gatunku: modraszek alkon. Z powodu małej powierzchni ostoi, lokalne populacje wymienionych motyli stanowią tylko niewielką część ich krajowej populacji. Pełnią jednak istotną rolę jednego z ważnych elementów sieci obszarów chroniących biotopy tych gatunków. Spośród innych, ciekawych gatunków obserwowano tu m.in. takie motyle jak: mieniak tęczowiec, dostojka ino, modraszek wieszczek, modraszek malczyk, czerwończyk uroczek, skalnik driada, rusałka żałobnik, paź królowej. Mozaika łąk, trzcinowisk, zakrzaczeń i siedlisk leśnych tworzy dogodne miejsca rozrodu i żerowania wielu gatunków zwierząt, w tym głównie ptaków. Tutejsze łąki zamieszkują dwa gatunki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej: derkacz i gąsiorek.. Skawiński Obszar Łąkowy 0
7 Dębnicko-Tyniecki obszar łąkowy (PLH0065) Łąki Nowohuckie (PLH0069) Największą spośród krakowskich ostoi NA- TURA 000 jest Dębnicko-Tyniecki obszar łąkowy o symbolu PLH0065. Obszar ten obejmuje powierzchnię 8,9 ha, a składa się na niego kilka, leżących niedaleko siebie enklaw położonych w południowo-zachodniej części Krakowa. W pejzażu dominują siedliska łąkowe i zaroślowe, a pola uprawne i lasy liściaste są w zdecydowanej mniejszości, a całość jest urozmaicona wapiennymi skałkami. Utrzymały się tu dobrze zachowane płaty łąk trzęślicowych i świeżych oraz murawy kserotermiczne. Spośród siedlisk NATURA 000 stwierdzono: zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (6% powierzchni ostoi), niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (4%), murawy kserotermiczne (%), starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion (0,06%) oraz górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk (0,0%). Najważniejszym celem powołania ostoi jest ochrona dużych populacji czterech gatunków modraszków: modraszka telejusa i nausitousa oraz czerwończyka fioletka i nieparka. Poza tymi gatunkami, zapisanymi w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, żyje tu liczna grupa interesujących motyli m.in.: przeplatka cinksia, skalnik driada, paź królowej, mieniak tęczowiec, dostojka ino, modraszki: wieszczek, malczyk, alkon i czerwończyki: płomieniec i uroczek. A spośród ptaków lęgną się tu następujące gatunki: bączek, bocian biały, derkacz, jarzębatka i gąsiorek. W okresie przelotów pojawiają się tu bociany czarne. Spośród innych zwierząt obserwowano: traszki grzebieniaste, żaby moczarowe, jaszczurki zwinki i żyworodne, zaskrońce, gniewosze i nietoperze: nocki Natterera, gacki brunatne i szare. Z bogatego świata roślin trzeba wymienić dwa gatunki zapisane w II załączniku Dyrektywy Siedliskowej: staroduba łąkowego i lipiennika Loesela. Ponadto spotkamy tu inne cenne lub chronione gatunki jak: turzyca Davalla, pajęcznica gałęzista, ostrożeń siwy, goździk pyszny, kruszczyk błotny, goryczka wąskolistna, mieczyk dachówkowaty, Trzecim obszarem chronionym o randze europejskiej jest ostoja siedliskowa Łąki Nowohuckie oznaczona symbolem PLH0069. Obejmuje powierzchnię (59,89 ha) wspomnianego już użytku ekologicznego o tej samej nazwie, a leży w dawnym korycie Wisły. Obecne łąki zawdzięczają swe powstanie jednemu z wyższych stanów rzeki, kiedy to Wisła zmieniła swój bieg, a powstałe starorzecze z czasem zarosło roślinnością bagienną. Gromadzące się szczątki roślinne spowodowały wypłycenie starorzecza, po którym obecnie zostało już tylko małe bajorko. Następnie wkroczył tu człowiek osuszając ten fragment doliny i oddzielił go skutecznie od rzeki wałami przeciwpowodziowymi. Ten ostatni z dobrze zachowanych nowohuckich obszarów nadwiślańskich łąk od strony południowej sąsiaduje z lepiej zachowanym starorzeczem Wisły, a od północy z zabudową dzielnicy Nowa Huta i Placem Centralnym. Na terenie ostoi dominują wyraźnie siedliska łąkowe i zaroślowe. Specjaliści opisali tu 0 zbiorowisk roślinnych z których tylko 4 są naturalne, a większość powstała i utrzymała się dzięki pracy człowieka. Poniżej lista tych zbiorowisk: gółka długoostrogowa, bluszcz pospolity, kosaciec syberyjski, groszek błotny, storczyk męski, śniedek baldaszkowaty, pierwiosnek wyniosły, głowienka wielkokwiatowa, sasanka łąkowa, rutewka wąskolistna, macierzanka nagolistna, pełnik europejski, przetacznik długolistny.. Murawy kserotermiczne w Dębnicko-Tynieckim obszarze łąkowym. Krajobraz Dębnicko-Tynieckiego obszaru łąkowego łąka świeża, to bogate w gatunki zbiorowisko występuje głównie na obrzeżach chronionego obszaru. Prowadzone są tu regularne wykaszania, które są warunkiem istnienia tego zbiorowiska. Rosną tu m.in. takie gatunki jak: rajgras wyniosły, chaber łąkowy, kupkówka pospolita, rzeżucha łąkowa, kłosówka wełnista, jastrun właściwy, przytulia właściwa, tymotka łąkowa. łąka ostrożeniowa, pokrywa bardziej wilgotne miejsca, a króluje tu ostrożeń łąkowy wraz z rdestem wężownikiem, przy czym ilościowo zdecydowanie dominuje ten drugi. Pomiędzy tymi dwoma gatunkami spotkamy m.in.: knieć błotną zwaną też kaczeńcem, kuklika pospolitego, firletkę poszarpaną, kozłka lekarskiego, skrzyp polny, komonicę zwyczajną. szuwar trzcinowy, zbiorowisko w fazie ekspansji tworzące jednogatunkowe, rozległe i ubogie przyrodniczo obszary utworzone przez trzcinę pospolitą. szuwary turzycowe zajmujące niewielkie powierzchnie w pobliżu zbiornika wodnego: szuwar turzycy błotnej, pęcherzykowatej, brzegowej i zaostrzonej.. Łąki Nowohuckie w mglistym poranku. Masowo kwitnąca knieć błotna na Nowohuckich Łąkach ziołorośla z wiązówką błotną, w znaczącej liczbie roślina ta występuje w środkowej części ostoi, gdzie tworzy zwarte płaty. Sąsiadują z nią m.in.: bodziszek błotny, dzięgiel leśny, a w zdecydowanie mniejszej liczbie ostrożeń łąkowy i żywokost lekarski. zbiorowisko z kosaćcem żółtym, kilka jego płatów spotkamy od południowej strony tuż przy grobli. Są to miejsca podmokłe, a poza widocznym z już daleka kosaćcem rosną tu również: szczaw lancetowaty, ponikło błotne, knieć błotna. nadrzeczny łęg wierzbowy, porasta mały fragment powierzchni u podstawy skarpy od ul. Padniewskiego w zachodniej części Łąk. Roślinność łęgu tworzą wierzby białe i kruche, a w ich runie zobaczymy m.in. gatunki: gwiazdnica pospolita, niecierpek gruczołowaty, malina właściwa, a wśród pnączy dominuje kielisznik zaroślowy. zbiorowiska roślin ruderalnych, najbardziej zasobne przyrodniczo zbiorowisko na terenie ostoi, występujące na granicznej skarpie od północnej i zachodniej strony. Wykryto tu około 00 gatunków roślin kwiatowych. Spośród nich najpospolitsze są m.in.: pyleniec pospolity, glistnik jaskółcze ziele, wrotycz pospolity, gorczyca polna, świerząbek korzenny. zbiorowisko sitowia leśnego, porasta jedynie około 50 m przy skarpie sąsiadującej z budynkiem Nowohuckiego Centrum Kultury. zbiorowisko pałki szerokolistnej, występuje na jeszcze mniejszej powierzchni również tuż przy zabudowaniach NCK. zbiorowisko z trzcinnikiem lancetowatym, obecne na 00 m na podmokłej łące w pobliżu Szpitala im. S. Żeromskiego. zbiorowisko mozgi trzcinowatej, na terenie ostoi dwa płaty spotkamy w sąsiedztwie rowów melioracyjnych na obszarze kilkudziesięciu m. zbiorowiska dywanowe, typowe dla miejsc często odwiedzanych, wydeptywanych przez ludzi, a reprezentowane przez dwa zbiorowiska: z życicą trwałą i sitem chudym. Wartym podkreślenia jest fakt wykrycia na Łąkach Nowohuckich ponad 70 gatunków roślin kwiatowych, a wśród nich kilku cennych lub chronionych jak np.: goździk kropkowany, kukułka krwista (storczyk krwisty), kozłek lekarski i rutewka wąskolistna. Trzeba też wspomnieć, ze spośród typów siedlisk wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej występuje tu jedno z nich: niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie, zajmujące 40% powierzchni całej ostoi. Łąki Nowohuckie słyną jednak przede wszystkim z zasobnych populacji kilku rzadkich, narażonych na wyginięcie gatunków motyli, a są to: modraszek telejus, modraszek nausitous, czerwończyk nieparek i czerwończyk fioletek. Trzeba podkreślić, że w przypadku tego ostatniego, nowohuckie osobniki najprawdopodobniej tworzą największą tak zwartą populację w Europie. Powodem tego jest występowanie tu skupionych obszarów siedliskowych fioletka, a mianowicie łąk porośniętych rdestem wężownikiem, które na przestrzeni dziejów szczęśliwie nie uległy rozczłonkowaniu. Teren ostoi pełni istotną rolę w zapewnieniu ciągłości siedlisk tych czterech gatunków motyli w skali Polski Południowej. Spośród płazów uwagę zwracają rozmnażające się w ostoi ropuchy szare oraz stwierdzone tu żaby wodne i brunatne. Świat gadów reprezentują z kolei obie jaszczurki: zwinka i żyworodna oraz wąż zaskroniec. W ciągu wielu lat obserwacji ornitologicznych wykryto tu obecność aż 5 gatunków ptaków lęgowych. To dużo zważywszy na dosyć monotonny krajobraz ostoi, jej niewielką powierzchnię i bezpośrednie sąsiedztwo wielkiej aglomeracji. Z drugiej strony sąsiedztwo Wisły, wielkiego korytarza migracyjnego ptactwa sprawia, że liczba obserwowanych tu przedstawicieli awifauny, łącznie z tymi wędrownymi i zimującymi gatunkami podwaja się. Spośród gatunków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej obserwuje się tu: derkacza, gąsiorka i bociana białego.
8 Inne obszary przyrodniczo cenne Trzeba jeszcze wspomnieć o wielu innych miejscach odznaczających się wysokimi walorami przyrodniczymi. Jednym z nich jest Sikornik, inaczej mówiąc Wzgórze Błogosławionej Bronisławy z jednym z najlepiej zachowanych grądów na terenie Krakowa, bogatym w liczne gatunki flory i fauny. W sąsiedztwie znajduje się Aleja Waszyngtona kameralny deptak wysadzony starymi drzewami, przechodzący w pofałdowane pola i łąki. Zobaczyć tu można około 0 pomników przyrody: lip, klonów, jesionów i kasztanowców. Bogaty i łatwy do obserwacji jest również świat ptaków i najgłośniejszego spośród nich dzięcioła zielonego. Wędrując dalej zielonym szlakiem dotrzeć można do największego krakowskiego kompleksu leśnego, jakim jest LAS WOLSKI. W północnej części Krakowa leży jeden z jego największych (00 ha) i najcenniejszych przyrodniczo obszarów otwartych Łąki w Toniach. Lęgną się tu m.in.: derkacze, gąsiorki, świerszczaki, strumieniówki, świergotki łąkowe i oba gatunki słowików szary i rdzawy. To również ważne miejsce dla modraszków z rodzaju Phengaris, ze względu na występowanie rośliny żywicielskiej jaką jest krwiściąg lekarski. Poza tym gatunkiem rośnie tu też m.in. kosaciec syberyjski i rutewka wąskolistna. Warto też zajrzeć nad dwa interesujące przyrodniczo akweny wodne: Zalew Bagry i Staw Płaszowski, gdzie w rozwijającej się przybrzeżnej roślinności gniazda swe zakłada coraz większa liczba ptaków wodno-błotnych. Ponadto w okresie zimowym na pierwszym z nich obserwowane są takie ptasie rarytasy jak chociażby perkoz rogaty. Oba zbiorniki stanowią miejsce rozrodu licznych płazów. Prawdziwym kompleksem przyrodniczych atrakcji jest rejon Krzemionek Podgórskich: kamieniołom Liban i Kopiec Krakusa. Liczne skałki wapienne, otwarte przestrzenie trawiaste z systemem tarasów, skarp i nasypów oraz murawy kserotermiczne dostarczą wielu emocji każdemu obserwatorowi przyrody. Wielką zagadką jest nieczynny już od kilkudziesięciu lat kamieniołom Liban. Dostęp do jego wnętrza jest mocno utrudniony, ale sama natura nie próżnuje i wykształciła w jego wnętrzu niezwykłą świątynię przyrody. Jednym z najważniejszych korytarzy ekologicznych Krakowa jest Dolina Wilgi. Ten mocno podmokły teren posiada bogate walory przyrodniczo-krajobrazowe przypominające biebrzańskie bagna, a to za sprawą licznych tu wierzbowych zadrzewień i zakrzaczeń. Swoją ostoję mają tu bobry, wraz z kaczką krakwą i ginącym rakiem szlachetnym. Kolejnym fascynującym miejscem związanym z wodą płynącą jest sama rzeka Wisła obfitująca tak w pospolite, jak i rzadkie gatunki ptaków. Szczególnie zimą, gdy ptaki są dokarmiane przez spacerowiczów, odcinek między ujściem Rudawy, a ujściem Białuchy jest odwiedzany przez wiele tysięcy ptaków. Liczne tu są łabędzie nieme, kaczki krzyżówki, głowienki, czernice, łyski i mewy śmieszki, a do rzadszych, choć regularnych gości należą: kormorany, perkozy, gęsi, mewy siwe i białogłowe oraz kilka gatunków kaczek. Zdarzały się tu też rozmaite rzadkości jak np. pelikan różowy. Będąc nad rzeką warto też spojrzeć na wawelskie wieże, gdzie czasem zatrzymują się sokoły wędrowne. Będąc w okolicy Nowej Huty warto zobaczyć malowniczy Kopiec Wandy i Las Mogilski pozostałość lasu łęgowego, ze starymi dębami oraz, wyposażonymi w imponujące korzenie podporowe, wiązy. Niezwykle interesującym i znanym miejscem jest Zakrzówek. Ten nieczynny, zalany kamieniołom wapienia o głębokości wody m, otaczające go otwarte, dobrze nasłonecznione tereny i pobliskie Skałki Twardowskiego są siedliskiem łącznie ponad 00 chronionych gatunków roślin, grzybów i zwierząt m.in. modraszków, traszek i nietoperzy.. Tajemniczy grąd na Sikorniku. Aleja Waszyngtona o wschodzie słońca. Rozległy obszar łąk w Toniach z licznym rdestem wężownikiem 4. Bogata flora porastająca łąki w Toniach 5. Tonie z licznie kwitnącym krwiściągiem lekarskim 6. Zalew Bagry. Kamieniołom Liban wytworzył w swoim wnętrzu prawdziwą oazę życia. Kopiec Krakusa. Biebrzański krajobraz doliny rzeki Wilgi 4. Rzeka Wisła z widocznym w tle Kopcem Kościuszki 5. Kopiec Wandy 6. Wiąz z korzeniami podporowymi w Lesie Mogilskim
9 Kampania promująca sieć Natura 000 pod hasłem NATURA SIĘ O(D)PŁACA stycznia 00 r. Towarzystwo na rzecz Ziemi rozpoczęło realizację kampanii promującej sieć Natura 000 pod hasłem Natura się o(d)płaca. Jednym z jej zasadniczych celów jest udzielenie kompleksowego wsparcia gminom, w których utworzenie ostoi Natura 000 spotkało się z oporem społeczności lokalnej. Do uczestnictwa w projekcie wybraliśmy ostatecznie (po licznych konsultacjach, związanych z brakiem zainteresowania udziałem w projekcie ze strony części gmin najbardziej do tego predestynowanych): Bukowinę Tatrzańską, Mszanę Dolną, Aleksandrów Kujawski, Szczawnicę, Kraków, Narewkę, Dębową Kłodę, Płaską, Iłów, Ciężkowice, Ińsko, Lądek Zdrój i Sękową. Ustaliliśmy, że Gminy i Towarzystwo podejmą wspólne działania na rzecz wykorzystania potencjału Natury 000 dla promocji rozwoju lokalnego. Nasza oferta obejmuje w szczególności:. Prezentację gmin i ich walorów przyrodniczych w cyklu telewizyjnym pod hasłem Natura się o(d)płaca. Program będzie także dokumentował działania podjęte w ramach niniejszego projektu. Trzynaście 5-minutowych odcinków (każdy poświęcony jednej gminie) zostanie pokazanych w programie II TVP, zostaną również umieszczone w serwisie internetowym telewizji TVP.PL.. Pomoc ekspercką w zakresie szkoleń, konsultacji i pomocy w przygotowaniu projektów (zarówno promocyjno-edukacyjnych, jak inwestycyjnych) związanych z Naturą 000 (walorami ostoi) w formie uzgodnionej z władzami gmin.. Organizację wizyt studyjnych do podobnych obszarów Natura 000, gdzie ich funkcjonowanie przebiega bezkonfliktowo i przynosi wymierne korzyści. 4. Wsparcie promocyjne w formie przygotowania i wydania materiałów promocyjnych i informacyjnych. Wspomniany powyżej cykl telewizyjny zostanie uzupełniony dwunastoma kolejnymi odcinkami prezentującymi krajowe i zagraniczne przykłady miejsc, w których wdrażaniu sieci Natura 000 towarzyszy akceptacja i wsparcie ze strony władz i społeczności lokalnych. Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej za pośrednictwem Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych. Więcej informacji o projekcie znajduje się na stronie internetowej: URZĄD MIASTA KRAKOWA pl. Wszystkich Świętych Kraków tel , faks umk@um.krakow.pl Samiec czerwończyka fioletka na swej żywicielskiej roślinie rdeście wężowniku TOWARZYSTWO NA RZECZ ZIEMI organizacja pożytku publicznego ul. Leszczyńskiej 7, -600 Oświęcim Nr KRS: Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko. Oświęcim 0 Konsultacja: Przemysław Szwałko Skład i druk: Grafikon, Jaroszowice 4, 4-00 Wadowice, tel , fax 87 46, biuro@grafikon.com.pl na zlecenie Towarzystwa na rzecz Ziemi, ul. Leszczyńskiej 7, -600 Oświęcim, tel/fax: 84 0, , biuro@tnz.most.org.pl,
Historia Utworzony został w 1960 r. Wtedy zajmował obszar 4844 ha. Przez włączenie w 1996 r. do obszaru parku wód morskich i wód Zalewu
Historia Utworzony został w 1960 r. Wtedy zajmował obszar 4844 ha. Przez włączenie w 1996 r. do obszaru parku wód morskich i wód Zalewu Szczecińskiego oraz archipelagu przybrzeżnych wysp stał się pierwszym
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko. Błotniaki. Gniazdowanie... 2 W Polsce... 2. Gniazdowanie... 3 W Polsce... 3. Błotniak stawowy - Circus aeruginosus...
Błotniaki Błotniaki, to liczący 13 gatunków rodzaj ptaków drapieŝnych z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), rzędu sokołowych (Falconiformes), występujących w Eurazji, Afryce i Ameryce. Ptaki te osiągają
Bardziej szczegółowoGacek Stanisław, Mateusz Ledwoń
Gacek Stanisław, Mateusz Ledwoń 30.11.2014 Sprawozdanie z waloryzacji ornitologicznej starorzeczy wykonanej w 2014 roku w ramach projektu Rewitalizacja, ochrona bioróżnorodności i wykorzystanie walorów
Bardziej szczegółowoPRZYRODA w KRAKOWIE z uwzględnieniem obszarów Natura 2000 Informacja Prezydenta Miasta Krakowa
Posiedzenie Komisji Planowania Przestrzennego i Ochrony Środowiska RADY MIASTA KRAKOWA, 23 września 2013 PRZYRODA w KRAKOWIE z uwzględnieniem obszarów Natura 2000 Informacja Prezydenta Miasta Krakowa Ewa
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko . Błotniaki
Imię i nazwisko email Błotniaki Błotniaki, to liczący 13 gatunków rodzaj ptaków drapieżnych z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), rzędu sokołowych (Falconiformes), występujących w Eurazji, Afryce
Bardziej szczegółowoWstępna charakterystyka awifauny wraz ze wskazówkami do sposobu użytkowania starorzeczy. Sprawozdanie z badań terenowych prowadzonych w roku 2013.
Mateusz Ledwoń, Stanisław Gacek 2013 Wstępna charakterystyka awifauny wraz ze wskazówkami do sposobu użytkowania starorzeczy. Sprawozdanie z badań terenowych prowadzonych w roku 2013. Metodyka Każde starorzecze
Bardziej szczegółowoSowy. Przygotowała Zuzia Górska
Sowy Przygotowała Zuzia Górska Puchacz Długość ciała (wraz z dziobem i ogonem): 60 78 cm Długość ogona: 23 29 cm Rozpiętość skrzydeł: 155 180 cm Waga: 1,6 2,8 kg samce; 2,3 4,2 kg samice Liczba jaj: 2
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 142/2018 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia r. w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa projektu
ZARZĄDZENIE Nr 142/2018 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 23.01.2018 r. w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa projektu uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie ustanowienia użytku
Bardziej szczegółowoSzczególnej ochronie podlegają rezerwaty przyrody; "PONIKWA
Zagadnienia ochrony i kształtowania środowiska w planie gminy rozpatrywane są w dwóch płaszczyznach Pierwsza dotyczy poprawy stanu środowiska poprzez przyjęcie ustalonych zasad. Ważnym elementem jest budowa
Bardziej szczegółowoRezerwaty przyrody czas na comeback!
Rezerwaty przyrody czas na comeback! OCHRONA REZERWATOWA W WOJ. MAŁOPOLSKIM STAN na Dorota Horabik Magdalena Bregin WIĘCEJ: www.kp.org.pl Na terenie województwa małopolskiego powołano 85 rezerwatów przyrody
Bardziej szczegółowoBRODNICKI PARK KRAJOBRAZOWY. dr inż. Marian Tomoń
BRODNICKI PARK KRAJOBRAZOWY dr inż. Marian Tomoń ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE BRODNICKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO Brodnicki Park Krajobrazowy, został utworzony w 1985 roku, jako pierwszy w dawnym województwie
Bardziej szczegółowoZakres Projektu Planu Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 Skawiński obszar łąkowy PLH120079
Zakres Projektu Planu Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 Skawiński obszar łąkowy PLH120079 Pokrywający się z obszarem BielańskoTynieckiego Parku Krajobrazowego Mapa przedmiotów ochrony w obszarze
Bardziej szczegółowoWykonały Agata Badura Magda Polak
Wykonały Agata Badura Magda Polak 3a obszar lądowy, na którym rośnie zwarta roślinność zielna z dominacją lub znacznym udziałem traw. W szerokim znaczeniu termin obejmuje wszelkie zbiorowiska trawiaste
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 20 marca 2017 r. Poz. 592 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 24 lutego 2017 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 20 marca 2017 r. Poz. 592 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 24 lutego 2017 r. w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Krowie Bagno
Bardziej szczegółowoLogo PNBT. Symbolem PNBT jest głuszec - ptak, który jeszcze niedawno licznie występował w Borach Tucholskich.
Powstanie Parku Park Narodowy "Bory Tucholskie" jest jednym z najmłodszych parków narodowych w Polsce. Utworzono go 1 lipca 1996 roku. Ochroną objęto powierzchnię 4 798 ha lasów, jezior, łąk i torfowisk.
Bardziej szczegółowoPark Krajobrazowy Dolina Słupi
Park Krajobrazowy Dolina Słupi O Nas Park Krajobrazowy Dolina Słupi - został utworzony w 1981 roku na obszarze 7 gmin (Słupsk, Kobylnica, Dębnica Kaszubska, Kołczygłowy, Borzytuchom, Bytów, Czarna Dąbrówka)
Bardziej szczegółowoROŚLINY 17 gatunków szkoły podstawowe
ROŚLINY 17 gatunków szkoły podstawowe 1. BARWINEK POSPOLITY Roślina o wysokości do 20 cm. Pędy płożące się. Liście lancetowate i zimozielone. Kwiaty niebiesko-fioletowe na szypułkach, pojedyncze w kontach
Bardziej szczegółowoDerkaczowe łąki. Dominuje malowniczo urozmaicony krajobraz wilgotnych łąk z zagajnikami olchowymi i zakrzaczeniami wierzbowymi oraz starorzeczami.
Przystanek drugi Derkaczowe łąki Dominuje malowniczo urozmaicony krajobraz wilgotnych łąk z zagajnikami olchowymi i zakrzaczeniami wierzbowymi oraz starorzeczami. Wiosną łąki są często podtapiane. Rośnie
Bardziej szczegółowoJeziora Brodzkie. Kod obszaru: PLH080052. Forma ochr0ony w ramach sieci Natura 2000: specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa)
Jeziora Brodzkie Kod obszaru: PLH080052 Forma ochr0ony w ramach sieci Natura 2000: specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa) 0000000 Powierzchnia: 829,2 ha Status formalny: Obszar zatwierdzony
Bardziej szczegółowoPrzyroda i Człowiek. czynna ochrona cennych przyrodniczo gatunków i siedlisk. Fundacja Przyroda i Człowiek www.przyrodaiczlowiek.
czynna ochrona cennych przyrodniczo gatunków i siedlisk Fundacja Czynna ochrona przyrody sposób utrzymania aktualnego stanu gatunków i siedlisk przez świadomą ingerencję w podlegające przemianom ekosystemy.
Bardziej szczegółowoRozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych.
Rozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych. Na obszarze gminy Poświętne znajduje się wiele powierzchni siedlisk przyrodniczych kwalifikujących
Bardziej szczegółowoMaciej Głąbiński. Szkolenie regionalne Natura 2000 a turystyka wodna i nadwodna Krutyń, 11 października 2011 r.
Maciej Głąbiński Szkolenie regionalne Natura 2000 a turystyka wodna i nadwodna Krutyń, 11 października 2011 r. Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Puszcza
Bardziej szczegółowo"Cudze chwalicie swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie" pisał Stanisław Jachowicz.
"Cudze chwalicie swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie" pisał Stanisław Jachowicz. Gmina Czemierniki to nasza Mała Ojczyzna, w której mieszkamy, uczymy się i pracujemy znajduje się w bardzo
Bardziej szczegółowoOpracowanie: Lech Krzysztofiak Anna Krzysztofiak
Inwentaryzacja barszczu Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi i niecierpka gruczołowatego Impatiens glandulifera na obszarach Natura 2000 "Dolina Górnej Rospudy" oraz "Ostoja Augustowska" Opracowanie: Lech
Bardziej szczegółowoGospodarka rolna a potrzeby ochrony motyli w SOO Dolina Biebrzy Marcin Sielezniew
Gospodarka rolna a potrzeby ochrony motyli w SOO Dolina Biebrzy Marcin Sielezniew Instytut Zoologii, Uniwersytet w Białymstoku Towarzystwo Ochrony Motyli Gospodarka rolna a potrzeby ochrony motyli w SOO
Bardziej szczegółowoochrona przyrody 80 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2009 ROKU
80 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2009 ROKU 6 ochrona przyrody Na tle ukształtowania powierzchni kraju małopolskie jest województwem najbardziej zróżnicowanym wysokościowo, mając
Bardziej szczegółowo2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania. projekt Prezydenta Miasta Krakowa
ZARZĄDZENIE Nr 1074/2018 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 27.04.2018 r. w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa projektu uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie ustanowienia użytku
Bardziej szczegółowoZrównoważona turystyka i ekstensywne rolnictwo dla rezerwatu przyrody Beka
Zrównoważona turystyka i ekstensywne rolnictwo dla rezerwatu przyrody Beka 1 W KRAINIE PTAKÓW BEKI PTAKI SIEWKOWE ŁĄK I PASTWISK Niska roślinność podmokłych łąk i pastwisk stanowi doskonałe siedlisko lęgowe
Bardziej szczegółowoDawniej Polskę pokrywały nieprzebyte puszcze, czyli wielkie lasy, niezmieniane przez człowieka, odludne, niezamieszkane przez kogokolwiek.
Dawniej Polskę pokrywały nieprzebyte puszcze, czyli wielkie lasy, niezmieniane przez człowieka, odludne, niezamieszkane przez kogokolwiek. Lasy te były bogate w zwierzynę. Żyły w nich tury, żubry, niedźwiedzie,
Bardziej szczegółowoZakres Projektu Planu Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dębnicko-Tyniecki obszar łąkowy PLH120065
Zakres Projektu Planu Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dębnicko-Tyniecki obszar łąkowy PLH120065 Pokrywający się z obszarem Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Mapa przedmiotów ochrony w
Bardziej szczegółowoEkoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady Natura 2000 a polski system ochrony przyrody
Ochrona przyrody ma w Polsce długie tradycje. Według niektórych źródeł pierwsze decyzje związane z nią pochodzą z X wieku - np. w sprawie ochrony bobrów. W kolejnych wiekach zaczęto chronić nadmiernie
Bardziej szczegółowoFauna Rudniańskiego Parku Krajobrazowego: Podsumowanie inwentaryzacji Zagrożenia Działania ochronne. Karolina Wieczorek
Fauna Rudniańskiego Parku Krajobrazowego: Podsumowanie inwentaryzacji Zagrożenia Działania ochronne Karolina Wieczorek Wyniki inwentaryzacji i waloryzacji fauny Rudniańskiego PK Grupa liczba gatunków:
Bardziej szczegółowoKonkurs pn. Obszar Natura 2000 szansą dla rozwoju naszej gminy realizowany w ramach projektu "Natura 2000 naszą szansą"
Konkurs pn. Obszar Natura 2000 szansą dla rozwoju naszej gminy realizowany w ramach projektu "Natura 2000 naszą szansą" Źródło: http://ekorytarz.pl/2014/07/24/spojnosc-europejskiej-sieci-obszarow-chronionych-natura-2000/
Bardziej szczegółowoWyniki inwentaryzacji i waloryzacji fauny Tenczyńskiego PK
Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji fauny Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego, analiza zagrożeń wynikających z dokumentów planistycznych gmin, wskazanie koncepcji ochrony i propozycji
Bardziej szczegółowoPlanowanie i tworzenie prezentacji multimedialnej
Karta pracy ucznia do zajęd z informatyki: Planowanie i tworzenie prezentacji multimedialnej Zadanie 1 Zaplanuj prezentację na temat wybranego: Parki Narodowe w Polsce złożoną z minimum dziesięciu slajdów.
Bardziej szczegółowoProjekt Poznajemy Jezioro Bukowskie
Projekt Poznajemy Jezioro Bukowskie Cele projektu: Podniesienie poziomu wiedzy na temat funkcjonowania ekosystemów jeziornych Poznanie zależności i procesów zachodzących w zlewni jeziora Zapoznanie się
Bardziej szczegółowoFAUNA I JEJ OCHRONA W TRÓJMIEJSKIM PARKU KRAJOBRAZOWYM
Szkoła Podstawowa nr 8 Sopot, 20. 04. 2017 r. w Sopocie Trójmiejski Park Krajobrazowy Nr. Kodu: Konkurs FAUNA I JEJ OCHRONA W TRÓJMIEJSKIM PARKU KRAJOBRAZOWYM Instrukcja dla ucznia Masz przed sobą zadania
Bardziej szczegółowoZakres planów zadań ochronnych dla obszarów Natura Dębnicko Tyniecki obszar łąkowy Skawiński obszar łąkowy Dolinki Jurajskie Michałowiec
Zakres planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 Dębnicko Tyniecki obszar łąkowy Skawiński obszar łąkowy Dolinki Jurajskie Michałowiec PLH120065 Dębnicko-Tyniecki obszar łąkowy Typy siedlisk przyrodniczych
Bardziej szczegółowoWIELKOPOLSKI PARK NARODOWY jako miejsce edukacji ekologicznej
WIELKOPOLSKI PARK NARODOWY jako miejsce edukacji ekologicznej Czym są parki narodowe? park narodowy obejmuje obszar chroniony, wyróżniający się szczególnymi wartościami naukowymi, przyrodniczymi, społecznymi,
Bardziej szczegółowoPark Narodowy Gór Stołowych
Park Narodowy Gór Stołowych Od marca 2016r. Park Narodowy Gór Stołowych posługuje się nowym logotypem. Przedstawia on stylizowaną piaskowcową formę skalną oraz zarys Szczelińca Wielkiego - najwyższego
Bardziej szczegółowoWykonanie: Koplin Małgorzata i Szmyt Konstancja Kl. 3 IM
Wykonanie: Koplin Małgorzata i Szmyt Konstancja Kl. 3 IM Jest to obszar chroniony ze względu na swoje walory, głównie przyrodnicze. W Polsce obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi,
Bardziej szczegółowoDRAWIEŃSKI PARK NARODOWY W SIECI NATURA 2000
Projekt finansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko oraz przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Bardziej szczegółowoRezerwaty przyrody czas na comeback!
Rezerwaty przyrody czas na comeback! Wyniki prac w roku 2017 w woj. mazowieckim Sławomir Chmielewski Według stanu na 23.01.2018 w województwie mazowieckim wykonano prace terenowe na 5 obszarach, kwalifikujących
Bardziej szczegółowoNiemodlin, 27 czerwca 2016 roku. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Opolu
ul. Bohaterów Powstań Śląskich 9-00 Niemodlin Niemodlin, 7 czerwca 0 roku Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Opolu W związku z rozpoczęciem prac nad dokumentami planistycznymi dla obszaru Natura
Bardziej szczegółowoUchwała Nr IX/79/07 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 29 czerwca 2007 r.
Uchwała Nr IX/79/07 Druk Nr B/94/07 w sprawie: utworzenia użytku ekologicznego Borawa. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001
Bardziej szczegółowoUŻYTKI EKOLOGICZNE w PIEKARACH ŚLĄSKICH
UŻYTKI EKOLOGICZNE w PIEKARACH ŚLĄSKICH FORMY OCHRONY PRZYRODY W POLSCE - Natura 2000 - Park narodowy - Rezerwat przyrody - Park krajobrazowy - Zespół przyrodniczo krajobrazowy - Obszar chronionego krajobrazu
Bardziej szczegółowoStan i perspektywy ochrony żółwia błotnego na Polesiu
Stan i perspektywy ochrony żółwia błotnego na Polesiu Janusz Holuk Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie W Polsce liczna populacja żółwia błotnego pozostała już tylko na Polesiu. Na kilku obszarach
Bardziej szczegółowoZrównoważona turystyka i ekstensywne rolnictwo dla rezerwatu przyrody Beka
Zrównoważona turystyka i ekstensywne rolnictwo dla rezerwatu przyrody Beka 1 WALORY PRZYRODNICZE REZERWATU BEKA ZAPRASZAMY NA BEKĘ 3 Położenie rezerwatu Beka gmina Puck, powiat pucki ujście Pradoliny Redy,
Bardziej szczegółowoFot.2. Odcinek linii 132, 349, 750, 763, 764 i 765 na wysokości stacji Wrocław Brochów Osobowy. Słup na torowisku. Stanowisko pustułki.
Fot. 1. Odcinek linii 132, 349, 750,763, 764 i 765 na wysokości stacji Wrocław Brochów Osobowy. Pas zieleni przy torach kolejowych. Stanowisko jaszczurki zwinki. Fot.2. Odcinek linii 132, 349, 750, 763,
Bardziej szczegółowoKatarzyna Bocheńska Katarzyna Mikulec Kuba Polański. pijawka lekarska. gryziel. poskocz krasny. Skakun
Katarzyna Bocheńska Katarzyna Mikulec Kuba Polański pijawka lekarska Obejmuje tereny od zachodniej i południowej Europy, Występuje w płytkich zbiornikach stojącej lub wolno płynącej wody słodkiej o mulistym
Bardziej szczegółowoWystępowanie i biologia wybranych gatunków ptaków gnieżdżących się w Bieszczadach Zachodnich
Występowanie i biologia wybranych gatunków ptaków gnieżdżących się w Bieszczadach Zachodnich Orelec, 23.05.2015 Ptaki polskich Bieszczadów W polskich Bieszczadach stwierdzono występowanie przeszło 200
Bardziej szczegółowoProjekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09
Projekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09 Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski Realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura Środowisko 2007-2013 Priorytet
Bardziej szczegółowoNatura 2000 Powiązania ekologiczne a funkcjonowanie zbiornika
Natura 2000 Powiązania ekologiczne a funkcjonowanie zbiornika Robert Gwiazda Instytut Ochrony Przyrody PAN Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu
Bardziej szczegółowoDiagnoza obszaru: Poczesna koło Częstochowy OBSZARY NATURA 2000
Diagnoza obszaru: Poczesna koło Częstochowy OBSZARY NATURA 2000 Opracował: Michał Szczepanik Lokalizacja: Powierzchnia: 39.17 ha Województwo: śląskie Powiat: częstochowski Gmina: Poczesna Formy ochrony
Bardziej szczegółowoŚcieżka dydaktyczna Łąki Nowohuckie i Lasek Mogilski w Krakowie.
Ścieżka dydaktyczna Łąki Nowohuckie i Lasek Mogilski w Krakowie. Łąki Nowohuckie Mapa Łąk Nowohuckich, na której niebieską linią zaznaczona jest trasa ścieżki dydaktycznej. Łąki Nowohuckie Łąki Nowohuckie
Bardziej szczegółowoNatura świątynią przyrody
Natura 2000- świątynią przyrody Uroczyska Pojezierza Kaszubskiego Monika Kempińska Gimnazjum w Chmielnie Sieć Natura 2000 w Polsce Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 to sieć obszarów chronionych na
Bardziej szczegółowoObszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy
Obszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy gmina Siennica województwo mazowieckie Konkurs pn. Obszar Natura 2000 szansą dla rozwoju naszej gminy realizowany w ramach projektu "Natura 2000 naszą
Bardziej szczegółowoJak to z żubrami bywa ochrona żubra w ramach sieci Natura 2000
Jak to z żubrami bywa ochrona żubra w ramach sieci Natura 2000 Żubr (Łac. Bison bonasus) jest największym ssakiem Europy, pomimo dużej wagi dochodzącej w przypadku samców niekiedy do 900 kg, żubry potrafią
Bardziej szczegółowoW miejscowości Sietesz znajduje się jedyny w Polsce rezerwat kłokoczki południowej. Na terenie Zalesia występuje piękny i potężny kilkusethektarowy zespół modrzewia europejskiego. W parkach miejskich znaleźć
Bardziej szczegółowoPlanowanie przestrzenne w gminie
Czy obecny system planowania przestrzennego na szczeblu gminnym może być skutecznym narzędziem ochrony korytarzy ekologicznych? Jacek Skorupski Planowanie przestrzenne w gminie studium uwarunkowań i kierunków
Bardziej szczegółowoWydawca: Towarzystwo dla Natury i Człowieka, ul. Głęboka 8A, 20-612 Lublin, tel.: 081 743 71 04, e-mail: oikos@eko.lublin.pl, www.ekolublin.
Dolina dolnego Wieprza jest położona w północno-zachodniej części województwa lubelskiego, w powiatach lubartowskim, puławskim, ryckim. Pod względem przyrodniczym i krajobrazowym to jeden z najciekawszych
Bardziej szczegółowoFauna Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego. Wyniki inwentaryzacji, zagrożenia i działania ochronne. mgr Katarzyna Zembaczyńska
Fauna Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego Wyniki inwentaryzacji, zagrożenia i działania ochronne mgr Katarzyna Zembaczyńska Wyniki inwentaryzacji fauny Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego Grupa liczba
Bardziej szczegółowoNarodowa Fundacja Ochrony Środowiska ul. Erazma Ciołka 13, Warszawa (
Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska ul. Erazma Ciołka 13, 01-445 Warszawa (www.nfos.org.pl) Zespół autorski: Krzysztof Zając dr Adrian Smolis Katarzyna Kozyra Tomasz Zając Zgodnie z danymi zawartymi w
Bardziej szczegółowoDRAWIEŃSKI PARK NARODOWY W SIECI NATURA 2000
DRAWIEŃSKI PARK NARODOWY W SIECI NATURA 2000 4-5 listopada 2010r., Leszno Konferencja Program rolnośrodowiskowy jako narzędzie służące ochronie cennych siedlisk przyrodniczych na terenach wiejskich, a
Bardziej szczegółowoMazowiecko - Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne z siedzibą przy Kozienickim Parku Krajobrazowym
Mazowiecko - Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne z siedzibą przy Kozienickim Parku Krajobrazowym 26-670 Pionki, ul. Radomska 7, tel/fax (048) 6123441, 601393036 e-mail: msto@poczta.onet.eu www.m-sto.org
Bardziej szczegółowoDiagnoza obszaru: Ostoja Olsztyńsko-Mirowska OBSZARY NATURA 2000
Diagnoza obszaru: Ostoja Olsztyńsko-Mirowska OBSZARY NATURA 2000 Opracował: Michał Szczepanik Lokalizacja: Powierzchnia: 2210.88 ha Województwo śląskie Powiat częstochowski Gmina Olsztyn Formy ochrony
Bardziej szczegółowoDZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 20 grudnia 2016 r. Poz. 5652 UCHWAŁA NR XXVI/113/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny
Bardziej szczegółowoInwentaryzacja barszczu Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi na terenie gminy Raczki (powiat suwalski)
Inwentaryzacja barszczu Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi na terenie gminy Raczki (powiat suwalski) Opracował: Lech Krzysztofiak krzysztofiak.lech@gmail.com Krzywe, 2015 Opracowanie zawiera dane dotyczące
Bardziej szczegółowoRezerwaty przyrody czas na comeback!
Rezerwaty przyrody czas na comeback! OCHRONA REZERWATOWA W WOJ. POMORSKIM R. Stańko, K. Gos, K. Banaś, S. Nowakowski, K. Bociąg WIĘCEJ: www.kp.org.pl Elementy wyróżniające województwo pod względem walorów
Bardziej szczegółowoPszczoły a bioróżnorodność
Pszczoły a bioróżnorodność Pod pojęciem różnorodności biologicznej kryje się niesłychane bogactwo i zróżnicowanie form życia występujących na Ziemi. Bioróżnorodność należy chronić, ponieważ każdy jej element
Bardziej szczegółowoŚcieżki przyrodniczo-dydaktyczne na Obszarach Natura 2000 znajdujących się na obszarze Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny
Ścieżki przyrodniczo-dydaktyczne na Obszarach Natura 2000 znajdujących się na obszarze Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny 1 FORMY OCHRONY PRZYRODY w Polsce (Podstawa prawna -
Bardziej szczegółowoNa terenie Nadleśnictwa Strzałowo występują następujące formy ochrony przyrody:
Podstawą działań Nadleśnictwa na rzecz ochrony przyrody jest Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16.04.2004 r. (Dz. U. 04.92.880), Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie gatunków dziko występujących
Bardziej szczegółowoPRZYRODA BUKOWNA CZĘŚĆ 1. SIERPIEŃ 2010 r. INŻ. ARKADIUSZ JAKUBAS
PRZYRODA BUKOWNA CZĘŚĆ 1 SIERPIEŃ 2010 r. INŻ. ARKADIUSZ JAKUBAS Będąc na jednej z pieszych wycieczek zawędrowałem w przepięknie położoną dzielnicę Bukowna, a mianowicie Przymiarki. W około tej dzielnicy
Bardziej szczegółowoZagrożenia i ochrona bagien, powtórzenie wiadomości
Temat lekcji: Zagrożenia i ochrona bagien, powtórzenie wiadomości Poziom: Czas trwania: Przedmiot: 5-6 klasa szkoły podst. 45 min. (1 godz. lekcyjna) przyroda 1. Cele lekcji: Podsumowanie i powtórzenie
Bardziej szczegółowoFLORA I JEJ OCHRONA W TRÓJMIEJSKIM PARKU KRAJOBRAZOWYM
Szkoła Podstawowa nr 8 Sopot, 19. 04. 2018 r. w Sopocie Trójmiejski Park Krajobrazowy Nr. Kodu: Konkurs FLORA I JEJ OCHRONA W TRÓJMIEJSKIM PARKU KRAJOBRAZOWYM Instrukcja dla ucznia Masz przed sobą zadania
Bardziej szczegółowoKOSACIEC SYBERYJSKI OBUWIK ARNIKA GÓRSKA
Białowieski Park Narodowy położony jest w województwie podlaskim, a jego wschodnia granica jest naszą granicą państwową z Białorusią. Park obejmuje 10,5 tys.ha Puszczy Białowieskiej z tego 9,6 tys.ha zajmują
Bardziej szczegółowoXII EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU POZNAJEMY PARKI KRAJOBRAZOWE POLSKI etap II 11.12.2012 r.
XII EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU POZNAJEMY PARKI KRAJOBRAZOWE POLSKI etap II 11.12.2012 r. ilość punktów Imię i nazwisko.. Szkoła. 1. Gdy w populacji (pewnego gatunku zwierząt) charakteryzującej się
Bardziej szczegółowoRaport z analizy wpływu elementów ekstensywnego krajobrazu rolniczego na żerowanie bocianów białych
Raport z analizy wpływu elementów ekstensywnego krajobrazu rolniczego na żerowanie bocianów białych Białystok, 10 października 2018 roku 1 Cel W Polsce występuje jedna z największych populacji lęgowych
Bardziej szczegółowoProjekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony
Projekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony Fot. Krameko. Opactwo Benedyktynów w Tyńcu, widok ze skały Okrążek. Szczegółowe cele ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego
Bardziej szczegółowoNATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH
FORMULARZ DANYCH 1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW
Bardziej szczegółowoRezerwaty przyrody czas na comeback!
Rezerwaty przyrody czas na comeback! OCHRONA REZERWATOWA W WOJ. ŚWIĘTOKRZYSKIM Opracowanie: JOANNA PRZYBYLSKA TOWARZYSTWO BADAŃ I OCHRONY PRZYRODY STAN NA DZIEŃ 19.01.2017 Osoby zgłaszające obiekty: Iwona
Bardziej szczegółowoRezerwaty przyrody czas na comeback!
Rezerwaty przyrody czas na comeback! OCHRONA REZERWATOWA W WOJ. ŁÓDZKIM Opracowanie: PAULINA GRZELAK TOWARZYSTWO OCHRONY KRAJOBRAZU Stan na dzień: 10.02.2017 WIĘCEJ: www.kp.org.pl ROZMIESZCZENIE ŁÓDZKICH
Bardziej szczegółowoZnaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa
Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego Krzysztof Kujawa Różnorodność biologiczna Zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi
Bardziej szczegółowoOchrona siedlisk w ramach działań przyrodniczych
Ochrona siedlisk w ramach działań przyrodniczych 4-5 listopada 2010 r. Leszno MRiRW, Departament Płatności Bezpośrednich Wydział Środowiska i Działań Rolnośrodowiskowych Zakres prezentacji Ogólne informacje
Bardziej szczegółowoWaloryzacja przyrodnicza województwa zachodniopomorskiego
4. Istniejące formy ochrony przyrody Rozdział ten obejmuje opisy wszystkich obszarów i obiektów objętych ochroną prawną na mocy ustawy o ochronie przyrody, występujących na terenie województwa zachodniopomorskiego.
Bardziej szczegółowo2. budki lęgowe > zastępcze miejsca gniazdowania znakowanie drzew dziuplastych > ochrona miejsc gniazdowania
ZESTAW I 1. Rozpoznaj i podaj nazwę gatunkową przedstawionego na zdjęciu płaza, (zdjęcie nr 8). 2. Scharakteryzuj sposoby prowadzenia przez pracowników Parku ochrony czynnej ptaków. 3. Jedna z dolin na
Bardziej szczegółowoOmawiana inwestycja leży poza wyznaczonym korytarzem ekologicznym (załącznik 1) tj. ok. 20 km od niego.
Wstęp Planowana inwestycja polega na rozbudowie budynku chlewni na dz. nr 274 w miejscowości Różyce Żurawieniec 24, gmina Kocierzew Południowy, powiat łowicki. W gminie Kocierzew Południowy udział powierzchni
Bardziej szczegółowoOgólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Projekt KIK/25 - Ochrona różnorodności gatunkowej cennych przyrodniczo siedlisk na użytkach rolnych na obszarach Natura 2000 w woj. lubelskim Bernadetta Wołczuk
Bardziej szczegółowoMiędzywojewódzki Konkurs. Wiedzy Przyrodniczo - Ekologicznej
Międzywojewódzki Konkurs Wiedzy Przyrodniczo - Ekologicznej pt. Ptaki szponiaste naszych parków krajobrazowych XXIII EDYCJA II ETAP rok szkolny 2017/2018 INSTRUKCJA Witamy Ciebie na II etapie Międzywojewódzkiego
Bardziej szczegółowoFORMY OCHRONY PRZYRODY
Ryszard Kapuściński FORMY OCHRONY PRZYRODY Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z 30 kwietnia 2004 r. z późniejszymi zmianami) wymienia 10 form ochrony przyrody,
Bardziej szczegółowoKanalizacja ruchu turystycznego na obszarze Natura 2000 w Puszczy Sandomierskiej
Kanalizacja ruchu turystycznego na obszarze Natura 2000 w Puszczy Sandomierskiej Natalia Wrona Specjalista ds. Ochrony lasu Nadleśnictwo Kolbuszowa 6 grudzień 2010 rok Puszczy Sandomierskiej charakterystyka
Bardziej szczegółowoKONKURS PRZYRODNICZY. Życie na łące. - Dzień Ziemi 2006 r INSTRUKCJA DLA UCZESTNIKA
KONKURS PRZYRODNICZY Życie na łące - Dzień Ziemi 2006 r INSTRUKCJA DLA UCZESTNIKA 1. W teście znajdziesz 23 różnorodne zadania dotyczące wiadomości i umiejętności dotyczących łąki. 2. W zadaniach, w których
Bardziej szczegółowoWalory przyrodnicze i kulturowe Rogalińskiego Parku Krajobrazowego w kontekście unikatowej sieci zadrzewień śródpolnych na jego terenie
Walory przyrodnicze i kulturowe Rogalińskiego Parku Krajobrazowego w kontekście unikatowej sieci zadrzewień śródpolnych na jego terenie Konferencja pn. Zadrzewienia na obszarach wiejskich dla ochrony bioróżnorodności
Bardziej szczegółowoRezerwaty przyrody czas na comeback!
Rezerwaty przyrody czas na comeback! OCHRONA REZERWATOWA W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM Anna Cwener Wiaczesław Michalczuk Zgodnie z podziałem Kondrackiego (1998) obejmuje on fragmenty trzech megaregionów fizycznogeograficznych
Bardziej szczegółowoJEZIORA PSZCZEWSKIE I DOLINA OBRY PLB080005
JEZIORA PSZCZEWSKIE I DOLINA OBRY PLB080005 Obra w okolicach wsi Rybojady Fot. Grzegorz Rąkowski Obszar obejmuje Bruzdę Zbąszyńską, która stanowi głęboką rynnę polodowcową ciągnącą się południkowo na odcinku
Bardziej szczegółowoNATURA 2000. www.ek-kom.pl. Janusz Bohatkiewicz. EKKOM Sp. z o.o. Regietów, 21 stycznia 2010
DROGI SAMORZĄDOWE X LAT AKTUALNE PROBLEMY ZWIĄZANE Z OBSZARAMI NATURA 2000 Janusz Bohatkiewicz EKKOM Sp. z o.o. www.ek-kom.pl Regietów, 21 stycznia 2010 Krótka informacja nt. obszarów NATURA 2000 SYSTEM
Bardziej szczegółowoLegenda: Badany obiekt staw w Mysiadle Granica powiatu Granice gmin Gmina Lesznowola
Charakterystyka Ekosystemu stawu w Mysiadle 1. Cel określenie stanu czystości oraz organizmów roślinnych i zwierzęcych. 2. Historia wsi Mysiadło według mapy Lesznowoli Mysiadło jest miejscowością położoną
Bardziej szczegółowoŁĄKI SZYRYKA. Fot. 78. Mozaika łąk świeżych (kod 6510) i wilgotnych w kompleksie Łąki Szyryka (powierzchnia A); (fot. D. Strząska).
ŁĄKI SZYRYKA 266 267 Fot. 78. Mozaika łąk świeżych (kod 6510) i wilgotnych w kompleksie Łąki Szyryka (powierzchnia A); (fot. D. Strząska). Fot. 77. Mozaika łąk świeżych (kod 6510) i wilgotnych w kompleksie
Bardziej szczegółowoPrawne formy ochrony przyrody MGR IGA JAWORSKA ZAKŁAD POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO I SĄDOWNICTWA ADMINISTRACYJNEGO
Prawne formy ochrony przyrody MGR IGA JAWORSKA ZAKŁAD POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO I SĄDOWNICTWA ADMINISTRACYJNEGO Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 rok stanowiła 10 form ochrony przyrody:
Bardziej szczegółowoPrzyrodniczy Kącik Edukacyjny
Przyrodniczy Kącik Edukacyjny Nasi darczyńcy Program realizowany w ramach środków pozyskanych w konkursie organizowanym w programie Działaj Lokalnie Polsko Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowanym
Bardziej szczegółowo