METODYKA ANALIZY PRZESTRZENNEJ ZMIENNOŚCI OPADÓW NA PRZYKŁADZIE WROCŁAWIA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "METODYKA ANALIZY PRZESTRZENNEJ ZMIENNOŚCI OPADÓW NA PRZYKŁADZIE WROCŁAWIA"

Transkrypt

1 hydrologia miejska, deszczomierz, zmienność opadów Monika N OWAKOWSKA, Bartosz KAŹMIERCZAK, Andrzej KOTOWSKI* METODYKA ANALIZY PRZESTRZENNEJ ZMIENNOŚCI OPADÓW NA PRZYKŁADZIE WROCŁAWIA W pracy sformułowano metodykę analizy przestrzennej zmienności opadów deszczowych na przykładzie zlewni kanalizacyjnej aglomeracji wrocławskiej. Do rozpoznania lokalnego zjawiska przemieszczania się opadów uwzględniono dane dotyczące kierunków i prędkości wiatru. Jako prędkość wynikową przyjęto uśrednioną prędkość przemieszczania się środka ciężkości rejestrowanego hietogramu opadu w czasie. Analizę wykonano dla przykładowego opadu deszczu, zarejestrowanego w dniu r., w sieci 6 deszczomierzy MPWiK S.A. we Wrocławiu. Stwierdzono znaczną zmienność czasoprzestrzenną przedmiotowego opadu. Mianowicie, w rejonie zachodnim miasta wystąpiły przeszło trzykrotnie większe wysokości oraz przeszło dwukrotnie większe intensywności opadu, w porównaniu ze wschodnimi obszarami miasta Wrocławia. 1. WPROWADZENIE O zjawisku opadowym określonego obszaru decyduje szereg uwarunkowań środowiskowych, spośród których do najważniejszych zalicza się położenie geograficzne, ukształtowanie powierzchni i wyniesienie obszaru nad poziomem morza oraz pokrycie i sposób zagospodarowania terenu. Opady atmosferyczne w naszej szerokości geograficznej występują w postaci ciekłej i stałej. Ze względu na odmienny charakter spływu tych wód: natychmiastowy w przypadku deszczu oraz przesunięty w czasie w przypadku topnieniu śniegu czy lodu, do wymiarowania kanalizacji rozważane są na ogół opady deszczowe, jako dające największe chwilowe odpływy. Intensywność deszczu nie jest stała w czasie jego trwania jak też w przestrzeni objętej opadem. Deszcze wyjątkowo intensywne zdarzają się raz na kilka czy kilkanaście lat, trwają krótko i mają mały zasięg terytorialny. Deszcze mało czy średnio intensywne występują częściej, trwają dłużej i obejmują większe obszary. Do wymiarowania sieci kanalizacyjnych największe znaczenie mają intensywne * Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska Politechniki Wrocławskiej, Zakład Naukowy Usuwania Ścieków, Wrocław, pl. Grunwaldzki 9, monika.nowakowska@pwr.wroc.pl

2 466 M. NOWAKOWSKA i in. opady o czasie trwania zwykle do kilku godzin. Wywołują one bowiem największe przepływy w kanałach deszczowych czy ogólnospławnych [9, 10]. Pomiar opadu odbywa się w sposób punktowy, w sieci stacji pomiarowych, co wymaga stosowania odpowiednich metod interpretacji uzyskanych wyników. W zależności od wielkości opracowywanego obszaru i zróżnicowania zakresu analizowanego zjawiska, w wyniku generalizacji zmienia się stopień dokładności odwzorowania czasoprzestrzennego rozkładu opadów. Dla obszaru kraju czy też regionu izohiety wysokości czy natężeń opadów mają najczęściej w miarę regularny przebieg, podczas gdy w odwzorowaniach wykonanych dla niewielkich obszarów (np. aglomeracji) przebiegi izolinii stają się bardziej zawiłe - im wyższa jest gęstość sieci pomiarowej. W zależności od przyjętej skali wzrasta więc dokładność i praktyczna przydatność otrzymywanych informacji o opadach do celów projektowych. Przykładowo, w pracy [10] wykazano znaczne różnice ilościowe wysokości i intensywności opadów na obszarze miasta Wrocławia (ok. 300 km 2 ). Stwierdzono, że na zachodzie miasta (Strachowice) występują wyższe wartości natężeń opadów o rząd 15% w stosunku do wschodu (Swojczyce). Wnioskowanie oparte na materiałach pochodzących z dwóch stacji może powodować jednak niedoszacowanie natężeń opadów w rejonach północnym i południowym, na co wskazują wyższe wartości maksymalnych dobowych opadów na Psim Polu czy Oporowie. Obecna sieć pomiarowo-obserwacyjna Wrocławia nie spełnia więc zapotrzebowania na informacje niezbędne do projektowania czy modernizacji, w tym modelowania hydrodynamicznego, systemów kanalizacji deszczowej i ogólnospławnej. Należy zatem zwiększyć liczbę stacji automatycznie rejestrujących wysokość opadów w czasie, co w efekcie przyczyni się do skuteczniejszej ochrony całej aglomeracji wrocławskiej przed lokalnymi wylewami z kanalizacji czy podtopieniami. W 2011 roku MPWiK S.A. we Wrocławiu utworzyło w tym celu własną sieć 6 deszczomierzy automatycznych. 2. CZASOPRZESTRZENNA ZMIENNOŚĆ OPADÓW Na potrzeby modelowania systemów kanalizacyjnych pomiary opadów powinny być prowadzone z zachowaniem odpowiedniej rozdzielczości czasowej oraz przestrzennej. Miarą rozdzielczości czasowej pomiarów deszczu jest krok czasowy, z którym rejestrowane są przyrosty wysokości opadu w czasie, co pozwala na wyznaczenie chwilowego natężenia deszczu. Zwykle są to interwały od 1 do 5 minut [9, 10, 13]. Miarą rozdzielczości przestrzennej pomiarów opadów jest natomiast liczba stacji pomiarowych na danym obszarze. Gęstość sieci pomiarowej powinna być dostosowana do skali przestrzennej zmienności opadów, którą rozpatrywać można w aspekcie statycznym lub dynamicznym. W pierwszym przypadku charakteryzuje ją zasięg opadu stacjonarnego, nie zmieniający się w czasie, w drugim zaś zasięg opadu niestacjonarnego, który jest uwarunkowany kierunkiem i prędkością przemieszczanie się opadu

3 Metodyka analizy przestrzennej zmienności opadów na przykładzie Wrocławia 467 nad zlewnią. W literaturze brak jest zgodności dotyczącej wymaganej gęstości sieci pomiarowej. Przy rozmieszczaniu deszczomierzy dla celów monitoringu, jedni autorzy wskazują na powierzchnię 10 km 2 jako wartość, dla której opad może być traktowany jako niezmienny [1], inni zalecają lokalizację jednego deszczomierza na powierzchni maksymalnie do 4 km 2 [12, 18]. Praktyka jest inna, przykładowo sieć obserwacyjna opadów w Monachium (310 km 2 ) liczy 18 stacji, co daje przeciętną: 1 stacja na ok. 17 km 2. Rozbieżności te stwarzają trudności przy projektowaniu sieci monitoringu opadów. Zbyt mała gęstość deszczomierzy może nie gwarantować wystarczającej dokładności przy kalibracji i walidacji modeli spływu. W przypadku modelowania hydrodynamicznego ważna jest bowiem znajomość wpływu zmiennej w przestrzeni charakterystyki opadu na wyniki obliczeń. Generalnie, deszcz przemieszczający się w kierunku przeciwnym do kierunku przepływu ścieków (w górę zlewni), wywołuje mniejszy szczytowy odpływ, niż w przypadku gdy deszcz przemieszcza się w kierunku zgodnym z kierunkiem przepływu ścieków [16]. Wartości maksymalnego odpływu otrzymane w warunkach przemieszczającego się opadu są z reguły mniejsze niż wywołane opadem pojawiającym się jednocześnie nad całym obszarem zlewni [17]. Jednak czasy wystąpienia szczytowego przepływu są na ogół mniejsze w przypadku tego rodzaju opadów, w porównaniu do opadów przemieszczających się nad zlewnią [2]. W przypadku dużych zlewni, przyjmowanie równomiernego rozkładu opadu może prowadzić do błędnej oceny wielkości spływu powierzchniowego i przepływu w kanalizacji [4, 7, 15, 20]. Wykorzystywane w tym celu krzywe IDF (Instensity-Duration- Frequency) są określone na podstawie pomiarów opadów na pojedynczej stacji. Średnie natężenie, tzw. obszarowe - IDAF (Intensity-Duration-Area-Frequency), bywa szacowane przez pomnożenie wielkości punktowej przez współczynnik zmniejszający [4]. Jednak charakterystyki typu IDAF nie mogą być wystarczająco dokładnie opracowane, gdyż należałoby dysponować danymi przestrzennymi opadów z wielolecia - o tym samym stopniu dokładności, jak w przypadku ustalania charakterystyk IDF. Jak dotąd, brak jest wiarygodnych modeli opisujących zjawisko przestrzennej zmienności opadów [15, 19, 21]. 3. PRZYKŁADOWA ANALIZA PRZESTRZENNEJ NIESTACJONARNOŚCI OPADÓW DESZCZOWYCH W celu poznania lokalnego zjawiska przemieszczania się opadów nad obszarem danej zlewni, należy uwzględnić dane dotyczące kierunków i prędkości przemieszczania się stref opadu. Najczęściej, jako prędkość wynikową, przyjmuje się uśrednioną prędkość przemieszczania się środka ciężkości rejestrowanego hietogramu opadu w czasie [22].

4 468 M. NOWAKOWSKA i in. W rejonie Wrocławia prowadzono analizy struktury (kierunków i prędkości) wiatru do ocen rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń [14], jak i wykorzystania zasobów wiatru dla celów rozwijającej się energetyki wiatrowej [11]. Dla celów klimatologicznych, monitorowany jest wiatr na wysokości m nad poziomem terenu. W warunkach infrastruktury wielkomiejskiej może to być jednak zbyt mała wysokość dla opisania złożonego procesu przemieszczania się strumienia powietrza wewnątrz i ponad miastem. W pracy [3] podano porównanie wyników pomiarów wiatru, wykonanych w okresie r., na budynku Poltegor (o wysokości ok. 100 m) oraz na stacji meteorologicznej IMGW Wrocław-Starachowice (na wysokości 12 m). Wyniki badań podano na rysunku 1. Rys. 1. Róże wiatrów w okresie [3] a) Wrocław-Strachowice; b) Wrocław-Poltegor Cechą klimatu Polski jest jego przejściowy charakter, przejawiający się zarówno cechami klimatu morskiego, jak i kontynentalnego. Według danych z Obserwatorium Uniwersytetu Wrocławskiego z lat oraz z sieci automatycznych stacji meteorologicznych zlokalizowanych na terenie miasta, jak i z mobilnej stacji pomiarowej (lata ), we Wrocławiu przeważa wiatr o kierunkach z sektorów zachodniego i południowego (rys. 2). Jest on obserwowany w ciągu, odpowiednio, 27,6% i 23,1% dni w roku i związany jest z napływem polarno-morskich mas powietrza [6]. Natomiast średnia roczna prędkość wiatru dla wielolecia wynosi 3,5 m/s. Rys. 2. Róża wiatru: a) częstość kierunku wiatru w %; b) średnia prędkości wiatru w m/s [6]

5 Metodyka analizy przestrzennej zmienności opadów na przykładzie Wrocławia 469 Na potrzeby niniejszej pracy, do przeprowadzenia przykładowej analizy przestrzennej zmienności opadów we Wrocławiu, użyto opadu deszczu zarejestrowanego w dniu roku w sieci 6 deszczomierzy MPWiK S.A. (wagowych, typu TRwS 203 i TRwS 200 firmy MPS). Deszczomierze zlokalizowane są na następujących obiektach: Zakład Produkcji Wody przy ul. Na Grobli - R01, Przepompownia ścieków Poświętne przy ul. Milickiej - R04, Przepompownia ścieków przy ul. Terenowej - R05 (od przeniesiony z Hydroforni przy ul. Krynickiej), Przepompownia ścieków Dobra przy ul. Przedwiośnie - R06, Przepompownia ścieków przy ul. Jagniątkowskiej - R07, Pompownia strefowa wody przy ul. Bystrzyckiej - R08 (rys. 3 [5]). Rys. 3. Lokalizacja deszczomierzy MPWiK S.A. na terenie miasta Wrocławia [5] W tabeli 1 podano zestawienie parametrów opadu deszczu w dniu r., a na rysunku 4 przedstawiono hietogramy opadów - zarejestrowane na poszczególnych stacjach (wg kierunku przemieszczania się opadu: R07 - ul. Jagniątkowska, R08 - ul. Bystrzycka, R05 - ul. Terenowa, R01 - ul. Na Grobli, R04 - ul. Milicka, R06 - ul. Przedwiośnie (Dobra). Punkt pomiarowy deszczomierz, lokalizacja Tabela 1. Zestawienie parametrów opadu deszczu w dniu r. Rejestracja opadu Od Do Czas trwania opadu, min Całkowita wysokość opadu, mm Maksymalna wysokość opadu jedno minutowego, mm Średnia intensywność opadu, mm/h R07 - Jagniątkowska 07:52 11: ,708 0,092 2,14 R08 - Bystrzycka 07:48 11: ,858 0,156 1,86 R05 - Terenowa 08:49 11: ,835 0,069 1,49 R01 - Na Grobli 08:54 11: ,610 0,071 1,46 R04 - Milicka 07:54 11: ,515 0,070 1,18 R06 - Przedwiośnie 09:20 11: ,043 0,062 0,98

6 470 M. NOWAKOWSKA i in. Wraz z czasem trwania zjawiska opadowego zmniejsza się całkowita wysokość zarejestrowanego opadu na kolejnych stacjach pomiarowych: od 7,708 mm dla R07 (na zachodzie) do 2,043 mm dla R06 (na wschodzie). Podobnie też zmniejsza się średnia intensywność opadu: od 2,14 mm/h dla R07 do 0,98 mm/h dla R06. Tak więc, w rejonie zachodnim miasta wystąpił opad o przeszło trzykrotnie większej wysokości oraz przeszło dwukrotnie większej intensywności w porównaniu ze wschodnimi obszarami miasta Wrocławia. a) MPS_Jagniątkowska b) MPS_Bystrzycka c) MPS_Terenowa d) MPS_Na Grobli e) MPS_Milicka f) MPS_Dobra Rys. 4. Hietogramy opadu z dnia r. - wg kierunku przemieszczania się opadu: a) R07 - ul. Jagniątkowska, b) R08 - ul. Bystrzycka, c) R05 - ul. Terenowa, d) R01 - ul. Na Grobli, e) R04 - ul. Milicka, f) R06 - ul. Przedwiośnie (Dobra) Dla każdego deszczomierza wyznaczono środek ciężkości zarejestrowanego hietogramu opadu z dnia r. i odczytano, na odciętej środka ciężkości, czas przejścia (rys. 4). Uzyskane rezultaty przedstawiono na rysunku 5. Rys. 5. Czasy przejścia i uśredniony kierunek przemieszczania się opadu w dniu r.

7 Metodyka analizy przestrzennej zmienności opadów na przykładzie Wrocławia 471 Na podstawie ustalonych czasów przejścia (od R07 do R06) wykreślono orientacyjne linie strefowe i wyznaczono prostopadły - uśredniony kierunek przemieszczania się opadu. Wartość kąta kierunkowego wyznaczonego wektora przemieszczania się opadu wynosi ok. 258, czyli jest to zachodnio-południowy zachód (WSW). Wyznaczony uśredniony kierunek przemieszczania się opadu nad terenem zlewni pokrywa się z kierunkiem róży wiatrów w czasie wystąpienia opadu. Średnia, przybliżona prędkość przemieszczania się frontu opadu wynosi ok. 3,8 m/s. 4. PODSUMOWANIE I WNIOSKI METODYCZNE W pracy zaproponowano metodykę analizy przestrzennej zmienności opadów deszczowych na przykładzie zlewni kanalizacyjnej aglomeracji wrocławskiej. W celu rozpoznania lokalnego zjawiska przemieszczania się opadów uwzględniono dane dotyczące kierunków i prędkości wiatru. Jako prędkość wynikową przyjęto uśrednioną prędkość przemieszczania się środka ciężkości rejestrowanego hietogramu opadu w czasie. Analizę wykonano dla przykładowego opadu deszczu w dniu roku, zarejestrowanego w sieci 6 deszczomierzy MPWiK S.A. we Wrocławiu. Stwierdzono znaczną zmienność czasoprzestrzenną przedmiotowego opadu. Mianowicie, w rejonie zachodnim miasta wykazano przeszło trzykrotnie większe wysokości oraz przeszło dwukrotnie większe intensywności opadu, w porównaniu ze wschodnimi obszarami miasta Wrocławia. W przypadku dużych zlewni, przyjmowanie równomiernego rozkładu opadu prowadzić może do błędnej oceny wielkości spływu powierzchniowego i przepływu w modelowanych hydrodynamicznie systemach kanalizacyjnych. Prezentowane wyniki badań znajdują zastosowanie w kalibracji i walidacji hydrodynamicznych modeli odwodnień terenów zurbanizowanych. LITERATURA [1] BERNE A., DELRIEU G., CREUTIN J. D., OBLED C., Temporal and spatial resolution of rainfall measurements required for urban hydrology. Journal of Hydrology. Vol. 299, (2004). [2] CAMBEZ M. J., PINHO J., DAVID L. M., Using SWMM 5 in the continuous modelling of Stormwater hydraulics and quality. 11 th International Conference on Urban Drainage. Edinburgh [3] DANCEWICZ A., Struktura wiatru we Wrocławiu według pomiarów wykonanych w okresie luty - maj 2007 r. na budynku Poltegor we Wrocławiu. Meteorologia, Hydrologia, Ochrona Środowiska kierunki badań i problemy. Wyd. IMGW, Warszawa [4] DE MIHELE C., KOTTEGODA N.T., ROSSO R., IDAF curves of extreme rainfall, a scaling approach. Water Science and Technology. Vol. 45, nr 2, (2002). [5] Dokumentacja Centrum Nowych Technologii i Rozwoju MPWiK S.A. dotycząca sieci deszczomierzy we Wrocławiu, Wrocław [6] DUBICKI A., DUBICKA M., SZYMANOWSKI M., Klimat Wrocławia. Informator 2002.

8 472 M. NOWAKOWSKA i in. [7] FAURES J-M, GOODRICH D.C., WOOLHISER D.A., SOROOSHIAN S., Impact of small-scale spatial rainfall variability on runoff modeling. J. of Hydrology. Vol. 173, (1995). [8] KAŹMIERCZAK B., KOTOWSKI A., NOWAKOWSKA M., Kanalizacja ogólnospławna w modelowaniu SWMM. Inżynieria Morska i Geotechnika. Vol. 33, nr 4, (2012). [9] KOTOWSKI A., Podstawy bezpiecznego wymiarowania odwodnień terenów. Wyd. Seidel- Przywecki, Warszawa [10] KOTOWSKI A., KAŹMIERCZAK B., DANCEWICZ A., Modelowanie opadów do wymiarowania kanalizacji. Wyd. Komitet Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN. Studia z Zakresu Inżynierii nr 68, Warszawa [11] LORENC H., Struktura i zasoby energetyczne wiatru w Polsce. Materiały Badawcze. Seria Meteorologia. Wyd. IMGW. Warszawa [12] MAHEEPALA U. K., TAKYI A. K., PEREBRA B. J. C., Hydrological data monitoring for urban stormwater drainage systems. Journal of Hydrology. Vol. 245, (2001). [13] NOWAKOWSKA M., KOTOWSKI A., KAŹMIERCZAK B., Problemy badawcze w modelowaniu hydrodynamicznym odwodnień terenów. Forum Eksploatatora. Nr 4, (2012). [14] REINCHHART S., Zmienność pionowego profilu prędkości wiatru w warstwie m we Wrocławiu. Prace PIIIM. PIHM. Wyd. Kom. i Łączn. Warszawa [15] SEGOND M.L., Stochastic Modeling of Space-Time Rainfall and the Significance of Spatial Data for Flood Runoff Generation. Department of Civil and Environmental Engineering, Imperial College London, [16] SINGH V. P., Effect of spatial and temporal variability in rainfall and watershed characteristics on stream flow hydrograph. Hydrological Processes. Vol. 11, (1997). [17] SINGH V. P., Effect of the duration and direction of storm movement on planar flow with full and partial areal coverage. Hydrological Processes. Vol. 16, (2002). [18] SKOTNICKI M., SOWIŃSKI M., Weryfikacja metody wyznaczania szerokości hydraulicznej zlewni cząstkowych na przykładzie wybranej zlewni miejskiej. Współczesne problemy Inżynierii i Ochrony Środowiska. Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, [19] WHEATER H.S., ISHAM V.S., COX, D.R., CHANDLER R.E., KAKAU A., NORTHROP P.J., OH L., ONOF C, RODRIGUEZ-ITURBE I., Spatial-temporal rainfall fields, modeling and statistical aspects. Hydrology and Earth System Sciences. Vol. 4, nr 4, (2000). [20] WILLEMS P., BERLAMONT J., Accounting for the spatial rainfall variability in urban modeling applications. Water Science and Technology. Vol. 45, nr 2, (2002). [21] VILLARINI G., SMITH J. A., BAECK M. L., STURDEVANT-REES P., KRAJEWSKI W. F., Radar analyses of extreme rainfall and flooding in urban drainage basins. J. of Hydrology. Vol. 381, (2010). [22] ZAWILSKI M., Analiza obciążenia hydraulicznego systemu kanalizacyjnego w skali dużej zlewni miejskiej. Infrastruktura komunalna i gospodarka wodna, INFRAEKO 2012, Oficyna Wyd. Politechniki Rzeszowskiej, 2012, s METHODOLOGY OF ANALYSIS OF SPATIAL VARIABILITY OF RAINFALL IN WROCŁAW In this study formulated a methodology of the spatial variability of rainfall in Wrocław. To recognize a local phenomenon of the movement of rainfall the data on wind speed and direction were used. Rainfall data of 1 November 2012 have been taken from 6 MPWiK (Wrocław Water Supply Company) measurement stations throughout the above area. Studies have shown a significant spacetime variability of rainfall. In the western area of the city the precipitation amount were more than three times higher and intensity were doubled compared with the eastern areas of Wroclaw.

WYBÓR PILOTOWEJ ZLEWNI DESZCZOWEJ DO BADAŃ SYMULACYJNYCH DZIAŁANIA KANALIZACJI WE WROCŁAWIU

WYBÓR PILOTOWEJ ZLEWNI DESZCZOWEJ DO BADAŃ SYMULACYJNYCH DZIAŁANIA KANALIZACJI WE WROCŁAWIU hydrologia miejska, kanalizacja deszczowa, monitoring opadów, monitoring ścieków, modelowanie Monika NOWAKOWSKA, Andrzej KOTOWSKI, Bartosz KAŹMIERCZAK * WYBÓR PILOTOWEJ ZLEWNI DESZCZOWEJ DO BADAŃ SYMULACYJNYCH

Bardziej szczegółowo

dr inż. Marek Zawilski, prof. P.Ł.

dr inż. Marek Zawilski, prof. P.Ł. UŻYTKOWANIE I OCHRONA ŚRODOWISKA W STRATEGII ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z terenów zurbanizowanych do środowiska PROBLEMY OBLICZANIA PRZEPŁYWÓW MAKSYMALNYCH PRAWDOPODOBNYCH

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie modeli symulacyjnych do planowania modernizacji kanalizacji deszczowej w Bydgoszczy. Marcin Skotnicki Paweł Kwiecień

Wykorzystanie modeli symulacyjnych do planowania modernizacji kanalizacji deszczowej w Bydgoszczy. Marcin Skotnicki Paweł Kwiecień Wykorzystanie modeli symulacyjnych do planowania modernizacji kanalizacji deszczowej w Bydgoszczy Marcin Skotnicki Paweł Kwiecień Cel: Cel i zakres referatu Przedstawienie możliwości wykorzystania modeli

Bardziej szczegółowo

Ewa Krajny, Leszek Ośródka, Marek Wojtylak

Ewa Krajny, Leszek Ośródka, Marek Wojtylak CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW OPADOWYCH DLA KATOWIC 1962 2014 Ewa Krajny, Leszek Ośródka, Marek Wojtylak Katowice, 9.10.2017 r. INSPIRACJE DO BADAŃ Inspiracją do badań nad charakterystykami opadów atmosferycznych

Bardziej szczegółowo

PROGNOZY METEOROLOGICZNE NA POTRZEBY OSŁONY HYDROLOGICZNEJ. Teresa Zawiślak Operacyjny Szef Meteorologicznej Osłony Kraju w IMGW-PIB

PROGNOZY METEOROLOGICZNE NA POTRZEBY OSŁONY HYDROLOGICZNEJ. Teresa Zawiślak Operacyjny Szef Meteorologicznej Osłony Kraju w IMGW-PIB PROGNOZY METEOROLOGICZNE NA POTRZEBY OSŁONY HYDROLOGICZNEJ Teresa Zawiślak Operacyjny Szef Meteorologicznej Osłony Kraju w IMGW-PIB 11.12.2013 Prognoza pogody określenie przyszłego najbardziej prawdopodobnego

Bardziej szczegółowo

Dane pomiarowo-obserwacyjne pozyskiwane z sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych państwowej służby hydrologicznometeorologicznej

Dane pomiarowo-obserwacyjne pozyskiwane z sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych państwowej służby hydrologicznometeorologicznej Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Dane pomiarowo-obserwacyjne pozyskiwane z sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych państwowej służby hydrologicznometeorologicznej

Bardziej szczegółowo

Podstawy bezpiecznego wymiarowania odwodnień terenów. Tom I sieci kanalizacyjne

Podstawy bezpiecznego wymiarowania odwodnień terenów. Tom I sieci kanalizacyjne Podstawy bezpiecznego wymiarowania odwodnień terenów. Tom I sieci kanalizacyjne Prezentowany podręcznik akademicki stanowi podsumowanie dotychczasowego stanu wiedzy w zakresie podstaw nowoczesnego - bezpiecznego

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Mgr Andrzej Dancewicz, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział we Wrocławiu.

Mgr Andrzej Dancewicz, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział we Wrocławiu. Andrzej Kotowski *, Bartosz Kaźmierczak *, Andrzej Dancewicz ** Bezpieczne wymiarowanie kanalizacji na podstawie lokalnych modeli opadów Safe sizing of sewage systems based on the local rainfall models

Bardziej szczegółowo

STORMWATER 2018, Gdańsk

STORMWATER 2018, Gdańsk STORMWATER 2018, Gdańsk Rozwój indywidualnych systemów retencyjnych i ich wpływ na funkcjonowanie kanalizacji ogólnospławnej Maciej Mrowiec Wody opadowe w obszarach zurbanizowanych Oddziaływanie jakościowe

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 14. OGa-DPDExss-543/180-08/194/2008. Gdynia,

Załącznik nr 14. OGa-DPDExss-543/180-08/194/2008. Gdynia, Załącznik nr 14 INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ Oddział Morski w Gdyni ul. Waszyngtona 42, 81-342 Gdynia tel.: (058) 62-88-100 fax.: (058) 62-88-163 e-mail: sekretariat.gdynia@imgw.pl www.imgw.pl

Bardziej szczegółowo

Obciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski

Obciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski Obciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski 1. Obciążenia środowiskowe (wiatr, falowanie morskie, prądy morskie, poziomy zwierciadła wody, oddziaływanie lodu) 2. Poziomy obciążeń

Bardziej szczegółowo

TOM I Aglomeracja warszawska

TOM I Aglomeracja warszawska Biuro Studiów i Pomiarów Proekologicznych EKOMETRIA Sp. z o.o. 80-299 Gdańsk, ul. Orfeusza 2 tel. (058) 30-42-53, fax (058) 30-42-52 Informacje uzupełniające do PROGRAMÓW OCHRONY POWIETRZA dla stref województwa

Bardziej szczegółowo

Streszczenie. Abstract

Streszczenie. Abstract Maciej Mrowiec, robert malmur * Wpływ przestrzennej zmienności opadów na niezawodność systemów kanalizacyjnych INFLUENCE of the spatial variation of the rainfall on the urban drainage systems reliability

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego

Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego Opad pionowy deszcz, mŝawka (opad ciekły); śnieg, grad (opady stałe). Opad poziomy mgła; rosa, szron, sadź, gołoledź (osady atmosferyczne) OPAD - pomiar

Bardziej szczegółowo

Modele opadowe PANDa w kontekście adaptacji miast do zmian klimatu. dr hab. inż. Paweł Licznar, prof. PWr

Modele opadowe PANDa w kontekście adaptacji miast do zmian klimatu. dr hab. inż. Paweł Licznar, prof. PWr Modele opadowe PANDa w kontekście adaptacji miast do zmian klimatu dr hab. inż. Paweł Licznar, prof. PWr Doświadczenia projektu bydgoskiego Trudność z pozyskaniem lokalnych danych Brak metodyki opracowania

Bardziej szczegółowo

INTELIGENTNE ŁAGODZENIE KLIMATU W SKALI DUŻEGO MIASTA

INTELIGENTNE ŁAGODZENIE KLIMATU W SKALI DUŻEGO MIASTA INTELIGENTNE ŁAGODZENIE KLIMATU W SKALI DUŻEGO MIASTA Stanisław Drzewiecki Prezes Zarządu Dyrektor Naczelny Miejskich Wodociągów i Kanalizacji w Bydgoszczy Sp. z o.o. AKTUALNE UWARUNKOWANIA I SKUTKI ZMIAN

Bardziej szczegółowo

Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 11. Temat: Metody obliczania obszarowej wysokości opadów.

Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 11. Temat: Metody obliczania obszarowej wysokości opadów. Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 11. Temat: Metody obliczania obszarowej wysokości opadów. Pomiary opadu atmosferycznego są wykonywane punktowo na posterunkach opadowych za pomocą deszczomierzy (pluwiografów).

Bardziej szczegółowo

Narzędzia do monitoringu oraz prognozowania pracy systemu kanalizacji ogólnospławnej - Demonstracja w mieście Gliwice. Prepared enabling change 1

Narzędzia do monitoringu oraz prognozowania pracy systemu kanalizacji ogólnospławnej - Demonstracja w mieście Gliwice. Prepared enabling change 1 Narzędzia do monitoringu oraz prognozowania pracy systemu kanalizacji ogólnospławnej - Demonstracja w mieście Gliwice Prepared enabling change 1 Demonstracja w mieście Gliwice: Luty 2013 Styczeń 2014 monitoring

Bardziej szczegółowo

Metody obliczania obszarowych

Metody obliczania obszarowych Metody obliczania opadów średnich obszarowych W badaniach hydrologicznych najczęściej stosowaną charakterystyką liczbową opadów atmosferycznych jest średnia wysokość warstwy opadu, jaka spadła w pewnym

Bardziej szczegółowo

VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA

VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA Monitoring of rainfall chemistry and of the deposition of pollutants to the ground Przygotowano w oparciu o zlecone

Bardziej szczegółowo

Weryfikacja metod wymiarowania kanalizacji deszczowej za pomocą modelu hydrodynamicznego (SWMM) w warunkach wrocławskich

Weryfikacja metod wymiarowania kanalizacji deszczowej za pomocą modelu hydrodynamicznego (SWMM) w warunkach wrocławskich OCHRONA ŚRODOWISKA Vol. 34 2012 Nr 2 Bartosz Kaźmierczak, Andrzej Kotowski, Andrzej Dancewicz Weryfikacja metod wymiarowania kanalizacji deszczowej za pomocą modelu hydrodynamicznego (SWMM) w warunkach

Bardziej szczegółowo

Operat hydrologiczny jako podstawa planowania i eksploatacji urządzeń wodnych. Kamil Mańk Zakład Ekologii Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa

Operat hydrologiczny jako podstawa planowania i eksploatacji urządzeń wodnych. Kamil Mańk Zakład Ekologii Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa Operat hydrologiczny jako podstawa planowania i eksploatacji urządzeń wodnych Kamil Mańk Zakład Ekologii Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa Urządzenia wodne Urządzenia wodne to urządzenia służące kształtowaniu

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE SYSTEMÓW BIORETENCYJNYCH W CELU ZRÓWNOWAŻONEGO GOSPODAROWANIA WODAMI OPADOWYMI W TERENACH USZCZELNIONYCH

WYKORZYSTANIE SYSTEMÓW BIORETENCYJNYCH W CELU ZRÓWNOWAŻONEGO GOSPODAROWANIA WODAMI OPADOWYMI W TERENACH USZCZELNIONYCH Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Wydział Inżynierii Środowiska WYKORZYSTANIE SYSTEMÓW BIORETENCYJNYCH

Bardziej szczegółowo

PANDa - Polski Atlas Natężeń Deszczów a adaptacja miast do zmian klimatu

PANDa - Polski Atlas Natężeń Deszczów a adaptacja miast do zmian klimatu PANDa - Polski Atlas Natężeń Deszczów a adaptacja miast do zmian klimatu Katarzyna Siekanowicz-Grochowina, RETENCJAPL Sp. z o.o. 18-19 września 2018 Warszawa Polski Atlas Natężeń Deszczów - PANDa Atlas

Bardziej szczegółowo

Gdański system monitoringu hydrologicznego

Gdański system monitoringu hydrologicznego Gdański system monitoringu hydrologicznego Stormwater Poland - Gdańsk 16 marca 2018 Gdańskie Wody Sp. z o.o W ciągu ostatnich osiemnastu lat w Gdańsku, aż czterokrotnie wystąpił opad ponad 100 letni powyżej

Bardziej szczegółowo

HYDRODYNAMICZNY MODEL ODPROWADZANIA WÓD OPADOWYCH SWMM

HYDRODYNAMICZNY MODEL ODPROWADZANIA WÓD OPADOWYCH SWMM Bartosz KAŹMIERCZAK, Monika NOWAKOWSKA * SWMM, modelowanie hydrodynamiczne, modelowanie kanalizacji HYDRODYNAMICZNY MODEL ODPROWADZANIA WÓD OPADOWYCH SWMM Hydrauliczne obliczenia sprawdzające przy pomocy

Bardziej szczegółowo

Metody obliczania obszarowych

Metody obliczania obszarowych Metody obliczania opadów średnich obszarowych W badaniach hydrologicznych najczęściej stosowaną charakterystyką liczbową opadów atmosferycznych jest średnia wysokość warstwy opadu, jaka spadła w pewnym

Bardziej szczegółowo

DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ (1971-1995)

DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ (1971-1995) Słupskie Prace Geograficzne 2 2005 Dariusz Baranowski Instytut Geografii Pomorska Akademia Pedagogiczna Słupsk DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 5-11 marca 2014r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 1 7 stycznia 2014 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

Analiza wyników otrzymanych ze stacji monitorowania jakości powietrza zlokalizowanych na terenie Mielca. Pył zawieszony PM10 LISTOPAD-GRUDZIEŃ 2018

Analiza wyników otrzymanych ze stacji monitorowania jakości powietrza zlokalizowanych na terenie Mielca. Pył zawieszony PM10 LISTOPAD-GRUDZIEŃ 2018 Analiza wyników otrzymanych ze stacji monitorowania jakości powietrza zlokalizowanych na terenie Mielca. Pył zawieszony PM10 LISTOPAD-GRUDZIEŃ 2018 dr Jakub Nowak 31.01.2019 Lokalizacja stacji Przeprowadzona

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 26 czerwca 2 lipca 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne

Bardziej szczegółowo

Pomiary hydrometryczne w zlewni rzek

Pomiary hydrometryczne w zlewni rzek Pomiary hydrometryczne w zlewni rzek Zagożdżonka onka i Zwoleńka Hydrometric measurements in Zwoleńka & Zagożdżonka onka catchments Anna Sikorska, Kazimierz Banasik, Anna Nestorowicz, Jacek Gładecki Szkoła

Bardziej szczegółowo

SYMULACJE HYDRODYNAMICZNE KANALIZACJI DESZCZOWEJ NA WYBRANYM OSIEDLU MIESZKANIOWYM W GŁOGOWIE

SYMULACJE HYDRODYNAMICZNE KANALIZACJI DESZCZOWEJ NA WYBRANYM OSIEDLU MIESZKANIOWYM W GŁOGOWIE kanalizacja deszczowa, modelowanie, SWMM Katarzyna WARTALSKA, Jolanta MICHALEC, Bartosz KAŹMIERCZAK* SYMULACJE HYDRODYNAMICZNE KANALIZACJI DESZCZOWEJ NA WYBRANYM OSIEDLU MIESZKANIOWYM W GŁOGOWIE W pracy

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja, kalibracja i walidacja hydrodynamicznego modelu systemu odwadniającego tereny miejskie na przykładzie Wrocławia

Identyfikacja, kalibracja i walidacja hydrodynamicznego modelu systemu odwadniającego tereny miejskie na przykładzie Wrocławia OCHRONA ŚRODOWISKA Vol. 39 2017 Nr 2 Monika Nowakowska, Bartosz Kaźmierczak, Andrzej Kotowski, Katarzyna Wartalska Identyfikacja, kalibracja i walidacja hydrodynamicznego modelu systemu odwadniającego

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 8-14 stycznia 2014r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich nr 12/14 za okres 21.02.2014 27.02.2014

Biuletyn Śniegowy dla Tatr Polskich nr 12/14 za okres 21.02.2014 27.02.2014 nr 12/14 za okres 21.2.214 27.2.214 O P I S P O G O D Y Na początku opisywanego okresu Polska południowa znajdowała się na skraju niżu znad Atlantyku, w strefie falującego frontu atmosferycznego. W jego

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie pomiarów sodarowych do oceny warunków anemologicznych Krakowa

Zastosowanie pomiarów sodarowych do oceny warunków anemologicznych Krakowa Zintegrowany system monitorowania danych przestrzennych dla poprawy jakości powietrza w Krakowie Zastosowanie pomiarów sodarowych do oceny warunków anemologicznych Krakowa Ewa Krajny, Leszek Ośródka Zakład

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Załącznik nr 1 do procedury nr W_PR_1 Nazwa przedmiotu: Komputerowe wspomaganie projektowania wodociągów i kanalizacji Kierunek: Inżynieria środowiska Kod przedmiotu: Rodzaj przedmiotu: Obieralny, moduł

Bardziej szczegółowo

BYDGOSKI PROJEKT MODERNIZACJI SYSTEMU ODWODNIENIA I DOSTOSOWANIA GO DO RETENCJI I ZAGOSPODAROWANIA WÓD OPADOWYCH

BYDGOSKI PROJEKT MODERNIZACJI SYSTEMU ODWODNIENIA I DOSTOSOWANIA GO DO RETENCJI I ZAGOSPODAROWANIA WÓD OPADOWYCH BYDGOSKI PROJEKT MODERNIZACJI SYSTEMU ODWODNIENIA I DOSTOSOWANIA GO DO RETENCJI I ZAGOSPODAROWANIA WÓD OPADOWYCH INTELIGENTNE ŁAGODZENIE KLIMATU W SKALI DUŻEGO MIASTA Stanisław Drzewiecki Prezes Zarządu

Bardziej szczegółowo

kanalizacyjnych Optimization of water and sewage systems

kanalizacyjnych Optimization of water and sewage systems Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA RZEDMIOTU Kod modułu Optymalizacja systemów wodociągowych i Nazwa modułu kanalizacyjnych Nazwa modułu w języku

Bardziej szczegółowo

IRENEUSZ NOWOGOŃSKI, ŁUKASZ BARTOS * WPŁYW CZASOPRZESTRZENNEJ ZMIENNOŚCI OPADU NA ODPŁYW KANALIZACJĄ OGÓLNOSPŁAWNĄ NA PRZYKŁADZIE MIASTA NOWA SÓL

IRENEUSZ NOWOGOŃSKI, ŁUKASZ BARTOS * WPŁYW CZASOPRZESTRZENNEJ ZMIENNOŚCI OPADU NA ODPŁYW KANALIZACJĄ OGÓLNOSPŁAWNĄ NA PRZYKŁADZIE MIASTA NOWA SÓL UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI ZESZYTY NAUKOWE NR 142 Nr 22 INŻYNIERIA ŚRODOWISKA 2011 IRENEUSZ NOWOGOŃSKI, ŁUKASZ BARTOS * WPŁYW CZASOPRZESTRZENNEJ ZMIENNOŚCI OPADU NA ODPŁYW KANALIZACJĄ OGÓLNOSPŁAWNĄ NA PRZYKŁADZIE

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2016/2017 Kod: GIS ZS-s Punkty ECTS: 3. Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: Zagospodarowanie surowców i odpadów

Rok akademicki: 2016/2017 Kod: GIS ZS-s Punkty ECTS: 3. Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: Zagospodarowanie surowców i odpadów Nazwa modułu: Monitoring powietrza i wody Rok akademicki: 2016/2017 Kod: GIS-2-205-ZS-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: Zagospodarowanie surowców

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Potencjał OZE na obszarach wiejskich

Potencjał OZE na obszarach wiejskich Potencjał OZE na obszarach wiejskich Monitoring warunków pogodowych Z dużą rozdzielczością czasową zbierane są dane o pionowym profilu prędkości i kierunku wiatru, temperaturze, wilgotności, nasłonecznieniu

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Meteorologia i Klimatologia

Meteorologia i Klimatologia Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie I Poznań, 17.10.2008 mgr Bartosz Czernecki pok. 356 Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego (Zakład Klimatologii) Wydział Nauk Geograficznych

Bardziej szczegółowo

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015 Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Inżynierii Środowiska obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 014/015 Kierunek studiów: Ochrona Środowiska

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Znaczenie modelowania w ocenie jakości powietrza. EKOMETRIA Sp. z o.o.

Znaczenie modelowania w ocenie jakości powietrza. EKOMETRIA Sp. z o.o. Znaczenie modelowania w ocenie jakości powietrza EKOMETRIA Sp. z o.o. Metody oceny wstępnej i bieżą żącej Pomiary (automatyczne, manualne, wskaźnikowe) Modelowanie Obiektywne szacowanie emisji Modelowanie

Bardziej szczegółowo

KOMPUTEROWE MODELOWANIE SIECI WODOCIĄGOWYCH JAKO NARZĘDZIE DO ANALIZY PRĘDKOŚCI PRZEPŁYWU WODY

KOMPUTEROWE MODELOWANIE SIECI WODOCIĄGOWYCH JAKO NARZĘDZIE DO ANALIZY PRĘDKOŚCI PRZEPŁYWU WODY Wojciech KRUSZYŃSKI * systemy zaopatrzenia w wodę, komputerowe modelowanie sieci wodociągowych, wodociągi, modelowanie KOMPUTEROWE MODELOWANIE SIECI WODOCIĄGOWYCH JAKO NARZĘDZIE DO ANALIZY PRĘDKOŚCI PRZEPŁYWU

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

ROK Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny. Borucino. Nr 44 (93) ISSN X

ROK Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny. Borucino. Nr 44 (93) ISSN X Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino ROK 213 KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański Nr 44 (93) ISSN 281-884X Od Redakcji: Opracowanie i publikację warunków

Bardziej szczegółowo

Wpływ rozwoju elektromobilności w Polsce na zanieczyszczenie powietrza

Wpływ rozwoju elektromobilności w Polsce na zanieczyszczenie powietrza Wpływ rozwoju elektromobilności w Polsce na zanieczyszczenie powietrza Paweł Durka (1) Joanna Strużewska (1,2) Jacek W. Kamiński (1,3) Grzegorz Jeleniewicz (1) 1 IOŚ-PIB, Zakład Modelowania Atmosfery i

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Oddział we Wrocławiu. Görlitz

INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Oddział we Wrocławiu. Görlitz Görlitz 17.11.2014 Pakiet programów MIKE opracowany na Politechnice Duńskiej, zmodyfikowany przez Duński Instytut Hydrauliki, Zasady działania modeli: MIKE NAM - model konceptualny o parametrach skupionych,

Bardziej szczegółowo

PRZYGOTOWANIE DANYCH HYDROLOGICZNYCH W ZAKRESIE NIEZBĘDNYM DO MODELOWANIA HYDRAULICZNEGO

PRZYGOTOWANIE DANYCH HYDROLOGICZNYCH W ZAKRESIE NIEZBĘDNYM DO MODELOWANIA HYDRAULICZNEGO PRZYGOTOWANIE DANYCH HYDROLOGICZNYCH W ZAKRESIE NIEZBĘDNYM DO MODELOWANIA HYDRAULICZNEGO Tamara Tokarczyk, Andrzej Hański, Marta Korcz, Agnieszka Malota Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy

Bardziej szczegółowo

Hydrologia Tom II - A. Byczkowski

Hydrologia Tom II - A. Byczkowski Spis treści Hydrologia Tom II - A. Byczkowski 4. Hydronomia - metody analizy 4.1. Bilans wodny 4.1.1. Zasoby wodne hydrosfery 4.1.2. Pojęcie bilansu wodnego 4.1.3. Bilans wodny Ziemi, Europy i Polski 4.1.3.1.

Bardziej szczegółowo

Czasowo-przestrzenne zróżnicowanie opadów atmosferycznych we Wrocławiu

Czasowo-przestrzenne zróżnicowanie opadów atmosferycznych we Wrocławiu OCHRONA ŚRODOWISKA Vol. 32 2010 Nr 4 Andrzej Kotowski, Andrzej Dancewicz, Bartosz Kaźmierczak Czasowo-przestrzenne zróżnicowanie opadów atmosferycznych we Wrocławiu Z punktu widzenia hydrologii miejskiej,

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia

Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Irena Otop IMGW-PIB Warszawa, 24.02.2016 r. Seminarium PK GWP PLAN PREZENTACJI 1. Wprowadzenia: definicja suszy i fazy rozwoju suszy 2. Czynniki cyrkulacyjne

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 11 17 września 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

WSTĘPNE REZULTATY MONITORINGU WARUNKÓW OPADOWYCH NA TERENIE MIASTA BYDGOSZCZY W LATACH

WSTĘPNE REZULTATY MONITORINGU WARUNKÓW OPADOWYCH NA TERENIE MIASTA BYDGOSZCZY W LATACH Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 45, 2015, p. 176 182 DOI: 10.12912/23920629/60613 WSTĘPNE REZULTATY MONITORINGU WARUNKÓW OPADOWYCH NA TERENIE MIASTA BYDGOSZCZY W LATACH 2013 2014 Rafał

Bardziej szczegółowo

SKALOWANIE ROZWIĄZAŃ GIS W BRANŻY WODOCIĄGOWO-KANALIZACYJNEJ

SKALOWANIE ROZWIĄZAŃ GIS W BRANŻY WODOCIĄGOWO-KANALIZACYJNEJ SKALOWANIE ROZWIĄZAŃ GIS W BRANŻY WODOCIĄGOWO-KANALIZACYJNEJ Katarzyna Siekanowicz-Grochowina Gdańsk, 44 października 2018 SKALOWANIE GIS? GIS Długość sieci wodociągowej wg gmin na 100 km 2 w 2017 r. Dane

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Sieci sanitarne I The sanitary networks I Kierunek: Inżynieria Środowiska Kod przedmiotu: 4.9 Rodzaj przedmiotu: Poziom kształcenia: Semestr: Treści kierunkowe, moduł 4.9 I stopnia, 6

Bardziej szczegółowo

Dynamika Zlewni (Rzecznej)

Dynamika Zlewni (Rzecznej) Dynamika Zlewni (Rzecznej) Skąd pochodzi woda, której używasz? Czy tam gdzie mieszkasz jest wystarczająca ilość wody czy też jej dostawy są ograniczone? Jakie czynniki mają wpływ na ilość i jakość wody

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

WPŁYW KIERUNKU I PRĘDKOŚĆI FALI DESZCZU NA KUBATURĘ UŻYTKOWĄ WIELOKOMOROWYCH ZBIORNIKÓW RETENCYJNYCH

WPŁYW KIERUNKU I PRĘDKOŚĆI FALI DESZCZU NA KUBATURĘ UŻYTKOWĄ WIELOKOMOROWYCH ZBIORNIKÓW RETENCYJNYCH CZASOPISMO INŻYNIERII LĄDOWEJ, ŚRODOWISKA I ARCHITEKTURY JOURNAL OF CIVIL ENGINEERING, ENVIRONMENT AND ARCHITECTURE JCEEA, t. XXXI, z. 61 (3/I/14), lipiec-wrzesień 2014, s. 83-93 Józef DZIOPAK 1 Mariusz

Bardziej szczegółowo

WPŁYW KIERUNKU I PRĘDKOŚCI PRZEMIESZCZANIA SIĘ OPADU DESZCZU NA MAKSYMALNE SZCZYTOWE PRZEPŁYWY ŚCIEKÓW W SIECI KANALIZACYJNEJ

WPŁYW KIERUNKU I PRĘDKOŚCI PRZEMIESZCZANIA SIĘ OPADU DESZCZU NA MAKSYMALNE SZCZYTOWE PRZEPŁYWY ŚCIEKÓW W SIECI KANALIZACYJNEJ CZASOPISMO INŻYNIERII LĄDOWEJ, ŚRODOWISKA I ARCHITEKTURY JOURNAL OF CIVIL ENGINEERING, ENVIRONMENT AND ARCHITECTURE JCEEA, t. XXXI, z. 61 (3/I/14), lipiec-wrzesień 2014, s. 63-81 Józef DZIOPAK 1 Mariusz

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 19 25 września 2012 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE DZIAŁANIA KANALIZACJI DESZCZOWEJ ZE ZBIORNIKIEM RETENCYJNYM

MODELOWANIE DZIAŁANIA KANALIZACJI DESZCZOWEJ ZE ZBIORNIKIEM RETENCYJNYM wody opadowe, retencja, modelowanie hydrodynamiczne Justyna GANCARZ, Katarzyna WARTALSKA, Bartosz KAŹMIERCZAK* MODELOWANIE DZIAŁANIA KANALIZACJI DESZCZOWEJ ZE ZBIORNIKIEM RETENCYJNYM Zbiorniki retencyjne

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 29 lipca 5 sierpnia 2014 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 3 9 lipca 2013r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 31 października 6 listopada 2012 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne

Bardziej szczegółowo

Dr Michał Tanaś(http://www.amu.edu.pl/~mtanas)

Dr Michał Tanaś(http://www.amu.edu.pl/~mtanas) Dr Michał Tanaś(http://www.amu.edu.pl/~mtanas) Cechy systemu wczesnego ostrzegania i monitoringu Zbieranie i analiza danych w czasie rzeczywistym Systemy przewidywania zjawisk Rozmieszczenie czujników

Bardziej szczegółowo

Wyznaczenie średniego opadu obszarowego dla zlewni

Wyznaczenie średniego opadu obszarowego dla zlewni Zakres ćwiczenia: Wyznaczenie średniego opadu obszarowego dla zlewni 1. Wyznaczenie granicy zlewni po zadany przekrój 2. Wyznaczenie parametrów cieków: - sieć rzeczne - powierzchnia zlewni (A [km2]) -

Bardziej szczegółowo

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Zuzanna Bielec WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm 1954-1993 LONG-TERM VARIABILITY

Bardziej szczegółowo

VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA

VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA VI. MONITORING CHEMIZMU OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I DEPOZYCJI ZANIECZYSZCZEŃ DO PODŁOŻA Monitoring of rainfall chemistry and of the deposition of pollutants to the ground Przygotowano w oparciu o zlecone

Bardziej szczegółowo

Hydrologia. Hydrology. Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) Ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Hydrologia. Hydrology. Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) Ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny) Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod Nazwa Hydrologia Nazwa w języku angielskim Hydrology Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego. WYDZIAŁ GEODEZJI, INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego. WYDZIAŁ GEODEZJI, INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego WYDZIAŁ GEODEZJI, INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Hydrologia inżynierska - laboratorium Podstawy hydrologii

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie natężenia deszczów obliczeniowych w Niemczech na podstawie atlasu KOSTRA.

Wyznaczanie natężenia deszczów obliczeniowych w Niemczech na podstawie atlasu KOSTRA. Wyznaczanie natężenia deszczów obliczeniowych w Niemczech na podstawie atlasu KOSTRA. Dr inż. Roman Edel PLAN PREZENTACJI Wyznaczanie natężenia deszczu w Niemczech w drugiej połowie XX wieku Podstawy i

Bardziej szczegółowo

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański Nr 44 (93) LUTY 2014 ISSN 2081-884X Od Redakcji: Opracowanie

Bardziej szczegółowo

- 1 / 7- Ponadto w opracowanej ekspertyzie mogą być zawarte są informacje na temat:

- 1 / 7- Ponadto w opracowanej ekspertyzie mogą być zawarte są informacje na temat: na wykonanie standardowej ekspertyzy dotyczącej oceny zasobów 1 SIŁOWNIA Ekspertyza standardowa dotyczy jednej potencjalnej lokalizacji i jednego typu generatora Wykonywana jest na podstawie 10-letniej

Bardziej szczegółowo

Zintegrowany system monitorowania danych przestrzennych dla poprawy jakości powietrza w Krakowie

Zintegrowany system monitorowania danych przestrzennych dla poprawy jakości powietrza w Krakowie Ocena warunków wentylacji Krakowa przy wykorzystaniu modelu dyspersji zanieczyszczeń i zastosowaniu metody teledetekcyjnego pomiaru pionowego profilu wiatru Leszek Ośródka Kraków, 11 kwietnia 2016 roku

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Obliczenia hydrauliczne, modelowanie zlewni. Opracowanie, wdrożenie i utrzymanie modeli hydrodynamicznych

Obliczenia hydrauliczne, modelowanie zlewni. Opracowanie, wdrożenie i utrzymanie modeli hydrodynamicznych Obliczenia hydrauliczne, modelowanie zlewni. Opracowanie, wdrożenie i utrzymanie modeli hydrodynamicznych Tomasz Glixelli, Paweł Kwiecień, Jacek Zalewski Bydgoszcz, 22 czerwca 2017 2 Przygotowanie danych

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 10 16 lipca 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Komputerowe wspomaganie projektowania wodociągów i kanalizacji Computer aided design of water supply and sewage systems Kierunek: inżynieria środowiska Kod przedmiotu: 5.1.4 Rodzaj przedmiotu:

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 7 13 listopada 2012 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

Wpływ wybranych czynników na inwestycje w energetyce wiatrowej

Wpływ wybranych czynników na inwestycje w energetyce wiatrowej Wpływ wybranych czynników na inwestycje w energetyce wiatrowej Autor: Katarzyna Stanisz ( Czysta Energia listopada 2007) Elektroenergetyka wiatrowa swój dynamiczny rozwój na świecie zawdzięcza polityce

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański Nr 45 (94) MARZEC 214 ISSN 281-884X Od Redakcji: Opracowanie

Bardziej szczegółowo