Aleksandra Szymańska Aleksandra Zabłotna

Transkrypt

1 Aleksandra Szymańska Aleksandra Zabłotna Warszawa,

2 Rosnący udział osób starszych w populacji ogółem Zmiana długości życia Proces starzenia się ludności Zmiana struktury osób w wieku poprodukcyjnym Wyzwania w obszarze aktywności społecznej osób starszych

3

4

5 identyfikuje potencjał osób starszych w obszarze zatrudnienia, życia społecznego, samodzielnej egzystencji oraz możliwości aktywnego starzenia się.

6 Dla Polski wskaźnik ten wynosi 27,3 przy założeniu, że 100 opisuje sytuację idealną, tzn. 100-procentową realizację zadań wszystkich obszarów oraz 100-procentową partycypację osób starszych we wszystkich obszarach. W rankingu ogólnym krajów UE Polska zajmuje 27 ostatnie miejsce. W ramach obszarów Polska zajęła odpowiednio miejsce 24. w obszarze zatrudnienia, miejsce 27. w obszarze partycypacji społecznej, miejsce 21. w obszarze samodzielnej egzystencji oraz miejsce 22. w obszarze możliwości aktywnego starzenia się. Najwyższym poziomem AAI odznaczają się Szwecja (44,0), Dania (40,2) oraz Irlandia (39,4). Oznacza to, że przed Polską stoi wyzwanie podjęcia szeroko zakrojonych działań we wszystkich obszarach uwzględnionych w tym wskaźniku.

7 Aktywne starzenie się - zapewnienie jednostce możliwości bycia jak najdłużej społecznie produktywną Różne formy aktywności społecznej Aktywność społeczna w Polsce Zróżnicowanie wewnętrzne grupy osób starszych Możliwości i ograniczenia zaangażowania się w działania

8 Uniwersytety Trzeciego Wieku Wolontariat Kluby seniora Zajęcia reminiscencyjne Aktywność fizyczna

9 Główny cel - edukacja osób starszych Inne cele: więzi towarzyskie, wypełnienie wolnego czasu, rozwój intelektualny i społeczny Budowanie kapitału społecznego Ok. 110 UTW w Polsce, 25 tys. słuchaczy Szeroka oferta edukacyjna

10 Wysoki poziom wykształcenia formalnego Dominacja samotnych kobiet Najczęściej osoby wykonujące zawody urzędnicze, nauczyciele Członkowie innych organizacji społecznych Dobra sytuacja materialna

11 Walka z odosobnieniem, poprawa samopoczucia Pozytywne efekty dla zdrowia fizycznego i psychicznego Międzypokoleniowa wymiana doświadczeń

12 Poziom zaangażowania w wolontariat osób powyżej 55 roku życia (%)

13 Udział w wyborach Udział w wyborach samorządowych 2011 wśród osób starszych w zależności od wykształcenia

14 Aktywność nieformalna na rzecz rodziny i społeczności lokalnej Procent respondentów, którzy w ostatnich miesiącach często czuli się odpowiedzialni za zapewnienie opieki i dobre samopoczucie rodzicom lub starszym krewnym według wielu i płci

15 Aktywność nieformalna na rzecz rodziny i społeczności lokalnej Procent respondentów, którzy w ciągu ostatnich dwóch lat angażowali się w działania na rzecz społeczności lokalnej (gminy, osiedla, w najbliższym sąsiedztwie), według wieku i płci.

16 Aktywność formalna seniorzy w organizacjach pozarządowych i politycznych Procent seniorów i osób młodszych z różnym poziomem wykształcenia i ogółem działających w jednej i większej liczbie organizacji pozarządowych.

17 Aktywność formalna seniorzy w organizacjach pozarządowych i politycznych Procent osób w wieku lat i 60 i więcej lat aktywnie działających w różnych organizacjach

18 Aktywność formalna seniorzy w organizacjach pozarządowych i politycznych Proporcja kobiet i mężczyzn wśród seniorów działających w różnych rodzajach organizacji

19 Sieci społeczne Przeciętna liczba przyjaciół ze względu na poziom wykształcenia i wiek.

20 Sieci społeczne Liczba osób z najbliższej rodziny, z grona przyjaciół i spośród znajomych, z którymi przynajmniej kilka razy do roku kontaktują się mężczyźni i kobiety w różnym wieku i z różnym poziomem wykształcenia.

21 Aktywność społeczna osób starszych to wynik czynników natury społeczno-demograficznej, stanu zdrowia oraz postaw społecznych seniorów Najważniejszy czynnik wykształcenie Aktywność niesformalizowana zwiększa poczucie bezpieczeństwa Aktywność sformalizowana satysfakcja z kształtowania życia wspólnoty Aktywność seniorów niekiedy wyższa od aktywności osób młodszych Największa aktywność wśród seniorów z przedziału lat, mężczyzn i członków wspólnot religijnych

22 pogarszanie się stanu zdrowia wraz z upływem lat; sytuacja materialna skutkująca zmniejszeniem oczekiwań i potrzeb co do jakości życia; poczucie osamotnienia i marginalizacji; ogólna niechęć do aktywności społecznej związana z postawami we wcześniejszych fazach życia i doświadczeniami życiowymi; duże zaangażowanie w życie rodzinne (m.in. opieka nad wnukami); słabo rozwinięty w Polsce wolontariat kompetencji, tzn. sytuacja, w której odchodząca z rynku pracy osoba ma możliwość podzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem z młodymi pracownikami swojej branży; niewystarczające kompetencje cyfrowe.

23 Strategia Rozwoju Kraju 2020 Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo; Strategia Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata ; Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020; Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020; Dokument strategiczny Perspektywa uczenia się przez całe życie ; Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu; Europejskie partnerstwo na rzecz innowacji sprzyjającej aktywnemu starzeniu się w dobrym zdrowiu (European Innovation Partnership on Active and Healthy Ageing EIP AHA); Rezolucja Rady UE w sprawie odnowionej europejskiej agendy na rzecz uczenia się dorosłych; Nowa perspektywa finansowa na środki z Europejskiego Funduszu Społecznego.

24 Edukacja osób starszych zajęcia edukacyjne z zakresu różnych dziedzin (m.in. prawo, gospodarka, zdrowie, w tym profilaktyka zdrowotna, sport, turystyka, edukacja, wizyty studyjne, języki obce, umiejętności interpersonalne, nowe technologie), programy edukacyjne i warsztaty o starzeniu, osobach starszych i aktywnym starzeniu; zajęcia przygotowujące do usług wolontariackich; kształcenie opiekunów; promowanie wolontariatu kompetencji; promocja oferty edukacyjnej wśród osób starszych.

25 Aktywność społeczna promująca integrację wewnątrz- i międzypokoleniową aktywność społeczna, w tym wolontariat osób starszych; aktywność fizyczna osób starszych, aktywność turystycznorekreacyjna osób starszych; zajęcia w obszarze kultury i sztuki, w tym angażujące różne pokolenia; budowanie sieci społecznych, w tym wolontariat wewnątrz- i międzypokoleniowy; przeciwdziałanie e-wykluczeniu.

26 Partycypacja społeczna osób starszych Formy aktywności osób starszych wobec społeczności lokalnych (rozwój społeczeństwa obywatelskiego); Aktywność wspierająca uczestnictwo i integrację w życiu społecznym/publicznym; Sieć pomocowo-informacyjna (budowanie pozytywnego wizerunku starości, pomoc obywatelska). Aktywna obecność w procesie tworzenia i funkcjonowania grup obywatelskich oraz organizacji pożytku publicznego.

27 Usługi społeczne dla osób starszych (usługi zewnętrzne) Szkolenia dla wolontariuszy i opiekunów (z zakresu pomocy osobom starszym); Wspieranie różnych form samopomocy; Wspieranie rodzin w opiece nad osobą starszą poprzez rozwój usług opartych na działalności wolontariuszy; Rozszerzanie dostępności do usług społecznych m.in. opiekuńczych, kulturalnych, edukacyjnych, poradniczodoradczych, sportowych i turystycznych.

28 Błędowski Piotr, Czapiński Janusz, Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza społeczna 2013 [online], Warszawa 2014 [dostęp: 28 listopada 2015], Dostępny w Internecie: b_starszych.pdf. Rządowy Program na Rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata [online], Warszawa [dostęp: 28 listopada 2015], Dostępny w Internecie: Seniorzy/Program%20ASOS% pdf. Zgliczyński Wojciech, Aktywność społeczna osób starych w Polsce w ramach wolontariatu i uniwersytetów trzeciego wieku. Studia BAS. [online], Warszawa 2014 [dostęp: 29 listopada 2015], Dostępny w Internecie: 9CC/$file/BAS_30-7.pdf.

29