Zazielenienie WPR - obecny stan prac na forum UE. Katarzyna Pawlikowska Departament Płatności Bezpośrednich, MRiRW 13 maja 2013 r.

Transkrypt

1 Zazielenienie WPR - obecny stan prac na forum UE Katarzyna Pawlikowska Departament Płatności Bezpośrednich, MRiRW 13 maja 2013 r.

2 Reforma WPR Pogodzenie celów produkcyjnych i środowiskowych Zreformowana WPR powinna przyczynić się do realizacji Strategii Europa 2020 w zakresie inteligentnego wzrostu, zrównoważonego rozwoju i włączenia społecznego. Cele reformy WPR: opłacalna produkcja żywności, zrównoważony charakter gospodarki zasobami naturalnymi i działań w dziedzinie klimatu, zrównoważony rozwój terytorialny.

3 WPR elementy środowiskowe Wymogi obowiązkowe dotyczą wszystkich rolników ubiegających się o płatności bezpośrednie: Zasada wzajemnej zgodności (cross compliance) I i II filar; Zazielenienie I i II filar. Programy wsparcia w II filarze - cele środowiskowe: Program rolnośrodowiskowo klimatyczny; Rolnictwo ekologiczne; Natura 2000 i Ramowa Dyrektywa Wodna.

4 Struktura WPR Wspólna Polityka Rolna (WPR) Instrumenty rynkowe Płatności bezpośrednie Rozwój obszarów wiejskich I FILAR Zasada wzajemnej zgodności Zazielenienie Oprac. MRiRW II FILAR

5 Efekt środowiskowy I filara cross compliance i zazielenienie znaczący wkład w realizację zadań środowiskowych przez I filar mają płatności bezpośrednie, z których korzysta większość rolników UE w Polsce ok. 1,4 mln rolników corocznie powszechny charakter płatności bezpośrednich gwarantuje duży efekt środowiskowy obejmują całkowitą powierzchnię użytków rolnych UE w Polsce ok. 14 mln ha użytków rolnych otrzymanie wsparcia bezpośredniego w pełnej wysokości uzależnione jest od spełniania norm i wymogów wzajemnej zgodności (cross compliance)

6 Zazielenienie - stanowisko Rady UE i PE

7 Zazielenienie WPR propozycja Rady 30% koperty PB ok. 900 mln EUR rocznie obowiązkowe trzy praktyki zazielenienia: dywersyfikacja upraw, utrzymanie TUZ, utrzymanie obszarów proekologicznych (EFA) na gruntach rolnych LUB praktyki równoważne do trzech praktyk zazielenienia - przynoszące korzyści dla klimatu i środowiska równoważne lub wyższe niż praktyki w ramach zazielenienia: programy rolnośrodowiskowe, programy rolnośrodowiskowo - klimatyczne lub krajowe lub regionalne mechanizmy certyfikacji środowiskowej. Stanowisko Parlamentu Europejskiego nie uwzględnia wprowadzenia praktyk równoważnych do zazielenienia gospodarstwa ekologiczne byłyby automatycznie objęte płatnością zieloną, Decyzja państwa członkowskiego rolnicy gospodarujący na obszarach Natura 2000 oraz objętych RDW otrzymywaliby płatność zieloną pod warunkiem realizacji praktyk zazielenienia zgodnie z celami dyrektywy ptasiej, siedliskowej oraz RDW.

8 Dywersyfikacja upraw (1) propozycja Rady 10 ha - próg zwalniający gospodarstwo z realizacji dywersyfikacji upraw, dwustopniowy system realizacji praktyki: gospodarstwa posiadające od 10 do 30 ha gruntów ornych 2 różne uprawy na gruntach ornych, w tym uprawa główna nie powinna zajmować więcej niż 75 % gruntów ornych; gospodarstwa powyżej 30 ha gruntów ornych minimum 3 uprawy na gruntach ornych; w tym uprawa główna nie może pokrywać więcej niż 75% gruntów ornych a dwie uprawy główne łącznie nie mogą pokrywać więcej niż 95% gruntów ornych. Górnych pułapów upraw nie stosuje się, kiedy uprawą główną jest trawa lub inne pasze zielne (herbaceous forage). definicja uprawy oznacza każdy rodzaj (genera) w klasyfikacji botanicznej, formy (culture) wszystkich gatunków z rodzin Krzyżowych, Psiankowatych i Dyniowatych oraz rodzaju Pszenica (Brassicaceae, Solanaceae, Genera Triticum i Cucurbitaceae), a także grunt ugorowany. formy ozime i jare - odrębne uprawy, nawet jeśli należą do tego samego rodzaju (genus).

9 Dywersyfikacja upraw (2) propozycja Rady Wyłączone z obowiązku dywersyfikacji upraw będą gospodarstwa: w których ponad 75% kwalifikujących się gruntów rolnych to użytki zielone lub uprawy rosnące pod wodą przez znaczną część roku lub przez znaczną część cyklu uprawy, albo ich połączenie, w których rolnik co roku wymienia ponad 50% całości swoich gruntów ornych z innymi rolnikami, pod warunkiem, że udowodni, iż każda działka jego gruntu ornego jest przeznaczona pod inną uprawę w porównaniu z poprzednim rokiem kalendarzowym, usytuowane na północ od 62 równoleżnika lub wybrane obszary sąsiednie. W tych gospodarstwach w których grunt orny przekracza 10 ha, powinny być przynajmniej dwie uprawy na gruntach ornych. Żadna z upraw nie może przekraczać 75% gruntów ornych za wyjątkiem, kiedy uprawa główna to trawa lub inne pasze zielne, w których ponad 75% kwalifikowalnych gruntów rolnych objętych jest programami rolnośrodowiskowymi i rolnośrodowiskowo klimatycznymi równoważnymi do zazielenienia, w których ponad 75% gruntu ornego w gospodarstwie jest w całości wykorzystywane do produkcji trawy lub innych pasz zielnych, odłogowany, w całości pod uprawami strączkowymi lub ich połączenie. Stanowisko Parlamentu Europejskiego w zakresie dywersyfikacji upraw jest zbieżne ze stanowiskiem Rady, z tą tylko różnicą, że uprawa główna w gospodarstwach posiadających od 10 do 30 ha gruntów ornych nie powinna zajmować więcej niż 80 % gruntów ornych (Rada: 75%)

10 Trwałe użytki zielone (TUZ) (1) propozycja Rady utrzymanie TUZ na poziomie gospodarstwa na podstawie roku referencyjnego 2014 rolnik mógłby przekształcić max 5% TUZ. możliwość ustanowienia tego wymogu także na poziomie regionalnym lub krajowym w państwie członkowskim, w którym: współczynnik udziału TUZ do całkowitej powierzchni użytków rolnych (tzw. ratio) w 2012 r. nie zmniejszył się lub zmniejszył się o mniej niż 5% (p.cz. zobowiązane będą do utrzymania tego współczynnika na poziomie krajowym, regionalnym lub podregionu) lub został ustanowiony system monitoringu do śledzenia zmian wielkości współczynnika udziału TUZ do całkowitej powierzchni gruntów rolnych, który pozwoliłby na skuteczne i szybkie wdrożenie środków zaradczych w sytuacji, kiedy współczynnik ten ulega zmniejszeniu. Decyzja państwa członkowskiego

11 Trwałe użytki zielone (TUZ) (2) propozycja Rady system monitoringu do śledzenia zmian wielkości współczynnika udziału TUZ do całkowitej powierzchni gruntów rolnych: w przypadku, gdy współczynnik nie zmniejszył się o więcej niż 3,5% w porównaniu do lat 2011 lub 2012 uznaje się, że wszyscy rolnicy, których dotyczy ten obowiązek wypełniają go, w przypadku, gdy współczynnik ten zmniejszył się o więcej niż 3,5%, ale nie więcej niż 7% w porównaniu do lat 2011 lub 2012 rolnik przed zaoraniem TUZ musi uzyskać pozwolenie odpowiednich władz, aby można było uznać, że wypełnia to zobowiązanie, w przypadku, gdy współczynnik ten zmniejszył się o więcej niż 7% w porównaniu do lat 2011 lub 2012, państwo członkowskie musi podjąć środki, aby rolnicy, którzy zaorali TUZ bez odpowiednich zezwoleń przywrócili TUZ, tak, aby zmniejszenie współczynnika nie było mniejsze niż 7%. W tym przypadku rolników, którzy nie zaorywali TUZ lub uzyskali stosowne zezwolenie na zaoranie, uznaje się za wypełniających zobowiązanie. Powyżej opisane derogacje nie mają zastosowania w sytuacji, kiedy wzrost lub spadek poniżej odpowiednich pułapów wynika z zalesień, jeśli takie zalesianie jest zgodne ze środowiskiem i nie obejmuje plantacji zagajników o krótkiej rotacji, choinek bożonarodzeniowych lub szybkorosnących drzew służących do celów energetycznych.

12 Trwałe użytki zielone (TUZ) (3) propozycja PE utrzymanie TUZ na poziomie krajowym, regionalnym lub podregionalnym, w odniesieniu do współczynnika referencyjnego w oparciu o 2014 r. oraz całkowity zakaz przekształcania gleb bogatych w węgiel, gleb podmokłych i półnaturalnych użytków zielonych

13 Obszary proekologiczne (EFA) (1) propozycja Rady jeśli powierzchnia kwalifikowalnych gruntów rolnych w gospodarstwie z wyłączeniem TUZ obejmuje powierzchnię ponad 15 ha, rolnik powinien przeznaczyć odpowiedni procent powierzchni na obszary EFA, z wyłączeniem TUZ. 5% - od dnia 1 stycznia 2014 r. do końca marca 2017 r. KE powinna przedstawić raport ewaluacyjny nt. wdrożenia EFA, któremu mogą towarzyszyć projekty aktów legislacyjnych dotyczących podniesienia odsetka EFA do 7% od roku 2018, biorąc pod uwagę wpływ EFA na środowisko, dochody rolników i produkcję rolną.

14 Obszary proekologiczne (EFA) (2) propozycja Rady lista obszarów, z której państwo członkowskie powinno wybrać jeden bądź więcej obszarów uznanych za obszary EFA obejmuje m.in. : obszary ugorowane, elementy krajobrazu, włączając elementy położone na obszarze przylegającym do działki kwalifikowalnej, strefy buforowe bez nawożenia i pestycydów, włączając strefy buforowe pod TUZ, na których może być prowadzony wypas i/lub koszenie, międzyplony lub pokrywę zieloną (wg współczynników ważenia), uprawy wiążące azot, obszary pod zagajnikami o krótkiej rotacji, systemy rolno-leśne, pasy działki przylegające do krawędzi lasu, obszary zalesione zgodnie z PROW uprawy trwałe z obsadą więcej niż 20 drzew, ale nie przekraczającą 250 szt./ha, uprawy trwałe na stokach o nachyleniu 10% lub więcej oraz Decyzja państwa członkowskiego obszary objęte praktykami równoważnymi do zazielenienia (program rolnośrodowiskowy, program rolnośrodowiskowo klimatyczny).

15 Obszary proekologiczne (EFA) (3) propozycja Rady z realizacji praktyki obszary proekologiczne wyłączone będą gospodarstwa: w których ponad 75% kwalifikujących się gruntów rolnych to użytki zielone lub uprawy rosnące pod wodą przez większą cześć roku lub przez znaczną część cyklu uprawy, lub ich połączenie, w których powyżej 75% gruntów ornych jest w całości wykorzystywanych do produkcji trawy lub innych pasz zielnych, odłogowanych, będących pod uprawami roślin strączkowych lub ich połączenie, w których ponad 75% kwalifikujących się gruntów rolnych programami rolnośrodowiskowymi i rolnośrodowiskowo klimatycznymi równoważnymi do zazielenienia.

16 Obszary proekologiczne (EFA) (4) propozycja Rady p.cz. może zastosować tzw. współczynniki ważenia powierzchni EFA, możliwość realizacji 50% EFA na poziomie regionalnym poprzez tzw. przylegające obszary proekologiczne (adjacent EFA) przez rolnika lub grupę rolników możliwość wspólnej realizacji działania EFA na poziomie grupy rolników (max 10), których gospodarstwa położone są w bliskim sąsiedztwie, pod warunkiem, że obszary EFA przylegają do siebie. Przynajmniej 50% obszarów EFA musi leżeć na gruntach kwalifikowanych każdego z rolników, z wyłączeniem TUZ.

17 Propozycja FR system ważenia obszarów EFA Obszary proekologiczne Powierzchnia brutto Współczynnik pomiaru Zmierzona powierzchnia Obrzeża lasów 100 metrów bieżących x 1 m szerokości, czyli 0,01 ha obszaru brutto 1 m bieżący obrzeży lasów = [25 m²] [1] zmierzonego obszaru 100 m bieżący obrzeży lasów x [25 m²] = 0.25 ha Żywopłoty 2 m szerokości x 500 m długości = 0.1 ha 1 m bieżący żywopłotu = [50 m²] obszaru zmierzonego 500 m długości x [50 m²] = 2.5 ha Zwykłe grunty ugorowane 1 ha gruntów ugorowanych - 1 ha gruntów ugorowanych Pszczoły, grunty ugorowane z fauną i florą [2] 0.5 ha gruntów ugorowanych 1 ha gruntów ugorowanych [²] ha obszaru zmierzonego 0.5 ha gruntów ugorowanych x [2] = 1 ha Ogółem ha lub 3,2 % kwalifikowalnych hektarów 4.75 ha lub 9,5 % kwalifikowalnych hektarów [1] Wszystkie czynniki/współczynniki pomiaru, o których mowa w niniejszym dokumencie mają charakter przykładowy i będą podlegać dyskusji w celu ustalenia ich wartości według ekologicznego znaczenia danego elementu. [2] Grunty odłogowane o specyficznej pokrywie roślinnej sprzyjającej bioróżnorodności oraz z elementami pomocniczymi upraw, takimi jak pszczoły.

18 Obszary proekologiczne (EFA) (5) propozycja PE stanowisko PE jest zasadniczo zbieżne z propozycją Rady najważniejsze różnice: procent EFA: w pierwszym roku 3% od 2016 roku 5% od roku 2018 może wzrosnąć do 7% zależnie od raportu ewaluacyjnego KE Rada: 5% a od roku 2018 może wynosić 7% zależnie od raportu ewaluacyjnego KE próg powierzchniowy 10 ha (Rada: 15 ha)

19 Kary za zazielenienie propozycja Rady zazielenienie charakter obowiązkowy, kara dotkliwa, będzie wykraczała o 25% poza kwotę płatności przeznaczonej na zazielenienie, tzn. będzie mogła wynosić do 125% płatności zielonej Stanowisko Parlamentu Europejskiego: kara za niespełnianie praktyk zazielenienia nie powinna przekraczać kwoty płatności przeznaczonej na zazielenienie

20 Kolejne etapy negocjacji nad przyszłością WPR marzec 2013 r. przyjęcie stanowisk przez Radę UE i PE obecnie negocjacje w ramach trilogów (Rada UE, PE i KE) czerwiec 2013 r. planowane zawarcie porozumienia międzyinstytucjonalnego przyjęcie ostatecznych tekstów aktów bazowych opracowanie aktów wykonawczych i delegowanych kwestie szczegółowe opracowanie aktów krajowych 1 stycznia 2015 r. wejście w życie zazielenienia

21 Dziękuję za uwagę 21