Wrocław, dnia 21 czerwca 2012 r. RPO XX-720.6/12/NK

Transkrypt

1 Wrocław, dnia 21 czerwca 2012 r. RPO XX-720.6/12/NK Raport Krajowego Mechanizmu Prewencji z wizytacji Pomieszczeń dla Osób Zatrzymanych i Doprowadzonych do Wytrzeźwienia Komendy Miejskiej Policji we Wrocławiu 1. Wprowadzenie Na podstawie artykułu 19 Protokołu fakultatywnego do Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, przyjętego przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku dnia 18 grudnia 2002 r. (Dz. U r. Nr 30, poz. 192) oraz działając z upoważnienia Rzecznika Praw Obywatelskich, w dniu 13 czerwca 2012 r. do pomieszczeń dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia Komendy Miejskiej Policji we Wrocławiu (dalej: PdOZ lub Izba), udał się przedstawiciel Krajowego Mechanizmu Prewencji (dalej Mechanizmu) z Biura Pełnomocnika Terenowego Rzecznika Praw Obywatelskich we Wrocławiu, Natalia Kłączyńska (prawnik). Celem wizytacji Krajowego Mechanizmu Prewencji było sprawdzenie na miejscu sposobu traktowania osób, których umieszczenie w Izbie miało związek z rozgrywkami UEFA EURO 2012 i dokonanie oceny ich ochrony przed torturami oraz innym okrutnym, nieludzkim lub poniżającym traktowaniem albo karaniem.

2 Przeprowadzone czynności polegały na: wysłuchaniu informacji na temat funkcjonowania Izby, przedstawionej przez Naczelnika Wydziału Ochronnego Komendy Miejskiej Policji we Wrocławiu, nadkom. Krzysztofa Gawlika; oglądzie wszystkich pomieszczeń Izby, w tym sprawdzeniu stanu wyposażenia pokoi dla zatrzymanych; zapoznaniu się z następującą dokumentacją Izby: protokołami zatrzymań trzech osób, których umieszczenie w Izbie miało związek z rozgrywkami UEFA EURO 2012, książką przebiegu służby, książką oddziałowego, książką wizyt lekarskich i książką zapoznania z regulaminem za okres od 8 do 13 czerwca Dokonane ustalenia wstępnie przedstawiono i omówiono z Naczelnikiem Wydziału Ochronnego Komendy Miejskiej Policji we Wrocławiu, nadkom. Krzysztofem Gawlikiem. Wizytacja objęła również tzw. pomieszczenie dla zatrzymanych funkcjonujące przy Stadionie Miejskim we Wrocławiu. 2. Legalność osadzenia w placówce Izba przeznaczona jest dla kobiet i mężczyzn, zatrzymanych w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa oraz doprowadzonych w celu wytrzeźwienia. W przeszłości w Izbie przebywały także osoby zatrzymane w celu wydalenia, stąd w jej skład wchodzą także pole spacerowe i pralnia. W związku z rozgrywkami UEFA EURO 2012 umieszczone zostały w Izbie trzy osoby. Byli to obywatele rosyjscy. Z protokołów zatrzymań, nakazów zwolnienia i książki przebiegu służby wynika, że ich pobyt w Izbie nie przekraczał 48 godzin. W książce przebiegu służby odnotowano godzinę ich przyjęcia do Izby, zaznaczono także obecność tłumacza języka rosyjskiego, wskazanego z imienia i nazwiska. Kwity depozytowe dotyczące w/w osób wypełnione były prawidłowo, podpisane w odpowiednich miejscach przez osoby zatrzymane. 2

3 3. Warunki bytowe Pomieszczenia dla Osób Zatrzymanych usytuowane są na pięciu kondygnacjach budynku Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu. W ich skład wchodzi 21 pokoi dla osób zatrzymanych (dwu, trzy - i czteroosobowych) o łącznej pojemności 60 miejsc. Stan pomieszczeń jest zasadniczo bardzo dobry, są one bowiem po kapitalnym remoncie, przeprowadzonym w 2008 r. Pomieszczenia są schludne, czyste, dobrze utrzymane. Wyjątek stanowią ściany w pokojach dla osób zatrzymanych i na korytarzach. Zostały one pomalowane jasną farbą, niespełniającą warunku zmywalności i odporności na działanie wilgoci oraz preparatów czyszcząco dezynfekujących, określonego w 7 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie pomieszczeń przeznaczonych dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia, pokoi przejściowych, tymczasowych pomieszczeń przejściowych i policyjnych izb dziecka, regulaminu pobytu w tych pomieszczeniach, pokojach i izbach oraz sposobu postępowania z zapisami obrazu z tych pomieszczeń, pokoi i izb (Dz. U. z 2012 r. poz. 638). W związku z tym były one w znacznym stopniu zabrudzone i zniszczone poprzez napisy wyryte w ścianach przez osoby zatrzymane. Warto w tym miejscu zauważyć, że w Raporcie Krajowego Mechanizmu Prewencji z wizytacji Izby, która odbyła się w 2010 r., sformułowano zalecenie uwzględnienia przy planowaniu remontu Izby potrzeby pomalowania ścian powłoką odporna na działanie wilgoci i środków czyszcząco dezynfekujących. Podłogi w pokojach dla osób zatrzymanych wykonane są z tworzywa sztucznego, łatwego do utrzymania w czystości. Drzwi wejściowe do tych pokoi wyposażone są w zasuwy i zamek mechaniczny. We wszystkich pokojach dla osób zatrzymanych funkcjonuje wentylacja grawitacyjna oraz dodatkowo wentylacja wymuszona. Punkty świetlne zabezpieczone są przed uszkodzeniem metalową osłoną. Oświetlenie w pokojach jest bardzo jasne, odpowiednie do czytania i pisania. 3

4 W pokojach zamontowano uchylne okna, zabezpieczone od zewnątrz kratą oraz siatką stalową od strony wewnętrznej. Każdy z pokoi został również wyposażony w sygnalizację przyzywową. Nadto pomiędzy pokojami dla osób zatrzymanych, a pokojem dyżurnego istnieje możliwość obustronnej komunikacji głosowej. Pokoje dla osób zatrzymanych zostały wyposażone w jednoosobowe prycze do spania. We wszystkich przymocowano do podłogi, pozbawione ostrych kantów, stoły i taborety. Na każdej z pryczy w wizytowanych pokojach, w których przebywały aktualnie osoby zatrzymane, znajdował się materac, podgłówek i koc wszystko w dobrym stanie, za wyjątkiem jednego materaca, który był miejscami dziurawy. Wszystkie pokoje dla osób zatrzymanych zapewniają powierzchnię przypadającą na jedną osobę nie mniejszą niż 3 m². W każdym z pokoi dla osób zatrzymanych znajduje się kącik sanitarny, w skład którego wchodzą miska ustępowa i umywalka ze stali nierdzewnej. Jest on odgrodzony od pozostałej części pokoju ścianką o wysokości ok. 1 m. Zarówno podłoga, jak i ściany wokół kącika, wyłożone są płytkami ceramicznymi. W każdym wizytowanym kąciku sanitarnym znajdowało się mydło, papier toaletowy i ręcznik. Dodatkowo na każdym piętrze znajduje się pokój sanitarny, wyposażony w jeden natrysk, umywalkę ze stali nierdzewnej, miskę ustępową i metalowe lustro. Urządzenia umożliwiające regulację temperatury i strumienia wody znajdują się poza pokojami sanitarnymi. Zarówno kąciki sanitarne w pokojach, jak i pokoje sanitarne były w czasie wizytacji czyste. W Izbie znajduje się pokój do przygotowywania lub podgrzewania posiłków, wyposażony w sprzęt kuchenny: szafki, zlewozmywak, lodówkę. Posiłki w jednorazowych opakowaniach dostarczane są przez siedem dni w tygodniu z pobliskiej stołówki. Nadto funkcjonariusze wydają osobom zatrzymanym kompot i herbatę z pojemnika stojącego na korytarzu. 4

5 W Izbie znajdują się odrębne magazyny na czystą i brudną bieliznę pościelową. W magazynie na brudną bieliznę w workach o odmiennych kolorach przechowuje się bieliznę użytą przez osoby zdrowe i osoby, co do których istnieje podejrzenie choroby zakaźnej. W magazynie na czystą bieliznę koce, materace i podgłówki leżą na półkach, a prześcieradła i powłoczki - w zamykanych szafkach. W szafkach tych znajduje się również odzież zastępcza wydawana osobom, których własna odzież nie nadaje się do użytku. Pomieszczenie dla osób zatrzymanych przy Stadionie Miejskim we Wrocławiu obejmuje trzy odrębne pokoje, oddzielone od siebie ściankami, a od korytarza kratą. Nie ma w nich okien, ale funkcjonuje wentylacja i sztuczne oświetlenie. Są w nich ławy i krzesła, a do każdego przylega wyodrębniony kącik sanitarny z umywalką i miską ustępową. 4. Traktowanie przez personel wizytowanej jednostki Obsadę stanowisk w PdOZ zapewniają funkcjonariusze Wydziału Ochronnego Komendy Miejskiej Policji we Wrocławiu. W zależności od ilości przebywających w Izbie osób, służbę na jednej zmianie pełni 3 4 funkcjonariuszy, w tym kobiety. Kontrola osobista mężczyzn odbywa się na korytarzu, w pobliżu pokoju dyżurnego. Brak jest tam maty podłogowej, co stwarza konieczność stawania przez osoby kontrolowane bezpośrednio na podłodze. Natomiast zatrzymane kobiety poddawane są kontroli w odrębnym, zamykanym pomieszczeniu, przeznaczonym do przeprowadzania przesłuchań. Używanie wyrobów tytoniowych dopuszczalne jest w wyznaczonych pokojach dla osób zatrzymanych. Wszystkie pomieszczenia Izby są całodobowo monitorowane, nagrania są przechowywane przez ok dni. Dlatego tez sprawdzanie zachowania osób umieszczonych w pomieszczeniach odbywa się w 60 minutowych odstępach czasu, stosownie do postanowień 13 ust. 2 Zarządzenia nr 1061 Komendanta Głównego Policji z dnia 2 września 2009 r. w sprawie metod i form wykonywania zadań w 5

6 pomieszczeniach przeznaczonych dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia (Dz. Urz. KGP nr 12, poz. 56 z późn. zm.). Stosowne wpisy odnotowywane są w książce oddziałowego. Jej analiza nie ujawniła nieprawidłowości. 5. Prawo do informacji W widocznym miejscu w pokoju dyżurnego umieszczony jest aktualny tekst Regulamin pobytu osób w pomieszczeniach dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia (załącznik do Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 4 czerwca 2012). Dodatkowo, na życzenie osoby umieszczonej w Izbie, egzemplarz Regulaminu udostępniany jest jej czasowo do pokoju, w którym przebywa. Pracownicy Izby dysponują także tłumaczeniami Regulaminu na kilka języków obcych, w tym rosyjski, angielski i niemiecki. Fakt zapoznania się z treścią Regulaminu osoby umieszczone w Izbie potwierdzają podpisem w książce zapoznania z Regulaminem, wprowadzonej do użycia decyzją Komendanta Miejskiego Policji we Wrocławiu. Stosowne adnotacje umieszcza się również w książce przebiegu służby, ze wskazaniem funkcjonariusza, który dokonał zapoznania. Z w/w dokumentów wynika, że wszystkie trzy osoby zatrzymane w związku z rozgrywkami UEFA EURO 2012 zostały zapoznane z Regulaminem. Z protokołów ich zatrzymań wynika, że nie żądały powiadomienia osoby bliskiej ani kontaktu z adwokatem. 6. Prawo do ochrony zdrowia W Izbie wyodrębnione zostało pomieszczenie pełniące funkcję gabinetu lekarskiego, wyposażone w umywalkę, łóżko z parawanem i biurko. Pomieszczenie było bardzo czyste. Badania lekarskie osób zatrzymanych i doprowadzonych do wytrzeźwienia odbywają się w tym właśnie pomieszczeniu. W razie nagłego zachorowania zatrzymanego, wzywane jest pogotowie ratunkowe, a jeśli zajdzie potrzeba przeprowadzenia dodatkowych badań, przewozi się go do 6

7 szpitala. W razie potrzeby funkcjonariusze wydają zatrzymanym środki przeciwbólowe. Wizyty lekarskie odnotowywane są w książce wizyt lekarskich. Funkcjonariusze pełniący służbę w Izbie zgodnie stwierdzili, że odnotowywana jest tam każda wizyta. Wpisy są czytelne, pełne, zawierają dokładne informacje o dacie i godzinie wizyty, jej przyczynie i poczynionych ustaleniach. Dodatkowo przy protokołach zatrzymań poszczególnych osób przechowywane są zaświadczenia lekarskie dotyczące tych osób oraz wyniki badań. Spośród trzech osób zatrzymanych w związku z rozgrywkami UEFA EURO 2012, dwie poddane zostały badaniu lekarskiemu z uwagi na posiadanie obrażeń ciała. Protokoły badań lekarskich wypełnione były prawidłowo, zawierały wszystkie istotne informacje dotyczące przyczyny badania i jego wyników. W obu przypadkach lekarz wyraził zgodę na pobyt tych osób w Izbie zaznaczając w stosunku do jednej z nich, że zalecona jest kontrola chirurgiczna po opuszczeniu Izby. 7. Zalecenia Na podstawie art. 19 Protokołu Fakultatywnego do Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, Krajowy Mechanizm Prewencji zaleca: 1. poprawić warunki przeprowadzania kontroli osobistej mężczyzn poprzez umieszczenie w miejscu jej przeprowadzania maty podłogowej, względnie przeprowadzanie kontroli w odrębnym pomieszczeniu, podobnie jak to ma miejsce w przypadku kobiet; 2. pomalowanie ścian w pokojach dla zatrzymanych powłoką odporną na działanie wilgoci i preparatów czyszcząco - dezynfekujących. 7