1. Prawdziwy przywódca osobnik alfa w stadzie

Transkrypt

1 Spis treści Od autorki Wstęp Część 1. Jacy bywają szefowie? Prawdziwy przywódca osobnik alfa w stadzie To ja, narcyz się nazywam czyli szef narcystyczny Życie to jest teatr czyli szef gwiazda Świat jest czarno-biały czyli szef perfekcjonista Nie wiem, co będzie za chwilę czyli szef humorzasty Jesteś chory? Co za nietakt! czyli szef bezwzględny Ojej, co to będzie czyli szef wystraszony Czy oni coś knują? czyli szef podejrzliwy Sam nie wiem czyli szef niezdecydowany Ironiczna krytyka czyli szef agresywny Mobbing w miejscu pracy czyli szef przemocowy Jeszcze inni szefowie Część 1I. O czym warto wiedzieć, żeby sobie poradzić? O czym mówią emocje? czyli całkiem niedawno wyszliśmy z jaskiń Myśli emocje działanie Rywalizacja jest rzeczą ludzką

2 16. Nieświadome mechanizmy Role w grupie pracowników i co z nich wynika Skąd się biorą lęki kompetencyjne? Szef mężczyzna czy kobieta? Moc asertywności z przyjemnością do pracy Jak się dogadać z trudnym szefem? komplet informacji Zakończenie Bibliografia

3 Trudny szef, czyli jak się porozumieć z przełożonym Zmienność nastrojów dotyczy wielu ludzi. Dlatego należy pamiętać, że szef to też człowiek i ma prawo mieć gorsze dni. Czasem jednak granica normy zostaje przekroczona. Bo jeśli można ewentualnie przywyknąć do humorów histerycznego szefa gwiazdy, to większy kłopot pojawia się wówczas, gdy ma się do czynienia z osobowością borderline. Osoby z tak częstą zmiennością nastrojów rzadko bywają szefami z awansu, natomiast czasem zakładają własne firmy i zatrudniają ludzi. Wtedy pracownicy mają kłopoty gwarantowane. Początkowo nie rozumieją, co się dzieje, ponieważ zmiany nastrojów, pochopne decyzje i nagłe zwroty akcji następują jak w kalejdoskopie. Często trudno je logicznie wytłumaczyć. Bardzo uciążliwy jest właśnie element zaskoczenia i nieprzewidywalności, brakuje poczucia bezpieczeństwa w kontaktach z taką osobą. W praktyce szef z cechami borderline może być nawet odbierany przez otoczenie jako charyzmatyczny przywódca, szczególnie gdy znajduje się w okresie bliskim manii lub reprezentuje podtyp ze skłonnością do paranoi (owładnięcie przez idee). Potrafi tak skutecznie przekonać do swojej idei, że nierzadko pociąga za sobą tłumy. Zaburzenie to ma skomplikowane objawy, ale w ostatnim czasie pojawia się coraz częściej. Borderline, inaczej linia graniczna, to pogranicze pomiędzy nerwicą a psychozą. Czyli nie jest to już zwykła, powszechnie spotykana nerwica, lecz objawami może przypominać epizody psychotyczne właśnie wspomnianą wcześniej paranoję czy psychozę maniakalno-depresyjną. Osoby z cechami borderline mają zwykle dramatyczną przeszłość, doświadczyły traumatycznych urazów we wczesnym okresie rozwojowym, dlatego też z trudem dostrzegają granice pomiędzy sobą a innymi ludźmi. Czasem wchodzą w silne, symbiotyczne związki z jakimiś osobami. Szef tego rodzaju może nadmiernie wyróżniać jakiegoś pracownika, wchodzić z nim w bliskie relacje, by za jakiś czas go oskarżać, dewaluować. Przejawia silny lęk przed odrzuceniem i nawet niewinne zachowanie może potraktować jako próbę odrzucenia, niezależnie od rzeczywistych intencji drugiej strony. Znamienne są jego wybuchy gniewu. Zdarza się, że osoba z cechami borderline zostaje charyzmatycznym menedżerem, zakłada własną firmę lub pojawia się na scenie politycznej. Ponieważ może mieć nieświadome tendencje autodestrukcyjne, balansuje na granicy prawa lub w inny sposób organizuje sobie kłopoty. 36

4 Rozdział 5. Nie wiem, co będzie za chwilę czyli szef humorzasty Zobacz zatem, jak rozpoznać szefa nadmiernie humorzastego: Szef humorzasty Tak Nie Jest nieprzewidywalny w zmienności nastrojów, obietnice złożone w chwili zadowolenia i radości stają się nieważne, gdy popada w przygnębienie lub gniew. Jego częste stany irytacji przechodzą w niekontrolowane wybuchy gniewu. Jest niczym Dr Jekyll i Mr Hyde: błyskotliwy, charyzmatyczny menedżer pod wpływem impulsu przeistacza się w ponurego awanturnika. Stosuje moralność Kalego siebie zawsze usprawiedliwi, innych potępi lub bez skrupułów wykorzysta. Zaciąga długi, których nie ma zwyczaju oddawać; nie reguluje zobowiązań finansowych. Odczuwa maniakalne i nierzeczywiste poczucie mocy, po czym ponownie dopada go poczucie depresyjnej bezwartościowości; w okresie manii podejmuje ambitne zobowiązania, którym za chwilę nie jest w stanie sprostać. Bezrefleksyjnie wydaje pieniądze, których nie ma, na poczet przyszłych potencjalnych dochodów. W zależności od stanu emocjonalnego idealizuje lub dewaluuje siebie oraz podwładnych. Prowadzenie wymaganej dokumentacji często traktuje jak zbędną biurokrację; gubi faktury, nie sporządza sprawozdań, reaguje agresywnie na próby ich wyegzekwowania. Dla podwładnych, którzy nie mieli do czynienia z szefem o tak silnej zmienności nastrojów, jego charakterystyka zawarta w powyższych punktach może wydawać się niewiarygodna. Jednakże istnieją osoby, które bezpośrednio odczuły rządy przełożonego z cechami borderline. Przykład Olga była właścicielką niewielkiej firmy, podnajmowała lokal w zaprzyjaźnionej instytucji. Pewnego dnia jej znajomy, Artur, zaproponował, by wspólnie wynajęli większy lokal w prestiżowej kamienicy, dzieląc się kosztami wynajmu. 37

5 Trudny szef, czyli jak się porozumieć z przełożonym Miejsce było atrakcyjne, wspólne opłaty możliwe do zaakceptowania, więc się zgodziła. Artura znała wcześniej i współpracowała z nim. Był bardzo zdolny, kreatywny, energiczny. Co prawda zdarzały mu się wybuchy gniewu, ale z tym Olga sobie radziła, tylko współpracownicy patrzyli z niepokojem na kłócących się szefów. Tak więc pod jednym dachem funkcjonowały dwie firmy o podobnym profilu działalności. Artur nalegał, by połączyli działalność, Olgę jednak powstrzymywał chyba instynkt samozachowawczy; nie zgodziła się, postawiła granice. Dosyć szybko zaczęły się kłopoty. Bo choć pewne projekty realizowali osobno, to mieli też wspólne. Artur sprawdzał się w dużych, ale krótkotrwałych przedsięwzięciach. Działał na ostatnią chwilę, chaotycznie. Zapominał np. ważnych dokumentów i kilkakrotnie wracał po nie do firmy. Na uwagi Olgi reagował agresywnie lub się obrażał. Niebawem okazało się, że w opłatach za czynsz są zaległości Artur nie regulował należności. Nie przelewał też wynagrodzenia osobom, którym zlecał różne zadania. Podczas jego wyjazdów służbowych telefony odbierała pracownica Olgi, wstydziła się, słuchając wyrzutów od zdesperowanych wierzycieli. W końcu regulował należności, ale w pracy narastała atmosfera napięcia i niepokoju: co tym razem się sypnie? Olga coraz niechętniej przyjeżdżała do pracy. Próby rozmów z Arturem nie odnosiły oczekiwanego efektu jak zawsze wybuchał gniewem, uważał, że wspólniczka się czepia i nie ma racji. Jego sprytnie dobrane argumenty powodowały, że to ona zaczynała czuć się winna, mało kompetentna. Niebawem pojawiły się nowe kłopoty, tym razem spowodowane brakiem ważnych faktur i sprawozdań. Wtedy Olga podjęła decyzję o zakończeniu współpracy. Po jakimś czasie Artur wyjechał z miasta, a Olga, pracując z nowym zespołem osób, nie mogła uwierzyć, że można tak spokojnie i skutecznie realizować zadania. Jeśli pracujesz pod rządami szefa humorzastego, pamiętaj, że: > masz prawo dbać o siebie, wyznaczając granice. Kontakt z szefem może prowadzić do kłopotów, nawet natury sądowo-prawnej, więc lepiej tego uniknąć; 38

6 Rozdział 5. Nie wiem, co będzie za chwilę czyli szef humorzasty > burzliwe relacje mogą wzbudzać w tobie poczucie winy, braku kompetencji tu też pamiętaj o granicach i nie bierz wszystkiego do siebie; > skrupulatnie przestrzegaj procedur i wymagań formalnych, chaotyczny szef sam zaniedba sprawę, a odpowiedzialnością obarczy ciebie; > w rozmowie z szefem urealniaj sytuację, przedstawiając możliwości i ograniczenia. Zapewne zareaguje gwałtownie, gdy dowie się, że jego oczekiwania nie mogą być spełnione, ale to nie jest twój problem; > nie ma sensu przedłużać współpracy z toksycznymi zwierzchnikami, jeśli zbyt dużo cię to kosztuje. Istnieje jednak prawdopodobieństwo, że to on odejdzie, na skutek kłopotów, w jakie się wpędził, poszukując nowych bodźców. 39