Taxminutes, czyli konkurs na krótki film o iluzjach podatkowych. Przykładowe zagadnienia/obszary, których może dotyczyć film:

Transkrypt

1 Taxminutes, czyli konkurs na krótki film o iluzjach podatkowych Przykładowe zagadnienia/obszary, których może dotyczyć film: 1) Gdzie się podziały moje podatki? Pokazanie, czemu służą podatki, co mam z podatków, przełożenie podatki na wydatki/pokazanie zależności wydatki-podatki. Uświadomienie zależności pomiędzy dochodami podatkowymi a wydatkami budżetowymi/świadczeniami społecznymi, jakie dostajemy w zamian. Można: - odnieść się do usług publicznych, które finansowane są przez podatki; pokazać, co mamy z podatków, - pokazać zależność długu publicznego (np. zegar Balcerowicza przy Rotundzie) z wysokością opodatkowania i konsekwencje tej zależności dla finansów państwa, - odpowiedzieć na pytanie skąd gmina ma pieniądze, - wskazać jakie korzyści dają ulgi podatkowe, - pokazać na co są przeznaczane nasze podatki w poszczególnych miastach, a zwłaszcza w mieście autorów filmu. Coś szczególnego i oryginalnego. 2) Czy płacenie podatków/ceł jest coraz łatwiejsze? Czy wykonywanie obowiązków związanych z zapłatą podatków jest proste? Można: - uwzględnić zmiany zachodzące w tym względzie (np. możliwość składania wszystkich zeznań, deklaracji i informacji podatkowych drogą elektroniczną, bez wychodzenia z domu czy z firmy), - określić postulaty tych zmian, - zobrazować usługi administracji podatkowej ujętej jako administracja świadcząca pomoc (np. pomoc w rozliczeniach, jak i gdzie znaleźć taką pomoc broszury i ulotki, infolinia Krajowej Informacji Podatkowej, strony www Ministerstwa Finansów, pracownicy sal obsługi podatnika w urzędach skarbowych, bezpłatne szkolenia itp.), - porównać płacenie podatków do innych płatności, które wykonuje się w handlu, - przedstawić historię kasy fiskalnej, która powinna ułatwić sprzedaż wszystkim zainteresowanym stronom, - pokazać jak wygląda nabywanie rzeczy przez Internet, jak to wygląda w krajach UE a jak poza UE. Kiedy trzeba zapłacić cło, a kiedy nie. 3) Jakie mam prawa jako podatnik? Można: - wskazać na różne możliwości w kontaktach z administracją podatkową (vide pkt 2 powyżej), - zobrazować przywileje podatkowe podatników (np. prawo do ulg vide pkt 1 powyżej, do informacji, do zwrotu nienależnie pobranego podatku, do uzyskania interpretacji podatkowej, do korekty zeznania, do zachowania przez US tajemnicy skarbowej, do terminowego załatwiania spraw przez US), pokazać możliwości zmniejszenia obciążeń

2 podatkowych, w tym ulgi prospołeczne na dzieci, rehabilitacyjna, na krew, na oszczędzanie w ramach III filaru (IKZE), ale także preferencyjne stawki VAT oraz podatku od spadków i darowizn (zaprezentować regulacje związane ze zwolnieniem od podatku osób najbliższych), - pokazać możliwość decydowania o przeznaczeniu części płaconego podatku (1% na rzecz OPP), - odpowiedzieć na pytanie, czy przywileje podatkowe są sprawiedliwe odwołując się np. do zasady równości, proporcjonalności, - odpowiedzieć na pytanie, czy podatki są sprawiedliwe odwołując się np. do liniowości lub progresywności, - zestawić uprawnienia z obowiązkami podatników (czy powinny być równoważne i ze sobą korelować?). 4) Gdzie są iluzje podatkowe (tak określone przez włoskiego badacza Amilcare Puviani)? Podatki, których nie widać. Podatek od konsumpcji. Różnica pomiędzy podatkami pośrednimi a bezpośrednimi. Można: - pokazać, że płaci się podatki, ale się nie wie o tym, że tak jest. Podatki bezpośrednie są bardziej zauważalne - wyliczamy je co roku wypełniając deklarację PIT. Podobnie CIT, czy podatek od nieruchomości. Pośrednich nie zauważamy, choć płacimy je codziennie. Przy każdych zakupach bo jest to rodzaj podatków nie od dochodów a od konsumpcji (VAT, akcyza). Czy podatki pośrednie są sprawiedliwsze? - zobrazować jak opodatkowane jest piwo, - zobrazować jak opodatkowana jest benzyna, - zobrazować zjawisko przerzucalności w podatkach pośrednich (np. w podatku od wartości dodanej lub akcyzie), czyli wskazać, kogo one obciążają z punktu widzenia prawnego i ekonomicznego, - pokazać inne iluzje podatkowe w polskim systemie (np. odnieść się do instytucji płatnika, usług administracji podatkowej, które służą rozliczaniu podatników, w tym rozliczeń organów rentowych ZUS i KRUS), - ująć mechanizm podatków bezpośrednich oraz pośrednich jako model ściągania podatków,ocenić, czy dobrze, że Państwo wykorzystuje zjawisko iluzji podatkowych. - zobrazować proces deiluzji podatków pośrednich np. poprzez zwrot VAT obcokrajowcom (spoza UE) lub zwrotu podatku VAT na materiały budowlane. - wyjaśnić iluzje występujące w podatkach bezpośrednich kwota netto czy brutto wynagrodzenia? (częsty problem w komunikacji między pracodawcą a pracownikiem przy podpisywaniu umowy o pracę, umowy zlecenia)

3 5) Szara strefa i zagrożenia z nią związane Ukazanie negatywnych konsekwencji w skali mikro oraz makro, pokazanie zagrożeń dla konkurencyjności. Szara strefa jest przede wszystkim nieuczciwością wobec podatników czy firm działających z poszanowaniem przepisów prawa podatkowego. Można: - pokazać, że szara strefa wpływa niekorzystnie na konkurencyjność (np. firma, która nie płaci podatków może zaniżać cenę towaru/usługi, co powoduje utratę klientów przez uczciwych sprzedawców), - pokazać, że konsumenci często nieświadomie wybierają firmy, które unikają płacenia podatków (wybór pomiędzy niższą ceną usług i towarów a prawami konsumenckimi związanymi z możliwością zgłoszenia reklamacji), - zobrazować jak szara strefa wpływa na finanse publiczne, - pokazać skalę lub mechanizm oszustw w VAT (karuzele podatkowe), - zobrazować zjawiska uchylania się od opodatkowania i unikania płacenia podatków, także jak się temu przeciwstawia (prezentację można uzupełnić o informacje uzupełniające u odbiorców wiedzę na temat rozwiązań przyjaznych podatnikom: ulgi prospołeczne, zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dla najbliższej rodziny), - wskazać działania na rzecz Konwencji Waszyngtońskiej (CITES) ochrona zagrożonych gatunków, - pokazać np. cały schemat szarej strefy na przykładzie jednego pracownika, który zatrudniony jest nielegalnie, nie ma ubezpieczenia oraz innych świadczeń, ulega wypadkowi, musi płacić za szpital itd. - zobrazować zjawisko tzw. optymalizacji podatkowej czyli ucieczki od zysków kapitałowych (np. HSBC Private Bank Suisse, podejrzany o to, że mimo nałożonych na przychody ze szwajcarskich oszczędności podatków od zysków kapitałowych na mocy umowy między Konfederacją a UE, ich nie odprowadzał), - wskazać system zwrotu VAT dla podróżnych jako sposób na oszukiwanie skarbu państwa wyłudzanie VAT przez podróżnych cudzoziemców z kraju nienależącego do Unii Europejskiej, wywożących kupiony w UE towar o wartości co najmniej 200 zł, gdzie wyłudzenie opiera się na sfałszowanych dokumentach lub też procederze tzw. mrówek, czyli osób, które wielokrotnie przekraczają granicę tylko po to, aby uzyskać potwierdzenie celne, a potem wnieść z powrotem na terytorium Polski wcześniej zakupiony towar, - pokazać na czym polega rejestrowanie firm na tzw. słupa czyli firmy, która nie odprowadza podatku od zawartych transakcji i znika, - przedstawić mechanizm odwróconego VATu jako sposób na walkę z przestępstwami związanymi z wyłudzeniem VAT przy sprzedaży telefonów komórkowych.

4 6) Wpływ człowieka na makroekonomię. I ty kształtujesz PKB. Wpływ pojedynczego człowieka na wskaźniki makroekonomiczne jest tak niewielki, że aż pomijalny w statystyce wielkich liczb. Ale to właśnie suma zachowań pojedynczych obywateli składa się na pełen obraz gospodarki. Można: - ukazać w jaki sposób decyzje i styl działania dotyczącego finansów poszczególnych osób wpływa na gospodarkę to czy pracujemy, jak długo pracujemy itp. - pokazać, że każdy z nas wnosi swój wkład w gospodarkę, choć w minimalnym stopniu (na wytworzenie PKB, wysokość stopy zatrudnienia) i to właśnie jednostki decydują w swojej masie o koniunkturze gospodarczej, a w konsekwencji wpływa to na gospodarkę i na stan budżetu, - pokazać, że zarabiając i terminowo opłacając podatki zapewniamy sprawne funkcjonowanie państwowej machiny, gdy unikamy płacenia podatków, oszukujemy państwo, czyli wszystkich obywateli, co przekłada się na mniejsze dochody w budżecie, a co za tym idzie mniejsze wydatki na służbę zdrowia, infrastrukturę, naukę itp., - wskazać akcję Weź paragon jako dbałość wszystkich o sprawiedliwe ponoszenie obciążeń podatkowych. - pokazać jak odpis 1 % na rzecz OPP wspomaga działalność społecznie użyteczną prowadzoną przez organizacje pozarządowe (promowanie postaw obywatelskich). 7) Uczciwość podatkowa kontra uczciwość w życiu prywatnym zmiana postaw w ciągu ostatnich 20 lat. Odzwierciedlenie postaw obywatelskich oraz świadomości obywatelskiej w zakresie obowiązków podatkowych wobec państw, tendencje w zmianie postawy w stosunku do dobrowolnego i prawidłowego wypełniania obowiązków podatkowych. Jeszcze kilkanaście lat temu wielu ludzi uważało, że unikanie podatków jest dowodem sprytu i przedsiębiorczości. Na szczęście przyzwolenie społeczne dla takich praktyk systematycznie maleje. I słusznie, bo działanie w szarej strefie jest zwykłym oszustwem wobec tych, którzy uczciwie płacą podatki. 8) Podatki są ważne. To nasza przyszłość pokazanie podatków w sposób zrozumiały dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalistów. Kształtowanie świadomości podatkowej dzieci i młodzieży, wyjaśnienie im, jako przyszłym podatnikom istoty płacenia podatków i uświadomienie im potrzeby płacenia podatków (w sposób czytelny i zrozumiały dla tej grupy wiekowej). Skoncentrowanie się na tej grupie ma na celu budowanie tzw. głębszej edukacji jest to ważne z kilku powodów: grupa ta charakteryzuje się największym potencjałem nauczania (łatwość przyswajania treści), najdłuższe wykorzystanie zdobytej wiedzy w dalszym życiu. Jako przyszli uczestnicy życia gospodarczego, powinni umiejętnie wykorzystywać wiedzę w zakresie zagadnień podatkowych w codziennym życiu w celu podejmowania racjonalnych decyzji oraz dokonywania takich wyborów, które będą stwarzały im szansę na sukces w życiu zawodowym.

5 9) Po co mi paragon/ Co branie paragonów daje Państwu? Jaki wpływ ma niewydawanie paragonów na wysokość środków uzyskiwanych przez Państwo. Z badań przeprowadzonych na zlecenie Ministerstwa Finansów w październiku 2014 r. wynika, że podatnicy w aspekcie postawy wobec otrzymywania paragonów zwracają na nie uwagę raczej w kontekście własnych korzyści (możliwość zwrotu zakupionego towaru, zobowiązanie sprzedawcy wobec kupującego), nie zaś po to, aby egzekwować uczciwość sprzedawców wobec Państwa. Połowa Polaków w ogóle nie ma zdania o tym, czy wydawanie bądź niewydawanie paragonu w jakikolwiek sposób wpływa na uzyskiwane przez Państwo środki z podatków, a 1/3 pozostałych twierdzi, że nie ma na to wpływu. Konieczność zwiększenia świadomości społecznej w tym obszarze. 10) Czy podatki w Polsce są wysokie? Skala fiskalizmu może być badana na różne sposoby, co też się dzieje w różnych rankingach systemów podatkowych (np. raport Lewiatan, Doing Buisness). Można: - odpowiedzieć na pytanie czy stawki podatków w Polsce są wysokie (np. można porównać skale podatkowe stosowane w Polsce i w Szwecji)? [ - porównać opodatkowanie małżeństw w Polsce i np. Francji, Niemczech, - pokazać proces: od wynagrodzenia brutto do płacy na rękę, - wyjaśnić i zobrazować pojęcia związane z podatkami dochodowymi od osób fizycznych (przychód, dochód, kwota wolna, stawki PIT, stawka krańcowa, stawka przeciętna, stawka efektywna), - wyjaśnić i zobrazować opodatkowania dochodów i pokrycia zakupów towarów i usług, czyli ile zostaje z pensji. - 11) Wyjaśnienie trudniejszych pojęć prawnopodatkowych Terminologia dotycząca podatków jest niezwykle bogata. Dla ambitnych można je zobrazować. Często terminy określonych zjawisk, instytucji podatkowych obrazowo mają na celu określenie jakiegoś działania. Dlaczego tego nie zobrazować w filmie? Można wyjaśnić co to jest: - cienka kapitalizacja, - klauzula CFC (Controlled Foreign Company), - ostateczny beneficjent beneficial owner, - klauzule GAAR/TAAR, - ceny transferowe (transakcyjne), - tax-loss harvesting, - tax-loss selling, - tax shelter, - tax swap, - bed&breakfasting,

6 - crystallization, - wash sale, - tax umbrella, - OPP