Budżet Unii Europejskiej w pigułce

Transkrypt

1 Budżet Unii Europejskiej w pigułce Na co wydaje się pieniądze? Skąd pochodzą pieniądze? Jak uchwala się budżet? Jak wydaje się i kontroluje pieniądze? Jak Unia rozlicza się ze swoich wydatków? KOMISJA EUROPEJSKA

2 Na co wydaje się pieniądze? Roczny budżet UE stanowi około 1% dochodu narodowego państw członkowskich Unii, co odpowiada kwocie około 244 euro na jednego mieszkańca. Pieniądze te mają służyć poprawie codziennego życia obywateli. Dla studentów może to oznaczać szansę nauki za granicą; dla małych przedsiębiorstw łatwiejszy dostęp do większych rynków zbytu i uczciwe warunki prowadzenia działalności gospodarczej; dla badaczy większą szansę na realizację pomysłów; dla poszukujących pracy nowe możliwości szkoleń. Bezpośrednio czy pośrednio, wszyscy w jakimś stopniu korzystamy z działań finansowanych z budżetu Unii Europejskiej w postaci czystszych plaż, bezpieczniejszej żywności, lepszych dróg czy też gwarancji praw podstawowych. Działania i projekty finansowane z budżetu UE są odzwierciedleniem priorytetów wyznaczonych w danym okresie przez UE. Szereguje się je według sześciu obszernych kategorii wydatków (zwanych działami) i według 31 różnych obszarów polityki. Z budżetu Unii Europejskiej finansowane są działania i projekty w tych dziedzinach polityki, w których wszystkie państwa członkowskie zgodziły się działać na poziomie Unii. Połączenie sił w tych obszarach pozwala osiągnąć lepsze wyniki mniejszym kosztem. Są też jednak takie dziedziny, w których kraje UE postanowiły działać na poziomie krajowym. Na przykład krajowe ubezpieczenia społeczne, system emerytalno-rentowy, system opieki zdrowotnej lub system edukacji finansowane są nadal ze skarbu państwa lub kas samorządowych. Zgodnie z zasadą pomocniczości Unia podejmuje działania tylko wówczas, gdy cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie (zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym) i jeśli ze względu na skalę lub skutki proponowanego działania można je lepiej osiągnąć na poziomie Unii. 44,6% Konkurencyjność i spójność 42,5% Zasoby naturalne: rolnictwo, rozwój obszarów wiejskich, środowisko i rybołówstwo 1,3% Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość 5,7% UE jako partner na arenie międzynarodowej 5,9% Inne, w tym wydatki administracyjne Wydatki UE w % ( )

3 badawczego daje zatrudnienie naukowcowi, przedsiębiorcy i dystrybutorowi, konsumentowi zaś zapewnia ochronę. Osiągnięcie długoterminowego wzrostu gospodarczego zależy także od właściwego wykorzystania i powiększenia potencjału wzrostu Unii Europejskiej. Priorytet ten znany jako spójność zakłada wsparcie regionów, które znajdują się w szczególnie niekorzystnej sytuacji ekonomicznej, w procesie przekształceń gospodarczych koniecznych do tego, by stawić czoło światowej konkurencji. Innowacje i gospodarka oparta na wiedzy stwarzają w tych regionach niepowtarzalną okazję do uruchomienia mechanizmu wzrostu. Wzrost gospodarczy i zatrudnienie W latach kraje UE postanowiły skierować znaczą część wspólnych wysiłków i środków z unijnego budżetu na przyspieszenie wzrostu gospodarczego i tworzenie miejsc pracy. Zrównoważony wzrost stał się jednym z głównych priorytetów Unii. Gospodarka UE musi być bardziej konkurencyjna, a regiony słabiej rozwinięte muszą nadrobić dystans dzielący je od innych. By poprawić poziom konkurencyjności gospodarki, potrzeba więcej inwestycji w badania naukowe i edukację, bardziej rozbudowanych sieci transportowych i energetycznych oraz lepszych warunków zatrudnienia. Dzięki temu pomysł opracowany w laboratorium znajdzie praktyczne zastosowanie w małych przedsiębiorstwach w całej UE, a przez to trafi do powszechnego obrotu przy pełnym poszanowaniu praw konsumentów. W ten sposób sfinansowanie jednego projektu Wysiłki Unii w tym zakresie zmierzają do osiągnięcia spójności i koncentrują się na rozwoju infrastruktury oraz udzielania regionom pomocy w szkoleniu pracowników i wdrażaniu najnowszych technologii produkcyjnych. Budżet UE służy także wspomaganiu współpracy społeczno-ekonomicznej między regionami i krajami. Projekty unijne obejmują często wymianę doświadczeń, wiedzy i umiejętności, co może być szczególnie cenne dla regionów słabiej rozwiniętych. Nasze zasoby naturalne Dzięki zróżnicowaniu geograficznemu i klimatycznemu państwa członkowskie wytwarzają wiele rozmaitych produktów rolnych, które konsumenci w Europie mogą kupować po przystępnych cenach. Wysiłki UE w tej dziedzinie mają dwa podstawowe cele. Po pierwsze to, co się wytwarza, musi odpowiadać temu, czego chcą konsumenci. Dotyczy to szczególnie wysokiego poziomu bezpieczeństwa i jakości produktów rolnych. Po drugie rolnicy produkujący żywność powinni mieć 3

4 możliwość planowania i przystosowywania swoich produktów do oczekiwań konsumentów, przestrzegając jednocześnie przepisów w zakresie ochrony środowiska naturalnego i dobrostanu zwierząt. Aby właściwie gospodarować zasobami naturalnymi i skutecznie je chronić, potrzebne są także bezpośrednie działania na rzecz ochrony środowiska, restrukturyzacji i dywersyfikacji gospodarki rolnej oraz promowania metod zrównoważonego rybołówstwa. Choroby zwierzęce, wycieki ropy czy zanieczyszczenie środowiska rozprzestrzeniają się niezależnie od granic państwowych. Tego typu zagrożenia wymagają działań na wielu frontach i w kilku krajach jednocześnie. Podstawowe swobody, bezpieczeństwo i sprawiedliwość Także walka z terroryzmem, przestępczością zorganizowaną i nielegalną imigracją jest o wiele bardziej skuteczna, gdy państwa UE wymieniają się informacjami i działają wspólnie. Unia Europejska dąży do skuteczniejszego zarządzania przepływami migracyjnymi, powszechnej współpracy w sprawach karnych i sądowych oraz do budowy bezpiecznego społeczeństwa opartego na zasadach praworządności. Być Europejczykiem debata, dialog i kultura Jest nas w Unii około 500 milionów. Mówimy wieloma różnymi językami i wywodzimy się z różnych kultur. Razem tworzymy bezcenne bogactwo Unii Europejskiej różnorodność kulturową opartą na wspólnych wartościach. Budżet UE ma pomóc w promowaniu i ochronie tego kulturowego dziedzictwa i bogactwa, zachęcając jednocześnie do aktywnego uczestnictwa w toczących się wokół debatach. Ma także służyć ochronie zdrowia publicznego i interesów konsumenckich. Od 1987 r., odkąd działa program Erasmus, ponad 2 miliony europejskich studentów skorzystało z szansy odbycia części studiów w innym kraju UE. 4

5 W Tajlandii dzięki ECHO zapewniono infrastrukturę sanitarną oraz pomoc w postaci podstawowych artykułów żywnościowych dla ponad 70 tysięcy uchodźców ze Związku Myanmar. Unia jako partner na arenie międzynarodowej Oddziaływanie funduszy unijnych nie kończy się na naszych granicach zewnętrznych. Dla jednych budżet Unii jest źródłem pomocy nadzwyczajnej po klęsce żywiołowej. Dla innych oznacza długoterminowe wsparcie wysiłków na drodze do dobrobytu, stabilizacji i bezpieczeństwa. Oprócz długoterminowego wsparcia, jakie oferuje Unia Europejska, 77 rozwijających się krajów Afryki oraz regionu Karaibów i Pacyfiku może także skorzystać z Europejskiego Funduszu Rozwoju (niezależnego od budżetu UE). Budżet 10. EFR, obejmujący lata , wynosi 22,7 mld euro. Środki z EFR przeznacza się na ogólne i sektorowe wsparcie budżetowe dla krajów AKP, transport i infrastrukturę, demokratyzację rządów, rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich, zdrowie i edukację. Koszty administracyjne Obejmują one koszty personelu i budynków wszystkich instytucji UE, w tym Parlamentu Europejskiego, Rady, Komisji Europejskiej, Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Trybunału Obrachunkowego. Setki tysięcy osób straciło domy wskutek kataklizmu wywołanego przez cyklon Sidr w Bangladeszu. Unia udzieliła pomocy na łączną kwotę 6,5 mln euro na zaspokojenie podstawowych potrzeb ludności, m.in. wodę, żywność oraz schronienie. 5

6 Skąd pochodzą pieniądze? Unia Europejska posiada tzw. zasoby własne, z których finansuje swoje wydatki. z prawnego punktu widzenia zasoby te należą do Unii. Państwa członkowskie gromadzą je w jej imieniu i przekazują do unijnego budżetu. Zasoby własne dzielą się na trzy rodzaje (podane wartości odnoszą się do szacunkowych dochodów na rok 2010 i służą wyłącznie jako przykład): % dochodów ogółem Skąd pochodzą pieniądze? % Tradycyjne zasoby własne 2000 r. Prognoza na 2010 r. 38% 12% 11% Zasoby oparte na VAT 40% 76% Zasoby oparte na DNB Zasoby własne w budżecie UE 5% Pozostałe dochody 1% Tradycyjne zasoby własne (TZW) pochodzą głównie z opłat celnych pobieranych od towarów sprowadzanych z krajów nienależących do UE. Przynoszą w przybliżeniu 12% całkowitej wartości dochodów. Zasoby oparte na podatku od wartości dodanej (VAT) w postaci jednakowej stawki procentowej stosowanej do ujednoliconej wartości dochodów z tytułu VAT osiąganych przez każde państwo członkowskie. Środki uzyskane w ten sposób stanowią 11% całkowitych dochodów. Zasoby oparte na dochodzie narodowym brutto (DNB) uzyskiwane poprzez zastosowanie jednolitej stawki procentowej do DNB każdego państwa członkowskiego. Mimo zmiennego charakteru tej pozycji jest to obecnie największe źródło środków finansowych UE, stanowiące około 76% całkowitej wartości dochodów. Do budżetu wpływają też inne dochody, takie jak podatki od wynagrodzeń pracowników instytucji UE, składki wpłacane przez państwa spoza UE na niektóre programy unijne oraz kary finansowe nakładane na przedsiębiorstwa za łamanie prawa konkurencji i innych przepisów. Tego rodzaju środki stanowią łącznie około 1% budżetu. Całkowite, przewidywane dochody UE na 2010 r. to około 122,9 mld euro. Środki wpływające do budżetu od poszczególnych państw odzwierciedlają z grubsza poziom ich dobrobytu gospodarczego. Niemniej jednak Niemcy, Niderlandy, Austria, Szwecja i Zjednoczone Królestwo 6

7 Dochody i wydatki budżetowe podlegają następującym ograniczeniom: traktaty nie zezwalają na deficyt w budżecie Unii. Oznacza to, że wszystkie wydatki należy pokryć z dochodów; korzystają z określonych zniżek (tzw. korekt) przy obliczaniu składek, które zmniejszają ich (nadmierny zdaniem tych państw) wkład netto do budżetu. Z drugiej strony fundusze unijne kierowane do beneficjentów w państwach członkowskich i państwach trzecich odpowiadają ustalonym przez Unię priorytetom. Wprawdzie wszystkie państwa członkowskie korzystają z budżetu UE, jednak mniej zamożne kraje otrzymują proporcjonalnie więcej niż te bogatsze. Wynika to z zasady solidarności, na której opierają się programy UE, szczególnie w kontekście polityki spójności. limit maksymalnych wydatków uzgodniony przez rządy i parlamenty państw członkowskich, określany także jako pułap zasobów własnych. Limit ten ustalono obecnie na poziomie 1,24% produktu narodowego brutto (PNB) w Unii dla płatności z budżetu UE. Odpowiada to w przybliżeniu kwocie 293 euro na jednego mieszkańca Unii; wieloletnie ramy finansowe uzgodnione przez Parlament Europejski, Radę i Komisję Europejską, które pozwalają na kontrolowanie zmian sytuacji budżetowej według poszczególnych kategorii wydatków w ustalonej perspektywie czasowej; rozporządzenie finansowe przyjęte przez Radę i Parlament, które określa zasady opracowywania i wykonywania budżetu, a także zarządzania budżetem i jego kontroli. 7

8 Jak uchwala się budżet? Komisja, Parlament i Rada odgrywają różne role i mają różne uprawnienia w procesie podejmowania decyzji budżetowych. Ustanowiona w traktacie lizbońskim coroczna procedura budżetowa trwa od 1 września do 31 grudnia. Na początek, po otrzymaniu zgody Parlamentu Europejskiego udzielonej większością głosów, Rada przyjmuje wieloletnie ramy finansowe. Wieloletnie ramy finansowe, przyjmowane na co najmniej pięć lat, określają roczne górne granice (określane mianem pułapów ) wydatków w poszczególnych działach. Pułapów tych należy przestrzegać w budżetach rocznych. Umożliwiają one długofalowe planowanie wydatków, a jednocześnie zapewniają pewną elastyczność budżetową. Ostatnie wieloletnie ramy finansowe obejmują okres siedmioletni W SKRÓCIE Decyzje dotyczące budżetu UE podejmuje się w sposób demokratyczny na wszystkich etapach Roczny budżet wymaga nie tylko zatwierdzenia ze strony Parlamentu Europejskiego i Rady; prawie wszystkie działania muszą być poprzedzone odpowiednim aktem prawnym. Ma on formę aktu upoważniającego, czyli podstawy prawnej, proponowanej przez Komisję i zatwierdzonej przez organ prawodawczy: albo samą Radę, albo jak często bywa Radę i Parlament. Komisarz Janusz Lewandowski omawia kwestie budżetowe na konferencji prasowej. 8

9 Czytanie w Parlamencie Parlament ma 42 dni na przyjęcie budżetu w czytaniu w październiku lub przekazanie swoich poprawek Radzie. Rada może przyjąć poprawki w terminie 10 dni i przyjąć projekt budżetu. Komitet pojednawczy Jeżeli Rada nie przyjmie poprawek Parlamentu, tworzy się komitet pojednawczy, w którego skład wchodzą członkowie Rady (lub ich przedstawiciele) oraz taka sama liczba członków Parlamentu Europejskiego. Komitet pojednawczy ma za zadanie opracować wspólny projekt w terminie 21 dni. Projekt budżetu przygotowany przez Komisję Rada do Spraw Gospodarczych i Finansowych. Do dnia 1 lipca wszystkie instytucje i organy UE obliczają (zgodnie z własnymi procedurami wewnętrznymi) szacunkową wartość swoich budżetów na przyszły rok. Komisja konsoliduje te szacunkowe wartości i opracowuje projekt budżetu rocznego, który przedkłada Radzie i Parlamentowi Europejskiemu do dnia 1 września. W praktyce Komisja stara się przedstawić projekt budżetu do końca kwietnia lub do początku maja. Po uzgodnieniu (na początku listopada) wspólnego projektu w komitecie pojednawczym, Rada oraz Parlament mają 14 dni na jego przyjęcie lub odrzucenie. Parlament może przyjąć budżet, nawet jeśli Rada odrzuci wspólny projekt. Jeżeli Rada lub Parlament odrzuci wspólny projekt, a drugi organ władzy budżetowej nie będzie w stanie podjąć decyzji, budżet zostaje odrzucony i Komisja musi przedstawić nowy projekt budżetu. Czytanie budżetu w Radzie Rada przyjmuje stanowisko w sprawie projektu budżetu wraz z ewentualnymi poprawkami i przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu przed 1 października. Rada informuje także Parlament Europejski o powodach, które uzasadniają jej stanowisko. Jerzy Buzek, przewodniczący Parlamentu Europejskiego ( ). 9

10 Jeżeli na początku roku budżetowego budżet na ten rok nie jest jeszcze ostatecznie przyjęty, wydatki miesięczne nie mogą przekroczyć 1/12 środków zapisanych w budżecie na poprzedni rok budżetowy. Podobne procedury obowiązują przy przyjmowaniu listów w sprawie poprawek do projektu budżetu (przedstawianych, jeśli przed przyjęciem budżetu pojawią się nowe informacje) oraz budżetów korygujących (w przypadku nieuniknionych, wyjątkowych i nieprzewidzianych okoliczności, które wystąpią po przyjęciu budżetu). Procedura budżetowa Komisja Rada Parlament TAK (większość oddanych głosów) Projekt budżetu (PB) Czytanie projektu budżetu poprawki Czytanie poprawek NIE (większość członków) 1 września 1 października 13 listopada (42 dni) harmonogram Budżet przyjęty Rada przyjmujedie poprawki Parlamentu w terminie 10 dni Procedura pojednawcza *Oznacza to, że Parlament przyjmuje wspólny projekt, a następnie w terminie 14 dni od dnia odrzucenia projektu przez Radę podejmuje decyzję (większością głosów swoich członków i trzech piątych oddanych głosów), czy podtrzymuje wszystkie swoje poprawki zgłoszone w czytaniu, czy tylko część z nich. Parlament i Rada TAK w terminie 14 dni Parlament i Rada przyjmują projekt (lub nie są w stanie podjąć decyzji) Rada odrzuca projekt, ostateczny głos należy do Parlamentu* Przyjęcie budżetu Wspólny projekt Rada przyjmuje projekt, Parlament go odrzuca Rada i Parlament odrzucają projekt NIE w terminie 14 dni Odrzucenie projektu budżetu Komisja przedkłada nowy projekt budżetu 13 listopada do 4 grudnia (21 dni) 18 grudnia (14 dni) 10

11 Jak wydaje się i kontroluje pieniądze? Odpowiedzialność za zarządzanie budżetem Ostateczna odpowiedzialność za wykonanie budżetu spoczywa na Komisji Europejskiej. W praktyce lwia część unijnych funduszy (około 76%) jest wydawana w ramach tzw. zarządzania dzielonego. Zasada ta polega na tym, że to władze państw członkowskich, w większym stopniu niż Komisja, odpowiadają za zarządzanie wydatkami. Wprowadzono cały zestaw mechanizmów kontrolnych, Najważniejsze fakty Fundusze unijne należy wydawać według zasady należytego zarządzania finansami. W uproszczeniu oznacza to, że osoby zarządzające finansami muszą za wszelką cenę dążyć do tego, by za wydane pieniądze uzyskać jak najlepszą wartość. Wymaga to ścisłego przestrzegania wszystkich zasad i przepisów wykonawczych oraz stałej kontroli osiąganych wyników. Kto zarządza środkami unijnymi? 100 które mają pomóc w tym, by zarządzanie to było prawidłowe i zgodne z obowiązującymi przepisami. % środków UE % 76% Komisja musi odzyskiwać kwoty, które wypłacono niesłusznie, czy to w wyniku błędu, nieprawidłowości, czy celowego oszustwa. Państwa członkowskie są jednak na równi z nią odpowiedzialne za ochronę interesów finansowych Unii. Dlatego działają we współpracy z Komisją i OLAF-em Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych który prowadzi dochodzenia w sprawach potencjalnych oszustw i pomaga w opracowywaniu unijnych przepisów w tej dziedzinie. 0 Komisja Komisja i państwa członkowskie 1% Państwa trzecie 1% Komisja wspólnie z partnerami zagranicznymi i innymi Budżet zadaniowy Aby wydatki budżetowe były bardziej jawne, innymi słowy aby wiadomo było, jakim służą celom, ile pieniędzy przeznacza się na każdy z nich i ile osób pracuje 11

12 nad ich osiągnięciem budżet UE podzielono na 31 obszarów polityki. Każdy z tych obszarów dzieli się odpowiednio, tak by pokazać różne działania finansowane w ramach danej dziedziny polityki i ich całkowity koszt zarówno pod względem finansowym, jak i pod względem zasobów ludzkich (np. ochrona lasów finansowana jest ze środków zapisanych w pozycji Polityka ochrony środowiska ). Budżet zorganizowany w ten sposób określa się mianem budżetu zadaniowego. Zasady rządzące wydatkami Najważniejsze przepisy dotyczące wydatkowania funduszy unijnych zawarte są rozporządzeniu finansowym, zaś przepisy wykonawcze do tego rozporządzenia wyjaśniają się szczegółowo, jak te przepisy stosować. Ponadto każdy nowo realizowany program z bardzo nielicznymi wyjątkami wymaga odpowiedniego upoważniającego aktu prawnego, czyli podstawy prawnej, jako niezbędnego warunku uruchomienia środków finansowych. W podstawie prawnej określa się cele danego działania oraz jego koszt, a niejednokrotnie także limit wydatków w perspektywie wieloletniej. Zarządzanie, audyt i kontrola wewnętrzna Ze strony Komisji unijne programy i działania zarządzane są przez pracowników departamentów odpowiedzialnych za realizację polityki (zwanych dyrekcjami generalnymi), którzy w razie konieczności współpracują ze swoimi odpowiednikami w państwach członkowskich. W każdym departamencie jest jedna osoba (zwykle dyrektor generalny) pełniąca funkcję urzędnika zatwierdzającego, do którego należy pełna i ostateczna odpowiedzialność za operacje wykonywane w jego obszarze kompetencji. Nie umniejsza to oczywiście odpowiedzialności dyscyplinarnej i finansowej, jaką wszyscy urzędnicy UE ponoszą za swoje działania. Skuteczność wewnętrznych mechanizmów kontrolnych wzmacniają jasno określone normy, kontrole prowa- 12

13 dzone przez organy zarządzające zarówno przed, jak i po realizacji operacji, niezależny audyt wewnętrzny oparty na ocenie ryzyka i regularne sprawozdania z działalności składane poszczególnym komisarzom. Od 2002 r. wszystkie departamenty Komisji wydają roczne sprawozdanie z działalności przeznaczone dla członków Komisji, w których opisują swoje osiągnięcia w danym roku i proponowane sposoby wyeliminowania ewentualnych niedociągnięć. Na tej podstawie powstaje sprawozdanie podsumowujące, które wysyłane jest następnie do Parlamentu i Rady. Stanowi ono obecnie jeden z filarów, na którym Trybunał Obrachunkowy opiera coroczne poświadczenia o prawidłowym zarządzaniu zasobami przez UE. W jaki sposób Komisja dokonuje płatności? Komisja posiada rachunki w kasach skarbu państwa, bankach centralnych i bankach komercyjnych państwach członkowskich oraz uczestniczy w systemie SWIFT (Stowarzyszenie Ogólnoświatowej Międzybankowej Telekomunikacji Finansowej). Wszystkie instrukcje dotyczące płatności i inne związane z tym wiadomości wysyła elektronicznie w formie zakodowanej i zabezpieczonej hasłem. Komisja prowadzi operacje z ponad 300 tysiącami podmiotów, głównie beneficjentami dotacji oraz dostawcami towarów i usług. Do obsługi transakcji z każdym podmiotem zewnętrznym (może to być osoba prywatna albo firma) korzysta ze specjalnego komputerowego formularza osoby prawnej (ang. Legal Entity File LEF). Każdy taki formularz musi być uwierzytelniony i zatwierdzony, by można było dokonać płatności. Unia monitoruje dotowane przez siebie projekty z dziedziny rolnictwa za pomocą urządzeń teledetekcyjnych (projekt MARS ang. Monitoring Agriculture through Remote Sensing). 13

14 Jak i przed kim Unia rozlicza się ze swoich wydatków? Dwojaki charakter rachunkowości i sprawozdań Rachunki UE dzielą się na dwa rodzaje: rachunki budżetowe (które zawierają szczegółowy zapis wykonania budżetu) i rachunki ogólne (wykorzystywane do ustalania bilansu i wyniku ekonomicznego). Rachunki budżetowe opierają się na zmodyfikowanej zasadzie rachunkowości kasowej, co oznacza, że transakcje (wydatki i przychody) zapisuje się wyłącznie w chwili otrzymania lub wypłacenia środków pieniężnych. Do prowadzenia rachunków ogólnych (albo księgi głównej) wykorzystuje się metodę podwójnego księgowania, zapisując w ten sposób wszystkie dochody Najważniejsze fakty Co roku rachunki UE są publikowane i poddawane kontroli zewnętrznej Trybunału Obrachunkowego. Ostateczną ocenę, zwaną absolutorium, wystawia Parlament po uwzględnieniu zaleceń Rady. i wydatki w całym roku finansowym. Rachunki ogólne wykorzystuje się do ustalenia wyniku ekonomicznego oraz bilansu aktywów i pasywów, który sporządza się, by pokazać sytuację finansową UE na dzień 31 grudnia każdego roku. Sprawozdania z wykonania budżetu Co miesiąc na swojej stronie internetowej Komisja zamieszcza informacje o stanie wykonania budżetu. Sprawozdania te pokazują, jak faktycznie wydaje się pieniądze. Informacje dotyczą każdego działu budżetu i każdego obszaru polityki. w departamentach odpowiedzialnych za poszczególne dziedziny polityki dostępne są także dane tygodniowe. Ogólne podsumowanie wyników ocen dokonanych w ciągu całego roku i planowanych w związku z nimi działań można znaleźć w dokumencie zatytułowanym Roczny przegląd ocen. Vitor Manuel da Silva Caldeira, przewodniczący Trybunału Obrachunkowego, oraz José Manuel Barroso, przewodniczący Komisji Europejskiej. Komisja publikuje także roczne sprawozdania finansowe Unii Europejskiej, które obejmują między innymi skonsolidowane sprawozdania z wykonania budżetu oraz bilans. Przygotowuje się je zgodnie z między 14

15 narodowymi standardami rachunkowości w sektorze publicznym (IPSAS), konsolidując sprawozdania finansowe wszystkich instytucji i organów UE, a także większości agencji. Po przeprowadzeniu przez Trybunał Obrachunkowy wstępnej kontroli rachunków tymczasowych Komisja zatwierdza końcowe sprawozdania finansowe, które następnie przesyła się organom uprawnionym do udzielenia absolutorium Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Dnia 1 stycznia 2005 r. Komisja wykonała ważny krok w kierunku unowocześnienia metody rozliczeń, przechodząc z rachunkowości kasowej na memoriałową. Według metody memoriałowej transakcje uznaje się z chwilą ich wystąpienia (a nie tylko w momencie wypłaty środków pieniężnych), co daje pełny obraz aktywów i pasywów na rachunkach Unii Europejskiej. W rezultacie politycy, budżetowe organy kontrolne, zarządzający funduszami unijnymi i obywatele UE mają teraz dostęp do dokładniejszych informacji finansowych, co jest niezwykle ważne z punktu widzenia skutecznego zarządzania pieniędzmi publicznymi i skutecznej ich kontroli. Kontrola zewnętrzna Oprócz regularnych audytów i kontroli wewnętrznych roczne sprawozdania finansowe i zarządzanie zasobami UE podlegają zewnętrznej i niezależnej kontroli Trybunału Obrachunkowego. Co roku Trybunał Obrachunkowy sporządza sprawozdanie dla Parlamentu i Rady. Wraz z nim wydaje opinię zwaną poświadczeniem wiarygodności, która dotyczy: Parlament Europejski udziela absolutorium z wykonania budżetu UE. Rozliczenie przed Parlamentem Europejskim Kiedy roczne sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego jest już opublikowane, a roczne rachunki zamknięte, Rada przedstawia Parlamentowi Europejskiemu swoje zalecenia. Na tej podstawie Parlament Europejski wyraża opinię na temat tego, jak Komisja zarządzała budżetem w danym roku budżetowym. Jeśli Parlament uzna, że zarządzanie to było prawidłowe, udziela Komisji absolutorium. Czyniąc to, Parlament niejednokrotnie formułuje zalecenia dotyczące działań, jakie Komisja powinna podjąć w przyszłości. W odpowiedzi Komisja określa kroki, które zamierza podjąć, i informuje o nich Parlament i Radę. wiarygodności rachunków (czy księgi rachunkowe są dobrze prowadzone); oraz legalności i prawidłowości transakcji leżących u podstaw rozliczeń (uzyskanych dochodów i zrealizowanych płatności). 15

16 Więcej informacji na temat budżetu UE i planowania finansowego: Budżet UE: (strona dostępna w języku angielskim, francuskim i niemieckim) KV PL-C Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Budżetu: Janusz Lewandowski, komisarz ds. budżetu i programowania finansowego: Uwagi dotyczące niniejszej publikacji można kierować pod adresem: budget@ec.europa.eu Europe Direct to serwis, który pomoże Państwu znaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące Unii Europejskiej. Numer bezpłatnej infolinii*: * Niektórzy operatorzy telefonii komórkowej nie udostępniają połączeń z numerami lub pobierają za nie opłaty. Zdjęcia: Corbis, okładka i s. 3, 9; Ingram publishing, s. 3; Unia Europejska, s. 4, 5 (ECHO/Antoine Lemasson; ECHO/Claire Barrault), 8, 10, 12, 13, 14,15; GettyImage, s. 7; ESA/J. Huart, s. 9. Więcej informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w Internecie w portalu Europa ( Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2010 ISBN doi: /43019 Unia Europejska, 2010 Powielanie dozwolone pod warunkiem podania źródła. Printed in Luxembourg Wydrukowano na papierze białym bezchlorowym.