Wsparcia dla sektora energetyki odnawialnej w przyszłej perspektywie finansowej UE. Wnioski z realizacji POiIŚ

Transkrypt

1 Program Infrastruktura i Środowisko na półmetku - energetyka Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 16 marca 20011r. Wsparcia dla sektora energetyki odnawialnej w przyszłej perspektywie finansowej UE Wnioski z realizacji POiIŚ Grzegorz Wiśniewski gwisniewski@ieo.pl Instytut Energetyki Odnawialnej Warszawa

2 Energetyczne wyzwania - UE między Kyoto, Lizboną a Moskwą na podst. I. Sabater, A European Strategic Energy Technology Plan KYOTO Rozwój zrównowaŝony Energetyka odnawialna Efektywność energetyczna Energetyka jądrowa Badania i rozwój Handel emisjami OPTYMALIZACJA INTEGRACJA WZMOCNIENIE EUROPEJSKA WARTOŚĆ DODANA LIZBONA Konkurencyjność Rynek wewnętrzny Sieci przesyłowe (TEN-E) Badania i rozwój (SET-Plan) Problem dla Polski, o którym się nie mówi MOSKWA Bezpieczeństwo energetyczne Dialog międzynarodowy Europejski rynek paliw Rezerwy energetyczne Dywersyfikacja Badania i innowacje

3 Wykorzystanie odnawialnych zasobów energii ZrównowaŜone gospodarowanie Zasób Procedury lokalizacyjne Planowanie Organizacja Jakość Wykorzystanie zasobów Ekonomika Technologia Mechanizmy wsparcia Opłacalność Postęp technologiczny Problem dla Polski, o którym się nie mówi

4 Przełamywanie barier w ramach współpracy Nauka Przemysł w systemie pomocy publicznej Dyrektywy UE i fundusze strukturalne BŁĘDNE KOŁO TECHNOLOGII OZE Obszar współpracy z przemysłem i ośrodkami naukowymi Stymulowanie rynku poprzez dotacje i instrumenty prawne MAŁA SKALA PRODUKCJI WYSOKIE KOSZTY Badania i rozwój technologii OZE Obszar współpracy z samorządami terytorialnymi w realizacji inwestycji (PPP) Programy ramowe badawcze UE i programy na rzecz innowacyjności

5 Producenci i importerzy urządzeń dla energetyki odnawialnej 2006 oraz planowana struktura finansowania inwestycji z PO IiŚ Źródło: Ekspertyza Instytutu Energetyki Odnawialnej dla Ministerstwa Środowiska Małe elektrownie wiatrowe Kotly na słome Kotly i palniki na pelety i ziarno Elektrownie wiatrowe sieciowe Kolektory słoneczne płaskie 60 Kotly na drewno Glowne komponenty biogazowni Kolektory słoneczne próŝniowe Moduły fotowoltaiczne Aparaty do produkcj bioetanolu Hydrozespoły Tłocznie oleju surowego Turbiny wodne Glowne elementy linii do produkcyji biodiesla Układy automatyki i regulacji turbin wodnych Geotermalne pompy ciepła Względny [%] udział firm produkujących w Polsce urządzenia Względny [%] udział importerów urządzeń Wzgledna [%] wstępna alokacja funduszy UE (PO IiŚ) na OZE

6 Plany rozdysponowania środków na OZE i EE w CEEC ramach funduszy spójności Ogólnie w CEEC -2.2 mld Euro na EE -2.1 mld Euro na OZE, w tym..biomasa biomasa 0,9 mld Euro

7 Struktura końcowego zuŝycia energii z OZE w Polsce w latach (źródło: GUS, URE oraz oszacowania IEO Dane IEO: biomas stosowana przez uŝytkowników indywidualnych oraz struktura zuŝycia na rok 2010) 6,00 5,00 4,00 Mtoe 3,00 2,00 1,00 0, Ciepło, bez biomasy zużywanej w źródłach indywidualnych Energia elektryczna Paliwa transportowe Indywidualne biomasowe źródła ciepła

8 10% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Udział procentowy OZE w końcowym zuŝyciu energii oraz końcowe zuŝycie energii w Polsce w latach Źródło danych: GUS, dane za 2010: wg IEO i KPD 6,8% 7,0% 6,8% 6,7% 6,7% 6,7% 6,7% Cel KPD na ,58% 7,2% 8,1% 8,6% Mtoe Udział OZE w końcowym zużyciu energii Końcowe zużycie energii

9 Produkcja energii elektrycznej z OZE [TWh], źródło: URE CEL 2010 ~11,6 TWh GWh wodne wiatrowe biogazowe biomasowe współspalanie

10 Wypełnienie zobowiązań odnośnie udziału energii elektrycznej z OZE w bilansie sprzedaŝy energii odbiorcom końcowym w postaci zakupu świadectw 11% 10% 9% 8% Stan wypełnienia obowiązku na dzień % 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Obowiązek prawny w PL Wypełnienie obowiązku prawnego PL

11 Rozwój rynku biodiesla w Polsce , źródło: Raporty Ministerstwa Gospodarki dla Komisji Europejskiej, za lata tys. ton Estry na rynku krajowym Import Produkcja krajowa (z wyłaczeniem eksportu)

12 Miejsca pracy w sektorze OZE w PL i EU Źródło: IEO dla EurObserv ER, 2010 RAZEM miejsc pracy w PL 2010: Niemcy: Francja: Dania: EU-27: Obroty 2009 [M ]: Polska Niemcy Franc EU

13 Liczba krajowych firm produkujących urządzenia dla poszczególnych technologii OZE 2009 Energetyka słoneczna Energetyka wiatrowa Biomasa stała Biogaz Biopaliwa ciekłe Pompy ciepła Małą energetyka wodna Fotowoltaika Liczba firm, urządzenia zasadnicze Liczba firm, inne urządzenia

14 Liczba przedsiębiorstw produkujących na rzecz sektora OZE w poszczególnych województwach 40 Energetyka wiatrowa Biomasa stała Energetyka słoneczna cieplna 35 Pompy ciepła Energetyka wodna Biopaliwa Fotowoltaika Biogaz Urządzenia niespecyficzne dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie

15 Zestawienie nowych inwestycji w tym sektorze w UE na tle wszystkich inwestycji w wytwarzanie energii elektrycznej w 2009 Źródło: JRC MW Nowe moce zainstalowane Moce odinstalowane En. wiatrowa Gaz ziemny PV Węgiel Olej opałowy Biomasa Odpady En. jądrowa Duża en. wodna En. słoneczna CSP Mała en. wodna

16 Struktura wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z OZE w Polsce w 2020 roku, wg KPD 100% 90% 12,40% 7,65% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 31,48% 4,63% 1,70% 78,30% 40,62% 2,50% 3,01% 8,55% 9,16% Energia elektryczna Ciepło Biogaz Biomasa stała Małe el. wiatrowe E. wiatrowa morska En. wiatrowa lądowa Energia słoneczna Energia wodna Pompy ciepła Energia geotermalna

17 Nakłady inwestycyjne na zieloną energię elektryczną i zielone ciepło wg nowych (przyrostów) mocy przewidzianych w KPD do 2020 r. Nowość: w strukturze inwestycji znacząca rolę odegrają małe technologie OZE Kolekty słoneczne Biogazownie Małe elektrownie wiatrowe oraz morska energetyka wiatrowa Razem nakłady inwestycyjne do 2020: 23 mld * Nakłady jednostkowe mln /MW wg KE 2020 Nie uwzględniono współspalania biomasy z węglem w elektrowniach Dodatkowo nakłady na zwiększenie zdolności produkcyjnych biopaliw : ok. 4 mld Euro.

18 Podsumowanie Polska ma przestarzałą strukturę produkcji energii z OZE i wykorzystane proste rezerwy w zakresie produkcji zielonej energii w oparciu o mało zaawansowane technologie (spalanie i współspalanie biomasy). 2. Środki z PO IiŚ wspierały raczej bardziej nowoczesne technologie do wytwarzania energii elektrycznej, podczas gdy system wsparcia na etapie eksploatacji (zielone certyfikaty )wspierał technologie mało nowoczesne). W przypadku biopaliw środki inwestowane były tylko w technologie schyłkowe. 3. Dotychczas wsparcie na rzecz produkcji urządzeń dla energetyki odnawianej (zielona gospodarka) było spóźnione i nieproporcjonalnie małe w stosunku do wsparcia dla produkcji zielonej energii, a rynek nowoczesnych urządzeń za mały aby zmobilizować kapitał prywatny do inwestycji w nowe technologie lub wykorzystać mechanizm transferu technologii. W nowej perspektywie finansowej naleŝy wzmocnić priorytety jakie obowiązywały w działaniu 10.3 PO IiŚ.

19 Podsumowanie Krajowy plan działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych (KPD) do 2020 roku uwzględnia nowe technologie, w tym technologie generacji rozproszonej (kolektory słoneczne, geotermalne pompy ciepła, małe elektrownie wiatrowe) oraz nowe technologie większej skali (morska energetyka wiatrowa). Technologie te powinny być szczególnym przedmiotem wsparcia w perspektywie , w tym technologie małej skali w ramach ERDF, a morska energetyka wiatrowa w ramach projektów indykatywnych (Fundusz Spójności). 5. Rewizji wymaga system wsparcia na etapie eksploatacji - zielonymi certyfikatami; nie powinny być one łączone z systemami wsparcia inwestycyjnego (dotacjami). 6. Mikroźródła o mocy do ok. 100 kw powinny być wspierane bardziej przewidywalnym systemem zróŝnicowanych technologicznie stałych cen (nie są traktowane jako pomoc publiczna) i dla tych źródeł moŝna stosować jako dodatkowe (kryteria innowacyjności i potencjału rozwojowego w Polsce) wsparcie w postaci dotacji inwestcyjnych.

20 Podsumowanie Zasadniczej rewizji wymaga system wsparcia biopaliw, w szczególności na rzecz promocji biopaliw II generacji i zielonej energii elektrycznej w transporcie. Stopniowemu wycofaniu wsparcia na etapie eksploatacji dla I generacji biopaliw (z tradycyjnych upraw rolniczych) moŝe towarzyszyć wsparcie w postaci dotacji dla II generacji biopaliw i wykorzystaniu zielonej energii elektrycznej w transporcie (łącznie z magazynowaniem energii) 8. Rewizji wymaga rozporządzenie i pomocy publicznej i wytyczne dot. intensywności wsparcia dla instytucji wdraŝających. Intensywność wsparcie powinna być znacząco obniŝona (poniŝej 50%). Decyzje powinny być poprzedzone analizami dot. kosztów a wyniki publicznie dostępne (Koszty referencyjne technologii OZE) 9. Zmianie wymagają kryteria wsparcia. Nadrzędnym kryterium intensywności pomocy publicznej i alokacji środków na OZE i szerzej na energetykę powinny być koszty redukcji emisji CO2 i potencjał redukcji (dekada pakietu klimatycznego.)preferowane powinny być projektu o niskim koszcie redukcji (uwzględnienie nie tylko samej technologii OZE, ale teŝ technologii zastępowanej).