02 /10 04 /10 05 /10 03 /10 01 /10

Transkrypt

1 05 /10 04 /10 03 /10 02 /10 01 /10 RAPORT ROCZNY 2008

2

3

4

5

6 SPIS TREŚCI

7 RAPORT ROCZNY 2008

8

9

10 Szanowni Państwo, Akcjonariusze i Klienci Banku BPH Warszawa, 30 marca 2009 roku 010 Rok 2008 oznaczał faktyczne zamknięcie transakcji podziału Banku BPH. Choć z prawnego punktu widzenia miało to miejsce 29 listopada 2007 roku, jeszcze przez kolejnych 6 miesięcy prowadziliśmy obsługę informatyczną Klientów przekazanych do Banku Pekao. Ostatecznie ta bezprecedensowa operacja zakończyła się sukcesem. Przekazujemy Państwu sprawozdanie finansowe za 2008 rok, które odnosi się do porównywalnych wyników Banku za rok poprzedni wyłącznie dla działalności kontynuowanej. Zamknięcie wszystkich aspektów operacyjnych, informatycznych i księgowych związanych z podziałem nie wyczerpuje jednak ważnych dla Banku wydarzeń ubiegłego roku. W czerwcu akcjonariuszem większościowym Banku stał się General Electric Company, a Bank BPH wszedł w skład finansowego ramienia Grupy. GE jest jedną z największych światowych korporacji, jedyną wchodzącą od samego początku w skład indeksu Dow Jones Industrial Average. Istotny zakres pracy Banku, jak też Rady Nadzorczej wiązał się z harmonizacją wewnętrznych procedur ze standardami GE i przyjęciem niektórych rozwiązań wypracowanych podczas 130-letniej historii działania tej instytucji. Wspieraliśmy również przygotowania do połączenia Banku BPH i GE Money Banku, należących do Grupy GE działającej w Polsce, zaplanowanego na III kwartał 2009 roku. W tym celu powołaliśmy 16 wspólnych zespołów roboczych, które pracują nad wypracowaniem docelowego modelu działania dla Połączonego Banku. W związku ze zmianami właścicielskimi istotnym modyfikacjom uległ również skład Rady Nadzorczej. Dwóch Członków kontynuuje mandat. Jednak efektywność operacyjna i jakość wypełniania statutowych obowiązków Rady nie ucierpiały z tego powodu. LIST PRZEWODNICZĄCEGO RADY NADZORCZEJ BANKU BPH

11 Ubiegły rok, zgodnie z przyjętą strategią, rozpoczął proces sukcesywnego odzyskiwania pozycji konkurencyjnej Banku sprzed podziału. Rozwój sieci dystrybucji przełożył się na wzrost liczby Klientów zarówno detalicznych, jak i korporacyjnych. Ostatni kwartał 2008 roku przyniósł reperkusje globalnego kryzysu finansowego. Jego nieoczekiwany zasięg i skala przyczyniły się do upadku i przejęć banków inwestycyjnych w Stanach Zjednoczonych Ameryki, w tym spektakularnego bankructwa Lehman Brothers we wrześniu. Światowe zawirowania, które przeniosły się także na rynek polski, nie wpłynęły bezpośrednio na działalność Banku. Skuteczne zarządzanie płynnością i odbudowa bazy depozytowej Banku okazały się właściwą reakcją na zagrożenia wynikające z globalnego kryzysu finansowego. Pozytywna opinia, jaką Bank BPH cieszy się wśród Klientów i partnerów biznesowych, nie została podważona. Spowolnienie gospodarcze, którego należy spodziewać się w 2009 roku, zmusza Zarząd i Radę Nadzorczą do rewizji dotychczasowej strategii. Większy nacisk zostanie położony na jakość portfela kredytowego, źródła finansowania oraz optymalizację kosztów. W imieniu Rady Nadzorczej chciałbym przekazać wyrazy uznania i podziękować Zarządowi Banku, który wytrwale rozwija działalność biznesową i realizuje cele strategiczne. Jego praca i zaangażowanie oraz umiejętność działania w zmienionych warunkach ugruntowują pozycję Banku BPH na rynku. Dziękuję wszystkim pracownikom, których entuzjazm jest wsparciem aspiracji rozwojowych Banku i podejmowania kolejnych wyzwań. Pozwala to na optymizm w kontekście zapowiedzi trudnego 2009 roku. Mam nadzieję, że uda nam się sprostać oczekiwaniom i utrwalić dotychczasowy wizerunek Banku jako solidnej i bezpiecznej instytucji finansowej. 011 Wiesław Rozłucki Przewodniczący Rady Nadzorczej Banku BPH

12 Szanowni Państwo, Akcjonariusze i Klienci Banku BPH Warszawa, 26 marca 2009 roku 012 Miniony rok przyniósł szereg istotnych zmian, które wyznaczać będą kierunki rozwoju Grupy Banku BPH na kolejne lata. Niewątpliwie do kluczowych należy pozyskanie nowego inwestora strategicznego. W czerwcu 2008 roku staliśmy się częścią jednej z największych firm na świecie amerykańskiej korporacji General Electric Company. Jestem przekonany, że nasza przynależność do GE, o ponad 130-letniej historii działania, będzie solidnym wsparciem dla strategii wzrostu Grupy. Jednym z filarów zapewniających powszechną rozpoznawalność marki GE jest bardzo dobra reputacja, oparta na najwyższych standardach etycznych spisanych w Kodeksie The Spirit & The Letter. W listopadzie ubiegłego roku Zarząd Banku BPH podjął decyzję o przyjęciu Kodeksu, co zainicjowało proces wprowadzenia zasad i standardów w życie. Mamy wzorce, za którymi stoją lata doświadczeń i dobre efekty. Wzmacniają one naszą kulturę korporacyjną. GE jest naszym czwartym z kolei akcjonariuszem większościowym. Żaden inny polski bank nie był poddawany tak częstym zmianom właścicielskim, jakie przeszedł Bank BPH w swojej 20-letniej historii. Podział Banku i przekazanie ponad 80% jego aktywów do Banku Pekao SA osłabiły naszą pozycję konkurencyjną w biznesie, jak i atrakcyjność na rynku kapitałowym. Z głównego gracza w sektorze bankowym znaleźliśmy się na 15. miejscu pod względem sumy bilansowej. Stanowi to dla nas wyzwanie, aby wykorzystując zgromadzone doświadczenia, powrócić do grona liderów. Rok 2008 był okresem inwestowania w rozwój Grupy Banku BPH. Poniesione nakłady inwestycyjne osiągnęły 137 mln zł, prawie trzykrotnie więcej niż w roku poprzednim. Główną część środków przeznaczyliśmy na rozwój sieci dystrybucji, czyli otwarcie i wyposażenie nowych Oddziałów, Centrów Korporacyjnych oraz Regionalnych Centrów Doradczo-Kredytowych, Mobilnych Doradców Klienta, a także zmodernizowanie istniejących placówek czy też przeniesienie niektórych do atrakcyjniejszych lokalizacji. LIST PREZESA ZARZĄDU BANKU BPH

13 Nakłady te już w 2008 roku zaczęły przynosić pierwsze wymierne skutki. O 49 wzrosła liczba własnych Oddziałów. Uruchomiliśmy 125 placówek partnerskich. Pozyskaliśmy ponad 68 tysięcy nowych Klientów detalicznych oraz prawie przedsiębiorstw. Osiągnęliśmy wysoką dynamikę wzrostu sprzedaży produktów. Skonsolidowane depozyty Klientów powiększyły się o 83% r/r, zaś portfel kredytowy o 44% przy wzroście aktywów o 22%. Pomimo bezprecedensowych zawirowań na rynkach finansowych i drastycznego spadku zaufania wśród banków skutecznie zarządzaliśmy własną płynnością. Dzięki odbudowanej bazie depozytowej nie mamy potrzeby korzystania z Pakietu zaufania wprowadzonego przez NBP. O ile na koniec 2007 r. relacja kredytów do depozytów wynosiła 109,7%, o tyle na koniec grudnia ub.r. spadła do 86,5%. Wysoki wzrost wolumenów depozytów i kredytów podniósł o ponad 9% dochody na działalności bankowej Grupy. Jednak koszty działania związane z odbudową biznesu pogorszyły wyniki finansowe i wskaźniki efektywności. Wypracowany w 2008 roku skonsolidowany zysk brutto wyniósł 174 mln zł, a netto przypisany akcjonariuszom 113,6 mln zł. Wskaźnik zwrotu na kapitale (ROE netto) spadł do 7,3%, a Koszty/Dochody wzrósł do 80,6%. Grupa Banku BPH może się pochwalić solidną bazą kapitałową i bezpieczną dźwignią finansową. Współczynnik wypłacalności na koniec ub.r. wyniósł 12,30%, a udział funduszy własnych w pasywach nadal przekraczał 10%. Szanowni Państwo Cieszą mnie zeszłoroczne osiągnięcia biznesowe i wypracowany zysk przy tak dużej skali inwestycji, lecz zdaję sobie sprawę, że był to trudny rok dla inwestorów. Musimy mieć świadomość, że spadek atrakcyjności Banku BPH jako spółki giełdowej wynikał z czynników obiektywnych. Sam podział doprowadził do przeniesienia akcji Banku z prestiżowego indeksu WIG 20 do mwig 40, a także dziewięciokrotnie obniżył kapitalizację Banku. Dodatkowo bessa na giełdach i niechęć do inwestowania w walory banków przyczyniły się do redukcji wyceny Banku BPH o 66% w ciągu 2008 r. 013 Bieżący rok prawdopodobnie nie odwróci jeszcze niekorzystnych trendów w polskiej gospodarce, która nie jest przecież enklawą w warunkach globalnej recesji. Sektor bankowy nie uniknie rosnących kosztów ryzyka, ograniczenia płynności czy kurczenia się zagranicznych źródeł finansowania. W tej sytuacji Zarząd Banku BPH zmuszony był podjąć decyzję o zwolnieniach grupowych do 488 osób. Wiemy, że krok ten jest bardzo bolesny, ale w naszej ocenie nieodzowny z punktu widzenia przesłanek długoterminowego rozwoju. Dla Banku BPH rok 2009 upłynie pod znakiem fuzji z GE Money Bankiem. Naszą aspiracją jest zdobycie piątej pozycji rynkowej w najbardziej atrakcyjnych segmentach, a integracja banków będzie ważnym etapem na drodze do tej ambitnej misji. Prawne połączenie zamierzamy zakończyć w III kwartale, a operacyjne do końca roku. Pozwoli to nam zdyskontować nasze atuty w interesie Klientów i Akcjonariuszy. Szczycimy się dużą bazą lojalnych Klientów, dobrą postrzegalnością marki, profesjonalną kadrą, a także budowaną przez dwie dekady prosprzedażową kulturą korporacyjną. W imieniu Zarządu Banku BPH składam podziękowania Radzie Nadzorczej za wsparcie w realizacji celów strategicznych i operacyjnych. Dziękuję Klientom i Akcjonariuszom za zaufanie. Szczególne wyrazy wdzięczności kieruję do naszej kadry za jej nieustające zaangażowanie. Józef Wancer Prezes Zarządu Banku BPH

14 Piotr Królikowski Wiceprezes Zarządu Banku BPH Cezary Mączka Wiceprezes Zarządu Banku BPH Kazimierz Łabno Wiceprezes Zarządu Banku BPH Mirosław Boniecki Wiceprezes Zarządu Banku BPH

15 Józef Wancer Prezes Zarządu Banku BPH Kent Holding Wiceprezes Zarządu Banku BPH Grzegorz Dąbrowski Wiceprezes Zarządu Banku BPH Carl Norman Vökt Wiceprezes Zarządu Banku BPH misja Banku BPH Naszą misją jest uzyskanie wysokiego poziomu zaufania i satysfakcji Klientów oraz Akcjonariuszy. Dzięki umiejętnościom naszych pracowników i innowacyjnym technologiom Bank BPH zapewnia Klientom indywidualnym i korporacyjnym, przedsiębiorcom oraz instytucjom nowoczesne metody zarządzania finansami. Chcemy być Bankiem pierwszego wyboru dla średnich przedsiębiorstw. Aspirujemy do osiągnięcia piątej pozycji w sektorze, a integracja z GE Money Bankiem będzie ważnym etapem na drodze do tego celu.

16 Wybrane dane finansowe i operacyjne grupy Banku BPH 02.1 /10 WYBRANE DANE FINANSOWE I OPERACYJNE GRUPY BANKU BPH Wyszczególnienie Działalność kontynuowana Rachunek zysków i strat (w tys. zł) Zmiana Wynik z tytułu odsetek ,9% Wynik z tytułu prowizji ,4% 016 Dywidendy Wynik handlowy i rewaluacja ,9% Wynik z inwestycji finansowych ,3% Wynik na działalności bankowej* ,4% Odpisy na utratę wartości ,9% Koszty działania i ogólnego zarządu ,4% Zysk brutto z działalności kontynuowanej ,8% Zysk netto z działalności kontynuowanej przypisany akcjonariuszom spółki ,5% Bilans (w tys. zł) Zmiana Suma bilansowa ,5% RAPORT ROCZNY

17 WYBRANE DANE FINANSOWE I OPERACYJNE GRUPY BANKU BPH cd. Należności od Klientów netto** ,0% Aktywa ważone ryzykiem ,9% Zobowiązania wobec Klientów ,5% Kapitał własny ,6% Wskaźniki efektywności (%)*** Zmiana Rentowność kapitału brutto (ROE brutto) 11,17 18,96 7,79 pp. Rentowność kapitału netto (ROE netto) 7,29 11,92 4,63 pp. Rentowność aktywów netto (ROA netto) 0,88 1,37 0,49 pp. Marża odsetkowa na aktywach ogółem 3,65 3,07 +0,58 pp. Wskaźnik Koszty/Dochody (K/D) 80,55 64,98 +15,57 pp. Współczynnik wypłacalności 12,30 14,59 2,29 pp. 017 Relacja Kredyty/Depozyty 86,54 109,67 23,13 pp. Udział kredytów z utratą wartości 4,2 5,2 1 pp. Dane giełdowe Zmiana Cena akcji (w zł) 35, ,2% Liczba akcji % Kapitalizacja rynkowa (w mln zł) ,2% Zysk na akcję (zł) 3,96 6,23 36,4% Wartość księgowa na akcję (zł) 57,77 52,25 10,55% C/Z 8,89 16,70 46,77% C/WK 0,61 1,99 69,35% */ wynik z tyt. odsetek + wynik z tyt. prowizji + dywidendy + wynik handlowy i rewaluacja + wynik z inwestycji finansowych; **/ po odjęciu odpisów na utratę wartości; ***/ opis wszystkich wskaźników znajduje się w Słowniku na końcu niniejszego Sprawozdania

18 WYBRANE DANE FINANSOWE I OPERACYJNE GRUPY BANKU BPH cd. Dane operacyjne Zmiana Oddziały ,0% Placówki partnerskie Bankomaty własne* ,1% Zatrudnienie (w etatach)** ,5% Klienci detaliczni (w tys.), w tym: 761,0 692,9 9,8% Osoby fizyczne (OF) 678,3 626,4 8,3% Małe przedsiębiorstwa (MP) 82,7 66,5 24,4% Klienci korporacyjni ,4% 018 Liczba rachunków ROR (tys., OF) ,2% Pakiety Harmonium (tys. MP) ,1% Bankowość internetowa (tys., OF+MP) ,6% Call Center (tys., OF+MP) ,6% Karty płatnicze dla OF i MP (w tys.), w tym: 515,7 490,9 5,1% karty kredytowe (tylko aktywne) 88,3 94,4 6,5% karty debetowe 417,0 385,9 8,1% karty typu charge 10,4 10,6 1,9% */ Klienci Banku BPH mają również bezpłatny dostęp do bankomatów sieci Euronet; **/ bez urlopów bezpłatnych, macierzyńskich i wychowawczych RAPORT ROCZNY

19 2008 rokiem inwestowania Banku BPH w rozwój; Trzykrotny wzrost nakładów inwestycyjnych do 137 mln zł; Wynik na działalności bankowej wyższy o 9,4% r/r; Wysoki wzrost wolumenu depozytów o 82,5% r/r i kredytów o 44% r/r; Przyrost aktywów o 21,5% r/r; Poprawa jakości portfela kredytowego o 1 pp. (do 4,2%); Dynamiczny rozwój sieci dystrybucji i odbudowa bankowości korporacyjnej; Bezpieczny rozwój Banku ze współczynnikiem wypłacalności 12,30%; Zaawansowane przygotowania do połączenia Banku BPH z GE Money Bankiem. Najważniejszym dla Banku BPH wydarzeniem roku 2008 była zmiana akcjonariusza strategicznego. Dzień 17 czerwca ub. roku zapisze się jako data szczególna i przełomowa. Wtedy bowiem została sfinalizowana transakcja zakupu strategicznego pakietu akcji Banku BPH od włoskiej Grupy UniCredit przez działający w Polsce GE Money Bank spółkę zależną od General Electric Company, jednej z największych korporacji na świecie. Na 2009 rok przewidziane jest zakończenie integracji Banku BPH z GE Money Bankiem. Rok 2008 minął pod znakiem odbudowy pozycji Banku po podziale dokonanym 29 listopada 2007 r., w wyniku którego ok. 80% aktywów zostało włączone do Banku Polska Kasa Opieki SA (Pekao). Nastąpił dynamiczny rozwój sieci dystrybucji zintegrowanej z kanałami alternatywnymi. Przywrócona została obsługa Klientów korporacyjnych, a oferta dla Klientów indywidualnych oraz Małych i Średnich Przedsiębiorstw (MŚP) została wzbogacona o nowe rozwiązania. Definicje użytych wskaźników i pojęć znajdują się na końcu niniejszego dokumentu

20

21

22 Bank BPH i otoczenie 02.1 /10 Sytuacja makroekonomiczna w 2008 roku 022 Według Głównego Urzędu Statystycznego tempo wzrostu gospodarczego w 2008 roku osiągnęło poziom niższy w porównaniu z rokiem poprzednim i wyniosło 4,9% (6,7% w 2007 r.). Najwyższe tempo wzrostu PKB w ciągu roku zanotowano w pierwszym kwartale (6,1% r/r), najniższe natomiast w czwartym kwartale (wyniosło ono 3,0% r/r). W drugim i trzecim kwartale dynamika PKB wynosiła odpowiednio 6,0% i 5,0% r/r. Popyt krajowy pozostał największym czynnikiem wzrostu PKB, choć jego dynamika (5,5%) okazała się znacząco niższa wobec zarejestrowanej w roku poprzednim (8,6%). W ramach popytu krajowego najszybciej rosły inwestycje (wzrost o 8,1%), przy czym w stosunku do roku 2007 tempo to uległo znaczącemu wyhamowaniu (z 17,6%). Spożycie indywidualne sektora gospodarstw domowych podniosło się natomiast o 5,4% i było nieco wyższe niż w roku poprzednim. Wpływ popytu zagranicznego na wzrost PKB w ub.r., podobnie jak w 2007 roku, był negatywny i wyniósł 0,7 punktu procentowego. Relatywnie silny popyt krajowy w pierwszej połowie roku, utrzymująca się jeszcze presja płacowa w gospodarce, jak również rosnące ceny żywności i ropy na świecie powodowały dalszy ostry wzrost inflacji. Jej szczyt rzędu 4,8% r/r przypadł na sierpień. Na koniec 2008 roku tempo wzrostu inflacji obniżyło się do 3,3% r/r, mimo tego jednak średnioroczna inflacja osiągnęła 4,2%, tj. znacząco więcej niż środek celu NBP w wysokości 2,5%. W związku z tym Rada Polityki Pieniężnej (RPP) kontynuowała w pierwszej połowie 2008 roku cykl podnoszenia stóp procentowych. Stopy wzrosły w tym okresie czterokrotnie (w styczniu, lutym, marcu i czerwcu) łącznie o 100 punktów bazowych. W drugim półroczu jednak, w obliczu gwałtownych cięć stóp procentowych na świecie, a także w efekcie coraz wyraźniejszych oznak spowalniania polskiej gospodarki, RPP rozpoczęła cykl poluzowywania polityki pieniężnej. Stopy zostały obniżone dwukrotnie (w listopadzie i grudniu), łącznie o 100 pb. Cykl obniżek jest kontynuowany w roku bieżącym (w styczniu, lutym i marcu br. stopy spadły o 125 pb., a referencyjna do poziomu 3,75%). Do połowy roku głównym motorem wzrostu były inwestycje, których dynamika powyżej 15% r/r zdecydowanie przewyższała dynamiki innych kategorii. Gwałtowne wyhamowanie aktywności inwestycyjnej nastąpiło w trzecim kwartale, kiedy to na skutek pogarszającej się sytuacji gospodarczej z rozpoczynaniem nowych projektów zaczęły wstrzymywać się przedsiębiorstwa (głównie firmy z udziałem kapitału zagranicznego). Dynamika inwestycji zmalała w tym okresie do zaledwie 3,5% r/r. Na nieco wyższym poziomie ukształtowała się w ostatnim kwartale roku RAPORT ROCZNY

23 (4,4% r/r). Nadal wsparciem dla inwestycji były w całym ub. roku unijne środki z funduszy strukturalnych głównie te, które pozostały do wykorzystania z perspektywy , gdyż wykorzystanie środków z lat było jeszcze minimalne. Niepokojące tendencje w zakresie inwestycji źle wróżą dynamice wzrostu gospodarczego w roku bieżącym. Relatywnie silne i stabilne pozostało w 2008 roku spożycie indywidualne gospodarstw domowych. Jego całoroczna dynamika przewyższyła nawet nieznacznie tę z 2007 roku i wyniosła 5,4%. Dynamika spożycia indywidualnego w poszczególnych kwartałach ub.r. nie podlegała większym zmianom, mimo tego że tempo wzrostu sprzedaży detalicznej towarów uległo w ciągu roku wyhamowaniu. Stabilizatorem konsumpcji były jednak usługi. Konsumpcję natomiast wspierały szybko rosnące w ub.r. płace (nominalny wzrost wynagrodzeń w całym sektorze przedsiębiorstw wyniósł 10,4%, wobec 9,2% w roku 2007) i spadające bezrobocie (stopa bezrobocia zmalała na koniec roku do 9,5% z 11,4% w grudniu 2007 r.). Należy jednak podkreślić, że w drugiej połowie roku tempo zarówno wzrostu płac, jak i zatrudnienia zaczęło mocno spowalniać, co miało bezpośredni związek z pogarszającą się sytuacją w sektorze przedsiębiorstw. Rok 2008 był korzystniejszy dla posiadaczy krajowych obligacji w stosunku do roku poprzedniego, mimo tego że pierwsza połowa roku upływała jeszcze pod znakiem silnego wzrostu rentowności wzdłuż całej polskiej krzywej stóp procentowych. Wiązało się to ściśle z kontynuacją zacieśniania polityki pieniężnej przez RPP, która próbowała przeciwdziałać w ten sposób szybko rosnącej inflacji. Nasilające się problemy na globalnych rynkach finansowych oraz coraz bardziej widoczne przenoszenie się tych zjawisk na sferę realną gospodarek strefy euro oraz USA przyniosły falę obniżek stóp procentowych na całym świecie (EBC zmniejszył w 2008 r. stopy łącznie o 150 punktów bazowych do 2,50%, a Fed aż o 400 punktów bazowych do 0,25%). Tym samym znacząco wzrósł dysparytet stóp pomiędzy Polską a strefą euro i USA. Od listopada, wraz z rozpoczęciem cyklu liberalizacji polityki pieniężnej przez RPP, rentowności polskich papierów dłużnych zaczęły wyraźnie spadać i w efekcie zakończyły rok na poziomach niższych niż odnotowane w styczniu (dochodowość 2-letnich obligacji spadła o 39 pb. do 5,40%, dochodowość 5-letnich obligacji zmalała o 51 pb., tj. do 5,26%, a dochodowość 10-letnich obligacji o 31 pb. do 5,39%). W ub.r. dużym wahaniom podlegała polska waluta. W pierwszej połowie roku złoty zyskiwał na wartości. W tym czasie kurs EUR/PLN umocnił się z 3,60 na koniec 2007 r. do 3,22 na koniec lipca, a kurs USD/PLN odpowiednio z 2,47 do 2,06. Aprecjacji złotego sprzyjały oczekiwania rynków finansowych, że krajom Europy Środkowo- Wschodniej uda się uniknąć znaczących konsekwencji kryzysu zapoczątkowanego w USA. Jednakże w drugiej połowie roku, a szczególnie w czwartym kwartale, stało się jasne, że i gospodarki krajów naszego regionu ucierpią wskutek globalnej recesji. Potwierdzeniem tej hipotezy były poważne problemy gospodarcze na Węgrzech i Ukrainie. W rezultacie sentyment do polskich aktywów i dla złotego (a także innych walut regionu) uległ gwałtownemu pogorszeniu. Złotemu nie sprzyjała również perspektywa braku finansowania dla rosnącego deficytu rachunku obrotów bieżących (w latach był on w dużej mierze finansowany pożyczkami zagranicznymi i napływem inwestycji zagranicznych, a kryzys światowy spowodował, że napływ środków z obu tych źródeł uległ znacznemu ograniczeniu). W efekcie kurs EUR/PLN osłabił się na koniec 2008 r. do poziomu 4,15, a kurs USD/PLN do 2,96. W ujęciu średniorocznym kurs EUR/PLN wyniósł w 2008 r. 3,52 (3,78 w 2007 r.), a kurs USD/PLN 2,41 (2,77 w 2007 r.)

24 Słabość złotego istotnie zwiększyła koszty obsługi długu państwa. Z tego także powodu opcje walutowe przedsiębiorstw i banków stały się kwestią sporną oraz szeroko dyskutowaną. Zdaniem Rządu szybkie przyjęcie euro oraz bezpieczne finanse publiczne to najlepszy sposób na przeciwdziałanie skutkom kryzysu finansowego. Intencją jest, aby Polska dołączyła do strefy euro 1 stycznia 2013 r /10 Sektor bankowy 024 Polski sektor bankowy w 2008 roku rozwijał się nadal dynamicznie, choć odczuł skutki kryzysu globalnego w sposób pośredni. Szczególnym problemem sektora w ub.r. był spadek płynności, wynikający z wyższego wolumenu kredytów niż depozytów, mniejszego dostępu polskich banków do zagranicznych źródeł finansowania oraz drastycznego spadku aktywności na rynku międzybankowym. Sytuację nieco złagodził wprowadzony przez NBP Pakiet zaufania, którego celem była poprawa płynności na rynku walutowym oraz pozyskanie przez banki środków złotowych na okresy dłuższe niż 1 dzień. Rozszerzone zostały zabezpieczenia kredytu refinansowego i lombardowego, jak też zwiększona częstotliwość operacji otwartego rynku. Kolejnym instrumentem pro-płynnościowym wprowadzonym przez Bank Centralny była podjęta w styczniu 2009 r. decyzja o wcześniejszym wykupie obligacji 10-letnich, wyemitowanych przez NBP w 2002 r., w których banki zamroziły prawie 8 mld zł. Mimo tych działań płynność sektora bankowego pozostaje nadal wyzwaniem, z tym że obecnie przedmiotem zainteresowania banków jest płynność średnio i długoterminowa. Według wstępnych danych Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) aktywa sektora na koniec roku wyniosły mld zł i były nominalnie wyższe o 31% w porównaniu do 2007 roku. Sektor zatrudniał ponad 181 tys. pracowników (tzn. o 8% więcej niż w roku poprzednim) i dysponował wyższą o 17% liczbą placówek ( na koniec 2008 r.). Wynik finansowy brutto wypracowany przez sektor bankowy w roku ub. sięgnął 18,1 mld zł, a zysk netto 14,7 mld zł, wskaźnik ROE netto wyniósł 22,4%, Koszty/Dochody 53,9%, a współczynnik wypłacalności 10,8%. Wraz z pogłębiającą się niekorzystną koniunkturą makroekonomiczną, a także deprecjacją złotego, banki doświadczyły pogorszenia warunków działania i spadku zysków. Najgorszy pod względem wyników finansowych okazał się czwarty kwartał ub. roku. O ile jeszcze na koniec września wynik finansowy netto sektora bankowego był wyższy o 20,5% r/r, o tyle już na koniec grudnia 2008 r. zysk netto wzrósł tylko o 7,3% więcej niż w analogicznym okresie 2007 roku. Zadecydowały o tym problemy związane z opcjami walutowymi, wzrost kosztów ryzyka oraz spadek dochodów z opłat i prowizji na skutek giełdowej bessy i odpływu środków z funduszy inwestycyjnych. Jak wynika z danych opublikowanych przez banki giełdowe za IV kwartał ub.r., negatywny wpływ opcji walutowych wyniósł ok. 1,2 mld zł. RAPORT ROCZNY

25 Wyniki sektora bankowego za ostatni kwartał 2008 r. wskazują również na inne poważne zagrożenie (oprócz problemów płynności i wzrostu kosztów ryzyka), jakim jest obniżająca się adekwatność kapitałowa. Przeciętny współczynnik wypłacalności spadł na koniec roku do 10,8% z 11,5% na koniec września. W niektórych bankach zbliżył się on do dozwolonego poziomu 8%. Silna deprecjacja złotego i duży udział kredytów walutowych w portfelach banków skutkują wyższą wyceną tych kredytów i pogorszeniem relacji funduszy własnych do aktywów ważonych ryzykiem. Dalsze osłabienie złotego, jakie ma miejsce w I kwartale br., wskazuje, że problem adekwatności kapitałowej banków będzie nabierał znaczenia. Oznacza to konieczność dostosowania skali akcji kredytowej do poziomu funduszy własnych, a także potrzebę przeznaczenia zysków sektora z 2008 r. na zasilenie kapitałów własnych. Rok 2008 przyniósł kontynuację wzrostu wolumenu kredytów i depozytów Klientów, choć sytuacja w poszczególnych segmentach rynku była zróżnicowana. W grupie gospodarstw domowych nastąpiło w ub.r. zwiększenie nominalnego tempa wzrostu depozytów, jak i kredytów. Na koniec roku depozyty gospodarstw domowych przyrosły o 26,5% r/r, a kredyty o 44,6% r/r (wobec odpowiednio: 10,7% r/r oraz 37,9% r/r na koniec 2007 r.). Bardzo istotny wpływ na kształtowanie się dynamik miały w 2008 r. zmiany kursu złotego. O ile w pierwszej połowie roku umacnianie krajowej waluty obniżało nominalne dynamiki (spadała złotowa wartość portfela kredytów i depozytów walutowych), to gwałtowne osłabienie się złotego w ostatnim kwartale roku spowodowało wzrost tych dynamik. Było to szczególnie widoczne w przypadku kredytów (udział kredytów walutowych w kredytach gospodarstw wynosi ok. 40%, a depozytów walutowych jedynie 9%). Oprócz wpływu zmian kursu na dynamikę depozytów detalicznych pozytywny skutek miały: bardzo dobra sytuacja finansowa gospodarstw (będąca pochodną wzrostu zatrudnienia i przeciętnych wynagrodzeń), mała atrakcyjność innych form inwestowania (przenoszenie oszczędności z giełdy i funduszy inwestycyjnych do banków) oraz wysokie oprocentowanie oferowane Klientom przez banki, szczególnie w ostatnim kwartale 2008 r. W przypadku kredytów do końca września ub.r. ich wzrost był pochodną rosnących wydatków gospodarstw domowych (szczególnie konsumpcyjnych, w mniejszym niż w 2007 r. stopniu obserwowano boom w kredytach mieszkaniowych). Ostatni kwartał roku przyniósł w efekcie globalnego kryzysu finansowego znaczne wyhamowanie akcji kredytowej, co było szczególnie odczuwalne w przypadku walutowych kredytów mieszkaniowych. Depozyty przedsiębiorstw przyrosły na koniec 2008 r. o 4,3%, czyli zdecydowanie mniej niż w roku poprzednim (14,4% r/r). Zadłużenie firm z tytułu kredytów zaciągniętych w bankach było na koniec ub.r. o 27,9% wyższe niż na koniec 2007 r., kiedy to wzrost wyniósł 24,4% r/r. Podobnie jak w przypadku gospodarstw domowych wpływ na dynamiki wywierały zmiany kursowe (depozyty walutowe stanowią 15% całości depozytów firm, a kredyty walutowe mają 24% udział). Spadek tempa wzrostu depozytów był w pierwszej połowie roku pochodną rosnących wydatków inwestycyjnych i wolniejszego tempa wzrostu zysków (tempo to zmalało ze względu na szybko rosnące koszty: wynagrodzeń, surowców, energii itp.), w drugiej zaś konsekwencją pogarszającej się sytuacji finansowej przedsiębiorstw (od trzeciego kwartału ub.r. notują one spadek zysków netto). Wysokiej dynamice kredytów sprzyjały realizowane przez firmy inwestycje. Ostatni kwartał roku przyniósł gwałtowne wyhamowanie wzrostu kredytów dla firm. Wiązało się to ze zmianą perspektyw gospodarczych, a co za tym idzie zmianą oceny ryzyka kredytowego

26 140 Dynamika depozytów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw (% r/r) Dynamika depozytów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw i 125 (% (% r/r) r/r) gospodarstwa domowe, LO przedsiębiorstwa, PO I 2003 VI 2003 XI 2003 IV 2004 IX 2004 II 2005 VII 2005 XII 2005 V 2006 X 2006 III 2007 VIII 2007 I 2008 VI 2008 XI 2008 XII 2008 I VI 2003 VI 2003 XI 2003 XI 2003 IV 2004 IV 2004 IX 2004 IX 2004 II 2005 II 2005 VII 2005 VII 2005 XII 2005 XII 2005 V X III 2007 III 2007 VIII 2007 VIII 2007 I VI 2008 VI 2008 XI 2008 XI 2008 XII 2008 XII Podaż pieniądza M3 M3 108(% (% r/r) r/r) I Podaż pieniądza M3 (% r/r) I 2003 VII 2003 VII 2003 VII 2003 I 2004 I VII 2004 VII 2004 VII 2004 I 2005 I VII 2005 VII 2005 VII 2005 I 2006 I VII 2006 VII 2006 VII 2006 I 2007 I VII 2007 VII 2007 VII 2007 I 2008 I VII 2008 VII 2008 VII 2008 XII 2008**/ XII 2008**/ XII 2008**/ 026 gospodarstwa domowe, LO LO przedsiębiorstwa, PO PO Dynamika kredytów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw (% r/r) Dynamika kredytów gospodarstw domowych i przedsiębiorstw i 122 (% (% r/r) r/r) gospodarstwa domowe, LO przedsiębiorstwa, PO I 2003 VI 2003 XI 2003 IV 2004 IX 2004 II 2005 VII 2005 XII 2005 V 2006 X 2006 III 2007 VIII 2007 I 2008 VI 2008 XI 2008 XII 2008 I VI 2003 VI 2003 XI 2003 XI 2003 IV 2004 IV 2004 IX 2004 IX 2004 II 2005 II 2005 VII 2005 VII 2005 XII 2005 XII 2005 V X III 2007 III 2007 VIII 2007 VIII 2007 I VI 2008 VI 2008 XI 2008 XI 2008 XII 2008 XII 2008 gospodarstwa domowe, LO LO przedsiębiorstwa, PO PO 02.3 /10 W celu złagodzenia negatywnego wpływu kryzysu globalnego na polską gospodarkę Rząd podjął (wykresy szereg wystandaryzowane) działań, m.in. wprowadził wyższe gwarancje 105 dla depozytów do 50 tys. EUR, a także 95 Notowania przyjął pod akcji Banku koniec BPH listopada SA oraz wartości 2008 indeksów r. tzw. WIG Plan 20, stabilności 85 WIG, mwig40 i i rozwoju. WIG-Banki na Niestety, GPW od wdrożenie do Planu (wykresy wystandaryzowane) 75istotnie się opóźnia, stąd też jego wpływ na 105 zwiększenie akcji kredytowej banków, jeśli wystąpi, będzie przesunięty w 65 czasie Notowania akcji Banku BPH SA oraz wartości indeksów WIG 20, WIG, mwig40 i WIG-Banki na GPW od do I Notowania akcji Banku BPH SA oraz wartości indeksów WIG 20, WIG, mwig40 i WIG-Banki na GPW od do I III 2008 Bank BPH 12 III III V V WIG20 WIG 6 VIII VIII 2008 VIII X X mwig40 31 XII 2008 WIG Banki 31 XII XII 2008 Bank BPH WIG WIG Banki Notowania Banku BPH SA na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie 1 WIG20 mwig40 Rok 2008 charakteryzował się dużą zmiennością cen akcji notowanych na GPW w Warszawie, a pod wpływem silnej presji podażowej doszło do największego w historii warszawskiej giełdy spadku głównego indeksu WIG. Od pierwszej sesji stycznia do ostatniej sesji roku indeks ten spadł o 51%, natomiast WIG 20, skupiający 20 największych i najbardziej płynnych spółek, zniżkował o 47,7%. Na ostatniej sesji giełdowej 31 grudnia 2008 r. wartość indeksu WIG na zamknięciu wyniosła ,64 pkt, a indeksu WIG ,73 pkt. 1 Akcje Banku BPH SA są notowane na rynku podstawowym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA (GPW) w systemie notowań ciągłych. Wchodzą w skład indeksów WIG, mwig40 i WIG-Banki. Kwity Depozytowe Banku (GDR) są notowane na London Stock Exchange. RAPORT ROCZNY