Spis treści: Wprowadzenie. I. Wiadomości ogólne

Transkrypt

1 Udzielanie pomocy terapeutycznej. Aspekty prawne. Agnieszka Fiutak, Jacek Dąbrowski W publikacji poruszone zostały podstawowe kwestie z wielu dziedzin prawa, związane z praktycznym wykonywaniem zawodów polegających na udzielaniu pomocy terapeutycznej. Charakter książki powoduje, że jest ona cennym źródłem wiedzy także dla każdego pacjenta, który korzysta z terapii. Autorzy scharakteryzowali podstawowe pojęcia i źródła prawa dotyczące wykonywania zawodu psychologa, psychoterapeuty, psychiatry i seksuologa oraz omówili prawne formy wykonywania tychże zawodów. Przedstawiono również procedurę otwierania prywatnego gabinetu przez psychologa bądź psychoterapeutę. Wskazano i omówiono katalog praw pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem prawa do autonomii woli. Druga część opracowania poświęcona została odpowiedzialności osób wykonujących zawód związany z udzielaniem pomocy terapeutycznej. Opisano podstawy odpowiedzialności cywilnej, pracowniczej, zawodowej oraz karnej. Istotny fragment podręcznika koncentruje się na omówieniu odpowiedzialności karnej oraz zawodowej z uwagi na daleko idące konsekwencje, jakie niesie postąpienie wbrew normie stanowionej przez prawo karne, czy zasady kodeksu etycznego. Dokonano również charakterystyki przestępstw i przewinień, z których potencjalnymi ofiarami mogą spotkać się adresaci publikacji w swej codziennej pracy. Spis treści: Wprowadzenie I. Wiadomości ogólne 1. Podstawowe pojęcia i źródła prawa dotyczące wykonywania zawodu psychologa, psychoterapeuty, psychiatry oraz seksuologa 1.1. Podstawowe pojęcia Zdrowie Pacjent/klient Świadczenie zdrowotne Świadczenia psychologiczne Psychologia Psychiatria Seksuologia Kontakt terapeutyczny Kontrakt Superwizor Sesja psychoterapii indywidualnej Sesja psychoterapii rodzinnej Sesja psychoterapii grupowej Sesja wsparcia psychospołecznego Sesja psychoedukacyjna Porada psychologiczno-diagnostyczna Porada psychologiczna

2 Porada diagnostyczna Porada terapeutyczna 1.2. Definicja zawodu 1.3. Akty dotyczące wykonywania zawodów psychologa, psychoterapeuty, psychiatry i seksuologa 2. Wykonywanie zawodów związanych z pracą terapeutyczną 2.1. Psycholog 2.2. Psychoterapeuta 2.3. Psychiatra i seksuolog 3. Formy wykonywania zawodów 3.1. Uwagi ogólne 3.2. Umowa o pracę 3.3. Umowa cywilnoprawna 3.4. Jednoosobowa działalność lecznicza 3.5. Prywatna praktyka psychologiczna 3.6. Zakładanie prywatnego gabinetu przez psychologa lub psychoterapeutę Wniosek o wpis do CEIDG NIP ZUS Konto bankowe Wybór sposobu opodatkowania Księgi rachunkowe Podatkowa księga przychodów i rozchodów REGON 3.7. Grupowa praktyka Spółka cywilna Spółka jawna Spółka partnerska 4. Prawa pacjenta 4.1. Prawo do świadczeń zdrowotnych 4.2. Prawo do informacji 4.3. Prawo pacjenta do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza 4.4. Prawo pacjenta do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego 4.5. Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej 4.6. Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie 4.7. Prawo do ochrony praw pacjenta 4.8. Prawo do wyrażenia zgody, do autonomii Zgoda pacjenta (właściwa) Zgoda zastępcza (substytucyjna) Zgoda przedstawiciela ustawowego Zgoda sądu opiekuńczego Zgoda kumulatywna Ważność zgody Forma wyrażenia zgody Szczególne przypadki z ustawy o zdrowiu psychicznym 4.9. Tajemnica Dokumentacja leczenia 5. Ustawa z r. o ochronie zdrowia psychicznego 5.1. Uwagi ogólne 5.2. Ubezwłasnowolnienie

3 5.3. Przymus bezpośredni 5.4. Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego 5.5. Wypis ze szpitala psychiatrycznego 5.6. Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego II. Odpowiedzialność osób wykonujących zawód związany z udzielaniem pomocy terapeutycznej 6. Uwagi ogólne 7. Odpowiedzialność cywilna 7.1. Uwagi ogólne 7.2. Przesłanki odpowiedzialności Szkoda Wina Związek przyczynowy Kontratypy Ciężar dowodu 7.3. Rodzaje odpowiedzialności cywilnej Odpowiedzialność kontraktowa (ex contractu) Odpowiedzialność deliktowa (ex delicto) Zbieg odpowiedzialności 7.4. Rodzaje odpowiedzialności w zależności od stosunku łączącego pracownika medycznego z pacjentem Umowa o pracę Kontrakt Praktyka prywatna Grupowa praktyka Podmioty zobowiązane do naprawienia szkody 7.5. Wynagrodzenie szkody Przywrócenie stanu sprzed powstania szkody lub zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej Jednorazowy zwrot kosztów Renta lub jednorazowe odszkodowanie Jednorazowe świadczenie pieniężne tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę Zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie dobra osobistego 7.6. Terminy przedawnień 7.7. Wybrane przypadki odpowiedzialności cywilnej Działanie bez zgody Nieinformowanie pacjenta o skutkach i ryzyku podjęcia czynności leczniczej czy terapeutycznej Niezachowanie tajemnicy Niewywiązanie się z umowy lub nienależyte wykonanie umowy Naruszenie dóbr osobistych pacjenta, nietykalności cielesnej 8. Odpowiedzialność pracownicza 8.1. Odpowiedzialność porządkowa Katalog kar Wysłuchanie pracownika i poinformowanie o nałożeniu kary Postępowanie odwoławcze Zatarcie kary 8.2. Odpowiedzialność materialna

4 Wina Szkoda Wyłączenie odpowiedzialności, odpowiedzialność kilku pracowników Roszczenie regresowe 9. Odpowiedzialność zawodowa 9.1. Uwagi ogólne 9.2. Ustawa o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów Obecnie obowiązująca ustawa z r Prace nad nową ustawą o zawodzie psychologa 9.3. Zawód psychoterapeuty Polska Rada Psychoterapii Projekt ustawy dotyczący wykonywania zawodu psychoterapeuty 9.4. Kodeksy etyki dotyczące wykonywania zawodów psychologa i psychoterapeuty Uwagi ogólne Zasady zawarte w kodeksach etyki Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej Wybrane przypadki naruszenia etyki Podsumowanie 9.5. Odpowiedzialność lekarza psychiatry i lekarza seksuologa Strony postępowania Kary Rzecznik odpowiedzialności zawodowej Okręgowy sąd lekarski oraz Naczelny Sąd Lekarski Postępowanie przed sądem lekarskim Postępowanie mediacyjne Terminy przedawnień Zatarcie skazania Wnioski odnośnie do odpowiedzialności zawodowej lekarzy 9.6. Kodeks etyczny seksuologa Wiodące Zasady Etyczne Sąd Koleżeński PTS Przypadki naruszenia zasad etyki 10. Odpowiedzialność karna Warunki odpowiedzialności karnej Pojęcie odpowiedzialności karnej Przestępstwo jako czyn człowieka Bezprawność czynu Karalność czynu Wina Społeczna szkodliwość czynu Czas popełnienia przestępstwa, przedawnienie ścigania Przedawnienie Miejsce przestępstwa Klasyfikacja przestępstw Ze względu na cechy sprawcy Ze względu na wagę popełnionego czynu Ze względu na znamię skutku Ze względu na typ Ze względu na tryb ścigania Elementy przestępstwa

5 Podmiot przestępstwa Strona podmiotowa Strona przedmiotowa Przedmiot przestępstwa Formy popełnienia przestępstwa Stadialne formy popełnienia przestępstwa Zjawiskowe formy popełnienia przestępstwa Okoliczności wyłączające bezprawność czynu Obrona konieczna Stan wyższej konieczności w postaci wyłączającej bezprawność Eksperyment naukowy Czynności lecznicze Okoliczności wyłączające winę Nieletniość Niepoczytalność i poczytalność ograniczona Stan wyższej konieczności w postaci wyłączającej winę; kolizja obowiązków Kary i środki karne Kary Środki karne Zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej; zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi Środki zabezpieczające Wybrane przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu Nakłanianie do samobójstwa art. 151 KK Nieumyślne spowodowanie śmierci art. 155 KK Spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu art. 156 KK Spowodowanie średniego i lekkiego uszczerbku na zdrowiu art. 157 KK Narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu art. 160 KK Nieudzielenie pomocy art. 162 KK Wybrane przestępstwa przeciwko wolności Pozbawienie człowieka wolności art. 189 KK Zmuszanie do określonego zachowania art. 191 KK Utrwalanie wizerunku nagiej osoby art. 191a KK Wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta art. 192 KK Wybrane przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności Zgwałcenie art. 197 KK Wykorzystanie osoby bezradnej art. 198 KK Nadużycie zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia art. 199 KK Znęcanie się (art. 207 KK) jako przestępstwo przeciwko rodzinie i opiece Prawny i społeczny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie a obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej Załącznik