Reedukacja nerwowo-mięśniowa pacjenta z zaburzeniami kontroli ruchu zgięcia odcinka lędźwiowego kręgosłupa
|
|
- Franciszek Grabowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Reedukacja nerwowo-mięśniowa pacjenta z zaburzeniami kontroli ruchu zgięcia odcinka lędźwiowego kręgosłupa Funkcjonalna ocena ruchu oraz przykładowa progresja ćwiczeń według wybranych elementów metod Kinetic Control i Neurac 30
2 Dolegliwości bólowych dolnego odcinka kręgosłupa (low back pain) doświadcza blisko 80% społeczeństwa zamieszkującego zindustrializowane kraje [1, 2]. Problemy te często stają się przyczyną różnego rodzaju dysfunkcji, które prowadzą do ograniczenia pełnej sprawności nie tylko w sferze ruchowej, ale również w społecznej. Skutkuje to zwiększeniem nakładów ekonomicznych w celu zapobiegania i leczenia tych jakże powszechnych dolegliwości układu mięśniowo- -szkieletowego. W każdym przypadku wystąpienia objawów bólowych, które obejmują kręgosłup lędźwiowy, należy liczyć się z zaburzeniem systemu kontroli nerwowo- -mięśniowej. Nieprawidłowe działanie układu sensomotorycznego najczęściej jest skutkiem powstałych dolegliwości, co nie znaczy, że w niektórych przypadkach może być zupełnie na odwrót. Dlatego w programy terapeutyczne powinny być wdrożone specyficzne działania, których zadaniem będzie odtworzenie prawidłowych wzorców motorycznych. Zastosowanie tego rodzaju terapii często bywa określane mianem reedukacji nerwowo-mięśniowej. W artykule opisano podstawy teoretyczne dotyczące problemu zgięcia odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz czynniki, które w opinii wielu autorów wywierają niekorzystny wpływ na działanie układu sensomotorycznego. Dodatkowo zaprezentowano przykładową progresję ćwiczeń na przykładzie pacjenta z zaburzoną kontrolą ruchu zgięcia. Prezentowane ćwiczenia powstały w oparciu o metody Kinetic Control i Neurac. ZGIĘCIE LĘDŹWIOWEGO ODCINKA KRĘGOSŁUPA (POCHYLENIE W PRZÓD) Zgięcie lędźwiowego odcinka kręgosłupa to najczęstszy ruch podczas aktywności dnia codziennego i jest składową tzw. rytmu lędźwiowo-miednicznego. Polega na skoordynowaniu pracy stawów biodrowych z kompleksem lędźwiowomiednicznym. Potocznie nazywane pochylenie w przód uzyskuje się dzięki zgięciu stawów biodrowych, przodopochyleniu miednicy i jej tylnym przesunięciu w celu utrzymania środka ciężkości w płaszczyźnie podparcia, a także zgięciu odcinka lędźwiowego. Według Norrisa [3] prawidłowo funkcjonujący kompleks miedniczno-lędźwiowy podczas ruchu pochylenia w przód cechuje następująca sekwencja: ruch zgięcia w stawach biodrowych, a następnie zgięcie kręgosłupa lędźwiowego; co więcej wartość kątowa zgięcia stawów biodrowych powinna przewyższać wartości uzyskane w kręgosłupie lędźwiowym. W badaniach przeprowadzonych przez Thomasa i wsp. [4], które objęły grupę kobiet i mężczyzn, zauważono, że płeć męska w większym stopniu wykorzystuje ruchomość kręgosłupa niż bioder, wykonując ruch sięgnięcia po przedmioty znajdujące się na różnej wysokości, natomiast odwrotną sytuację zaobserwowano u kobiet. Według Sahrmann [5] pierwotna dysfunkcja opisywanego ruchu charakteryzuje się zwiększoną mobilnością kręgosłupa lędźwiowego w porównaniu z zakresem osiąganym przez stawy biodrowe. Taki wzorzec zaobserwować można u pacjentów zgłaszających objawy bólowe w dolnej części kręgosłupa, pośladku i/lub kończynie dolnej, co potwierdzają badania przeprowadzone na osobach cierpiących na tego typu dolegliwości [6]. Najczęściej taki schemat ruchowy występuje u osób w przedziale wiekowym pomiędzy 18. a 45. rokiem życia. Znacznie częściej występuje u wysokich mężczyzn niż u kobiet oraz wśród osób, które na co dzień wielokrotnie wykonują ruchy pochylenia do przodu (specyfika wykonywanej pracy). U takich osób zaobserwować można zwiększoną elastyczność prostowników grzbietu, zwiększoną sztywność prostowników stawu biodrowego (mięsień pośladkowy wielki) oraz zginaczy stawu kolanowego (grupa mięśni kulszowo-goleniowych). Zgięcie powoduje napięcie wszystkich tylnych warstw pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego, dlatego też u pacjentów z przepukliną krążka międzykręgowego najczęściej obecne są zaburzenia kontroli tego właśnie ruchu. ZABURZENIA KONTROLI NER- WOWO-MIĘŚNIOWEJ LĘDŹWIO- WEGO ODCINKA KRĘGOSŁUPA Dolegliwości bólowe a kontrola motoryczna odcinka lędźwiowego Związek dolegliwości bólowych odcinka lędźwiowego z zaburzeniami kontroli motorycznej został opisany przez wielu autorów [7 9]. Na podstawie prowadzonych badań w wielu ośrodkach naukowych na całym świecie potwierdzono, że ból wpływa bezpośrednio na mięśnie, które są odpowiedzialne za kontrolę połączeń międzykręgowych (tzw. mięśnie lokalne, głębokie) oraz w mniejszym stopniu na mięśnie powierzchowne (tzw. globalne, ruchowe). Jak dotąd, definitywnie nie dowiedziono, czy to zaburzenia kontroli motorycznej pierwotnie prowadzą do dolegliwości bólowych, czy też ból wprowadza zmianę w kontroli motorycznej. Istnieją jednak przesłanki, by sądzić, że te dwa procesy mogą występować jednocześnie. Ból a mięśnie lokalne Na podstawie wyników badań naukowych [10] wiadomo, że mięśnie lokalne pracują w oparciu o tzw. sprzężenie wyprzedzające (feedforward). Odpowiednie egzekwowanie sprzężenia wyprzedzającego poprzez układ sensomotoryczny daje możliwość prawidłowej ochronny kręgosłupa, która objawia się wstępną aktywacją mięśni lokalnych, czego rezultatem jest przygotowanie kręgosłupa na przyjęcie sił zewnętrznych (np. siły reakcji podłoża) lub wewnętrznych (siły generowane przez mięśnie ruchowe). Seria eksperymentów przeprowadzonych przez Hodgesa i Richardson [11, 12], w których badano początek aktywności mięśni lokalnych podczas szybkich ruchów kończyną górną i dolną, przyniosła zaskakujące wyniki. U osób prezentujących objawy bólowe dolnego odcinka kręgosłupa zaobserwowano opóźnienie aktywacji mięśnia poprzecznego brzucha podczas wszystkich ruchów wykonywanych przez kończyny górne oraz brak aktywności wczesnego programowania tego mięśnia przed inicjacją ruchów. Podobne zaburzenia za- 31
3
4 W programy terapeutyczne powinny być wdrożone specyficzne działania, których zadaniem będzie odtworzenie prawidłowych wzorców motorycznych. Zastosowanie tego rodzaju terapii często bywa określane mianem reedukacji nerwowo- -mięśniowej. obserwowano w mięśniu wielodzielnym w trakcie ruchu zgięcia u osób z dolegliwościami bólowymi odcinka lędźwiowego. Na poziomie kręgosłupa, na którym stwierdzono niestabilność, mięsień wielodzielny prezentował mniejsze pobudzenie w stosunku do jego aktywności na tym samym segmencie w grupie kontrolnej [13]. Wniosek płynący z tych badań jest jednoznaczny: ból hamuje prawidłowy przepływ bądź przetwarzanie informacji w układzie kontroli nerwowomięśniowej, czego rezultatem może być zaburzenie pracy mięśni lokalnych i utrata pełnionej przez nie funkcji ochronnej. Ból a mięśnie globalne W przeciwieństwie do lokalnego układu stabilizacyjnego, odpowiedź mięśni ruchowych na ból cechuje zwiększona aktywność bioelektryczna [7]. Istnieją podstawy, by sądzić, że nadaktywność mięśni globalnych (przede wszystkim wielostawowych), jest wynikiem kompensacji nieprawidłowego działania systemu lokalnego (mięśni jednostawowych) i może być traktowana jako zastępcza forma ochrony kręgosłupa. Ponieważ takie działanie mięśni globalnych nie jest zgodne z ich fazowym charakterem pracy i naturalną funkcją, u pacjentów z dolegliwościami bólowymi odcinka lędźwiowego bardzo często zaobserwować można upośledzenie funkcji ruchowej. Pierwotną przyczyną takiego stanu nierzadko może być zaburzenie mechanizmów działania mięśni głębokich. W takich przypadkach należy wziąć pod uwagę ryzyko, na jakie może być narażony pacjent. Gdy zniwelowane zostanie zwiększone napięcie mięśni powierzchownych, np. przez masaż lub pracę na tkankach miękkich, a nie zostanie podjęta próba aktywacji mięśni lokalnych, kręgosłup pozostanie bez jakiejkolwiek ochrony ze strony systemu mięśniowego. Ponadto, komfort towarzyszący rozluźnieniu mięśni powierzchownych (wielostawowych) może dać pacjentowi złudne przeświadczenie poprawy jego stanu i może skłonić go do aktywności, które znacznie pogorszą jego stan. W niektórych przypadkach istnieje szansa na to, że wykonanie tylko i wyłącznie specyficznych ćwiczeń nacelowanych na system lokalny spowoduje odruchowe zniesienie napięcia w obrębie mięśni globalnych. Teoria dysfunkcji zgięcia Nagminnie przyjmowana w dzisiejszych czasach pozycja siedząca sprzyja redukcji obciążeń grawitacyjnych oddziałujących na układ mięśniowo-szkieletowy człowieka [14]. Należy zdać sobie sprawę z tego, że w głównej mierze to system mięśniowy i sterujący nim układ sensomotoryczny odpowiadają za kontrolę ruchu zgięcia i efektywne przeciwstawianie się sile grawitacji. Z tego powodu częstsze wykorzystywanie pozycji zgięciowych i zmniejszenie obciążeń grawitacyjnych nakładanych na mięśnie odpowiadające za wyprost i kontrolę ruchu zgięcia odcinka lędźwiowego powoduje większe wykorzystanie struktur biernych, co z kolei prowadzi do zaburzeń kontroli motorycznej. Częste przebywanie w takich właśnie pozycjach prowadzi do utraty odruchowej aktywności mięśni odpowiedzialnych za ochronę kręgosłupa i przerzucenie zadania utrzy- 32
5 mania odpowiedniej pozycji kręgosłupa na struktury bierne (krążki międzykręgowe, więzadła). W wyniku długotrwałego obciążenia struktur biernych może dojść do utraty czułości mechanoreceptorów więzadłowych, które pełnią istotną funkcję informacyjną w prawidłowej kontroli odcinka lędźwiowego [15]. Powstały w takich warunkach deficyt propriocepcji zwrotnie może ograniczyć zdolność mięśni grzbietu do ochrony kręgosłupa lędźwiowego przed nadmiernym zgięciem, a tym samym zwiększyć obciążenie działające na krążki międzykręgowe. Pojawienie się zmian w układzie mięśni antygrawitacyjnych może więc stanowić podstawę dla rozwoju dysfunkcji/ /patologii. W opinii autorów niniejszego artykułu, w główniej mierze to utrata zdolności odpowiedniej kontroli ruchu zgięcia kręgosłupa prowadzi do dolegliwości bólowych związanych z uszkodzeniem krążka miedzykręgowego. Skoro na co dzień bardzo często przyjmuje się pozycje zgięciowe, trafnym wydaje się wdrożenie specyficznych ćwiczeń nie tylko łagodzących objawy, ale przede wszystkim usprawniających kontrolę nerwowo-mięśniową, której zaburzenie może być uznane za pierwotną przyczynę istniejącego problemu. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na to, by ćwiczenia, które będzie wykonywał pacjent, od pewnego momentu terapii miały nie tylko charakter leczniczy, ale także profilaktyczny. PRZYKŁADOWA PROGRESJA ĆWICZENIA NAKIEROWANEGO NA POPRAWĘ KONTROLI ZGIĘCIA KRĘGOSŁUPA LĘDŹWIOWEGO (POCHYLENIE W PRZÓD) Poniżej zaprezentowano przykładową progresję ćwiczenia mającego na celu odtworzenie prawidłowej kontroli ruchu zgięcia kręgosłupa lędźwiowego (pochylenie w przód). Przedstawione ćwiczenia ułożone są w kolejności od najprostszych, czyli tych, które mogą być zastosowane u pacjentów cierpiących na dolegliwości bólowe, do ćwiczeń funkcjonalnych, które stanowią ostatni krok reedukacji nerwowo-mięśniowej [16]. W każdym ćwiczeniu główny nacisk kładzie się na zdolność utrzymania odcinka lędźwiowego w obrębie tzw. pozycji neutralnej (przedział zakresu ruchu, za którego kontrolę w największym stopniu odpowiadają mięśnie lokalne) [17] oraz inicjacje i osiągnięcie odpowiedniego zakresu ruchu przez stawy biodrowe. Ćwiczenia z pacjentem można rozpocząć na dowolnym etapie pod warunkiem że jest on w stanie świadomie kontrolować pozycję neutralną w obrębie miednicy i kręgosłupa lędźwiowego w trakcie ruchu pochylenia do przodu. W celu automatyzacji prawidłowej kontroli zgięcia ruch powinien być integrowany z funkcjami dnia codziennego. Prezentowane ćwiczenia zostały opracowane na podstawie metod Kinetic Control i Neurac. W niektórych przypadkach zastosowano również ćwiczenia w systemie podwieszeń Redcord. PRZYKŁADOWA PROGRESJA ĆWICZENIA NAKIEROWANEGO NA POPRAWĘ KONTROLI ZGIĘCIA KRĘGOSŁUPA LĘDŹWIOWEGO (POCHYLENIE W PRZÓD) LEGENDA: PW POZYCJA WYJŚCIOWA; R WYKONYWANY RUCH; U UWAGI; M MOŻLIWA MODYFIKACJA ZDJ. 1. PW: KLĘK PODPARTY, ODCIĄŻENIE TUŁOWIA I KOŃCZYN DOLNYCH POPRZEZ PODWIESZENIE (ELIMINACJA DOLEGLIWOŚCI BÓLOWYCH) R: ZGIĘCIE W STAWACH BIODROWYCH DO 90 U: EFEKTYWNIEJSZA KONTROLA POZYCJI KRĘGOSŁUPA PRZEZ WYKORZYSTANIE FEEDBACKU NAKLEJENIE SZTYWNEJ TAŚMY NA ODCINEK LĘDŹWIOWY ZNAJDUJĄCY SIĘ W POZYCJI NEUTRALNEJ ZDJ. 2. PW: LEŻENIE BOKIEM, TUŁÓW OPARTY O ŚCIANĘ, STABILIZER UŁOŻONY POD ODCINKIEM LĘDŹWIOWYM, KOŃCZYNY DOLNE W ODCIĄŻENIU R: ZGIĘCIE STAWÓW BIODROWYCH DO 90 U: STABILIZER NAPOMPOWANY DO WARTOŚCI 40 MM HG PACJENT STARA SIĘ UTRZYMAĆ STAŁĄ WYJŚCIOWĄ WARTOŚĆ PODCZAS RUCHU ZGIĘCIA BIODER ZDJ. 3. PW: KLĘK PODPARTY R: PRZESUNIĘCIA TUŁOWIA W TYŁ, RUCH ZACHODZI TYLKO W STAWACH BIODROWYCH DO KĄTA 120 U: SYMETRYCZNE USTAWIENIE POSZCZEGÓLNYCH CZĘŚCI CIAŁA, KRĘGOSŁUP NA CAŁEJ DŁUGOŚCI POWINIEN BYĆ UTRZYMANY W POZYCJI NEUTRALNEJ 33
6 ZDJ. 4. PW: leżenie tyłem, kończyny Dolne w PoDwiesZeniu, stabilizer ZnaJDuJe się PoD odcinkiem lędźwiowym R: Zgięcie stawów biodrowych Do 90 U: stabilizer napompowany Do wartości 40 mm hg PacJent utrzymuje tę wartość PoDcZas ruchu Zgięcia bioder ZDJ. 5. PW: leżenie tyłem, stabilizer PoD odcinkiem lędźwiowym, stopy oparte o PoDłoże (90 w stawach kolanowych) R: Zgięcie stawów biodrowych Z JeDnocZesnym uniesieniem kończyn Dolnych Do 90 w stawach biodrowych U: stabilizer napompowany Do wartości 40 mm hg PacJent stara się utrzymać tę wartość PoDcZas ruchu Zgięcia bioder ZDJ. 6. PW: PoZycJa siedząca, kończyny Dolne oparte o Piłkę Z Zachowaniem ustawienia osiowego, stabilizer PoD odcinkiem lędźwiowym R: PrZyciągnięcie Piłki kończynami Dolnymi Do 120 Zgięcia stawów biodrowych U: stabilizer napompowany Do wartości 40 mm hg PacJent stara się utrzymać tę wartość PoDcZas ruchu Zgięcia bioder ZDJ. 7.,8. PW: PoZycJa siedząca, stopy na szerokość barków R: Pochylenie w PrZóD Do 120 Zgięcia w stawach biodrowych U: PacJent utrzymuje PoZycJę neutralną PoDcZas wykonywanego ruchu. efektywniejsza kontrola PoZycJi kręgosłupa PrZeZ Zastosowanie feedbacku naklejenie sztywnej taśmy na odcinek lędźwiowy ZnaJDuJący się w PoZycJi neutralnej. Dla PacJentów, którzy ProwaDZą siedzący tryb życia/pracy, PreZentowane ćwiczenie będzie miało charakter funkcjonalny M: PoZycJa siedząca na Piłce, wykonanie ćwiczenia Z Zamkniętymi oczami i/lub terapeuta Delikatnymi ruchami stara się wytrącić PacJenta Z PoZycJi neutralnej, DoDanie funkcjonalnych ruchów kończynami górnymi (np. Pisanie na klawiaturze komputera) ZDJ. 9.,10. PW: PoZycJa stojąca, PacJent oparty o ścianę, stabilizer PoD odcinkiem lędźwiowym R: Zgięcie kończyny DolneJ Do 90 w stawie biodrowym U: stabilizer napompowany Do wartości 40 mm hg PacJent stara się utrzymać tę wartość PoDcZas ruchu Zgięcia bioder M: ćwiczenie może Zostać wykonane na niestabilnym PoDłożu, np. na PoDusZce sensomotorycznej 34
7 FIZJO-SPORT.PL PODSUMOWANIE ZDJ. 11. PW: ĆWICZENIE W ZAMKNIĘTYM ŁAŃCUCHU KINEMATYCZNYM Z OBCIĄŻENIEM CIĘŻAREM CIAŁA, KOŃCZYNY DOLNE PODWIESZONE W OKOLICY KOSTEK R: PODNIESIENIE CAŁEGO CIĘŻARU CIAŁA PRZECIWKO SIŁOM GRAWITACJI I WYKONANIE RUCHU ZGIĘCIA W STAWACH BIODROWYCH DO 120 M: BY UTRUDNIĆ ĆWICZENIE, TERAPEUTA MOŻE WPROWADZIĆ WIBRACJĘ LINEK (REDCORD STIMULA) ZDJ. 12. ĆWICZENIE FUNKCJONALNE PW: POZYCJA STOJĄCA NA NIESTABILNYM PODŁOŻU R: PACJENT POCHYLA SIĘ PO PRZEDMIOT Z ZACHOWANIEM POZYCJI NEUTRALNEJ W KRĘGOSŁUPIE LĘDŹWIOWYM ZD. 13. ĆWICZENIE FUNKCJONALNE R: ZAWIĄZANIE SZNURÓWEK NA NIESTABILNYM PODŁOŻU Z ZACHOWANIEM POZYCJI NEUTRALNEJ W KRĘGOSŁUPIE LĘDŹWIOWYM Budowę kręgosłupa charakteryzuje możliwość wykonania ruchu w wielu płaszczyznach. By odbywało się to w sposób jak najbardziej prawidłowy, układ kontroli nerwowo-mięśniowej musi funkcjonować wzorowo. Wyłączenie jednej płaszczyzny ruchu w omawianym przypadku zgięcia może prowadzić do wystąpienia kompensacji wynikających z nadmiernego obciążenia w pozostałych płaszczyznach lub sąsiednich segmentach. Dodatkowo zaniechanie wykonywania ruchu zgięcia może prowadzić do kinezjofobii oraz zaburzeń trofiki w obrębie krążków międzykręgowych [18]. Proces reedukacji nerwowo-mięśniowej jest procesem poznawczym wymagającym sprzężenia zwrotnego i użycia różnych strategii terapeutycznych dla różnych problemów. W pracy przedstawiono problem niekontrolowanego ruchu zgięcia kręgosłupa lędźwiowego, który jest częstą przyczyną dolegliwości bólowych wielu pacjentów. Zaprezentowana progresja ćwiczenia pokazuje, jak można efektywnie radzić sobie z tego typu zaburzeniami, nie wykluczając z życia pacjenta tak niezbędnego funkcjonalnie ruchu, jakim jest zgięcie. Należy pamiętać, że wielu pacjentów automatycznie zintegruje i odzyska swoją prawidłową kontrolę (stabilność funkcjonalną) na wyższym poziomie aktywności, jeśli tylko ma wystarczające podstawy. Dlatego zadaniem fizjoterapeuty czy lekarza rehabilitacji jest stworzenie programu, który da pacjentowi takie właśnie podstawy do odtworzenia prawidłowej kontroli nerwowo-mięśniowej. Proces ten powinien uwzględniać trzy podstawowe elementy: niski próg aktywacji mięśni (< 25% MVC), odpowiednią płaszczyznę oraz prawidłowy zakres ruchu [19, 20]. Ćwiczenia o takim charakterze będą przydatne u pacjentów prowadzących sedenteryjny tryb życia i skarżących się na przewlekłe dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowego. To właśnie wśród tej grupy można spodziewać się zaburzeń kontroli nerwowo-mięśniowej. Dzieje się tak dlatego, że ból zmienia wzorce aktywacji mięśni odpowiedzialne za prawidłową kontrolę ruchu. Nowy wymiar fizjoterapii i rehabilitacji Więcej szczegółów
8 W celu lepszego zrozumienia problematyki treningu kontroli motorycznej i reedukacji nerwowo-mięśniowej warto zapoznać się z podstawami teoretyczno-praktycznymi koncepcji Kinetic Control i Neurac, które zostały opublikowane na łamach Praktycznej Fizjoterapii i Rehabilitacji w poprzednich numerach lub w innych periodykach [19 25]. MGR MACIEJ BIAŁY Instruktor metody Neurac, Katedra Metod Specjalnych Fizjoterapii i Sportu Osób Niepełnosprawnych, Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach, Centrum Rehabilitacji M. Bułanowska w Sosnowcu DR MICHAŁ HADAŁA (PT, MT, CMP) Międzynarodowy Instruktor Kinetic Control i Performance Stability, CMP dyplomowany terapeuta metody Mulligana, Rehabilitacja i Nauki Stosowane w Sporcie BIBLIOGRAFIA: 1. Ihlebæk C., Lærum E. Troubling most and costing the most. Musculoskeletal disorders in Norway. Report nr. 1. Oslo: The Norwegian Back Pain Network Burton A., Tillotson K., Main C., Hollis S. Psychosocial predictors of outcome in acute and subchronic low back trouble. Spine 1995; 15, s Norris C. Spinal stabilization 2: limiting factors to end-range of motion in lumbar spine. Physiotherapy 1995; 81, s Thomas J., Corcos D., Hasan Z. The influence of gender on spine, hip, knee, and ankle motions during a reaching task. Journal of Motor Behavior 1998; 30, s Sahrmann S. Diagnosis and treatment of movement impairment syndromes. Mosby, St. Louis Esola M., McClure P., Fitzgerald G.K., Siegler S. Analysis of lumbar spine and hip motion during forward bending in subjects with and without a history of low back pain. Spine 1996; 21, s Hodges P.W., Moseley L. Pain and motor control of the lumbopelvic region: effect and possible mechanisms. Journal of Electromyography and Kinesiology 2003; 13, s Tsao H., Hodges P. Persistence of improvements in postural strategies following motor control training in people with recurrent low back pain. Journal of Electromyography and Kinesiology 2008; 18, s Ervilha U., Farina D., Arendt-Nielsen L., Graven-Nielsen T. Experimental muscle pain changes motor control strategies in dynamic contractions. Experimental Brain Research 2005; 164, s Hodges P., Richardson C. Feedforward contraction of transversus abdominis is not influenced by the direction of arm movement. Experimental Brain Research 1997; 114, s Hodges P., Richardson C. Delayed postural contraction of transversus abdominis associated with lower back pain. Journal of Spinal Disorders 1998; 11, s Hodges P., Richardson C. Inefficient muscular stabilization of the lumbar spine associated with low back pain: a motor control evaluation of transversus abdominis. Spine 1996; 21, s Sihvonen T., Partanen J., Hanninen O., Soimakallio S. Electric behavior of low back muscles during lumbar pelvic rhythm in low back pain patients and healthy controls. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation 1991; 72, s Richardson C. Maintaining the health of the human skeletal system for weightbearing against gravity: The role of deloading the musculoskeletal system in the development of musculoskeletal injury. Journal of Gravitational Physiology 2002; 9, s Williams M., Solomonov M., Zhou B. et al. Multifidus spasm elicited by prolonged lumbar flexion. Spine 2000; 25, s Lephart S., Fu F. Proprioception and Neuromuscular Control in Joint Stability. Human Kinetics Panjabi M. The stabilizing system of the spine. Part 1 & 2. Journal of Spinal Disorders 1992; 5, s Adams M., Bogduk N., Burton K., Dolan P. Biomechanics of back pain. Elsevier Health Sciences Hadala M. Funkcjonalny trening stabilizacji w dysfunkcji ruchu. Zasady i strategie dynamicznej kontroli ruchu według nowoczesnego modelu Kinetic Control. Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja 2011; 6, s Hadała M. Centrum stabilizacji Core Stability jako podzespół treningu kontroli motorycznej według założeń Kinetic Control. W nawiązaniu do artykułu Mity stabilności centralnej autorstwa Eyal a Ledermana. Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja 2012; 4, s Hadała M. Stabilizacja centrum jako priorytet w rehabilitacji sportowca nowe perspektywy w ocenie i treningu według Performance Stability i Kinetic Control. Praktyczna fizjoterapia i rehabilitacja 2011; 9, s Biały M., Hadała M., Adamczyk W. Funkcjonalna diagnostyka i usprawnianie szyjnego odcinka kręgosłupa w oparciu o metodę Kinetic Control i Neurac. Praktyczna fizjoterapia i rehabilitacja 2012; 3, s Kirkesola G. Neurac a new treatment method for chronic musculoskeletal pain. Fysioterapeuten 2009; 76, s Kokosz M., Gnat R., Wojdyła L., Ryngier P. Podstawy teoretyczne i praktyczne metody S-E-T. Fizjoterapia Polska 2002; 2, s Stray Pedersen J., Magnussen R., Kuffel E., Seiler S. Sling Exercise Training improves balance, kicking velocity and torso stabilization strength in elite soccer players. Medicine & Science in Sport & Exercise 2006; 38, s
Wykorzystanie elementów metody PNF w stabilizacji kręgosłupa lędźwiowego
Wykorzystanie elementów metody PNF w stabilizacji kręgosłupa lędźwiowego Historia PNF Początek koniec lat 40 XX w. w USA Herman Kabat Maggi Knott Wspólnie rozwinęli: Zasady stosowania metody Techniki Ruchy
Bardziej szczegółowoMetoda Sling Exercise Therapy ( SET)
Metoda Sling Exercise Therapy ( SET) Charakterystyka metody : - wykorzystuje zasady ćwiczeń czynnych w odciążeniu - można ją stosować w okresie ostrym, przewlekłym schorzenia - łączy się z takimi pojęciami
Bardziej szczegółowoPerformance Stability Poland Przedstawia
Performance Stability Poland Przedstawia 1 STABILITY FOR PEROFORMANCE Performance Stability and Muscle Balance System Strojenia Nerwowo - Mięśniowo - Szkieletowego jest koncepcją oceny i terapii, która
Bardziej szczegółowoSzczegółowy program kursu. Performance Stability 4 dni
Szczegółowy program kursu Performance Stability 4 dni 1. Wstęp do Performance Stability a. Model biomechaniczny (siła) b. Model neurofizjologiczny (kontrola motoryczna) c. Reedukacja nisko progowa a rehabilitacja
Bardziej szczegółowo1. Biomechanika miednicy. 1.1 Model stabilności według Panjabiego. Strefa neutralna. Physiotherapy & Medicine
1. Biomechanika miednicy Physiotherapy & Medicine Pod względem biomechanicznym najważniejszą funkcją układu szkieletowego, mięśniowo-więzadłowego i nerwowego jest możliwość wykonania ruchu w sposób jak
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji
Przygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji Czym jest dyskopatia? Jest to szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego. W większości
Bardziej szczegółowoĆwiczenia w autokorektorze
Ćwiczenia w autokorektorze W proponowanej metodyce terapii uwzględniliśmy wytyczne i zalecenia opracowane przez SOSORT. 1 - najważniejszym elementem kinezyterapii skolioz są ćwiczenia czynne prowadzące
Bardziej szczegółowoZROZUMIENIE RUCHU I JEGO FUNKCJI. KLASYFIKACJA, DIAGNOSTYKA I REHABILITACJA NIESTABILNEGO I NIEKONTROLOWANEGO RUCHU.
PROGRAM 1 MODUŁU ZROZUMIENIE RUCHU I JEGO FUNKCJI. KLASYFIKACJA, DIAGNOSTYKA I REHABILITACJA NIESTABILNEGO I NIEKONTROLOWANEGO RUCHU. Wstęp i przedstawienie koncepcji Kinetic Control (1 dzień kursu) Program
Bardziej szczegółowoApplication of Pressure Bio-Feedback Stabilizer in the evaluation of the transversus abdominis muscle activity in patients with low back pain
Kochański Bartosz, Plaskiewicz Anna, Kałużny Krystian, Klimkiewicz Karolina, Smuczyński Wojciech, Zukow Walery. Zastosowanie urządzenia Pressure Bio-Feedback Stabilizer w ocenie aktywności mięśnia poprzecznego
Bardziej szczegółowoOperacja drogą brzuszną
Operacja drogą brzuszną Pierwsze dwa tygodnie ĆWICZENIA PRZECIWOBRZĘKOWE I PRZECIWZAKRZEPOWE Pozycja wyjściowa (PW): leżenie na plecach na łóżku RUCH: naprzemienne zginanie (zaciskanie) i prostowanie palców
Bardziej szczegółowoGIMNASTYKA KOMPENSACYJNO -
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 GIMNASTYKA KOMPENSACYJNO - KOREKCYJNA WPROWADZENIE Zadania gimnastyki Gimnastyka wyrównawcza to zasób i rodzaj ćwiczeń, które mają skompensować pewien niedobór ruchowy zarówno pod
Bardziej szczegółowoPOZYCJE WYJŚCIOWE I DWICZEBNE. dwiczenia kompensacyjno - korekcyjne
POZYCJE WYJŚCIOWE I DWICZEBNE dwiczenia kompensacyjno - korekcyjne Zadania gimnastyki Gimnastyka wyrównawcza to zasób i rodzaj dwiczeo, które mają skompensowad pewien niedobór ruchowy zarówno pod względem
Bardziej szczegółowoInnowacyjność w terapii skolioz, metodyka i aparatura SKOL-AS PROGRAM SZKOLENIA. I dzień 9:00-18:45
Innowacyjność w terapii skolioz, metodyka i aparatura SKOL-AS PROGRAM SZKOLENIA I dzień 9:00-18:45 I. Wprowadzenie i dyskusja moderowana 1. Morfofizjologiczne podstawy metody SKOL-AS. a) Współzależność
Bardziej szczegółoworening strategii lotorycznych i PNF
Fizjoterapia specjalistyczna rening strategii lotorycznych i PNF Renata Horst li ---- TO P----- SCHOOL Trening strategii motorycznych i PNF Renata Horst We współpracy z Stefanem Hesse Przełożyła Agnieszka
Bardziej szczegółowoTRENING STABILIZACJI CENTRALNEJ
UNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU Klinika Rehabilitacji Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego TRENING STABILIZACJI CENTRALNEJ Autorzy: mgr Katarzyna Kaniewska mgr Paweł Konarzewski dr n. o zdr. Emilia
Bardziej szczegółowoMetoda Dobosiewicz. Physiotherapy & Medicine www.pandm.org
Metoda Dobosiewicz Physiotherapy & Medicine Znajduje zastosowanie w zachowawczym leczeniu dziecięcych i młodzieńczych skolioz idiopatycznych. Według tej metody czynnikiem powstawania i progresji wady są
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie motoryczne do jazdy na nartach. mgr Jakub Saniewski
Przygotowanie motoryczne do jazdy na nartach. mgr Jakub Saniewski Cechy motoryczne człowieka Szybkość: polega na przemieszczaniu fragmentów ciała, lub też całego ciała w jak najkrótszym czasie, a zatem
Bardziej szczegółowoPoród Siłami Natury. 1 6 doba
Poród Siłami Natury 1 6 doba ĆWICZENIA PRZECIWOBRZĘKOWE I PRZECIWZAKRZEPOWE Pozycja wyjściowa (PW): leżenie na plecach na łóżku RUCH: naprzemienne zginanie (zaciskanie) i prostowanie palców stóp (x20)
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Kierunek studiów: Fizjoterapia
Bardziej szczegółowoAnna Słupik. Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym
Anna Słupik Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym 16.05.2007 Struktura układu czucia głębokiego Receptory w strukturach układu ruchu: mięśnie + ścięgna więzadła torebka
Bardziej szczegółowoMiejsce metod neurofizjologicznych w terapii manualnej i chiropraktyce
Miejsce metod neurofizjologicznych w terapii manualnej i chiropraktyce Metody neurofizjologiczne Mają na celu badanie i leczenie ludzi z zaburzeniami napięcia, ruchu i aktywności w oparciu o wiedzę z zakresu
Bardziej szczegółowoŚWIĘTOKRZYSKIE CENTRUM ONKOLOGII Zakład Rehabilitacji
ŚWIĘTOKRZYSKIE CENTRUM ONKOLOGII Zakład Rehabilitacji Kierownik: dr n. med. Anna Opuchlik Opracowanie: mgr Piotr Siwoń ZESTAW ĆWICZEŃ DLA PACJENTÓW KLINIKI ONKOLOGII KLINICZNEJ DZIAŁU CHEMIOTERAPII Z poniższego
Bardziej szczegółowoźle METODYKA ERGONOMICZNEGO WYKONYWANIA ĆWICZEŃ SIŁOWYCH
Podnoszenie jest bezpieczne wówczas, gdy rzut środka ciężkości układu, osoba podnosząca i obiekt podnoszony mieści się wewnątrz powierzchni ograniczonej stopami (czworobok podparcia). Stopy powinny być
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i terapia funkcjonalna w wybranych problemach bólowych
Diagnostyka i terapia funkcjonalna w wybranych problemach bólowych Motoryczność człowieka Motoryczność podstawowa obejmuje takie przejawy wzorca ruchowego jak: mobilność, stabilność, koordynacja ruchowa
Bardziej szczegółowoGIMNASTYKA KOMPENSACYJNO - KOREKCYJNA
GIMNASTYKA KOMPENSACYJNO - KOREKCYJNA Zadania gimnastyki Gimnastyka wyrównawcza to zasób i rodzaj dwiczeo, które mają skompensowad pewien niedobór ruchowy zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym.
Bardziej szczegółowoOFERTA SZKOLENIOWA. Akredytacje: Polskie Towarzystwo Fizjoterapii (PTF), Międzynarodowe stowarzyszenie IPNFA OPIS KURSU
Poznań, 23.01.2019 r. OFERTA SZKOLENIOWA Nazwa kursu: Kurs podstawowy koncepcji PNF (level 1 + level 2) Wykładowca: dr Ewa Górna Advanced Instructor International PNF IPNFA Adresaci: dyplomowani fizjoterapeuci
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Edukacja w Sporcie Instytut Sportu i Rekreacji Warszawa Kierunek Wychowanie Fizyczne. Piotr Chaciński Nr 3261
Wyższa Szkoła Edukacja w Sporcie Instytut Sportu i Rekreacji Warszawa Kierunek Wychowanie Fizyczne Piotr Chaciński Nr 3261 Zabezpieczanie stawu kolanoweo i skokoweo w piłce nożnej dzieci i młodzieży Projekt
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA REHABILITACYJNA Materiały dydaktyczne 3
INŻYNIERIA REHABILITACYJNA Materiały dydaktyczne 3 ZAOPATRZENIE ORTOTYCZNE Ortozą nazywamy każde urządzenie kompensujące dysfunkcję układu senso-motorycznego (Wooldrige 1972) Ortoza jest urządzeniem techniczny,
Bardziej szczegółowoZa zgodą autora zamieszczono na naszej stronie Małgorzata Matyja, Anna Gogola własne artykuły
Małgorzata Matyja, Anna Gogola własne artykuły Neurorozwojowa analiza wad postawy ciała W koncepcji neurorozwojowej rozwój postawy ciała związany jest z jakością napięcia posturalnego. Postawa ciała uwarunkowana
Bardziej szczegółowoZastosowanie rolki stabilizacyjnej EVA (club core roller) w doskonaleniu umiejętności sportowych.
Agnieszka Mrozowska, Grzegorz Lemiesz Olsztyńska Szkoła Wyższa im. J. Rusieckiego, Olsztyn, Centrum Rehabilitacji Ruchowej im. Stefana Bołoczko Zastosowanie rolki stabilizacyjnej EVA (club core roller)
Bardziej szczegółowoMożliwości wykorzystania treningu stabilizacyjnego kompleksu lędźwiowo-miedniczno-biodrowego w terapii zaburzeń postawy ciała u dzieci
OSW Szkice Humanistyczne Tom XII 2012 Nr 3 Karolina Białobrzewska 1,2, Anna Afeltowicz-Mich 1,2, Dominik Sitarski 1,2, Dariusz Czaprowski 1,2 1 Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego 2 Centrum
Bardziej szczegółowoPuchała & Cybulski Physical Success Pszczyna, ul. Dobrawy 7 Tel.: 691 138 386; 504 037 215 e-mail: pcps.pszczyna@gmail.com OFERTA DLA SZKÓŁ
Puchała & Cybulski Physical Success Pszczyna, ul. Dobrawy 7 OFERTA DLA SZKÓŁ PCPS Puchała & Cybulski Physical Success, to nasz autorski projekt, wspierający fizyczny aspekt życia człowieka. Zespół osób
Bardziej szczegółowoPlan Szkolenia Medical Personal Trainer
Plan Szkolenia Medical Personal Trainer Zjazd I Dzień 1. (10-18) Pierwszy zjazd poświęcony jest wadom postawy oraz dolegliwościom kręgosłupa. Uczestnicy szkolenia uczą się jak zapobiegać powstawaniu dolegliwości
Bardziej szczegółowoWitajcie na kolejnym spotkaniu,
warsztat trenera Równowaga Jarosław Jakubowski Witajcie na kolejnym spotkaniu, podczas którego doskonalić będziemy nasz warsztat trenerski. Do przygotowania tego i kolejnego artykułu zaprosiłem do udziału
Bardziej szczegółowoPozycja wyjściowa: leżenie tyłem z piłką lub poduszką pomiędzy kolanami, dłonie ułożone na dolnej części brzucha pod pępkiem. Aby dobrze zrozumieć
Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem z piłką lub poduszką pomiędzy kolanami, dłonie ułożone na dolnej części brzucha pod pępkiem. Aby dobrze zrozumieć działanie mięśni dna miednicy zaciśnij pośladki i wszystkie
Bardziej szczegółowoCesarskie cięcie. Pierwsze dwa tygodnie
Cesarskie cięcie Pierwsze dwa tygodnie ĆWICZENIA PRZECIWOBRZĘKOWE I PRZECIWZAKRZEPOWE Pozycja wyjściowa (PW): leżenie na plecach na łóżku RUCH: naprzemienne zginanie (zaciskanie) i prostowanie palców stóp
Bardziej szczegółowoCentrum ćwiczeń mięśni pleców
Centrum ćwiczeń mięśni pleców Bazując na aktualnych wynikach badań dr.wolff opracował jedyną swego rodzaju koncepcję terapii mięśni grzbietowych w celu stabilizacji lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Pacjenci,w
Bardziej szczegółowoSpis Tabel i rycin. Spis tabel
Spis Tabel i rycin Spis tabel 1. Podział stawów ze względu na ilość osi ruchów i ukształtowanie powierzchni stawowych. 20 2. Nazwy ruchów w stawach człowieka w pozycji anatomicznej..... 21 3. Zestawienie
Bardziej szczegółowoRozdział 7. Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych
Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych Masaż punktowy głębokotkankowy pobudzenie wrażeń proprioceptywnych Czucie proprioceptywne (głębokie) to drugi, poza czuciem powierzchownym,
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TERAPEUTA ZAJĘCIOWY
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TERAPEUTA ZAJĘCIOWY przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III.
Bardziej szczegółowoPNF Podstawowy TERMINY: MIEJSCE: Opole. CENA: Cena kursu: 3250 zł lub 3300 zł (dyplom z certyfikacją PTF -u)
PNF Podstawowy TERMINY: 30.11-4.12. 2017 9.02-13.02. 2018 MIEJSCE: Opole CENA: Cena kursu: 3250 zł lub 3300 zł (dyplom z certyfikacją PTF -u) PROWADZĄCY: mgr Ewa Górna IPNFA Advanced Instructor ADRESACI
Bardziej szczegółowoReeves i wsp. zaznaczają, że pewne rozbieżności
Reeves i wsp. zaznaczają, że pewne rozbieżności dotyczące stabilizacji wynikają z szerokiego zrozumienia samej definicji tego pojęcia. Przedstawiają ją jako utrzymanie równowagi zarówno w statyce, jak
Bardziej szczegółowo1. Badanie okolicy lędźwiowo-miedniczno-biodrowej. 1.1 Badanie podmiotowe. 1.2 Badanie przedmiotowe. Physiotherapy & Medicine www.pandm.
1. Badanie okolicy lędźwiowo-miedniczno-biodrowej Physiotherapy & Medicine W rozdziale tym zostanie przedstawiony schemat badania miednicy pacjenta. Bardziej szczegółowo zostaną przedstawione testy nakierowane
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2016/2017
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałZdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 206/207 Kierunek studiów: Fizjoterapia
Bardziej szczegółowoRola rehabilitacji w wodzie w zespole bólowym. dolnego odcinka kręgosłupa (1).
DR ANNA OGONOWSKA-SŁODOWNIK Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Wydział Rehabilitacji Rola rehabilitacji w wodzie w zespole bólowym Praca recenzowana Zespół bólowy dolnego odcinka
Bardziej szczegółowoFizjoterapia dzieci i niemowląt
Fizjoterapia dzieci i niemowląt FORU/H www.e-forum.pl www.e-forum.pl FIZJOTERAPIA DZIECI DNIEMOWLĄT FORU/M Wiedza ^usługach rynku strona 1 Spis treści Spis treści NEUROLOGIA 1 Prawidłowy rozwój dziecka
Bardziej szczegółowoPowyższy artykuł chroniony jest prawem autorskim. FizjoPort wyraża zgodę na jego cytowanie, pod warunkiem podania niniejszego odnośnika.
Wybierasz się na narty? Brak odpowiedniego przygotowania fizycznego jest bardzo częstą przyczyną kontuzji na stoku. Przygotowując się do sezonu narciarskiego powinniśmy przede wszystkim zwrócić uwagę na
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra Sportu Powszechnego Zakład Fitness i Sportów Siłowych Fitness Osoby prowadzące przedmiot: 1. Zarębska Aleksandra, adiunkt, olazarebska@o2.pl 2.
Bardziej szczegółowoOPIS PRZYPADKU KURS PNF W ORTOPEDII Level 4
OPIS PRZYPADKU KURS PNF W ORTOPEDII Level 4 Autor : Anita Polańska Dane pacjenta: Rok urodzenia: 1994 Zawód: Uczeń Rozpoznanie (problem zdrowotny): Skręcenie stawu lewego. Wywiad: Pacjentka od dwóch lat
Bardziej szczegółowoPrewencja urazów występujących w piłce nożnej oraz regeneracja tkanek u zawodników. Michał Kowol
Prewencja urazów występujących w piłce nożnej oraz regeneracja tkanek u zawodników Michał Kowol Czynniki ryzyka oraz przyczyny urazów w piłce nożnej : Czynniki zewnętrzne Charakter dyscypliny Dynamiczny
Bardziej szczegółowoTematyka wykładów i ćwiczeń z kinezyterapii
Tematyka wykładów i ćwiczeń z kinezyterapii Zasadniczym celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawami teoretycznymi oraz systematyką, metodyką i techniką wykonywania ćwiczeń leczniczych,
Bardziej szczegółowo1.1 Biomechanika czynnościowa. Chód
1.1 Biomechanika czynnościowa. Chód Aby zrozumieć jaką rolę odgrywa stabilność miednicy należy pokrótce przybliżyć biomechanikę okolicy lędźwiowo-miedniczno-biodrowej podczas wykonywania ruchów czynnościowych.
Bardziej szczegółowoREDCORD. Czynne i bierne ćwiczenia w podwieszeniu
REDCORD Czynne i bierne ćwiczenia w podwieszeniu trening siłowy trening stabilizacyjny poprawa kontroli mięśniowej różne formy terapii terapia integracji sensorycznej przeznaczony do: ośrodków rehabilitacji
Bardziej szczegółowoPIR poizometryczna relaksacja mięśni
PIR poizometryczna relaksacja mięśni Pojęcie PIR może wydawać się nam obce jednak to nic innego jak jedna z najlepszych technik rozciągania mięśni poprzez zastosowanie niewielkiego oporu. Rozciąganie to
Bardziej szczegółowoMetoda Mc Kenzie Mechanical Diagnosis and Therapy
Metoda Mc Kenzie Mechanical Diagnosis and Therapy Metoda ta zawiera część diagnostyczną i terapeutyczną. Badanie: Przed podjęciem leczenia u pacjenta przeprowadza się dokładny wywiad dotyczący: - ewentualnych
Bardziej szczegółowoPROGRAM GIMNASTYKI ZDROWOTNEJ DLA OSÓB W WIEKU EMERYTALNYM
Stowarzyszenie Wspierania Ekonomii Etycznej Pro Ethica Dane siedziby (do FVa) kontakt: ul. Katowicka 152/29 Centrum Inicjatyw Społecznych 41-705 Ruda Śląska ul. 11 listopada 15a, 41-705 Ruda Śląska NIP:
Bardziej szczegółowo8. Rehabilitacja poszpitalna kluczowy element powrotu pacjentów do zdrowia i sprawności fizycznej
Cel: Poprawa siły mm. KKD i mm. brzucha, poprawa wyprostu st. kolanowego. 1. PW: siad na krześle, KKD wyprostowane w st. kolanowych, skrzyżowane w okolicach sst. skokowych (zdrowa na chorej). 2. Ruch:
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i trening układu sensomotorycznego. Anna Mosiołek
Diagnostyka i trening układu sensomotorycznego Anna Mosiołek Układ sensomotoryczny Pamięć ruchowa Narząd wzroku wzrokowa kontrola ruchu i położenia Układ przedsionkowy równowaga Czucie powierzchniowe (eksteroceptory)
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014 Kierunek studiów: Fizjoterapia
Bardziej szczegółowoWADY POSTAWY CIAŁA U DZIECI DETERMINANTY ROZWOJU I PROFILAKTYKA. opracowała: Izabela Gelleta
WADY POSTAWY CIAŁA U DZIECI DETERMINANTY ROZWOJU I PROFILAKTYKA opracowała: Izabela Gelleta Z roku na rok zwiększa się liczba osób ze schorzeniami narządu ruchu, zgłaszających się do poradni rehabilitacyjnych.
Bardziej szczegółowoJAK CHRONIĆ SWÓJ KRĘGOSŁUP
JERZY STODOLNY JOANNA STODOLNA-TUKENDORF JAK CHRONIĆ SWÓJ KRĘGOSŁUP ------------------------ PORADNIK DLA K A Ż D E G O --------- sk NATURA WYDAWNICTWO NATURA POPULARNEGO PORADNIKA dr n. med. Jerzy Stodolny
Bardziej szczegółowoPASY TRENINGOWE. Trening synchroniczno-rywalizacyjny
warsztat trenera PASY TRENINGOWE Trening synchroniczno-rywalizacyjny Trudno jest stworzyć koncepcję treningu, która swoją innowacyjnością budziłaby zachwyt i odsuwała w cień inne pomysły czy inicjatywy.
Bardziej szczegółowoProfilaktyka zespołów bólowych pleców i kręgosłupa wśród lekarzy dentystów
Materiały edukacyjne z Czerwcowej sesji stomatologicznej Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie, 07 czerwca 2014 Profilaktyka zespołów bólowych pleców i kręgosłupa wśród lekarzy dentystów Michał Prawda
Bardziej szczegółowoTrening funkcjonalny w przygotowaniu motorycznym młodych zawodników tenisa ziemnego
Wyższa Szkoła Edukacja w Sporcie Instytut Sportu i Rekreacji Warszawa Kierunek Wychowanie Fizyczne Krzysztof Gadomski Nr albumu 3232 Trening funkcjonalny w przygotowaniu motorycznym młodych zawodników
Bardziej szczegółowoObiektywne metody diagnostyki narządu ruchu w fizjoterapii
Obiektywne metody diagnostyki narządu ruchu w fizjoterapii 1 semestr 14 godzin wykładów i 28 godzin ćwiczeń Studia drugiego stopnia (magisterskie) stacjonarne Fizjoterapia I rok /2 semestr Cele nauczania
Bardziej szczegółowoZESTAW ĆWICZEŃ Z PIŁKĄ GIMNASTYCZNĄ. Opracował: mgr Michał Bielamowicz.
ZESTAW ĆWICZEŃ Z PIŁKĄ GIMNASTYCZNĄ Opracował: mgr Michał Bielamowicz www.rehanova.pl Krynica-Zdrój 2019 Duża piłka gimnastyczna do doskonały przybór do ćwiczeń wzmacniających nasze ciało. Dzięki niej
Bardziej szczegółowoALTER-G BIEŻNIE ANTYGRAWITACYJNE
ALTER-G BIEŻNIE ANTYGRAWITACYJNE 1 BTL Polska Sp. z o.o. ul. Leonidasa 49 02-239 Warszawa tel. 22 667 02 76 fax 22 667 95 39 btlnet@btlnet.pl www.btlnet.pl Wszystkie prawa zastrzeżone. Pomimo tego, że
Bardziej szczegółowoSTAW BIODROWY 1. Test Thomasa
1. Test Thomasa STAW BIODROWY Cel - test przykurczu zginaczy stawu biodrowego Ruch zgięcie kończyny nie testowanej w stawie biodrowym i kolanowym chwytem oburącz poniżej kolana, druga kończyna dolna leży
Bardziej szczegółowo- mocne plecy poprzez trening mięśni głębokich tułowia.
- mocne plecy poprzez trening mięśni głębokich tułowia. Dystrybucja w Polsce f-effect b-effect s-effect Efekt treningu mięśni głębokich ... www.technomex.pl... Pień dla drzewa jest tym, czym silny tułów
Bardziej szczegółowoAnaliza chodu pacjentów po rekonstrukcji ACL
Analiza chodu pacjentów po rekonstrukcji ACL - problemy badawcze i wstępne wyniki badań Sławomir Winiarski Katedra Biomechaniki Zespół Biofizyki 1 Więzadło Krzyżowe Przednie (ACL) 1. Fakty Pierwsza wzmianka
Bardziej szczegółowoKształtowanie funkcjonalnych możliwości ruchowych w systemie treningowym CrossFit
Kształtowanie funkcjonalnych możliwości ruchowych w systemie treningowym CrossFit Kacper JANIK Projekt licencjacki pod kierunkiem: mgr Michał Ficoń Wyższa Szkoła Edukacja w Sporcie Bielsko-Biała 2016 Projekt
Bardziej szczegółowoPLECY WKLĘSŁE. Slajd 1. (Dorsum concavum) Slajd 2. Slajd 3 OPIS WADY
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 PLECY WKLĘSŁE (Dorsum concavum) OPIS WADY W większości przypadków istotą wady jest pogłębienie fizjologicznej lordozy lędźwiowej połączone ze zmianami w jej zasięgu i kształcie.
Bardziej szczegółowoTrening Funkcjonalny w Rehabilitacji
Trening Funkcjonalny w Rehabilitacji Szanowni Państwo, Przedstawiamy projekt programu rozwojowego dedykowanego Fizjoterapeutom, Trenerom przygotowania motorycznego, Trenerom personalnym, lekarzom i studentom
Bardziej szczegółowoChód fizjologiczny mgr Ewa Żak Physiotherapy&Medicine
Chód fizjologiczny mgr Ewa Żak Physiotherapy&Medicine www.pandm.org e.zak@pandm.org Definicja chodu "Rytmiczne gubienie i odzyskiwanie równowagi w zmieniających się na przemian fazach podporu i przenoszenia"
Bardziej szczegółowoJan Wojtiuk Michał Ficoń Wyższa Szkoła Edukacja w Sporcie 2016
Jan Wojtiuk Michał Ficoń Wyższa Szkoła Edukacja w Sporcie 2016 Piramida optymalnego przygotowania motorycznego zawodnika. Szerokie ujęcie wymagające pracy przynajmniej pięciu specjalistów: Trener Dyscypliny
Bardziej szczegółowoSusan S. Adler D om iniek Beckers M ath Buck. Ilustrowany Przewodnik Wydanie trzecie. d b. publisfcng
Susan S. Adler D om iniek Beckers M ath Buck w Ilustrowany Przewodnik Wydanie trzecie d b publisfcng Susan S. Adler Dominiek Beckers Math Buck PIMF w Praktyce Ilustrowany Przewodnik Wydanie trzecie Z 215
Bardziej szczegółowoMetoda Kaltenborna-Evjentha
WYBRANE METODY FIZJOTERAPEUTYCZNE STOSOWANE W LECZENIU SCHORZEŃ KRĘGOSŁUPA: Metoda Kaltenborna-Evjentha Metoda McKenziego Metoda Mulligana Metoda PNF Metoda S-E-T Metoda Kaltenborna-Evjentha Podstawowym
Bardziej szczegółowoPrzykładowy zestaw ćwiczeń dla kobiet w ciąży. Główne cele ćwiczeń
Przykładowy zestaw ćwiczeń dla kobiet w ciąży Główne cele ćwiczeń przygotowanie organizmu do efektywnego porodu zapobieganie obrzękom zapobieganie bólom krzyża wzmocnienie mięśni dna miednicy nauka oddychania
Bardziej szczegółowoMetody oceny dynamiki struktur nerwowych ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.
Metody oceny dynamiki struktur nerwowych ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Wobec wysokiego poziomu badao technicznych wykonywanych za pomocą różnego rodzaju aparatów stosowanych w diagnostyce
Bardziej szczegółowoobowiązkowy X wybieralny Moduł / przedmiot: JAKOŚĆ KSZTAŁCENIA obowiązkowy wybieralny Liczba godzin w semestrze I II III IV V VI
AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA poziom pierwszy tytuł zawodowy absolwenta: licencjat Profil kształcenia: ogólnoakademicki Moduł / przedmiot:
Bardziej szczegółowoSekcja praktyczna Nomenklatura:
Sekcja praktyczna Nomenklatura: W praktycznej części niniejszego podręcznika opisano rutynową sekwencję postępowania, którą można stosować w całości lub wykorzystywać jej poszczególne części. Każdy ruch
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA. - Techniki segmentów szyjnych. - z impulsem do skłonu bocznego w leżeniu tylem. - Techniki AA (C1/C2)
ZAGADNIENIA Podczas szkolenia uczestnik zapozna się z: - anatomią i biomechaniką kolumny kręgosłupa i miednicy w kontekście zabiegów manipulacyjnych - definicją i podstawowymi koncepcjami manipulacyjnymi
Bardziej szczegółowoPhysiotherapy & medicine Czynnościowa integracja kompleksu lędźwiowo-miedniczno-biodrowego Badania nad strukturą i funkcją
1.1.1 Czynnościowa integracja kompleksu lędźwiowo-miedniczno-biodrowego Badania nad strukturą i funkcją kompleksu biodrowo-miedniczno-lędźwiowego wykazują, że poszczególne ogniwa wchodzące w jego skład
Bardziej szczegółowoZestaw ćwiczeń dedykowanych Pacjentom Kliniki ArtroCenter po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL)
Zestaw ćwiczeń dedykowanych Pacjentom Kliniki ArtroCenter po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL) Opracowanie: Zespół Kliniki ArtroCenter http: www.artrocenter.pl e-mail: kontakt@artrocenter.pl
Bardziej szczegółowoDlatego rehabilitacja po zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego jeszcze przed zabiegiem operacyjnym ma na celu:
Rekonstrukcję więzadła krzyżowego przedniego przeprowadza się w celu odbudowy ważnej ze względów czynnościowych i informacyjnych struktury stawu kolanowego. Ma to kolosalne znaczenie dla funkcji stawu
Bardziej szczegółowoRwę kulszową najczęściej wywołuje patologia krążka międzykręgowego, w większości przypadków dotyczy poziomu L4 lub L5.
Czy to na pewno rwa kulszowa? Jednym z najczęstszych powodów zgłaszania się pacjentów do terapeuty jest zespół bólowy kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym (L-S). Często pacjent ma zdiagnozowaną rwę
Bardziej szczegółowoĆwiczenia izometryczne. Ćwiczenia, których celem jest pobudzenie skurczu mięśnia bez wywołania ruchu w stawie.
Słowniczek Artropatia. Zmiany degeneracyjne w obrębie stawu; artropatia hemofilowa odnosi się do zmian stawowych spowodowanych nawracającymi wylewami do jamy stawowej. Ćwiczenia izometryczne. Ćwiczenia,
Bardziej szczegółowoUsprawnianie stawu kolanowego po alloplastyce na schodach wg. Terapii NAP
Usprawnianie stawu kolanowego po alloplastyce na schodach wg. Terapii NAP Pacjentka lat 59 po endoprotezoplastyce lewego stawu kolanowego rozpoczęła rehabilitację wg terapii N.A.P. w Krakowskim Centrum
Bardziej szczegółowoŹródła zagrożeń oraz ergonomiczne czynniki ryzyka na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy
Źródła zagrożeń oraz ergonomiczne czynniki ryzyka na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy Wymagania minimalne [Dz.U.1998.148.973] Minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii
Bardziej szczegółowoPORADNIK NEUROREHABILITACJI DLA PACJENTÓW SPECJALISTYCZNEJ PRAKTYKI LEKARSKIEJ o profilu neurochirurgicznym i neurologicznym
PORADNIK NEUROREHABILITACJI DLA PACJENTÓW SPECJALISTYCZNEJ PRAKTYKI LEKARSKIEJ o profilu neurochirurgicznym i neurologicznym Autorzy: mgr Bartosz Nazimek, dr med. Dariusz Łątka Opole, kwiecień 2010 Prawidłowe
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Świadczenie
Bardziej szczegółowoFIZJOTERAPIA OSÓB STARSZYCH. CO MOŻEMY ZROBIĆ? PRAKTYCZNA NOWOCZESNE METODY FIZJOTERAPII Z PRAKTYKI GABINETU
PRAKTYCZNA INDEX COPERNICUS 2,68 & LISTOPAD 2014 NR 55 ISSN: 2081-187X &(1$ =à : 7
Bardziej szczegółowoTrening mięśni brzucha
Trening mięśni brzucha Delikatnie zarysowane mięśnie brzucha prezentują się naprawdę fantastycznie i są super sexy. Dobry trening na tę partię mięśniową przyniesie szybkie i trwałe efekty. Aby mieć płaski
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2017 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Świadczenie
Bardziej szczegółowo