WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY

Transkrypt

1 Wersja 4.0. ZARZĄD WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY Europejski Fundusz Społeczny Województwo Wielkopolskie Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (wstępny projekt) Unia Europejska Poznań, 30 sierpnia 2013 roku

2 2

3 SPIS STOSOWANYCH SKRÓTÓW Skrót B+I B+R B2B B2C BDL BHP DK EFRR EFS EOG EP ESP EURES FOM GDDKiA GUS INTERREG IOB IPS IRP ITS JCW JEREMIE JESSICA JST KM KPR KPZK KSRR MRiRW MRR MŚP NUTS 3 OPS OSI Definicja Badania i innowacje Badania i rozwój (Business to Business) nazwa relacji występujących pomiędzy firmami, określana często mianem klasycznego e-biznesu (Business-to-consumer) nazwa relacji występujących pomiędzy firmą a klientem końcowym, często realizowanych za pomocą Internetu, choć nie tylko. Bank Danych Lokalnych Bezpieczeństwo i higiena pracy Droga krajowa Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Społeczny Europejski Obszar Gospodarczy Wielkość rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną niezbędną do zaspokajania potrzeb związanych z użytkowaniem budynku Elektroniczna Skrzynka Podawcza Transnarodowa, międzyregionalna oraz przygraniczna wymiana ofert pracy i wniosków o pracę w Unii Europejskiej Funkcjonalny obszar miejski Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Główny Urząd Statystyczny Inicjatywa Wspólnotowa działająca w latach , której głównym celem jest dążenie do tego, aby granice państwowe nie stanowiły przeszkody dla zrównoważonego rozwoju oraz integracji europejskiej Instytucja otoczenia biznesu Instytut Polityki Społecznej Instytut Rynku Pracy Intelligent Transportation Systems (Inteligentne Systemy Transportowe) Jednolite części wód Ang. Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises wspólna inicjatywa Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej oraz Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI), z udziałem Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w ramach Grupy EBI, na rzecz wspierania lepszego dostępu do finansowania rozwoju mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw w ramach polityki regionalnej Ang. Joint European Suport for Sustainable Investment in City Areas - wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji w obszarach miejskich. Jednostka samorządu terytorialnego Komitet Monitorujący Krajowy Program Reform Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego Ministerstwo Rolnictwa i rozwoju Wsi Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Małe i Średnie Przedsiębiorstwo Ang. Nomenclature des Unites Territoriales Statistique, 3 oznacza podregion statystyczny Ośrodek Pomocy Społecznej Obszar Strategicznej Interwencji 3

4 OZE P3 PCPR P&R PES PIFE PIONIER PKB PO KL POIiŚ POP Odnawialne Źródło Energii (S3 - strategies for smart specialization) Platforma Inteligentnych Specjalizacji, ustanowiona przez Komisję Europejską w celu zapewnienia profesjonalnego wsparcia państw członkowskich i regionów w projektowaniu strategii innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Ang. Park and Ride. Parkuj i jedź Przedsiębiorstwo ekonomii społecznej Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich Ogólnopolska szerokopasmowa sieć optyczna stanowiąca bazę dla badań naukowych i prac rozwojowych Produkt Krajowy Brutto Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Program Ochrony Powietrza PZO Plan Zadań Ochronnych (dla obszaru NATURA 2000) PZPWW RDOŚ REGON RSI RSI3 RLM ROPS ROT SSE TEN-T TIK UE UE-27 WE WIOŚ Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki narodowej Regionalna Strategia Innowacji Regionalna Strategia innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji Równoważna Liczba Mieszkańców - o liczba wyrażająca wielokrotność ładunku zanieczyszczeń w ściekach odprowadzanych z obiektów przemysłowych i usługowych w stosunku do jednostkowego ładunku zanieczyszczeń w ściekach z gospodarstw domowych, odprowadzanych od jednego mieszkańca w ciągu doby Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej. Regionalne Obserwatorium Terytorialne Specjalna Strefa Ekonomiczna Transeuropejska sieć transportowa Technologie Informacyjne i Komunikacyjne Unia Europejska Unia Europejska dane dla 27 państw członkowskich Wspólnoty Europejskie Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska WRPO Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata WRPO ZIT ZUS Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Zakład Ubezpieczeń społecznych 4

5 SPIS TREŚCI I PRZYGOTOWANIE PROGRAMU OPERACYJNEGO INFORMACJE PODSTAWOWE INSTYTUCJE PRACUJĄCE NAD OPRACOWANIEM PROGRAMU PRZEBIEG PRAC NAD PROGRAMEM ZAANGAŻOWANIE PARTNERÓW SPOŁECZNYCH PRACE NAD OCENĄ EX ANTE PRACE NAD STRATEGICZNĄ OCENĄ ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO II POTENCJAŁY I WYZWANIA ROZWOJU WIELKOPOLSKI POTENCJAŁ PRZYRODNICZY I ZMIANY KLIMATU Potencjał zasobów odnawialnych wykorzystywanych na cele energetyczne Różnorodność biologiczna oraz ochrona przyrody Gleby Zasoby i gospodarka wodna Jakość powietrza Gospodarka odpadami Klimat akustyczny ENERGIA Odnawialne źródła energii Infrastruktura gazownicza i rurociągi paliwowe SPÓJNOŚĆ KOMUNIKACYJNA Infrastruktura drogowa Infrastruktura kolejowa Transport lotniczy Żegluga śródlądowa Infrastruktura przewozów intermodalnych Transport zbiorowy GOSPODARKA ROLNICTWO SEKTOR BADAWCZO-ROZWOJOWY I INNOWACJE ROZWÓJ CYFROWY RYNEK PRACY EDUKACJA I OPIEKA NAD MAŁYMI DZIEĆMI Opieka nad dziećmi i wczesna edukacja Aktywność edukacyjna dzieci, młodzieży i dorosłych Kompetencje uczniów i studentów POTENCJAŁY DEMOGRAFICZNY, SPOŁECZNY I KULTUROWY Demografia Zdrowie i ochrona zdrowia Integracja społeczna Kapitał społeczny Kultura Turystyka Kultura fizyczna i sport ZRÓŻNICOWANIA WEWNĄTRZREGIONALNE Sieć osadnicza Obszary wiejskie

6 11.3. Obszary problemowe w Wielkopolsce DOTYCHCZASOWE WSPARCIE PUBLICZNE NA RZECZ ROZWOJU REGIONU ANALIZA SWOT Potencjał wewnętrzny Otoczenie regionu PODSUMOWANIE III STRATEGIA INWESTYCYJNA PROGRAMU OGÓLNE ZAŁOŻENIA STRATEGII PROGRAMU WKŁAD WRPO W REALIZACJĘ POLITYK WSPÓLNOTOWYCH Wkład WRPO w realizację unijnej strategii na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu Krajowy Program Reform Wspólne Ramy Strategiczne Stanowisko służb Komisji w sprawie opracowania umowy o partnerstwie i programów w Polsce na lata Agenda terytorialna Unii Europejskiej WKŁAD WRPO W REALIZACJĘ POLITYK KRAJOWYCH WKŁAD WRPO W REALIZACJĘ STRATEGII PONADREGIONALNYCH Strategia Rozwoju Polski Zachodniej Strategia Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego UMOWA PARTNERSTWA PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA UZASADNIENIE WYBORU CELÓW TEMATYCZNYCH ORAZ PRIORYTETÓW INWESTYCYJNYCH CELE PROGRAMU Cel główny programu Cele szczegółowe programu Zakładane rezultaty strategiczne OSIE PRIORYTETOWE PROGRAMU PRIORYTETY INWESTYCYJNE - DZIAŁANIA IV OPIS OSI PRIORYTETOWYCH Oś priorytetowa 1. Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka Priorytet inwestycyjny 1.1. Wzmacnianie infrastruktury badań i rozwoju i podnoszenie zdolności do tworzenia doskonałości w zakresie badań i innowacji oraz wspieranie ośrodków kompetencji, w szczególności leżących w interesie Europy Priorytet inwestycyjny 1.2. Promowanie inwestycji przedsiębiorstw w B+I, rozwój powiązań między przedsiębiorstwami, centrami B+R i szkołami wyższymi, wspieranie badań technologicznych i stosowanych, linii pilotażowych, działań w zakresie wczesnej walidacji produktów i zaawansowanych zdolności produkcyjnych i pierwszej produkcji w dziedzinie kluczowych technologii Priorytet inwestycyjny 3.1. Promowanie przedsiębiorczości, w szczególności przez ułatwienie gospodarczego wykorzystywania nowych pomysłów oraz wspieranie tworzenia nowych firm Priorytet inwestycyjny 3.2. Opracowywanie i wdrażanie nowych modeli biznesowych dla MŚP, w szczególności w celu internacjonalizacji Priorytet inwestycyjny 3.3. Wspieranie tworzenia i rozszerzania zaawansowanych zdolności w zakresie rozwoju produktów i usług Priorytet inwestycyjny 3.4. Wspieranie zdolności MŚP do udziału w procesach wzrostu i innowacji Oś priorytetowa 2. Społeczeństwo informacyjne Priorytet inwestycyjny 2.2. Rozwój produktów i usług opartych na TIK, handlu elektronicznego oraz zwiększanie zapotrzebowania na TIK

7 Priorytet inwestycyjny 2.3. Wzmacnianie zastosowania technologii komunikacyjno-informacyjnych dla e-administracji, e-learningu, e-integracji, e-kultury i e-zdrowia Oś priorytetowa 3. Energia Priorytet inwestycyjny 4.1. Promowanie produkcji i dystrybucji odnawialnych źródeł energii Priorytet inwestycyjny 4.2. Promowanie efektywności energetycznej i użycia OZE w przedsiębiorstwach Priorytet inwestycyjny 4.3. Wspieranie efektywności energetycznej i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych i sektorze mieszkaniowym Priorytet inwestycyjny 4.5. Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich typów obszarów, w szczególności na obszarach miejskich, w tym wspieranie zrównoważonego transportu miejskiego oraz podejmowania odpowiednich działań adaptacyjnych i mitygacyjnych Priorytet inwestycyjny 4.7. Promowanie wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w wysokosprawnej kogeneracji w oparciu o popyt na ciepło użytkowe Oś priorytetowa 4. Środowisko Priorytet inwestycyjny 5.2. Promowanie inwestycji ukierunkowanych na konkretne rodzaje ryzyka, zapewniających odporność na klęski żywiołowe oraz stworzenie systemów zarządzania klęskami żywiołowymi Priorytet inwestycyjny 6.1. Zaspokojenie znaczących potrzeb w zakresie inwestycji w sektorze gospodarki odpadami, tak aby wypełnić zobowiązania wynikające z prawa unijnego Priorytet inwestycyjny 6.2. Zaspokojenie znaczących potrzeb w zakresie inwestycji w sektorze gospodarki wodnej tak, aby wypełnić zobowiązania wynikające z prawa unijnego Priorytet inwestycyjny 6.3. Ochrona, promocja i rozwój dziedzictwa kulturowego i naturalnego Priorytet inwestycyjny 6.4. Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz promowanie usług ekosystemowych, w tym programu natura 2000 oraz zielonej infrastruktury Priorytet inwestycyjny 6.5. Działania mające na celu poprawę stanu środowiska miejskiego, w tym rekultywacja terenów poprzemysłowych i redukcja zanieczyszczenia powietrza Oś priorytetowa 5. Transport Priorytet inwestycyjny 7.2. Zwiększanie mobilności regionalnej przez łączenie węzłów drugorzędnych i trzeciorzędnych z infrastrukturą TEN-T Priorytet inwestycyjny 7.4. Rozwój i rehabilitacja kompleksowego, nowoczesnego i interoperacyjnego systemu transportu kolejowego Oś priorytetowa 6. Rynek pracy Priorytet inwestycyjny 8.5. Zapewnianie dostępu do zatrudnienia osobom poszukującym pracy i nieaktywnym zawodowo, w tym podejmowanie lokalnych inicjatyw na rzecz zatrudnienia oraz wspieranie mobilności pracowników Priorytet inwestycyjny 8.7. Samozatrudnienie, przedsiębiorczość oraz tworzenie nowych miejsc pracy Priorytet inwestycyjny 8.8. Równouprawnienie płci oraz godzenie życia zawodowego i prywatnego Priorytet inwestycyjny 8.9. Adaptacja pracowników, przedsiębiorstw i przedsiębiorców do zmian Priorytet inwestycyjny Aktywne i zdrowe starzenie się Oś priorytetowa 7. Włączenie społeczne Priorytet inwestycyjny 9.4. Aktywna integracja, w szczególności w celu poprawy zatrudnialności Priorytet inwestycyjny 9.7. Ułatwianie dostępu do niedrogich, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług społecznych świadczonych w interesie ogólnym Priorytet inwestycyjny 9.8. Wspieranie gospodarki społecznej i przedsiębiorstw społecznych Oś priorytetowa 8. Edukacja Priorytet inwestycyjny Ograniczenie przedwczesnego kończenia nauki szkolnej oraz zapewnienie równego dostępu do dobrej jakości edukacji elementarnej, kształcenia podstawowego i ponadpodstawowego Priorytet inwestycyjny Poprawa dostępności i wspieranie uczenia się przez całe życie, podniesienie umiejętności i kwalifikacji pracowników i osób poszukujących pracy, zwiększenie dopasowania systemów kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy m.in. przez poprawę jakości kształcenia i szkolenia zawodowego oraz utworzenia i rozwijanie systemów uczenia się poprzez praktyczną naukę zawodu realizowaną w ścisłej współpracy z pracodawcami Oś priorytetowa 9. Infrastruktura dla kapitału ludzkiego

8 Priorytet inwestycyjny 9.1. Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną, które przyczyniają się do rozwoju krajowego, regionalnego i lokalnego, zmniejszania nierówności w zakresie stanu zdrowia oraz przejścia z usług instytucjonalnych do usług na poziomie społeczności lokalnych Priorytet inwestycyjny 9.2. Wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczności i obszarów miejskich i wiejskich Priorytet inwestycyjny 9.3. Wspieranie przedsiębiorstw społecznych Priorytet inwestycyjny Inwestycje w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie poprzez rozwój infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej Oś priorytetowa 10. Pomoc techniczna V PLAN FINANSOWY VI ZINTEGROWANE PODEJŚCIE TERYTORIALNE Instrumenty rozwoju lokalnego Preferencje dla obszarów problemowych wynikających ze Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 roku Obszary Strategicznej Interwencji państwa określone w Umowie Partnerstwa Poznań i jego obszar funkcjonalny Miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji Obszary wiejskie, w szczególności o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Podział środków EFRR i EFS na zintegrowane przedsięwzięcia realizowane w formule ZIT ZIT dla miejskiego obszaru funkcjonalnego Poznania ZIT dla obszaru funkcjonalnego ośrodka regionalnego Kalisza z Ostrowem Wlkp Wymiar miejski Realizacja strategii regionalnych inteligentnych specjalizacji Strategia Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego VII SZCZEGÓLNE POTRZEBY OBSZARÓW GEOGRAFICZNYCH NAJBARDZIEJ DOTKNIĘTYCH UBÓSTWEM LUB GRUP DOCELOWYCH SZCZEGÓLNIE ZAGROŻONYCH DYSKRYMINACJĄ LUB WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM OBSZARY I PROBLEMY SPOŁECZNE STRATEGIA PROGRAMU NA RZECZ OBSZARÓW SZCZEGÓLNIE DOTKNIĘTYCH UBÓSTWEM VIII SZCZEGÓLNE POTRZEBY OBSZARÓW GEOGRAFICZNYCH, KTÓRE CIERPIĄ Z POWODU POWAŻNYCH I TRWAŁYCH TRUDNOŚCI PRZYRODNICZYCH LUB DEMOGRAFICZNYCH OBSZARY TRUDNOŚCI PRZYRODNICZYCH OBSZARY TRUDNOŚCI DEMOGRAFICZNYCH IX SYSTEM INSTYTUCJONALNY INSTYTUCJE ZAANGAŻOWANE WE WDRAŻANIE PROGRAMU PARTNERZY ZAANGAŻOWANI WE WDRAŻANIE PROGRAMU X SYSTEM KOORDYNACJI Obszary koordynacji Wykorzystanie synergii i komplementarności Mechanizmy koordynacyjne XI WARUNKOWOŚĆ EX ANTE

9 1. STOSOWANE UWARUNKOWANIA EX ANTE DZIAŁANIA NA RZECZ SPEŁNIENIA UWARUNKOWAŃ EX ANTE XII REDUKCJA OBCIĄŻEŃ ADMINISTRACYJNYCH DLA BENEFICJENTÓW OCENA OBCIĄŻEŃ ADMINISTRACYJNYCH W LATACH DZIAŁANIA NA RZECZ REDUKCJI OBCIĄŻEŃ ADMINISTRACYJNYCH W LATACH XIII ZASADY HORYZONTALNE Zrównoważony rozwój Równość szans i niedyskryminacja Równość szans kobiet i mężczyzn Rozwój cyfrowy Inteligentne specjalizacje XIV STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁYWANIA REALIZACJI WRPO NA ŚRODOWISKO ZAŁĄCZNIKI Duże projekty Ramy realizacji programu Wyniki oceny ex ante programu Wyniki strategicznej oceny oddziaływania programu na środowisko Lista partnerów zaangażowanych w opracowanie WRPO Wyniki konsultacji społecznych

10 10

11 Cel główny programu: POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI I SPÓJNOŚCI WOJEWÓDZTWA 11

12 12

13 I Przygotowanie programu operacyjnego 1. Informacje podstawowe Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny 2014+, zwany dalej Programem jest dokumentem, o którym mowa w artykule 2 punkt (5) Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr z dnia.ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności, oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006. Z kolei na gruncie prawa krajowego Regionalny Program Operacyjny Wielkopolska jest dokumentem, o którym mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2006r. nr 226, poz. 1658, ze zmianami). Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny obejmuje swym zakresem okres od 1 stycznia 2014 roku do 31 grudnia 2020 roku. Jest instrumentem realizującym zadania zmierzające do osiągania spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej Unii Europejskiej przez inteligentny i zrównoważony rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu. Obszar interwencji Programu jest przede wszystkim pochodną ustaleń zaktualizowanej Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 roku. Wielkopolska Jego zakres ograniczają lista celów tematycznych określonych w art. 9 Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr z dnia.ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności, oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 oraz priorytety inwestycyjne określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr z dnia.w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i celu Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 oraz w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr z dnia.w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1081/2006. Istotnymi źródłami przesłanek, na podstawie których sformułowano zakres interwencji Programu, są ponadto: Wspólne Ramy Strategiczne dokument przekładający cele Unii Europejskiej na kluczowe działania funduszy objętych ich zakresem. Umowa Partnerska - dokument przekładający elementy wyszczególnione we Wspólnych Ramach Strategicznych na kontekst krajowy, będący zobowiązaniem Polski do osiągania celów Unii Europejskiej przez programowanie funduszy objętych zakresem Wspólnych Ram Strategicznych. Program opracowany został przy zachowaniu następujących zasad: programowania określającego w wieloletnim układzie osie priorytetowe i priorytety inwestycyjne, ich finansowanie oraz system zarządzania i kontroli, 13

14 partnerstwa osiągania celów w ścisłej współpracy z partnerami społecznymi, zarówno na etapie przygotowywania programu, jak i jego realizacji, dodatkowości że środki wspólnotowe nie zastępują środków przeznaczanych na realizację celów regionalnych, lecz są dla nich dźwignią, równoważenia rozwoju równego dostępu do środków obszarów wiejskich i miejskich oraz biegunów wzrostu i obszarów problemowych, elastyczności - czyli reagowania na zmiany wszelkich uwarunkowań, koncentracji, podejścia strategicznego. Program zawiera przede wszystkim: analizę sytuacji społeczno-gospodarczej regionu wskazującą na potencjały i nierówności ich rozmieszczenia, zarówno w układzie zewnętrznym, jak i wewnętrznym, opis strategii programu ze wskazaniem na najważniejsze cele i priorytety oraz sposób ich realizacji, z uwzględnieniem wkładu strategii do unijnej strategii na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, zgodnej ze Wspólnymi Ramami Strategicznymi i Umową Partnerską. indykatywną, roczną alokację środków na poszczególne priorytety, opis systemu wdrażania, oceny i kontroli, sprawozdanie z przeprowadzonych konsultacji społecznych, streszczenie wyników ewaluacji ex-ante, streszczenie wyników strategicznej analizy oddziaływania na środowisko, 2. Instytucje pracujące nad opracowaniem programu 3. Przebieg prac nad programem Prace nad Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym zainicjowano przeprowadzoną pod koniec 2012 roku analizą sytuacji społecznogospodarczej regionu. W wyniku dalszych prac w Departamencie Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego (UMWW) powstała wstępna wersja projektu Programu, na którą złożyły się poza diagnozą społeczno-gospodarczą regionu wskazującą potencjały i wyzwania rozwoju Wielkopolski; opis strategii Programu z najważniejszymi celami i priorytetami oraz opis sposobu realizacji z uwzględnieniem Strategii UE 2020, projektu Wspólnych Ram Strategicznych oraz Umowy Partnerstwa. Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 2008 r. o samorządzie województwa zarząd województwa wykonuje zadania należące do samorządu województwa, niezastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i innych wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. W związku z powyższym Zarząd Województwa Wielkopolskiego uchwałą Nr 2760/2012 z dnia 26 listopada 2012 r. powołał Zespół ds. opracowania regionalnego programu operacyjnego dla województwa wielkopolskiego na lata (Zespół Wielkopolska 2014+), którego zadaniem było uzgadnianie i dokonywanie ramowych ustaleń niezbędnych do prac nad projektem programu operacyjnego. W skład Zespołu Wielkopolska weszli przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Poznaniu, Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Poznaniu oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Każda istotna zmiana w tekście projektu WRPO była przedmiotem konsultacji z ww. jednostkami. W pracach Zespołu uczestniczyli także przedstawiciele innych jednostek organizacyjnych Urzędu Marszałkowskiego w zależności od 14

15 omawianej problematyki. Należy podkreślić ścisłą współpracę wymienionycyjednostek zaangażowanych w tworzenie programu. Kolejnym krokiem w ramach prac nad WRPO było uruchomienie w grudniu 2012 roku internetowego Systemu Ewidencji Przedsięwzięć na lata (SEP ), w którym wszyscy potencjalni beneficjenci regionalnego programu operacyjnego dla Wielkopolski mogli zgłaszać swoje propozycje projektów do realizacji w perspektywie SEP umożliwił poznanie oczekiwań i planów inwestycyjnych podmiotów publicznych, gospodarczych i organizacji społecznych oraz dokonanie odpowiedniej alokacji środków finansowych dostępnych w WRPO Ponadto SEP pozwolił zidentyfikować przedsięwzięcia o znaczeniu strategicznym dla regionu, przyczyniając się do opracowania listy projektów kluczowych dla nowego okresu programowania. W maju 2013 r. przekazano do Ministerstwa Rozwoju Regionalnego wstępny zarys Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2014+, celem dokonania oceny zgodności tego dokumentu z Założeniami Umowy Partnerstwa. Po ocenie projektu WRPO Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przesłało listę sprawdzającą, zawierającą uwagi poszczególnych departamentów MRR, stanowiącą materiał pomocniczy przy opracowywaniu kolejnej wersji Programu. W międzyczasie szereg merytorycznych uwag do projektu WRPO zgłosiło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Realizując zasadę wielopoziomowego sprawowania rządów oraz zasadę partnerstwa, Zarząd Województwa Wielkopolskiego 12 czerwca 2013 r. uchwałą Nr 3475/2013 powołał Grupę Konsultacyjną Wielkopolska Do prac w Grupie zaproszeni zostali przedstawiciele strony rządowej, jednostek samorządu terytorialnego, partnerów społeczno-gospodarczych, środowisk naukowych oraz innych jednostek zainteresowanych rozwojem Wielkopolski. Zadaniem Grupy było wparcie tworzenia nowego Programu. przez bieżące konsultacje kluczowych kwestii. Członkowie Grupy mieli możliwość odniesienia się do kolejnych wersji projektu WRPO oraz innych dokumentów programowych drogą elektroniczną, a także podczas posiedzeń Grupy. W skład Grupy Konsultacyjnej Wielkopolska weszli: 1) przewodniczący Grupy Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, 2) przedstawiciel Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, 3) przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 4) przedstawiciel Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, 5) przedstawiciel Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu, 6) przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego szczebla powiatowego i gminnego, 7) trzech przedstawicieli Kolegium Rektorów Miasta Poznania, 8) przedstawiciel wielkopolskich uczelni niepublicznych, 9) przedstawiciel wielkopolskich państwowych wyższych szkół zawodowych, 10) przedstawiciel Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, 11) dwóch przedstawicieli Sejmiku Gospodarczego Województwa Wielkopolskiego, 12) przedstawiciel Rady OPZZ Województwa Wielkopolskiego, 13) przedstawiciel NSZZ "Solidarność" Region Wielkopolska, 14) dwóch przedstawicieli Wielkopolskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego, 15) przedstawiciel Wielkopolskiej Organizacji Turystycznej, 15

16 16) przedstawiciel Komitetu Gospodarki Komunalnej Krajowej Izby Gospodarczej, 17) przedstawiciel Związku Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć, 18) przedstawiciel Stowarzyszenia Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich PISOP, 19) przedstawiciel Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie, 20) przedstawiciel Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Poznaniu, 21) przedstawiciel Polskiej Izby Firm Szkoleniowych, 22) przedstawiciel Polskiej Rady Organizacji Młodzieżowych. W prace programowe został ponadto włączony: przedstawiciel Agencji Rozwoju Regionalnego, przedstawiciel Polskiego Związku Niewidomych, przedstawiciel Ochotniczych Hufców Pracy, przedstawiciel Forum Związków Zawodowych, przedstawiciel Wielkopolskiej Izby Rzemieślniczej, przedstawiciel Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Konsultacje społeczne gotowego projektu WRPO zaplanowano na październik 2013 r. Uwagi do projektu WRPO było można zgłaszać za pomocą formularza zamieszczonego na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego. W trakcie konsultacji odbyły się spotkania z przedstawicielami jst, partnerami społecznogospodarczymi w ośrodkach subregionalnych: w Kaliszu, Koninie, Lesznie, Pile oraz w stolicy regionu w Poznaniu. 4. Zaangażowanie partnerów społecznych Współpraca z partnerami społecznymi prowadzona była od początku prac nad Wielkopolski Regionalnym Programem Operacyjnym Objęła różne rodzaje partnerów przyjmując różne formy: Z zespołem ds. opracowania regionalnego programu operacyjnego Wielkopolska oraz grupami roboczymi działającymi w ramach jego struktury (przedstawiciele Departamentów Urzędu Marszałkowskiego, Wojewódzkiego Urzędu Pracy, Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, i innych jednostek) - uzgadnianie i dokonywanie ramowych ustaleń niezbędnych do prac nad projektem WRPO. Spotkania robocze, przygotowywanie propozycji zapisów do programu, wypracowywanie koncepcji programowych. Z Grupą Konsultacyjną Wielkopolska (przedstawiciele JST powiatów, gmin, m. Poznań; administracji rządowej - Wojewody, MRR, MRiRW; partnerów społ.-gosp. organizacji pracodawców i pracowników, Sejmiku Gospodarczego Województwa Wielkopolskiego, organizacji pozarządowych, uczelni wyższych - Wsparcie tworzenia WRPO przez bieżące konsultacje kluczowych kwestii programowych. Z potencjalnymi beneficjentami WRPO Stworzenie możliwości zgłaszania na etapie programowania propozycji projektów do realizacji w nowej perspektywie w ramach WRPO przez specjalnie uruchomiony internetowy System Ewidencji Przedsięwzięć. 16

17 Z zainteresowanymi mieszkańcami województwa wielkopolskiego przez stworzenie możliwości zgłaszania uwag i wniosków na etapie konsultacji społecznych m. in. przez specjalny adres mailowy. Z przedstawicielami, reprezentantami środowisk opiniotwórczych poszczególnych subregionów Wielkopolski przez konferencje konsultacyjne projektu WRPO w ośrodkach subregionalnych Wielkopolski. Ze zainteresowanymi organizacjami środowiskowymi przez zaproszenie do udziału w konsultacjach, procedurze Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko zgodnie z zapisami ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U nr 199 poz. 1227, ze zmianami). Z przedstawicielami m. Poznania i gmin wchodzących w skład obszaru funkcjonalnego tego miasta - współpraca programowa w przygotowaniu ZIT dla tego obszaru. Na etapie wdrażania WRPO zaplanowano natomiast następujące formy partnerstwa: Z Komitetem Monitorującym WRPO, który będzie głównym realizatorem zasady partnerstwa na poziomie regionalnym, jako podmiot konsultacyjno-kontrolny. W jego skład wejdą partnerzy społeczno-gospodarczy reprezentujący najważniejsze obszary z punktu widzenia zakresu merytorycznego programu. Przewiduje się, że do zadań KM w nowej perspektywie finansowej (zgodnie z art. 100 projektu rozporządzenia ogólnego) będzie należało m. in.: zatwierdzenie kryteriów wyboru projektów, zatwierdzenie wszelkich zmian programu operacyjnego, wydawanie zaleceń co do realizacji programu, zatwierdzanie Planu Komunikacji. Z Grupami Roboczymi przy Komitecie Monitorującym - W razie potrzeby powoływane będą grupy robocze przy KM, które stanowić będą mechanizm uzupełniający działanie komitetów. W skład tych grup będą wchodzić m.in. partnerzy społeczno-gospodarczy z obszarów, których dotyczyć będzie dana grupa robocza. Z Grupą Współpracy Europejskiej - Przewiduje się dalsze funkcjonowanie Grupy Współpracy Europejskiej, którą planuje się dodatkowo rozszerzyć o partnerów społeczno-gospodarczych. Działanie Grupy będzie miało na celu prowadzenia wspólnych działań na rzecz promocji Funduszy Europejskich w Wielkopolsce oraz wymianę informacji między instytucjami. Współpraca Grupy pozwoli na dostarczanie opinii publicznej ogólnej wiedzy dotyczących Funduszy Europejskich, w przystępnej formie, bez konieczności używania skomplikowanej terminologii, rozwijając tym samym świadomość mieszkańców Wielkopolski oraz wpływając na wzrost poziomu aprobaty wobec działań instytucji wdrażających Fundusze Europejskie. Dzięki działaniom Grupy możliwe będzie organizowanie wspólnych kampanii promocyjnych i wydarzeń skierowanych do społeczności regionalnej. Z zainteresowanymi mieszkańcami województwa wielkopolskiego - Publiczne przekazywanie informacji na temat postępów z realizacji programu przez stronę internetową W zakresie monitorowania współpraca z partnerami społecznymi obejmie: W ramach Komitetu Monitorującego udział partnerów społecznych w jego pracach. Z zainteresowanymi mieszkańcami województwa wielkopolskiego publiczne przekazywanie informacji o postępach realizacji programu m.in. przez stronę internetową. W odniesieniu do ewaluacji współpraca obejmie: 17

18 W ramach Grupy Sterującej Ewaluacją dla potrzeb perspektywy finansowej nastąpi rozszerzenie składu grupy sterującej o większe grono partnerów społeczno-gospodarczych (nie tylko przedstawiciele uczelni wyższych). Rolą członków Grupy Sterującej będzie m.in. opiniowanie Planu Ewaluacji, opiniowanie wyników wniosków i rekomendacji - badań ewaluacyjnych. Z zainteresowanymi mieszkańcami województwa wielkopolskiego - publiczne przekazywanie przez stronę internetową informacji o wykonywanych badaniach W ramach Komitetu Monitorującego prezentację wyników badań ewaluacyjnych. 5. Prace nad oceną ex ante Konieczność przeprowadzenia ewaluacji ex-ante projektu Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego wynika z art. 48 projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności, oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006. W związku z powyższym w marcu 2013 r. powstał roboczy zespół ds. ewaluacji ex-ante, w skład którego weszli przedstawiciele Departamentu Polityki Regionalnej UMWW oraz przedstawiciele Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Poznaniu. Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego wygrała Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A., z którą w lipcu 2013 r. podpisano umowę na wykonanie badania ewaluacyjnego pt.: Ocena ex-ante projektu regionalnego programu operacyjnego dla Wielkopolski na lata Głównym zadaniem ewaluacji ex-ante była ocena Programu, w tym przyjętej w jego ramach logiki interwencji. Ewaluacja ex-ante WRPO obejmowała: ocenę części diagnostycznej projektu RPO Wielkopolska 2014+, ocenę logiki interwencji, ocenę systemu wskaźników, ocenę realności, zasadności i spójności przyjętych alokacji budżetowych z celami RPO Wielkopolska 2014+, ocenę spójności wewnętrznej dokumentu, w tym poprawności terminologicznej i jednoznaczności proponowanych zapisów ocenę spójności zewnętrznej oraz wkładu w realizację Strategii na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (EUROPA 2020), ocenę systemu realizacji, w szczególności trafności i skuteczności przyjętych instrumentów realizacyjnych, ocenę wkładu RPO Wielkopolska w realizację celów polityk horyzontalnych, ocenę wpływu realizacji RPO Wielkopolska na sytuację społeczno-gospodarczą regionu przy wykorzystaniu modelowania makroekonomicznego, ocenę ex ante (bezzwrotnych instrumentów finansowych proponowanych w projekcie RPO Wielkopolska 2014+, ocenę ex ante instrumentów rozwoju terytorialnego proponowanych w projekcie RPO Wielkopolska W ramach prac nad ewaluacją ex-ante WRPO powołany został ekspert ds. ewaluacji ex-ante prof. UAM dr hab. Paweł Churski, którego głównym zadaniem było wsparcie zespołu programującego WRPO w tym procesie, przede wszystkim przez recenzowanie poszczególnych etapów realizacji ewaluacji projektu Programu. 18

19 Wnioski i rekomendacje wynikające z ewaluacji ex-ante pozwolą w znaczny sposób udoskonalić WRPO Prace nad strategiczną oceną oddziaływania na środowisko Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji projektu WRPO reguluje art. 46 ustawy z dnia 3 października 2008 r. O udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz ze zm.). Zakres i stopień szczegółowości Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko (SOOŚ) wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko dla projektu WRPO został uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu oraz z Wielkopolskim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w I kwartale 2013 roku. W sierpniu 2013 r. został rozstrzygnięty przetarg nieograniczony na wykonanie badania ewaluacyjnego, pn.: Opracowanie koncepcji i wykonanie Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2014+, który wygrała firma ecovert Łukasz Szkudlarek. Za główny cela badania uznano analizę oraz ocenę stopnia i sposobu uwzględnienia aspektów środowiskowych WRPO Celem badania było także zewaluowanie potencjalnych i rzeczywistych skutków środowiskowych realizacji WRPO 2014+, czy cele i działania zostały określone w sposób optymalny dla środowiska, czy korzyści (dla człowieka) wynikające z ich realizacji rekompensują straty w środowisku, ustalenie potencjalnego znaczącego oddziaływania realizacji projektu Programu na środowisko z uwzględnieniem wariantów projektu Programu oraz w jaki sposób mogące powstawać negatywne oddziaływanie należy zminimalizować lub zrekompensować Prace nad SOOŚ zazębiły się z pracami nad ewaluacją ex-ante, ponieważ synteza raportu końcowego Prognozy oddziaływania na środowisko projektu WRPO będzie załącznikiem do raportu końcowego z badania ewaluacyjnego ex-ante projektu Programu. Zgodnie z przytoczoną powyżej ustawą jednym z etapów sporządzania SOOŚ jest zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu. 19

20 20