WYMAGANIA PRAWNE DOTYCZĄCE GOSPODARKI WODNO - ŚCIEKOWEJ W PRZEDSIĘBIORSTWACH

Transkrypt

1 WYMAGANIA PRAWNE DOTYCZĄCE GOSPODARKI WODNO - ŚCIEKOWEJ W PRZEDSIĘBIORSTWACH Podstawowym aktem prawnym regulującymi gospodarowanie wodami jest Ustawa Prawo Wodne. W myśl tej Ustawy korzystanie z wód polega na ich używaniu na potrzeby ludności oraz gospodarki. Korzystanie z wód nie może powodować pogorszenia stanu ekologicznego wód i ekosystemów od nich zależnych, a także marnotrawstwa wody, marnotrawstwa energii wody ani wyrządzać szkód. Szczególnie istotnym z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej jest podział na korzystanie powszechne, zwykłe i szczególne. Każde korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej jest szczególnym korzystaniem z wód. Każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą związaną ze szczególnym korzystaniem z wód, musi posiadać pozwolenie wodno-prawne (nie dotyczy przedsiębiorstw, w których wymagane jest pozwolenie zintegrowane). Aby przedsiębiorca mógł otrzymać pozwolenie wodno-prawne musi wystosować do urzędu, odpowiedni wniosek wraz z załącznikami (operat wodno-prawny, decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, opis prowadzenia zamierzonej działalności). Zasadniczo wniosek taki składa się do starostwa, przy czym w szczególnych przypadkach (określonych w Ustawach Prawo ochrony środowiska i Prawo Wodne) wniosek taki należy złożyć do wojewody. Pozwolenie wodno-prawne wydawane jest w drodze decyzji na czas określony. W przypadku szczególnego korzystania z wód pozwolenie takie wydaje się najczęściej na okres nie krótszy niż 10 lat. Po upływie okresu na który zostało wydane, pozwolenie wygasa. Aby zachować ciągłość produkcji należy w okresie trzech miesięcy przed upływem okresu obowiązywania starego pozwolenia wystąpić do urzędu z wnioskiem o wydanie kolejnego pozwolenia. Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą musi dostosować się do zaleceń i obowiązków określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w dostosowaniu zakładu do warunków określonych w pozwoleniu wodnoprawnym, pozwolenie takie może być cofnięte. Wygaśnięcie lub też cofnięcie pozwolenia może wiązać się z koniecznością usunięcia przez przedsiębiorcę negatywnych skutków w środowisku wynikających z prowadzenia w/w działalności. Przedsiębiorca pobierający wodę z ujęć wody podziemnej i powierzchniowej oraz odprowadzający ścieki do wód lub do gruntu zobowiązany jest prowadzić stały monitoring jakości i ilości wody oraz ścieków. Obowiązków przedsiębiorców, będących dostawcami ścieków przemysłowych reguluje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 20 lipca 2002 r. w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (Dz. U. Nr 129, poz. 1108). W myśl tego rozporządzenia przedsiębiorcy powinni instalować niezbędne urządzenia podczyszczające ścieki przemysłowe zgodnie z najlepszymi dostępnymi rozwiązaniami technicznymi (BAT), uwzględniającymi w szczególności ograniczenie oddziaływania ścieków na środowisko. Jeżeli przedsiębiorca (dostawca ścieków przemysłowych) korzysta ze zbiorczych systemów kanalizacyjnych wówczas zobowiązany jest udostępnić przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu niezbędne dane o rodzaju i wielkości produkcji i stosowanych procesach technologicznych oraz o gospodarce ściekowej w zakładzie, w celu określenia ilości i czasowego rozkładu dopływu ścieków przemysłowych oraz rodzaju ich zanieczyszczenia. Problematyka odprowadzania ścieków przemysłowych jest również regulowana zapisami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 lipca 2004 r. w

2 sprawie dopuszczalnych mas substancji, które mogą być odprowadzane w ściekach przemysłowych (Dz. U. Nr 180, poz. 1867). Rozporządzenie to określa dopuszczalne masy substancji, które mogą być odprowadzane w oczyszczonych ściekach przemysłowych, w jednym lub więcej okresach, przypadające na jednostkę masy wykorzystywanego surowca, materiału, paliwa lub powstającego produktu. Uregulowania prawne odnoszą się również do wód deszczowych. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 212, poz. 1799). Przedsiębiorcy korzystający z zasobów wodnych poprzez ujmowanie wody, odprowadzanie ścieków i wód opadowych do wód lub do ziemi zobowiązani są do wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska na rachunek urzędu marszałkowskiego. Przedsiębiorcy muszą przedkładać w terminie do 31 stycznia, 30 kwietnia, 31 lipca, i 30 października następujące sprawozdania: Wykaz zawierający informacje o ilości pobieranej wody podziemnej, powierzchniowej i morskich wód wewnętrznych Zasady naliczania opłat oraz stawki obowiązujące za pobór wody opublikowane zostały w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 marca 2003r. w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska (Dz. U. Nr 55 poz. 477). W Rozporządzeniu zróżnicowane są wysokości jednostkowych opłat za pobór wody w zależności od źródła jej pochodzenia oraz przeznaczenia wody na konkretne cele. Rozporządzenie różnicuje także opłaty w zależności od sposobu uzdatniania ujmowanej wody. Naliczanie opłat za pobór wody podziemnej W celu ustalenia wysokości opłaty należy przygotować następujące dane: ilość wody pobranej w ostatnim kwartale [m 3 ]; cel zużycia wody; procesy uzdatniania, jakim poddawana jest woda. Naliczanie opłaty odbywa się za pomocą następującego wzoru: O = V x S x w gdzie: O - opłata V - kwartalna ilość wody pobranej na określony cel [m 3 ] S - jednostkowa stawka opłaty przyjęta dla danego celu zużycia [zł/m 3 ] W - współczynnik różnicujący zależny od sposobu uzdatniania. Naliczanie opłat za pobór wody powierzchniowej

3 W celu ustalenia wysokości opłaty należy przygotować następujące dane: ilość wody pobranej w ostatnim kwartale [m 3 ]; cel zużycia wody;] miejsce gdzie woda została pobrana; procesy uzdatniania, jakim poddawana jest woda. Naliczanie opłaty odbywa się za pomocą następującego wzoru: O = V x S x w x r gdzie: O - opłata V - kwartalna ilość wody pobranej [m 3 ] S - jednostkowa stawka [zł/m 3 ] w - współczynnik różnicujący zależny od sposobu uzdatniania r - współczynnik różnicujący w zależności od obszaru kraju. Jeżeli podmiot dokonujący poboru wody do uzdatniania stosuje dwa lub więcej procesów jednostkowych wówczas przy ustalaniu opłaty przyjmuje się ten proces, przy którym współczynnik różnicujący jest najniższy. Jeżeli podmiot korzystające ze środowiska uzdatnia części pobranej wody różnymi sposobami, nie prowadząc jej pomiaru za pomocą przyrządów posiadających dowód legalizacji wówczas przy ustalaniu opłaty za miarodajny uznaje się ten proces, w którym współczynnik różnicujący jest najwyższy. Jeżeli podmiot pobierający wodę nie pozwolenia wodnoprawnego wartość opłaty podnosi się o 100%. Przykład 1 Zakład przetwórstwa X pobiera wodę podziemną z własnej studni głębinowej na potrzeby produkcji. Woda ta wchodzi w skład produktów żywnościowych produkowanych przez zakład. Woda posiada podwyższone ilości żelaza i manganu w związku z tym koniecznej jest jej odżelazianie i odmanganianie. W celu zabezpieczenia bakteriologicznego wody jest ona poddawana dezynfekcji. Zakład jest w trakcie opracowywania operatu wodno-prawnego, pozwolenie wodno-prawne wygasło z dniem 31 grudnia 2004r. Dane: Ilość wody pobranej w I kwartale m 3 Cel zużycia produkcja artykułów spożywczych Sposób uzdatniania odżelazianie, odmanganianie, dezynfekcja O = 5000 m 3 x 0,07 x 1 = 350 zł Z uwagi na brak aktualnego pozwolenia wodnoprawnego wartość opłaty podnosi się o 100 %. Ostatecznie wysokość opłaty jaką należy wpłacić na konto urzędu marszałkowskiego wynosi 700 zł.

4 Przykład 2 Zakład Y zlokalizowany w Warszawie ujmuje wodę powierzchniową na potrzeby produkcji oraz na cele socjalno-bytowe. Ponieważ jakość wody nie odpowiada normą woda uzdatniana jest w układzie obejmującym kraty, filtrację pośpieszną oraz wymianę jonową. Zakład posiada pozwolenie wodnoprawne ważne do 31 grudnia 2010r. Dane: Ilość wody pobranej w I kwartale: m 3 Cel zużycia: produkcja artykułów spożywczych Sposób uzdatniania: cedzenie, filtracja pospieszna, wymiana jonowa O = m 3 x 0,03 x 0,6 x 1 = 180 zł Na podstawie art. 289 Prawa Ochrony Środowiska podmiot zwolniony jest z opłat za korzystanie ze środowiska jeżeli ich kwartalna wysokość nie przekracza 25% najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników, obowiązującego 30 września roku poprzedzającego. UWAGA! Powyższe sprawozdania nie dotyczą przedsiębiorstw w których całość wody pobierana jest z wodociągu, a ścieki odprowadzane są do kanalizacji miejskiej. W razie kontroli zakład powinien przedstawić umowę z dostawcą wody. Wykaz zawierający informację o ilości, stanie i składzie ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi, o wielkości, rodzaju i sposobie zagospodarowania terenu z którego odprowadzane są ujęte w systemy kanalizacyjne wody opadowe lub roztopowe wprowadzane do wód lub do ziemi Opłaty za ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi ponosi się za substancje wyrażone następującymi wskaźnikami: BZT 5 (pięciodobowe, biologiczne zapotrzebowanie na tlen), ChZT (chemiczne zapotrzebowanie na tlen), zawiesina ogólna, suma chlorków i siarczanów. Przy ustalaniu opłaty pod uwagę bierze się ten wskaźnik za który opłata jest najwyższa. Jeżeli w ściekach występują substancje z grupy fenoli lotnych, metale ciężkie oraz substancje uznane za niebezpieczne dla zdrowia i środowiska wodnego ze względu na ich trwałość i toksyczność, wówczas do opłaty podstawowej dolicza się opłatę dodatkową. Aby ustalić wysokość opłat należy posiadać następujące dane: ilość ścieków odprowadzonych do wód w omawianym kwartale [m 3 ] rodzaj wprowadzanych ścieków jakość ścieków wyrażona poprzez stężenia w/w substancji. W pierwszym etapie obliczeń ustalamy ładunki substancji brutto zawarte ściekach wg. następujących wzorów:

5 Ł BZT = V x S BZT /1000 [kg] Ł ChZT = V x S ChZT /1000 [kg] Ł zawiesina = V x S zawiesina /1000 [kg] Ł Σ chlorków i siarczanów = V x S Σ chlorków i siarczanów /1000 [kg] Gdzie: V - ilość ścieków odprowadzanych w kwartale [m3] S - jednostkowa stawka opłat.