PRZEBUDOWA BUDYNKU PRZEDSZKOLA NR 309 przy ul. ANDERSENA 7 w WARSZAWIE dz. ew. nr 30 i 31/1 w obr

Transkrypt

1 BIURO PROJEKTÓW I KOORDYNACJI PROCESÓW INWESTYCYJNYCH Bohdan Włodzimierz Krusiewicz; Warszawa; ul. Lektykarska 17 INWESTOR: MIASTO STOŁECZNE WARSZAWA DZIELNICA BIELANY w WARSZAWIE Warszawa; ul. Żeromskiego 29 PROJEKT: PRZEBUDOWA BUDYNKU PRZEDSZKOLA NR 309 przy ul. ANDERSENA 7 w WARSZAWIE dz. ew. nr 30 i 31/1 w obr INSTALACJE CENTRALNEGO OGRZEWANIA i CIEPŁA TECHNOLOGICZNEGO OPRACOWAŁ: mgr inż. STEFAN CZERMIŃSKI - St-477/85 - imię i nazwisko nr uprawnień podpis SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA i ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH NUMER UMOWY: UD-III III-BIE BIE-WIR/ B/V/1/27/ANB/Uzl-26/ /2010 FAZA: B + W DATA: LIPIEC 2010 r. NUMER ARCHIWALNY: 229/10/3/S

2 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT Instalacja C.O. w budynku Przedszkola przy ul. Andersena 7 w Warszawie INWESTOR: URZĄD DZIELNICY BIELANY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY WARSZAWA. UL. PRZYBYSZEWSKIEGO 70/72 1

3 OGÓLNA SPECYFIKACJA TECHNICZNA 1. OKREŚLENIE PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA 1.1. Rodzaj, nazwa i lokalizacja ogólna przedsięwzięcia Wymiana instalacji centralnego wykonywana w ramach remontu i modernizacji Przedszkola przy ul. Andersena 7 w Warszawie oraz wykonanie przewodów do nagrzewnicy Uczestnicy procesu inwestycyjnego 1. Zamawiający i zarządzający realizacją umowy: Dzielnica Bielany m. st. Warszawy ul. Przybyszewskiego 70/ Warszawa 2. Instytucja finansująca inwestycję: Miasto Stołeczne Warszawa Plac Bankowy 3/ Warszawa 3. Organ nadzoru budowlanego: Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego dla m. st. Warszawy ul. Sienkiewicza 3 4. Wykonawca: 1.3. Charakterystyka przedsięwzięcia Ogólny zakres robót Roboty, których dotyczy specyfikacja, obejmują wszystkie czynności umoŝliwiające i mające na celu wykonanie nowej, zmodernizowanej instalacji w centralnego ogrzewania po uprzednim zdemontowaniu starej instalacji i grzejników. Niniejsza specyfikacja techniczna związana jest z wykonaniem niŝej wymienionych robót: demontaŝ istniejącej instalacji, montaŝ rurociągów, montaŝ armatury, montaŝ urządzeń grzejnych, badania instalacji, wykonanie izolacji termicznej, regulacja działania instalacji, roboty budowlane towarzyszące Dokumentacja techniczna określająca przedmiot zamówienia i stanowiąca podstawę do realizacji robót Spis projektów 1. Projekt wykonawczy Wymiana instalacji centralnego ogrzewania w budynku Przedszkola przy ul. Andersena 7 w Warszawie, sporządzony przez ARPRO Spis szczegółowych specyfikacji technicznych 1. Nr SST-S-1 Instalacja centralnego ogrzewania str Nr SST-B-2 Roboty budowlane towarzyszące roboty tynkarskie str Nr SST-B-3 Roboty budowlane towarzyszące roboty betonowe str Zgodność robót z dokumentacja techniczną Wykonawca Robót jest odpowiedzialny za jakość prac i ich zgodność z dokumentacją kontraktową i techniczną, specyfikacjami technicznymi i instrukcjami zarządzającego realizacją umowy. Wykonawca jest zobowiązany wykonywać wszystkie roboty ściśle według otrzymanej dokumentacji technicznej. Jeśli jednak w czasie realizacji robót okaŝe się, Ŝe dokumentacja projektowa dostarczona przez zamawiającego wymaga uzupełnień wykonawca przygotuje na własny koszt rysunki i przedłoŝy je w czterech kopiach do akceptacji zarządzającemu umową Definicje i skróty Roboty budowlane naleŝy przez to rozumieć budowę, a takŝe prace polegające na przebudowie, montaŝu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego. 2

4 Budynek naleŝy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. Remont naleŝy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieŝącej konserwacji. Urządzenia budowlane naleŝy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym zapewniające moŝliwość uŝytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym słuŝące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a takŝe przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki. Teren budowy naleŝy przez to rozumieć przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy. Pozwolenie na budowę naleŝy przez to rozumieć decyzję administracyjną zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niŝ budowa obiektu budowlanego. Dokumentacja budowy naleŝy przez to rozumieć pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy słuŝące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i ksiąŝkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montaŝu takŝe dziennik montaŝu. Dokumentacja powykonawcza naleŝy przez to rozumieć dokumentację budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi. Aprobata techniczna naleŝy przez to rozumieć pozytywną ocenę techniczną wyrobu, stwierdzającą jego przydatność do stosowania w budownictwie. Wyrób budowlany naleŝy przez to rozumieć wyrób w rozumieniu przepisów o ocenie zgodności, wytworzony w celu wbudowania, wmontowania, zainstalowania lub zastosowania w sposób trwały w obiekcie budowlanym, wprowadzany do obrotu jako wyrób pojedynczy lub jako zestaw wyborów do stosowania we wzajemnym połączeniu stanowiącym integralną całość uŝytkową. Kierownik budowy osoba wyznaczona przez Wykonawcę, upowaŝniona do kierowania robotami i do występowania w jego imieniu w sprawach realizacji umowy. Dziennik budowy naleŝy przez to rozumieć dziennik wydany przez właściwy organ zgodnie z obowiązującymi przepisami, stanowiący urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w czasie wykonywania robót. Kierownik budowy osoba wyznaczona przez Wykonawcę robót, upowaŝniona do kierowania robotami i do występowania w jego imieniu w sprawach realizacji umowy, ponosząca ustawową odpowiedzialność za prowadzoną budowę. KsiąŜka Obmiarów akceptowany przez zarządzającego realizacja umowy rejestr z ponumerowanymi stronami słuŝący do wpisywania przez wykonawcę obmiaru dokonywanych robót w formie wyliczeń, szkiców i ew. dodatkowych załączników. Wpisy w ksiąŝce obmiarów podlegają potwierdzeniu przez zarządzającego realizacją umowy. Laboratorium laboratorium badawcze, zaakceptowane przez zamawiającego, niezbędne do przeprowadzenia wszelkich badań i prób związanych z oceną jakości materiałów oraz robót. Materiały wszelkie tworzywa niezbędne do wykonania Robót, zgodne z Dokumentacją Projektową i Specyfikacjami Technicznymi. Odpowiednia zgodność naleŝy przez to rozumieć zgodność wykonanych robót dopuszczalnymi tolerancjami, a jeśli granice tolerancji nie zostały określone z przeciętnymi tolerancjami przyjmowanymi zwyczajowo dla danego rodzaju robót budowlanych. Polecenia Inspektora Nadzoru naleŝy przez to rozumieć wszelkie polecenia przekazane Wykonawcy przez Inspektora nadzoru w formie pisemnej dotyczące sposobu realizacji robót lub innych spraw związanych z prowadzeniem budowy. 3

5 Projektant naleŝy przez to rozumieć uprawnioną osobę prawną lub fizyczną będącą autorem dokumentacji projektowej. Ustalenia techniczne naleŝy przez to rozumieć ustalenia podane w normach, aprobatach technicznych i szczegółowych specyfikacjach technicznych. Grupy, klasy, kategorie naleŝy przez to rozumieć grupy, klasy, kategorie określone w rozporządzeniu nr 2195/2002 z dnia 5 listopada 2002 r. w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień (Dz. Urz. L 340 z r., z późn. zm.). Inspektor nadzoru inwestorskiego osoba posiadająca odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową oraz uprawnienia budowlane, wykonująca samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, której inwestor powierza nadzór nad budową obiektu budowlanego. Reprezentuje on interesy inwestora na budowie i wykonuje bieŝącą kontroli jakości i ilości wykonanych robot, bierze udział w sprawdzianach i odbiorach robót zakrywanych i zanikających, badaniu i odbiorze instalacji oraz urządzeń technicznych, jak równieŝ przy odbiorze gotowego obiektu. Instrukcja techniczna obsługi (eksploatacji) opracowana przez projektanta lub dostawcę urządzeń technicznych i maszyn, określająca rodzaje i kolejność lub współzaleŝność czynności obsługi, przeglądów i zabiegów konserwacyjnych, warunkujących ich efektywne i bezpieczne uŝytkowanie. Instrukcja techniczna obsługi (eksploatacji) jest równieŝ składnikiem dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego. Istotne wymagania oznaczają wymagania dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia i pewnych innych aspektów interesu wspólnego, jakie maja spełniać roboty budowlane. Normy europejskie oznaczają normy przyjęte przez Europejski Komitet Standaryzacji(CEN) oraz Europejski Komitet Standaryzacji elektrotechnicznej (CENELEC) jako standardy europejskie (EN) lub dokumenty harmonizacyjne (HD), zgodnie z ogólnymi zasadami działania tych organizacji. Przedmiar robót to zestawienie przewidzianych do wykonania robót podstawowych w kolejności technologicznej ich wykonania, ze szczegółowym opisem lub wskazaniem podstaw ustalających szczegółowy opis, oraz wskazanie szczegółowych specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, z wyliczeniem i zestawieniem ilości jednostek przedmiarowych robót podstawowych. Robota podstawowa minimalny zakres prac, które po wykonaniu są moŝliwe do odebrania pod względem ilości i wymogów jakościowych oraz uwzględniają przyjęty stopień scalenia robót. Wspólny Słownik Zamówień jest systemem klasyfikacji produktów, usług i robót budowlanych, stworzonych na potrzeby zamówień publicznych. Zarządzający realizacją umowy jest to osoba prawna lub fizyczna określona w istotnych postanowieniach umowy, zwana dalej zarządzającym, wyznaczona przez zamawiającego, upowaŝniona do nadzorowania realizacji robót i administrowania umową w zakresie określonym w udzielonym pełnomocnictwie. 2. MATERIAŁY I URZĄDZENIA 2.1. Źródła uzyskiwania materiałów i urządzeń Wszystkie wbudowywane materiały i urządzenia instalowane w trakcie wykonywania robót muszą być zgodne z wymaganiami określonymi w poszczególnych szczegółowych specyfikacjach technicznych. Co najmniej na trzy tygodnie przed zaplanowanym wykorzystaniem jakichkolwiek materiałów przeznaczonych do robót wykonawca przedstawi szczegółowe informacje dotyczące proponowanego źródła wytwarzania, zamawiania lub wydobywania tych materiałów i odpowiednie świadectwa badań laboratoryjnych oraz próbki do zatwierdzenia przez zarządzającego realizacją umowy. To samo dotyczy instalowanych urządzeń. Zatwierdzenie partii (części) materiałów z danego źródła nie oznacza automatycznie, Ŝe wszelkie materiały z danego źródła uzyskają zatwierdzenie. Wykonawca zobowiązany jest do dostarczenia atestów i/lub przeprowadzenia badań w celu udokumentowania, Ŝe materiały uzyskane z dopuszczonego źródła w sposób ciągły spełniają wymagania odpowiedniej szczegółowej specyfikacji technicznej w czasie postępu robót. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za spełnienie wymagań ilościowych i jakościowych materiałów jakiegokolwiek źródła. Wykonawca poniesie wszystkie koszty a w tym: opłaty, wynagrodzenia i jakiekolwiek inne koszty związane z dostarczeniem materiałów do robót Kontrola materiałów i urządzeń 4

6 Zarządzający realizacją umowy moŝe okresowo kontrolować dostarczane na budowę materiały i urządzenia, Ŝeby sprawdzić, czy są one zgodne z wymaganiami szczegółowych specyfikacji technicznych. Próbki materiałów mogą być pobierane w celu sprawdzenia ich właściwości. Wynik tych kontroli będzie podstawą akceptacji określonej partii materiałów pod względem jakości. W przypadku, gdy zarządzający realizacją umowy będzie przeprowadzać badania materiałów, wykonawca ma obowiązek spełniać następujące warunki: a) Zarządzający realizacja umowy będzie miał zapewnioną współpracę i pomoc wykonawcy oraz producenta materiałów w czasie przeprowadzania badań, b) Zarządzający realizacją umowy będzie miał wolny dostęp, w dowolnym czasie do tych miejsc, gdzie odbywa się produkcja materiałów przeznaczonych do realizacji robót Atesty materiałów i urządzeń Materiały zastosowane do wykonania zamówienia objętego niniejszą specyfikacją winny mieć pełną dokumentację, potwierdzającą ich przydatność dla realizacji niniejszego zamówienia. Powinny takŝe spełniać wymogi formalne zawarte w art.5 ustawy o wyrobach budowlanych oraz winny posiadać cechy techniczne i jakościowe zgodne z Polskimi Normami przenoszącymi normy zharmonizowane. W przypadku braku Polskich Norm przenoszących europejskie normy zharmonizowane wyroby winny spełniać wymogi przynajmniej jednego z poniŝej wymienionych dokumentów: 1. europejskiej aprobaty technicznej 2. wspólnych specyfikacji technicznych, 3. Polskich Norm przenoszących normy europejskie 4. norm państw członkowskich Unii Europejskiej przenoszących europejskie normy zharmonizowane, 5. Polskich Norm wprowadzających normy międzynarodowe, 6. Polskich Norm, 7. polskich aprobat technicznych Dopuszcza się do stosowania wyrób posiadający aktualną "Rekomendację Techniczną" wystawioną przez ITB. Na Ŝądanie zarządzającego realizacją umowy, wykonawca jest zobowiązany do wykonania badań lub ekspertyz potwierdzających cechy techniczne lub jakościowe zastosowanych materiałów. W przypadku materiałów, dla których w szczegółowych specyfikacjach technicznych wymagane są atesty, kaŝda partia dostarczona na budowę musi posiadać atest określający w sposób jednoznaczny jej cechy. 2.4.Materiały nieodpowiadające wymaganiom umowy Materiały nieodpowiadające wymaganiom zostaną przez wykonawcę wywiezione z terenu budowy, bądź złoŝone w miejscu wskazanym przez zarządzającego realizacją umowy. Jeśli zarządzający realizacją umowy zezwoli wykonawcy na uŝycie tych materiałów do innych robót, niŝ te, dla których zostały zakupione, to koszt tych materiałów zostanie przewartościowany przez zarządzającego realizacją umowy. KaŜdy rodzaj robót, w którym znajdują się nie zbadane i nie zaakceptowane materiały, wykonawca wykonuje na własne ryzyko, licząc się z jego nie przyjęciem i niezapłaceniem. 2.5.Przechowywanie i składowanie materiałów i urządzeń Wykonawca zapewnia, aby tymczasowo składowane materiały i urządzenia, do czasu gdy będą one potrzebne do robót, były zabezpieczone przed zanieczyszczeniem, zachowały swoją jakość i właściwość do robót i były dostępne do kontroli przez zarządzającego realizacją umowy. Miejsca czasowego składowania będą zlokalizowane w obrębie placu budowy w miejscach uzgodnionych z zarządzającym realizacją umowy lub poza terenem budowy w miejscach zorganizowanych przez wykonawcę. 3. SPRZĘT Wykonawca jest zobowiązany do uŝywania jedynie takiego sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych robót i środowisko. Sprzęt uŝywany do robót powinien być zgodny z ofertą Wykonawcy i powinien odpowiadać pod względem typów i ilości wskazaniom zawartym w szczegółowych specyfikacjach technicznych. Liczba i wydajność sprzętu będzie gwarantować przeprowadzenie robót, zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji technicznej w terminie przewidzianym umową. Sprzęt będący własnością wykonawcy lub wynajęty do wykonania robót ma być utrzymywany w dobrym stanie i gotowości do pracy. Będzie on zgodny z normami ochrony środowiska i przepisami dotyczącymi jego uŝytkowania. Wykonawca dostarczy zarządzającemu realizacją umowy kopie dokumentów potwierdzających 5

7 dopuszczenie sprzętu do uŝytkowania, tam gdzie jest to wymagane przepisami. JeŜeli szczegółowe specyfikacje techniczne przewidują moŝliwość wariantowego uŝycia sprzętu przy wykonywanych robotach, wykonawca powiadomi zarządzającego realizacją umowy o swoim zamiarze wyboru i uzyska jego akceptację przed uŝyciem sprzętu. Wybrany sprzęt, po akceptacji zarządzającego realizacją umowy, nie moŝe być później zmieniany bez jego zgody. Jakikolwiek sprzęt, maszyny, urządzenia i narzędzia niegwarantujące zachowania warunków umowy, zostaną przez zarządzającego realizacją umowy zdyskwalifikowane i niedopuszczone do robót. 4. TRANSPORT Wykonawca stosować się będzie do ustawowych ograniczeń obciąŝenia na oś przy transporcie materiałów/sprzętu na i z terenu robót. Uzyska on wszelkie niezbędne zezwolenia od władz co do przewozu nietypowych ładunków i w sposób ciągły będzie o kaŝdym takim przewozie powiadamiał zarządzającego realizacją umowy.. Wykonawca jest zobowiązany do stosowanie jedynie takich środków transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych robót i właściwości przewoŝonych materiałów. Liczba środków transportu będzie zapewniać prowadzenie robót zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji technicznej i wskazaniach zarządzającego realizacją umowy, w terminie przewidzianym umową. Wykonawca będzie usuwać na bieŝąco, na własny koszt, wszelkie zanieczyszczenia spowodowane jego pojazdami na drogach publicznych oraz dojazdach do terenu budowy. 5. PROWADZENIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady prowadzenia robót Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie robót zgodnie z umową i ścisłe przestrzeganie harmonogramu robót oraz za jakość zastosowanych materiałów i wykonywanych Robót, za ich zgodność z wymaganiami specyfikacji technicznych i programu zapewnienia jakości, projektu organizacji robót oraz poleceniami zarządzającego realizacją umowy. Następstwa jakiegokolwiek błędu spowodowanego przez wykonawcę w wyznaczeniu robót, jeśli wymagać tego będzie zarządzający realizacją umowy, zostaną poprawione przez wykonawcę na własny koszt.. Decyzje zarządzającego realizacją umowy dotyczące akceptacji lub odrzucenia materiałów i elementów robót będą oparte na wymaganiach sformułowanych w umowie i szczegółowych specyfikacjach technicznych, a takŝe w normach i wytycznych wykonania i odbioru robót. Przy podejmowaniu decyzji zarządzający realizacją umowy uwzględnia wyniki badań materiałów i jakości robót, doświadczenia z przeszłości, wyniki badań naukowych oraz inne czynniki wpływające na rozwaŝana kwestię. Polecenia zarządzającego realizacja umowy będą wykonywane nie później niŝ w czasie przez niego wyznaczonym, po ich otrzymaniu przez wykonawcę, pod groźba wstrzymania robót. Skutki finansowe z tego tytułu poniesie wykonawca Teren budowy Charakterystyka terenu budowy Teren budowy obejmuje teren Przedszkola przy ul. Andersena 7 w Warszawie Przekazanie terenu budowy Zamawiający protokolarnie przekazuje wykonawcy teren budowy w czasie i na warunkach określonych w ogólnych warunkach umowy. W czasie przekazania terenu zamawiający przekazuje wykonawcy: 1). Dokumentacje techniczną określoną w p Ochrona i utrzymanie terenu budowy Wykonawca będzie odpowiedzialny za ochronę placu budowy oraz wszystkich materiałów i elementów wyposaŝenia uŝytych do realizacji robót od chwili rozpoczęcia do ostatecznego odbioru robót. Przez cały ten okres urządzenia lub ich elementy będą utrzymane w sposób satysfakcjonujący zarządzającego realizacją umowy. MoŜe on wstrzymać realizację robót, jeśli w jakimkolwiek czasie wykonawca zaniedbuje swoje obowiązki konserwacyjne. Koszt zabezpieczenia terenu budowy nie podlega odrębnej zapłacie i przyjmuje się, Ŝe jest włączony w cenę umowną. Przed rozpoczęciem robót wykonawca poda ten fakt do wiadomości zainteresowanych uŝytkowników terenu w sposób ustalony z zarządzającym realizacją umowy. Tablice podające informacje o zawartej umowie zgodnie z rozporządzeniem z 15 grudnia 1995wydanym przez Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. 6

8 Ochrona własności i urządzeń Wykonawca odpowiada za ochronę instalacji na powierzchni ziemi i za urządzenia podziemne, takie jak rurociągi, kable itp. oraz uzyska od odpowiednich władz będących właścicielami tych urządzeń potwierdzenie informacji dostarczonych mu przez Zamawiającego w ramach planu ich lokalizacji. Wykonawca zapewni właściwe oznaczenie i zabezpieczenie przed uszkodzeniem tych instalacji i urządzeń w czasie trwania budowy Ochrona środowiska w trakcie realizacji robót Wykonawca ma obowiązek znać i stosować w czasie prowadzenia robót wszelkie przepisy dotyczące ochrony środowiska naturalnego. W okresie trwania budowy i wykańczania robót wykonawca będzie podejmować wszelkie uzasadnione kroki mające na celu stosowanie się do przepisów i norm dotyczących ochrony środowiska na terenie i wokół terenu budowy oraz będzie unikać uszkodzeń lub uciąŝliwości dla osób lub własności społecznej i innych, a wynikających ze skaŝenia, hałasu lub innych przyczyn powstałych w następstwie jego sposobu działania Zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia Podczas realizacji robót wykonawca będzie przestrzegać przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W szczególności wykonawca ma obowiązek zadbać, aby personel nie wykonywał pracy w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia oraz nie spełniających odpowiednich wymagań sanitarnych. Wykonawca zapewni i będzie utrzymywał wszelkie urządzenia zabezpieczające, socjalne oraz sprzęt i odpowiednią odzieŝ dla ochrony Ŝycia i zdrowia osób zatrudnionych na budowie oraz dla zapewnienia bezpieczeństwa publicznego. Uznaje się, Ŝe wszelkie koszty związane z wypełnieniem wymagań określonych powyŝej nie podlegają odrębnej zapłacie i są uwzględnione w cenie umowy. Wykonawca będzie przestrzegać przepisów ochrony przeciwpoŝarowej. Wykonawca będzie utrzymywać sprawny sprzęt przeciwpoŝarowy, wymagany przez odpowiednie przepisy, na terenie baz produkcyjnych, w pomieszczeniach biurowych, mieszkalnych i magazynach oraz w maszynach i pojazdach. Materiały łatwopalne będą składowane w sposób zgodny z odpowiednimi przepisami i zabezpieczone przed dostępem osób trzecich. Wykonawca będzie odpowiedzialny za wszelkie straty spowodowane poŝarem wywołanym jako rezultat realizacji robót albo przez personel wykonawcy. Materiały, które w sposób trwały są szkodliwe dla otoczenia, nie będą dopuszczone do uŝycia. Nie dopuszcza się uŝycia materiałów wywołujących szkodliwe promieniowanie o stęŝeniu większym od dopuszczalnego, określonego odpowiednimi przepisami. Wszelkie materiały odpadowe uŝyte do robót będą miały świadectwa dopuszczenia, wydane przez uprawnioną jednostkę, jednoznacznie określające brak szkodliwego oddziaływania tych materiałów na środowisko. Materiały, które są szkodliwe dla otoczenia tylko w czasie robót, a po zakończeniu robót ich szkodliwość zanika (np. materiały pylaste) mogą być uŝyte pod warunkiem przestrzegania wymagań technologicznych wbudowania. JeŜeli wymagają tego odpowiednie przepisy zamawiający powinien otrzymać zgodę na uŝycie tych materiałów od właściwych organów administracji państwowej Projekt organizacji robót wraz z towarzyszącymi dokumentami Przygotowanie dokumentów wchodzących w skład projektu organizacji robót Zgodnie z umową, w ramach prac przygotowawczych, przed przystąpieniem do wykonania zasadniczych robót, wykonawca jest zobowiązany do opracowania i przekazania zarządzającemu realizacja umowy do akceptacji następujących dokumentów: 1) projekt organizacji robót, 2) szczegółowy harmonogram robót i finansowania, 3) plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, 4) program zapewnienia jakości Projekt organizacji robót Opracowany przez wykonawcę projekt organizacji robót musi być dostosowany do charakteru i zakresu przewidywanych do wykonania robót. Ma on zapewnić zaplanowany sposób realizacji robót, w oparciu o zasoby techniczne, ludzkie i organizacyjne, które zapewnią realizację robót zgodnie ze specyfikacjami technicznymi i instrukcjami zarządzającego realizacja umowy oraz harmonogramem robót. Powinien zawierać: v Organizację wykonania robót, w tym terminy i sposób prowadzenia robót, v Projekt zagospodarowania zaplecza wykonawcy, v Wykaz zespołów roboczych, ich kwalifikacje i przygotowanie praktyczne, v Wykaz osób odpowiedzialnych za jakość i terminowość wykonania poszczególnych elementów robót. 7

9 Szczegółowy harmonogram robót i finansowania Szczegółowy harmonogram robót i finansowania musi uwzględniać uwarunkowania wynikające z ustaleń zawartych w umowie. MoŜliwości przerobowe wykonawcy w dziedzinie robót budowlanych i montaŝowych, kolejność robót oraz sposoby realizacji winny zapewnić wykonanie robót w terminie określonym w umowie. Wykonawca przedstawi zarządzającemu realizacją umowy do zatwierdzenia szczegółowy harmonogram robót i płatności, opracowany zgodnie z wymaganiami warunków umowy Program zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia W trakcie realizacji robót wykonawca będzie stosował się do wszystkich obowiązujących przepisów i wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. W tym celu, w ramach prac przygotowawczych do realizacji robót, zgodnie z wymogami ustawy Prawo budowlane jest zobowiązany opracować i przedstawić do akceptacji zarządzającemu realizacją umowy program zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Na jego podstawie musi zapewnić, Ŝeby personalnie pracował w warunkach, które są niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia i nie spełniają odpowiednich wymagań sanitarnych Program zapewnienia jakości Wykonawca jest w pełni odpowiedzialny za jakość robót Dokumenty budowy Dziennik budowy Dziennik budowy jest wymaganym dokumentem urzędowym obowiązującym Zamawiającego i Wykonawcę w okresie od przekazania wykonawcy terenu budowy do końca okresu gwarancyjnego. Prowadzenie dziennika budowy zgodnie z 45 ustawy Prawo budowlane spoczywa na kierowniku budowy. Zapisy w dzienniku budowy będą dokonywane na bieŝąco i będą dotyczyć przebiegu robót, stanu bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz technicznej strony budowy. Zapisy będą czytelne, dokonane trwałą techniką, w porządku chronologicznym, bezpośrednio jeden pod drugim, bez przerw. Załączone do dziennika budowy protokoły i inne dokumenty będą oznaczone kolejnym numerem załącznika i opatrzone datą i podpisem Wykonawcy i Inspektora nadzoru. Do dziennika budowy naleŝy wpisywać w szczególności: datę przekazania Wykonawcy terenu budowy, datę przekazania przez Zamawiającego dokumentacji projektowej, - uzgodnienie przez Inspektora nadzoru programu zapewnienia jakości i harmonogramów robót, terminy rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych elementów robót, przebieg robót, trudności i przeszkody w ich prowadzeniu, okresy i przyczyny przerw w robotach, uwagi i polecenia Inspektora nadzoru, daty zarządzenia wstrzymania robót, z podaniem powodu, zgłoszenia i daty odbiorów robót zanikających i ulegających zakryciu, częściowych i ostatecznych odbiorów robót, wyjaśnienia, uwagi i propozycje Wykonawcy, stan pogody i temperaturę powietrza w okresie wykonywania robót podlegających ograniczeniom lub wymaganiom w związku z warunkami klimatycznymi, zgodność rzeczywistych warunków geotechnicznych z ich opisem w dokumentacji projektowej, dane dotyczące czynności geodezyjnych (pomiarowych) dokonywanych przed i w trakcie wykonywania robót, dane dotyczące sposobu wykonywania zabezpieczenia robót, dane dotyczące jakości materiałów, pobierania próbek oraz wyniki przeprowadzonych badań z podaniem kto je przeprowadzał, wyniki prób poszczególnych elementów budowli z podaniem kto je przeprowadzał, inne istotne informacje o przebiegu robót. Propozycje, uwagi i wyjaśnienia Wykonawcy, wpisane do dziennika budowy będą przedłoŝone Inspektorowi nadzoru do ustosunkowania się. Decyzje Inspektora nadzoru wpisane do dziennika budowy Wykonawca podpisuje z zaznaczeniem ich przyjęcia lub zajęciem stanowiska. Wpis projektanta do dziennika budowy obliguje Inspektora nadzoru do ustosunkowania się. Projektant nie jest jednak stroną umowy i nie ma uprawnień do wydawania poleceń Wykonawcy robót. 8

10 Inne istotne dokumenty budowy Oprócz p dokumenty budowy zawierają teŝ: a) dokumenty wchodzące w skład umowy; b) protokoły przekazania placu budowy wykonawcy; c) umowy cywilno prawne z osobami trzecimi i inne umowy i porozumienia cywilno prawne; d) instrukcje zarządzającego realizacją umowy oraz sprawozdania ze spotkań i narad na budowie; e) protokoły odbioru robót; f) opinie ekspertów i konsultantów; g) korespondencja dotycząca budowy Przechowywanie dokumentów budowy Dokumenty budowy będą przechowywanie na terenie budowy w miejscu odpowiednio zabezpieczonym. Zaginięcie któregokolwiek z dokumentów budowy spowoduje jego natychmiastowe odtworzenie w formie przewidzianej prawem. Wszelkie dokumenty budowy będą zawsze dostępne dla zarządzającego realizacją umowy oraz upowaŝnionych przedstawicieli zamawiającego w dowolnym czasie i na kaŝde Ŝądanie Dokumenty przygotowywane przez Wykonawcę w trakcie trwania budowy Informacje ogólne W trakcie trwania budowy i przed zakończeniem robót wykonawca jest zobowiązany do dostarczenia na polecenie zarządzającego realizacją umowy następujących dokumentów:.rysunki robocze.aktualizacja harmonogramu robót i finansowania.dokumentacja powykonawcza 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Zasady kontroli jakości robót Celem kontroli robót będzie takie sterowanie ich przygotowaniem i wykonaniem, aby osiągnąć załoŝoną jakość robót. Wykonawca jest odpowiedzialny za pełna kontrolę robót i jakości materiałów. Wykonawca zapewni odpowiedni system kontroli, włączając personel, laboratorium, sprzęt, zaopatrzenie i wszystkie urządzenia niezbędne do pobierania próbek i badań materiałów oraz robót. Przed zatwierdzeniem systemu kontroli Inspektor zarządzający realizacją umowy moŝe zaŝądać od wykonawcy przeprowadzenia badań w celu zademonstrowania, Ŝe poziom ich wykonywania jest zadowalający. Wykonawca będzie przeprowadzać pomiary i badania materiałów oraz robót z częstotliwością zapewniającą stwierdzenie, Ŝe roboty wykonano zgodnie z wymaganiami zawartymi w dokumentacji techniczne. Minimalne wymagania, co do zakresu badań i ich częstotliwość są określone w szczegółowych specyfikacjach technicznych, normach i wytycznych. W przypadku, gdy nie zostały one tam określone, zarządzający realizacją umowy ustali jaki zakres kontroli jest konieczny, aby zapewnić wykonanie robót zgodnie z umową. Wykonawca dostarczy zarządzającemu realizacją umowy świadectwa, Ŝe wszystkie stosowane urządzenia i sprzęt badawczy posiadają waŝną legalizację, zostały prawidłowo wykalibrowane i odpowiadają wymaganiom norm określających procedury badań. Zarządzający realizacją umowy będzie mieć nieograniczony dostęp do pomieszczeń laboratoryjnych, w celu ich inspekcji. Zarządzający realizacją umowy będzie przekazywać wykonawcy pisemne informacje o jakichkolwiek niedociągnięciach dotyczących urządzeń laboratoryjnych, sprzętu, zaopatrzenia laboratorium, pracy personelu lub metod badawczych. JeŜeli niedociągnięcia te będą tak powaŝne, Ŝe mogą wpłynąć ujemnie na wyniki badań, zarządzający realizacją umowy natychmiast wstrzyma uŝycie do robót badanych materiałów i dopuści je do uŝycia dopiero wtedy, gdy niedociągnięcia w pracy laboratorium wykonawcy zostaną usunięte i stwierdzona zostanie odpowiednia jakość tych materiałów. Wszystkie koszty związane z organizowaniem i prowadzeniem badań materiałów ponosi wykonawca Pobieranie próbek Próbki będą pobierane losowo. Zaleca się stosowanie statystycznych metod pobierania próbek, opartych na zasadzie, Ŝe wszystkie jednostkowe elementy produkcji mogą być z jednakowym prawdopodobieństwem wytypowane do badań. 9

11 Zarządzający realizacją umowy będzie mieć zapewnioną moŝliwość udziału w pobieraniu próbek. Na jego zlecenie wykonawca będzie przeprowadzać dodatkowe badania tych materiałów, które budzą wątpliwości co do jakości, o ile kwestionowane materiały nie zostaną przez wykonawcę usunięte lub ulepszone z własnej woli. Koszty tych dodatkowych badań pokrywa wykonawca tylko w przypadku stwierdzenia usterek; w przeciwnym przypadku koszty te pokrywa zamawiający. 6.3.Badania i pomiary Wszystkie badania i pomiary będą przeprowadzone zgodnie z wymaganiami norm. W przypadku, gdy normy nie obejmują jakiegokolwiek badania wymaganego w szczegółowych specyfikacjach technicznych, stosować moŝna wytyczne krajowe, albo inne procedury, zaakceptowane przez zarządzającego realizacją umowy. Przed przystąpieniem do pomiarów lub badań, wykonawca powiadomi zarządzającego realizacją umowy o rodzaju, miejscu i terminie pomiaru lub badania. Po wykonaniu pomiaru lub badania, wykonawca przedstawi na piśmie ich wyniki do akceptacji zarządzającego realizacją umowy. Wykonawca będzie przekazywać zarządzającemu realizacją umowy kopie raportów z wynikami badań jak najszybciej. Wszystkie koszty związane z organizowaniem i prowadzeniem badań materiałów ponosi wykonawca 7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT Nie dotyczy. 8. OPIS SPOSOBU ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 8.1 Rodzaje odbiorów robót. Roboty podlegają następującym odbiorom: - odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu. - odbiór częściowy. - odbiór ostateczny końcowy. - odbiór pogwarancyjny. 8.2 Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu polega na finalnej ocenie jakości wykonywanych robót oraz ilości tych robót, które w dalszym procesie realizacji ulegną zakryciu. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu będzie dokonany w czasie umoŝliwiającym wykonanie ewentualnych korekt i poprawek bez hamowania ogólnego postępu robót. Odbioru tego dokonuje Inspektor nadzoru. Gotowość danej części robót do odbioru zgłasza wykonawca wpisem do dziennika budowy i jednoczesnym powiadomieniem Inspektora nadzoru. Odbiór będzie przeprowadzony niezwłocznie, nie później jednak niŝ w ciągu 3 dni od daty zgłoszenia wpisem do dziennika budowy i powiadomienia o tym fakcie Inspektora nadzoru. Jakość i ilość robót ulegających zakryciu ocenia Inspektor nadzoru na podstawie dokumentów zawierających komplet wyników badań laboratoryjnych i w oparciu o przeprowadzone pomiary, w konfrontacji z dokumentacją projektową. Specyfikacją Techniczną i uprzednimi ustaleniami. 8.3 Odbiór częściowy. Odbiór częściowy polega na ocenie ilości i jakości wykonanych czyści robót. Odbioru częściowego robót dokonuje się dla zakresu robót określonego w dokumentach umownych wg zasad jak przy odbiorze ostatecznym robót. Odbioru robót dokonuje Inspektor nadzoru. 8.4 Odbiór ostateczny (końcowy). Zasady odbioru ostatecznego robót. Odbiór ostateczny polega na finalnej ocenie rzeczywistego wykonania robót w odniesieniu do zakresu (ilości) oraz jakości. Całkowite zakończenie robot oraz gotowość do odbioru ostatecznego będzie stwierdzona przez Wykonawcę wpisem do dziennika budowy. Odbiór ostateczny robót nastąpi w terminie ustalonym w dokumentach umowy, licząc od dnia potwierdzenia przez Inspektora nadzoru zakończenia robót i przyjęcia dokumentów, o których mowa w punkcie Odbioru ostatecznego robót dokona komisja wyznaczona przez Zamawiającego w obecności Inspektora nadzoru i Wykonawcy. Komisja odbierająca roboty dokona ich oceny jakościowej na podstawie przedłoŝonych dokumentów, wyników badań i pomiarów, ocenie wizualnej oraz zgodności wykonania robót 10

12 z dokumentacją projektową i Specyfikacją Techniczną. W toku odbioru ostatecznego robót, komisja zapozna się z realizacją ustaleń przyjętych w trakcie odbiorów robót zanikających i ulegających zakryciu oraz odbiorów częściowych, zwłaszcza w zakresie wykonania robót uzupełniających i robót poprawkowych. W przypadkach nie wykonania wyznaczonych robót poprawkowych lub robót uzupełniających w poszczególnych elementach konstrukcyjnych i wykończeniowych, komisja przerwie swoje czynności i ustali nowy termin odbioru ostatecznego. W przypadku stwierdzenia przez komisję, Ŝe jakość wykonywanych robót w poszczególnych asortymentach nieznacznie odbiega od wymaganej dokumentacją projektową i Specyfikacją Techniczną z uwzględnieniem tolerancji i me ma większego wpływu na cechy eksploatacyjne obiektu, komisja oceni pomniejszoną wartość wykonywanych robót w stosunku do wymagań przyjętych w dokumentach umowy. Dokumenty do odbioru ostatecznego (końcowego). Podstawowym dokumentem jest protokół odbioru ostatecznego robót, sporządzony wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Do odbioru ostatecznego Wykonawca jest zobowiązany przygotować następujące dokumenty: dokumentację powykonawcza, tj. dokumentację budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi, recepty i ustalenia technologiczne, dzienniki budowy i ksiąŝki obmiarów (oryginały), wyniki pomiarów kontrolnych oraz badań i oznaczeń laboratoryjnych, zgodne z Specyfikacją Techniczną i programem zapewnienia jakości (PZJ), deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności wbudowanych materiałów, certyfikaty na znak bezpieczeństwa zgodnie z Specyfikacją Techniczną i programem zabezpieczenia jakości (PZJ), rysunki (dokumentacje) na wykonanie robót towarzyszących (np, na przełoŝenie lini telefonicznej, energetycznej, gazowej, oświetlenia itp.) oraz protokoły odbioru i przekazania tych robót właścicielom urządzeń, geodezyjną inwentaryzację powykonawczą robót i sieci uzbrojenia terenu, kopię mapy zasadniczej powstałej w wyniku geodezyjnej inwentaryzacja powykonawczej. W przypadku, gdy wg komisji, roboty pod względem przygotowania dokumentacyjnego nie będą gotowe do odbioru ostatecznego, komisja w porozumieniu z Wykonawcą wyznaczy ponowny termin odbioru ostatecznego robót. Wszystkie zarządzone przez komisją roboty poprawkowe lub uzupełniające będą zestawione wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Termin wykonania robót poprawkowych i robót uzupełniających wyznaczy komisja i stwierdzi ich wykonanie. 8.5 Odbiór pogwarancyjny. Odbiór pogwarancyjny polega na ocenie wykonanych robót związanych z usunięciem wad, które ujawnią się w okresie gwarancyjnym i rękojmi. Odbiór pogwarancyjny będzie dokonany na podstawie oceny wizualnej obiektu z uwzględnieniem zasad opisanych w punkcie 8.4.,,Odbiór ostateczny". 9. PODSTAWY PŁATNOŚCI Zasady płatności za wykonanie robót określa umowa między Inwestorem a Wykonawcą PRZEPISY ZWIĄZANE Wykonawca jest zobowiązany znać wszystkie przepisy prawne wydawane zarówno przez władze państwowe jak i lokalne oraz inne regulacje prawne i wytyczne, które są w jakikolwiek sposób związane z prowadzonymi robotami i będzie w pełni odpowiedzialny za przestrzeganie tych reguł i wytycznych w trakcie realizacji robót. NajwaŜniejsze z nich to: Ustawy Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (jednolity tekst Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz z późn. zm.). Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr 19, poz. 177). Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyborach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881). Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpoŝarowej (jednolity tekst Dz. U. z 11

13 2002 r. Nr 147, poz. 1229). Ustawa z dnia 21 grudnia r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz z późn. zm.). Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.). Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (jednolity tekst Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2086). -Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz.U. Nr80/2003) wraz z późniejszymi zmianami -Ustawa o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U. Nr 109/2000 poz.1157) -Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne z dnia r. (Dz.U. Nr 30/1989 poz, 163) wraz z późniejszymi zmianami -Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia r. w sprawie dopuszczenia do stosowania w budownictwie nowych materiałów oraz nowych metod wykonywania robót budowlanych (Dz.U. Nr 10/1995, poz. 48) Rozporządzenia Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 grudnia 2002 r. w sprawie systemów oceny zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu ich oznaczania znakowaniem CE(Dz. U. Nr 209, poz. 1779). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 grudnia 2002 r. w sprawie określenia polskich jednostek organizacyjnych upowaŝnionych do wydawania europejskich aprobat technicznych, zakresu i formy aprobat oraz trybu ich udzielania, uchylania lub zmiany (Dz. U. Nr 209, poz. 1780). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 169, poz. 1650). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 401). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 120, poz. 1126). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-uŝytkowego (Dz. U. Nr 202, poz. 2072). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowania wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. Nr 198, poz. 2041). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 sierpnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dziennika budowy, montaŝu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zamawiającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 198, poz. 2042). -Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia r. w sprawie dopuszczenia do stosowania w budownictwie nowych materiałów oraz nowych metod wykonywania robót budowlanych (Dz.U. Nr 10/1995, poz. 48) Inne dokumenty i instrukcje Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montaŝowych, (tom I, II, III, IV, V) Arkady, Warszawa Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa Normy i normatywy Wszystkie roboty naleŝy wykonywać zgodnie z obowiązującymi w Polsce normami i normatywami. Wszystkie najwaŝniejsze przepisy i normy dotyczące danego asortymentu robót są wyszczególnione 12

14 w p.10 kaŝdej szczegółowej specyfikacji technicznej. Wykonawca będzie przestrzegał praw autorskich i patentowych. Będzie w pełni odpowiedzialny za spełnienie wszystkich wymagań prawnych w odniesieniu do uŝywanych opatentowanych urządzeń lub metod. Będzie informował zarządzającego realizacją umowy o swoich działaniach w tym zakresie, przedstawiając kopie atestów i innych wymaganych świadectw. 13

15 14 SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA SST-S-1 KOD CPV INSTALACJA CENTRALNEGO OGRZEWANIA 1. PRZEDMIOT I ZAKRES STOSOWANIA SPECYFIKACJI 1.1. Przedmiot specyfikacji Przedmiotem niniejszej Szczegółowej Specyfikacji Technicznej (SST) są wymagania techniczne dotyczące wykonania i odbioru robót w zakresie wymiany instalacji centralnego ogrzewania wraz z zasileniem nagrzewnicy wentylacyjnej wykonywanej w ramach remontu i modernizacji budynku Przedszkola przy ulicy Andersena 7 w Warszawie Zakres stosowania specyfikacji Niniejsza specyfikacja będzie stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie 1.1. Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót instalacyjnych sanitarnych związanych z wykonaniem i odbiorem robót w zakresie wymiany instalacji centralnego ogrzewania. Obejmują prace związane z dostawą materiałów, wykonawstwem i wykończeniem robót Zakres robót objętych specyfikacją Roboty, których dotyczy specyfikacja, obejmują wszystkie czynności umoŝliwiające i mające na celu wykonanie nowej, zmodernizowanej instalacji w centralnego ogrzewania po uprzednim zdemontowaniu starej instalacji i grzejników DemontaŜ istniejącej instalacji 1. DemontaŜ rurociągów stalowych o połączeniach spawanych fi 10 mm-80 mm na ścianie 2. DemontaŜ zaworów grzejnikowych fi mm 3. DemontaŜ zaworów przelotowych fi mm 4. DemontaŜ grzejników Ŝeliwnych członowych 5. DemontaŜ grzejników z rur stalowych oŝebrowanych dwurzędowych 6. DemontaŜ naczynia wzbiorczego otwartego o pojemności całkowitej do 100 dm3 7. DemontaŜ rozdzielacza z rur stalowych do urządzeń i instalacji c.o. o śr. do 100 mm 8. DemontaŜ izolacji z wełny mineralnej rurociągów 9. DemontaŜ płaszcza gipsowo-klejowego o grub.10 mm rurociągów 10. Przebicie otworów w ścianach, stropach dla przewodów instalacyjnych 11. Wykucie bruzd pionowych 1/4x1/2 ceg. w ścianach z cegieł na zaprawie cementowo wapiennej 12. Usunięcie gruzu, materiałów pochodzących z rozbiórek poza teren budowy wywiezienie środkami transportowymi na miejsce składowania materiałów odpadowych (odległość transportu określa wykonawca robót) Instalacja centralnego ogrzewania 1. Rurociągi w instalacjach c.o. stalowe o śr. nominalnej 50 mm o połączeniach spawanych na ścianach w budynkach 2. Rurociągi w instalacjach c.o. z tworzyw sztucznych o śr.zewnętrznej 20 mm 63 mm o połączeniach zgrzewanych na ścianach w budynkach 3. Punkty stałe w rurociągach z tworzyw sztucznych o śr. zewnętrznej 20 mm 63mm 4. Zawory przelotowe instalacji z rur z tworzyw sztucznych o śr. nominalnej 15 mm 20 mm: zawory spustowe 5. Zawory przelotowe instalacji c.o. z rur z tworzyw sztucznych o śr. nominalnej 15 mm 50 mm 6. Zawory regulacyjne o śr. nominalnej 15 mm 40mm 7. Zawory grzejnikowe o śr. nominalnej 15mm 8. Dwuzłączki o śr. nominalnej 15 mm 50 mm 9. Głowice termostatyczne 10. Zawory odpowietrzające automatyczne o śr. 15 mm 11. Rozszerzenia pionów z tworzyw sztucznych o śr. zewn.32 mm 12. Grzejniki stalowe łazienkowe o wysokości do 1800 mm 13. Grzejniki stalowe jednopłytowe o wys mm i dług. do 1600 mm 14. Grzejniki stalowe dwupłytowe o wys mm i dług. do 1600 mm 15. Grzejniki stalowe dwupłytowe o wys mm i dług. do 3000 mm 16. Grzejniki stalowe trzypłytowe o wys mm i dług. do 3000 mm 17. Grzejniki stalowe trzypłytowe o wys mm i dług. do 1600 mm

16 18. Rury przyłączne z tworzyw sztucznych o śr. zewn. 20 mm do grzejników 19. Rozdzielacze instalacji c.o. z rur o śr. nominalnej do 100 mm 20. Termometry montowane wraz z wykonaniem tulei 21. Manometry montowane wraz z wykonaniem tulei 22. Próby szczelności instalacji c.o. z rur z tworzyw sztucznych 23. Trzykrotne płukanie instalacji Roboty izolacyjne i antykorozyjne 1. Dwukrotne malowanie farbą olejną lub ftalową rur stalowych i blaszanych o śr. do 50 mm 2. Jednowarstwowa izolacja o gr. 25 mm otulinami PU rurociągów 1.4. Określenia podstawowe Określenia podstawowe uŝyte w niniejszej SST są zgodne z obowiązującymi Polskimi Normami i Ogólną Specyfikacją Techniczną p Instalacja ogrzewcza wodna Instalację ogrzewczą wodną stanowi układ połączonych przewodów napełnionych wodą instalacyjną, wraz z armaturą, pompami obiegowymi i innymi urządzeniami (w tym grzejnikami, wymiennikami do przygotowania wody ciepłej, nagrzewnicami wentylacyjnymi itp.), oddzielony zaworami od źródła ciepła. W szczególnej sytuacji, instalacja ogrzewcza moŝe składać się z części wewnętrznej i części zewnętrznej instalacji Źródło ciepła Kotłownia, węzeł ciepłowniczy (indywidualny lub grupowy), układ z pompą ciepła, układ z kolektorami słonecznymi, działające samodzielnie lub w zaprogramowanej współpracy Ciśnienie robocze instalacji Obliczeniowe (projektowe) ciśnienie pracy instalacji (podczas krąŝenia czynnika grzejnego) przewidziane w dokumentacji projektowej, które dla zachowania zakładanej trwałości instalacji nie moŝe być przekroczone w Ŝadnym jej punkcie Maksymalne ciśnienie robocze instalacji, prmax Maksymalne ciśnienie, przy którym instalacja moŝe być uŝytkowana w normalnych warunkach pracy. Obliczeniowe (projektowe) ciśnienie pracy instalacji (podczas krąŝenia czynnika grzejnego) przewidziane w dokumentacji projektowej, które dla zachowania zakładanej trwałości instalacji nie moŝe myć przekroczone w Ŝadnym punkcie Ciśnienie dopuszczalne instalacji NajwyŜsza wartość ciśnienia statycznego czynnika grzejnego (przy braku jego krąŝenia) w najniŝszym punkcie instalacji Ciśnienie próbne, PPR Ciśnienie w najniŝszym punkcie instalacji, przy którym dokonywane jest badanie jej szczelności Ciśnienie nominalne, PN Ciśnienie czynnika w instalacji w warunkach standardowej pracy przy jej najwyŝszej sprawności (dotyczy rurociągów, armatury i urządzeń wielkość określana przez producenta). Składa się ono z liter PN, po których następuje bezwymiarowa liczba. Ciśnienie charakteryzujące wymiary i wytrzymałość elementu instalacji w temperaturze odniesienia równej 20 0C Próba szczelności instalacji Określona procedura mająca na celu stwierdzenie, czy instalacja spełnia wymagania dotyczące jej szczelności (np. poprzez utrzymanie przez określony czas, w całej instalacji lub jej części, ciśnienia powietrza lub gazu obojętnego, wyŝszego lub równego ciśnieniu roboczemu) Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące zasad prowadzenia robót podano w Ogólnej Specyfikacji Technicznej p.2. Niniejsza specyfikacja obejmuje całość robót związanych z wykonaniem wymiany instalacji centralnego ogrzewania. Wykonawca jest odpowiedzialny za jakość wykonania tych robót oraz ich zgodność z umową, dokumentacją projektową, pozostałymi SST i poleceniami zarządzającego realizacją umowy. Wprowadzenie jakichkolwiek odstępstw od tych dokumentów wymaga akceptacji zarządzającego realizacją umowy. Wykonawca jest odpowiedzialny za realizację robót zgodnie z dokumentacją projektową, specyfikacją techniczną, poleceniami nadzoru autorskiego i inwestorskiego oraz zgodnie z art. 5, 22, 23 i 28 ustawy Prawo budowlane, Warunkami Technicznymi Wykonania i Odbioru Rurociągów z Tworzyw Sztucznych wydanymi przez Polską Korporację Techniki Sanitarnej, Grzewczej, Gazowej i Klimatyzacji w 1996 roku oraz Warunkami Technicznymi Wykonania i Odbioru Robót Budowlano-MontaŜowych tom II Instalacje sanitarne i przemysłowe wydane 15

17 przez Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa (opracowanie Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Techniki Instalacyjnej INSTAL w Warszawie), instrukcjami montaŝu producentów armatury, grzejników oraz instrukcją producenta rur i kształtek. Odstępstwa od projektu mogą dotyczyć jedynie dostosowania instalacji ogrzewania do wprowadzonych zmian konstrukcyjno-budowlanych, lub zastąpienia zaprojektowanych materiałów - w przypadku niemoŝliwości ich uzyskania - przez inne materiały lub elementy o zbliŝonych charakterystykach i trwałości. Wszelkie zmiany i odstępstwa od zatwierdzonej dokumentacji technicznej nie mogą powodować obniŝenia wartości funkcjonalnych i uŝytkowych instalacji, a jeŝeli dotyczą zamiany materiałów i elementów określonych w dokumentacji technicznej na inne, nie mogą powodować zmniejszenia trwałości eksploatacyjnej Dokumentacja, którą naleŝy przedstawić w trakcie budowy Dokumentacja przedstawiana przez wykonawcę w trakcie budowy musi być zgodna z zasadami podanymi w Ogólnej Specyfikacji Technicznej. Dodatkowo wykonawca dostarczać będzie następujące informacje: 1. Rysunki robocze wymagane przez zarządzającego realizacją umowy 2. Aprobaty techniczne, certyfikaty lub deklaracje zgodności świadczące o dopuszczeniu do obrotu i powszechnego lub jednostkowego stosowania uŝytych wyrobów budowlanych, zgodnie z ustawą Prawo Budowlane z r. (Dz. U. z 2000 r. nr 106, poz z późniejszymi zmianami) 3. Zalecenia i instrukcje dostarczane przez producentów, wyszczególnione w dalszej części opracowania. 2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów i ich rodzaju podano w Ogólnej Specyfikacji Technicznej p.4. Do wykonania instalacji centralnego ogrzewania mogą być stosowane wyroby producentów krajowych i zagranicznych. Wszystkie materiały uŝyte do wykonania instalacji muszą posiadać aktualne polskie aprobaty techniczne lub odpowiadać Polskim Normom. Wykonawca uzyska przed zastosowaniem wyrobu akceptację Inspektora Nadzoru. Odbiór techniczny materiałów powinien być dokonywany według wymagań i w sposób określony aktualnymi normami. Przy wykonywaniu robót budowlanych naleŝy stosować wyroby budowlane, które zostały dopuszczone do obrotu i powszechnego lub jednostkowego stosowania w budownictwie. Wyrobami dopuszczonymi do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie są właściwie oznaczone:. wyroby budowlane dla których wydano certyfikat na znak bezpieczeństwa, wykazujący, Ŝe zapewniono zgodność z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych - w odniesieniu do wyrobów podlegających tej certyfikacji. wyroby budowlane dla których dokonano oceny zgodności i wydano certyfikat zgodności lub deklarację zgodności z Polską Normą lub z aprobatą techniczną, mające istotny wpływ na spełnienie co najmniej jednego z wymagań podstawowych - w odniesieniu do wyrobów nie objętych certyfikacją na znak bezpieczeństwa,. wyroby budowlane umieszczone w wykazie wyrobów nie mających istotnego wpływu na spełnianie wymagań podstawowych oraz wyrobów wytwarzanych i stosowanych według tradycyjnie uznanych zasad sztuki budowlanej,. wyroby budowlane oznaczone znakowaniem CE, dla których zgodnie z odrębnymi przepisami dokonano oceny zgodności ze zharmonizowaną normą europejską wprowadzoną do zbioru Polskich Norm, z europejską aprobatą techniczną lub krajową specyfikacją techniczną państwa członkowskiego Unii Europejskiej uznaną przez Komisję Europejską za zgodną z wymaganiami podstawowymi Przewody, grzejniki, armatura Przewody c.o. naleŝy wykonać z rur polipropylenowych stabi rur polipropylenowych z wkładką aluminiową. Łączenie rurociągów przez zgrzewanie. Przewody będą prowadzone po wierzchu ścian, w pomieszczeniach kuchennych w bruzdach. Grzejniki Grzejniki płytowe z połączeniami z boku, wyposaŝone w odpowietrzniki mechaniczne. Kolor grzejników: biały. W pomieszczeniu łazienki w piwnicy - grzejniki łazienkowe w kształcie drabinki. Grzejniki w pomieszczeniach pobytu dzieci z aŝurową obudową. Armatura Zawory odcinające kulowe o połączeniach gwintowanych rozłącznych dla temperatury 120 stopni 16

18 C i ciśnienia 10 barów. Zawory spustowe kulowe o połączeniach gwintowanych dla temperatury 120 stopni C i ciśnienia 10 barów. Zawory regulacyjne na odgałęzieniach (połączenia rozłączne) Zawory termostatyczne - z podwójną regulacją. ( z nastawą wstępną ). Głowice termostatyczne :. typu instytucyjny zabezpieczony przed manipulacją i przed demontaŝem przez osoby niepowołane.. obudowa grzejnika nie moŝe ograniczać swobodnego przepływu powietrza przy głowicy. Regulacja instalacji poprzez ustawienie nastaw grzejnikowych i nastaw zaworów regulacyjnych. Odpowietrzenie instalacji poprzez automatyczne odpowietrzniki montowane na pionach zgodnie z PN 91/B Odpowietrzniki wyposaŝone w zawory stopowe i korki. Osprzęt na rozdzielaczach: Termometry przemysłowe stopni C w tulejach wypełnionych olejem. Manometry 0-6barów,średnica 160mm. Izolacja termiczna: Izolację cieplną naleŝy stosować na przewodach poziomych i pionach w piwnicach. Izolację wykonać przy zastosowaniu otulin ze spienionego poliuretanu, pokrytych z zewnątrz płaszczem z PVC. Grubość izolacji 25mm. Izolacje układać zgodnie z instrukcją montaŝu wydaną przez producenta. Parametry techniczne: współczynnik przewodzenia ciepła.40 gęstość nominalna temperatura pracy klasyfikacja ogniowa 0,035 W/m K 20 kg/m C materiał samogasnący 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w Ogólnej Specyfikacji Technicznej p.5. Wykonawca jest zobowiązany do uŝywania jedynie takiego sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych robót, zarówno w miejscu tych robót, jak teŝ przy wykonywaniu czynności pomocniczych oraz w czasie transportu, załadunku i wyładunku materiałów. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w Ogólnej Specyfikacji Technicznej p Transport i składowanie materiałów Rury Rury w wiązkach muszą być transportowane na samochodach o odpowiedniej długości. Kształtki naleŝy przewozić w odpowiednich pojemnikach. Podczas transportu, przeładunku i magazynowania rur i kształtek naleŝy unikać ich zanieczyszczenia Grzejniki Transport grzejników powinien odbywać się krytymi środkami. Zaleca się transportowanie grzejników na paletach dostosowanych do ich wymiaru. Na kaŝdej palecie powinny być pakowane grzejniki jednego typu i wielkości. Palety z grzejnikami powinny być ustawione i zabezpieczone, aby w czasie ruchu środka transportu nie nastąpiło ich przemieszczanie i uszkodzenie grzejników. Dopuszcza się transportowanie grzejników luzem, ułoŝonych w warstwy, zabezpieczonych przed przemieszczaniem i uszkodzeniem Armatura Dostarczoną na budowę armaturę naleŝy uprzednio sprawdzić na szczelność. Armaturę naleŝy składować w magazynach zamkniętych. Armatura specjalna, jak zawory termostatyczne, powinny być dostarczone w oryginalnych opakowaniach producenta. Armaturę, łączniki i materiały pomocnicze 17

19 naleŝy przechowywać w magazynach lub pomieszczeniach zamkniętych w pojemnikach Izolacja termiczna Materiały przeznaczone do wykonania izolacji cieplnych powinny być przewoŝone krytymi środkami transportu w sposób zabezpieczający je przed zawilgoceniem, zanieczyszczeniem i zniszczeniem. Wyroby i materiały stosowane do wykonywania izolacji cieplnych naleŝy przechowywać w pomieszczeniach krytych i suchych. NaleŜy unikać dłuŝszego działania promieni słonecznych na otuliny z PE, poniewaŝ materiał ten nie jest odporny na promienie ultrafioletowe. Materiały przeznaczone do wykonywania izolacji ciepłochronnej powinny mieć płaszczyzny i krawędzie nie uszkodzone, a odchyłki ich wymiarów w stosunku do nominalnych wymiarów produkcyjnych powinny zawierać się w granicach tolerancji określonej w odpowiednich normach przedmiotowych. Materiały pochodzące z rozbiórki naleŝy przewozić transportem samochodowym na miejsce rozładunku. Stanowią one własność wykonawcy i powinny być sukcesywnie wywoŝone poza teren budowy. Odległość transportu materiałów rozbiórkowych, gruzu określa wykonawca robót. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonywania robót Ogólne wymagania dotyczące wykonania robót podano w Ogólnej Specyfikacji Technicznej p Roboty demontaŝowe DemontaŜ istniejącej instalacji centralnego ogrzewania wykonywany będzie bez odzysku elementów. Przed przystąpieniem do demontaŝu przewodów zaizolowanych naleŝy zdemontować izolację cieplną. Rurociągi stalowe naleŝy pociąć palnikami lub tarczą na odcinki długości pozwalającej na wyniesienie z budynku i transport. Materiały uzyskane z demontaŝu naleŝy posegregować i wywieźć do składnicy złomu lub na miejsce rozładunku. Stanowią one własność wykonawcy i powinny być sukcesywnie wywoŝone poza teren budowy. Odległość transportu materiałów rozbiórkowych określa wykonawca robót. Roboty rozbiórkowe prowadzić z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia r. (Dz.U. Nr 47 poz.401) w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych 5.3. MontaŜ rurociągów Przed układaniem przewodów naleŝy sprawdzić trasę oraz usunąć przeszkody (moŝliwe do wyeliminowania), mogące powodować uszkodzenie przewodów (np. pręty, wystające elementy zaprawy betonowej i muru). Przed zamontowaniem naleŝy sprawdzić, czy elementy przewidziane do zamontowania nie posiadają uszkodzeń mechanicznych oraz czy w przewodach nie ma zanieczyszczeń (ziemia, papiery i inne elementy). Rur pękniętych lub w inny sposób uszkodzonych nie wolno uŝywać. Kolejność wykonywania robót: wyznaczenie miejsca ułoŝenia rur, wykonanie gniazd i osadzenie uchwytów, przecinanie rur, załoŝenie tulei ochronnych, zgrzewanie rur, wykonanie połączeń. Wszystkie przewody stosowane do montaŝu instalacji muszą być nowe i powinny mieć oznaczone średnice. Wykonanie instalacji powinno odbywać się zgodnie z projektem technicznym. Odstępstwa od dokumentacji technicznej mogą dotyczyć tylko dostosowania urządzeń lub tras rurociągów do wprowadzonych zmian konstrukcyjno-budowlanych bądź zastąpienia zaprojektowanych materiałów lub elementów (w przypadku niemoŝności ich uzyskania) przez inne rodzaje materiałów lub elementów o zbliŝonych charakterystykach i wymaganiach technicznych, pod warunkiem, Ŝe w wyniku wprowadzonych zmian nie nastąpi pogorszenie właściwości uŝytkowych i trwałości urządzeń. Odstępstwa te muszą być zaakceptowane przez Inspektora Nadzoru. Przed montaŝem rury naleŝy starannie oczyścić wewnątrz i na stykach oraz sprawdzić czy nieuległy uszkodzeniu podczas transportu lub składowania. Przewody poziome powinny być prowadzone ze spadkiem (5 ) tak, Ŝeby w najniŝszych miejscach załamań przewodów zapewnić moŝliwość odwadniania instalacji, a w najwyŝszych miejscach załamań przewodów moŝliwość odpowietrzania instalacji. Przewody poziome prowadzone przy ścianach, na lub pod stropami itp. powinny spoczywać na 18

20 podporach stałych (w uchwytach) i ruchomych (w uchwytach, na wspornikach, zawieszeniach itp.) usytuowanych w odstępach nie mniejszych niŝ wynika to z wymagań dla materiału, z którego wykonane są rury. Przewody powinny spoczywać na podporach przesuwnych i stałych, usytuowanych w n/w odstępach maksymalnych: Średnica nominalna rury Przewód montowany poziomo i pionowo D m D m D m D m D m Dla przewodów montowanych na ścianach odległość zewnętrznej powierzchni rury lub jej izolacji, lub obudowy od ściany stropu albo podłogi powinna wynosić co najmniej: dla przewodów o średnicy: 25 mm - 3 cm mm - 5 cm mm -7cm 100 mm - 10 cm Długość gałązek grzejnikowych - min. 0,5 m oraz minimalny spadek 2%. Odpowietrzniki automatyczne na pionach, w pomieszczeniach pobytu dzieci za obudowami albo wyprowadzone poza strefę dostępu dzieci. Przewody układane w zakrywanych bruzdach ściennych i w szlichcie podłogowej powinny by układane zgodnie z projektem wykonawczym. Trasy przewodów powinny być zinwentaryzowane i naniesione w dokumentacji technicznej powykonawczej. Przewody naleŝy prowadzić w sposób zapewniający właściwą kompensację- wydłuŝeń cieplnych (z maksymalnym wykorzystaniem moŝliwości samokompensacji), Przewody naleŝy prowadzić w sposób umoŝliwiający wykonanie izolacji cieplnej. Przewody w bruzdach powinny mieć izolację cieplną. Niedopuszczalne jest wypełnienie przestrzeni bruzd materiałami budowlanymi. Zakrycie bruzd powinno nastąpić po dokonaniu odbioru częściowego. Piony łączyć z poziomami za pomocą ramion kompensacyjnych o długości ok.1,0m. Nie dopuszcza się prowadzenia przewodów bez stosowania kompensacji wydłuŝeń cieplnych. W przypadku prowadzenia kilku przewodów - jeden nad drugim - naleŝy zachować następując kolejność, od najwyŝej połoŝonych: -przewody c.o. -przewody c.w. - przewody wodociągowe - przewody kanalizacyjne Przewody zasilający i powrotny, prowadzone obok siebie, powinny być ułoŝone równolegle. Przewody pionowe naleŝy prowadzić tak, aby maksymalne odchylenie od pionu nie przekroczyło 1 cm na kondygnację. Oba przewody pionu dwururowego naleŝy układać zachowując stałą odległość między osiami wynoszącą min. 8 cm (± 0,5 cm) uwzględniając grubość izolacji - przy średnicy pionu nieprzekraczającej DN 40. Odległość miedzy przewodami pionu o większej średnicy powinna by taka, aby moŝliwy był dogodny montaŝ tych przewodów. Przewód zasilający pionu dwururowego powinien znajdować się z prawej strony, powrotny zaś z lewej (dla patrzącego na ścianę). W przypadku pionów dwururowych, obejście pionów gałązkami grzejnikowymi naleŝy wykonać od strony pomieszczenia. Nie wolno prowadzić przewodów instalacji wodnych powyŝej przewodów elektrycznych. Minimalne odległości rurociągów wodnych od przewodów elektrycznych powinny wynosić 10 cm. Podczas montaŝu wszystkie pozostawione niepodłączone fragmenty instalacji naleŝy zabezpieczyć przed zanieczyszczeniem wnętrza rurociągu poprzez zadeklowanie lub osłonięcie folią. 19