PRZYRZĄDY DO POMIARÓW KĄTOWYCH

Transkrypt

1 PRZYRZĄDY DO POMIARÓW KĄTOWYCH

2 LIBELE urządzenia do poziomowania Zasada działania: układanie się swobodnej powierzchni cieczy (gazowy pęcherzyk swej pary) w poziomie w zamkniętym naczyniu (ampułce) z właściwie wyszlifowaną krzywizną. Zastosowanie: poziomowanie prostych lub płaszczyzn Podział: rurkowe (podłuŝne), pudełkowe (okrągłe, sferyczne) Libela rurkowa Posiada ampułkę w kształcie walcowatej rurki z wyszlifowaną krzywizną wewnętrzną. Na zewnętrznej powierzchni rurki jest naniesiony podział a jej środek nazywamy punktem głównym G libeli rurkowej. Czułość (wraŝliwość) libeli zdolność reagowania pęcherzyka na nachylenie. Parametr decydujący o czułości libeli to tzw. przewaga libeli ω Przewaga libeli kąt środkowy zawarty między promieniami krzywizny łączącymi dwie sąsiednie kreski podziału. WyraŜa ją stosunek długości działki d i promienia krzywizny '' ω = R d '' ρ Przewaga libeli wyraŝona w sekundach

3 Podział libel rurkowych ze względu na dokładność Libela okrągła Posiada ampułkę umieszczoną w szklanym walcu zamkniętym u góry powierzchnią w kształcie czaszy kulistej. Dokładność libel okrągłych jest stosunkowo niska. Stosuje się je zazwyczaj do pionowania łat, tyczek sygnałów celowniczych itp. ' ' ω = 5 6

4 Libela elektroniczna

5 BUDOWA TEODOLITÓW Teodolity to instrumenty geodezyjne wykorzystywane do pomiarów kątów poziomych i pionowych. Obecnie najczęściej wykorzystuje się w pomiarach teodolity (tachimetry Total Station) z elektronicznym systemem pomiarowym, rejestrujące wartości kierunków poziomych czy pionowych w sposób ciągły. Siatka celownicza widziana przez okular lunety. Spodarka; Śruby poziomujące; Płytka spręŝynująca; Śruba dociskowa; Pion optyczny; Okular pionu optycznego; Alidada; Limbus; Sprzęg repetycyjny; Libela alidadowa; Libela okrągła; Leniwka alidady; Zacisk alidady; Zacisk lunety; Leniwka lunety; Dźwigary; Krąg pionowy; Celownik kolimatorowy; Luneta; Obiektyw lunety; Okular lunety; Pierścień ogniskujący; Lunetka systemu odczytowego; Okular lunetki systemu odczytowego; Lusterko oświetlające system odczytowy; Przełącznik kręgu poziomego i pionowego

6 - Przyrządy do pomiarów kątowych - SYSTEMY ODCZYTOWE TEODOLITÓW Jednomiejscowy Dwumiejscowy A B

7 CENTROWANIE I POZIOMOWANIE TEODOLITU 1. Ustawiamy statyw w przybliŝeniu centrycznie nad punktem z zachowaniem poziomu głowicy statywu. 2. Łączymy teodolit z głowicą statywu za pomocąśruby sercowej. 3. Unosząc lekko dwie nogi statywu i obserwując przez pion optyczny znaczek centrujący naprowadzamy centr znaczka na punkt zachowując przy tym poziom głowicy statywu. 4. Opuszczamy delikatnie dwie nogi (cały czas patrząc do pionu optycznego) statywu na ziemię tak aby znaczek centrujący cały czas zajmował centryczne połoŝenie względem naszego punktu Środek punktu geodezyjnego 5. Wbijamy wszystkie 3 nogi statywu w ziemię. Znaczek centrujący 6. Sprawdzamy połoŝenie znaczka centrującego po wbiciu nóg statywu w ziemię (w pionie optycznym) 7. Ewentualne niewielkie przesunięcie znaczka centrującego względem punktu korygujemy śrubami poziomującymi. Przy znacznym wychyleniu znaczka powtarzamy czynności od punktu nr1. Poziomujemy teodolit w sposób przybliŝony za pomocą libeli okrągłej podnosząc i opuszczając na przemian dwie nogi statywu

8 CENTROWANIE I POZIOMOWANIE TEODOLITU c.d. 9. Poziomujemy teodolit w sposób dokładny za pomocą libeli rurkowej. Ustawiamy libelę rurkową równolegle do 2 śrub poziomujących i kręcąc nimi równocześnie i w przeciwnych kierunkach doprowadzamy pęcherzyk do górowania Obracamy alidadę o 90 0 i trzeciąśrubą doprowadzamy pęcherzyk do górowania Wracamy do połoŝenia pierwotnego i ewentualne wychylenie pęcherzyka korygujemy dwoma śrubami poziomującymi 10. Zwalniamy śrubę sercową i przesuwamy teodolit po głowicy statywu (patrząc przez pion optyczny) aby znaczek centrujący znalazł się dokładnie nad punktem. 11. Przy ewentualnym wychyleniu pęcherzyka libeli rurkowej powtarzamy czynności od punktu nr 9 PRZYGOTOWANIE TEODOLITU DO POMIARU 1. Sprawdzenie i rektyfikacja elementów mechanicznych, optycznych, systemu odczytowego i warunków osiowych 2. Centrowanie i poziomowanie instrumentu 3. Ustawienie ostrości siatki celowniczej i obrazu 4. PrzybliŜone celowanie (celownik kolimatorowy) na sygnał (cel) 5. Unieruchomienie alidady względem spodarki (zacisku alidady) i lunety (zacisk lunet) 6. Naprowadzenie środka siatki celowniczej na sygnał leniwka pozioma i pionowa 7. Ustawienie ostrości systemu odczytowego i wykonanie odczytu