EGZAMIN MATURALNY Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

Transkrypt

1 Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja EGZAMIN MATURALNY Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE Czas pracy 120 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 13 stron (zadania 1 26). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy kaŝdym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. UŜywaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/ atramentem. 4. Nie uŝywaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 5. Pamiętaj, Ŝe zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 6. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający. Nie wpisuj Ŝadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. 7. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL. Zamaluj pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. Błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwe. śyczymy powodzenia! 2008 Wypełnia zdający przed rozpoczęciem pracy PESEL ZDAJĄCEGO KOD ZDAJĄCEGO Za rozwiązanie wszystkich zadań moŝna otrzymać łącznie 100 punktów 275

2 W zadaniach od 1. do 6. zakreśl poprawną. Zadanie 1. () Reguła awansu społecznego, która obowiązywała w czasach PRL, to a) prawo podaŝy. b) zasada potrzeb. c) zasada rezultatów. d) rozdział dóbr na zasadzie kaŝdemu to samo. Zadanie 2. () Spośród wymienionych organizacji pozarządowych fundacją jest a) Związek Nauczycielstwa Polskiego. b) Polskie Stowarzyszenie Studentów. c) Polska Akcja Humanitarna. d) Związek Powiatów Polskich. Zadanie 3. () Przedstawicielem ideologii socjaldemokratycznej był(a) a) Edmund Burke. b) Margaret Thatcher. c) Adam Smith. d) Eduard Bernstein. Zadanie 4. () Współczesne państwo realizuje funkcję zewnętrzną państwa, gdy a) tworzy prawo obowiązujące na jego obszarze. b) organizuje aparat urzędniczy. c) utrzymuje kontakty gospodarcze i społeczne z organizacjami międzynarodowymi. d) pilnuje porządku i bezpieczeństwa na swoim terytorium. Zadanie 5. () Prezesem Rady Ministrów, któremu w latach 90. XX w. nie udało się utworzyć rządu, był a) Jan Olszewski. b) Waldemar Pawlak. c) Józef Oleksy. d) Marek Belka. Zadanie 6. () Rzecznikiem Praw Obywatelskich jest obecnie a) Tadeusz Zieliński. b) Ewa Łętowska. c) Janusz Kochanowski. d) Andrzej Zoll. W zadaniach zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe, wpisując w odpowiednie miejsce tabeli prawda (zdanie prawdziwe) lub fałsz (zdanie fałszywe). Zadanie 7. (4 pkt) a) Jedną z podstawowych wartości w państwie demokratycznym jest wolność jednostki, dlatego obywatel ma gwarancje dotyczące praw osobistych i politycznych. b) Większościowy system wyborczy polega na tym, Ŝe podział mandatów parlamentarnych jest dokonywany proporcjonalnie do liczby głosów waŝnie oddanych na kaŝdą z partii. c) Władzę ustawodawczą w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sejm, Senat i Prezydent; władzę wykonawczą Rada Ministrów; władzę sądowniczą sądy i trybunały. Prawda lub fałsz 276 d) Wojewoda jest powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów.

3 Zadanie 8. (4 pkt) Prawda lub fałsz a) Konformizm to postawa i zachowanie jednostki polegające na ścisłym podporządkowaniu się normom, systemom wartości, wzorcom zachowań oraz powszechnie przyjętym poglądom obowiązującym w danej grupie społecznej. b) Pozycja społeczna to pewna społeczna wartość przypisana określonej roli społecznej lub osobie, niezaleŝna od takich czynników jak prestiŝ społeczny, wykształcenie lub wysokość dochodów. c) Subkulturę, której przedstawiciele jeŝdŝą na deskorolkach i wyróŝniają się strojem w postaci dresów z kapturem i szerokich spodni, nazywamy blokersami. d) Obywatelskie nieposłuszeństwo jest nieświadomym działaniem obywateli prowadzącym do złamania prawa obowiązującego w państwie. Zadanie 9. (4 pkt) Prawda lub fałsz a) Skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka składamy za naruszenie prawa gwarantowanego w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. b) NajwyŜszym wymiarem kary, jaką moŝe wymierzyć polski sąd, jest doŝywotnie pozbawienie wolności. c) Do praw człowieka pierwszej generacji zalicza się prawa socjalne i ekonomiczne. d) Źródła prawa powszechnie obowiązującego w Polsce, takie jak konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, publikowane są w Dzienniku Ustaw. W zadaniach przyporządkuj odpowiednie liczby do liter, wpisując właściwą liczbę obok litery, np. f) 7. Zadanie 10. (4 pkt) Przyporządkuj zasadom ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej właściwe zapisy w Konstytucji RP. Zasady ustrojowe a) Zasada suwerenności narodu b) Zasada pluralizmu politycznego c) Zasada praworządności d) Zasada trójpodziału władzy Artykuły Konstytucji RP 1) Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. 2) Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. 3) Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa. 4) Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej naleŝy do Narodu. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio. 5) Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej słuŝą ochronie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic. a). b). c). d). 277

4 Zadanie 11. (4 pkt) Przyporządkuj polskim organom wymiaru sprawiedliwości i kontroli państwowej właściwe kompetencje. Kompetencje a) Naczelny Sąd Administracyjny b) Trybunał Konstytucyjny c) Trybunał Stanu d) NajwyŜsza Izba Kontroli Organy kontroli państwowej 1) Kontroluje działalność organów administracji państwowej. 2) Orzeka o zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych. 3) Sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych. 4) Orzeka w sprawie naruszenia przez prezydenta RP konstytucji lub ustaw w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie jego urzędowania. 5) Rozstrzyga spory dotyczące postępowania administracyjnego. a). b). c). d). Zadanie 12. (4 pkt) Przyporządkuj przedstawicielom polskiej sceny politycznej pełnione przez nich funkcje publiczne w okresie III Rzeczypospolitej. Przedstawiciele sceny politycznej Funkcje państwowe a) Ewa Łętowska b) Lech Wałęsa c) Tadeusz Mazowiecki d) Władysław Bartoszewski 1) Prezydent RP 2) Prezes Rady Ministrów 3) Rzecznik Praw Obywatelskich 4) Minister Spraw Zagranicznych 5) Marszałek Sejmu a). b). c). d). Zadanie 13. () Na podstawie zamieszczonych poniŝej informacji zidentyfikuj rodzaj stowarzyszenia. brak osobowości prawnej zakaz prowadzenia działalności gospodarczej zakaz przyjmowania darowizn, spadków, dotacji stowarzyszenie. Zadanie 14. () Podaj nazwę grupy (mniejszości narodowej) opisanej w zamieszczonym poniŝej tekście źródłowym: Obecnie w Polsce Ŝyje ponad 27 tys. przedstawicieli tej mniejszości narodowej. Prawie 3 tys. osób z tej grupy mieszka na terenie województwa podkarpackiego. Po wojnie komunistyczne władze Polski prowadziły zakrojoną na szeroką skalę akcję przesiedleń z południowo-wschodniej Polski. W jej wyniku członkowie tej mniejszości przemieścili się na tzw. ziemie odzyskane. Niektórym z nich po roku 1956 udało się powrócić w rodzinne strony. [ ] Są w większości wiernymi dwóch Kościołów: Kościoła Katolickiego Obrządku Greckokatolickiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. 278 mniejszość narodowa:

5 Zadanie 15. (3 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując daty roczne wyborów parlamentarnych, w których wymienione partie polityczne (komitety wyborcze) wprowadziły swoich przedstawicieli do Sejmu. Partie polityczne (komitety wyborcze) w Sejmie RP Rok wyborów parlamentarnych a) Platforma Obywatelska RP, Prawo i Sprawiedliwość, Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej, Sojusz Lewicy Demokratycznej, Liga Polskich Rodzin, Polskie Stronnictwo Ludowe, Mniejszość Niemiecka b) Platforma Obywatelska RP, Prawo i Sprawiedliwość, Lewica i Demokraci, Polskie Stronnictwo Ludowe, Mniejszość Niemiecka c) Sojusz Lewicy Demokratycznej-Unia Pracy, Polskie Stronnictwo Ludowe, Platforma Obywatelska RP, Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej, Prawo i Sprawiedliwość, Liga Polskich Rodzin, Mniejszość Niemiecka Zadanie 16. (3 pkt) Podaj po jednym przykładzie organu lub instytucji państwowej realizujących wymienione wewnętrzne funkcje państwa. Funkcje wewnętrzne państwa Organy i instytucje państwowe a) administracyjna b) porządkowa c) prawodawcza Zadanie 17. (3 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując po jednym przykładzie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o określonej formie i systemie rządów. Forma rządów System rządów Państwo a) republika b) monarchia parlamentarna c) republika półprezydencki (mieszany) parlamentarno-gabinetowy kanclerski 279

6 Zadanie 18. (9 pkt) Wykonaj polecenia. a) Podaj nazwę pojęć opisanych poniŝej. 1) Granica wieku, od której uzyskuje się prawa wyborcze i prawo decydowania o sprawach państwowych:.. 2) Progi procentowe, od przekroczenia których uzaleŝnia się dopuszczenie ugrupowania startującego w wyborach do udziału w podziale mandatów (np. w Polsce wynosi 5% wszystkich oddanych głosów dla partii i 8 % dla koalicji):.. b) Podaj, ile wynosi bezwzględna większość głosów w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej 1) przy pełnym składzie Sejmu:.. 2) przy obecnej połowie ustawowej liczby posłów:.. c) Zakreśl grupę podmiotów, które posiadają inicjatywę ustawodawczą w Polsce. 1) Senat, Prezydent RP, grupa 100 tys. obywateli 2) Senat, Sejm, Prezydent RP 3) Senat, Sejm, Prezydent RP, Rada Ministrów d) Podaj nazwę podmiotu, który posiada prawo inicjatywy ustawodawczej projektu ustawy budŝetowej e) Napisz krótko, co dzieje się z projektem ustawy, która w procedurze legislacyjnej została skierowana do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o rozpatrzenie zgodności projektu z Konstytucją RP. Uwzględnij trzy moŝliwości Zadanie 19. (2 pkt) Spośród wymienionych ustaw regulujących samorząd terytorialny w Rzeczypospolitej Polskiej wskaŝ tę, którą chronologicznie uchwalono jako pierwszą, i tę, którą uchwalono jako ostatnią. W tabeli obok nazwy ustawy uchwalonej najwcześniej wpisz cyfrę 1, obok ustawy uchwalonej najpóźniej cyfrę 2. a) Ustawa o samorządzie gminy b) Ustawa o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta c) Ustawa o samorządzie województwa 280 d) Ustawa o samorządzie powiatowym

7 Zadanie 20. (3 pkt) Wymień trzy dokumenty z zakresu ochrony praw człowieka uchwalone w XVIII w Zadanie 21. (2 pkt) Spośród wymienionych państw wskaŝ to, które pierwsze weszło do Wspólnoty Europejskiej, oraz to, które jako ostatnie znalazło się w Unii Europejskiej. W tabeli obok pierwszego państwa wpisz cyfrę 1, a obok ostatniego 2. a) Grecja b) Austria c) Irlandia d) Bułgaria e) Hiszpania Zadanie 22. (4 pkt) Określ, które z poniŝszych zdań zawierają fakty, a które opinie. Uzupełnij tabelę, wpisując przy kolejnych numerach zdań odpowiednio litery: F (fakty) lub O (opinie). Źródło A 1) Rząd chce zachęcać najmłodszą emigrację do powrotu. 2) To jest powaŝny problem bez względu na to, czy wyjechało 1,2, czy 1,5 mln. 3) 70 80% z nich nie ukończyło 30. roku Ŝycia. 4) Nie ma silnego związku między spadkiem bezrobocia w Polsce z poziomu 20% do 12% a falą emigracyjną. 5) W tym czasie [w Polsce] ( ) powstało ponad milion miejsc pracy. 6) 30% emigrantów to osoby z wyŝszym wykształceniem ( ). 7) Emigranci zdobywają teŝ róŝne umiejętności rynkowe i są gotowi podjąć w Polsce działalność gospodarczą ( ). 8) Emigranci przesyłają do kraju przeszło 12 mld złotych rocznie. Michał Boni, Jak juŝ wyjechaliście, to wróćcie, Gazeta Wyborcza 2007, nr 235, s Zadanie 23. (5 pkt) Zapoznaj się ze źródłami B i C, dotyczącymi gospodarki państw nadbałtyckich, i wykonaj polecenia. Źródło B Sytuacja we wszystkich trzech krajach nadbałtyckich jest podobna szybki wzrost gospodarczy napędzany przez konsumpcję i kredyty wpływa na szybki wzrost importu. Niskie bezrobocie sprawia, Ŝe na rynku brakuje pracowników, a to zmusza pracodawców do podnoszenia pensji. Rośnie inflacja. [ ] Co oznacza tak duŝy deficyt? śe z Łotwy wypływa znacznie więcej kapitału, niŝ do niej wpływa. Tych ubytków nie jest w stanie sfinansować dopływ inwestycji zagranicznych, deficyt w duŝej mierze pokrywają więc poŝyczki od banków zagranicznych. Taka sytuacja nie jest bezpieczna. MoŜe doprowadzić do utraty zaufania rynków finansowych, wycofywania kapitałów, a co za tym idzie gwałtownego spowolnienia wzrostu gospodarczego. [ ] Leszek Baj, Eryka Kuszlewicz, Czy Litwę, Łotwę i Estonię czeka twarde lądowanie?, Gazeta Wyborcza 2007, nr 229, s

8 Źródło C Co piszczy w gospodarkach krajów bałtyckich Źródło: Gazeta Wyborcza 2007, nr 229, s. 28 a) Podaj nazwę państwa bałtyckiego, w którym występuje największe ryzyko wystąpienia kryzysu gospodarczego. Uzasadnij, wykorzystując informacje ze źródeł. Państwo: Uzasadnienie: b) Wymień dwa negatywne skutki szybkiego wzrostu gospodarczego krajów nadbałtyckich c) Podaj jedno zagroŝenie wynikające z wysokiego deficytu na rachunkach obrotów bieŝących w państwach nadbałtyckich

9 Zadanie 24. (4 pkt) Zapoznaj się ze źródłami D i E, wykonaj polecenia. Źródło D Źródło: Gazeta Wyborcza 2007, nr 230, s. 25 a) Sformułuj i zapisz wniosek wynikający z porównania zarobków i godzin pracy Polaków oraz innych imigrantów w Wielkiej Brytanii... Źródło E (Partia X) chce, aby kaŝdy, kto wróci z Anglii czy Irlandii, mógł liczyć na 120 tys. nisko oprocentowanego kredytu z Banku Gospodarstwa Krajowego oraz zwolnienie przez 3 lata z płacenia składek i podatków. Z kolei osoby, które po powrocie do kraju chciałyby pracować na etacie, byłyby całkowicie zwolnione z płacenia składki rentowej nawet przez 10 lat. [ ] Sami emigranci są mniej entuzjastyczni. Wszyscy czekamy zwolnienia z podatków przy zakładaniu firm. Przydałaby się jeszcze abolicja podatkowa. [ ] Chodzi tu o Polaków, którzy pracowali na Wyspach w latach Mimo Ŝe od swoich dochodów zapłacili podatek w Anglii, to równieŝ polski fiskus chce swojej części. [...] L. Kostrzewski, P. Miączyński, Jak zachęcić do powrotów, Gazeta Wyborcza 2007, nr 230, s. 25 b) Podaj trzy elementy programu Partii X, które mają zachęcić Polaków do przyjazdu do Polski z emigracji zarobkowej

10 Zadanie 25. (16 pkt) Zapoznaj się ze źródłami F, G, H, I, J i wykonaj polecenia. Źródło F Średnia wartość PKB na 1 mieszkańca w 2005 r. Źródło: Gazeta Wyborcza 2007, nr 228, s. 34 a) Podaj dwa województwa, w których doszło do największych zmian średniej wartości PKB na 1 mieszkańca b) Podaj dwa województwa, w których średnia wartość PKB na 1 mieszkańca w 2005 r. była najbliŝsza średniej krajowej Źródło G Co robić, by ściana wschodnia mogła się szybciej bogacić? Nie drogi, nie oczyszczalnie ścieków, choć potrzebne, to zapewnią, ale edukacja. NaleŜy zapewnić tym regionom więcej środków na edukację niŝ regionom wyŝej rozwiniętym, by w szkołach pracowali dobrzy nauczyciele. Poza tym wyrównywać kapitał kulturowy, który tam jest wątły: porządnie wyposaŝyć biblioteki szkolne, zapewnić darmowy Internet uczniom i wyrównawcze zajęcia pozalekcyjne wszystko to, co dziecko z Warszawy dostanie od swoich zamoŝniejszych rodziców. [ ] Wspieranie dobrze rokujących inicjatyw gospodarczych, jak Dolina Lotnicza (firmy przemysłu lotniczego) na Podkarpaciu czy kompleksu mlecznego [ ] na pograniczu Mazowsza, Mazur i Podlasia. Ze środków unijnych będzie finansowany specjalny program dla Polski Wschodniej. To 2,2 mld euro. [ ] NaleŜy za nie rozwijać największe miasta i budować połączenia między nimi a ich zapleczem oraz bogatszą częścią kraju tys. zł na głowę Warszawiaka, 13 tys. na Sądeczanina, Gazeta Wyborcza 2007, nr 228, s. 34

11 c) Wymień cztery działania proponowane przez autora źródła G, które mogą doprowadzić do wzbogacenia województw ściany wschodniej Źródło H Źródło: Gazeta Wyborcza 2007, nr 213, s. 28 d) Oceń kondycję społeczeństwa polskiego w obszarze aktywności zawodowej i podaj dwa argumenty uzasadniające Twoją ocenę, wynikające ze źródła statystycznego. Ocena: Argumenty: e) Sformułuj wniosek wynikający z porównania wskaźników aktywności zawodowej w Polsce i w Europie oraz uzasadnij go, wykorzystując dane ze źródła. 285

12 Źródło I Źródło: Gazeta Wyborcza 2007, nr 227, s. 31 f) Wybierz jeden z dwóch wykresów słupkowych i podpisz go krótkim zdaniem lub równowaŝnikiem zdania. W podpisie zawrzyj wynikający z wykresu wniosek dotyczący Polski. Wybieram wykres pt.:. Podpis:.. Źródło J Z raportu opublikowanego w czwartek przez Bank Światowy wynika, Ŝe nowi członkowie Unii Europejskiej dzielą się na dwie grupy: państwa, które szczycą się wysoką aktywnością zawodową swoich obywateli, i te, w których znacznej części siły roboczej się nie wykorzystuje. Główne problemy rynku pracy w tych państwach to niskie wskaźniki zatrudnienia w niektórych grupach społecznych, duŝa liczba osób długotrwale bezrobotnych (powoduje to, Ŝe trudno im wrócić na rynek pracy) i duŝy udział sektorów o niskiej produktywności (np. rolnictwo). [ ] P. Maciejewicz, Polska, kraj, gdzie krótko się pracuje, Gazeta Wyborcza 2007, nr 227, s. 31 g) Przyjmując kryterium autora, źródła napisz, do której grupy zaliczysz Polskę. Podaj uzasadnienie odnoszące się do informacji ze źródła H lub I. Zadanie 26. (4 pkt) Napisz list otwarty skierowany do Polaków, w którym przedstawisz swoje stanowisko w sprawie emigracji zarobkowej Polaków. Przedstaw róŝne skutki emigracji dla państwa polskiego: społeczne, ekonomiczne, polityczne, kulturowe (po jednym przykładzie). Przedstaw propozycje czterech działań organów publicznych na rzecz zachęcenia Polaków do powrotu. Wykorzystaj materiały źródłowe z zadań 23., 24., 25. oraz wiedzę pozaźródłową. Pamiętaj o właściwej formie wypowiedzi. 286

13 287

14 OCENIANIE ARKUSZA POZIOM PODSTAWOWY Zasady oceniania: za rozwiązanie zadań z arkusza na poziomie podstawowym moŝna uzyskać maksymalnie 100 punktów, model odpowiedzi uwzględnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest ścisłym wzorem sformułowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadań zamkniętych); uznaje się kaŝdą inną pełną i poprawną merytorycznie, przyznając za nią maksymalną liczbę punktów, za odpowiedzi do poszczególnych zadań przyznaje się wyłącznie pełne punkty, za zadania otwarte, oceniane w skali, punkt przyznaje się wyłącznie za w pełni poprawną, za zadania, za które moŝna przyznać więcej niŝ jeden punkt, przyznaje się tyle punktów, ile prawidłowych elementów odpowiedzi przedstawił zdający, jeŝeli podano więcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niŝ wynika z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tylko tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest wymaganych w poleceniu, jeŝeli podane w odpowiedzi informacje (równieŝ dodatkowe) świadczą o zupełnym braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczają logice udzielonej odpowiedzi, taką naleŝy ocenić na zero punktów. Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie 1. d) 2. c) 3. d) 4. c) 5. b) 6. c) 7. a) Prawda b) Fałsz c) Fałsz d) Prawda za kaŝdą 8. a) Prawda b) Fałsz c) Fałsz d) Fałsz za kaŝdą 9. a) Fałsz b) Prawda c) Fałsz d) Prawda za kaŝdą a) 4 b) 3 c) 1 d) 2 za kaŝdą

15 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie 11. a) 5 b) 2 c) 4 d) 1 za kaŝdą 12. a) 3 b) 1 c) 2 d) 4 za kaŝdą 13 zwykłe 14 Ukraińcy 15. a) 2005 b) 2007 c) 2001 za kaŝdą NaleŜy wymienić jedną z wymienionych w kaŝdym punkcie: a) Rada Ministrów [rząd], wojewoda b) sądy, policja, prokuratura c) parlament [sejm, senat] za kaŝdą a) Francja b) 1 państwo z: Dania, Holandia, Luksemburg, Belgia, Hiszpania, Szwecja c) 1 państwo z: Austria, Niemcy za kaŝdą a) 1) Cenzus wieku 2) Próg wyborczy [klauzula zaporowa] 0 9 b) 1) 231 głosów 2) 116 głosów c) 1) Senat, Prezydent RP, grupa 100 tys. obywateli d) Rada Ministrów e) trzy z następujących moŝliwości: Trybunał Konstytucyjny na wniosek Prezydenta uznaje zgodność ustawy z konstytucją i prezydent podpisuje ustawę w ciągu 7 dni i zarządza jej publikację w Dzienniki Ustaw, TK uznaje za sprzeczne z konstytucją tylko niektóre zaskarŝone przepisy, wtedy prezydent podpisuje z wyłączeniem zaskarŝonych przepisów, po za kaŝdą 289

16 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie TK uznaje niezgodność z Konstytucją niektórych zapisów ustawy prezydent moŝe odesłać ustawę do sejmu w celu usunięcia niezgodności, TK uznaje ustawę za niezgodną z konstytucją a wtedy projekt ustawy upada 19. a) 1, b) 2 za kaŝdą Deklaracja Praw Stanu Wirginia, Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela za kaŝdą c) 1, d) 2 za kaŝdą ) O, 2) O, 3) F, 4) O, 5) F, 6) F, 7) O, 8) F za kaŝde dwie prawidłowe odpowiedzi 23. a) państwo: Łotwa za podanie państwa 0 5 uzasadnienie: wysoki wzrost PKB w skali roku [powyŝej 11%] przy jednoczesnym wysokim wzroście cen [10,1% w skali roku] i wysokim deficycie na rachunku bieŝącym [23,5% PKB]. za uzasadnienie b) 1. deficyt budŝetowy 2. wzrost inflacji [wzrost cen] za kaŝdą c) gwałtowne spowolnienie wzrostu gospodarczego [kryzys gospodarczy, recesja] lub: utrata zaufania zagranicznych rynków finansowych, lub: wycofywanie kapitału przez zagranicznych inwestorów. 24. a) Polacy w porównaniu do imigrantów z innych krajów pracują najwięcej godzin tygodniowo a zarabiają najmniej, [np. Amerykanie pracują tylko pół godziny dłuŝej od Polaków a zarabiają ponad dwa razy więcej]. 290

17 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie b) 1) Nisko oprocentowany kredyt z Banku Gospodarstwa Krajowego [120 tys. zł] 2) zwolnienie z płacenia podatków [przez 3 lata] 3) zwolnienie z płacenia składek np. rentowej [przez 10 lat] za kaŝdą 25. a) 1) mazowieckie 2) lubuskie W dowolnej kolejności. za kaŝdą 6 b) 1) dolnośląskie 2) pomorskie W dowolnej kolejności. za kaŝdą c) 1. rozwój edukacji [zapewnienie większych środków na edukację], 2. wyrównywanie kapitału kulturowego [wyposaŝyć biblioteki szkolne, zapewnić uczniom darmowy Internet i wyrównawcze zajęcia pozalekcyjne], 3. wspieranie inicjatyw gospodarczych, 4. wykorzystanie dotacji ze środków unijnych [na rozwój największych miast i budowę połączeń między nimi oraz z ich zapleczem i bogatszą częścią kraju] za kaŝdą W dowolnej kolejności. d ) Ocena: niska aktywność zawodowa Polaków 1) połowa Polaków bierna zawodowo [14,58 mln na 31,28 ludności powyŝej 15 lat] 2) wysoka liczba emerytów [5,73 mln na 14,58 mln biernych zawodowo] za ocenę (wniosek) po za kaŝdy poprawny argument e) Wskaźniki aktywności zawodowej w Polsce są duŝo niŝsze [gorsze] niŝ w większości krajów europejskich, (w II kwartale 2007 aktywni zawodowo stanowili 53,5% ludności), chociaŝ mamy relatywnie korzystną strukturę demograficzną. 2 pkt (1 za wniosek, 1 za argumentację) f) schemat Wiek emerytalny np. Polska krajem najmłodszych emerytów. lub W Polsce jest najmłodszy wiek emerytalny. lub inny logiczny 291

18 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie 26. schemat: Wskaźniki zatrudnienia np. Spadek aktywności zawodowej Polaków. lub W Polsce jest najniŝszy wskaźnik zatrudnienia. lub inny logiczny 4 g) Polska naleŝy do grupy państw o niskiej aktywności zawodowej. Poprawne będzie kaŝde logiczne uzasadnienie odwołujące się do danych ze źródeł, np. duŝy, w porównaniu z innymi państwami UE, odsetek ludzi biernych zawodowo, niski wiek emerytalny, niski wskaźnik zatrudnienia. a) zgodność formy wypowiedzi z sytuacją komunikacyjną b) perswazyjność wypowiedzi c) właściwe wykorzystanie materiałów źródłowych d) przedstawienie skutków emigracji zarobkowej dla państwa polskiego: społeczne, ekonomiczne, polityczne, kulturowe (po 1 przykładzie) e) przedstawienie propozycji 4 działań organów publicznych na rzecz zachęcenia Polaków do powrotu do kraju za prawidłowe przyporządkowanie do grupy za poprawne uzasadnienie 292