1. Notowania zbóż w transakcjach terminowych na giełdach światowych.

Transkrypt

1 30 listopada r. 1. Notowania zbóż w transakcjach terminowych na giełdach światowych. Giełda Wyszczególnienie Termin dostaw Cena w Euro/t 22 Listopada 22 Listopada Cena w zł/t MATIF - Paryż Pszenica konsumpcyjna Styczeń ,3 273,8 1111,9 1121,5 Marzec ,3 272,0 1103,6 1114,3 Maj ,0 271,0 1098,5 1110,2 Cena w GBP/t Cena w zł/t 22 Listopada 22 Listopada Styczeń ,0 225,5 1113,3 1140,0 LIFFE - Londyn Marzec ,0 227,0 1113,3 1147,8 Pszenica paszowa B Maj ,0 229,0 1123,5 1157,9 Cena w USD/t Cena w zł/t 21 Listopada 21 Listopada CBoT - Chicago Pszenica konsumpcyjna Grudzień ,6 319,4 994,5 1007,9 Marzec ,9 325,3 1011,5 1026,4 Maj ,2 328,1 1018,9 1035,4 Cena w HUF/t Cena w zł/t 22 Listopada 22 Listopada BCE - Budapeszcie Pszenica konsumpcyjna Grudzień ,7 1021,7 - Marzec ,7 1036,4 Maj ,5 1065,8 P. Paszowa Grudzień ,9 984,9-1

2 Marzec ,4 1008,4 - Maj ,1 1023,1 - Grudzień ,2 948,2 - Jęczmień paszowy Marzec 13 n.n. n.n. n.n. n.n. - - Kurs: 1 EURO=4,10 PLN 1 GBP=5,06 PLN 1 USD=3,16 PLN 2. Porównanie średnich cen ziarna w Polsce i UE: listopada r. (Kurs: 1 EURO=4,1249 PLN) Pszenica konsumpcyjna Pszenica paszowa Kraj [PLN/tona] [EUR/tona] Kraj [PLN/tona] [EUR/tona] Słowacja Słowenia Litwa Litwa Bułgaria Łotwa Węgry Estonia Finlandia Rumunia Polska Bułgaria Estonia Węgry Rumunia Polska Łotwa Austria Słowenia Francja Austria Niemcy Włochy Czechy Francja Belgia Szwecja UK Niemcy Irlandia Hiszpania Niderlandy Belgia Portugalia Czechy UE UE Jęczmień paszowy Kukurydza paszowa Kraj [PLN/tona] [EUR/tona] Kraj [PLN/tona] [EUR/tona] Słowacja Rumunia Litwa Polska Bułgaria Bułgaria Finlandia Słowacja Estonia Węgry Polska Austria Łotwa Niemcy Austria Słowenia Węgry Francja Szwecja Hiszpania Niemcy Włochy

3 Francja Czechy Czechy Portugalia Włochy Belgia Rumunia UE UK Niderlandy Hiszpania Belgia Irlandia Portugalia UE (wg MRiRW na podstawie Komisji Europejskiej) [PLN/tona] Czechy Francja Średnie ceny PSZENICY KONSUMPCYJNEJ w okresie Niemcy Austria Polska Włochy Słowenia UE Węgry Rumunia Litwa Bułgaria Słowacja [PLN/tona] 1150 Średnie ceny PSZENICY KONSUMPCYJNEJ w wybranych krajach Czechy Niemcy Węgry Polska Francja (wg MRiRW ZSRIR) 3. Średnie ceny (bez VAT) płacone dostawcom przez przedsiębiorstwa dokonujące zakupu zbóż listopada r. 3

4 TOWAR Rodzaj ZIARNA POLSKA Centralno- Wschodni MAKROREGION Południowy Północno- Zachodni Cena [zł/tona] Cena [zł/tona] Cena [zł/tona] Cena [zł/tona] Pszenica Żyto Jęczmień konsumpcyjne paszowe konsumpcyjne paszowe nld konsumpcyjne nld nld paszowe browarniane nld nld nld nld Kukurydza paszowe Owies konsumpcyjne nld nld 634 nld paszowe Pszenżyto paszowe nld nld nld - niewystarczająca liczba danych do prezentacji Uwaga! - Daty w tabeli oznaczają ostatni dzień analizowanego tygodnia (poniedziałek - niedziela) Nazwa makroregionu Województwa wchodzące w skład makroregionu centralno-wschodni południowy północno-zachodni (wg MRiRW ZSRIR) lubelskie, łódzkie, mazowieckie, podlaskie, warmińsko-mazurskie. dolnośląskie, małopolskie, opolskie, podkarpackie, śląskie, świętokrzyskie. kujawsko-pomorskie, lubuskie, pomorskie, wielkopolskie, zachodnio-pomorskie. zł/tona Średnie ceny zbóż KONSUMPCYJNYCH w przedsiębiorstwach Pszenica Jęczmień Żyto Jęczmień brow arny 4

5 zł/tona Średnie ceny zbóż PASZOWYCH w przedsiębiorstwach Pszenica Jęczmień Żyto Kukurydza (wg MRiRW ZSRIR) 4. Średnie ceny eksportowe zbóż na Ukrainie (fob porty M. Czarnego, spot) Wyszczególnienie Pszenica konsumpcyjna kl.4 (min 11 % białka) Pszenica paszowa Jęczmień paszowy Warunki Dostawy 15 listopada Ceny [USD/tona] 22 listopada 28 listopada Cena [zł/tona] 28 listopada FOB 261,5 261,5 261,5 825,2 EXW 254,5 254,5 254,5 803,1 EXW 258,0 258,0 258,0 814,1 Kukurydza źródło: FAMMU/FAPA na podst. Reuters FOB 247,0 247,0 255,5 806,3 1 USD = 3,16 PLN 5. Komentarze Poziom wspierania rolnictwa w krajach OECD Według ostatnio ogłoszonego raportu, poziom wspierania rolnictwa w krajach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w dalszym ciągu spada. Jest on obecnie najniższy od połowy lat osiemdziesiątych, kiedy rozpoczęto analizowanie poziomu wspierania rolnictwa. Średnio wysokość Ekwiwalentu Subwencji dla Producentów Rolnych (PSE) wyniosła w 2011 r. 19%. Współczynnik ten oznacza wyrażony procentowo udział wszystkich form subsydiowania w wartości finalnej produkcji. Ekwiwalent Subwencji dla Producentów Rolnych w krajach OECD (%) Kraj Australia Kanada Unia Europejska Islandia Japonia Korea Płd

6 Meksyk Nowa Zelandia ,5 1 Norwegia Szwajcaria Turcja USA OECD Stwierdzono, że ograniczenie wydatków na politykę rolną w Unii Europejskiej w latach jest konieczne. Będzie to zgodne z trendem występującym w innych krajach OECD, gdzie poziom wspierania rolnictwa zmniejszył się z 3% produktu krajowego brutto w latach do 1% w latach Agra Europe, nr 2533, s. 7 Możliwy zakaz eksportu pszenicy z Rosji Jeśli ceny pszenicy w Rosji będą rosły w dalszym ciągu, rząd najprawdopodobniej wprowadzi zakaz eksportu tego ziarna. Obecnie cena tony pszenicy trzeciej klasy wynosi w Rosji 8000 rubli, ale może ona wzrosnąć do 9000 rubli (223 euro). Agra Europe, nr 2533, s. 3 UNIA: CENY ZBÓŻ ZNOWU W GÓRĘ W tym tygodniu notowania pszenicy w kontrakcie styczniowym na paryskiej giełdzie wzrosły o 1,3% (tydzień do tygodnia) do 273,8 EUR/tonę. Podrożała także kukurydza w skali tygodnia o 0,9% do 255,8 EUR/tonę. Ostatni tydzień przyniósł umocnienie cen także na CBoT. Tutaj pszenica w kontrakcie grudniowym kosztowała 319,4 USD/tonę, tj. o 2,8% więcej niż tydzień wcześniej, a kukurydza w najbliższym kontrakcie 295,9 USD/tonę, czyli o 1,4% więcej niż pod koniec zeszłego tygodnia. Ostatnie wzrosty giełdowych notowań zbóż są najprawdopodobniej przede wszystkim spowodowane utrzymującymi się niekorzystnymi warunkami dla upraw pszenicy ozimej w Stanach. Susza wpływa negatywnie na kondycję ozimin, a to przekłada się na wzrosty cen na rynku amerykańskim, powielane najprawdopodobniej przez Matif. W eksporcie powoli zmniejsza się konkurencja ze strony krajów basenu Morza Czarnego, przede wszystkim na rynku pszenicy. USA i kluczowi unijni eksporterzy zwiększają eksport, do czego zachęcają wysokie ceny. W tym tygodniu KE wydała licencje eksportowe dla 437 tys. ton pszenicy miękkiej, co należy uznać za bardzo dobry wynik tygodniowej sprzedaży. 6

7 Jednocześnie Unia zwiększa import kukurydzy. Tygodniowy przywóz tego gatunku (na podstawie wydanych licencji) wyniósł 573 tys. ton. Jak podaje agencja Reuters w najbliższym czasie konkurencja w światowym eksporcie pszenicy może się jeszcze osłabić. USA, obecnie największy rywal Unii w eksporcie pszenicy (po bardzo dobrych zbiorach tego gatunku), może wkrótce napotkać spore problemy logistyczne, wynikające ze zbyt niskiego stanu wód rzeki Mississipi, którą spławiane jest amerykańskie zboże do portów Zatoki Meksykańskiej. Przedłużająca się susza powoduje obniżanie się poziomu wód w rzekach. Problemy logistyczne mogą wystąpić już w grudniu i styczniu. Źródło: Komentarz własny ekspertów FAMMU/FAPA z wykorzystaniem Reuters i innych źródeł UNIA EUROPEJSKA POLITYKA ROLNA I HANDLOWA UE: LICENCJE W EKSPORCIE I IMPORCIE ZBÓŻ W tym tygodniu KE wydała licencje eksportowe dla następujących ilości zbóż: 437 tys. ton pszenicy miękkiej, 16 tys. ton mąki w ekwiwalencie ziarna, 1 tys. ton pszenicy twardej, 101 tys. ton jęczmienia, 8 tys. ton kukurydzy oraz 1 tys. ton żyta. Dotychczasowy eksport zbóż (na podstawie wydanych zezwoleń) wyniósł 11,173 mln ton wobec 11,197 mln ton w analogicznym okresie poprzedniego sezonu handlowego. W tym tygodniu KE wydała licencje na przywóz następujących ilości ziarna zbóż: 38 tys. ton pszenicy miękkiej, 2 tys. ton mąki w ekwiwalencie ziarna, 30 tys. ton durum oraz 573 tys. ton kukurydzy. Od początku sezonu unijny import zbóż osiągnął już 6,4 mln ton, tj. o 18% więcej w porównaniu do tego samego okresu sezon wcześniej. 7

8 UNIA EUROPEJSKA I KRAJE KANDYDUJĄCE - SYTUACJA RYNKOWA WIELKA BRYTANIA ODNOTOWAŁA SŁABE ZBIORY PSZENICY W bieżącym sezonie warunki pogodowe nie były sprzyjające dla upraw pszenicy na Wyspach. Wielka Brytania odnotowała bardzo słabe wyniki tegorocznej produkcji. Wszystkiemu winne nadmierne opady deszczu, które miały negatywny wpływ na jakość ziarna. Wielka Brytania zaliczana do grona tradycyjnych eksporterów pszenicy wśród krajów Unii, po raz pierwszy w dekadzie znajdzie się na pozycji importera netto tego gatunku. WLK. BRYTANIA: ZŁE WARUNKI DLA OZIMIN Areał upraw pszenicy w Wielkiej Brytanii może skurczyć się aż o 12% ze względu na późne zakończenie zbiorów oraz złe warunki dla upraw ozimych (nadmierna wilgotność będąca skutkiem intensywnych opadów deszczu). Według niektórych nieoficjalnych oszacowań, powierzchnia upraw pszenicy wyniesie 1,76 mln ha wobec 1,99 mln ha rok wcześniej. Według badań sondażowych mniejsza będzie także powierzchnia przeznaczona pod uprawę rzepaku o 3% (732 tys. ha) oraz ozimego jęczmienia o 9% (350 tys. ha). Wzrośnie natomiast areał jęczmienia jarego o 40% do 865 tys. ha. RYNKI POZA UNIĄ EUROPEJSKĄ HISZPANIA LIDEREM W UNIJNYM IMPORCIE PSZENICY Hiszpania wysuwa się na pierwszą pozycję w unijnym imporcie pszenicy, spychając tym samym Włochy na drugie miejsce w rankingu odbiorców. W okresie od stycznia do sierpnia br. hiszpański import pszenicy wzrósł o 78%. Jednocześnie import kukurydzy zwiększył się w rozpatrywanym przedziale czasowym o jedną czwartą. Całkowity hiszpański import pszenicy osiągnął około 3,44 mln ton w pierwszych ośmiu miesiącach br., wobec 1,92 mln ton zaimportowanych w analogicznym okresie rok wcześniej. W całym 2011 roku hiszpański import pszenicy osiągnął 4,03 mln ton. Dla porównania w rozpatrywanym okresie Włochy, będące tradycyjnie unijnym liderem w imporcie pszenicy, sprowadziły 2,45 mln ton ziarna, mniej w porównaniu do 3,23 mln ton w tym samym okresie rok wcześniej. Całkowity włoski import pszenicy w ubiegłym roku osiągnął 5,11 mln ton wobec 4,9 mln ton w 2010 roku. Na wzroście zakupów przez Hiszpanię w największym stopniu skorzystała Ukraina, która dostarczyła na hiszpański rynek 658,314 tys. ton pszenicy. Bułgaria zwiększyła dostawy do 683,815 tys. ton, a USA do 477,946 tys. ton. Spadek sprzedaży do Hiszpanii odnotowała natomiast Francja o 17% (rok do roku) do 407,894 tys. ton. Hiszpański import kukurydzy zwiększył się o 26% (rok do roku)) do 3,69 mln ton (dotyczy to rozpatrywanego okresu od stycznia do sierpnia) wobec 2,91 mln ton w 2011 r. Całkowity import kukurydzy w ubiegłym roku wyniósł 4,71 mln ton. Największymi dostawcami kukurydzy na hiszpański rynek były Francja i Ukraina. 8

9 Hiszpania była zmuszona do zwiększonych zakupów zbóż ze względu na skutki dotkliwej suszy i ekstremalnych upałów, które spustoszyły uprawy. UKRAINA: DOTYCHCZASOWY EKSPORT PSZENICY Od początku bieżącego sezonu do dnia 26 listopada br. Ukraina wyeksportowała 5,42 mln ton pszenicy, tj. tylko o 80 tys. ton mniej w porównaniu z uzgodnionym nieformalnie limitem (ustalenia pomiędzy Ministerstwem Rolnictwa a handlowcami), w tym 4,583 mln ton pszenicy konsumpcyjnej poinformowała firma ProAgro. Poza tym ProAgro podaje, że dodatkowe 256 tys. ton pszenicy znajduje się obecnie w portowych silosach czekając na wysyłkę, a 126 tys. ton jest już załadowane na statki. W ubiegłym tygodniu ukraińscy handlowcy poinformowali, że są gotowi do zawieszenia eksportu pszenicy, ze względu na zbliżanie się do krytycznego limitu w eksporcie, w zrozumieniu, że chodzi o ochronę krajowego rynku po nie najlepszych zbiorach. W bieżącym sezonie Ukraina doświadczyła negatywnych skutków niekorzystnych warunków pogodowych. Tegoroczne zbiory pszenicy szacowane są na 15 mln ton, tj. o jedną trzecią mniej w porównaniu z poprzednim sezonem. Pszenica była jednym z gatunków, który najbardziej ucierpiał w czasie mroźnej zimy, plony pogorszyły się także wskutek letniej suszy odnotowywanej zwłaszcza w południowych i wschodnich rejonach kraju. Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters UKRAINA PLANUJE BARTER PSZENICY ZA GAZ Jak poinformowała agencja Itar-Tass, Ukraina przymierza się do wymiany barterowej pszenicy za tanie dostawy gazu z Kataru. Podaje się, że cena katarskiego gazu LNG jest wyjątkowo atrakcyjna (tylko 140 USD za 1000 metrów sześciennych), podczas gdy gaz rosyjski kosztuje aż 430 USD za metr sześcienny. W ostatni poniedziałek prezydent kraju Wiktor Janukowycz wybrał się z wizytą do Zjednoczonych Emiratów Arabskich, po czym udał się do Kataru. Przedmiotem rozmów miał być m.in. planowany barter. Już w maju r. Katar zadeklarował gotowość sprzedaży LNG na Ukrainę. Jednak wówczas kraj nie był jeszcze przygotowany do odbioru katarskiego gazu. Budowa terminalu LNG w Odessie to z czasem umożliwi. Na razie Ukraina zamierza wydzierżawić terminal od amerykańskiej firmy. Pszenica ma być jednym z podstawowych produktów wymiany barterowej z Katarem. KAZACHSTAN PRZYMIERZA SIĘ DO WIĘKSZEGO EKSPORTU PSZENICY DO ROSJI Kazachstan dostarczający dotychczas pszenicę przede wszystkim w rejon Kaukazu i do krajów ościennych (Tadżykistan, Uzbekistan, Kyrgistan) planuje zwiększyć sprzedaż do Rosji oraz dotrzeć na rynek chiński. Kazachstan jest zainteresowany dostawami na Syberię, dotkniętą skutkami suszy. Eksport w tym kierunku powinien rozpocząć się już w styczniu 2013 roku. W ubiegłym roku eksport kazachskiej pszenicy do Rosji wyniósł około 440 tys. ton, ale w poprzednich sezonach nie przekraczał 250 tys. ton. Dotychczasowy eksport pszenicy w bieżącym sezonie przekroczył 3 mln ton (łącznie z mąką w ekwiwalencie ziarna). W zeszłym sezonie (2011/12) kraj wyeksportował rekordową ilość zbóż 12 mln ton. W bieżącym sezonie Kazachstan nie odnotował wysokich zbiorów. Tegoroczna produkcja zbożowa kraju wynosi zaledwie 12,3 mln ton wobec rekordowych 26,9 mln ton w poprzednim sezonie. Kraj posiada jednak znaczne zapasy zgromadzone z ubiegłorocznych żniw. Daje to możliwość utrzymania eksportu na poziomie około 8 mln ton. USA ZWIĘKSZĄ EKSPORT PSZENICY DZIĘKI WYSOKIM ZBIOROM Dzięki urodzajowi pszenicy (w wyniku suszy ucierpiała kukurydza i soja, zaś pszenica nie), w bieżącym sezonie handlowym Stany będą mogły zaoferować znaczne ilości ziarna tego gatunku i to wysokiej jakości. Potencjał eksportowy w sezonie /13 ocenia się na 29,4 mln ton (według listopadowego raportu USDA). Amerykańscy producenci pszenicy mieli bardzo udany rok. Wysokiej jakości jest zwłaszcza pszenica SRW, dobrej jakości są także pszenica twarda (durum) i HRS. 9

10 ROSJA: ODSPRZEDAŻ ZBÓŻ Z ZAPASÓW INTERWENCYJNYCH W pierwszych dwunastu przetargach zorganizowanych w tym sezonie Rosja odsprzedała 693,223 tys. ton ziarna zbóż. Rząd planuje skierować na krajowy rynek łącznie 1,25 mln ton ziarna z zapasów zgromadzonych w poprzednich sezonach. Poziom zapasów interwencyjnych na początku sezonu /13 wynosił ok. 5 mln ton. Tygodniowo w ramach przetargów jest odsprzedawane po 130 tys. ton ziarna. W większości na wewnętrzny rynek trafia pszenica trzeciej klasy. Dotychczasowa jej sprzedaż wyniosła 509,903 tys. ton. Przedział cenowy dla tej klasy kształtuje się od minimalnie 7600 rubli za tonę do maksymalnie 9050 rubli za tonę. Pszenicy klasy czwartej sprzedano dotychczas 102,32 tys. ton po cenach od 7200 rubli za tonę do 8950 rubli za tonę. NISKIE ZAPASY ZBÓŻ W KRAJACH BASENU MORZA CZARNEGO W sezonie /13 zapasy zbóż w trzech kluczowych krajach rejonu Morza Czarnego (Rosja, Ukraina, Kazachstan) obniżą się łącznie o 55%. W największym stopniu stopnieją rezerwy zbożowe Rosji aż o 70% do 6 mln ton. Zapasy na Ukrainie skurczą się o 36% do 7,4 mln ton, aw Kazachstanie spadną o połowę do 5 mln ton. Dotkliwa susza zdziesiątkowała uprawy zbóż we wszystkich trzech krajach wiodących w eksporcie zbóż w tym rejonie. Jednak największe straty odniosła Rosja i Kazachstan. Całkowita produkcja zbożowa tej trójki dostawców spadła o jedną trzecią (rok do roku) do 129 mln ton. Zapasy końcowe są prognozowane na zaledwie 18,4 mln ton w porównaniu do 40,8 mln ton na początku bieżącego sezonu handlowego. Zwłaszcza Rosja wejdzie w kolejny sezon z mocno nadwątlonymi zapasami. W poprzednim sezonie dzięki zarówno wysokim zbiorom (94 mln ton), jak i znacznym zapasom początkowym kraj był w stanie wyeksportować rekordową ilość ziarna zbóż 28 mln ton. Pomimo wysokiej sprzedaży zapasy na początku sezonu /13 oficjalnie wynosiły 19,4 mln ton. SovEcon oceniał je jednak znacznie niżej na 14,7 mln ton, twierdząc, że oficjalne statystki Rosstat zawierają cześć ziarna z wczesnych zbiorów. W bieżącym sezonie prognozowany eksport zbóż z Rosji jest oceniany na 15,5 mln ton. Oznacza to obniżenie się poziomu zapasów do zaledwie 6 mln ton (według danych Ministerstwa Rolnictwa). Tegoroczne zbiory zbóż w Rosji są szacowane na zaledwie 71 mln ton. Ukraina zebrała w bieżącym sezonie mln ton ziarna zbóż. Potencjał eksportowy kraju jest prognozowany na 21 mln ton. Według danych ukraińskiego Ministerstwa Rolnictwa, zapasy na koniec sezonu obniżą się do 7,4 mln ton (w tym 3,6 mln ton pszenicy) z rekordowego poziomu 11,6 mln ton sezon wcześniej. Niektórzy analitycy spodziewają się jednak jeszcze niższych zapasów końcowych w wysokości zaledwie 6,1 mln ton. Według ukraińskiej firmy ProAgro, zapasy pszenicy na koniec sezonu spadną do 2,7 mln ton wobec 5,03 mln ton sezon wcześniej. W Kazachstanie zapasy końcowe zbóż są prognozowane w wysokości 5 mln ton w porównaniu do 9,8 mln ton na początku bieżącego sezonu handlowego. Kazachstan planuje wyeksportować od 7 do 8 mln ton ziarna. Tegoroczne zbiory zbóż w Kazachstanie wyniosły 12,3 mln ton. Kraj dysponuje jednak zapasami ziarna zgromadzonymi w poprzednim sezonie urodzaju. Zapotrzebowanie wewnętrzne szacowane jest na 9 mln ton, w tym pszenicy paszowej około 2,5 mln ton. ROSJA: OZIMINY DOBRZE SIĘ ZAPOWIADAJĄ Wszystko wskazuje na dobre zbiory zbóż ozimych w Rosji w nadchodzącym sezonie poinformował wicepremier kraju Arkady Dworkowicz. To dobre wiadomości, gdyż tegoroczne zbiory zbóż był niskie. Dzięki zapasom kraj poradzi sobie jednak z nie najlepszymi wynikami produkcji, a nawet zdoła wyeksportować kilkanaście milionów ton ziarna (według oficjalnych prognoz będzie to 15,5 mln ton). UKRAINA ZWIĘKSZY AREAŁ KUKURYDZY Ukraińscy rolnicy mogą zwiększyć powierzchnię upraw kukurydzy na zbiór w 2013 roku nawet o 11% do około 5 mln ha, ze względu na utrzymujące się zapotrzebowanie na ukraińską kukurydzę i 10

11 spodziewane wysokie ceny uważają analitycy UCAB. W sezonie 2011/12 Ukraina wysunęła się na czwartą pozycję w światowym eksporcie kukurydzy. Areał kukurydzy wzrósł z 3,6 mln ton w sezonie 2010/11 do 4,5 mln ton w 2011/12. Produkcja kukurydzy dynamicznie wzrasta z około 5 mln ton dziesięć lat temu do rekordowego poziomu 22,7 mln ton w 2011 roku i około 21 mln ton w bieżącym sezonie. Kukurydza staje się bardziej opłacalna od konkurencyjnego jęczmienia i coraz więcej producentów skłania się do wyboru tego gatunku, co dzieje się kosztem zmniejszania areału jęczmienia. W okresie od 2003 r. do 2008 r. ukraińscy rolnicy przeznaczali pod jęczmień średnio 4,8 mln ha. Jednak w ostatnich dwóch latach powierzchnia upraw tego gatunku spadła do 3,8-4,2 mln ha, co przełożyło się na zmniejszenie średniej rocznej produkcji z mln ton do 7 mln ton. 6. Przegląd prasy Europejski Trybunał Obrachunkowy - Podział płatności bezpośrednich Zdaniem kontrolerów UE należy ponownie rozważyć zasady rozdziału wsparcia dochodów dla rolników w nowych państwach członkowskich. Europejski Trybunał Obrachunkowy opublikował pierwsze sprawozdanie specjalne (SR16/) na temat wsparcia dochodów wypłacanego rolnikom w nowych państwach członkowskich. Apeluje on o reformę w celu zapewnienia, by wsparcie dochodów było skierowane do rolników czynnych zawodowo, którzy prowadzą konkretną i regularną działalność rolniczą. W szczególności należy wykluczyć możliwość korzystania z unijnego wsparcia dla rolników w przypadku podmiotów publicznych zarządzających gruntami państwowymi i nieprowadzących innej działalności rolniczej, a także nie należy dokonywać płatności z tytułu nieużytkowanych gruntów lub gruntów przeznaczonych głównie na działalność pozarolniczą. System jednolitej płatności obszarowej (JPO) zaprojektowano, aby umożliwić wspieranie dochodów rolników państwom członkowskim, które przystąpiły do UE w latach 2004 i Jest on obecnie stosowany w 10 państwach członkowskich UE, a wydatki na ten system w 2011 r. wyniosły 5 mld euro. W sprawozdaniu Trybunał skoncentrował się na beneficjentach tej polityki, na gruntach kwalifikujących się do wsparcia oraz na wkładzie systemu w osiągnięcie celu, którym jest wsparcie dochodów rolników. Ogólny wniosek płynący z kontroli jest taki, że przy realizacji systemu pojawiło się kilka kwestii budzących wątpliwości: - Definicja beneficjentów systemu jest nieprecyzyjna i umożliwia dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów niezajmujących się rolnictwem lub zajmujących się rolnictwem jedynie marginalnie. Przykłady obejmują przedsiębiorstwa handlu nieruchomościami, lotniska, 11

12 stowarzyszenia łowieckie, kluby rybackie i kluby narciarskie. - Ponadto w niektórych państwach członkowskich pomoc z systemu JPO była legalnie wypłacana również podmiotom publicznym zarządzającym gruntami państwowymi, które to podmioty nie prowadziły innej działalności rolniczej (i wspierała dochód tych podmiotów). Państwo jest największym beneficjentem systemu JPO na Węgrzech (14 mln euro w 2010 r. za ha gruntów). - Państwa członkowskie nie określiły w sposób wiarygodny całkowitej powierzchni gruntów rolnych, z tytułu której należna jest pomoc z systemu JPO, ale Komisja ją zaakceptowała. Miało to wpływ na kwotę pomocy na hektar wypłacaną każdemu rolnikowi, która była w niektórych przypadkach wyższa lub niższa niż powinna. Niektóre państwa skorygowały łączną powierzchnię gruntów rolnych bez odpowiedniego uzasadnienia. Umożliwiło im to pełne wykorzystanie swoich pul środków finansowych. - Mimo starań państw członkowskich, których to dotyczyło, dochodziło do przypadków wypłacania pomocy z tytułu działek, na których nie prowadzono żadnej działalności rolniczej. W koncepcji pomocy z systemu JPO występuje wynikająca z jego charakteru sprzeczność: pomoc ta z jednej strony ma być wsparciem dochodów indywidualnych rolników, a z drugiej strony jest ona rozdzielana wśród rolników w oparciu o powierzchnię działek rolnych znajdujących się w ich posiadaniu. - Pomoc z systemu JPO przynosi głównie korzyści dużym gospodarstwom rolnym: ogólnie 0,2% beneficjentów otrzymuje ponad euro, co stanowi 24% łącznej wartości płatności. - Ponadto mimo iż JPO zaprojektowano jako system przejściowy, większość państw członkowskich nie przygotowała się na (przewidziane na rok 2014) wprowadzenie systemu opartego na uprawnieniach do płatności, który obowiązuje już w państwach członkowskich UE-15. Może to w przyszłości skutkować znacznymi opóźnieniami w płatnościach. Trybunał zaleca lepsze ukierunkowanie polityki i zorientowanie jej na rezultaty, tak aby w jej ramach wsparcie dochodów rolników było skierowane do rolników czynnych zawodowo, którzy prowadzą konkretną i regularną działalność rolniczą, a z otrzymywania wsparcia były wykluczone podmioty publiczne. Należy jasno zdefiniować kwalifikowalność gruntów do przyznania pomocy i ograniczyć ją do działek, na których prowadzona jest konkretna i regularna działalność rolnicza. Należy dążyć do większej równowagi w podziale pomocy między rolników: albo poprzez wprowadzenie limitów wysokości indywidualnych płatności, albo poprzez uwzględnienie szczególnej sytuacji gospodarstw w poszczególnych regionach. Komisja powinna zająć się problemami strukturalnymi w rolnictwie oraz aktywnie wspierać państwa członkowskie i ściślej monitorować ich przygotowania do wprowadzenia przyszłego systemu opartego na uprawnieniach. We wnioskach ustawodawczych Komisji dotyczących reformy wspólnej polityki rolnej (WPR) po 2013 r. jedynie częściowo uwzględniono uwagi Trybunału (opinia nr 1/ Europejskiego Trybunału Obrachunkowego w sprawie niektórych wniosków dotyczących rozporządzeń w sprawie wspólnej polityki rolnej na lata ). Zachęca się Parlament i Radę do rozważenia podczas debat na temat tych wniosków i w procesie ich przyjmowania ich zmiany z uwzględnieniem zaleceń Trybunału. Niniejszy komunikat prasowy stanowi streszczenie sprawozdania specjalnego przyjętego przez Europejski Trybunał Obrachunkowy. Pełny tekst sprawozdania jest dostępny na stronie ECA/12/48 Luksemburg, 27 listopada r. Copa-Cogeca rozczarowana brakiem porozumienia w sprawie przyszłego budżetu UE W dniu dzisiejszym Copa-Cogeca przyjęła z żalem brak porozumienia na szczycie UE w sprawie budżetu UE na lata Przypomina, że szybka i pozytywna decyzja ma kluczowe znaczenie, by mogła zapaść ostateczna decyzja w sprawie przyszłości WPR, jeżeli ma być wdrożona w roku W Brukseli, Sekretarz Generalny Copa-Cogeca, Pekka Pesonen powiedział: Jestem rozczarowany faktem, iż w dniu dzisiejszym nie zapadło porozumienie w sprawie przyszłego budżetu Wspólnej Polityki Rolnej na lata Ministrowie rolnictwa UE oraz Parlament Europejski nie będą w 12

13 stanie zadecydować które instrumenty wprowadzić, dopóki nie poznają budżetu dostępnego na finansowanie przyszłej WPR. Nalegamy, by głowy państw i rządów podjęły jak najszybciej pozytywną decyzję w sprawie europejskiego budżetu na lata Rolnicy obecnie przesuwają podjęcie decyzji o produkcji i inwestycjach z powodu braku pewności co do WPR. Jeżeli to się utrzyma, będzie miało katastroficzne skutki dla zatrudnienia w powiązanych sektorach oraz stabilności rynkowej. Dodał: Liderzy sektora rolnego UE wzywają głowy państw i rządów do zapewnienia, że wydatki na rolnictwo, które stanowią mniej niż 1% wszystkich wydatków publicznych UE, zostaną utrzymane na obecnym poziomie do roku Rolnictwo jest jedyną wspólną polityką finansowaną prawie w całości z budżetu UE - większość innych wydatków pokrywana jest z budżetów krajowych. Nakłady na rolnictwo są zdecydowana niższe niż generowana produkcja. Bez WPR mielibyśmy 27 odrębnych polityk w 27 państwach członkowskich, co kosztowałoby rządy zdecydowanie więcej niż WPR. Copa-cogeca.be Biuro Krajowej Federacji Producentów Zbóż 13