ZESPÓŁ SZKÓŁ ROLNICZYCH CENTRUM KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO W KACZKACH ŚREDNICH

Transkrypt

1 ZESPÓŁ SZKÓŁ ROLNICZYCH CENTRUM KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO W KACZKACH ŚREDNICH D OŚWIADCZENIA Z WYMIANY I I C H W P Ł Y W N A I N N O W A C Y J N OŚĆ W P R O C E S I E K S Z T A Ł C E N I A Z A W O D O W E G O W Z E S P O L E S Z K Ó Ł R O L N I C Z Y C H C K P W K A C Z K A C H ŚREDNICH KACZKI ŚREDNIE 2007

2 SPIS TREŚCI: WSTĘP CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU EDUKACJI ZAWODOWEJ MŁODZIEśY I DOROSŁYCH W ANGLII OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU EDUKACJI W ANGLII KSZTAŁCENIE ZAWODOWE OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA RELACJE POMIĘDZY SZKOLNICTWEM ZAWODOWYM A PRACODAWCAMI SZKOLENIE MŁODZIEśY (YOUTHTRAYNING-YT) CHARAKTERYSTYKA HADLOW COLLEGE BAZA DYDAKTYCZNA SZKOŁY POZIOMY KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO PRZEBIEG KSZTAŁCENIA ŚRODOWISKOWA DZIAŁALNOŚĆ SZKOŁY WSPÓŁPRACA SZKOŁY Z RÓśNYMI INSTYTUCJAMI INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA W KSZTAŁCENIU MŁODZIEśY I DOROSŁYCH ZNACZENIE INNOWACJI PEDAGOGICZNYCH INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA W KSZTAŁCENIU ANGIELSKIM DZIAŁANIA WYCHOWAWCZE KSZTAŁCENIE USTAWICZNE CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA CELE KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO EDUKACJA PERMANENTNA W EUROPIE KSZTAŁCENIE USTAWICZNE W ANGLII WYKORZYSTANIE TECHNOLOGII INFORMACYJNEJ...28 I KOMUNIKACYJNEJ W SYSTEMIE KSZTAŁCENIA ANGIELSKIEGO WYKORZYSTANIE ICT W HADLOW MOODLE PROGRAMY UśYTKOWE DOTYCZĄCE EDUKACJI ZAWODOWEJ POWERPOINT BRITISH MUSEUM NOWOCZESNE METODY PRACY ZESPOŁOWEJ - GRUPOWA REALIZACJA ZADAŃ I ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW MOśLIWOŚCI ADAPTACJI POZNANYCH ROZWIĄZAŃ INNOWACYJNYCH W SYSTEMIE KSZTAŁCENIA W WARUNKACH NASZEJ SZKOŁY HISTORIA ZSR CKP W KACZKACH ŚREDNICH OFERTA EDUKACYJNA SZKOŁY BAZA MATERIALNA SZKOŁY

3 6.4. ZAJĘCIA POZALEKCYJNE SZKOLENIE PRAKTYCZNE W ZSR CKP W KACZKACH ŚREDNICH ADAPTACJA POZNANYCH ROZWIĄZAŃ W ZSR CKP W KACZKACH ŚREDNICH DZIAŁANIA DYDAKTYCZNE I METODYCZNE METODYKA BAZA DYDAKTYCZNA DZIAŁANIA WYCHOWAWCZE: SAMOKSZTAŁCENIE NAUCZYCIELI SZKOŁY DORADZTWO ZAWODOWE KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z WYMIANY DOŚWIADCZEŃ DLA BENEFICJENTÓW, INSTYTUCJI PROMOTORA ORAZ BENEFICJENTÓW POŚREDNICH KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z WYMIANY DOŚWIADCZEŃ DLA BENEFICJENTÓW KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z WYMIANY DOŚWIADCZEŃ DLA INSTYTUCJI PROMOTORA KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z WYMIANY DOŚWIADCZEŃ DLA BENEFICJENTÓW POŚREDNICH ZAKOŃCZENIE...49 BIBLIOGRAFIA:

4 WSTĘP Głębokie przemiany społeczne, które dokonały się w ostatnich latach oraz warunki panujące na współczesnym, europejskim, dynamicznie zmieniającym się rynku pracy stawiają przed szkołami zawodowymi nowe zadania. Wraz z rozszerzeniem Unii Europejskiej postępuje proces globalizacji w większości dziedzin w tym równieŝ edukacji. Stawia to przed procesami kształcenia we wszystkich państwach europejskich nowe wyzwania. Współpraca między szkołami w zakresie realizacji projektów oświatowych przez uczniów i nauczycieli moŝe wpłynąć na udoskonalenie procesu kształcenia. Wszystko to stało się inspiracją do działań naszej placówki mających na celu podwyŝszenie jakości szkolenia i kształcenia zawodowego, nadania mu wymiaru europejskiego poprzez organizowanie staŝy i wymian zagranicznych. Uczestnicząc w konkursach projektów wymian i staŝy w ramach Programu Leonardo da Vinci szkoła nasza w minionych trzech latach pozyskała euro na realizację 9 projektów wymian i staŝy. W staŝach i wymianach zagranicznych uczestniczyło 189 uczniów i 37 nauczycieli. W ramach wymienionych projektów odbyła się wymiana doświadczeń dla 25 nauczycieli przedmiotów zawodowych pt.,, Wymiana doświadczeń w zakresie organizowania i kształcenia zawodowego dla młodzieŝy i dorosłych. Projekt ten realizowany był przy współpracy z partnerem angielskim Hadlow College szkołą o duŝym doświadczeniu w kształceniu i szkoleniu zawodowym na poziomie krajowym i międzynarodowym. Celami projektu w odniesieniu do beneficjentów był transfer wiedzy, doświadczeń oraz innowacyjne rozwiązania w dziedzinie szkolenia zawodowego poprzez uwzględnienie technologii informacyjnej i komunikacyjnej. Partner angielski w czasie jednotygodniowego intensywnego szkolenia zapoznał beneficjentów z systemem kształcenia, nowoczesną bazą edukacyjną i techniczną. Tym samym włączył się w system doskonalenia zawodowego nauczycieli oraz kształcenia zawodowego uczniów naszej placówki. W czasie wymiany doświadczeń wizytowaliśmy instytucje, które prowadzą działalność w zakresie edukacji zawodowej. Program spotkań obejmował: 1. wycieczkę do gospodarstwa ekologicznego - Bore Place, Edenbridge, które pełni funkcję Centrum Szkolenia Zawodowego. Centrum odgrywa waŝną rolę w edukacji dzieci, młodzieŝy, dorosłych w tym równieŝ osób niepełnosprawnych, których opiekunami są młodzi ludzie poddawani w ten sposób resocjalizacji, 4

5 2. wizytę w Bedgebury Forest, Centrum Edukacji Środowiskowej, w ramach której zapoznano nas z róŝnymi formami edukacji ustawicznej oraz metodami pracy w grupie, 3. wycieczkę do Collegu w Sparsholt, gdzie zaprezentowano wykład na temat kształcenia zawodowego oraz zapoznano nas z bazą dydaktyczną szkolenia zawodowego tej placówki., 4. wycieczkę do Londynu w czasie której przedstawiono nam British Museum jako przykład kształcenia ustawicznego; zwiedziliśmy równieŝ wystawę związaną z historią kształcenia zawodowego w U.K., 5. zwiedzanie Uniwersytetu w Cambridge, w tym zapoznanie z bazą dydaktyczną i specyfiką kształcenia w U.K., 6. zajęcia przygotowane przez szkołę w Hadlow: Jak zainspirować i kształtować proces uczenia się : spotkanie z metodykiem, w czasie którego zaprezentowano nam system edukacji (w tym równieŝ zawodowej) w Wielkiej Brytanii oraz techniki dotyczące przyswajania wiedzy, techniki zadawania pytań, efektywności uczenia się, zwiedzanie bazy dydaktycznej w zakresie szkolenia zawodowego w Hadlow, ćwiczenia na temat Jak komunikować się z uczniem przygotowane przez opiekuna merytorycznego, Narzędzia dydaktyczne i materiały multimedialne - ćwiczenia Jak przygotować prezentację w power poincie ; zajęcia ukazujące moŝliwości programu Moodle, wykład Jak być dobrym nauczycielem. 1. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU EDUKACJI ZAWODOWEJ MŁODZIEśY I DOROSŁYCH W ANGLII 1.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU EDUKACJI W ANGLII System edukacji w Anglii obejmuje: 5

6 Placówki edukacji przedszkolnej - tu podobnie jak w Polsce dzieci uczęszczają na zasadzie dobrowolności; decyzja o wysłaniu dziecka do przedszkola naleŝy do rodziców. Szkoła podstawowa - dzieci w Wielkiej Brytanii zaczynają uczęszczać do szkoły wcześniej niŝ dzieci w Polsce, bo juŝ w wieku 5 lat i kończą ją w wieku lat 11. Szkoła podstawowa w Zjednoczonym Królestwie jest podzielona - tak jak i w Polsce - na dwie części: 1. nauczanie początkowe trwa trzy lata 2. właściwą szkołę podstawową, która trwa równieŝ trzy lata. W Irlandii Północnej dzieci zaczynają chodzić do szkoły juŝ w wieku lat 4. Szkoła podstawowa w Wielkiej Brytanii róŝni się tym od polskiej szkoły podstawowej, Ŝe nie ma tam ocen, a tylko tak jak w polskiej szkole podstawowej w klasach 1-3, jest ocena opisowa. Ocena opisowa wskazuje uczniowi jego mocne i słabe strony, jest ona równocześnie raportem przedstawianym obowiązkowo przez szkołę dla rodziców. Raport ten nie jest podobny do polskiego świadectwa, z którym uczeń kończy kaŝdą klasę od 4 do 6 szkoły podstawowej, a jedynie prezentacją osiągnięć dziecka. Wyszczególnia on w syntetycznej formie dane dotyczące postępów ucznia z poszczególnych przedmiotów i zajęć. Szkoła podstawowa w Wielkiej Brytanii kończy się egzaminem państwowym zwanym potocznie SATS, który jest jednocześnie egzaminem wstępnym do szkoły średniej. Szkoła średnia w Wielkiej Brytanii moŝe być podzielona nawet na trzy etapy: 1. NiŜsza Szkoła Średnia - obowiązuje od 11 do 14 roku Ŝycia ; moŝna ją przyrównać do polskiego gimnazjum. W tym typie szkoły dzieci oswajają się z ocenami. Oceny oparte są o system liter: od A najwyŝsza ocena do F najniŝsza ocena. Etap ten kończy się obowiązkowym egzaminem SATs, który jest potwierdzeniem zakończenia lub nie, trzeciego szczebla nauki 2. Liceum, czyli właściwa szkoła średnia - jest ostatnim obowiązkowym etapem nauki. Liceum trwa kolejne trzy lata, oznacza to, Ŝe kończąc je uczeń ma juŝ 16 lat. Takie 3-letnie liceum kończy się egzaminem zwanym, GCSE General Certificate of Secondary Education, który moŝna przyrównać do polskiego egzaminu maturalnego. 3. Szkoła średnia II stopnia, czyli kolegium dzieli się na profil zawodowy, techniczny lub profil akademicki przygotowujący do podjęcia studiów wyŝszych. Szkoły średnie zawodowe przygotowują ucznia do podjęcia pracy 6

7 w wybranym przez siebie zawodzie. Szkoły o profilu akademickim kończą się egzaminem A LEVEL Advanced Level, który jest jednocześnie egzaminem wstępnym na studia podobnie jak w Polsce egzamin maturalny. Szkoły wyŝsze podzielone są podobnie jak w Polsce na dwa rodzaje: uniwersytety i politechniki. Minimalny czas studiów to 3 lata, maksymalny to nawet 7 lat. Warto zauwaŝyć, Ŝe w Wielkiej Brytanii obowiązuje system punktowy. Oznacza to, Ŝe kaŝdy student moŝe rozłoŝyć swoje studia na dłuŝszy okres, bądź wybrać formułę studiów w niepełnym wymiarze. W Polsce studia mogą być prowadzone w systemie dziennym, wieczorowym, zaocznym i eksternistycznym. System studiów wyŝszych w Polsce róŝni się teŝ tym, Ŝe kolegia w Wielkiej Brytanii zaliczane są do szkół średnich, w Polsce natomiast juŝ do studiów wyŝszych. W Wielkiej Brytanii, student pomyślnie kończący studia otrzymuje tytuł MASTER, w Polsce natomiast tytuł otrzymany przez absolwenta zaleŝy od rodzaju studiów, jakie ukończył. Kończąc wyŝsze studia zawodowe, czyli trzyletnie kolegium otrzymuje tytuł licencjata. Kończąc wyŝsze studia zawodowe o kierunku technicznym, rolniczym lub ekonomicznym otrzymuje tytuł inŝyniera, a kończąc jednolite pięcioletnie studia magisterskie lub dwuletnie uzupełniające studia magisterskie magistra lub tytuły równowaŝne jak na przykład: lekarz, lekarz stomatolog, lekarz weterynarii (studia medyczne trwają 6 lat), architekt. Aby uzyskać wymienione powyŝej tytuły zawodowe student musi zaliczyć wszystkie przedmioty i praktyki objęte planem studiów, złoŝyć i obronić pracę dyplomową oraz zdać pomyślnie egzamin dyplomowy w obu wyŝej omawianych krajach. 7

8 S y s t e m e d u k a c j i w W i e l k i e j B r y t a n i i - s c h e m a t PRZEDSZKOLE EGZAMIN KS 1 SZKOŁA PODSTAWOWA EGZAMIN KS 2 GIMNAZJUM EGZAMIN SATS KS3 SZKOŁA ŚREDNIA LICEUM EGZAMIN GCSE KOLEGIUM SZKOŁA ŚREDNIA ZAWODO SZKOŁA ŚREDNIA TECHNICZ EGZAMIN A LEVEL UNIWERSYTE T POLITECHNIK A KS umiejętności kluczowe W Anglii obowiązkowymi przedmiotami narodowego programu nauczania na etapach KS1 KS3 są: język angielski, matematyka, przedmioty ścisłe i przyrodnicze, projektowanie i technika, technologie informacyjno-komunikacyjne, wychowanie fizyczne, historia, geografia, wychowanie plastyczne i projektowanie oraz wychowanie muzyczne. Na etapie KS3 obowiązkowym przedmiotem jest równieŝ język obcy. Od września 2002 r., szkoły są takŝe zobowiązane prowadzić lekcje wychowania obywatelskiego, począwszy od etapu KS3. Obowiązkowe są równieŝ trzy inne przedmioty, które nie wchodzą jednak w zakres narodowego ramowego programu nauczania: religia od etapu KS1 oraz wychowanie seksualne i orientacja zawodowa od etapu KS3. 8

9 Przedmiot Rozwój indywidualny, przygotowanie do Ŝycia w społeczeństwie i edukacja zdrowotna nie jest wprawdzie obowiązkowy w Anglii, ale od szkół oczekuje się prowadzenia takich zajęć. Na etapie KS4 (14-16 lat) liczba przedmiotów obowiązkowych jest mniejsza, są to: język angielski, matematyka, nauki ścisłe i przyrodnicze, technologie informacyjno-komunikacyjne, wychowanie obywatelskie i wychowanie fizyczne. Dodatkowo, w roku 2004 do listy dołączono następujące przedmioty: sztuka, projektowanie, technika, nauki humanistyczne, oraz języki obce nowoŝytne. Szkoły są zobowiązane organizować zajęcia z tych przedmiotów, jeśli uczniowie sobie tego Ŝyczą. W 2004 r. orientacja zawodowa takŝe stała się obowiązkowa na tym etapie nauki Egzamin GCSE - odpowiednik polskiego egzaminu kończącego naukę w gimnazjum Egzamin A-level - to odpowiednik międzynarodowej matury, zdawany w Wielkiej Brytanii 1.2 KSZTAŁCENIE ZAWODOWE Ogólna charakterystyka Kształcenie zawodowe jest dostępne coraz częściej w szkołach średnich. NiezaleŜnie od tego, czy uczniowie pobierają naukę w szkołach średnich czy placówkach kształcenia ponadobowiązkowego ich kształcenie przebiega według programu ustalonego przez jeden z organów przeprowadzających egzaminy i przyznających dyplomy: Komisję Egzaminacyjną Królewskiego Towarzystwa Sztuk Pięknych Radę Edukacyjną Biznesu i Techniki Miasto i Gildie Instytutu Londyńskiego Londyńską Izbę Handlu i Przemysłu. Dodatkowo jedna z grup GCE od września 1994 roku prowadzi egzamin AS z zagospodarowania terenu (łączy kształcenie ogólne z kształceniem zawodowym). BTEC (Rada Edukacyjna Biznesu i Techniki) sankcjonuję róŝne kierunki kształcenia zawodowego (np. handlowe, zarządzania, inŝynierii). Uzyskane kwalifikacje dzielone są na trzy poziomy: pierwszy, krajowy, wyŝszy krajowy. Komisja Egzaminacyjna Królewskiego Towarzystwa Sztuk Pięknych oferuje programy egzaminów ukierunkowane na wszystkie aspekty kształcenia handlowego, włącznie z kwalifikacjami urzędniczymi i sekretarskimi, techniką informacji i językami obcymi. Kwalifikacje są przyznawane na czterech poziomach od certyfikatów zawodowych do dyplomów wyŝszych. Miasto i Gildie Instytutu Londyńskiego oferuje ponad 1100 egzaminów na róŝnych 9

10 poziomach z przedmiotów technicznych i zawodowych. Egzaminy opierają się na sprawdzeniu praktycznych umiejętności, wiedzy, zdolności i doświadczenia. Londyńska Izba Handlu i Przemysłu wydaje świadectwa z pojedynczych przedmiotów, świadectwa grupowe i grupowe dyplomy na trzech poziomach w licznych specjalnościach. W 1986 została powołana Krajowa Rada Do Spraw Kwalifikacji Zawodowych. Wprowadzono dwa rodzaje nowych kwalifikacji: 1. Krajowe Kwalifikacje Zawodowe - są to specyficzne kwalifikacje zawodowe przeznaczone dla młodych ludzi, którzy nie kontynuują nauki w pełnym wymiarze godzin. Są przyznawane uczniom, którzy pozytywnie ukończyli program proponowany przez któryś z organów egzaminacyjnych. MoŜna je teŝ uzyskać na podstawie posiadanych kompetencji zawodowych. Kompetencje definiuje się jako zdolność jednoczesnego posługiwania się umiejętnościami, wiedzą i doświadczeniem. Kompetencje moŝna zdobywać na róŝne sposoby. 2. Główne Krajowe Kwalifikacje Zawodowe - są przeznaczone dla młodych ludzi, którzy spełnili obowiązek szkolny. Są przyznawane z 14 dziedzin (zdrowie i opieka socjalna, handel, zarządzanie, sztuki piękne i zdobnictwo przemysłowe, wytwarzanie, nauki ścisłe, dystrybucja, konstrukcja i zagospodarowanie terenu, inŝynieria, media, komunikacja i sztuka stosowana, rolnictwo i środowisko, hotelarstwo i restauratorstwo, wypoczynek i turystyka, informatyka). Główne Krajowe Kwalifikacje Zawodowe są przyznawane przez komisje do spraw egzaminów zawodowych i zatwierdzane przez Krajową Radę do Spraw Kwalifikacji Zawodowych na trzech poziomach Podstawowym - wymaga trzech jednostek obowiązkowych studiów, trzech jednostek fakultatywnych z róŝnych dziedzin zawodowych oraz kompetencji podstawowych poziomu pierwszego w komunikowaniu się, matematyce i informatyce. Nauka na tym poziomie trwa około roku. Średnim - wymaga czterech jednostek obowiązkowych studiów, dwóch jednostek fakultatywnych oraz kompetencji podstawowych poziomu drugiego w komunikowaniu się, matematyce i informatyce. Nauka na tym poziomie trwa około roku. Zaawansowanym - wymaga ośmiu jednostek obowiązkowych studiów, czterech jednostek fakultatywnych oraz kompetencji podstawowych poziomu trzeciego w komunikowaniu się, matematyce i informatyce. Nauka na tym poziomie trwa około dwóch lat. 10

11 Główne Krajowe Kwalifikacje Zawodowe to oferta dla młodych ludzi, którzy spełnili obowiązek szkolny. Jednak uczniowie poniŝej 16 roku Ŝycia równieŝ mogą studiować niektóre przedmioty i uzyskiwać w ten sposób jednostki kredytowe, które będą brane pod uwagę w momencie przyznawania pełnych kwalifikacji w systemie kształcenia ponadobowiązkowego Relacje pomiędzy szkolnictwem zawodowym a pracodawcami Istnieją róŝne związki pomiędzy szkołą a przedsiębiorstwami. Pojawiają się inicjatywy mające na celu przybliŝenie szkół do świata pracy: Inicjatywa Kształcenia Technicznego i Zawodowego - jej zadaniem jest lepsze dostosowanie programu nauczania uczniów w wieku lat w szkole lub Colleg u do dorosłego Ŝycia i pracy. Compacts - są to umowy między pracodawcami, młodymi ludźmi, szkołami, kolegiami i placówkami szkolenia na obszarze niektórych lokalnych władz edukacyjnych. W ramach tych umów pracodawcy zapewniają pracę wraz ze szkoleniem. Partnerstwo Edukacja Przedsiębiorstwo - ma na celu zacieśnienie współpracy między światem edukacji i światem przemysłu Szkolenie młodzieŝy (YouthTrayning-YT). YT podlega Radom Kształcenia i Przedsiębiorczości. Zapewnia szkolenie zawodowe uczniom, którzy opuścili szkołę przed 18 rokiem Ŝycia i nie pobierają nauki w pełnym wymiarze godzin i nie są zatrudnieni. Szkolenie młodzieŝy jest zapewnione na podstawie kontraktu zawieranego z firmami. Wszystkie umowy muszą spełniać minimalne wymagania i prowadzić do uzyskania Krajowych Kwalifikacji Zawodowych lub ich ekwiwalentu. Szkolenie YT wieńczy zaświadczenie potwierdzające nabyte kompetencje i kwalifikacje Kredyty szkoleniowe Kredyty dają młodzieŝy - która rezygnuje z kształcenia w pełnym wymiarze godzin i podjęła prace - prawo do oficjalnie uznanego szkolenia. KaŜdy kredyt szkoleniowy ma specyficzną wartość, młody człowiek przekazuje go swojemu pracodawcy lub placówce szkoleniowej w zamian za szkolenie. 11

12 1.3. CHARAKTERYSTYKA HADLOW COLLEGE Baza dydaktyczna Szkoły Hadlow College Rolnictwa i Ogrodnictwa prowadzi nauczanie studentów od ponad 60 lat. Jest jednym z 30 College ów w kraju i jedynym tego typu Colleg em w hrabstwie Kent. College posiada: własne farmy o powierzchni 256 ha, które słuŝą jako baza szkoleniowa miejsce odbywania praktyk zawodowych ; narodowy zbiór roślin (ok. 15 tys. gatunków roślin) na powierzchni 5 ha, prowadzony w celach demonstracji. Farmy prowadzą działalność komercyjną (stado mleczne i mięsne krów oraz stado owiec), centrum koni areny wewnętrzne i zewnętrzne, wybiegi i stajnie na ponad 50 koni, dział opieki nad zwierzętami (małe zwierzęta, płazy, ryby) przystosowany do zajęć lekcyjnych i praktycznych, szkółkę ogrodniczą, szklarnię oraz pole do produkcji sadzonek, drzew i krzewów, specjalistyczne pomieszczenia kwiaciarskie z urządzeniami chłodniczymi i sklep, studio projektowania zachęcające uczniów do publicznego pokazywania swoich pomysłów w specjalnych eksperymentalnych ogrodach, halę sportową, róŝne boiska stołówkę i internat z pojedynczymi pokojami dla 150 uczniów, Poziomy kształcenia zawodowego Nauka zawodu prowadzona jest na dwóch poziomach: I. apprenticeship kończy się uzyskaniem certyfikatu potwierdzającego umiejętności kluczowe Key Skills Level 2 uzyskany certyfikat umoŝliwia podjęcie pracy pod czyimś nadzorem (robotnik nie w pełni wykwalifikowany) II. advanced kończy się uzyskaniem certyfikatu potwierdzającego umiejętności kluczowe Key Skills Level 3 uzyskany certyfikat umoŝliwia podjęcie samodzielnej pracy (robotnik wykwalifikowany) Na powyŝszych poziomach kształci się w Hadlow w następujących zawodach: ogrodnictwo opieka nad małymi zwierzętami opieka nad końmi rolnictwo 12

13 Szkoła organizuje takŝe kursy, które prowadzone są na kilku poziomach: I. certificate in land-based studies z rolnictwa, pracy przy zwierzętach, opieki nad końmi, ogrodnictwa ; kończąc je uzyskuje się najniŝsze kwalifikacje zawodowe, dzięki którym moŝna podjąć pracę lub kontynuować naukę w celu uzyskania dyplomu. II. first diploma - z rolnictwa, opieki nad zwierzętami, rybactwa, opieki nad końmi, kwiaciarstwa, ogrodnictwa ;kończąc je uzyskuje się państwowe kwalifikacje zawodowe na poziomie drugim III. kształcenie na poziomie krajowym: a. National Award z opieki nad małymi zwierzętami, rybactwa, opieki nad końmi, kwiaciarstwa, ogrodnictwa b. National Certificate z rybactwa, opieki nad końmi, kwiaciarstwa c. National Diploma z rolnictwa, opieki nad małymi zwierzętami, opieki nad końmi, ogrodnictwa Szkoła prowadzi współpracę z Uniwersytetem w Greenwich, w ramach której organizuje kursy na poziomie szkoły wyŝszej z zakresu międzynarodowego rolnictwa, ekonomiki rolnictwa, hodowli koni, ogrodnictwa, ziołolecznictwa, architektury krajobrazu i projektowania ogrodów. Absolwent uzyskuje dyplom szkoły wyŝszej Przebieg kształcenia KaŜdy uczeń Szkoły prowadzony jest przez opiekuna merytorycznego, który zachęca go do planowania swojej nauki oraz aktywności w zdobywaniu wiedzy. Oprócz tego student moŝe liczyć na pomoc wykwalifikowanych doradców w sprawie wyboru kariery zawodowej. Szkoła zapewnia wszechstronną pomoc uczniom z wadami wzroku, słuchu, dyslektykom, w celu ułatwienia im zdobywania wiedzy i umiejętności. Funkcjonujące w szkole tzw. poufne słuŝby doradcze to osoby mające pomagać uczniom w rozwiązywaniu ich problemów osobistych i finansowych Środowiskowa działalność Szkoły W ramach działalności środowiskowej Szkoła organizuje róŝnego typu imprezy: Wystawy narodowej kolekcji kwiatów Prezentację tradycyjnego rolnictwa 13

14 Pokazy i wystawy przygotowane dla rodzin Warsztaty ogrodnictwa SprzedaŜ produktów lokalnych farmerów Wszystkie te przedsięwzięcia cieszą się wielką popularnością wśród lokalnej społeczności. Są dobrą wizytówką Szkoły nie tylko w regionie ale i na forum krajowym. Hadlow College wynajmuje równieŝ swoje tereny pod organizacje imprez o charakterze prywatnym pozyskując w ten sposób środki finansowe niezbędne do utrzymania i dalszego wzbogacania swojej bazy Współpraca Szkoły z róŝnymi instytucjami College Hadlow w ramach swojej działalności współpracuje z : Stowarzyszeniami rolniczymi i ogrodniczymi oraz sportowymi Uniwersytetem Greenwich róŝnymi Szkołami College ma równieŝ duŝe doświadczenie w zakresie współpracy zagranicznej i międzynarodowej wymiany uczniów i studentów w ramach programów unijnych i rządowych. Przykładem takiej współpracy jest staŝ jaki odbyła grupa uczniów oraz nauczycieli z ZSR CKP w Kaczkach Średnich. 14

15 2. INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA W KSZTAŁCENIU MŁODZIEśY I DOROSŁYCH 2.1. ZNACZENIE INNOWACJI PEDAGOGICZNYCH Innowacje pedagogiczne to nowatorskie rozwiązania programowe, organizacyjne lub metodyczne, mające na celu poprawę jakości pracy szkoły, pozytywnie oceniane z punktu widzenia osiąganych efektów procesu dydaktyczno-wychowawczego. Mówiąc o innowacjach w kształceniu ma się zwykle na myśli róŝnorodne nowinki techniczne: rzutniki, tablice, ekrany, panele projekcyjne, pakiety oprogramowania do produkcji pomocy dydaktycznych, urządzenia multimedialne, internet. Mimo ogromnego rozwoju tego typu środków nie moŝna powiedzieć, Ŝeby dokonały one przełomu w uzyskiwanych wynikach. Istota problemu polegającego na podniesieniu efektywności kształcenia leŝy przede wszystkim w ludziach, to znaczy w tych, którzy się uczą i tych, którzy nauczają, przy czym obydwie strony mają do wypełnienia swoiste role - role wykonywane w duchu innowacyjności. Rolą nauczycieli jest zapewnienie wysokiego poziomu kształcenia, jego odpowiedniości do potrzeb przyszłego rynku pracy oraz treści odpowiadających oczekiwaniom uczniów, jako dających dobre szanse na pomyślny rozwój przyszłej kariery zawodowej i Ŝyciowej. Rolą uczniów jest twórczo nabywać nową wiedzę i umiejętności oraz aktywnie uczestniczyć w procesie zdobywania wiedzy. Budowa systemu jakości kształcenia jest przedsięwzięciem długoterminowym. i wymaga duŝej wiedzy o kształceniu, znajomości swojej instytucji, determinacji, konsekwencji postępowania i środków na realizację przedsięwzięcia. UŜyteczne teŝ moŝe być wykorzystanie doświadczenia tych, którzy systemy takie zaczęli budować znacznie wcześniej. Ogromne moŝliwości przeniesienia takich doświadczeń na nasz grunt daje współpraca międzynarodowa, w szczególności te programy Unii Europejskiej, które z załoŝenia ukierunkowane są na podniesienie standardów kształcenia w jednoczącej się Europie. Zarówno projekty strukturalne jak i projekty wymiany, dają moŝliwość poznania środowiska, kształcenia u partnerów oraz doświadczenia stosowanych u nich rozwiązań i stylu kształcenia. Podmiotem takich projektów są więc ludzie, którzy stają się nośnikami innowacji. Dzięki udziałowi w takich projektach zmienia się ich świadomość o tym czym jest instytucja 15

16 nauczająca, kto tu jest dla kogo, jakie są role nauczycieli i uczniów. Prowadzi to w końcu do powstania w środowisku presji na wprowadzanie innowacji, a w sprzyjających okolicznościach - do podjęcia w instytucji systematycznych prac nad budową systemu zapewniania jakości kształcenia. Pojawia się wówczas nowatorstwo pedagogiczne, czyli działanie polegające na wdraŝaniu i upowszechnianiu określonych innowacji w praktyce pedagogicznej, łącznie z szacowaniem wyników tych działań. Nabiera ono szczególnego znaczenia w obecnej rzeczywistości, gdy zmiany dokonujące się w Polsce i na świecie w jaskrawy sposób ujawniły nieprzystosowanie teorii i praktyki edukacyjnej do nowych wymagań i aspiracji edukacyjnych nowoczesnego społeczeństwa. Poszukiwanie dróg wyjścia ze stanu kryzysu edukacji szkolnej oraz modelu nowoczesnej instytucji edukacyjnej staje się potrzebą społeczną. NaleŜy zastanowić się w jakim kierunku powinny się zmieniać instytucje edukacyjne, aby spełniać potrzeby nowoczesnego społeczeństwa; jaka będzie treść i kształt organizacyjny współczesnej szkoły... Szkoła musi się przystosować do nowych warunków, jakie powstają w zmieniającym się społeczeństwie a sami nauczyciele powinni: podnosić swoje umiejętności zawodowe kształtować innowacyjną postawę wobec rzeczywistości i kształcić taką postawę wśród uczniów Podmiotem tych działań ma być uczeń, zdolny do przyswajania, tworzenia i wdraŝania innowacji, zdolny do szybkiego reagowania na zmieniające się potrzeby społeczne INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA W KSZTAŁCENIU ANGIELSKIM W angielskim systemie oświatowym wprowadzono wiele innowacyjnych rozwiązań, celem których było uzyskanie jak najlepszych wyników w kształceniu młodzieŝy i dorosłych. Generalnie odchodzi się od pracy w tradycyjnym systemie klasowym na rzecz pracy grupowej. Wykład uznano za najgorszą metodę nauczania naleŝy wybierać takie metody pracy z uczniem, które wyzwalają w nim entuzjazm do pracy. Proponuje się między innymi: Aktywny krytycyzm - który jest bardziej potrzebny niŝ bierna akceptacja. W czasie pobytu w instytucji promotora obserwowaliśmy doświadczenia prowadzone przez uczniów. Doświadczenia dotyczyły pomiaru temperatury gleby na róŝnych głębokościach i miały na celu zainteresowanie ucznia zadanym problemem Uczeń obserwując musiał ustosunkować się do wyników i wyciągnąć wnioski. 16

17 Zastosowanie teorii w praktyce. Ogrody angielskie zakładane w szkole przez uczniów wymagają wiedzy teoretycznej, która musi się przekładać na odpowiedni projekt, przygotowanie gleby, wybór odmian i gatunków oraz zabiegi pielęgnacyjnej- są więc dobrym przykładem zastosowania teorii w praktyce. Innym przykładem takiej aktywności uczniów jest opieka nad zwierzętami. W czasie zajęć z zootechniki studenci pełnią całodzienne dyŝury w stajniach, oborach lub owczarniach wykonując wszystkie czynności związane z Ŝywieniem i pielęgnacją zwierząt. Docenianie pomysłów uczniów. Nauczyciel nie powinien ograniczać sądów uczniów. Ich pomysły liczą się, są waŝne, powinny być wykorzystywane przez nauczyciela. Na zajęciach z zootechniki uczniowie sami stwarzają warunki dla zwierząt zbliŝone do warunków naturalnych, w których zwierzęta nie zatracałyby instynktów zachowawczych, np. potrzeby zdobywania pokarmu. Docenianie uczuć w zdobywaniu wiedzy. Coraz częściej zamiast pytania co wiesz? lub: co robisz? pada pytanie: co czujesz? czego potrzebujesz? Przekazywanie wiedzy powinno wiązać się z zaangaŝowaniem uczuciowym nauczyciela i ucznia. Przykładem mogą być zajęcia polegające na umiejętności przekazania wiedzy symbolizowanej przez rzucaną piłkę, która miała trafić do właściwego odbiorcy. Przy braku zaangaŝowaniu obydwu stron rzucana piłka często upadała. Skupienie, mowa ciała sprawiają, Ŝe piłkę otrzymuje wybrana osoba. Uznanie, iŝ nigdy nie ma jednej słusznej odpowiedzi na pytanie. Nie jest prawdą, Ŝe nauczyciel ma zawsze rację. Uczeń ma prawo do własnej interpretacji przedstawianych faktów o ile potrafi je odpowiednio uargumentować 2.3. DZIAŁANIA WYCHOWAWCZE Ciekawym pomysłem dotyczącym tych działań jest zawarcie z uczniem świadomego kontraktu na zasadzie: Co od Was chcemy, co Wam damy. Uczniowie deklarują przestrzeganie umowy zawartej z wychowawcą, która zawiera m.in. zobowiązania: Noszenia legitymacji, identyfikatora uczeń nie moŝe być anonimowy, wiąŝe się to z jego bezpieczeństwem oraz koniecznością przestrzegania pewnych norm. Punktualności zobowiązano uczniów do zawiadamiania szkoły w przypadku spóźnienia lub nieobecności na zajęciach. W tym celu wprowadzono bezpłatny numer telefonu i zatrudniono osobę do jego obsługi 17

18 Kulturalnego zachowania np. nie uŝywania telefonów komórkowych w czasie zajęć, nie noszenia czapek w szkole, nie malowania graffiti itp. Tolerancji wszyscy jesteśmy równi niezaleŝnie od koloru skóry, wyznania i róŝnic kulturowych Odrzucenia nałogów. W szkole istnieje regulamin określający w sposób szczegółowy co wolno uczniom a co jest niedopuszczalne. Zgodnie z tym regulaminem wyznaczono np. miejsca, w których moŝna palić papierosy. Schludnego wyglądu uczniowie nie noszą mundurków ale ich strój musi być odpowiedni. Istnieją natomiast szczegółowe wymagania co do ubioru na zajęciach praktycznych Przestrzegania zasad bhp i przepisów ppoŝ..w szkole istnieje odpowiedni regulamin a bezpieczeństwo uczniom gwarantuje równieŝ instalacja zabezpieczającosygnalizacyjna, w tym system czujników. Przygotowania się do lekcji. Uczeń i nauczyciel zawierają umowę dotyczącą terminu oddawania prac. Po upływie terminu i nie wywiązaniu się z zobowiązań waŝne jest ustalenie przyczyny: nie moŝesz, czy nie chcesz? 18

19 3. KSZTAŁCENIE USTAWICZNE 3.1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Kształcenie ustawiczne jest to,,proces ciągłego doskonalenia zasobu wykształcenia i kwalifikacji oraz ciągłej adaptacji intelektualnej, psychicznej i profesjonalnej do przyśpieszonego rytmu zmienności, który jest znamieniem współczesnej cywilizacji (Symela, 1997) oraz,,kompleks procesów oświatowych: formalnych, nieformalnych i incydentalnych, które niezaleŝnie od treści, poziomu i metod umoŝliwiają uzupełnienie wykształcenia w formach szkolnych i pozaszkolnych, dzięki czemu osoby dorosłe rozwijają swoje zdolności, wzbogacają wiedzę, udoskonalają kwalifikacje zawodowe lub zdobywają nowy zawód, zmieniają swoje postawy. Główne zadania i cele kształcenia ustawicznego zostały teŝ zawarte w definicji stosowanej przez UNESCO. Mówi ona, Ŝe edukacja ustawiczna oznacza wszystkie rodzaje aktywności kształceniowej w róŝnych okresach Ŝycia, zmierzającej do zdobycia wiedzy, rozwoju osobowości, uzdolnień i przygotowania do pełnienia róŝnorodnych obowiązków zawodowych i społecznych. W szeroko zakrojonych celach i róŝnorodnych formach edukacji ustawicznej mieszczą się takŝe zadania szczegółowe, wynikające z dąŝenia do ograniczenia bezrobocia i związanej z tym izolacji i marginalizacji społecznej. W dotychczasowej praktyce edukacyjnej wyróŝnia się: kształcenie formalne, czyli system kształcenia prowadzący od przedszkola do uniwersytetu w ramach obowiązującego systemu oświaty kształcenie nieformalne, które dokonuje się poza systemem szkolnym i akademickim a wymuszane jest przez zmieniający się rynek pracy, nowe technologie, nowe zawody i specjalności kształcenie incydentalne, będące rezultatem codziennej aktywności człowieka, oddziaływania na niego środowiska i wszechobecnych mediów. Szybkość postępu technologicznego sprawiła, Ŝe jesteśmy zmuszeni do ciągłego uczenia się, posługiwania nowymi narzędziami (np. komputer), a jednocześnie nasza dotychczasowa wiedza się dezaktualizuje i musimy cały czas uzupełniać jej zasoby, by sprostać konkurencji. Kształcenie ustawiczne scala w jedno trzy procesy nauki wymienione powyŝej tak, by człowiek miał moŝliwość nieustannego poszerzania i uaktualniania swoich kwalifikacji, jest niezbędnym środkiem budowania gospodarki opartej na wiedzy. Stałe doskonalenie zawodowe przekłada się na wyŝszą konkurencyjność gospodarki oraz większe moŝliwości 19

20 elastycznego przystosowania się do zmieniających się realiów. Jednocześnie przyczynia się do spadku bezrobocia oraz utrzymania tempa wzrostu gospodarczego. Uczestnictwo w kształceniu ustawicznym zapewnia poprawę sytuacji jednostki na rynku pracy, zmniejsza ryzyko jej utraty oraz przyczynia się do wzrostu dochodów. Rozwój edukacji przez całe Ŝycie to takŝe sposób na przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, większy udział w Ŝyciu społecznym i politycznym kraju CELE KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO UE w Strategii Lizbońskiej wyznacza sobie cel przyśpieszenia tempa wzrostu gospodarczego. Aby skutecznie stawić czoła temu wyzwaniu, Rada Europejska na posiedzeniu w Lizbonie 23 i 24 marca 2000 r. uzgodniła, iŝ do roku 2010 powinien być osiągnięty następujący cel strategiczny: Gospodarka europejska powinna stać się najbardziej konkurencyjną i dynamiczną gospodarką na świecie gospodarką opartą na wiedzy, zdolną do trwałego wzrostu, tworzącą coraz większą liczbę lepszych miejsc pracy i zwiększającą spójność społeczną. Wydaje się zatem, Ŝe kształcenie ustawiczne jest środkiem niezbędnym do realizacji tego celu, a edukacja moŝe w tej Strategii spełnić bardzo waŝną rolę poprzez: kształtowanie postaw proedukacyjnych obywateli; upowszechnianie kształcenia ustawicznego związanego z nabywaniem i doskonaleniem kwalifikacji zawodowych oraz kompetencji ogólnych (np. języki obce); zbudowanie przejrzystego sytemu kwalifikacji zawodowych; zbudowanie systemu uznawania kwalifikacji zawodowych uzyskanych poza systemem, poprzez : 1. uznanie formalne - certyfikacje 2. uznanie w praktyce - przez pracodawców traktowanie w sposób priorytetowy ludzi starszych o niskich kwalifikacjach (podtrzymywanie aktywności zawodowej) oraz ludzi młodych (promowanie przedsiębiorczości i konkurencyjności); wprowadzenie efektywnych mechanizmów współfinansowania kosztów kształcenia ustawicznego ze środków publicznych i prywatnych. Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady ustanowiono Program uczenia się przez całe Ŝycie, który jest skierowany w szczególności do: 20

21 1. uczniów, studentów, praktykantów i dorosłych uczących się; 2. nauczycieli, instruktorów i pozostałego personelu biorącego udział w dowolnym aspekcie uczenia się przez całe Ŝycie; 3. uczestników rynku pracy; 4. instytucji kształcenia, instytucji lub organizacji zapewniających moŝliwości kształcenia w kontekście programu Uczenie się przez całe Ŝycie bądź w ramach jego podprogramów; osób i podmiotów odpowiedzialnych za systemy i politykę w zakresie dowolnego aspektu kształcenia ustawicznego na poziomie lokalnym, regionalnym lub krajowym; 5. przedsiębiorstw, partnerów społecznych i ich organizacji na kaŝdym poziomie, w tym organizacji handlowych oraz izb przemysłowo-handlowych; 6. podmiotów świadczących usługi doradczo-informacyjne dotyczące dowolnych aspektów kształcenia ustawicznego; 7. stowarzyszeń działających w dziedzinie uczenia się przez całe Ŝycie, w tym stowarzyszeń studentów, praktykantów, uczniów, nauczycieli, rodziców i dorosłych uczących się; 8. ośrodków badawczych i podmiotów zajmujących się kwestiami uczenia się przez całe Ŝycie; 9. organizacji nie nastawionych na zysk, organizacji ochotniczych i organizacji pozarządowych. Komisja Europejska proponuje następujący zestaw działań, które powinny być podjęte w celu realizacji koncepcji kształcenia ustawicznego: 1. wzrost wydatków na edukację; 2. promocja idei kształcenia ustawicznego, uświadomienie obywatelom konieczności stałego uzupełniania swoich kwalifikacji oraz związanych z tym korzyści; 3. eliminacja barier związanych z podjęciem i kontynuacją nauki; 4. zaangaŝowanie partnerów społecznych w rozwój edukacji ustawicznej; 5. podniesienie jakości edukacji, wyposaŝenie uczniów w umiejętności kluczowe oraz zapewnienie równego dostępu do edukacji; 6. zmniejszenie odsetka osób, które przedwcześnie kończą naukę szkolną; 7. rozwój pośrednictwa i doradztwa zawodowego; 8. prognozowanie popytu na pracę. 21

22 Polska, jako kraj UE, musi równieŝ sprostać tym wyzwaniom by znaleźć się w czołówce krajów europejskich EDUKACJA PERMANENTNA W EUROPIE Udział Polaków w edukacji ustawicznej w porównaniu z innymi krajami europejskimi jest bardzo niski (wykres 1). Odsetek ludności w wieku lata uczestniczącej w kształceniu przez całe Ŝycie wyniósł w Polsce 4,3%, podczas gdy średnia dla krajów UE-15 8,5%. NajwyŜszy odsetek ludności w wieku lata uczestniczyło w edukacji ustawicznej w Wielkiej Brytanii (ponad 20%), a takŝe w krajach skandynawskich i Holandii (ponad 15%). Wykres 1 Kształcenie ustawiczne w Europie, 2002 Uwaga: Podane dane to odsetek osób w wieku lata, które w ciągu 4 tygodni uczyły się w systemie szkolnym, pozaszkolnym lub w sposób nieformalny. Źródło: Eurostat, 2002 Polacy w wieku lata przeciętnie dwukrotnie rzadziej uczestniczyli w jakiejkolwiek formie edukacji niŝ obywatele UE-15. Pięciokrotnie częściej od nas dokształcali się mieszkańcy Wielkiej Brytanii, czterokrotnie częściej mieszkańcy krajów skandynawskich czy Holandii. Rzadziej niŝ Polacy w edukacji ustawicznej uczestniczyli tylko mieszkańcy krajów Europy Południowej. Relatywnie małą rolę w rozwijaniu kwalifikacji pracowników w Polsce odgrywają zakłady pracy. W 2002 r. szkolenia dla pracowników przeprowadziło jedynie 41,4% przedsiębiorstw, przy czym dwukrotnie częściej były to przedsiębiorstwa duŝe (zatrudniające co najmniej 250 pracowników) niŝ małe (poniŝej 50 pracowników) - 78% wobec 36%. Z 22