W kręgu tajemnic dawnej Warszawy

Transkrypt

1 W kręgu tajemnic dawnej Warszawy Sesja kulturowo-edukacyjna r. Proszę was: Pozostańcie wierni temu dziedzictwu! Uczyńcie je podstawą swojego wychowania! Uczyńcie je przedmiotem szlachetnej dumy! Przechowajcie to dziedzictwo! Pomnóżcie to dziedzictwo! Przekażcie je następnym pokoleniom!

2 Z dziejów dawnej Warszawy- odbudowanej dzięki miłości ludzi

3 Poszukiwanie tajemnic dawnej Warszawy

4

5 Plany Warszawy XIX/XX w.

6 Poczucie odpowiedzialności wobec przyszłych pokoleń domaga się odbudowy tego, co nam zniszczono (prof. J.Zachwatowicz )

7 Warszawa odrodziła się niczym Feniks z popiołów (cztery zdjęcia: Plac zamkowy styczeń 1971, Tablica Pamięci i Rynek Starego Miasta)

8 2 IX 1980 Stare Miasto wraz z Zamkiem Królewskim zostało wpisane przez UNESCO na Światową Listę Dziedzictwa Kulturalnego. UNESCO

9

10

11 Pójdę na Stare Miasto

12 Widzę domy w kolorach jak się wznoszą ku gwiazdom

13

14

15

16

17

18

19

20 Tablica pamięci

21 Jan Matejko

22

23

24

25

26

27

28 Konstytucja 3 Maja malowany przez Matejkę w 1891 roku, a więc w 100-lecie uchwalenia Konstytucji) był przez niego przekazany jako dar dla Warszawy i dla Zamku. Był to dar przekazany w sposób szczególny. 7 kwietnia 1892 (a więc w ostatnim pełnym roku swego życia) Matejko przyjechał umyślnie do Lwowa w czasie kadencji sejmu galicyjskiego i tam złożył deklarację marszałkowi sejmu:

29 dar dla Warszawy, dar dla zamku...iż pragnie ostatnią swą pracę, obraz KONSTYTUCJI 3 MAJA, na własność oddać narodu, Warszawie ją ofiarować, dodając, aby ten obraz pod opieką sejmu, a w gmachu sejmowym został do czasu, aż będzie go można bezpiecznie do Warszawy odesłać. Przy zmianie bowiem, da Pan Bóg, szczęśliwych wypadków, które za łaską Bożą nastąpić mogą, pragnie on, by obraz jego był zawieszony w komnatach Królewskiego Zamku w Warszawie, to jest tam, gdzie ta wiekopomna uchwała Konstytucji przeprowadzoną została" * zapisał Marian Gorzkowski, obecny przy wystąpieniu Matejki.

30

31 Niezwykły człowiek, niezwykły malarz

32 Kim więc był? Urodził się w 1838 r. w Krakowie. Jednakże, trudno jest podać dokładną datę urodzin, ponieważ znane są aż trzy: 24 czerwca, 28 lipca, 30 lipca. (zm. 1 listopada 1893 r.) Ojciec malarza, Franciszek Matejko pochodził z Czech. Był muzykiem i utrzymywał się z udzielania lekcji muzyki. Matką malarza była Joanna Karolina z rodziny Rozbergów. Rodzina Matejków była liczna, Jan miał 6 żyjącego rodzeństwa, troje zmarło we wczesnym dzieciństwie.

33 Człowiek, artysta, działacz? Od najmłodszych lat bardzo lubił rysować, niestety miał kłopoty z nauką w szkole. Systematyczną naukę rozpoczął w 1848 r. w Gimnazjum Św. Anny, wcześniej uczył się w domu pod kierunkiem starszych braci. Naukę w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie Matejko rozpoczął w 1852 r. Był bardzo pilnym uczniem. Zamiłowanie do rysunku łączył z pasją historyka.

34 Carowi Szujscy przed Zygmuntem III 1853 r.

35 Stańczyk 1859 r.

36 Człowiek, artysta, działacz? W 1858 r. otrzymał stypendium rządowe i wyjechał na dalsze studia do Monachium. W 1860r przebywa kilka miesięcy w Wiedniu, także na studiach malarskich. Po powrocie do Krakowa opublikował zbiór rysunków pt. "Ubiory w Polsce.". W tym samym roku rodzinę Matejków dotknęła bolesna strata - zmarł ojciec artysty.

37 Polichromia w kościele Mariackim w Krakowie

38 Kazanie Skargi

39 Rejtan

40 Stefan Batory pod Pskowem

41 Miłośnik historii W 1863 r., gdy w Królestwie Polskim wybuchło powstanie styczniowe, Matejko planował, tak jak inni, przekroczyć granicę i wziąć udział w walce. Rodzina i przyjaciele odradzali mu to z uwagi na słabość fizyczną artysty. Nie walczył w powstaniu, ale transportował przez granice broń i ofiarował swoje zarobki na potrzeby powstania. Powstanie miało wpływ na kształtowanie się malarskiego programu Matejki postanowił poświęcić się malarstwu historycznemu: analizowaniu przyczyn upadku Polski i sławieniu wielkich chwil z jej dziejów.

42 dom muzeum

43 Dworek Matejki

44 Bitwa pod Grunwaldem

45 Jan Matejko Tadeusz Szyma Żył przed wiekiem w wiekowym Krakowie wątły, drobny, niepozorny człowiek, co malował obrazy ogromne by historię ojczyzny przypomnieć. ( ) Tak po latach zszedł z jego palety tłum rycerzy, królewskie portrety ( ) znów zabłysły korony nad czołem ( ) pod dotknięciem pędzla mistrza Jana! i nim Polska powstała z niewoli, on ją najpierw w swych płótnach wyzwolił!

46 Artysta, wizjoner,,ja nie robię tak jak bym chciał, ja nie komponuję i nie maluję tak, jak rozumiem warunki artystycznej doskonałości. O rzeczy ważniejsze chodzi mi więcej niż o nią, o wyraz postaci lub wyrazistość grupy więcej, jak o czystość linii i piękno układu.

47 Różnica niezwykłej duszy Jednak zbiera nas ochota, może zbyt śmiała powiedzieć otwarcie, czym, według naszego wrażenia różni się Matejko od innych malarzy naszego wieku? Duszą. Oto krótka i węzłowata odpowiedź

48 Stanisław Wyspiański o Matejce Był mały, jako ludzie ciałem drobni, i przygarbiony nie wiekiem lecz pracą, był z tych, którzy są Aniołom podobni, których żywoty wiele wykołacą.

49 Szkice, rysunki.

50

51 Poczet Królów Polskich

52 Zaprowadzenie chrześcijaństwa R.P r. Dzieje cywilizacji Olej na desce. 79 x 120 cm. Muzeum Narodowe, Warszawa - depozyt w Zamku Królewskim w Warszawie. wybrane obrazy

53 Przyjęcie Żydów R.P Olej na płótnie. 76 x 112 cm. Muzeum Narodowe, Warszawa - depozyt w Zamku Królewskim w Warszawie.

54 Chrzest Litwy. R.P Olej na płótnie. 60x115,5 cm. Muzeum Narodowe, Warszawa - depozyt w Zamku Królewskim w Warszawie.

55 Potęga Rzeczypospolitej u zenitu. Złota wolność. Elekcja. R.P Olej na płótnie. 72,5 x 113 cm. Muzeum Narodowe, Warszawa - depozyt w Zamku Królewskim w Warszawie.

56 Kim więc jestem?...większą zasługą jest pracować wytrwale wśród ciosów i cierpień, bo nie wiemy, co nas w naszym narodzie czeka (...) Co robię, z większego namysłu i z wiary, a choć spodziewać się mogę różnych gorszych i cięższych dla mnie następstw, nie zmienię jednak postępowania mojego. Uczucia, które mną kierują do czynów, nie są niczym na ziemi wynagrodzone; chcę działać dla wyższej idei i działać będę.

57 Wyobraźnia historyczna! Oczami malarza postrzegamy Kopernika, Bitwę pod Grunwaldem, Hołd pruski. Oczami malarza poznajemy i pamiętamy dziedzictwo Polski. Sercem malarza poznajemy nasza historię. Sercem? Bo to Polska właśnie!

58

59 Bo nic się nie zmieniło Wszystko jest tak samo, Tak samo stoi Wawel wśród śnieżnej zamieci, I wieczorem tak samo nad Floriańska bramą Na niebie granatowym srebrny księżyc świeci. ( ) I tylko czasem nocą trzeszczą stare graty, I jakieś wielkie płótno blask rzuca złotawy, I widzisz: mały człowiek, Matejko garbaty, Maluje "Starzyńskiego na murach Warszawy".

60

61

62

63

64

65 Bogurodzica TRANSKRYPCJA ZAPISU Z POCZĄTKU XV WIEKU Bogurodzica, dziewica, Bogiem sławiena Maryja! U twego syna, Gospodzina, matko zwolena Maryja! Zyszczy nam, spuści nam. Kirielejson. Twego dziela Krzciciela, bożyce, Usłysz głosy, napełni myśli człowiecze. Słysz modlitwę, jąż nosimy, A dać raczy, jegoż prosimy, A na świecie zbożny pobyt, Po żywocie rajski przebyt. Kirielejson.

66 Dziękujemy za uwagę- Koło Dziennikarskie i Teatralne ZSG