Rola banków w procesach absorpcji środków unijnych w Polsce - ocena, perspektywy i rekomendacje na lata

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rola banków w procesach absorpcji środków unijnych w Polsce - ocena, perspektywy i rekomendacje na lata 2014-2020"

Transkrypt

1 Rola banków w procesach absorpcji środków unijnych w Polsce - ocena, perspektywy i rekomendacje na lata Opracował zespół w składzie: IBnGR: dr Marta Penczar dr Błażej Lepczyński Monika Liszewska Piotr Górski Związek Banków Polskich: (Zespół ds. Programów Publicznych i Środowisk Gospodarczych) Arkadiusz Lewicki Piotr Matwiej Raport powstał także dzięki życzliwości banków uczestniczących, w ramach ZBP,w badaniu ankietowym: Bank Handlowy w Warszawie S.A., Bank Millennium S.A., BGŻ S.A., BOŚ S.A., Bank Polskiej Spółdzielczości S.A., BRE Bank S.A., BZ WBK S.A., DnBNord Polska S.A., FM Bank S.A., Pekao S.A., PKO BP S.A., Raiffeisen Bank Polska S.A., SGB-Bank S.A., Kredyt Bank, BPH S.A.,ING Bank Śląski S.A., BGK. ZBP Wszelkie prawa zastrzeżone. Powyższa publikacja jest objęta prawami autorskimi i nie może być kopiowana, publikowana i rozprowadzana w żadnej formie bez pisemnej zgody ZBP. Zezwala się na cytowanie fragmentów publikacji pod warunkiem podania źródła pochodzenia. Gdańsk/Warszawa 2012

2 Spis treści SŁOWNICZEK:... 4 Rekomendacje dotyczące struktury finansowania w przyszłej perspektywie budżetowej Synteza wyników badania Rola banków w absorpcji funduszy unijnych w Polsce ocena i perspektywy Udział banków w systemie dystrybucji środków unijnych w Polsce w latach Rola banków w rynku finansowania projektów wspartych ze środków unijnych (kredyty pomostowe, kredyty na sfinansowanie wkładu własnego, gwarancje w PROW) Rola banków w finansowaniu projektów z wykorzystaniem instrumentów inżynierii finansowej i pokrewnych (np. środki JEREMIE, JESSICA, kredyt technologiczny, PROGRESS, RSFF-7PR,CIP, itp.) Ocena stopnia dopasowania oferty bankowej do potrzeb beneficjentów pomocy unijnej Identyfikacja i analiza utrudnień związanych z bezpośrednią obsługą projektów współfinansowanych ze środków unijnych Perspektywy i możliwości rozwoju rynku bankowych instrumentów finansujących projekty unijne wnioski i rekomendacje dla regulatorów i dla sektora bankowego Mapa planowanych nowych instrumentów finansowych i stan prac nad nowymi instrumentami zwrotnymi w okresie Zapotrzebowania na finansowanie z banków w kontekście luki finansowej w Polsce Kluczowe aspekty systemu dystrybucji środków unijnych w przyszłej perspektywie finansowej Spis rysunków i tabel

3 Związek Banków Polskich to największa samorządowa organizacja zrzeszająca banki w Polsce i jedna z najprężniej działających organizacji samorządu bankowego w krajach Unii Europejskiej. ZBP powstał w 1991r. na podstawie ustawy o izbach gospodarczych z 30 maja 1989 roku. Misją ZBP jest działanie na rzecz tworzenia warunków zrównoważonego rozwoju polskiego sektora bankowego, wspierania przez banki wzrostu gospodarczego kraju oraz jednolitego europejskiego rynku usług finansowych i wzmacniania roli polskich banków. Członkostwo w ZBP ma charakter dobrowolny i obejmuje banki działające na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej, utworzone i działające na podstawie polskiego prawa. Do Związku Banków Polskich należy łącznie 107 banków komercyjnych, instytucji kredytowych oraz banków spółdzielczych, których aktywa obejmują ponad 95% sektora bankowego w Polsce. ZBP aktywnie uczestnicy w pracach na rzecz udziału sektora bankowego w procesach efektywnej absorpcji środków zagranicznych w Polsce. Związek reprezentuje środowisko bankowe w parlamencie oraz w kilkudziesięciu gremiach monitoringowych, konsultacyjnych i roboczych w zakresie wszystkich polityk UE, zarówno na poziomie unijnym, krajowym, jak i regionalnym. Przedstawiciel izby zasiada m.in. w Komitecie Koordynacyjnym Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia przy Prezesie Rady Ministrów RP. W 2007r. z inicjatywy ZBP powstała Koalicja Polskich Środowisk Finansowych na Rzecz Absorpcji Środków UE w Polsce zrzeszająca reprezentatywne organizacje sześciu środowisk finansowych uwzględnianych w systemie absorpcji środków UE. Od 2007r. przy ZBP działa także Krajowy Punkt Kontaktowy Programy na rzecz konkurencyjności i innowacji na lata (CIP) dla polskiego rynku finansowego. IBnGR jest pozarządową, niezależną instytucją naukowo-badawczą zajmującą się gospodarką i polityką państwa. W ramach IBnGR działa obszar badawczy Bankowość i rynki finansowe. Zespół współpracuje z czołowymi ekspertami i instytucjami działającymi w Polsce oraz zagranicą. Odbiorcami wykonywanych raportów i ekspertyz są instytucje finansowe oraz instytucje publiczne i pozarządowe. Zespół Bankowość i rynki finansowe zajmuje się analizą i oceną: perspektyw rozwoju bankowości i rynków finansowych prognozy 5-letnie (w tym biznes i ryzyko w bankowości detalicznej i korporacyjnej, rynki finansowe oraz prognozy makroekonomiczne); pozycji konkurencyjnej instytucji finansowych na tle najważniejszych konkurentów krajowych i zagranicznych (pozycja finansowa banków z punktu widzenia wartości dla akcjonariuszy, ocena pozycji banków na rynku bankowości detalicznej i korporacyjnej, consumerfinance); wpływu rozwiązań legislacyjnych na funkcjonowanie rynków finansowych (m.in. ekonomiczne skutki wprowadzenia upadłości konsumenckiej w Polsce, skutki wprowadzenia ograniczeń w zakresie udzielania walutowych kredytów mieszkaniowych dla ludności). 3

4 SŁOWNICZEK: Beneficjent/beneficjent ostateczny -osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która na mocy umowy o dofinansowanie korzysta z publicznych środków wspólnotowych CIP- Competitiveness and Innovation Framework Programme - Program Ramowy UE na rzecz Konkurencyjności i Innowacji COSME Programme for the Competitiveness of Enterprises and SME s, Program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw i MŚP EIB / EBI European Investment Bank / Europejski Bank Inwestycyjny EIF / EFI European Investment Fund / Europejski Fundusz Inwestycyjny GIF High Growth and Innovative SME Facility, Instrument na rzecz wysokiego tempa wzrostu i innowacyjności małych i średnich przedsiębiorstw (w ramach programu CIP) Horizon 2020/Framework Programme for Research and Innovation Horyzont 2020 / Program ramowynarzeczbadań I innowacji Instrumenty inżynierii finansowej(iif) instrumenty dystrybucji środków unijnych w formie funduszy kapitału podwyższonego ryzyka, funduszy poręczeniowych, funduszy pożyczkowych oraz funduszy na rzecz rozwoju obszarów miejskich (tj. funduszy inwestujących w partnerstwa publiczno prywatne i inne projekty ujęte w zintegrowanym planie na rzecz trwałego rozwoju obszarów miejskich). JEREMIE Joint EuropeanResources for Micro to Medium Enterprises, Wspólne zasoby dla małych iśrednich przedsiębiorstw JESSICA Joint EuropeanSupport for Sustainable Investment in City Areas, Wspólne Europejskie Wsparcie na rzecz Zrównoważonego Inwestowania w Obszarach Miejskich JOSEFIN Joint SME Finance for Innovation, Wspólne fundusze na rzecz innowacji MŚP PO IG Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka PROGRESS The European Progress Microfinance Facility PROW Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 4

5 RPO Regionalny Program Operacyjny RSFF RiskSharing Finance Facility Finansowy Instrument Podziału Ryzyka SMEG SME GuaranteeFacility, System poręczeń dla MŚP(program CIP) UDF/FROM Urban Development Fund / Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich (inicjatywa JESSICA) 5

6 Metodologia badania Projekt Rola banków w procesach absorpcji środków unijnych w Polsce ocena, perspektywy i rekomendacje na lata miał na celu analizę dwóch kwestii. Po pierwsze, ocenić stopień zaangażowania banków w procesy dystrybucji finansowej środków unijnych w obecnej perspektywie finansowej. Po drugie, określić obszary i zakres możliwego zaangażowania banków w ramach działań programowych realizowanych w okresie i nowej perspektywie finansowej. Na tej podstawie zostały sformułowane rekomendacje dla regulatorów i dla sektora bankowego, w tym propozycje instrumentów finansowych z uwzględnieniem przyszłej aktywności sektora bankowego w obsłudze projektów współfinansowanych ze środków unijnych w okresie Punktem wyjścia dla wyznaczenia perspektyw i możliwości rozwoju rynku bankowych instrumentów finansujących projekty unijne była analiza deskresearch dotycząca diagnozy stanu obecnego, pod kątem skali zaangażowania i aktywności banków na rynku inwestycji współfinansowanych ze środków unijnych, oraz zidentyfikowania i zanalizowania utrudnień związanych z bezpośrednią obsługą projektów współfinansowanych ze środków unijnych w obecnej perspektywie finansowej. Wartością dodaną raportu są wnioski i rekomendacje sformułowane w oparciu i z uwzględnieniem opinii ekspertów rynkowych i przedstawicieli sektora bankowego, którzy wzięli udział w ekspertyzie grupowej. Podstawową zaletą wybranej metody (ekspertyzy grupowej) jest wysoka jakość otrzymanych wyników. Z założenia bowiem przygotowany w ramach badania kwestionariusz ankietowy skierowany jest do szerokiego grona ekspertów, co pozwala na uzyskanie niezależnych opinii na temat badanego zjawiska. Badanie zostało zrealizowane w sierpniu br. Kwestionariusz badania obejmował pytania dotyczące: Barier związanych z bezpośrednią obsługą projektów współfinansowanych ze środków unijnych Roli banków w rynku finansowania projektów wspartych ze środków unijnych Roli banków w finansowaniu projektów z wykorzystaniem instrumentów inżynierii finansowej i pokrewnych Oceny stopnia dopasowania oferty bankowej do potrzeb beneficjentów pomocy unijnej 6

7 Perspektywy i możliwości rozwoju rynku bankowych instrumentów finansujących projekty unijne. Badanie przeprowadzone metodą analizy grupowej zostało dodatkowo uzupełnione o kolejne badanie jakościowe, tzn. wywiady pogłębione z przedstawicielami środowiska bankowego, ostatecznych beneficjentów i instytucji zarządzających, a więc wszystkich stron biorących udział w dystrybucji finansowej środków unijnych. Umożliwiło to doprecyzowanie wniosków uzyskanych w ramach ekspertyzy grupowej. W raporcie wykorzystano także dane zastane, dotyczące stanu wdrażania wybranych programów operacyjnych, publikowane w ramach sprawozdań okresowych oraz raportów ewaluacyjnych poszczególnych programów operacyjnych. W związku z zapowiedzią zwiększenia skali wykorzystania instrumentów pozadotacyjnych, istotną część projektu stanowiła analiza mechanizmów inżynierii finansowej. Z tego też względu duże znaczenie w realizacji projektu miała współpraca z instytucjami zaangażowanymi w proces wdrażania instrumentów zwrotnych. W opracowaniu uwzględniono dane dotyczące stanu zaawansowania procesu wdrażania instrumentów inżynierii finansowej pozyskane z Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Banku Gospodarstwa Krajowego Kujawsko-Pomorskiego Funduszu Pożyczkowego oraz z Krajowego Punktu Kontaktowego Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji na lata (CIP) dla polskiego rynku finansowego. 7

8 Rekomendacje dotyczące struktury finansowania w przyszłej perspektywie budżetowej Rekomendacja 1 Model dystrybucji środków unijnych z dominującą rolą systemu zwrotnego Uzasadnienie: Z badań IBnGR-ZBP wynika, że badani przedstawiciele sektora bankowego opowiadają się za modelem dystrybucji z dominującą rolą systemu zwrotnego, ale przy równie dużym (sięgającym blisko 45%) udziale w strukturze finansowania instrumentów bezzwrotnych. Zdaniem IBnGR tak wysoki poziom jest przede wszystkim odzwierciedleniem zainteresowania sektora bankowego dystrybucją instrumentów zwrotnych w nowej perspektywie finansowej, a nie realną wskazówką dotyczącą struktury finansowania projektów unijnych. Niemniej jednak, zdaniem IBnGR, wysokie zainteresowanie banków IIF pozwala na projektowanie znaczącego wzrostu, w porównaniu z obecną perspektywą, udziału produktów zwrotnych w strukturze finansowania. Rekomendacja 2 Dobór instrumentów finansowania projektów uzależniony od specyfiki beneficjenta, rodzaju projektu i obszaru wsparcia Uzasadnienie: Przedstawiciele sektora bankowego, uczestniczący w badaniu, popierają politykę Unii Europejskiej zmierzającą do ograniczenia roli dotacji w strukturze finansowania projektów unijnych (85% badanych). Wskazują, że system dotacyjny powinien być wspierany przez instrumenty zwrotne, przy czym: - System dotacyjny powinien być utrzymany przy finansowaniu projektów obarczonych dużym ryzykiem (np. finansowanie projektów badawczo rozwojowych, projektów o wysokim stopniu innowacji, wdrażania nowych technologii). - W przypadku projektów standardowych oraz tam, gdzie system dotacyjny może zaburzać równowagę konkurencyjną na rynku, finansowanie powinno odbywać się poprzez instrumenty zwrotne. - Powinien zostać wypracowany system mieszany, łączący instrumenty zwrotne z dotacjami, zbliżony do modelu kredytu technologicznego. Konieczne jest jednak wypracowanie sposobu finansowania poszczególnych projektów oraz podział celów finansowania na poszczególne instrumenty, tak aby tych samych działań nie można było finansować zarówno dotacją jak i instrumentem zwrotnym. 8

9 Rekomendacja 3 System instrumentów zwrotnych oparty o produkty dłużne Uzasadnienie: Badania IBnGR ZBP wskazują, że banki zgłaszają chęć uczestnictwa głównie w systemie dystrybucji produktów dłużnych (kredytów, pożyczek), przede wszystkim tych oferowanych na poziomie krajowym i regionalnym, w mniejszym zaś stopniu na poziomie unijnym (ale równie wysokim na tle pozostałych produktów). produkty dłużne produkty gwarancyjne produkty kapitałowe produkty mieszane (kredyty, pożyczki, mikrokredyty) (poręczenie, reporęczenie, gwarancja) (leasing, seed capital, VC) (instrumenty inżynierii finansowej połączone z dotacją) Program ramowy 11,0% 5,5% 2,5% 4,5% Program krajowy 25,5% 12,0% 1,5% 10,0% Program regionalny 17,0% 5,5% 0,5% 5,5% RAZEM 100% Spośród pozostałych rodzajów instrumentów inżynierii finansowej, banki deklarują aktywność w zakresie dystrybucji produktów gwarancyjnych na poziome krajowym i produktów mieszanych na poziomie krajowym. Rekomendacja 4 Optymalny model zaangażowania banków w systemie dystrybucji środków unijnych zbliżony do procedury udzielania kredytu technologicznego Uzasadnienie: Na podstawie informacji uzyskanych z banków można wskazać, że najlepszym rozwiązaniem w zakresie optymalnego modelu udziału banków w systemie dystrybucji środków unijnych, jest model zbliżony do zastosowanego w kredycie technologicznym. Chodzi tu o dwie zasadnicze cechy. Po pierwsze bankom odpowiada koncepcja produktu, a więc łączenie instrumentów inżynierii finansowej (zwrotny charakter instrumentu opartego na modelu rynkowym ) z instrumentami o charakterze dotacyjnym (np. dofinansowanie w postaci spłaty części zobowiązania ).Po drugie, ważne są kwestie proceduralne. Procedury udzielenia kredytu technologicznego są dostatecznie wystandaryzowane i przejrzyste, dostosowane do pragmatyki działania banków oraz nie wymagające nadmiernej biurokracji i sprawozdawczości ze strony banków. 9

10 Rekomendacja 5 Poprawa spójności, przejrzystości i stabilności (pod względem przyjętych rozwiązań) systemu dystrybucji środków unijnych Uzasadnienie: W związku z koniecznością poniesienia wysokich nakładów finansowych przez banki w pierwszej fazie organizacji systemów, instrumenty finansujące projekty unijne muszą być zaprojektowane w taki sposób, aby gwarantowały długotrwałą współpracę i stabilność warunków, w jakich bank i jego potencjalni klienci będą działać. Banki oczekują prostego, przejrzystego, spójnego, elastycznego i stabilnego pod względem przyjętych rozwiązań systemu. Zwracają także uwagę na konieczność zmniejszenia obciążeń biurokratycznych i wymogów w zakresie sprawozdawczości. Wyniki badań IBnGR-ZBP wskazują, że warunkiem sprawnej obsługi klientów ubiegających się o współfinansowanie projektów ze środków unijnych przez banki jest w miarę ujednolicony system obsługi, którego stopień skomplikowania nie będzie generował dodatkowych kosztów. Z punktu widzenia banków działających w skali całego kraju, optymalny model dystrybucji środków unijnych powinien uwzględniać wysoką standaryzację procedur aplikacyjnych - zarówno od strony klienta jak i od strony banku. Zróżnicowanie procedur aplikacyjnych (np. w ramach regionów) jest niekorzystne dla banków komercyjnych, działających na terenie całego kraju, z uwagi na konieczność dublowania i wdrażania odrębnych procedur dla każdego z województw. 10

11 Rekomendacja 6 Poprawa współpracy banków i funduszy poręczeniowych Uzasadnienie: Jakość współpracy banków i funduszy poręczeniowych może wpływać na efektywność wydatkowania środków unijnych poprzez instrumenty zwrotne Aktualnie głównymi przeszkodami w rozwoju takiej współpracy, są przede wszystkim: niesprzyjające regulacje ostrożnościowe i kapitałowe FPK, niska wiarygodność i standaryzacja systemowa środowiska regionalnych i lokalnych funduszy poręczeniowych, niska kapitalizacja i lewarowanie (np. brak efektywnych reporęczeń) polskiego rynku poręczeniowego, niekorzystny wpływ ograniczeń wynikających pomocy publicznej mało atrakcyjna cenowo oferta FPK dla klientów banków Rekomendacja 7 Konieczność jednoznaczności w interpretacji przepisów w zakresie pomocy publicznej pomiędzy instytucjami polskimi a instytucjami unijnymi Uzasadnienie: Przepisy regulujące pomoc publiczną stanowią jeden z największych problemów opóźniających wdrożenie instrumentów unijnego wsparcia, w tym przede wszystkim instrumentów inżynierii finansowej. Niejednoznaczne interpretacje zarówno instytucji unijnych, jak i krajowych spowodowały opóźnienie realnego uruchomienia zarówno krajowych jak i wspólnotowych programów w tym zakresie. Przykładem jest inicjatywa JEREMIE, JESSICA czy program CIP. Przykładem krajowych problemów z interpretacją zakresu stosowania niektórych regulacji dotyczących pomocy publicznej, jest odmawianie beneficjentom i bankom możliwości łączenia finansowania (montaż finansowy) projektu współfinansowanego ze środków unijnych ze środkami kredytowymi wygenerowanymi przez bank komercyjny i własne linie pożyczkowe (tzw. pozamandatowe) międzynarodowych instytucji finansowych, np. EBI, EFI, czy EBOiR. 11

12 1. Synteza wyników badania Rola banków w absorpcji funduszy unijnych w Polsce ocena i perspektywy 1. Przedstawiciele sektora bankowego, uczestniczący w badaniu, popierają politykę Unii Europejskiej zmierzającą do ograniczenia roli dotacji w strukturze finansowania projektów unijnych (85% badanych). Wskazują, że system dotacyjny powinien być zdecydowanie wsparty przez instrumenty inżynierii finansowej. a. System dotacyjny powinien być utrzymany przy finansowaniu projektów obarczonych dużym ryzykiem (np. finansowanie projektów badawczo rozwojowych, projektów o wysokim stopniu innowacji, wdrażania nowych technologii). Należy jednak zwrócić uwagę, czy nie dochodzi do zaburzeń konkurencji na rynkach lokalnych w wyniku finansowania ograniczonej liczby firm. Uzyskanie współfinansowania ze środków unijnych przez firmę z danej branży na danym rynku lokalnym może bowiem oznaczać dużą przewagę konkurencyjną wobec pozostałych, nie wynikającą jednak z modelu, czy sprawności biznesowej, ale na przykład z dobrego przygotowania wniosku o dotację. b. W przypadku projektów standardowych oraz tam, gdzie system dotacyjny może zaburzać równowagę konkurencyjną na rynku, finansowanie powinno odbywać się poprzez instrumenty inżynierii finansowej. Konstrukcja instrumentów zwrotnych jest w dużym stopniu zbieżna ze standardową ofertą bankową, co nie pociąga za sobą konieczności nadmiernych nakładów finansowych na organizację systemu w banku, co podnosi atrakcyjność tego typu instrumentów dla banków. c. Powinien zostać wypracowany system mieszany, łączący instrumenty inżynierii finansowej z dotacjami, zbliżony do modelu kredytu technologicznego. Konieczne jest jednak wypracowanie sposobu finansowania poszczególnych projektów oraz podział celów finansowania na poszczególne instrumenty, tak aby tych samych działań nie można było finansować zarówno dotacją jak i instrumentem zwrotnym. 2. Badani przedstawiciele sektora bankowego wskazują na model dystrybucji z dominującą rolą systemu zwrotnego (55% pomocy unijnej), ale przy równie dużym udziale w strukturze finansowania instrumentów bezzwrotnych (45% pomocy unijnej). 12

13 Tabela 1.1. Jaka, Państwa zdaniem, powinna być struktura pomocy unijnej w nowej perspektywie finansowej na lata ? instrumenty zwrotne instrumenty bezzwrotne 55% 45% Źródło: Badania IBnGR, ZBP. 3. Badania IBnGR ZBP wskazują, że banki zgłaszają chęć uczestnictwa głównie w systemie dystrybucji produktów dłużnych (kredytów, pożyczek), przede wszystkim tych oferowanych na poziomie krajowym i regionalnym, w mniejszym zaś stopniu na poziomie unijnym (ale równie wysokim na tle pozostałych produktów). Spośród pozostałych rodzajów instrumentów inżynierii finansowej, banki deklarują aktywność w zakresie dystrybucji produktów gwarancyjnych na poziome krajowym i produktów mieszanych na poziomie krajowym. Tabela 1.2. Czy zamierzają Państwo w przyszłej perspektywie finansowej na lata aktywnie uczestniczyć w dystrybucji środków unijnych z wykorzystaniem instrumentów inżynierii finansowej? produkty dłużne produkty gwarancyjne produkty kapitałowe produkty mieszane (kredyty, pożyczki, mikrokredyty) (poręczenie, reporęczenie, gwarancja) (leasing, seed capital, VC) (instrumenty inżynierii finansowej połączone z dotacją) Program ramowy Program krajowy Program regionalny 11,0% 5,5% 2,5% 4,5% 25,5% 12,0% 1,5% 10,0% 17,0% 5,5% 0,5% 5,5% RAZEM 100% Źródło: Badania IBnGR, ZBP. 4. Należy uwzględniać zagrożenia związane z wprowadzeniem na szerszą skalę instrumentów zwrotnych. a. Po pierwsze, banki zwracają uwagą na zagrożenia związane z ryzykiem kredytowym. Dostęp do środków kredytowych przedsiębiorstw, które w normalnych warunkach nie uzyskałyby kredytu bankowego, rodzi ryzyko pogorszenia się portfela kredytowego banków, w wyniku wzrostu udziału kredytów zagrożonych. 13

14 b. Po drugie, istnieje ryzyko zaburzenia konkurencji na rynku bankowym, w sytuacji w której tańsze kredyty dostępne byłyby tylko w wybranych bankach, które wygrały konkurs na obsługę danego instrumentu. Z tego też względu rekomendujemy, aby system dystrybucyjny instrumentów zwrotnych był otwarty dla każdej instytucji chcącej i mającej możliwości uczestniczenia w nim. c. Po trzecie, banki identyfikują zagrożenie związane z niedopasowaniem instrumentów zwrotnych do potrzeb beneficjentów. Aktywność banków w dystrybucji środków zwrotnych w nowej perspektywie finansowej będzie w dużym stopniu uzależniona od zainteresowania tymi instrumentami ze strony klientów banków. W sytuacji, gdy instrumenty inżynierii finansowej zostaną zaprojektowane w taki sposób, iż będą nieatrakcyjne dla beneficjentów, skala zaangażowania banków będzie malała. Wynika to m.in. z faktu, iż banki muszą uwzględniać ryzyko związane z konsekwencjami braku zaangażowania powierzonych środków publicznych. 5. Na podstawie informacji uzyskanych z banków można wskazać, że najlepszym rozwiązaniem w zakresie optymalnego modelu udziału banków w systemie dystrybucji środków unijnych, jest model zbliżony do procedury udzielania kredytu technologicznego. Chodzi tu o dwie cechy : Po pierwsze bankom odpowiada koncepcja produktu, a więc łączenie instrumentów inżynierii finansowej (zwrotny charakter instrumentu opartego na modelu rynkowym ) z instrumentami o charakterze dotacyjnym (np. dofinansowanie w postaci spłaty części zobowiązania ). Po drugie, ważne są kwestie formalne. Procedura udzielenia kredytu technologicznego choć nie jest idealna, to jest jednolita, przejrzysta, nie wymagająca nadmiernej biurokracji i sprawozdawczości ze strony banków. Można powiedzieć, że sposób dystrybucji kredytu technologicznego jest obecnie dla banków wzorcowym modelem dystrybucji środków unijnych w nowej perspektywie finansowej na lata Powinien być to zatem system, w którym bank będąc dysponentem środków jest odpowiedzialny za ocenę dokumentacji aplikacyjnej, przyznanie wsparcia i monitoring realizacji inwestycji. 6. System dystrybucji w nowej perspektywie finansowej powinien być otwarty, tzn. taki w którym nie ma tzw. konkursów zamkniętych, a beneficjenci mają dostęp do środków przez cały okres wdrażania. Termin rozpoczęcia i zakończenia projektu podyktowany byłby zatem względami ekonomicznymi, a nie formalnymi, związanymi z okresem trwania danego Programu. 7. Wśród barier modelu dystrybucyjnego, wysoką pozycję zajmuje niski poziom współpracy banków z innymi instytucjami finansowymi, w tym z funduszami poręczeniowymi i pożyczkowymi. Biorąc pod uwagę, że od jakości współpracy banków z tego typu instytucjami zależeć będzie także efektywność 14

15 wydatkowania środków unijnych poprzez instrumenty zwrotne, należy podjąć działania zmierzające do poprawy współpracy. 8. W związku z koniecznością poniesienia wysokich nakładów finansowych przez banki w pierwszej fazie organizacji systemów, instrumenty finansujące projekty unijne muszą być zaprojektowane w taki sposób, aby gwarantowały długotrwałą współpracę i stabilność warunków, w jakich bank i jego potencjalni klienci będą działać. 9. Sprawną obsługę projektów współfinansowanych ze środków unijnych zakłócają bariery prawne, wynikające ze zmienności i niejednoznaczności stosowanego prawa. Chodzi tu m.in. o brak stabilizacji w zakresie przepisów dotyczących samych zasad udzielania dotacji, a także o brak jednoznaczności w interpretacji przepisów np. w zakresie pomocy de minimis / pomocy publicznej pomiędzy instytucjami polskimi a instytucjami unijnymi. Konieczne jest zatem uwzględnienie rozwiązań prawnych z wyprzedzeniem, a najpóźniej - na początku okresu programowania. 10. Warunkiem sprawnej obsługi klientów ubiegających się o współfinansowanie projektów ze środków unijnych przez banki jest w miarę ujednolicony system obsługi, którego stopień skomplikowania nie będzie generował dodatkowych kosztów. Z punktu widzenia banków działających w skali całego kraju, optymalny model dystrybucji środków unijnych powinien uwzględniać wysoką standaryzację procedur aplikacyjnych - zarówno od strony klienta jak i od strony banku. Lokalne zróżnicowanie procedur aplikacyjnych (w ramach regionów) jest niekorzystne dla scentralizowanych banków sieciowych (komercyjnych), działających na terenie całego kraju, z uwagi na konieczność dublowania i wdrażania odrębnych procedur dla każdego z województw. 11. Banki oczekują prostego, przejrzystego, spójnego, elastycznego i stabilnego pod względem przyjętych rozwiązań systemu. Zwracają także uwagę na konieczność zmniejszenia obciążeń biurokratycznych i wymogów w zakresie sprawozdawczości. 12. Ocena projektów powinna odbywać się przez ekspertów przy udziale banków. Obecnie znaczna część projektów oceniana jest bowiem przez przedstawicieli administracji, a nie przez specjalistów mających doświadczenie rynkowe. Rodzi to bardzo poważne ryzyko zgody na realizację projektów, które w ocenie banku byłyby uznane jako nieakceptowalne (np. niewykonalne finansowo lub finansowanie firm, które nie mają de facto zdolności kredytowej). 13. Banki, spośród wszystkich instytucji wdrażających z jakimi zetknęły się w systemie dystrybucji w latach , najwyżej oceniają i te instytucje rekomendują do współpracy przy instrumentach zwrotnych: BGK, EFI, PARP. Najniżej banki oceniają instytucje regionalne. 15

16 2. Udział banków w systemie dystrybucji środków unijnych w Polsce w latach Rola banków w rynku finansowania projektów wspartych ze środków unijnych (kredyty pomostowe, kredyty na sfinansowanie wkładu własnego, gwarancje w PROW) Dystrybucja środków unijnych dostępnych w ramach polityki spójności w perspektywie oparta jest przede wszystkim na systemie pomocy bezzwrotnej, czyli systemie dotacyjnym. Istotną rolę w tym procesie pełnią instytucje bankowe, oferując przede wszystkim wsparcie w zakresie finansowania, obejmujące kredyty pomostowe, kredyty współfinansujące wkład własny oraz kredyty na pokrycie kosztów niekwalifikowanych projektu. Punktem wyjścia dla oceny aktywności banków w procesie absorpcji środków unijnych jest oszacowanie potencjału tego segmentu rynku. Łączna alokacja środków unijnych na lata wyniosła blisko 68 mld euro. Według stanu na koniec sierpnia 2012 roku 1 wartość projektów w ramach polityki spójności, współfinansowanych ze środków unijnych w ramach perspektywy wyniosła blisko 386 mld zł, z czego wartość dofinansowania wyniosła 238 mld zł. Rysunek 2.1. Stan wdrażania funduszy unijnych w ramach polityki spójności w okresie (wg stanu na 31 sierpnia 2012) Źródło: Krajowy System Informatyczny SIMIK Krajowy System Informatyczny SIMIK

17 Pozostałe 147 mld zł stanowiły koszty niekwalifikowane oraz wkład własny beneficjentów, czyli, obok kredytu pomostowego, dwa potencjalne obszary współpracy banków z beneficjentami ostatecznymi. Poza kredytami finansującymi koszty niekwalifikowane projektów oraz współfinansującymi wkład własny, ważnym, jeżeli nie najważniejszym obszarem aktywności banków są kredyty pomostowe służące zapewnieniu płynności finansowej w okresie od poniesienia wydatku do czasu otrzymania refundacji. Rola kredytów pomostowych zmniejszyła się po wprowadzeniu zaliczek na poczet projektów unijnych. Jednak ograniczenia instrumentu zaliczkowego (np. konieczność posiadania odpłatnych zabezpieczeń, opóźnienia w wypłatach) spowodowały utrzymanie popytu beneficjentów na kredyty pomostowe na nadal dosyć zauważalnym produktowo poziomie. Łącznie w ramach polityki spójności podpisano dotychczas ponad 65 tys. 2 umów o dofinansowanie. Grupa ta stanowiła bądź stanowi podstawową bazę potencjalnych klientów dla instytucji bankowych w zakresie oferty unijnej. Jednocześnie w ramach PROW zawarto lub wydano w tym samym czasie prawie 4,3 mln umów lub decyzji o dofinansowaniu unijnym. W ramach działań PROW osiem działań 3 tego programu cieszyło się zainteresowaniem banków. W ramach tych działań zawarto/wydano prawie 126 tys. umów i decyzji 4. Jak pokazują powyższe dane potencjał rynku związanego z obsługą funduszy unijnych dla banków jest znaczący. W jakim stopniu potencjał ten został wykorzystany? Na rynku polskim nie istnieją oficjalne statystyki dotyczące wartości zadłużenia z tytułu kredytów na finansowanie inwestycji współfinansowanych ze środków unijnych. Badania przeprowadzone przez IBnGR we współpracy z ZBP pozwalają szacować, że w latach , w ramach programów unijnych sektor bankowy zaangażował 35 mld PLN w tym w ramach polityki spójności, banki udzieliły ok.18 tys. kredytów na łączną kwotę ok. 20 mld zł. 2 Źródło: MRR na 2 stycznia 2012 roku, źródło: lizacji_nss_ aspx. 3 Są to następujące działania PROW : 112 Ułatwienie startu młodym rolnikom; 114 Korzystanie z usług doradczych; 121 Modernizacja gospodarstw rolnych; 123 Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej; 312 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw; 313/322/323 Odnowa i rozwój wsi; 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju; 431 Funkcjonowanie lokalnej grupy działania. 4 Źródło: MRiRW, Informacja o stanie realizacji PROW wg stanu na koniec marca 2012r. dostępny na: 17

18 W dużym uproszczeniu oznacza to, że co trzeci podmiot realizujący projekt współfinansowany ze środków polityki spójności skorzystał z finansowania bankowego 5. Jednocześnie według szacunków Związku Banków Polskich i Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową banki (przede wszystkim bankowość spółdzielcza i BGŻ SA) sfinansowały ok. 40 tys. projektów o wartości ponad 4 mld zł (kredytu) w ramach programu PROW Oznacza to, że banki sfinansowały ponad 30 procent wszystkich projektów ww. grupy ośmiu działań PROW i ok. jednego procenta sumy wszystkich projektów PROW. Projekty realizowane w ramach PROW cechowały się mniejszymi wartościami niż projekty inwestycyjne w ramach polityki spójności. Na rynku tzw. kredytów unijnych aktywnych jest prawie 100 banków, w tym intensywnie ok. 10 banków komercyjnych oraz ok. 30 banków spółdzielczych. Należy też wspomnieć o Banku Gospodarstwa Krajowego, banku publicznym (państwowym), który oprócz działalności systemowej w procesie absorpcji środków unijnych, prowadzi także aktywność komercyjną, obsługując głównie jednostki samorządu terytorialnego. Podkreślić należy jednocześnie, że omawiany rynek jest silnie skoncentrowany. Siedem banków o największym udziale w rynku udzieliło ok. 70% wszystkich kredytów (pod względem wartości). Rysunek 2.2. Konkurencja na rynku kredytów na inwestycje współfinansowane (dotowane) ze środków unijnych w ramach programów polityki spójności w Polsce- mierzona współczynnikiem koncentracji. 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00% 100,00% C3 PKO BP,ING, BGŻ, Raiffeisen, C6 Pekao S.A., BRE Bank, BOŚ C9 C12 BZ WBK, Kredyt Bank, Bank Handlowy w Warszawie, BPS,SGB Bank - BPH *na lewej osi pokazano współczynniki:c3- cztery pierwsze banki;c6- siedem pierwszych banków;c9-dziesięć pierwszych banków;c12 trzynaście pierwszych banków; Źródło: Badanie ankietowe IBnGR, ZBP. 5 Uwzględnić należy oczywiście, że jeden podmiot mógł korzystać z więcej niż jednego kredytu bankowego w ramach jednego projektu realizowanego ze środków unijnych. 18

19 Jak już wspomniano, najważniejszą grupę produktów kredytowych stanowią kredyty pomostowe. IBnGR szacuje, że stanowią one ponad 60% wartości kredytów unijnych udzielonych przez banki w latach Udział kredytów na pokrycie wkładu własnego wyniósł 35%. Jedynie niespełna 4% stanowiły natomiast pozostałe kredyty związane z współfinansowaniem inwestycji ze środków UE, w tym kredyty na pokrycie kosztów niekwalifikowanych projektu. Rysunek 2.3. Struktura kredytów udzielonych przez banki na inwestycje współfinansowane ze środków unijnych Źródło: Badanie ankietowe IBnGR, ZBP. Analizując skalę zaangażowania banków w proces absorpcji środków unijnych warto odnieść się do rynku kredytów dla przedsiębiorstw jako całości. Według stanu na koniec 2011 roku wartość zadłużenia z tytułu kredytów dla przedsiębiorstw ogółem wyniosła 264,5 mld zł, w tym z tytułu kredytów udzielonych podmiotom z sektora MSP 159 mld zł 6. W porównaniu z pozostałymi segmentami kredytów korporacyjnych, segment kredytów unijnych nie jest więc znaczący. O jego atrakcyjności biznesowej dla banków decyduje jednak niższy poziom ryzyka oraz możliwość nawiązania lub podtrzymania relacji z klientem. Na tle pozostałych rodzajów kredytów, kredyty związane z funduszami unijnymi charakteryzują się wyższą jakością. Potwierdzają to prowadzone cyklicznie badania IBnGR dotyczące potencjału biznesowego poszczególnych produktów (w tym kredytowych) dla banków 7. O ile badanie dotyczy 6 Dane KNF na koniec 2011 r. 7 Badanie dotyczy oferty skierowanej do sektora mikroprzedsiębiorstw. 19

20 produktów dla mikroprzedsiębiorstw, wyraźnie widać, że kredyty unijne, w opinii banków, charakteryzują się niższym, w porównaniu z pozostałymi rodzajami finansowania, ryzykiem. Rysunek 2.4. Atrakcyjność biznesowa kredytów unijnych na tle pozostałych grup produktów kredytowych w ocenie banków* KREDYTY ZŁOTOWE KREDYTY WALUTOWE (1 ocena dotyczy oferty kredytów dla sektora mikroprzedsiębiorstw (2 banki oceniały rentowność oraz potencjał sprzedażowy w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza niską, a 5 wysoką rentowność /potencjał sprzedażowy (3 banki oceniały koszt ryzyka w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza niski a 5 wysoki koszt ryzyka (4 koszt ryzyka rozumiany jest jako kwota odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości kredytów i rezerw na ryzyka związane z działalnością kredytową Źródło: Biznes i ryzyko na rynku bankowości dla mikroprzedsiębiorstw w perspektywie pięcioletniej, IBnGR, Gdańsk, czerwiec 2012, materiał powielony. Także badania ankietowe przeprowadzone przez IBnGR w sierpniu 2012 roku wśród banków uczestniczących w procesie absorpcji środków unijnych wskazują na dobrą jakość portfela kredytów unijnych. Zgodnie z powyższymi badaniami, na przestrzeni lat odsetek kredytów zagrożonych w grupie kredytów na inwestycje współfinansowane ze środków unijnych w poszczególnych bankach nie przekraczał 7% w najtrudniejszym z punktu widzenia koniunktury gospodarczej roku W tym samym okresie udział kredytów zagrożonych w kredytach dla przedsiębiorstw ogółem przekraczał 10%. Z segmentem kredytów na finansowanie inwestycji współfinansowanych ze środków unijnych nierozerwalnie związany jest rynek promes kredytowych. Według badania przeprowadzonego przez IBnGR we współpracy z ZBP, w latach banki udzieliły ok. 7,5 tys. promes na kwotę 16,6 mldzł. 20

KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY DS. INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH PROGRAMÓW UNII EUROPEJSKIEJ. Instrumenty gwarancyjne w programach ramowych UE 2014-2020

KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY DS. INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH PROGRAMÓW UNII EUROPEJSKIEJ. Instrumenty gwarancyjne w programach ramowych UE 2014-2020 DS. INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH Instrumenty gwarancyjne w programach ramowych UE 2014-2020 Zakres prezentacji: Krajowy Punkt Kontaktowy przy ZBP Zwrotne instrumenty finansowe w programach UE 2007-2013 Instrumenty

Bardziej szczegółowo

Kredyt technologiczny

Kredyt technologiczny Kredyt technologiczny premia dla nowych technologii Andrzej Janicki Departament Programów Europejskich Gdańsk, czerwiec 2011 1. BGK jako instytucja zaangażowana we wdrażanie środków unijnych. 2. Działanie

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji w instrumentach finansowych programów ramowych UE objętych EFIS

Wsparcie dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji w instrumentach finansowych programów ramowych UE objętych EFIS Wsparcie dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji w instrumentach finansowych programów ramowych UE objętych EFIS Arkadiusz Lewicki Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii

Bardziej szczegółowo

KREDYT I DOTACJA POD JEDNYM DACHEM

KREDYT I DOTACJA POD JEDNYM DACHEM Fundusze europejskie jak szukać, żeby znaleźć? (84) KREDYT I DOTACJA POD JEDNYM DACHEM Na rynku tzw. kredytów unijnych działa 100 banków, w tym bardzo aktywnie dziesięć komercyjnych oraz trzydzieści spółdzielczych

Bardziej szczegółowo

STAN WDROŻENIA INSTRUMENTÓW GWARANCYJNYCH PROGRAMU CIP W POLSCE NA TLE EUROPY

STAN WDROŻENIA INSTRUMENTÓW GWARANCYJNYCH PROGRAMU CIP W POLSCE NA TLE EUROPY STAN WDROŻENIA INSTRUMENTÓW GWARANCYJNYCH PROGRAMU CIP W POLSCE NA TLE EUROPY Zjazd Funduszy Poręczeniowych: 2014 2020 WYZWANIA DLA SYSTEMU PORĘCZENIOWEGO Jachranka, 24-25 października 2012 r. Arkadiusz

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla MŚP i mid-cap w ramach instrumentów finansowych programów UE

Wsparcie dla MŚP i mid-cap w ramach instrumentów finansowych programów UE Wsparcie dla MŚP i mid-cap w ramach instrumentów finansowych programów UE Michał Gorzelak Szef Obszaru Instrumentów Dłużnych Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania działalności innowacyjnej MŚP. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 Instrumenty finansowe dla MŚP

Źródła finansowania działalności innowacyjnej MŚP. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 Instrumenty finansowe dla MŚP Źródła finansowania działalności innowacyjnej MŚP Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 Instrumenty finansowe dla MŚP - obecne również na polskim rynku Joanna Dąbrowska www. cip.gov.pl/eip

Bardziej szczegółowo

Dotacje vs. instrumenty zwrotne w obszarze wsparcia dla przedsiębiorstw w nowej perspektywie finansowej

Dotacje vs. instrumenty zwrotne w obszarze wsparcia dla przedsiębiorstw w nowej perspektywie finansowej Dotacje vs. instrumenty zwrotne w obszarze wsparcia dla przedsiębiorstw w nowej perspektywie finansowej Wnioski z badania IBnGR Perspektywa finansowa 2007-2013 przyniosła nowe instrumenty finansowania.

Bardziej szczegółowo

Wsparcie polskiego rynku venture capital w Programie ramowym CIP 2007-2013

Wsparcie polskiego rynku venture capital w Programie ramowym CIP 2007-2013 Wsparcie polskiego rynku venture capital w Programie ramowym CIP 2007-2013 Joanna Dąbrowska Chorzów, 7 kwietnia 2011 r. Strumienie finansowania MŚP 2007-2013 Krajowe programy operacyjne np. PO IG, PO IiŚ,

Bardziej szczegółowo

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Piotr Matwiej Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich Warszawa,

Bardziej szczegółowo

Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 (CIP)

Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 (CIP) Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 (CIP) Instrumenty finansowe dla MŚP Arkadiusz Lewicki Dyrektor Krajowy Punkt Kontaktowy CIP przy Związku Banków Polskich Program ramowy na

Bardziej szczegółowo

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Arkadiusz Lewicki Dyrektor Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich

Bardziej szczegółowo

Gwarancja z dotacją Biznesmax Warszawa, 2019

Gwarancja z dotacją Biznesmax Warszawa, 2019 Gwarancja z dotacją Biznesmax Warszawa, 2019 Działalność Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej jest finansowana ze środków Budżetu Państwa w ramach programu

Bardziej szczegółowo

Inicjatywa JEREMIE instrumenty zwrotne dla rozwoju MŚP

Inicjatywa JEREMIE instrumenty zwrotne dla rozwoju MŚP Inicjatywa JEREMIE instrumenty zwrotne dla rozwoju MŚP Konin, 24 marca 2014 r. BGK jedyny Bank Państwowy w Polsce założony w 1924 r. www.jeremie.com.pl 2 Bank Gospodarstwa Krajowego, utworzony w 1924 r.,

Bardziej szczegółowo

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów UE Projekt Enterprise Europe Network Central Poland jest współfinansowany

Bardziej szczegółowo

Jak instytucje finansowe mogą skorzystać z unijnego wsparcia? Wpisany przez Joanna Dąbrowska

Jak instytucje finansowe mogą skorzystać z unijnego wsparcia? Wpisany przez Joanna Dąbrowska Jednym z programów, w którym uwzględniono potrzeby małych i średnich przedsiębiorców jest Program Ramowy na Rzecz Konkurencyjności i Innowacji 2007-2013. Obok programów o zasięgu krajowym, do dyspozycji

Bardziej szczegółowo

KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY DS. INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH PROGRAMÓW UNII EUROPEJSKIEJ

KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY DS. INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH PROGRAMÓW UNII EUROPEJSKIEJ DS. INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH Instrumenty finansowe w programach ramowych UE Michał Gorzelak Ekspert KPK Katowice, 28.03.2014 ZAKRES PREZENTACJI: O Krajowym Punkcie Kontaktowym ds. Instrumentów Finansowych

Bardziej szczegółowo

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Robert Rasiński Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Maj, 2017 r. Krajowy Punkt Kontaktowy

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji w instrumentach finansowych programów ramowych UE objętych EFIS

Wsparcie dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji w instrumentach finansowych programów ramowych UE objętych EFIS Wsparcie dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji w instrumentach finansowych programów ramowych UE objętych EFIS Michał Gorzelak Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców. Gdańsk, 26 luty 2015r.

Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców. Gdańsk, 26 luty 2015r. Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców Gdańsk, 26 luty 2015r. Przewagi konkurencyjne Banku Pekao S.A. co nas wyróżnia? 5 Centra Bankowości dla Firm

Bardziej szczegółowo

Preferencyjne finansowanie zwrotne w Horyzont 2020 (i innych programach UE)

Preferencyjne finansowanie zwrotne w Horyzont 2020 (i innych programach UE) Preferencyjne finansowanie zwrotne w Horyzont 2020 (i innych programach UE) Michał Gorzelak Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Warszawa, 21 czerwca 2017 r.

Bardziej szczegółowo

Instrumenty finansowe w programach ramowych UE

Instrumenty finansowe w programach ramowych UE Instrumenty finansowe w programach ramowych UE Ewa Krawiec Michał Gorzelak Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich Warszawa, 13.10.2014

Bardziej szczegółowo

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Agnieszka Alińska. Zwrotne instrumenty finansowe w procesie stymulowania rozwoju regionalnego

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Agnieszka Alińska. Zwrotne instrumenty finansowe w procesie stymulowania rozwoju regionalnego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Agnieszka Alińska Zwrotne instrumenty finansowe w procesie stymulowania rozwoju regionalnego Plan prezentacji System finansowy a sfera realna Rozwój w ujęciu krajowym,

Bardziej szczegółowo

Instrumenty finansowe w programach ramowych UE

Instrumenty finansowe w programach ramowych UE Instrumenty finansowe w programach ramowych UE Michał Gorzelak Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich Dolnośląskie Spotkania Biznesowe

Bardziej szczegółowo

Zmiana rządowego programu Wspieranie przedsiębiorczości z wykorzystaniem poręczeń i gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego 1)

Zmiana rządowego programu Wspieranie przedsiębiorczości z wykorzystaniem poręczeń i gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego 1) Warszawa, 12.06.2015 r. Zmiana rządowego programu Wspieranie przedsiębiorczości z wykorzystaniem poręczeń i gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego 1) W programie Wspieranie przedsiębiorczości z wykorzystaniem

Bardziej szczegółowo

BOŚ BANK W SYSTEMIE WSPARCIA INWESTYCJI PROEKOLOGICZNYCH W PERSPEKTYWIE

BOŚ BANK W SYSTEMIE WSPARCIA INWESTYCJI PROEKOLOGICZNYCH W PERSPEKTYWIE Anna Żyła Małgorzata Kowalczuk BOŚ BANK W SYSTEMIE WSPARCIA INWESTYCJI PROEKOLOGICZNYCH W PERSPEKTYWIE 2014-2020 POZNAŃ 28.10.2015 r. Z korzyścią dla Ciebie i świata w którym żyjesz Slajd 1 z 15 Misja

Bardziej szczegółowo

Instrumenty finansowe dla przedsiębiorców w programach UE

Instrumenty finansowe dla przedsiębiorców w programach UE Instrumenty finansowe dla przedsiębiorców w programach UE Michał Gorzelak Szef Obszaru Instrumentów Dłużnych Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Katowice,

Bardziej szczegółowo

Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców. Poznań, 27 listopada 2014 r.

Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców. Poznań, 27 listopada 2014 r. Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców Poznań, 27 listopada 2014 r. Bank Pekao S.A. dostosowujemy się do zmian w otoczeniu rynkowym Klientów Przedsiębiorca

Bardziej szczegółowo

Aktualna sytuacja na rynku kredytowym dla firm w Polsce i możliwe scenariusze na przyszłość

Aktualna sytuacja na rynku kredytowym dla firm w Polsce i możliwe scenariusze na przyszłość Aktualna sytuacja na rynku kredytowym dla firm w Polsce i możliwe scenariusze na przyszłość Tomasz Kierzkowski Departament Klienta Biznesowego 23 maja 2013 Plan prezentacji Fundusze unijne i kredyty dla

Bardziej szczegółowo

Napędzamy rozwój przedsiębiorstw

Napędzamy rozwój przedsiębiorstw Inicjatywa JEREMIE w województwie pomorskim - PRFPK Sp. z o.o. w procesie finansowania MŚP Inicjatywa JEREMIE dla rozwoju Pomorza Napędzamy rozwój przedsiębiorstw Realizacja operacji wg stanu na koniec

Bardziej szczegółowo

Inicjatywa JEREMIE. Poza dotacyjna forma wsparcia szansą rozwoju dla przedsiębiorców.

Inicjatywa JEREMIE. Poza dotacyjna forma wsparcia szansą rozwoju dla przedsiębiorców. Inicjatywa JEREMIE Tytuł prezentacji Poza dotacyjna forma wsparcia szansą rozwoju dla przedsiębiorców. BGK Miasto, data Co to jest JEREMIE? Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises Wspólne

Bardziej szczegółowo

Instrumenty finansowe w programach UE

Instrumenty finansowe w programach UE Instrumenty finansowe w programach UE Michał Gorzelak Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich Lublin, 21 listopada 2014 r. Krajowy Punkt

Bardziej szczegółowo

Finansowanie inwestycji MŚP przez instrumenty zwrotne rekomendacje dla perspektywy finansowej 2014-2020 w oparciu o programy UE

Finansowanie inwestycji MŚP przez instrumenty zwrotne rekomendacje dla perspektywy finansowej 2014-2020 w oparciu o programy UE Finansowanie inwestycji MŚP przez instrumenty zwrotne rekomendacje dla perspektywy finansowej 2014-2020 w oparciu o programy UE realizowane przez Bank Pekao SA Katowice, 16 maja 2014 Dużo większa rola

Bardziej szczegółowo

Rządowe programy dostępne w BGK

Rządowe programy dostępne w BGK Rządowe programy dostępne w BGK Radosław Stępień Wiceprezes - Pierwszy Zastępca Prezesa Zarządu Bank Gospodarstwa Krajowego Kraków, 15 czerwca 2015 r. Bank Gospodarstwa Krajowego Bank Gospodarstwa Krajowego,

Bardziej szczegółowo

14.09.2015 r. Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE. KPK IF PUE oferuje wsparcie dla:

14.09.2015 r. Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE. KPK IF PUE oferuje wsparcie dla: Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Michał Gorzelak Szef Obszaru Instrumentów Dłużnych Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach instrumentów finansowych programów Unii Europejskiej

Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach instrumentów finansowych programów Unii Europejskiej Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach instrumentów finansowych programów Unii Europejskiej Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Działalność Krajowego Punktu

Bardziej szczegółowo

Warsztaty Europejskie PKO Banku Polskiego SA. Dotacje unijne 2007 2013 od pomysłu do rozliczenia Z NAMI W UNII EUROPEJSKIEJ GRUPA KAPITAŁOWA PKO BP

Warsztaty Europejskie PKO Banku Polskiego SA. Dotacje unijne 2007 2013 od pomysłu do rozliczenia Z NAMI W UNII EUROPEJSKIEJ GRUPA KAPITAŁOWA PKO BP Warsztaty Europejskie PKO Banku Polskiego SA Dotacje unijne 2007 2013 od pomysłu do rozliczenia DLA FIRM Z NAMI W UNII EUROPEJSKIEJ PKO Bank Polski SA jest niekwestionowanym liderem na rynku finansowania

Bardziej szczegółowo

Macro-regional conference on EAFRD financial instruments for agriculture and rural development in

Macro-regional conference on EAFRD financial instruments for agriculture and rural development in Macro-regional conference on EAFRD financial instruments for agriculture and rural development in 2014-2020 Mr Arkadiusz Lewicki Director of Department of Public Programmes and Economic Entities Polish

Bardziej szczegółowo

700 milionów zł na innowacyjne projekty polskich firm. Polskie banki w 7.Programie ramowym UE

700 milionów zł na innowacyjne projekty polskich firm. Polskie banki w 7.Programie ramowym UE ŚNIADANIE PRASOWE: 700 milionów zł na innowacyjne projekty polskich firm. Polskie banki w 7.Programie ramowym UE 29 października 2013r. Warszawa, Klub Bankowca, ul. Smolna 6 0 KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY

Bardziej szczegółowo

WIELKIE SPRAWY MAŁYCH FIRM. Preferencyjne finansowanie bankowe z udziałem funduszy UE dla firm

WIELKIE SPRAWY MAŁYCH FIRM. Preferencyjne finansowanie bankowe z udziałem funduszy UE dla firm Preferencyjne finansowanie bankowe z udziałem funduszy UE dla firm Preferencyjne finansowanie dla firm z udziałem funduszy UE Kredyt Technologiczny Kredyty z poręczeniem EFI Finansowanie działalności inwestycyjnej

Bardziej szczegółowo

JEREMIE 2007-2013 Efekty i plany

JEREMIE 2007-2013 Efekty i plany JEREMIE 2007-2013 Efekty i plany Głęboczek, maj 2015 Projekty dotyczące wsparcia sektora MŚP realizowane przez BGK w roli Menadżera Funduszu Powierniczego Data zawarcia umowy Wkład do Projektu Województwo

Bardziej szczegółowo

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Piotr Matwiej Ekspert Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich Poznań,

Bardziej szczegółowo

Obecnie 7 największych banków udziela 92 proc. wszystkich kredytów unijnych.

Obecnie 7 największych banków udziela 92 proc. wszystkich kredytów unijnych. Obecnie 7 największych banków udziela 92 proc. wszystkich kredytów unijnych. ING Bank Śląski jest najbardziej aktywnym bankiem na rynku kredytów unijnych - wynika z badań Instytutu Badań nad Gospodarką

Bardziej szczegółowo

Instrumenty Finansowe Programów Ramowych UE w Polsce przed 2014 r. Podsumowanie. Arkadiusz Lewicki Dyrektor

Instrumenty Finansowe Programów Ramowych UE w Polsce przed 2014 r. Podsumowanie. Arkadiusz Lewicki Dyrektor Instrumenty Finansowe Programów Ramowych UE w Polsce przed 2014 r. Podsumowanie. Arkadiusz Lewicki Dyrektor Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków

Bardziej szczegółowo

Wsparcie polskiego biznesu, możliwe w ramach Programu CIP 2007-2013; Instrumenty finansowe dla MŚP po 2013 r.

Wsparcie polskiego biznesu, możliwe w ramach Programu CIP 2007-2013; Instrumenty finansowe dla MŚP po 2013 r. Wsparcie polskiego biznesu, możliwe w ramach Programu CIP 2007-2013; Instrumenty finansowe dla MŚP po 2013 r. Centralny Punkt Informacyjny FE Warszawa 20 marca 2013 r. Krajowy Punkt Kontaktowy Programu

Bardziej szczegółowo

Czym jest Inicjatywa JEREMIE

Czym jest Inicjatywa JEREMIE Czym jest Inicjatywa JEREMIE W Wielkopolsce Inicjatywa JEREMIE realizowana jest w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2007-2013 Działanie 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM

ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM W TRUDNYCH CZASACH KREDYT W CZASACH KRYZYSU DLA FIRM PAWEŁ BIZOŃ DEPARTAMENT KLIENTA KORPORACYJNEGO WARSZAWA, 29.04.2009 r. Kryzys a sytuacja polskich banków w 2008 roku Na

Bardziej szczegółowo

Program Ramowy na rzecz konkurencyjności ci i innowacji CIP 2007-2013. 2013 Instrumenty Finansowe dla MSP

Program Ramowy na rzecz konkurencyjności ci i innowacji CIP 2007-2013. 2013 Instrumenty Finansowe dla MSP Program Ramowy na rzecz konkurencyjności ci i innowacji CIP 2007-2013 2013 Instrumenty Finansowe dla MSP KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY PRZY ZWIĄZKU BANKÓW POLSKICH Warszawa, 12 grudnia 2007 r. CIP - Program

Bardziej szczegółowo

Produkty kapitałowe Tytuł prezentacji oferowane w ramach Dolnośląskiego Funduszu Powierniczego - propozycja

Produkty kapitałowe Tytuł prezentacji oferowane w ramach Dolnośląskiego Funduszu Powierniczego - propozycja Produkty kapitałowe Tytuł prezentacji oferowane w ramach Dolnośląskiego Funduszu Powierniczego - propozycja BGK Bank Gospodarstwa Krajowego Wrocław, 25 maja 2012 r. Miasto, data Najważniejsze informacje

Bardziej szczegółowo

Historia FPK Pierwsze fundusze poręczeniowe powstały w Polsce z inicjatywy jednostek samorządowych i zagranicznych fundacji w ramach Programu Inicjaty

Historia FPK Pierwsze fundusze poręczeniowe powstały w Polsce z inicjatywy jednostek samorządowych i zagranicznych fundacji w ramach Programu Inicjaty Aktualne zmiany systemu i rozwój współpracy banków spółdzielczych z regionalnymi i lokalnymi funduszami poręczeń kredytowych RYSZARD NOSOWICZ PREZES KSFP 14-1515 września 2009, WARSZAWA Historia FPK Pierwsze

Bardziej szczegółowo

Metodologia badania. Cele szczegółowe ewaluacji zakładają uzyskanie pogłębionych odpowiedzi na wskazane poniżej pytania ewaluacyjne:

Metodologia badania. Cele szczegółowe ewaluacji zakładają uzyskanie pogłębionych odpowiedzi na wskazane poniżej pytania ewaluacyjne: Ewaluacja ex post projektu systemowego PARP pt. Utworzenie i dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji w ramach Pilotażu w III osi priorytetowej PO IG Metodologia badania Cel i przedmiot

Bardziej szczegółowo

EFEKTYWNE NARZĘDZIA WSPARCIA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW. Wrocław, 12 października 2011 r.

EFEKTYWNE NARZĘDZIA WSPARCIA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW. Wrocław, 12 października 2011 r. EFEKTYWNE NARZĘDZIA WSPARCIA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW Wrocław, 12 października 2011 r. Dolny Śląsk Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej Sp. z o.o. to instytucja otoczenia biznesu powołana

Bardziej szczegółowo

Fundusz Powierniczy JEREMIE Województwa Pomorskiego - wdraŝane instrumenty dla sektora MSP. Gdańsk, 13 maja 2010 r.

Fundusz Powierniczy JEREMIE Województwa Pomorskiego - wdraŝane instrumenty dla sektora MSP. Gdańsk, 13 maja 2010 r. Fundusz Powierniczy JEREMIE Województwa Pomorskiego - wdraŝane instrumenty dla sektora MSP 1 Inicjatywa JEREMIE Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises Wspólne europejskie zasoby dla MŚP

Bardziej szczegółowo

Inicjatywa JEREMIE jako nowa forma finansowania. Bank Gospodarstwa Krajowego Szczecin, 7 marca 2012 r.

Inicjatywa JEREMIE jako nowa forma finansowania. Bank Gospodarstwa Krajowego Szczecin, 7 marca 2012 r. Inicjatywa JEREMIE jako nowa forma finansowania Bank Gospodarstwa Krajowego Szczecin, 7 marca 2012 r. Inicjatywa JEREMIE cele Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises Wspólne europejskie

Bardziej szczegółowo

Lublin, 24 maja 2017 r.

Lublin, 24 maja 2017 r. Lublin, 24 maja 2017 r. Doświadczenia w zakresie pozyskania funduszy unijnych przez przedsiębiorców w okresie programowania 2017-2013 oraz perspektywy pozyskiwania środków w nowym okresie 2014-2020 Lubelska

Bardziej szczegółowo

Forum Małych i Średnich Przedsiębiorstw

Forum Małych i Średnich Przedsiębiorstw 2011 Mikrokredyty dla młodych firm Programy CIP i PROGRESS w Polsce Forum Małych i Średnich Przedsiębiorstw Jak zostad i pozostad przedsiębiorcą? Arkadiusz Lewicki, Dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego

Bardziej szczegółowo

Co to jest poręczenie? Dolnośląskie Spotkanie Biznesowe. Wrocław, 21 maja 2014

Co to jest poręczenie? Dolnośląskie Spotkanie Biznesowe. Wrocław, 21 maja 2014 Dolnośląskie Spotkanie Biznesowe la Pracowników D Wrocław, 21 maja 2014 Co to jest poręczenie? Poręczenie POLFUND to zabezpieczenie spłaty kredytuustanawiane na podstawie przepisów kodeksu cywilnego W

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RAMOWY UE NA RZECZ KONKURENCYJNOŚCI I INNOWACJI 2007-2013 /CIP/ - AKTUALNYM ŹRÓDŁEM WSPARCIA BIZNESU

PROGRAM RAMOWY UE NA RZECZ KONKURENCYJNOŚCI I INNOWACJI 2007-2013 /CIP/ - AKTUALNYM ŹRÓDŁEM WSPARCIA BIZNESU PROGRAM RAMOWY UE NA RZECZ KONKURENCYJNOŚCI I INNOWACJI 2007-2013 /CIP/ - AKTUALNYM ŹRÓDŁEM WSPARCIA BIZNESU Spotkanie Informacyjne dla przedsiębiorców Centralny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich,

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla MŚP przez Bank Gospodarstwa Krajowego

Wsparcie dla MŚP przez Bank Gospodarstwa Krajowego Wsparcie dla MŚP przez Bank Gospodarstwa Krajowego 1 Kredyt na innowacje technologiczne Wsparcie dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców wdrażających nowe technologie Wysokość dofinansowania Do 6

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Zielona Góra, 22 kwietnia 2015

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Zielona Góra, 22 kwietnia 2015 Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Zielona Góra, 22 kwietnia 2015 Piąty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm innowacje tematem specjalnym 6

Bardziej szczegółowo

Jan Szczucki, PAG Uniconsult Wrocław, 19 czerwca 2015

Jan Szczucki, PAG Uniconsult Wrocław, 19 czerwca 2015 Analiza ex-ante w zakresie możliwości zastosowania instrumentów finansowych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014 2020 Wybrane wyniki Jan Szczucki, PAG Uniconsult

Bardziej szczegółowo

człowiek najlepsza inwestycja Ocena ex-ante instrumentów finansowych w zakresie wsparcia podmiotów ekonomii społecznej i osób młodych

człowiek najlepsza inwestycja Ocena ex-ante instrumentów finansowych w zakresie wsparcia podmiotów ekonomii społecznej i osób młodych człowiek najlepsza inwestycja Ocena ex-ante instrumentów finansowych w zakresie wsparcia podmiotów ekonomii społecznej i osób młodych OCENA EX-ANTE INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH W ZAKRESIE WSPARCIA PODMIOTÓW

Bardziej szczegółowo

PRZYSZŁOŚĆ POLSKIEGO SYSTEMU PORĘCZENIOWEGO

PRZYSZŁOŚĆ POLSKIEGO SYSTEMU PORĘCZENIOWEGO PRZYSZŁOŚĆ POLSKIEGO SYSTEMU PORĘCZENIOWEGO Agenda Potencjał, współpraca i doświadczenia obu środowisk Wnioski i rekomendacje ws. przyszłości systemu poręczeniowego w Polsce POTENCJAŁ, WSPÓŁPRACA I DOŚWIADCZENIA

Bardziej szczegółowo

Banki zaostrzyły kryteria finansowania projektów unijnych. Podobnie zrobiły spółki leasingowe.

Banki zaostrzyły kryteria finansowania projektów unijnych. Podobnie zrobiły spółki leasingowe. Banki zaostrzyły kryteria finansowania projektów unijnych. Podobnie zrobiły spółki leasingowe. Obecna sytuacja na rynkach finansowych spowodowała, że banki zaostrzyły kryteria fin ansowania projektów unijnych.

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach instrumentów finansowych programów Unii Europejskiej

Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach instrumentów finansowych programów Unii Europejskiej Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach instrumentów finansowych programów Unii Europejskiej Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Działalność Krajowego Punktu

Bardziej szczegółowo

Instrumenty Finansowe dla MŚP. Program COSME w Polsce

Instrumenty Finansowe dla MŚP. Program COSME w Polsce Seminarium z cyklu Europejskie Przedsiębiorstwo pt.: Instrumenty Finansowe dla MŚP. Program COSME w Polsce 3 października 2016 r. Projekt Enterprise Europe Network Central Poland jest współfinansowany

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja skali zapotrzebowania na instrumenty finansowania zwrotnego w sektorze MŚP

Identyfikacja skali zapotrzebowania na instrumenty finansowania zwrotnego w sektorze MŚP Identyfikacja skali zapotrzebowania na instrumenty finansowania zwrotnego w sektorze MŚP Program Przegląd raportów podejmujących temat luki kapitałowej. Bariery występujące w badaniach luki. Określenie

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla polskich firm, możliwe w ramach Programu CIP ; Instrumenty finansowe dla MŚP po 2013 r.

Wsparcie dla polskich firm, możliwe w ramach Programu CIP ; Instrumenty finansowe dla MŚP po 2013 r. Wsparcie dla polskich firm, możliwe w ramach Programu CIP 2007-2013; Instrumenty finansowe dla MŚP po 2013 r. Centralny Punkt Informacyjny FE Warszawa 24 kwietnia 2013 r. Krajowy Punkt Kontaktowy Programu

Bardziej szczegółowo

Instrumenty obniżające ryzyko finansowania przedsiębiorstw. Warszawa 10 grudnia 2008 r.

Instrumenty obniżające ryzyko finansowania przedsiębiorstw. Warszawa 10 grudnia 2008 r. Instrumenty obniżające ryzyko finansowania przedsiębiorstw Warszawa 10 grudnia 2008 r. Bank Gospodarstwa Krajowego Bank państwowy z wieloletnim doświadczeniem w obsłudze jednostek centralnych, samorządów

Bardziej szczegółowo

Finansujemy mikro! Unijne instrumenty finansowe dla mikroprzedsiębiorców w Polsce

Finansujemy mikro! Unijne instrumenty finansowe dla mikroprzedsiębiorców w Polsce 20161221 16:23 Finansujemy mikro! Unijne instrumenty finansowe dla mikroprzedsiębiorców w Polsce W ciągu ostatniego roku w Polsce uruchomiono preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców z trzech programów

Bardziej szczegółowo

Finansowanie MSP z funduszy europejskich w perspektywie oraz Konferencja SOOIPP Warszawa, maj 2019

Finansowanie MSP z funduszy europejskich w perspektywie oraz Konferencja SOOIPP Warszawa, maj 2019 Finansowanie MSP z funduszy europejskich w perspektywie 2014-20 oraz 2021-27 Konferencja SOOIPP Warszawa, maj 2019 Wsparcie przedsiębiorstw w POIR Finansowanie: badań i prac rozwojowych, inwestycji, w

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Katowice, 21 września 2015 Piąty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm innowacje tematem specjalnym 6 910

Bardziej szczegółowo

REGION BGK INSPIRUJĄCY PARTNER W KREOWANIU REGIONALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. Kolbudy, 24 kwietnia 2019 r.

REGION BGK INSPIRUJĄCY PARTNER W KREOWANIU REGIONALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. Kolbudy, 24 kwietnia 2019 r. REGION BGK INSPIRUJĄCY PARTNER W KREOWANIU REGIONALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Kolbudy, 24 kwietnia 2019 r. Rola BGK Misją BGK jest wspieranie rozwoju gospodarczego kraju i podnoszenie jakości życia Polaków

Bardziej szczegółowo

ALIOR BANK. Tradycyjna bankowość z innowacyjnymi rozwiązaniami - 0 -

ALIOR BANK. Tradycyjna bankowość z innowacyjnymi rozwiązaniami - 0 - ALIOR BANK Tradycyjna bankowość z innowacyjnymi rozwiązaniami - 0 - Kim jesteśmy? NAJSZYBCIEJ ROZWIJAJĄCY SIĘ BANK, NOTOWANY NA GPW Rozpoczęliśmy działalność w 2008 r., grudniu 2012 r. akcje banku z sukcesem

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2016

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2016 Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2016 Grzegorz Piwowar, Wiceprezes Zarządu Warszawa, 15 lutego 2017 Siódmy raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm 6 903 wywiady z właścicielami

Bardziej szczegółowo

Władysław Ortyl Marszałek Województwa Podkarpackiego

Władysław Ortyl Marszałek Województwa Podkarpackiego Rola instrumentów inżynierii finansowej w zaspokajaniu potrzeb finansowych przedsiębiorstw i ożywieniu gospodarczym województwa podkarpackiego Władysław Ortyl Marszałek Województwa Podkarpackiego Rzeszów,

Bardziej szczegółowo

Stan wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata w poszczególnych subregionach

Stan wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata w poszczególnych subregionach RR-RZF.434.3.215 RR-RZF.ZD.44/15 Stan wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 27-213 w poszczególnych subregionach na dzień 31 marca 215 r. W ramach Regionalnego Programu

Bardziej szczegółowo

Kredyt technologiczny premia dla nowych technologii. Departament Programów Europejskich

Kredyt technologiczny premia dla nowych technologii. Departament Programów Europejskich Kredyt technologiczny premia dla nowych technologii Departament Programów Europejskich Czerwiec 2011 Kredyt technologiczny jako element PO IG Cel Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka: Rozwój polskiej

Bardziej szczegółowo

Inicjatywa JEREMIE i jej realizacja przez Zachodniopomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o.

Inicjatywa JEREMIE i jej realizacja przez Zachodniopomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. Inicjatywa JEREMIE i jej realizacja przez Zachodniopomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. SPIS TREŚCI: 1. Co to jest JEREMIE? 2. JEREMIE w Polsce 3. JEREMIE w województwie zachodniopomorskim

Bardziej szczegółowo

2015-06-08. Instrumenty finansowe programów ramowych UE dla proinnowacyjnych MŚP

2015-06-08. Instrumenty finansowe programów ramowych UE dla proinnowacyjnych MŚP Instrumenty finansowe programów ramowych UE dla proinnowacyjnych MŚP Arkadiusz Lewicki Dyrektor Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich

Bardziej szczegółowo

Instrumenty finansowe dla MŚP. Maciej Otulak Komisja Europejska DG Rynek wewnętrzny, przemysł, przedsiębiorczość i MŚP (GROW)

Instrumenty finansowe dla MŚP. Maciej Otulak Komisja Europejska DG Rynek wewnętrzny, przemysł, przedsiębiorczość i MŚP (GROW) Instrumenty finansowe dla MŚP Maciej Otulak Komisja Europejska DG Rynek wewnętrzny, przemysł, przedsiębiorczość i MŚP (GROW) Lublin 22 czerwca 2015 Działania UE czy potrzebne? Instrumenty finansowe dla

Bardziej szczegółowo

Możliwości finansowania rozwoju przedsiębiorstw przy pomocy instrumentów zwrotnych programów ramowych UE

Możliwości finansowania rozwoju przedsiębiorstw przy pomocy instrumentów zwrotnych programów ramowych UE Możliwości finansowania rozwoju przedsiębiorstw przy pomocy instrumentów zwrotnych programów ramowych UE 2014 2020 Piotr Matwiej Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Możliwości dofinansowania w nowej perspektywie 2014-2020 na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje

Możliwości dofinansowania w nowej perspektywie 2014-2020 na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje Katowice, 02.09.2015r Możliwości dofinansowania w nowej perspektywie 2014-2020 na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje RPO WSL Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego (RPO WSL) przewiduje

Bardziej szczegółowo

Rola Instrumentów Finansowych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata

Rola Instrumentów Finansowych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Rola Instrumentów Finansowych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 Departament Wdrażania Programu Regionalnego Poznań, 22 maja 2017 WRPO na lata 2014-2020 Wielkopolska

Bardziej szczegółowo

PREFERENCYJNE FINANSOWANIE MAŁYCH I ŚREDNICH FIRM. GIZELA GORĄCZYŃSKA Gdańsk 24/11/2016

PREFERENCYJNE FINANSOWANIE MAŁYCH I ŚREDNICH FIRM. GIZELA GORĄCZYŃSKA Gdańsk 24/11/2016 PREFERENCYJNE FINANSOWANIE MAŁYCH I ŚREDNICH FIRM GIZELA GORĄCZYŃSKA Gdańsk 24/11/2016 Agenda PREFERENCYJNE FINANSOWANIE MŚP KREDYT TECHNOLOGICZNY KREDYT UNIA + KREDYT INWESTYCYJNY EBI PROGRAM POLSEFF

Bardziej szczegółowo

BOŚ S.A. BOŚ S.A. jako Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich w województwie zachodniopomorskim

BOŚ S.A. BOŚ S.A. jako Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich w województwie zachodniopomorskim 1 BOŚ S.A. BOŚ S.A. jako Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich w województwie zachodniopomorskim Dlaczego JESSICA w BOŚ S.A.? Misja i strategia Banku wspieranie - poprzez świadczenie wyspecjalizowanych usług

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Rozdział 1. Współczesna bankowość komercyjna 12. Rozdział 2. Modele organizacji działalności banków komercyjnych 36

SPIS TREŚCI. Rozdział 1. Współczesna bankowość komercyjna 12. Rozdział 2. Modele organizacji działalności banków komercyjnych 36 SPIS TREŚCI Część I. Organizacja i strategie działalności banków komercyjnych Rozdział 1. Współczesna bankowość komercyjna 12 1.1. Pojęcie i cechy... 13 1.2. Determinanty rozwoju współczesnych banków komercyjnych...

Bardziej szczegółowo

Banki Spółdzielcze naturalnym partnerem do współpracy z samorządami lokalnymi

Banki Spółdzielcze naturalnym partnerem do współpracy z samorządami lokalnymi Banki Spółdzielcze naturalnym partnerem do współpracy z samorządami lokalnymi Potencjał bankowości spółdzielczej w Polsce 562 Banki Spółdzielcze tj. 89% wszystkich banków w Polsce ponad 4,4 tys. placówek

Bardziej szczegółowo

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE

Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Arkadiusz Lewicki Dyrektor Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Warszawa, 1 grudnia

Bardziej szczegółowo

Instrumenty finansowe w programach UE

Instrumenty finansowe w programach UE Instrumenty finansowe w programach UE Michał Gorzelak Szef Obszaru Instrumentów Dłużnych Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich Warszawa,

Bardziej szczegółowo

DOŚWIADCZENIA PARP Z POPRZEDNIEJ PERSPEKTYWY W REALIZACJI PROGRAMÓW I PROJEKTÓW FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW UE

DOŚWIADCZENIA PARP Z POPRZEDNIEJ PERSPEKTYWY W REALIZACJI PROGRAMÓW I PROJEKTÓW FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW UE 2012 2011 Jakub Moskal Dyrektor, Departament Koordynacji Wdrażania Programów Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości DOŚWIADCZENIA PARP Z POPRZEDNIEJ PERSPEKTYWY W REALIZACJI PROGRAMÓW I PROJEKTÓW FINANSOWANYCH

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Szczecin, 16 kwietnia 2015

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Szczecin, 16 kwietnia 2015 Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Szczecin, 16 kwietnia 2015 Piąty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm innowacje tematem specjalnym 6 910

Bardziej szczegółowo

JESSICA doświadczenia BGK jako Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich na przykładzie Wielkopolski preferencyjne finansowanie zwrotne rozwoju miast

JESSICA doświadczenia BGK jako Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich na przykładzie Wielkopolski preferencyjne finansowanie zwrotne rozwoju miast JESSICA doświadczenia BGK jako Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich na przykładzie Wielkopolski preferencyjne finansowanie zwrotne rozwoju miast Marek Rudnicki Departament Programów Europejskich Warszawa,

Bardziej szczegółowo

Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej

Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej 2014-2020 Regionalny Program Operacyjny Program regionalny to jeden z programów, który umożliwi

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Instrumenty wsparcia przedsiębiorców w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój, 2014-2020 Program Operacyjny Inteligentny Rozwój I. Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Wrocław, 19 marca 2015

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Wrocław, 19 marca 2015 Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Wrocław, 19 marca 2015 Piąty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm innowacje tematem specjalnym 6 910 wywiadów

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Sopot, 13 marca 2015 Piąty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm innowacje tematem specjalnym 6 910 wywiadów

Bardziej szczegółowo

Własnośd przemysłowa w innowacyjnej gospodarce. Kraków, 2-3 września 2010 r.

Własnośd przemysłowa w innowacyjnej gospodarce. Kraków, 2-3 września 2010 r. Własnośd przemysłowa w innowacyjnej gospodarce. Kraków, 2-3 września 2010 r. Finansowanie działalności innowacyjnej Rola banków w finansowaniu innowacji Joanna Dąbrowska Związek Banków Polskich Agenda:

Bardziej szczegółowo