PL B1. FANUM SKORUPSKI-WÓJCIK SPÓŁKA JAWNA, Wielopole Skrzyńskie, PL BUP 20/10

Transkrypt

1 PL B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: (51) Int.Cl. B23Q 39/04 ( ) B23Q 41/00 ( ) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: (54) Centrum obróbcze sterowane numerycznie (73) Uprawniony z patentu: FANUM SKORUPSKI-WÓJCIK SPÓŁKA JAWNA, Wielopole Skrzyńskie, PL (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 20/10 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 01/14 (72) Twórca(y) wynalazku: KAZIMIERZ SKORUPSKI, Olchowa, PL WOJCIECH WÓJCIK, Rzeszów, PL KAZIMIERZ WÓJCIK, Glinik, PL STANISŁAW WÓJCIK, Łączki Kucharskie, PL JÓZEF WÓJCIK, Glinik, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Tadeusz Warzybok

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest centrum obróbcze, sterowane numerycznie, przeznaczone do obróbki drewna, aluminium i tworzyw sztucznych. W podręczniku p.t. Obrabiarki do skrawania metali (WNT 1974r, rozdz. XXVI) podano zasady budowy oraz przykłady rozwiązań konstrukcyjnych centrów obróbkowych do obróbki korpusów, płyt i przedmiotów obrotowych, jak również zasady łączenia sterowanych numerycznie centrów i obrabiarek w systemy obróbkowe. Znane z niemieckiego opisu patentowego wyłożeniowego DE centrum obróbcze składa się z łoża, na którym osadzony jest przesuwnie stół do mocowania przedmiotów obrabianych, z przesuwanych wzdłuż tego łoża sań oraz przesuwanego w poprzek sań stojaka, wyposażonego w głowicę roboczą osadzoną pionowo i przesuwnie na tym stojaku. Łoże tego centrum jest nachylone do tyłu, przy czym stół jest umieszczony w jego przedniej części, przy czym na pionowej części tego łoża są umieszczone uchwyty do mocowania konsoli stołu oraz kanały do odprowadzania wiórów. Z kolei stojak tego centrum składa się z dwóch sztywnych słupów połączonych poprzeczną belką i zaopatrzonych w dwie wewnętrzne prowadnice, po których przesuwana jest głowica robocza, przy czym stojak ten umożliwia także mocowanie różnych rodzajów głowic roboczych. W przedniej części stojaka umieszczony jest przesuwany razem z nim zbieracz wiórów, po którym staczają się one do kanału wiórowego umieszczonego w łożu, który ma postać zwisającej żaluzji, której dolny koniec jest przymocowany do łoża, natomiast górny jego koniec jest podstawiony pod przesuwną wzdłuż niego głowicę roboczą. Do łoża centrum mogą być zamocowane różnego rodzaju stoły do mocowania przedmiotów obrabianych i narzędzi wraz z konsolami, zaś obok stojaka umieszczony jest magazyn narzędzi wraz urządzeniem do ich wymiany, współpracujący z saniami poprzecznymi. Z polskiego opisu patentowego PL znane jest centrum obróbkowe złożone z zespołów typowych i wyposażone w prowadnice, na których są osadzone przesuwnie wieloosiowe sanie krzyżowe. Na saniach tych jest pionowo osadzony wrzeciennik, służący do chwytania, nadawania ruchu roboczego i odkładania przedmiotów obrobionych oraz narzędzi, wyposażony w pracujące w trybie Pick-up wrzeciono robocze umieszczone wewnątrz otaczającego go silnika napędowego. Ponadto na kadłubie tego centrum jest zamocowany kontener energetyczny, z umieszczonym w nim numerycznym zespołem sterowania CNC sprzężonym z komputerem oraz urządzenie do zbierania wiórów i środka chłodzącego, natomiast w kadłubie tym jest wyodrębniona przestrzeń robocza, zaś z przodu i z tyłu przestrzeni roboczej znajduje się strefa załadowania i rozładowania przenośnika stanowiącego magazyn i transporter przedmiotów obrabianych oraz narzędzi. Poza tym kadłub tego centrum co najmniej z dwóch stron zamyka przestrzeń roboczą, a na swej górnej części zaopatrzony jest w prowadnice dla sań krzyżowych oraz znajdujące się pomiędzy tymi prowadnicami wyjęcia do zbierania i odprowadzania wiórów. Z kolei do sterowanego za pomocą komputera zespołu sterowania numerycznego centrum obróbkowego włączony jest czujnik pomiarowy, służący do kontroli obrabianych przedmiotów. Z niemieckiego opisu patentowego DE znana jest obrabiarka z obrotowym przesuwanym wzdłuż łoża nastawnym stołem oraz poprzeczną belką, podpartą na dwóch słupach. Na belce tej są osadzane przesuwnie w kierunku poziomym sanie, z umieszczonym na nich i przesuwnym w kierunku pionowym suportem narzędziowym. W dolnej części tego suportu jest osadzona obrotowo wokół osi poziomej, głowica rewolwerowa, wyposażona we wrzeciona narzędziowe napędzane oddzielnymi silnikami za pośrednictwem przekładni zębatych. Obrabiarka ta jest wyposażona w magazyn narzędzi oraz w automatycznie działające urządzenie do ich wymiany. W dolnej części suportu narzędziowego może być zamontowany dodatkowy uchwyt narzędziowy do mocowania nieruchomego narzędzia tokarskiego oraz obrotowy uchwyt narzędziowy unieruchamiany samoczynnie w żądanym położeniu. Umożliwia to zastosowanie zarówno narzędzi wirujących z własnym napędem jak i nieruchomych narzędzi tokarskich zamocowanych w nieruchomym lub obracalnym uchwycie narzędziowym. Znana z polskiego zgłoszenia patentowego wynalazku nr obrabiarka, zwłaszcza układ konstrukcyjny tokarskiego centrum karuzelowego o pionowej osi obrotu stołu roboczego usytuowanego pomiędzy dwoma kolumnami stanowiący wzajemnie usytuowane współpracujące ze sobą zespoły konstrukcyjne. Obrabiarka ta posiada stół roboczy przelotowy o pionowej osi obrotu, zaopatrzony w mechanizm automatycznego mocowania przedmiotu obrabianego, usytuowany pomiędzy symetrycznie rozmieszczonymi dwoma kolumnami posadowionymi na dwóch płytach, przesuwanych po-

3 PL B1 3 ziomo wzdłuż osi x na korpusie łoża, które wyposażone są w przesuwane pionowo wzdłuż osi y suporty, przy czym każda kolumna zaopatrzona jest w łańcuchowy obrotowy magazyn narzędzi o poziomej osi obrotu narzędzia, każdy sprzężony z kołowym mechanizmem automatycznej wymiany narzędzi oraz wyposażona jest w ruchome dwie teleskopowe osłony zamykające przestrzeń obróbkową, a ponadto posiada układ automatycznego sterowania CNC. Znane z polskiego zgłoszenia patentowego wynalazku nr centrum obróbkowe tokarsko- -frezarskie posiada pionową oś wrzeciona roboczego z automatycznym uchwytem przedmiotu usytuowanego centralnie w specjalnie ukształtowanej wnęce między poziomymi prowadnicami łoża wystającymi ponad przedmiot obrabiany umożliwiającej całkowite odprowadzanie wiórów, oraz dwa przesuwne po prowadnicach łoża stojaki wraz z przesuwnymi w płaszczyźnie pionowej głowicami tokarsko-frezarskimi posiadającymi możliwość automatycznej wymiany narzędzi bez dodatkowych urządzeń podających z magazynów narzędzi umieszczonych całkowicie poza strefą wiórów w wydzielonych wnękach łoża. Znana z polskiego zgłoszenia patentowego wynalazku nr obrabiarka, w której kolumna jest trwale zainstalowana na łożu, a pierwszy suport jest prowadzony przesuwnie przez kolumnę w kierunku pionowym, drugi suport jest prowadzony przesuwnie przez pierwszy suport w kierunku poprzecznym, głowica wrzeciona jest prowadzona przesuwnie przez drugi suport w kierunku podłużnym, oraz w tylnym górnym i dolnym miejscu pierwszego suportu lub w jednym z nich jak również w przednim górnym i dolnym miejscu pierwszego suportu, są uformowane środki prowadzące do prowadzenia drugiego suportu w kierunku poprzecznym. Znana jest także z polskiego zgłoszenia patentowego wynalazku nr obrabiarka, zwłaszcza układ konstrukcyjny tokarskiego centrum karuzelowego dwukolumnowego o pionowej osi obrotu stołu roboczego usytuowanego między dwoma kolumnami stanowiący wzajemnie usytuowane współpracujące ze sobą zespoły konstrukcyjne. Układ ten stanowi stół roboczy przelotowy zaopatrzony w mechanizm automatycznego mocowania przedmiotu obrabianego usytuowany między dwoma kolumnami posadowionymi na płytach przesuwanych poziomo wzdłuż osi x na korpusie łoża, które wyposażone są w przesuwane pionowo wzdłuż osi y suporty. Każda z tych kolumn zaopatrzona jest w łańcuchowy obrotowy magazyn narzędzi o poziomej osi obrotu narzędzia oraz kątowy mechanizm automatycznej wymiany narzędzi, każdy sprzężony z kątowym mechanizmem automatycznym narzędzi oraz wyposażona jest w ruchome teleskopowe osłony zamykające przestrzeń obróbkową, a ponadto sprzężona jest z mechanizmami napędu ruchu posuwowego poziomego wzdłuż osi x usytuowanymi na przeciwległych ścianach bocznych łoża oraz posiada mechanizmy napędu ruchu posuwowego pionowego wzdłuż osi y suportów usytuowane na kolumnach. Z kolei przelotowy stół roboczy tego centrum zaopatrzony jest w mechanizm napędu ruchu obrotowego usytuowany na bocznej ścianie łoża, a ponadto posiada układ automatycznego sterowania CNC. Celem wynalazku jest opracowanie prostej i zwartej konstrukcji centrum obróbczego o uniwersalnym szerokim zastosowaniu, wykorzystującej znane zespoły i podzespoły stosowane w konstrukcjach obrabiarek i centr obróbczych, które umożliwiać będzie realizowanie wielu operacji technologicznych z zakresu obróbki skrawaniem półfabrykatów z drewna litego, tworzyw drzewnych i sztucznych oraz stopów lekkich, w tym obróbki dotyczącej cięcia, frezowania, obróbki kształtującej i wiercenia. Dodatkowym celem wynalazku jest opracowanie takiej konstrukcji centrum obróbczego, która umożliwiać będzie wykonywanie wszystkich czynności obróbczych przy wykorzystaniu cyfrowego sterowania ruchami roboczymi i pomocniczymi podzespołów i zespołów tej obrabiarki, przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów zapewniających pełne bezpieczeństwo obsługi i pracy. Istota centrum obróbczego sterowanego numerycznie posiadającego korpus utworzony z dwóch pionowych kolumn zwieńczonych u góry belką poprzeczną według wynalazku polega na tym, że dolne końce tych kolumn zwieńczone są korpusem podstawy, do której przymocowany jest co najmniej jeden stół, z zamocowanym na nim przesuwnie wzdłuż osi Y co najmniej jednym suportem osi Y, zaopatrzonym w przesuwne i nastawne listwy mocujące obrabiany element, natomiast do belki poprzecznej konstrukcji bramowej przyłączony jest przesuwnie wzdłuż osi X suport, do którego przyłączony jest przesuwnie w kierunku osi Z drugi suport, do którego przyłączone są obrotowo wokół osi C widły, w których znajduje się zamocowana obrotowo wokół osi A głowica narzędziowa, współpracująca z magazynkiem narzędziowym, usytuowanym w pobliżu jednej z kolumn oraz w zasięgu pracy tej głowicy. Stół osi Y centrum jednostołowego, przymocowany do podstawy konstrukcji bramowej, ma kształt zbliżony do bryły prostopadłościennej, z rozszerzającymi się ku dołowi bocznymi ścianami, posiadającej na górnej powierzchni podłużne wybranie prostopadłościenne, w którym znajduje się

4 4 PL B1 pierwszy serwomotor zaopatrzony w przekładnię redukcyjną koła zębatego, zazębiającego się z listwą zębatą usytuowaną w osi Y, przymocowaną do górnego końca bocznej ściany tego wybrania, przy czym serwomotor ten przymocowany jest do dolnej powierzchni suportu tego stołu, który do górnych końców jego bocznych ścian ma przymocowane prowadnice liniowe, z umieszczonymi na nich przesuwnie łożyskami liniowymi, umożliwiającymi przesuw tego suportu względem jego stołu w kierunku osi Y. Centrum obróbcze dwustołowe posiada pierwszy serwomotor zaopatrzony w przekładnię redukcyjną koła zębatego, zazębiającego się z listwą zębatą usytuowaną w osi Y, przymocowaną do górnego końca zewnętrznej bocznej ściany stołu, przy czym nad tą listwą i z obu stron tych ścian zamocowane są prowadnice liniowe, na których umieszczone są łożyska liniowe suportu lub suportów umożliwiające ich przesuw względem stołu lub stołów w kierunku osi Y. Korzystnym jest gdy przesuwne i nastawne wzdłuż osi X listwy mocujące mają na swych powierzchniach bocznych i górnej podłużne rowki o teowym przekroju poprzecznym. Na prowadnicach liniowych belki poprzecznej zwieńczającej kolumny, umieszczone są łożyska liniowe przymocowane do tylnej ściany suportu, powyżej których do tej ściany przymocowany jest serwomotor osi X, zaopatrzony w przekładnię redukcyjną i koło zębate, które zazębia się z listwą zębatą, przymocowaną w pobliżu górnej przedniej krawędzi belki poprzecznej. Z kolei, w górnej części ściany suportu osi X przymocowany jest serwomotor usytuowany wzdłuż osi Z, połączony z przekładnią pasową, wprawiającą w ruch obrotowy śrubę napędową z umieszczoną na niej nakrętką pociągową, wprawiającą w ruch liniowy w kierunku osi Z suport tej osi. Przednia ściana suportu osi X zaopatrzona jest w prowadnice liniowe usytuowane wzdłuż osi Z, na których umieszczone są łożyska liniowe przymocowane do korpusu suportu usytuowanego w osi Z wyposażonego w kolejny serwomotor napędzający poprzez przekładnię pasową i przekładnię redukcyjną widły głowicy narzędziowej. Widły głowicy osi A wyposażone są w kolejny serwomotor, który poprzez przekładnię pasową napędza przekładnię redukcyjną, sprzężoną mechanicznie z głowicą narzędziową, wprawianą w ruch obrotowy wokół osi A, przy czym głowica narzędziowa posiada głowicę pierścieniową, która poprzez łapy przekaźnika przekazuje prąd oraz sygnały elektryczne do elektrowrzecion, oraz głowicę pneumatyczną, doprowadzającą sprężone powietrze do głowicy narzędziowej osi A. Poza tym, na powierzchniach bocznych suportu osi X przymocowane są siłowniki pneumatyczne, które poprzez współpracę zespołu złożonego z krążka i łańcucha przymocowanego na tłoczyskach tych siłowników, wspomagają ruch śruby napędowej osi Z, przy czym końce tego łańcucha zamocowane są w uchwytach tego suportu. Z kolei, współpracujący z centrum obróbczym magazynek narzędziowy w górnej części jego korpusu kątowego ma zamocowany serwomotor, który poprzez przekładnię pasową połączony jest z wałkiem, mającym możliwość obrotu wokół osi D, na którego zewnętrznym końcu zamocowana jest tarcza narzędziowa. Tarcza ta ma kształt okręgu z częściowym wybraniem wielokątnym, na obwodzie której zamocowane są łapy narzędziowe oraz uchwyt narzędziowy do mocowania odpowiedniego narzędzia, wybranego przez układ elektronicznego sterowania CNC. Do zalet centrum obróbczego według wynalazku można zaliczyć między innymi: dużą jego uniwersalność, gdyż możliwa jest na nim realizacja operacji technologicznych zarówno na półwyrobach płytowych, graniastych jak i przestrzennych. Wielowrzecionowa głowica tej obrabiarki mająca możliwość wymiany narzędzi skrawających pozwala na wykonywanie szeregu zabiegów technologicznych i czynności technologicznych w ramach jednej operacji technologicznej, przy jednym zamocowaniu detalu obrabianego na stole tej obrabiarki. Poza tym istotnym elementem wyposażenia tej obrabiarki jest wielopozycyjny sterowany cyfrowo magazynek narzędziowy. Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykładach wykonania na rysunkach, na których fig. 1 przedstawia centrum obróbcze sterowane numerycznie z jednym stołem w widoku perspektywicznym, fig. 2 - centrum obróbcze sterowane numerycznie z zestawem dwóch stołów w widoku perspektywicznym, fig. 3 - to samo centrum obróbcze w widoku z przodu, fig. 4 - to samo centrum obróbcze w widoku z boku, fig. 5 - to samo centrum obróbcze, po zdementowaniu stołu lub stołów w widoku perspektywicznym, fig. 6 - suport osi X tych samych centr obróbczych w przekroju pionowym wzdłuż linii D-D, fig. 7 - głowicę tych samych centr w widoku perspektywicznym, fig. 8 - tę samą głowicę w przekroju pionowym wzdłuż linii G-G, fig. 9 i fig głowicę tych samych centr obróbczych, obrazujących system wspomagania napędu osi Z w widokach perspektywicznych, fig stół centrum obróbczego jednostołowego pokazanego na fig. 1 wraz z suportem osi Y do mocowania przedmiotów obrabianych w widoku perspektywicznym, fig ten sam stół w przekroju poprzecznym wzdłuż linii F-F, fig jeden ze stołów osi Y centrum obróbczego dwustołowego pokazanego na fig. 2 w widoku perspektywicznym, fig ten sam stół w przekroju poprzecznym wzdłuż linii K-K na fig. 2,

5 PL B1 5 fig magazynek narzędziowy dla centrum obróbczego w widoku perspektywicznym, fig ten sam magazynek narzędziowy w przekroju pionowym wzdłuż linii H-H, fig tarczę narzędziową tego magazynku w widoku od spodu w kierunku strzałki K, fig centrum obróbcze z dwoma stołami oraz usytuowanie głowicy narzędziowej względem magazynku narzędziowego tego centrum w czasie wymiany narzędzia obróbczego w widoku perspektywicznym, a fig szczegół A obrazujący usytuowanie głowicy centrum względem magazynku narzędziowego w widoku perspektywicznym. Centrum obróbcze z jednym stołem pokazane na fig. 1 składa się z korpusu podstawy (1) konstrukcji bramowej (2) złożonej z dwóch pionowych kolumn (3), których górne końce zwieńczone są poprzecznie usytuowaną belką (4), a dolne ich końce przymocowane są do obu końców podstawy (1), przy czym podstawa (1) ma kształt płyty prostopadłościennej, a kolumny (3) i wieńcząca je belka (4) mają kształty prostopadłościanów o prostokątnych przekrojach poprzecznych. Na korpusie podstawy (1) pomiędzy kolumnami (3) zamocowany jest stół (5), usytuowany w osi Y, z zamocowanym na nim przesuwnie suportem (6) osi Y, na którym zamocowane są przesuwnie i nastawnie listwy (7) służące do mocowania obrabianego elementu, oprzyrządowania lub szablonu, zaopatrzone na swych powierzchniach bocznych i górnej w podłużne kanałki (73) o teowym przekroju poprzecznym. Z kolei, na prowadnicach liniowych (8) osi X belki (4) konstrukcji bramowej (1) umieszczony jest przesuwnie suport (9) osi X z zamocowanym na nim przesuwnie suportem (10) osi Z. Stół (5) osi Y ma korpus (11) o kształcie zbliżonym do bryły prostopadłościennej z symetrycznie usytuowanym na górnej jego powierzchni (12) wzdłużnym wyjęciem prostopadłościennym (13) i rozszerzającymi się ku dołowi bocznymi jego ścianami (14 i 15) usytuowanymi naprzeciw siebie, tworzącymi stopę (16). Górne końce ścian (14 i 15) zaopatrzone są w prowadnice liniowe (17) osi Y, w których umieszczone są przesuwnie kulkowe łożyska liniowe (18) suportu (6) stołu (5), natomiast górny koniec bocznej ściany (19) zaopatrzony jest w listwę zębatą (20) osi Y zazębiającą się z kołem zębatym (21) przekładni napędu (22) serwomotoru (23), umieszczonego w wyjęciu (13) korpusu (11) stołu (5) i przymocowanego do dolnej powierzchni suportu (6), wprawianego w ruch wzdłuż osi Y za pomocą tego serwomotoru. Górna powierzchnia (24) belki poprzecznej (4) wzdłuż i w pobliżu przedniej jej krawędzi zaopatrzona jest w listwę zębatą (25), współpracującą z kołem zębatym (26) napędzanym poprzez przekładnię redukcyjną (27) serwomotorem (28) osi X, przymocowanym do tylnej ściany (29) korpusu (30) suportu (10) osi X. Z kolei, do górnej części ściany (29) przymocowany jest serwomotor (31) osi Z, napędzający przekładnię pasową (32), wprawiającą w ruch obrotowy śrubę napędową (33) osi Z, współpracującą z nakrętką pociągową (34) osi Z, przy czym korpus (30) zaopatrzony jest w kulkowe łożyska liniowe (35), umieszczone na prowadnicach liniowych (8) osi X belki (4), konstrukcji bramowej (2). Ponadto przednia ściana (36) suportu (9) osi X wyposażona jest w prowadnice liniowe (37) osi Z, w których za pomocą kulkowych łożysk liniowych (38) osi Z umieszczony jest przesuwnie korpus (39) suportu (9) osi X. Poza tym, w korpusie (39) suportu (10) osi Z zamontowany jest serwomotor (40) osi C napędzający za pomocą przekładni pasowej (41), przekładnię redukcyjną (42) wprawiającą w ruch obrotowy widły (43) głowicy narzędziowej (44) osi A, złożone z wideł lewych (45) i połączonych z nimi wideł prawych (46). W górnej części korpusu wideł lewych (45) zamocowany jest serwomotor (47) osi A, który poprzez przekładnię pasową (48) napędza przekładnię redukcyjną (49), sprzężoną mechanicznie z korpusem (50) głowicy narzędziowej (44) osi A, zaopatrzonej w jedno lub wiele elektrowrzecion (51). Po przeciwnej stronie głowica narzędziowa (44) posiada głowicę (74) pierścieniową, która poprzez łapy przekaźnika (52) przekazuje napięcie oraz elektryczne sygnały sterujące do elektrowrzecion (51), a obok niej znajduje się głowica pneumatyczna (53), doprowadzająca sprężone powietrze do głowicy narzędziowej (44). Korpus (30) suportu (9) osi X dodatkowo wyposażony jest w boczne siłowniki pneumatyczne (54), a ich tłoczyska (55) połączone z zespołami (56) złożonymi z łańcuchów i krążków, przy czym końce tych łańcuchów zamocowane są w zaczepach (57) korpusu (30) osi X oraz korpusu (39) osi Z. Siłowniki te wraz z opisanym osprzętem umożliwiają kompensację masy oraz bezwładności suportu (10) osi Z, wideł (43) oraz głowicy narzędziowej (44). Z kolei, centrum obróbcze pokazane na rysunku fig. 2 posiada korpus podstawy (1), konstrukcji bramowej (2) wyposażony w zestaw dwóch stołów (58) usytuowanych również w osi Y z zamocowanymi na nich przesuwnie suportami (59) wyposażonymi w listwy (60) mocujące obrabiane przedmioty, przy czym konstrukcja tych stołów, ich suportów i listew mocujących jest analogiczna jak stołu (5), jego suportu (6) i listew mocujących (7) centrum obróbczego z jednym stołem (5) pokazanym na fig. 1. Również pozostałe zespoły i podzespoły oraz zasady działania obu tych centr obróbczych są identyczne, przy czym w tym centrum obróbczym jak pokazano na fig. 13 i 14 serwomotor (23 ) zaopatrzony w przekładnię redukcyjną (22 ) koła zębatego (21 ) zazębia się z listwą zębatą (20 ) usytuowaną

6 6 PL B1 w osi Y, która przymocowana jest do górnego końca zewnętrznej bocznej ściany (14 ) lub (15 ) stołu (58). Z kolei nad tą listwą zębatą (20 ) zamocowane są prowadnice liniowe (17 ), w których umieszczone są łożyska liniowe (18 ) suportu (59) umożliwiające przesuw suportu lub suportów (59) względem stołu lub stołów (58) w kierunku osi Y. Dodatkowo w skład każdego z tych centr obróbczych wchodzi magazynek narzędziowy (61), składający się z kątowego korpusu skrzyniowego (62) spoczywającego na podstawie prostopadłościennej (63), przy czym w górnej poziomej części tego korpusu znajduje się serwomotor (64), który poprzez przekładnię pasową (65) osi D napędza tarczę narzędziową (66), osadzoną na dolnym końcu wałka (67). Do tarczy narzędziowej (66) o kształcie okręgu z częściowym wybraniem (68) z osłoną (69) przymocowane są łapy narzędziowe (70), rozmieszczone na jej obwodzie oraz uchwyt narzędziowy (71) do mocowania narzędzia (72) w głowicy narzędziowej (44) centra obróbczego. Poza tym, centra obróbcze pokazane na rysunkach fig. 1 lub 2 wyposażone są także w nie pokazane na tych rysunkach czujniki indukcyjne (krańcowe), mechaniczne zderzaki zabezpieczające przed ewentualnym przekroczeniem przez suporty granic zakresów ruchów roboczych oraz w zespoły elektronicznego sterowania CNC pracą danego centrum z wykorzystaniem programu komputerowego. Zadaniem siłowników pneumatycznych (54), przymocowanych do bocznych powierzchni suportu (9) osi X, jest wspomaganie zespołu napędu śrubowego (33) i (34) osi Z. Zasada działania centrum obróbczego polega na tym, że jego operator zakłada detal na formę przymocowaną do listew montażowych (7) suportu (6), po czym wychodzi poza strefę niebezpieczną tej maszyny i uruchamia odpowiedni program. Z kolei, suport (6) z założonym detalem wjeżdża w obszar pracy głowicy narzędziowej (44), a sterownik zespołu elektronicznego sterowania odpowiednio synchronizując posuwy wzdłuż osi liniowych X, Y, Z centrum oraz obroty wokół osi obrotowych A i C ustawia narzędzie zamocowane w tej głowicy w odpowiedniej pozycji w stosunku do obrabianego detalu, po czym rozpoczyna operację na przykład frezowania. W zależności od budowy centrum obróbczego głowica narzędziowa (44) wyposażona jest od jednego do czterech elektrowrzecion (51), w których mocuje się odpowiednie narzędzia. Jeżeli obróbka wymaga więcej niż jednego narzędzia można je zamocować w pozostałych elektrowrzecionach (51) przed rozpoczęciem obróbki bądź pobrać je z magazynka narzędziowego (61) w trakcie procesu obróbki. Poza tym w czasie wykonywania programu na pierwszym suporcie (59) operator ma możliwość mocowania detalu w listwach (60) drugiego suportu (59) stołu (58) co umożliwia pracę tego centrum bez przestojów. Z kolei, zastosowanie tylko jednego zestawu stołu na przykład (5) jego suportu (6) w miejsce dwóch stołów i suportów umożliwia obróbkę znacznie większych gabarytowo detali. Zastrzeżenia patentowe 1. Centrum obróbcze sterowane numerycznie, przeznaczone do obróbki drewna, aluminium i tworzyw sztucznych posiadające korpus utworzony z dwóch pionowych kolumn zwieńczonych u góry belką poprzeczną, przy czym pomiędzy tymi kolumnami zamocowany jest co najmniej jeden stół wyposażony w suport do mocowania obrabianych przedmiotów, znamienne tym, że dolne końce kolumn (3) zwieńczone są korpusem podstawy (1), do której przymocowany jest co najmniej jeden stół (5) lub (58), z zamocowanym na nim przesuwnie wzdłuż osi Y co najmniej jednym suportem (6) lub (59), zaopatrzonym w przesuwne i nastawne listwy mocujące (7) obrabiany element, natomiast do belki poprzecznej (4) konstrukcji bramowej (2) przyłączony jest przesuwnie wzdłuż osi X suport (9), do którego przyłączony jest przesuwnie w kierunku osi Z drugi suport (10), do którego przyłączone są obrotowo wokół osi C widły (43), w których znajduje się zamocowana obrotowo wokół osi A głowica narzędziowa (44), współpracująca z magazynkiem narzędziowym (61), usytuowanym w pobliżu jednej z kolumn (3) w zasięgu pracy tej głowicy. 2. Centrum obróbcze według zastrz. 1, znamienne tym, że stół (5) przymocowany do podstawy (1) konstrukcji bramowej (2) ma kształt zbliżony do bryły prostopadłościennej, korzystnie z rozszerzającymi się ku dołowi bocznymi ścianami (14 i 15), posiadającej na górnej powierzchni (12) podłużne prostopadłościenne wybranie (13), w którym znajduje się serwomotor (23) zaopatrzony w przekładnię redukcyjną (22) koła zębatego (21), zazębiającego się z listwą zębatą (20) usytuowaną wzdłuż osi Y, przymocowaną do górnego końca bocznej ściany (19) wybrania (13), przy czym serwomotor (23) przymocowany jest do dolnej powierzchni suportu (6), który do górnych końców ścian (14 i 15) ma

7 PL B1 7 przymocowane prowadnice liniowe (17), w których umocowane są przesuwnie łożyska liniowe (18), umożliwiające przesuw suportu (6) względem stołu (5) w kierunku osi Y. 3. Centrum obróbcze według zastrz. 1 i 2, znamienne tym, że ma serwomotor (23 ) zaopatrzony w przekładnię redukcyjną (22 ) koła zębatego (21 ) zazębiającego się z listwą zębatą (20 ) usytuowaną w osi Y, przymocowaną do górnego końca zewnętrznej bocznej ściany (14 ) lub (15 ) stołu (58), przy czym nad tą listwą i z obu stron tych ścian zamocowane są prowadnice liniowe (17 ), na których umieszczone są łożyska liniowe (18 ) suportu (59) umożliwiające przesuw suportu lub suportów (59) względem stołu lub stołów (58) w kierunku osi Y. 4. Centrum obróbcze według zastrz. 1 do 3, znamienne tym, że przesuwne i nastawne wzdłuż osi X listwy mocujące (7) mają na swych powierzchniach bocznych i górnej podłużne rowki (73), korzystnie o teowym przekroju poprzecznym. 5. Centrum obróbcze według zastrz. 1, znamienne tym, że na prowadnicach liniowych (8) belki poprzecznej (4) umieszczone są łożyska liniowe (35) przymocowane do tylnej ściany (29) suportu (9), powyżej których do tej ściany przymocowany jest serwomotor (28) osi X, zaopatrzony w przekładnię redukcyjną (27) i koło zębate (26), które zazębia się z listwą zębatą (25), przymocowaną w pobliżu górnej przedniej krawędzi belki poprzecznej (4). 6. Centrum obróbcze według zastrz. 1 lub 5, znamienne tym, że w górnej części ściany (29) suportu (9) przymocowany jest serwomotor (31) usytuowany w osi Z, połączony z przekładnią pasową (32), wprawiającą w ruch obrotowy śrubę napędową (33) z umieszczoną na niej nakrętką pociągową (34), wprawiającą w ruch liniowy w kierunku osi Z suport (10) osi Z. 7. Centrum obróbcze według zastrz. 1 lub 5 lub 6, znamienne tym, że przednia ściana (36) suportu (9) osi X zaopatrzona jest w prowadnice liniowe (37) usytuowane wzdłuż osi Z, na których umieszczone są łożyska liniowe (38) przymocowane do korpusu (39) suportu (10) usytuowanego w osi Z wyposażonego w serwomotor (40) napędzający poprzez przekładnię pasową (41) i przekładnię redukcyjną (42) widły (43) głowicy narzędziowej (44). 8. Centrum obróbcze według zastrz. 7, znamienne tym, że widły (43) wyposażone są w serwomotor (47), który poprzez przekładnię pasową (48) napędza przekładnię redukcyjną (49), sprzężoną mechanicznie z głowicą (44) narzędziową, wprawianą w ruch obrotowy wokół osi A. 9. Centrum obróbcze według zastrz. 8, znamienne tym, że głowica (44) narzędziowa posiada głowicę (74) pierścieniową, która poprzez łapy przekaźnika (52) przekazuje prąd oraz sygnały elektryczne do elektrowrzecion (51), oraz głowicę pneumatyczną (53), doprowadzającą sprężone powietrze do głowicy narzędziowej (44) osi A. 10. Centrum obróbcze według zastrz. 1 oraz 5 do 7, znamienne tym, że na powierzchniach bocznych suportu (9) osi X przymocowane są siłowniki pneumatyczne (54), które poprzez współpracę zespołu (56) złożonego z krążka i łańcucha przymocowanego na tłoczyskach (55) tych siłowników, wspomagają ruch śruby napędowej (33) osi Z, przy czym końce tego łańcucha zamocowane są w uchwytach (57) tego suportu. 11. Centrum obróbcze według zastrz. 1, znamienne tym, że współpracujący z nim magazynek narzędziowy (61) w górnej części jego korpusu kątowego (62) ma zamocowany serwomotor (64), który poprzez przekładnię pasową (65) połączony jest z wałkiem (67), mającym możliwość obrotu wokół osi D, na którego zewnętrznym końcu zamocowana jest tarcza narzędziowa (66). 12. Centrum obróbcze według zastrz. 11, znamienne tym, że tarcza narzędziowa (66) ma kształt okręgu z częściowym wybraniem wielokątnym (68), na obwodzie której zamocowane są łapy narzędziowe (70) oraz uchwyt narzędziowy (71) do mocowania odpowiedniego narzędzia (72), wybranego przez układ elektronicznego sterowania CNC.

8 8 PL B1 Rysunki

9 PL B1 9

10 10 PL B1

11 PL B1 11

12 12 PL B1

13 PL B1 13

14 14 PL B1

15 PL B1 15

16 16 PL B1

17 PL B1 17

18 18 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 4,92 zł (w tym 23% VAT)