4, 5, 6 ( ) 2014

Transkrypt

1 4, 5, 6 ( ) 2014 PRZECZYTAJ MNIE

2 Gazeta Petersburska, 4,5,3 ( ) 2014 г. Издается Культурно-просветительским обществом «Полония» (Санкт-Петербург) Главный редактор Тереса Конопелько Ведущий редактор номера Магдалена Скибицка Заместители главного редактора Николай Демьяновский, Станислав Карпенок, Милана Ковалькова, Анатолий Нехай, Веслава Савинова, Магда Скибицка Редакционная коллегия Наталья Алексеева, Чеслав Бласик, Михал Грелевски, Малгожата Гурска, Галина Жукова, Татьяна Захарова, Ольга Котова, Татьяна Лесючевская, Анатолий Нехай, Веслава Савинова, Ирэна Сафрошина, Святослав Свяцкий Фото авторы статьей Оформление, верстка Ольга Овчинникова Распространение, архив Валентина Перковска-Гнатышина Издание является периодическим и бесплатным. Отпечатано в типографии «Группа М» , Санкт-Петербург, ул. Профессора Попова, д. 4а, стр. 3 Подписано в печать: г. Напечатано: г. заказа Тираж 999 экз. ISSN Адрес редакции , Санкт-Петербург, Саперный переулок, д. 10 Телефон (812) gazetapetersburska@yandex.ru Перепечатка, перевод материалов и их переиздание в любой форме, включая электронную, возможны только с письменного разрешения редакции. WYWIAD Dofinansowano ze środków Stowarzyszenia Wspólnota Polska Издается при финансовой поддержке Ассоциации «Вспульнота польска» СОВЕТЫ ОТ РЕДАКТОРА EMIGRACJA ŻYCIE Redaktor naczelna Teresa Konopielko Redaktor prowadzący Magda Skibicka Zastępcy redaktora naczelnego Mikołaj Dziemianowski, Stanisław Karpionok, Milana Kowalkowa, Anatol Niechaj, Wiesława Sawinowa, Magda Skibicka Redaktor techniczny Stanisław Karpionok Członkowie redakcji Natalia Aleksiejewa, Czesław Błasik, Michał Grelewski, Olga Kotowa-Oniszczuk, Tatiana Lesiuczewska, Irena Safroszyna, Światosław Świacki, Tatiana Zacharowa, Halina Żukowa Współpraca Jadwiga Anders (Petersburg) Małgorzata Górska (Warszawa) Bartłomiej Garczyk (Poznań) Marlena Karpińska (Toruń) Marika Krajniewska (Warszawa) Aleksandr Machlin (Petersburg) Bernard Nowak (Lublin) Joanna Pater (Petersburg) Sława Ratajczak (Hamburg) Grażyna Sadowska (Gdańsk) Wiktor Wołgin (Petersburg) Studio graficzne Olga Owczinnikowa Kolportaż i prowadzenie archiwum Gazety Petersburskiej Walentyna Perkowska-Gnatyszyna Adres redakcji Sankt Petersburg, Sapiornyj zaułek, 10 Telefon: (07812) gazetapetersburska@yandex.ru Facebook: В Контакте: Nakład 999 egz. Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca. W tekstach przeznaczonych do druku zastrzega sobie prawo zmian i skrótów

3 CIEKAWOSTKI KUCHNIA PODRÓŻE ЛЕТНЯЯ ШКОЛА PARY MIESZANE MAŁA GP

4 4 WYWIAD Gazeta Petersburska O rosnącej popularności Polski i języka polskiego w Rosji. O Rosji która stała się przystanią i Petersburgu, który nie bez powodu jest rosyjskim oknem na świat opowiedziała lektorka języka polskiego w Petersburgu, Magdalena Skibicka. W jaki sposób zostałaś lektorem języka polskiego w Rosji? Będąc na czwartym roku dowiedziałam się, że Ministerstwo potrzebuje tzw. nauczycieli na eksport, którzy mogliby wyjechać za granicę i nieść nasz język w masy. Pojechałam na egzaminy, przeszłam, pierwszy, drugi, trzeci etap... Kiedy zostało nas 65 osób z ponad 200 zaczęły się losowania, kto dokąd pojedzie. Miejsc było tak dużo, a wszystkie tak atrakcyjne, że nie przyszło mi do głowy, żeby wybrać właśnie Rosję. Wybór padł na ten kraj, ze względu na fakt, iż mam również dyplom filologii rosyjskiej. Najpierw przydzielono mi miejscowość Usolje-Sibirskoje, po dwóch tygodniach dostałam informację, że jednak Omsk. Ostatecznie zadzwoniono do mnie, że zwolnił się Petersburg. Czy wyjazd do Rosji w charakterze lektora był Twoim pierwszym w życiu wyjazdem na Wschód w ogóle, czy byłaś tu już wcześniej? W charakterze pracy pierwszy, w ogóle nie. Na trzecim roku studiów przez pół roku mieszkałam w Moskwie, studiowałam w Instytucie Puszkina. I był to wyjazd na bazie grantu z uczelni. Do tego czasu, jeszcze na pierwszym roku studiów, byłam w Petersburgu przez dwa tygodnie na wymianie zorganizowanej przez moją uczelnię. Czy będąc w Rosji po raz pierwszy uczyłaś obcokrajowców języka polskiego? Czy też zdobyłaś takie doświadczenia wcześniej w Polsce, ucząc na przykład studentów przebywających u nas na stypendiach? Nie, nigdy nie mieliśmy takich zajęć. Zawsze był to polski dla Polaków, na praktykach filologii polskiej i rosyjski dla Rosjan, w przypadku filologii rosyjskiej. Żeby móc uczyć polskiego jako obcego musiałam przejść dodatkowy kurs glottodydaktyki i nauczania polskiego jako obcego. Przy okazji zrobiłam kurs nauczania języka rosyjskiego jako obcego. Dzięki temu teraz mogę uczyć w Rosji polskiego, a w Polsce rosyjskiego. Słyszałam, że ostatnio zrezygnowałaś z uczenia polskiego na Wydziale Stosunków Międzynarodowych. Z czego to wynika? Niestety... Życie to ciągłe wybory. Często trudne. Specjalistów od języka polskiego jest tutaj bardzo mało. Z kolei miejsc, w których uczy się polskiego, robi się coraz więcej, bo zaczyna on być coraz bardziej popularny, coraz bardziej atrakcyjny. Z roku na rok przybywa takich ośrodków. W pewnym momencie doszłam do etapu, w którym pracowałam na pięciu etatach, byłam wszędzie. Powiedziałam w końcu dość. Albo ograniczam pracę zawodową, albo żegnam się ze swoimi studiami doktoranckimi i pracą naukową. Dlatego w tym roku, z wielkim żalem, musiałam maksymalnie zmniejszyć ilość godzin wykładowych. Zostawiłam sobie Wydział Filologiczny i Akademię Teatralną, która jest bardzo wdzięcznym miejscem do pracy. Akademia Teatralna? Skąd zainteresowanie naszym językiem w takim środowisku? Okazuje się, że polski teatr wyprzedza o ok.10 lat teatr rosyjski. Ta granica z każdym rokiem coraz bardziej się zaciera, ale to, co dzisiaj dzieje się na deskach teatru rosyjskiego, u nas już było. Dlatego studenci Akademii wzorują się na polskim teatrze. Mnóstwo prac dyplomowych pisanych jest na

5 4, 5, 6 ( ) 2014 WYWIAD 5 podstawie pracy polskich reżyserów, a co za tym idzie, wiele źródeł dostępnych jest głównie w języku oryginału. Polski jest im potrzebny, nie tylko dlatego, że jest po prostu fajny, ale dlatego, że jest narzędziem do pracy. Wspominałaś, że można zauważyć wzrost zainteresowania językiem polskim. Z czym to się wiąże? Czy jest to spowodowane tym, że osoby te mają polskie korzenie, czy może być to dla nich przydatne w pracy, czy jest to też kwestia indywidualnych zainteresowań? Ludzi, uczących się w Petersburgu polskiego, można podzielić na pewne kategorie. Często jest potrzebny do Karty Polaka, gdy mają polskie korzenie. Ta część słuchaczy kierowana jest do Domu Polskiego, Polonii i Związku Polaków, którzy zajmują się polskością i jej pielęgnowaniem. Myślę, że zostało to pomyślane i zaplanowane z głową, bo każde miejsce, gdzie możesz uczyć się polskiego w Petersburgu, zajmuje się konkretną dziedziną języka. Dzięki Instytutowi Polskiemu mamy do wyboru cztery ośrodki (Wydział Stosunków Międzynarodowych, gdzie skupiamy się na języku polityki i dyplomacji, Akademia Teatralna z językiem teatru, Uniwersytet Finansów z językiem ekonomii i gospodarki i Uniwersyetet Hercena dla filologów), choć podstawę językową wszyscy mamy taką samą. Dopiero na drugim roku nauczania te branże się uściślają. Dla każdego coś miłego (śmiech). U mnie są studenci oraz osoby dorosłe, dla których polski stał się modny, bo jest inny, bo jest tutaj, paradoksalnie, egzotyczny. Stawki cenowe za tłumaczenia są takie, jak za język japoński, w grupie, tzw. języków rzadkich. Dodatkowo wzrost rosnącej w ostatnim czasie opozycji wobec Polski w kontekstach politycznych, wzbudza zainteresowanie samym językiem. Coraz więcej Polski jest w telewizji, prasie, internecie i przedstawiana jest ona różnie, więc może z tego tytułu, że zakazany owoc kusi? Nie wiem. Mnóstwo ludzi mówi mi: bo angielski już znamy, niemiecki znamy, hiszpański trochę też, to może teraz coś całkiem innego. Hmm... to może ten szeleszczący polski? (śmiech) Kim są Twoi uczniowie? W jaki wieku są to osoby? To studenci od pierwszego roku studiów, czyli osoby mające po lat, po docentów, którzy są stałymi pracownikami naukowymi danej uczelni. W przypadku Akademii Teatralnej są to producenci, menadżerowie, aż do aktorów. Zmieniając nieco temat, jesteś w Rosji od 9 lat. Czy masz w planach powrót do Polski? Nie, dlatego że jest mi tutaj świetnie (śmiech). Za Polską tęsknię. Za rodziną. Za serkiem wiejskim, na przykład (śmiech). Wiąże się to z konkretnymi osobami, rzeczami, których tutaj nie ma. Jakbym mogła przenieść ten Petersburg i przyjaciół stąd tam, to być może. Na razie na pewno nie i mam nadzieję, że ani sytuacja polityczna, ani ewentualny krach gospodarczy mnie do tego nie zmuszą. Czy Petersburg jest spełnieniem Twoich marzeń? Nie, marzeń raczej nie, bo w swoich marzeniach wychodzę dalej niż Petersburg. To jest tylko jakiś taki przystanek, idealny na daną chwilę. Jest to jedno z najcudowniejszych miejsc na świecie. Ale czy najcudowniejsze? Nie wiem. Moje małe szczęścia zdecydowanie się tutaj spełniają. Realizuję plany, osiągam cele, wprowadzam w życie projekty, pomysły. Jestem jedną z osób, które mają tą niebywałą przyjemność mieć pracę-marzenie, kiedy jest ona twoją pasją. A to pozwala mi realizować Petersburg. Powiedziałaś, że Petersburg jest tylko pewnym etapem w Twoim życiu. Swoją przyszłość wiążesz z Rosją, ale czy gdzieś tam w przyszłości planujesz przeprowadzkę do innego miasta? Początkowo myślałam, że to tylko taki pierwszy punkt na mapie, żeby w perspektywie pojechać dalej i dalej. Ale po latach twierdzę, że nie. Gdzieś trzeba osiąść, a on stwarza tą możliwość, będąc jednocześnie punktem odniesienia do wyjazdów do innych krajów, między swojską Europą i kuszącą, dziką Azją. Ale kto wie? Nigdy nie mów nigdy (śmiech). Dziękuję za rozmowę. Wywiad przeprowadziła Joanna Pater, studentka Wschodoznawstwa na UAM w Poznaniu.

6 6 СОВЕТЫ ОТ РЕДАКТОРА Gazeta Petersburska Собственный опыт в изучении языков и почти 10-летний опыт преподавания польского языка подтолкнул меня к тому, чтобы поделиться с вами несколькими советами, которые должны помочь вам в изучении моего родного или любого другого иностранного языка. Воспринимайте их, пожалуйста, не слишком серьезно и помните одно: обучение должно приносить удовольствие, иначе оно теряет смысл! Помни, что язык учим постепенно. Это этапы, как слои в торте или в салате «Селёдка под шубой». Не злись, если после месяца учёбы не можешь сказать все, что хочешь. Еще ни один месяц ты не сможешь этого делать L, просто прими это как данность пока ты говоришь как ребенок в садике, потом как школьник, чтобы в конце концов выразить все, что нужно. Пойми, что лексический запас развивается постепенно и радуйся каждому маленькому успеху. Прими вещи, на которые не можешь повлиять. Nie od razu Kraków zbudowano! J Если ты регулярно делаешь одни и те же ошибки, не пытайся с ними воевать, просто прими их и полюби! Поверь мне, что со временем, когда ты перестанешь акцентировать на них внимание и злиться из-за них, они тут же перестанут быть твоим кошмаром, и ты даже не заметишь, как они исчезнут J. Не слушай людей, которые тянуть тебя вниз, не верят в тебя, забрасывают тебя вопросами: зачем тебе это? зачем тратить столько времени/денег/энергии? В случае обучения/развития не существуют вопросы «зачем». Потому что я хочу, и все! J Помни, что сложности/трудности/кризисы это не конец пути и повод закончить обучение, а постоянный пункт в его процессе. Иногда надо их преодолеть, иногда просто переждать, но главное перескочить. Забыть и двигаться дальше к цели, которой является говорить по-польски. Не сдавайся! Это как начало занятий спортом болят все мышцы, и на следующее утро не встать с кровати (аналогично после вторых занятий, когда начинаются чередование/шипящие/окончания/ó или u/rz или ż). Все зависит от тебя: преодолеешь себя? Встанешь с кровати и пойдешь на тренировку или повернешься на другой бок и заснешь? Проедешь час в душном метро, чтобы увидеть меня у доски или выкинешь в мусор тетрадку с надписью JĘZYK POLSKI? У тебя всегда есть выбор. Не сдавайся! Найди для себя среди миллиона прекрасных польских песен одну, и пусть она станет твоим гимном! Пусть она окружает тебя, просыпайся с ней и засыпай. Живи с ней до тех пор, пока не поймешь, что знаешь ее наизусть тогда ищи новую. И так, пока не выучишь пяти любых альбомов J. Ведь это прекрасный метод изучения языка! Или найди для себя польский сериал, и пусть ближайшие недели жизнь героев этого фильма заполняет и твою жизнь! Это не только позволить тебе увидеть, как живут поляки / что едят / как развлекаются, не только познакомит тебя с нашей культурой, но и повысит твой уровень знания языка на разговорном уровне!

7 4, 5, 6 ( ) 2014 СОВЕТЫ ОТ РЕДАКТОРА 7 Улыбнись себе каждый раз, когда у тебя получится что-то правильно сказать! Сделай себе хотя бы маленький подарок, когда успешно пройдешь очередное спряжение/склонение или выполнишь сложные грамматические упражнения без единой ошибки (ну ладно, с тремя J). Очередной шарфик/ручка или пирожное «картошка» не помешают J. Помни, что в жизни ничего не происходит «случайно». Раз уж ты попал в мои руки (или руки другого учителя/преподавателя польского языка), дай нам шанс «заразить» и тебя любовью к этому прекрасному языку! J Не всем надо понимать и поддерживать твое хобби. Не всем должно нравиться то, что ты делаешь и что учишь. Если ты единственный на этаже в общежитии или Купчино учишь польский, пусть это отличие является поводом выучить его в совершенстве, а не бросить! Будь оригинален! Это ведь повод гордиться собой! J Если ты придумал себе план выучить польский за полгода/год/два и что-то не идет по плану, не переживай! Будь гибким. Язык не подчиняется суровым рамкам. Он постоянно растет и развивается. Всегда найдется слово/выражение/оборот, которого не знаешь. Не старайся все и всегда контролировать, ибо это невозможно! Определи цель: для чего тебе нужен польский. Говорить? Переписываться? Разбирать и анализировать тексты? Переводить тексты? Если у тебя нет достаточно времени для изучения языка в полном объеме, научись выбирать, что для тебя самое важное и акцентируй внимание на этом! Научись смеяться над своими ошибками! Тем более в случае близкородственных языков (если ты уже начал учить мой язык), ты заметил, как много веселых ситуации возникает у русских в процессе изучении польского языка. Не нервничай в случае этих ошибок, а смейся! J Пусть поражение будет уроком и поводом начать еще раз, ведь ты каждый раз все ближе приближаешься к цели! Куришь? Брось! Тусишь? Туси реже! Пьешь? Бросай! И все сэкономленные на этом денежки потрать на регулярные поездки в Польшу хотя бы на 5 дней раз в полгода, чтобы на практике убедиться, что есть смысл в том, что ты делаешь. Поверь, что нет больше радости, когда заказывая в кафе в Польше еду, ты получаешь именно то, что заказал или прохожий объяснит тебе, как дойти до театра и ты его поймешь! И главное гордись собой! Ты ведь выбрал один из сложнейших и наиболее романтичных языков в мире! Удачи! J Магдалена Скибицка

8 8 EMIGRACJA Emigracja Emigracja (z łacińskiego emigratio wychodźstwo) to dobrowolne lub przymusowe opuszczenie kraju rodzimego. Najczęściej jest to zjawisko związane z przyczynami politycznymi lub ekonomicznymi. Gazeta Petersburska Emigracja to temat-rzeka. W XXI wieku migracja ludności nie jest niczym obcym. Jeździmy za chlebem, za miłością, za karierą, za wolnością. Zostawiamy rodzinę, przyjaciół, nieopłacone rachunki, ulubioną kawiarnię, nieoddaną książkę do biblioteki, ukochany fotel w swoim pokoju, swój pokój w swoim mieszkaniu, swoje mieszkanie w swoim mieście i swoje miasto w swoim kraju. I z czasem wszystko nowe/obce/inne/czyjeś zaczyna być nasze. A to, co zostawiliśmy cudze. Zwykła kolej rzeczy w szalonym tempie nowoczesności. Urodzić się i umrzeć w tej samej wiosce/na tym samym osiedlu zaczyna być faux pas. Dzisiejsza mobilność nie daje nam ostatecznie zerwać nici Ariadny i niczym Tezeusz, niczym bumerang wracamy na łono ojczyzny, gdzie wszystko pachnie jakoś tak ładniej, intensywniej, przyjemniej. Gdzie chleb jest chrupiący, a żółtka w jajkach żółte. Jak to w końcu jest mamy dwa domy, czy nie mamy żadnego? Porozmawiałam z kilkoma osobami, które zdecydowały się na ten kuszący krok zwany emigracją. Odrobina odwagi i wiara we własne siły mogą zdziałać cuda Dlaczego wyjechałaś? Decyzja o wyjeździe bynajmniej nie była zaplanowana. Propozycja pracy i spontaniczne jadę! zaowocowały przeprowadzką kilkaset kilometrów na zachód Europy. Co prawda, wcześniej już myślałam o wyjeździe z kraju, ponieważ, jak dla większości, sytuacja na rynku pracy nie przedstawiała się zachęcająco. Zdecydowałam się na roczny wyjazd, ponieważ stwarzał mi możliwości zarobkowe, jakich w kraju, niestety, wówczas nie miałam. Pamiętasz pierwsze dni? Chyba nikt nie zapomni pierwszych dni oraz pierwszych kroków postawionych na obczyźnie. Dla mnie był to sprawdzian zaradności, kreatywności i improwizacji, gdyż absolutnie nie znałam języka, a okazało się, że uniwersalny angielski nie zawsze znajduje zastosowanie. Znalazłam się zatem w miejscu, gdzie nie rozumiałam nikogo i nikt nie rozumiał mnie. Praca, która na mnie czekała, niosła za soba odpowiedzialność za drugiego człowieka, z którym za żadne skarby nie potrafiłam się porozumieć... W tamtej sytuacji mój optymizm zaczął mocno drżeć w posadach. Z czym wiązały się największe trudności? Oczywiście największą przeszkodą była dla mnie nieznajomość języka. Zaburzony zostaje wtedy proces integracji. Narasta brak porozumienia. Cierpią na tym kontakty społeczne. W tym tkwi problem wielu emigrantów. Dopiero kiedy bariera językowa została przełamana, życie «za granicą» nabrało barw.

9 4, 5, 6 ( ) 2014 ххххххххххххх 9 Jaki stosunek mają do ciebie miejscowi? Obecnie w Niemczech jest wielu imigrantów. Ulice zapełnione są ludźmi różnych kultur, mówiących w najróżniejszych językach, które nie dziwią już żadnego tubylca. Nigdy osobiście nie spotkałam się z przejawami wrogości ze strony miejscowych, w większości dane mi było ich poznać z tej sympatycznej i ułożonej strony. Niemcy to ludzie, którzy cenią sobie prywatność, spokój i porządek w swoim otoczeniu. Jeżeli spełniasz te kryteria, jesteś mile widziany. Czy za granicą można zrobić karierę? Na pewno nie każdemu dane jest osiągnąć sukces i zrobić karierę w obcym kraju. Wyjeżdżając w celach zarobkowych, nie można pozwolić sobie na stagnację, na święty spokój, na dzień upływający za dniem, w tej samej pracy, na tym samym stanowisku, oszczędzając sobie stresu związanego ze zmianami, z niewiadomymi. Takie podejście prowadzi donikąd. Odrobina odwagi i wiara we własne siły mogą zdziałać cuda. Nic samo się nie zrobi. W rzeczywistości wszystkie drzwi stoją otworem praktycznie przed każdym. Tęsknisz za ojczyzną? Jeśli tak, to za czym/ za kim? Nigdzie nie czuję się lepiej niż w moim ojczystym kraju. Zawsze wracam z radością do domu, do mojej rodziny, której najbardziej mi brakuje, przyjaciół, z którymi mogę spędzać czas bez końca. Brakuje mi sąsiadów, od których w każdej chwili możesz pożyczyć szklankę cukru albo 5 jaj, którzy wiedzą o tobie wszystko, nawet więcej niż ty sama. Którzy od razu zauważają, że coś jest nie tak, gdy np. starsza pani spod jedynki nie wychodzi z domu lub gdy w pobliżu kręci się ktoś nieznajomy. Brakuje mi sklepików pod domem, w których, o każdej porze dnia, mogę kupić długopis, baterie, bułkę, a nawet mopa. I polskiej mentalności. Trochę marudnej, ale gotowej na wszystko. Takie polskie Pomożecie? Pomożemy!. Aneta Szmidt-Stokowiec, Niemcy

10 10 EMIGRACJA Gazeta Petersburska Польша страна для людей Почему ты приехала в Польшу? Я приехала в Польшу ради воспитания дочери. Наша семья сохраняет память о польских корнях и в меру сил старается передавать традиции из поколения в поколение. Но чем больше проходит времени от тех времен, когда наши предки жили в Польше, тем больше ослабевает духовная связь. Стал понятен выбор или мы «обновим кровь» или семья окончательно ассимилируется в русскоговорящей среде. Было решено, что дочь будет учиться в школе в Кракове. Выбор города был скорее случаен. Помнишь ли свои первые дни? Помню, что было много беготни в поисках квартиры, устройстве ребенка в школу, в спортивный клуб. Помню, что я все время куда-то бежала. Я и сейчас бегу. С чем были связаны трудности? Никаких особенных трудностей нет. Ежегодно встает вопрос о продлении вида на временное проживание. Это вызывает определенные волнения. Единственно правильное решение поручить дело юристам. Что было самое страшное? Внутренний страх, что ребенок заболеет, и не знаешь, что делать: куда звонить и как объяснить. Других страхов у меня нет. Польша страна для людей. Здесь чувствуешь себя комфортно и спокойно. Гораздо спокойнее, чем в России. Как к тебе относятся местные жители? Очень доброжелательно. Когда я сама проявляю уважение к стране, в которой живу, то и люди мне отвечают тем же. Можно ли за границей сделать карьеру? Я делаю карьеру «хорошей мамы». Это моя основная задача. Надеюсь, что дочь сможет сделать карьеру, когда вырастет. Сейчас она делает карьеру фигуристки. Впоследствии сможет стать тренером. В любом случае, необходимо хорошее образование и над этим мы работаем. Скучаешь ли по родине? Скука это удел бездельников. Нам скучать некогда. Да и современные технологии Скайп, например, совершенно изменили сам смысл слова «разлука». Единственно чего мне здесь не хватает небольшого загородного домика с маленьким огородиком и баней. Пока у меня этого нет. Светлана Косовская, Польша

11 4, 5, 6 ( ) 2014 EMIGRACJA 11 Tęsknię za rodziną, za polskimi wartościami Dlaczego wyjechałaś? Skończyłam studia i nie chciałam jeszcze zaczynać dorosłego życia. Potrzebowałam jakiejś przygody, poniekąd chciałam też nauczyć się języka. Plan był taki, że wyjadę na 6 miesięcy. Pamiętasz pierwsze dni? Pamiętam, że przez kilka dobrych godzin siedziałam na stacji autobusowej w Londynie, czekając aż zostanę odebrana przez znajomego. Pamiętam też zapach świeżej kawy z rana na każdej uliczce w city, gdzie wtedy pracowałam. Pamiętam, że nie mogłam zrozumieć angielskiego akcentu (śmiech). Dzieliłam wtedy pokój z Chinką w mieszkaniu 4 czy 5 pokojowym... Z czym wiązały się największe trudności? Ja nie widziałam wtedy trudności, to była przygoda... Oczywiście byłam bardzo związana z rodziną, wiec każdej soboty rozmawiałam z rodzicami godzinami... Przez pierwszych kilka lat pracowałam w pubie. Miałam oczywiście duże ambicje, więc ta praca nie dawała mi satysfakcji i to było dość trudne. Jaki stosunek mają do ciebie miejscowi? Londyn jest bardzo międzynarodowym miastem z setkami różnych akcentów. Myślę, że Anglicy właśnie z tego powodu są dość tolerancyjni i nie pozwalają ci odczuć, że jesteś inny czy gorszy. Czy za granicą można zrobić karierę? Jak najbardziej. Ciężko jednak raczej awansować na stanowiska kierownicze. Ja zaczęłam od pracy w pubie, a teraz jestem specjalistą do rekrutacji w największym banku w UK, HSBC. Dodatkowo właśnie dostałam szansę wyjazdu do Polski na dwunastotygodniowy kontrakt! Tęsknisz za ojczyzną? Jeśli tak, to za czym/za kim? Tęsknię za rodziną, za polskimi wartościami. Beata Lenkiewicz, Anglia Aż 2,2 mln Polaków mieszka za granicą! Na dzień dzisiejszy emigracja zbliża się do rekordowego wyniku z 2007 r. Tylko w 2013 r. Polskę opuściło aż 70 tys. mieszkańców. Obecnie poza krajem mieszka 1,41 mln więcej naszych obywateli niż w 2002 r. jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, które przytacza Rzeczpospolita. Najwięcej polskich emigrantów żyje w Wielkiej Brytanii 650 tys. oraz w Niemczech 560 tys., to o 125 tys. więcej niż trzy lata temu., gdy Berlin otwierał dla nas swój rynek pracy. Popularne są Irlandia i Holandia, w których żyje odpowiednio 115 tys. i 103 tys. osób z Polski. Wielu Polaków przebywa też w Norwegii. Obecnie jest tam już 71 tys., co sprawia, że staliśmy się najliczniejszą mniejszością narodową w tym kraju. Dla porównania w 2011 r. Polaków było w Norwegii jedynie 46 tys. (dane z Newsweek Polska). A my jesteśmy w Rosji J Magdalena Skibicka

12 12 FELIETON Gazeta Petersburska Inteligentni, rozgoryczeni, niebezpieczni Trudny to temat w czasie wakacji, kiedy pogoda sprzyja wytchnieniu, rozrywkom i wyjazdom. Niełatwo tłumaczyć bezmyślne zachowania młodych, sfrustrowanych ludzi, którzy wpadają na przerażające pomysły i swym działaniem zagrażają zdrowiu i życiu innych. A jednak sobotnie wydarzenie na sopockim Monte Cassino wywołało uzasadnione obawy i szerokie dyskusje. Nadmorski kurort spłoszył się i zatrwożył. Jego wieczorni spacerowicze, goście i mieszkańcy zastygli w przerażeniu. Nagle okazało się, że bestialstwo lubi ciekawą scenerię i nieoczekiwane uderzenie. Wszystko co się stało przypomina przecież horror z okrutnym, napastnikiem w roli głównej. Od sobotniej nocy pytano; kim jest ów młody sprawca licznych potrąceń i opętańczego rajdu po molo i pełnego ludzi deptaku? Skąd wziął się ów szaleniec siejący paniczny strach? Okazuje się, że 32-letni Michał L. ukończył Szkołę Wyższą Psychologii Społecznej oraz turystykę i rekreację na gdańskiej Akademii Wychowania Fizycznego. Mieszkał na ładnym osiedlu pod Gdynią. To ponoć inteligentny młody człowiek, który rozczytywał się w utworach Stephena Kinga, radził sobie w pracy, miał filmowe zainteresowania, ambicje, pomysły, a nawet literacki talent, który pozwolił mu napisać scenariusz. Miał też problemy ze zdrowiem psychicznym, ale jakiego typu i wymiaru osądzą fachowcy. Mówi się, że bywał agresywny i skory do bójek. Jeździł samochodem, a czy wzbudzał niepokój, lub zagrożenie swym zachowaniem? Z całą pewnością, choć o tym się nie wspomina. O psychicznych przypadłościach i problemach najbliższych i znajomych rozprawia się przecież niechętnie, a najlepiej wcale. Stąd częste przyzwolenia dla narkomanów, tolerowanie pijaków, pobłażliwość dla psychopatów i narwańców, brak sprzeciwu wobec awanturników szykanujących swych najbliższych. Sprawdza się powiedzenie, że najciemniej pod latarnią. A skutki milczenia, obojętności i bezczynności bywają zgubne. Zdarza się, że na pomoc i ratunek jest za późno. Następuje katastrofa. I przypomina się tragiczna historia Czeszki Olgi Hepnarovej, która 10 lipca 1973 roku w samo południe w Pradze Holesowicach wjechała z premedytacją wypożyczoną ciężarówką w przystanek tramwajowy z oczekującymi tam ludźmi. Osiem osób zginęło, dwanaście zostało rannych. Dwudziestodwuletnia Olga była także inteligentną, oczytaną dziewczyną. Wielu osobom zdawała się nieco dziwna, ale nikomu nie przyszło do głowy, że zdolna będzie do takiego czynu. Jej przypadek okazał się na tyle bulwersujący, że postanowiono po czterdziestu latach ów dramat sfilmować. Właśnie ukończono zdjęcia do tej czesko słowacko polskiej koprodukcji w reżyserii Tomasa Weinreba i Petra Kazdy Ja Olga Hepnarova z polską aktorką Marceliną Olszańską w roli głównej. Film kręcono między innymi w plenerach Nowej Rudy i Kłodzka, a także na ulicy Roosvelta we Wrocławiu, w opuszczonym budynku Akademii Medycznej przy Wrońskiego i Zakładzie Karnym nr 1 przy Kleczkowskiej. Posłużył on scenom z praskiego więzienia Pankrac. Historia Olgi Hepnarowej, ostatniej straconej w 1975 roku w Czechosłowacji kobiety,

13 4, 5, 6 ( ) 2014 FELIETON 13 nabrała po latach szerszej, zapewne właściwej wymowy i obiektywnego spojrzenia. O tej zbrodni starano się przecież latami u naszych południowych sąsiadów nie mówić. Nie podano jej we właściwym czasie do publicznej wiadomości, a miejscowe dzienniki zamieściły krótką jedynie informację o wypadku komunikacyjnym. Wkrótce okazało się, że czyn dziewczyny nie miał motywacji politycznej i nic wspólnego z następstwami Praskiej Wiosny, że to ciężkie zaburzenia osoby osamotnionej, sponiewieranej, rozgoryczonej, do tego po próbach samobójczych i leczeniu klinicznym. Mimo tego, prezydent Ludvik Svoboda nie udzielił łaski darowania jej życia, o którą zwróciła się matka skazanej. Dziś wiadomo, że Olga Hepnarova, choć pochodziła z inteligenckiej rodziny (matka była dentystką, ojciec urzędnikiem bankowym), nie zaznała w życiu miłości, dobroci, zrozumienia, ani nawet szacunku. Jej los był wyjątkowo żałosny i posępny, pozbawiony jakichkolwiek źródeł radości, czy satysfakcji. W przygnębieniu i egzystencjalnej beznadziei, pozbawiona poczucia własnej wartości, uciekała w literaturę psychologiczną, psychiatryczną, do dzieł Freuda, Sartre a, Rilke ego. W czasie procesu tłumaczyła powody swego zachowania w sposób cyniczny i lapidarny. Mało tego, że pozabijała ludzi, to uprzedziła o swoim zamiarze prasę wysyłając stosowne informacje do kilku redakcji. Czyn swój zaplanowała i z zimną krwią wykonała. O sobie mówiła: Jestem samotnikiem. Człowiekiem zniszczonym przez ludzi. Mam wybór zabić siebie albo innych. Wybieram zemstę. To zbyt proste, by opuścić ten świat cichym samobójstwem. Po wypadku, na ulicy, która nosi dziś imię Milady Horakowej (okolice Placu Strossmayre) nie próbowała uciekać i nie okazywała przerażenia, ani skruchy. Dokonało się nieszczęście, które sfilmowane z psychologiczną prawdą będzie przejmującym ostrzeżeniem, zarazem oskarżeniem i próbą analizy zachowań społeczeństw i jednostek. Przyjdzie być może zastanowić się nad tym, na ile nasze czyny i postawy są współodpowiedzialne za niektóre przestępstwa i w jakim stopniu sprzyjają narodzinom zła, podłości, wykroczeniom. Rozważać będziemy uwarunkowania ustrojowe, polityczne i szukać sposobów na ratowanie młodych przed rozczarowaniami i pesymizmem czasów współczesnych. Potem stwierdzimy, że wielu rzeczy nie dało się przewidzieć, bo czasu na rozmowy i tak zabrakło. A młodzi z którymi się nie rozprawia, nie dyskutuje, którym nie poświęca się czasu i nie daje dobrego przykładu postępują tak, jak ów 14-latek z Gdańska Osowy, który w końcu maja tego roku wtargnął zamaskowany do kościoła na popołudniową mszę. Strzelając z atrapy karabinu maszynowego na baterie, wykrzykiwał, że to napad i nakazywał wszystkim zebranym położyć się na podłodze. Wystarczające posiał przerażenie! Został ujęty i doprowadzony na Komendę Policji. Czy tłumaczenie, że był to tylko nieprzemyślany wybryk, mający na celu zaimponować kolegom, usprawiedliwia takie zachowanie? Jakie ideały przyświecają inteligentnym nastolatkom, którzy organizują sobie czas na niewybredne zabawy i pomysłowe ich zdaniem, gry i zawody? Jak wychowywać i uczyć bezstresowo, ale tak, by ustrzec się konfliktów i tragedii? Wiele pytań, dużo wątpliwości i jak zawsze pełne przekonania wołanie, by instytucje państwowe pomogły, odciążyły zapracowanych, goniących za dobrobytem i karierą rodziców. Policja zaś i liczne miejskie patrole niech ostrożnie traktują młodych chuliganów i skutecznie, lecz łagodnie perswadują, jak należy zachowywać się w czasie wakacji w Sopocie, Warszawie, Kamieniu Pomorskim, czy nawet Berlinie. I niech szybko i sprawnie wyłapują tych z grupy ryzyka, którzy zagrażają naszemu spokojowi i bezpieczeństwu! Sława Ratajczak

14 14 CIEKAWOSTKI Gazeta Petersburska Skąd się wzięły nazwy dań??? Na pewno nie raz zastanawialiście się, dlaczego dana potrawa ma taką, a nie inną nazwę. A może etymologiczne pochodzenie każdego słowa to tylko zboczenie językoznawców i zmora studentów? Tak czy inaczej, myślę, że w poniższym artykule każdy z naszych czytelników odkryje dla siebie coś nowego. GRAHAM pewien XIX-wieczny pastor twierdził, że popęd seksualny prowadzi do powstawania chorób, a masturbacja do ślepoty i szaleństwa. Doszedł on również do wniosku, że to, co powoduje owe żądze to białe pieczywo. Wpadł on na pomysł, aby ziarna na pieczywo mielić w inny sposób, aby powstała ciemna mąka, a że nazywał się on Sylvester Graham to właśnie od jego nazwiska nazwano ten rodzaj pieczywa i dlatego dzisiaj jemy w Polsce grahamki (małe bułki z ciemnej mąki). PIEROGI RUSKIE to głównie ziemniaki, twaróg, cebula, sól i pieprz. Nie są one wynalazkiem polskim, ani rosyjskim, gdyż przywędrowały do nas z Chin przez Rosję, Ukrainę, aż do Polski. Dlaczego mówimy o nich ruskie? Mówiąc Ruś, mamy na myśli Ruś Czerwoną (Ruthenia Rubra lub Russia Rubra łac.), czyli tereny dawnego województwa ruskiego, które znajdowało się na terenach dzisiejszej Ukrainy. Oznacza to, że dawniej nie uznawano pierogów ruskich za coś pochodzenia obcego, ale sądzono, że pochodzą właśnie z południowo-wschodniej części Polski, a więc z rdzennych ziem polskich.

15 4, 5, 6 ( ) 2014 CIEKAWOSTKI 15 ROSÓŁ W średniowieczu, jak wiemy, nie było lodówek, a mięso musiało jakoś wytrzymać kilkanaście tygodni w dobrym stanie. Używano do tego dębowych beczek i dużej ilości soli. Zastępowało to spiżarnię. Po wyciągnięciu mięsa ze spiżarni należało je obgotować, aby pozbawić je soli, której wcześniej użyto do jego przechowania. Dawniej taką czynność nazywano rozsalaniem. A to co nam zostało tłusta słona woda, nazywana była rozsołem. Z czasem wyrzucono jedną spółgłoskę z tego słowa, aby łatwiej go było wymówić i w taki sposób otrzymaliśmy nazwę najpopularniejszej polskiej zupy. PIZZA jaką znamy w dzisiejszym kształcie (koła), popularna stała się dopiero pod koniec XVIII wieku, głównie wśród neapolitańskiej biedoty, ze względu na jej główny składnik pomidory. My pomidory sprowadziliśmy do Europy z Ameryki Południowej, ale przez długi okres uważano, że są one trujące. O pizzy jako takiej, powiedzieć możemy niewiele, znacznie więcej informacji posiadamy na temat jej najpopularniejszego wariantu MARGERITY (Margherita). Włoski król Umberto I i jego żona Margherita di Savoia mieli w zwyczaju podróżować po swoim kraju i wizytować poddanych. Legenda głosi, że w trakcie jednej z takich podróży królowa, która była już znudzona dworskim jedzeniem, wtedy przygotowywanym głównie zgodnie z francuską modą, postanowiła spróbować przysmaku, który był jedzony przez jej poddanych. Od tego momentu zakochała się w pizzy. Pewien neapolitańczyk, aby sprawić królowej przyjemność, przygotował specjalnie dla niej pizzę, która składała się z trzech składników: pomidorów, bazylii i sera mozarella (owe składniki odzwierciedlają kolorystykę włoskiej flagi) i od tego dnia, od imienia królowej, taką pizzę nazywamy margerita. MIZERIA nazwa tej pysznej surówki pochodzi od słowa mizerny (miseria łac.), co oznacza nędzę, nieszczęście. Być może stało się tak dlatego, że w jej składzie są głównie ogórki, które w ponad dziewięćdziesięciu procentach składają się z wody i mają mało witamin i substancji mineralnych. Jedyne wartości dodatnie ogórki mają w skórce, którą i tak ścinamy przed ich pokrojeniem. Magdalena Skibicka Informacje do artykułu zostały zaczerpnięte, za zgodą autora Radka Kotarskiego, z popularnego w Polsce projektu Polimaty, który możecie oglądać na Youtube. Zapraszam do obejrzenia kolejnych odcinków!

16 16 PARY MIESZANE Gazeta Petersburska PARY MIESZANE Zakochałeś/-aś się w obcokrajowcu, ale masz obawy czy wam wyjdzie? Romans świetnie, ale na dłuższą metę? Co na to rodzina, znajomi? Jak związek z osobą o innej narodowości przekłada się na naszą kulturę, wychowanie, religię, tradycje i światopogląd? Czy to w ogóle ma prawo się udać?? Oto wypowiedzi kilku osób, które nie bały się podjęcia tego ryzyka i dzisiaj wiodą cudowne życie w różnokulturowym małżeństwie! Aleksandra Przybylska i Daban Ahmed Polska i Irak Jak się poznaliście? Na imprezie organizowanej przez wspólnych znajomych. Czy różnica w mentalności pomaga czy raczej przeszkadza we wspólnym życiu? Różnice w mentalności są bardzo wielkie i nie da się ich przeskoczyć, nie możesz kogoś przekręcić tak, żeby z Irakijczyka nagle stał się Polakiem. Mamy inne wychowanie, inny pogląd na rodzinę, małżeństwo, życie. Kobieta, według mojego partnera, nie powinna pracować. Powinna być w domu, ale nie jako kura domowa tylko ma o siebie dbać, na co, z kolei, zarabia mężczyzna. To on jej daje na fryzjera, ubrania i kosmetyczkę. Matka prowadzi dom, partner zarabia. My, odwrotnie, mamy wspólne konto i to ja rządzę pieniędzmi, ale to kwestia dogadania się. Wszędzie trzeba iść na kompromis. Czy można pogodzić pod jednym dachem dwie religie czy wybraliście jedną? Jak to się przekłada na pielęgnowanie tradycji? Religia nigdy nie była u nas kwestią sporu, dlatego że mój partner nie jest religijny, nie modli się. Jest tak dlatego, że od wielu lat żyje on w Europie, w kręgu ludzi spoza ich kultury. Nasze dziecko jest ochrzczone i nie było to problemem. Jak dorośnie, samo wybierze religię i to, w co chce wierzyć. Czy różne poglądy polityczne, wynikające z pochodzenia z państw reprezentujących inny los historyczny, są problemem i przyczyną sporów? Poglądy polityczne nie są kwestią sporów. Wręcz przeciwnie, uczymy się nawzajem historii swoich państw, co jest niebywale interesujące. Интервью подготовил М.М.

17 4, 5, 6 ( ) 2014 PARY MIESZANE 17 Наталья и Бранко Россия и Македония Helena i Aleksandr Kuzemko Polska i Białoruś Как вы познакомились? Мы познакомились в компании общих знакомых, когда я приехала в Македонию на семинар македонского языка. Помогает ли вам или мешает разница в менталитете и в чем она заключается? Разница в менталитете, на мой взгляд, может мешать, если люди не умеют идти на компромиссы и поддерживать друг друга. У нас часто звучит фраза типа «а у нас делают так-то» или «а у нас так не делают», но это скорее вызывает интерес, нежели негатив. Интересно узнать и попробовать что-то новое из другой культуры. Если что-то из привычного мне не нравится ему, я просто запоминаю это, чтобы ему не было неприятно в дальнейшем. Но такие компромиссы должны быть в любых отношениях, даже если это люди одной культуры. Можно ли исповедовать дружно две религии и сохранять их традиции или нужно выбрать одну? В нашей ситуации одна религия - православие, но есть различия в совершении обрядов и поведении в церкви. Мы вместе ходим в церковь. Бранко удивляет строгость нашей церкви, но он относится к этому с пониманием. Если я покрываю голову, когда иду в церковь, он не спорит, хотя у них этого не делают. Мешают ли вам разные политические взгляды (исходящее из того факта, что вы из разных стран с разной историей) и являются ли они причиной споров? Мы можем поспорить на политические темы, но всегда приходим к выводу, что политика далека от реальной жизни простых людей. Это игры высокопоставленных лиц, в которые мы волей-неволей оказываемся вмешенными. Конечно, невозможно совершенно не обращать внимание на то, что происходит в мире, но существует множество других тем для разговоров искусство, спорт и т.д. Jak się poznaliście? Poznaliśmy się w Moskwie, ja byłam na stypendium, on studiował tam przez 5 lat. Wspólny akademik, rozmowy do późnej nocy na korytarzu, miłość od pierwszego wejrzenia... A potem dwa trudne lata rozłąki i niepewność czy będziemy razem. Pojawiła się jednak szansa. Ja wyjechałam na Białoruś do pracy w charakterze lektora, a on wrócił do swej ojczyzny, choć planował zostać w Moskwie, jak większość jego grupy. Potem był ślub i wspólna przyszłość. Czy różnica w mentalności pomaga czy raczej przeszkadza we wspólnym życiu? Mentalność ani nie przeszkadza, ani nie pomaga, nie różnimy się od siebie. Prawie nie odczuwam, że jesteśmy z innych krajów. Na początku po prostu pewne rzeczy bardziej dziwią, zaskakują potem wspólna codzienność sprawia, że niezależnie od tego gdzie się urodziliśmy, mam wrażenie, jakbyśmy byli jednym organizmem, jedną istotą, która podobnie myśli i czuje. Czy można pogodzić pod jednym dachem dwie religie czy wybraliście jedną? Jak to się przekłada na pielęgnowanie tradycji? Opowiedzieliśmy się za jedną religią, pewnie dlatego, że Sasza nie praktykował nigdy prawosławnych tradycji. Tak jest łatwiej, choć pewnie gdyby były dla niego ważne, zachowywalibyśmy je i uczyli ich nasze dzieci. Czy różne poglądy polityczne, wywołane pochodzeniem z państw reprezentujących inny los historyczny, są problemem i przyczyną sporów? Odnośnie poglądów politycznych, myślimy podobnie, zarówno o polityce własnego kraju, jak i kraju współmałżonka. Nie ma na tym tle sporów, każde z nas potrafi krytycznie spojrzeć na poczynania polityków naszych ojczyzn.

18 18 PODRÓŻE Gazeta Petersburska PODRÓŻE Nowy iphone czy Sylwester w Paryżu? Altanka na działkę czy urlop w Dubaju? Dębowe meble czy kurs językowy na Malcie? Bezcenne wrażenia czy niepotrzebna strata pieniędzy, trwonienie czasu, ryzyko, związane z nowym/niepojętym/obcym/niebezpiecznym? Po co nam podróże? Dla mnie to sens życia, przekraczanie granic, rozszerzanie horyzontów, sprawdzian siebie, lekcja geografii, historii, kultury lekcja życia. A czym podróżowanie jest dla Ciebie? Ten opleciony fotografiami rozdział poświęcony jest relacjom z wojaży. Tutaj możesz przeczytać o ciekawych faktach z życia konkretnych narodowości, a także zatopić się w różnych stylach literackich od reportażu, przez felieton do literatury pięknej. Dla każdego coś miłego :-) Mamy nadzieję, że uda nam się przenieść Ciebie, choć wirtualnie, do krakowskich kawiarenek, azjatyckiej dżungli, w kaukaskie góry i na tureckie ulice.

19 4, 5, 6 ( ) Kambodża

20 20 PODRÓŻE Gazeta Petersburska KAMBODŻA to kraj jednego dolara. Тu wszystko kosztuje tyle. Za dolara możesz kupić sok z rozłupanego przy tobie kokosa; wynająć motor na kilka godzin; potrzymać do zdjęcia żmiję z zawiązanym pyskiem na czas owej fotografii zwykłym sznurkiem który przed chwilą zawiązało na niej, przy tobie, czteroletnie dziecko; i pewnie za tą sumę można i usunąć ciążę. To biegające boso dzieci, które zamiast prosić, wolą odpracować swojego dolara trzyminutowym masażem pleców; to biedni mieszkańcy, którym na dźwięk dziękuję, usłyszany w ich języku, w bananowym uśmiechu rozświetla się buzia; to nierozbrojone miny zakopane w ziemi co kilkanaście metrów (zboczenie z głównej drogi celem sfotografowania pięknej papugi Ary, oczywista latającej na wolności, grozi rozerwaniem nogi); to krokodyle, czyhające w kanawach, półmetrowych kałużach, podmokłych krzakach na kawałek mięsa najchętniej w postaci owej, wyżej wymienionej, nogi nieuważnego przechodnia; to dzicz absolutna, jeszcze, niezbrukana przez turystów nawet w centrum sporego miasta; to dwuosobowe motory spotykane co pół metra na ulicy, przewożące osób sześć plus lodówkę i palmę; to przecudne kamienne chramy (domy duchów), schowane głęboko w dżungli; to pająki wielkości pięści na ławce; to trzymilimetrowe mrówki na każdej barierce schodów, które po ugryzieniu paraliżują to miejsce na 15 min i sprawiają, że nie myślisz o niczym innym tylko o swędzeniu, ale potem jest ok, zostaje tylko mała dziurka J

21 4, 5, 6 ( ) 2014 PODRÓŻE 21 Jednym z celów mojego wyjazdu do Kambodży były chramy Angkor Wat. Te same, w których Angelina Joli kręciła słynny Tomb Raider. To porażające swym pięknem domy duchów uwięzione w dżungli. To nierealna architektoniczna konstrukcja, która, logicznie rzecz biorąc, nie ma prawa istnieć przez tyle lat, a istnieje i ma się świetnie. To kościoły, w które wplotły się korzenie drzew, gdzie w nocy szaleją małpy, a w dzień modlą się mnisi. To mistyka. Jest w Kambodży plemię, które zrezygnowało z życia na lądzie na rzecz życia na wodzie, budując prowizoryczne łódki, które pełnią funkcję domów. W nich się rodzą, rozmnażają, wychowują dzieci i umierają. Mogą latami nie wyjść na suszę. Kiedy im czegoś trzeba (a niewiele im trzeba, w porównaniu do potrzeb przeciętnego Europejczyka), podpływa do nich taki sam prowizoryczny sklepik, w którym mogą się zaopatrzyć. Jeszcze do niedawna za naczynia służyły im łupiny orzecha i kokosa, ale, paradoksalnie niestety, i do nich doszła cywilizacja i owe łupiny zamieniły plastikowe naczynia, co spowodowało totalny krach ekologiczny, gdyż podobnie jak łupina i plastik po użyciu ląduje w wodzie. Przechodząc na piechotę granicę Tajlandii i Kambodży w głowie miałam tylko słowa pana Cejrowskiego, który opisywał swoje piesze przejścia granic w Południowej Ameryce. Tylko wtedy możesz zobaczyć prawdziwe życie. Kobiety, zamiast osłów, ciągnące wózki z tonami towaru; dzieci sprzedające gnijące owoce; szerząca się prostytucja; hazard; leżący na chodniku bezdomni. I ty. Zdany sam na siebie. Magdalena Skibicka Фото автора

22 22 PODRÓŻE Gazeta Petersburska КАВКАЗ На кавказе все по-другому. Солнце жарче, реки быстрее, горы неприступнее. Весной седовласый кавказ как борзых на охоту отпускает на волю сотни бурных потоков, по бескрайним зеленым просторам предгорья скачут табуны лошадей и парят в вышине над скалами и снегами горные орлы. На кавказе все по-другому. Больше гордости, вина и гостеприимства. «Шире жесты и ближе рука к рукоятке ножа». Кавказ встретит Вас с распростертыми объятьями, посадит в лихую оранжевую маршрутку и прокатит по жарким пыльным улицам под музыку Мурата Тхагалегова или Эльдара Далгатова. «Вам куда? Большая Боргустанская? Пятьсот! Ладно, двести».

23 4, 5, 6 ( ) 2014 PODRÓŻE 23 Воротами Кавказа является международный аэропорт города Минеральные Воды. Сам город, вопреки своему названию, расположен вдалеке от каких либо водных источников, однако назван так в честь всего региона Кавказских минеральных вод. Поэтому для того, чтобы посмотреть самое интересное, необходимо воспользоваться электричкой, которая проезжает почти все важные города Пятигорск, Ессентуки, Кисловодск и Железноводск. Предисловие, однако, затянулось. Пятигорск уютно расположился на склонах горы Машук, где находятся источники лечебных вод и санатории. Выйдем из старенького автобуса на перекрестке Кирова и Калинина, поднимемся по ступеням наверх и увидим тенистый бульвар, застроенный каменными зданиями. Это главная улица Пятигорска Бродвей (или в миру проспект Кирова), на ней располагаются летние кафе, клубы, рестораны, музеи, нарзанные галереи и санатории. Пройдем немного вверх по ней и окажемся на широкой площади, к которой ступенями спускаются аллеи. Слева блестит куполами православный Спасский собор, прямо раскинулся прохладный парк «Цветник», а на пригорке, неприметный, стоит католический храм, в котором можно услышать «Ojcze nasz». Сразу за воротами «Цветника» находится воздушный деревянный дом с балконами, на которых можно выпить чашечку кофе от Аршака Арутюновича Гукасова, который

24 24 PODRÓŻE Gazeta Petersburska это здание и построил в 1901 году. Дальше справа, за деревьями, спряталось здание театра музыкальной комедии. Поднимитесь по ступеням выше, и вы найдете нарзанную галерею, попробуйте на вкус кислую горячую воду врачи утверждают, что она лечит некоторые болезни. Многие известные русские писатели посетили Пятигорск, чтобы поправить свое здоровье. Они останавливались на улице, которая сейчас носит имя Карла Маркса. Теперь здесь висят мемориальные доски, одна из которых посвящена М.Ю. Лермонтову. Кавказ «излечил» поэта от душевных мук и наскучившей ему жизни, навеки став домом тому, кто воспел его в свих стихах и прозе. Место дуэли Лермонтова находится с другой стороны Машука. Теперь здесь

25 4, 5, 6 ( ) 2014 PODRÓŻE 25 все по-другому. Некогда пустынный лес, заглушивший звук выстрелов, поразивших поэта, превращен в парк, где ночью собирается пятигорская молодежь уже для своей «дуэли». Стоя у своих автомобилей, компании молодых людей запускают на полную громкость музыку каждый своего национального исполнителя, но не одновременно, а по очереди. Начинается одна мелодия, затихает. Ей в ответ звучит другая. И так до рассвета. Но поднимемся еще выше, на самую вершину Машука. Выйдем на смотровую площадку и посмотрим вдаль. Перед нами внизу раскинулся разноцветный ковер, сотканный из ярких городских огней, а вокруг темно-синее небо, месяц и звезды. На этом закончим экскурсию по Пятигорску. Забудем о городской суете, сядем в первый автобус на автовокзале и отправимся на Домбай, туда, где Теберда катит свои прозрачные воды. Пересечем блокпост республики Карачаево-Черкесия и окажемся в «другой стране». Эти места населяют два враждующих народа карачаевцы и черкесы волею советской власти, объединенные на одной территории. Эти люди более закрытые, чем жители Пятигорска, к ним не приезжали так часто отдыхать русские писатели, в их сердцах не погас еще огонь кавказских споров. Из окна автобуса увидим мы беспокойную Кубань, обузданную мостами и плотинами, стену из острых красных скал, роскошные мечети и минареты Карачаевска. Автобус не самолет, но здесь и он постепенно набирает высоту горная дорога уже вьется среди ущелий и скал. Идет дождь. Кажется, водителя это нисколько не смущает он набирает сообщение на телефоне, изредка заговаривает с пассажирами. На мокром асфальте лежат целые стада коров. Но вот тучи рассеялись, и взору предстает Домбай со своими заснеженными вершинами. Водопады горных рек рассыпаются внизу алмазными брызгами, блестят голубые озера, вековые деревья шумят под порывами ветра. Вдалеке возвышаются неприступные скалы, освещаемые лучами солнца. Кисть самого Айвазовского могла бы дать об этом пейзаже лишь смутное представление. Поэтому передаю перо или, вернее, кисть фотографу:) Александр Махлин Фото: Магдалена Скибицка

26 26 PODRÓŻE Gazeta Petersburska Уже давно меня тянуло побывать в стране, язык которой я учу. И вот немного стараний и мечта сбывается: несколько дней августа мы с подругой провели в Польше. Когда едешь в страну, представляющую для тебя особый интерес, тогда и особенно тщательно оцениваешь, соответствует ли она твоим ожиданиям. В этом плане Польша ничуть меня не разочаровала. Первой приятной неожиданностью было то, что поляки понимают мой ломаный польский, а я (с трудом, правда) понимаю их. Люди были вежливы и открыты. Кажется, за несколько месяцев в Петербурге ко мне не обращались на улице с вопросами и просьбами столько раз, сколько за несколько дней в Польше! Однако и для туриста, совсем не знающего польского, не возникнет проблем в общении многие здесь легко изъясняются поанглийски. Варшава. Город, с которого начались и которым кончились наши польские дни. Варшава очень разная. В архитектуре, людях, атмосфере. Можно часами ходить по Старому городу, заходить во все костёлы, петлять по узким улочкам. Серое небо и моросящий дождь сначала докучали, но потом показалось, что такая погода даже лучше соответствует духу воссозданной в Варшаве старой Европы. Контрастирует с этой атмосферой центр города, гуляя по которому, понимаешь, что находишься в шумной столице. После Варшавы у меня осталось ощущение прерванного на полпути дела, потому что неполных двух дней, конечно же, совсем не хватило на то, чтобы ее изучить.