Rok akademicki 2015/2016, semestr letni Wymagania do zaliczenia: Historia ROK I stopień I. dr hab. prof. US Piotr Briks

Transkrypt

1 Rok akademicki 2015/2016, semestr letni Wymagania do zaliczenia: HISTORIA IZRAELA Historia ROK I stopień I dr hab. prof. US Piotr Briks do zaliczenia semestru należy zdobyć co najmniej 30 punktów. punkty można otrzymać za: obecność i aktywność na zajęciach (obecność +2, nieobecność 0 bez względu na powód nieobecności) kolokwia i wejściówki w ciągu semestru pracę pisemną lub prezentację multimedialną 15 pkt temat do konsultacji z prowadzącym, termin do (prace oddane po tym terminie nie będą uwzględniane) prace można przygotowywać parami (w takim wypadku można otrzymać maksymalnie 10 pkt na osobę). kolokwium zaliczeniowe maksymalnie 30 pkt dla osób, które w ciągu semestru nie nazbierają satysfakcjonującej ich liczby punktów. w razie konieczności mój briks@op.pl ponadto proszę o przynoszenie na każde zajęcia atlasu historycznego regionu (lub map).

2 Wybrana bibliografia do historii Izraela Alexander D. P., Przewodnik po Biblii, Warszawa 1995 Betz O., Riesner R., Jezus, Qumran i Watykan, The Enigma Press, Kraków 1996 Bright J., Historia Izraela, Warszawa 1994 Celler B., Powstanie państwa Izraela. Łódź 1996 Chojnowski A., J. Tomaszewski, Izrael. Warszawa Historia Państw Świata w XX wieku. Fuks M. i inni, Żydzi polscy, dzieje i kultura, Warszawa 1982; Gądecki S., Archeologia biblijna, Gaudentium, Gniezno 1994 Gembala A., Historia starożytnego Wschodu, Warszawa 1958 Gilbert G., Atlas historii Żydów. Liszki 1998 Graetz H. "Historia Żydów", Kraków 1990; Grant M., Dzieje dawnego Izraela, Warszawa 1991 Klugman A., Izrael ziemia świecka Warszawa 2001 Krawczyk R., Starożytny Izrael: szkice z historii i kultury, Siedlce 2001 Masom C., Alexander P. (oprac.), Świat Biblii, Warszawa 1991 Mędala S., Muszyński H., Archeologia Palestyny w zarysie, Pelplin 1984 Milard A., Skarby czasów Biblii. Odkrycia archeologiczne rzucają nowe światło na Biblii, Diogenes, Warszawa 2000 Murphy-O Connor J., Przewodnik po Ziemi Świętej, Vocatio, Warszawa 1996 Parrot A., Biblia i świat starożytny, Warszawa 1968 Parrot A., Wśród zabytków Samarii i Judei, Warszawa 1971 Pellegrino Ch., Powrót do Sodomy i Gomory. Biblia w świetle archeologii, Wa-wa 1998 Perego G., Przewodnik po świecie Biblii, Częstochowa 2001 Pritchard J.B. (red.) Wielki Atlas Biblijny, W-wa 1994 Ricotti G. "Dzieje Izraela", Poznań 1956; Rogerson J. "Świat Biblii", Warszawa 1996; Rogerson J., Wielkie Kultury Świata: Świat Biblii, Warszawa 1996 Shanks H., Starożytny Izrael, Warszawa 2007 Starożytny Izrael. Od czasów Abrahama do zburzenia Jerozolimy przez Rzymian, praca zbiorowa, przełożył ks. W. Chrostowski, Warszawa 1994 Stopniak F., U źródeł chrześcijaństwa. Archeologia, W-wa 1982 Volkmar F., Archeologia biblijna, Warszawa 2005 Warzecha J., Dawny Izrael, Warszawa 1995 Wojtaszczyk K.A. (red.), Współczesny Izrael, Warszawa 2001 Zabłocka J., Historia Bliskiego Wschodu w starożytności, Wrocław 1987 Zieniewicz O. "Judaizm", Warszawa 1994 Ziółkowski A., Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 2009 obcojęzyczna: A. Mazar, Archaeology of the Land of the Bible, The Anchor Bible Reference Library, 1990 Dever William G., "Archaeology and the Bible: Understanding their special relationship", w: Biblical Archaeology Review 16:3, maj/czerwiec1990 Dever William G., Who Were the Early Israelites and Where Did They Come From? Wm. B. Eerdmans Publishing Company, Gilbert M., Israel. A History. Toronto 1998 Herman S.N., Israelis and Jews. The Continuity and Identity. New York 1970 Krupp M., Die Geschichte des Staates Israel. Von der Gründung bis Heute, Gütersloh 1999 Murphy-O'Connor J., Texts and Archaeology, Murphy-O'Connor J., The Holy Land: An Oxford Archaeological Guide From Earliest Times ot 1700, 5th Edition 2008.

3 Okresy archeologiczne w Palestynie (do Bizancjum) Epoka kamienia ~1 mln * (okres używania narzędzi kamiennych) Paleolit 1 mln kultura przedjaskiniowa i jaskiniowa; rozpalanie ognia Mezolit zbieractwo; narzędzia; początki rolnictwa; pierwsze silosy Neolit pierwsze osiedla i miasta (Jerycho?); rolnictwo; ceramika; udomowienie zwierząt; irygacja; kult płodności (?). Chalkolit domy; miasta; świątynie, zdobnictwo; przedmioty z miedzi Epoka brązu Wczesny b fortyfikacje; świątynie; pałace Średni b migracje Amorytów; czas patriarchów (Abraham, Izaak, Jakub, Józef?); Hyksosi; Późny b dominacja Egiptu; miasta-państwa; plemiona Habiru; pierwsze alfabety (Egipt, Kanaan i Synaj); okres przebywania preizraelitów w Egipcie (?); Mojżesz (?), monoteizm (?); początek zdobywania Kananu (Jozue?) Epoka żelaza rozpowszechnienie się znajomości obróbki żelaza Wczesne ż powszechny kryzys w regionie M. Śródziemnego, inwazja Ludów Morza; Filistyni, okres Sędziów, początek piśmiennictwa bibl. - pieśń Debory Średnie ż okres monarchii (wg danych biblijnych): Saul ( ), powstanie państwa Izrael, Dawid ( ), zdobycie Jerozolimy (stolica); Salomon ( ), budowa I. Świątyni, złota epoka polityczna, kulturalna i ekonomiczna; prorocy; literatura bibl. Późne ż /586 po śmierci Salomona rozpad (?) państwa na królestwo północne Izrael i południowe Judę. 19 królów Izraela Samaria stolicą. 721 podbicie Izraela przez Asyrię. 20 królów Judy. 586 Zburzenie Jerozolimy przez Nabuchodonozora, 1. okres wystąpień proroków. Okres bab. i perski do 538 deportacja babilońska. Dekret Cyrusa. od 538 dominacja perska, powrót do Izraela, 516 poświęcenie II Świątyni, Zorobabel, Ezdrasz, Nehemiasz Okres hellenistyczny Aleksander Wlk. i jego podboje panowanie Ptolemeuszy; panowanie Seleucydów; powstanie Machabeuszy; 164 oczyszczenie Świątyni królestwo Hasmonejskie, odnowienie życia rel., Sanhedryn, pow. sekty esseńczyków (Qumran?). Okres rzymski BC. Herod Wlk. (względna niepodległość), po jego śmierci władzę obejmują: Filip, Antypas, Archelaos I. Powstanie i zburzenie Jerozolimy (70) spisanie Miszny, potem Gemary w sumie Talmud Powstanie Bar Kochby i ostateczna klęska. Na ruinach Jerozolimy powstaje Aelia Capitolina. Okres bizantyjski pielgrzymka św. Heleny, budowa pierwszych świątyń chrześcijańskich * Datacja w publikacjach różni się niekiedy znacząco. O niektórych z podanych wydarzeń dowiadujemy się wyłącznie z Biblii (brak potwierdzenia z innych źródeł lub dowodów archeologicznych)

4 Okresy historii Izraela (po Bizancjum) do opracowania

5 Akko Ammon Anatolia Asyria Aszkelon Babilon Baszan/Golan Beer Szeba Bet Szean Betlejem Bizancjum Cezarea Filipowa Cezarea Nadmorska Chaldea Charan Chasor Damaszek Dan Edom Egipt Ejlat Eufrat (rzeka) Fenicja Filistea Galilea Gaza Geraza (Dżerasz) Góra Ebal Góra Garizim Góra Karmel Góra Tabor Hajfa Hebron Hermon Idumea Izrael J. Galilejskie Jaffa Jarmuk (rzeka) Jerozolima Jerycho Jezioro Galilejskie Jordan (rzeka) Jordania Kafamaum Kanaan Konstantynopol Kraj Medów Lakisz Liban Morze Martwe Macedonia Masada Megiddo Mezopotamia Milet Moab Modin Nazaret Negew Niniwa Palestyna Persja Pustynia Judzka Qumran Samaria (Sebastija) Smyrna Sychem (Nabulus) Sydon Synaj Syria Szilo Tel Amarna Tel Awiw Tel Balata (Sychem) Tyberiada Tyr Ugarit (obecnie: Ras Szmra w Syrii)