System finansowy gospodarki. Zajęcia nr 4 Giełda

Transkrypt

1 System finansowy gospodarki Zajęcia nr 4 Giełda

2 Giełda Odbywające się w określonym czasie podporządkowane ustalonym normom kontakty osób pragnących zawrzeć transakcje kupna sprzedaży lub osób pośredniczących w zawieraniu transakcji, gdzie ceny ustalane są na podstawie układu popytu podaży, a następnie podawane do wiadomości publicznej (ceduła giełdowa).

3 Główne cechy obrotu giełdowego Regularność kontraktów, Standaryzacja przedmiotu obrotu, Osiąganie cen równoważących podaż z popytem, Upowszechnianie informacji o cenach, wolumenie obrotów, indeksach giełdowych w cedule giełdowej.

4 Funkcje giełdy Alokacyjna, Wartościująca, Kontrolna.

5 Podstawowe zasady dematerializacja papierów wartościowych i obrotu nimi, centralizacja obrotu, dostęp do pełnej, prawdziwej informacji przez wszystkich uczestników rynku.

6 Ustawy Ustawa o ofercie publicznej i warunkach finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi, Ustawa o nadzorze nad rynkiem kapitałowym.

7 Uczestnicy rynku Emitent, Inwestor, DM, BBM, GPW, KDPW, KNF.

8 Architektura polskiego rynku papierów wartościowych Inwestor lub Emitent lub subemitent inwestycyjny subemitent usługowy Rynek wtórny Wprowadzający Rynek pierwotny Pierwsza oferta publiczna Prospekt emisyjny zatwierdzany przez KNF Zdematerializowane instrumenty finansowe R Y N E K Z O R G A N IZ Rynek regulowany Działa w sposób stały, zapewnia inwestorom powszechny i równy dostęp do informacji (m.in. o cenach instrumentów finansowych i indeksach) Rynek giełdowy rynek podstawowy rynek równoległy Rynek pozagiełdowy Towarowy rynek instrumentów finansowych O W AN Y Alternatywny system obrotu Zorganizowany przez firmy inwestycyjne (np. domy maklerskie i banki) oraz spółki giełdowe.

9 Oferta publiczna Art. 3. Ustawy o ofercie publicznej 1. Publicznym proponowaniem nabycia papierów wartościowych jest proponowanie nabycia papierów wartościowych w dowolnej formie i w dowolny sposób, jeżeli propozycja jest skierowana do co najmniej 100 osób lub do nieoznaczonego adresata. 2. Publiczne proponowanie nabycia papierów wartościowych może być dokonywane wyłącznie w drodze oferty publicznej. 3. Ofertą publiczną jest udostępnianie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, co najmniej 100 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi, w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji o papierach wartościowych i warunkach dotyczących ich nabycia, stanowiących dostateczną podstawę do podjęcia decyzji o odpłatnym nabyciu tych papierów wartościowych.

10 Obowiązki informacyjne uczestników rynku Emitentów: Przed wprowadzeniem na rynek giełdowy - Prospekt emisyjny zawierający prawdziwe, kompletne, rzetelne informacje istotne do oceny sytuacji i ryzyka związanego z emitentem Po wprowadzeniu na rynek giełdowy - Zaudytowane raporty roczne i półroczne, - Raporty kwartalne, - Komunikaty bieżące informacja o istotnych zmianach w sytuacji spółki. Inwestorów: Informacja o zakupie znaczących pakietów (5, 10, 20, 25, 33, 50 i 75% ogólnej liczby głosów w spółce publicznej) Instytucji organizującej rynek: Ceduła giełdowa: - Obroty, - Kursy papierów, - Indeksy giełdowe.

11 KNF Dopuszczenie na RR EMITENT Dopuszczenie do obrotu subemisja GPW DM Regulacja i nadzór Zawiadomienie o transakcji KDPW zlecenia Rozliczenie transakcji INWESTORZY BANK ROZLICZENIOWY

12 Notowania 1. Ciągłe 2. Jednolite z 2 fixingami (11:00 i 15:00) 3. Transakcje pakietowe 4. Transakcje w ramach wezwań do sprzedaży

13 Transakcje pakietowe przedsesyjne zawierane po dopuszczeniu instrumentu finansowego do obrotu, przed datą pierwszego notowania, przedmiotem transakcji co najmniej 5% pakietu walorów będącego w posiadaniu jednego akcjonariusza, aby przeprowadzić taką transakcję, należy złożyć na piśmie wniosek wraz z uzasadnieniem. Wniosek składa członek giełdy reprezentujący jedną ze stron kontraktu. Równocześnie z wnioskiem jest składane zlecenie kupna i sprzedaży umówionej liczby walorów. W zleceniu podana jest akceptowana przez obie strony cena oraz wskazana data rozliczenia. Zlecenia tego typu nie mogą być anulowane ani modyfikowane. Transakcja pakietowa jest zawarta w dniu złożenia wniosku i zlecenia z chwilą odpowiedniego zapisu w systemie informatycznym giełdy. Zarząd Giełdy może zaakceptować wniosek lub go odrzucić. Jeśli akceptuje, transakcja zostaje niezwłocznie zawarta.

14 Transakcje pakietowe pozasesyjne walor był już przedmiotem pierwszej transakcji na giełdzie. przedmiotem transakcji jest pakiet o wartości: co najmniej złotych w przypadku akcji wchodzących w skład indeksu WIG20, co najmniej złotych w przypadku pozostałych instrumentów finansowych notowanych w systemie notowań ciągłych, co najmniej złotych w przypadku instrumentów finansowych notowanych w systemie jednolitym. jeśli transakcja pakietowa jest zawierana w trakcie sesji, nie ma dowolności w zakresie kształtowania ceny po jakiej zostanie sfinalizowany akt kupnasprzedaży instrumentów finansowych. W tym przypadku maksymalna różnica między ceną instrumentu finansowego określoną w zleceniu a ostatnim kursem tego instrumentu z sesji giełdowej nie może być większa niż 10%. Jeśli jednak ta transakcje zostanie zawarta po godzinach sesji, dowolność kształtowania ceny jest większa. W tym przypadku różnica może wynosić +/- 40% od średniej arytmetycznej kursów wszystkich transakcji zawartych na danej sesji giełdowej. Zlecenie maklerskie na taką transakcję może być kierowane wyłącznie do jednego wskazanego członka giełdy.

15 Transakcje redystrybucyjne gdy właściciel pakietu akcji spółki notowanej na giełdzie podejmie decyzję o sprzedaży tego pakietu. Zarząd Giełdy może zezwolić na zawarcie takiej transakcji, gdy: pakiet co najmniej 5% akcji lub 50 milionów złotych, max10 właścicieli stanowi 10% akcji tej spółki wprowadzonych do obrotu publicznego lub 50 milionów złotych. cena zawarcia transakcji nie może się różnić o więcej niż 40% od kursu odniesienia liczonego jako średni arytmetyczna kursów danego papieru ważona obrotami z wszystkich transakcji z pięciu ostatnich sesji giełdowych liczonych przez dniem wyznaczonym przez Zarząd Giełdy na wykonanie tej transakcji. Akcje będące przedmiotem zleceń muszą być oznaczone odmiennym kodem niż pozostałe akcje danej spółki będące w obrocie giełdowym. Członek giełdy, za pośrednictwem którego będą składane zlecenia redystrybucyjne, składa wniosek (nie później niż na tydzień przez planowaną sprzedażą) do Zarządu Giełdy dołączając dokument informacyjny zawierający: identyfikację członka giełdy, liczbę akcji oraz cenę lub sposób jej ustalania, proponowaną datę sprzedaży, termin przyjmowania zleceń kupna (ewentualnie ograniczenia w zakresie przyjmowania zleceń), określenie warunków jakie muszą spełniać nabywcy akcji oraz proponowany termin rozliczenia transakcji. dokument informacyjny podlega upublicznieniu przez członka giełdy nie później niż na 3 dni przez datą sesji, na której ma być realizowane zlecenia redystrybucyjne. Całość operacji czyli wystawienie zlecenia oraz przyjmowanie zleceń kupna wykonywana jest na jednej normalnej lub specjalnej sesji giełdowej, której termin wyznacza Zarząd Giełdy. Akcje mogą być przedmiotem obrotu giełdowego dopiero po oznaczeniu ich wspólnym kodem z akcjami będącymi już w obrocie.

16 Transakcje odkupu lub odsprzedaży Gdy członek giełdy nieprawidłowo zrealizował zlecenia na rachunek własny lub klienta. Dla osiągnięcia równowagi, dla prawidłowego rozliczenia sesji musi odsprzedać nabyte w nadmiarze lub odkupić brakujące instrumenty finansowe (z wyjątkiem opcji, kontraktów terminowych i jednostek indeksowych). Warunkiem zawarcia tego typu transakcji jest złożenie przez członka giełdy propozycji nabycia lub zbycia instrumentów finansowych. Na propozycję tę odpowiadają inni członkowie giełdy, składając zlecenia przeciwstawne w liczbie wskazanej w propozycji. Propozycje i zlecenia są ważne tylko w dniu ich przekazania na giełdę. O zawartych transakcjach informowany jest Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Zawierane są one poza systemem notowań.

17 Rodzaje zleceń - UTP Zlecenie po każdej cenie PCK (Market Order) Zlecenie po cenie rynkowej PCR (Market to limit) Zlecenia Peg Ważne na najbliższy fixing (WNF) Ważne na zamknięcie (WNZ) Ważne do czasu (WDC)

18 Inne zlecenia Confidentialy order Alternative, Contingent, switch, Scale.

19 Poziom wahań Notowania ciągłe 15% od kursu odniesienia +10% Notowania jednolite z podwójnym fixingiem 10% + 10%

20 Informacje o wynikach sesji Nazwa spółki w kodzie stosowanym na giełdzie, Max i min kursy akcji w ciągu ostatniego roku, Kurs otwarcia, kurs zamknięcia, kurs max i min w trakcie sesji giełdowej, Wskaźnik C/Z Wskaźnik C/WK Wskaźnik C/PG Kapitalizacja spółki

21 Indeksy Cenowe, Dochodowe, WIG (dochodowy), WIG PL, mwig 40, swig 80, WIG 20 (cenowy), WIG 30 (cenowy), TECHWIG.

22 Warunki efektywnych rynków Brak kosztów dokonywania transakcji oraz podatków kapitałowych, Powszechna, nieodpłatna oraz równa dla każdego z uczestników rynku dostępność do wszystkich informacji, Duża liczba uczestników, z których każdy unika zbędnego ryzyka, dąży do maksymalizacji zysków oraz nie jest w stanie indywidualnie wpływać na kształtowanie się kursów papierów wartościowych.

23 Hipoteza Słaba, Słabo silna, Silna

24 Akcja Definicja, Miejsce emisji, Cena emisyjna, Cena rynkowa, Operacje splitu, Proxy, Capital gain,

25 Prawa akcjonariusza Prawo do uczestnictwa w WZA, Prawo głosu, Prawo do uczestnictwa w spółce, Prawo do dywidendy, Prawo do poboru akcji z nowej emisji (cena rynkowa cena emisyjna) : P = C PDA, Prawo do likwidowanego majątku.

26 Rodzaje akcji Zwykłe, Pierwszorzędne (blue chips), Uprzywilejowane (prefer stock), Złota, Milczące (non - voting shares), Groszowe (penny stock) O postaci fizycznej i zdematerializowanej, Imienne i na okaziciela, Pieniężne i aportowe,

27 Różnice między akcją i obligacją - emitent OBLIGACJA Jest pożyczkobiorcą, Wykorzystuje pożyczkę na z góry ustalone cele, Płaci odsetki, Zwraca pożyczkę (wykupuje obligacje) w ustalonym terminie AKCJA Uzyskuje kapitał na działalność gospodarczą, część zysku wypłaca w formie dywidendy akcjonariuszom, Nie płaci odsetek od akcji, Jest zobowiązany do respektowania decyzji akcjonariuszy.

28 Różnice pomiędzy obligacją i akcją - posiadacz Jest pożyczkodawcą (wierzycielem), Nie ponosi odpowiedzialności materialnej za straty emitenta, Ma zapewniony dochód (odsetki). Jest udziałowcem w kapitale spółki, Ma szansę wzrostu wartości akcji i otrzymania dywidendy, Ponosi ryzyko strat firmy do wysokości udziału w kapitale spółki.

29 CATALYST Prowadzony na platformach transakcyjnych Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie i BondSpot (dawniej: MTS CeTO), cztery platformy obrotu: dwie prowadzone przez GPW w formule rynku regulowanego i ASO na tych platformach jednostką transakcyjna jest jedna obligacja, oraz analogicznie dwa rynki BondSpotu gdzie jednostka transakcyjna ma wartość co najmniej 100 tys. zł,

30 CATALYST Bezpośrednią działalność w zakresie obrotu instrumentami dłużnymi na rynku CATALYST mogą prowadzić podmioty posiadający status Uczestnika CATALTYS. Uczestnictwo na rynku dłużnych papierów wartościowych uzyskać mogą następujące kategorie podmiotów, spełniające wymogi określone regulacjami: 1) firma inwestycyjna, 2) zagraniczna firma inwestycyjna, 3) instytucja kredytowa, 4) inny podmiot, spełniający wymogi określone we właściwych przepisach prawa, dający rękojmię prawidłowego wykonywania obowiązków związanych z działaniem na Catalyst. Dopuszczonym do działania na Catalyst może być podmiot który: 1) posiada zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej, o ile jest ono wymagane, 2) daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków związanych z jego uczestnictwem w obrocie na Catalyst, 3) posiada podstawowe środki organizacyjno - techniczne wymagane do obsługi obrotu dłużnymi instrumentami finansowymi na Catalyst, 4) złoży pisemny wniosek o dopuszczenie do działania na Catalyst.

31 Notowania rynek CATALYST godz Faza przed otwarciem (przyjmowanie zleceń na otwarcie) godz. 9:00 - Faza otwarcia (określanie kursu na otwarciu) godz. 9: Faza notowań ciągłych godz Faza przed zamknięciem (przyjmowanie zleceń na zamknięcie) godz Faza zamknięcia (określanie kursu na zamknięciu) godz Faza przed otwarciem (przyjmowanie zleceń na otwarcie następnej sesji)

32 Transakcje pakietowe Na rynku regulowanym transakcje pakietowe można zawierać od 8.00 do (maksymalne odchylenie od kursu ostatniej transakcji wynosi 10%). Istnieje możliwość zawierania transakcji pakietowych po zakończeniu sesji w godz W takim przypadku maksymalne odchylenie kursu transakcji od średniej arytmetycznej kursów wszystkich transakcji z ostatniej sesji giełdowej ważonej obrotami jest nie większe niż 40%. Na ASO transakcje takie można zawierać jedynie w godz a gdy transakcja ma być rozliczona w dniu jej zawarcia w godz ( brak możliwości zawierania transakcji po zakończeniu notowań). Minimalna wartość transakcji pakietowej wynosi 100 tys. zł. Maksymalne, dopuszczalne odchylenie od kursu ostatniej transakcji wynosi 10% dla rynku regulowanego i 3 punkty procentowe dla alternatywnego systemu obrotu

33 Identyczne na ASO i RR będą między innymi : 1. Jednostki transakcyjne jedna obligacja 2. Zasady przekazywania na GPW tabel odsetkowych 3. Zasady przekazywania, konstrukcja, realizacja i rodzaje zleceń maklerskich 4. Zasady przekazywania członkom ASO kart umów 5. Algorytmy stosowane do wyznaczania kursów otwarcia i zamknięcia 6. Zasady anulowania transakcji 7. Dla wszystkich nominałów obligacji dokładność określania kursu wynosi - 0,01 punktu procentowego 8. Cykl rozliczeniowy T+2

34 CATALYST Wartość nominalna obligacji objętych wnioskiem o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym (detalicznym) prowadzonym przez Giełdę powinna wynosić lub stanowić równowartość co najmniej złotych. Na obu rynkach hurtowych prowadzonych przez BondSpot próg dopuszczenia emisji wynosi złotych, Rynek ciągły, kierowany zleceniami, Podstawowym dokumentem regulującym funkcjonowanie Catalyst są Zasady działania Catalyst,

35 Rynek prowadzony przez BondSpot Brak ograniczenia wahań cen, Nie jest określany kurs otwarcia na podstawie zleceń złożonych przed rozpoczęciem dnia obrotu, Jednostka transakcyjna, czyli minimalna liczba papierów wartościowych, którą można kupić/sprzedać musi mieć w segmencie hurtowym wartość co najmniej 100 tys. zł. Notowania ciągłe trwają od godziny 9:00 do 16:00. Po zamknięciu obrotu oferty tracą ważność i są usuwane z rynku (są składane na każdą sesje przez Dom maklerski do czasu ich zakończenia lub realizacji). Dopuszczalna wartość transakcji pakietowej to co najmniej 100 tys. zł. Możliwość zawierania transakcji negocjowanych

36 NEW CONNECT NewConnect to zorganizowany i prowadzony przez Giełdę rynek działający w formule alternatywnego systemu obrotu. Stworzony został z myślą o młodych i rozwijających się firmach, działających zwłaszcza w obszarze nowych technologii. NewConnect ruszył 30 sierpnia 2007 r. Działa na UTP Przedmiotem obrotu w alternatywnym systemie mogą być: akcje, prawa do akcji (PDA), prawa poboru, kwity depozytowe oraz inne udziałowe papiery wartościowe.

37 Systemy notowań system kierowany zleceniami (analogiczny do systemu funkcjonującego na głównym rynku) Animator Rynku (celem zachowanie płynności akcji danego emitenta) system kierowany cenami - Market Maker (zadaniem jest kwotowanie, czyli wystawianie oferty kupna-sprzedaży, zawsze stroną każdej transakcji). Decyzję o wyborze systemu notowań podejmuje wyłącznie spółka, chociaż może być ona poprzedzona konsultacją z Autoryzowanym Doradcą.

38 New Connect wymogi dopuszczeniowe Status S.A. lub komandytowo akcyjnej, Nieograniczona zbywalność akcji, Spółka nie może być w stanie upadłości lub w trakcie postępowania likwidacyjnego, Korzystanie z pomocy Autoryzowanego Doradcy oraz Animatora Rynku/Market Makera, Sporządzenie dokumentu informacyjnego.

39 New Connect - debiut Oferta publiczna Prospekt emisyjny, Memorandum informacyjne. Private placement Dokument informacyjny Załącznik nr 1 do Regulaminu Alternatywnego Systemu Obrotu

40 New Connect autoryzowany doradca Firma inwestycyjna lub inny podmiot świadczący usługi związane z obrotem gospodarczym wpisany na listę Autoryzowanych Doradców prowadzoną przez GPW Zadania: Odpowiedzialny za wybór spółki o odpowiedniej jakości, Monitoruje postęp prac nad dokumentami informacyjnymi dla spółki i dokonuje jego zatwierdzenia, Zwiększa szansę uzyskania przez spółkę korzystnej wyceny, Przez okres co najmniej roku od dnia pierwszego notowania Prowadzi współpracę z emitentem pod względem wypełniania przez emitenta obowiązków informacyjnych, Prowadzi doradztwo na rzecz emitenta w zakresie dotyczącym funkcjonowania instrumentów finansowych emitenta w alternatywnym systemie, Sprzyja zwiększeniu sprawności zarządzania spółką i poprawieniu skuteczności wykorzystania środków z emisji, Jest KNFem dla emitenta

41 New Connect obowiązki emitenta Raporty bieżące ale w węższym zakresie niż na rynku regulowanym, Brak obowiązku składania raportów kwartalnych, Raporty półroczne bez obowiązku audytu, Zaudytowane raporty roczne, Swoboda wyboru standardów rachunkowości, Przestrzeganie zasad corporate governace.

42 Rynek kierowany zleceniami - różnice niezależne od systemu notowań Rynek regulowany Zasady notowania niektórych instrumentów finansowych, w tym praw poboru odmienne od akcji Transakcje pakietowe Transakcje redystrybucyjne Wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji obsługiwane przez GPW Rynek New Connect Zasady notowania wszystkich instrumentów finansowych takie same Transakcje pakietowe Brak transakcji redystrybucyjnych Brak instytucji wezwania w przypadku akcji notowanych wyłącznie na NewConnect (nie notowanych jednocześnie na rynku regulowanym ani nie będących przedmiotem ubiegania się o dopuszczenie do notowania na rynku regulowanym)

43 Dziękuję za uwagę