This copy is for personal use only - distribution prohibited.
|
|
- Ryszard Włodarczyk
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACE ORYGINALNE 9-letnie doświadczenia Kliniki Poznańskiej w chirurgii czynnościowej zatok przynosowych od mikroskopu operacyjnego do techniki czterech rąk 9-years results of the Functional endoskopic sinus surgery in ENT Department in Poznań from microscope to four hands technique Witold Szyfter, Daniela Mielcarek-Kuchta, Małgorzata Leszczyńska, Romuald Wielgosz, Tomasz Pastusiak Katedra i Klinika Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Kierownik: prof. dr hab. med. W. Szyfter Summary Surgical procedure is used in chronic rhinosinusitis and aims at restoring proper drainage and ventilation. For this reason the surgery of this region is referred to as functional and in English literature is termed as FESS. It supplanted classical method of Caldwell-Luc or Denker. In the study nine years experience in the Department of Otolaryngology, Head and Surgery University of Poznań in the treatment of chronic sinusitis has been presented patients treated with FEES were analyzed. Moreover, the method of selecting patients for the surgery, the diagram showing surgeries performed step by step as well as a list of various surgeries and intraoperative complications were presented. This work is the first part of the study. In the other part the results of the treatment based on the questionnaires sent to patients will be presented. Hasła indeksowe: przewlekłe zapalenie zatok, chirurgia czynnościowa, FESS Key words: chronic sinusitis, functional sinus surgery, FESS Otolaryngol Pol 2008; LXII (2): by Polskie Towarzystwo Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi WSTĘP Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów. Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych jest chorobą, na którą cierpi coraz większa część populacji. Według różnych autorów częstość występowania waha się od kilku do kilkunastu procent i stanowi poważny problem ekonomiczny [1, 3, 5, 8, 16]. Jest to związane z zanieczyszczeniem środowiska naturalnego i wielokierunkową alergizacją. Patofizjologia stanów zapalnych zatok przynosowych dotyczy głównie okolicy tzw. kompleksu ujściowo-przewodowego [4, 13, 22]. Jest to jednostka anatomiczno-czynnościowa, gdzie następuje drenaż przedniej grupy zatok, a więc zatoki czołowej, szczękowej i sitowia przedniego. Określa on układ szczelin sitowia przedniego wraz z przewodem nosowym środkowym. Proces chorobowy toczący się w tym obszarze prowadzi do zaburzenia drenażu i wentylacji, a to w konsekwencji do spadku zawartości tlenu w zatokach i rozwoju patogenów chorobotwórczych [17, 22]. W większości przypadków jest to proces ostry, odwracalny, który ustępuje pod wpływem leczenia przeciwzapalnego i przeciwobrzękowego. Według najnowszych ustaleń przewlekłe zapalenie zatok u osób dorosłych to proces chorobowy utrzymujący się ponad 12 tygodni i towarzyszą mu dwa lub więcej objawów, z czego blokada nosa i wydzielina z nosa muszą występować, a dodatkowo pojawić się mogą: ból twarzy i osłabienie lub brak węchu [4]. Badaniem niezbędnym do ustalenia prawidłowego rozpoznania jest tomografia komputerowa wykonana w płaszczyźnie wieńcowej w projekcji okna kostnego. W badaniu tym szczególną uwagę zwracano na określenie położenia stropu sitowego w stosunku do jamy nosowej (zapobieganie przypadkowemu skaleczeniu opon mózgowo-rdzeniowych), na ocenę anatomii zatok sitowych i ich różnych wariantów, na ścianę przyśrodkową oczodołu, na położenie i budowę wyrostka haczykowatego, a u chorych wielokrotnie już Otolaryngologia Polska 2008, LXII, 2 165
2 W. Szyfter i inni operowanych na pozostawione elementy anatomii ważne dla orientacji śródoperacyjnej [12]. Postępowanie w przypadku przewlekłego stanu zapalnego jest operacyjne i polega na przywróceniu prawidłowego drenażu i wentylacji zatok. Stąd też chirurgia tego obszaru nazywana jest czynnościową lub funkcjonalną, określana w literaturze anglosaskiej terminem FESS functional endoscopic sinus surgery [10]. Wyparła ona klasyczne dojścia metoda Caldwell- Luca czy Denkera [18, 19, 21]. Zabiegi te wiązały się z długotrwałym procesem gojenia, usuwaniem z zatok błony śluzowej określanej jako membrana pyogenes, zakładaniem znacznych rozmiarów opatrunkiem nosowym i długą hospitalizacją. W przeciwieństwie to tego typu zabiegów technika FESS jest bardzo oszczędna i mniej traumatyczna, ale może prowadzić do wielu powikłań śródoperacyjnych. Dotyczy to jednak sprawnego i dobrze znającego anatomię operatora. Przestrzeń, w której się poruszamy, przypomina pudełko od zapałek i z każdej strony sąsiaduje z inną ważną strukturą anatomiczną. Ku górze z podstawą przedniego dołu czaszki, do boku z blaszką papierowatą tworzącą przyśrodkową ścianę oczodołu i ku przodowi ze środkowym dołem czaszkowym. Chirurg zaczynający operacje FESS powinien posiadać bardzo dobre przygotowanie teoretyczne i odbyć kursy chirurgii czynnościowej, aby uniknąć powikłań. W pracy przedstawiono 9-letnie doświadczenia Kliniki Poznańskiej w leczeniu chorych z przewlekłymi stanami zapalnymi nosa i zatok przynosowych. Uwzględniono wiele parametrów, takich jak: przygotowanie chorego do zabiegu, sposób kwalifikacji, technikę stosowaną w trakcie operacji oraz analizę statystyczną liczby przeprowadzonych zabiegów. Praca ta stanowi pierwszą część, w drugiej podamy analizę wyników leczenia na podstawie ankiet wysłanych do chorych. 166 MATERIAŁ I METODY Analizą objęto chorych hospitalizowanych w Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w latach z powodu przewlekłych stanów zapalnych nosa i zatok przynosowych. Podstawą kwalifikacji do leczenia operacyjnego były utrwalone zmiany w tomografii komputerowej wykonanej w płaszczyźnie wieńcowej w oknie kostnym. Analizy dokonano na podstawie danych zawartych w książkach operacyjnych oraz elektronicznej bazie danych. Uwzględniano takie parametry, jak: wiek, płeć, najczęstsze skargi chorego, rodzaj przeprowadzonego zabiegu. W każdym przypadku zabieg opisywano w bardzo szczegółowy sposób. Ogólne pojęcie FESS było uzupełniane o następujące parametry: plastyka przegrody nosa, otwarcie sitowia przedniego, otwarcie sitowia tylnego, poszerzenie ujścia naturalnego zatoki szczękowej, udrożnienie przewodu czołowo-nosowego, otwarcie zatoki klinowej. W przypadku polipów nosowych podawano ich lokalizację z uwzględnieniem: przewodu nosowego wspólnego, środkowego oraz poszczególnych zatok. Odnotowywano plastyki małżowiny nosowej dolnej i/lub środkowej. Uwzględniano również, czy był to pierwszy zabieg czy reoperacja. Podano także, czy zabieg był wykonywany za pomocą endoskopu, mikroskopu czy też techniką 4 rąk. Przedstawiono także powikłania występujące po leczeniu operacyjnym. Każdy chory przed zabiegiem operacyjnym miał założoną anemizację do nosa-sączki nasączone 2% roztworem lignocainy z adrenaliną, a u chorych z nadciśnieniem stosowano preparat Rhinazin. Do zabiegów używano endoskopów firmy Medim Storz GMBH 0º i 30º. Do zabiegów mikroskopowych stosowano mikroskopy operacyjne firmy Zeiss z odpowiednią ogniskową, natomiast w technice 4 rąk endoskopy z systemem ssąco-płuczącym clear vision oraz torem wizyjnym firmy Medim Storz GMBH. Po przebytej operacji chorzy mają zakładaną tamponadę przednią warstwową z oxycortem lub opatrunki nosowe Merocel Hemox firmy Medtronic WYNIKI W Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu od stycznia 1998 do sierpnia 2007 przeprowadzono 1463 operacje czynnościowe nosa i zatok przynosowych (FESS). W grupie tej było 640 kobiet i 817 mężczyzn w wieku od 9 do 84 lat (średnia wieku 42,8; mediana 46,5). Głównymi objawami, które skłaniały chorych do leczenia operacyjnego, oprócz niedrożności nosa, były: spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła (92%), zaburzenia węchu o różnym stopniu nasilenia (89%) oraz uczucie permanentnego zmęczenia (78%). W grupie tej 1057 chorych zostało zoperowanych z powodu zmian polipowatych obejmujących głównie przewód nosowy wspólny, środkowy oraz sitowie przednie i tylne. W 406 przypadkach w trakcie zabiegu nie stwierdzono zmian polipowatych. Byli to chorzy z przewlekłym zakażeniem bakteryjnym, u których w trakcie zabiegu stwierdzono niedrożność w obrębie kompleksu ujściowo-przewodowego. Wszystkie operacje wykonywano w znieczuleniu ogólnym i w miarę możliwości w kontrolowanym podciśnieniu. W trak- Otolaryngologia Polska 2008, LXII, 2
3 obecność polipów Ryc. 1. Występowanie polipów w grupie chorych poddanych operacji FESS cie zabiegu głowę chorego ustawiano pod różnym kątem w stosunku do podłoża, tak ażeby jak najlepiej uwidocznić operowaną okolicę. We wszystkich operacjach starano się zachować następujący schemat: uwidocznienie przewodu nosowego wspólnego z jego oceną, w przypadku skrzywienia przegrody nosowej wykonanie septoplastyki ułatwiającej manipulacje chirurga w przewodzie nosowym środkowym, ocenę przewodu nosowego środkowego, medializacja małżowiny nosowej środkowej po uprzednim usunięciu polipów z przewodu nosowego wspólnego, usunięcie polipów spod małżowiny środkowej, otwarcie sitowia przedniego i tylnego oraz zatoki klinowej, uncinectomia, poszerzenie ujścia zatoki szczękowej i usunięcie zmian z tej zatoki, otwarcie komórek grobli nosa, inspekcja kanału czołowo-nosowego, ewentualna konchoplastyka. Ponieważ ten typ operacji wykonywany jest w Klinice przez około 10 osób, wspólny schemat postępowania chirurgicznego jest bardzo przydatny i umożliwia późniejszą kontrolę i monitorowanie stanu miejscowego. W wielu przypadkach schemat ten musi być indywidualizowany w zależności od sytuacji śródoperacyjnej, a także obrazu tomografii komputerowej. W 476 przypadkach, przy uwzględnieniu lokalizacji zmian polipowatych, stwierdzono je w przewodzie nosowym wspólnym, w tym u 391 chorych były to zmiany obustronne. U 40 chorych stwierdzono je po stronie prawej, a u 45 po stronie lewej. 719 chorych prezentowało zmiany polipowate zlokalizowane w obrębie przewodu nosowego środkowego, w tym u 545 zmiany były obustronne, w 97 przypadkach zlokalizowane po stronie lewej, a w 77 po stronie prawej. W 846 przypadkach odnotowaliśmy zmiany polipowate w obrębie sitowia przedniego, w tym u 676 chorych zmiany były zlokalizowane obustronnie, w 90 przypadkach po stronie lewej, a w 80 po stronie prawej. 428 chorych prezentowało zmiany obejmujące sitowie tylne, w tym w 370 przypadkach zmiany były obustronne, u 27 chorych zlokalizowane wyłącznie po stronie prawej, a u 31 po stronie lewej (ryc. 1). Obecność polipów we wszystkich lokalizacjach jednocześnie stwierdzono w 205 przypadkach, w tym w 176 obustronnie. Sitowie przednie i tylne jednocześnie otwarto w 571 operacjach, w tym w 470 przypadkach obustronnie. 437 chorych było poddanych septoplastyce jednocześnie z zabiegiem FESS. U 194 chorych otwarto również zatokę klinową (ryc. 2). W trakcie operacji stosowano mikroskop operacyjny, endoskopy 0º, 30º oraz 45º w zależności od nabytych umiejętności operatora. Starano się również w miarę potrzeby wykorzystywać obie techniki, tzn. mikroskop + endoskop. W ostatnim czasie wykorzystujemy nowoczesny tor wizyjny z systemem ssąco- -płuczącym, który zapewnia doskonałą jakość obrazu oraz umożliwia równoczesne oczyszczanie końcówki endoskopu. W przypadku masywnych zmian polipowatych korzystamy również ze shavera, który znacznie przyspiesza czas operacji. W trakcie operacji w 1118 przypadkach korzystano wyłącznie z mikroskopu operacyjnego, w 369 z endoskopu, w tym w 28 przy- Otolaryngologia Polska 2008, LXII, liczba operacji brak polipów w przewodzie w przewodzie nosowym nosowym wspólnym środkowym całe sitowie tylko sitowie tylne tylko sitowie przednie Operacje sitowia w sitowiu przednim 428 w sitowiu tylnym Liczba operacji Ryc. 2. Rozkład operacji w obrębie sitowia Mikroskop czy endoskop mikroskop+endosk op; 26; 2% endoskop; 369; 24% strona L/P strona prawa strona lewa mikroskop; 1118; 74% Ryc. 3. Rozkład zabiegów przy użyciu różnych technik operowania
4 W. Szyfter i inni padkach stosując technikę 4 rąk, a w 26 korzystano zarówno z mikroskopu, jak i endoskopu. Rozkład poszczególnych zabiegów z wykorzystaniem różnych systemów optycznych przedstawiono na diagramie (ryc. 3). W 1093 przypadkach chorzy byli poddani operacji FESS po raz pierwszy. W pozostałych 370 chorzy byli już wcześniej poddani leczeniu operacyjnemu w zakresie nosa i zatok. Były to operacje wykonywane dwukrotnie lub więcej razy (w tym polipektomie sprzed 1998 roku oraz operacje w innych ośrodkach). W grupie tych 370 chorych reoperacja miała miejsce w 183 przypadkach, u 114 chorych po raz trzeci. Cztery i więcej razy operowano 103 pacjentów, w tym 3 chorych operowanych było ośmiokrotnie. Tę ostatnią grupę stanowili chorzy z nietolerancją aspiryny i niesterydowych leków przeciwzapalnych. W miarę zdobywania umiejętności rozszerzano wskazania do operacji FESS o niektóre powikłania zewnątrzczaszkowe, takie jak: powikłania oczodołowe, wytworzenie mucocelae i pyocelle oraz łagodne guzy. Wykorzystując technikę czterech rąk 12 chorych poddano operacji endoskopowej w przebiegu guzów łagodnych, głównie brodawczaka odwróconego i włókniaka młodzieńczego. Technika ta umożliwiła również endoskopowe przeprowadzenie operacji na drogach łzowych i udrożnienie ich w 10 przypadkach. W grupie 1463 chorych odnotowaliśmy następujące powikłania śródoperacyjne krwiak zewnątrzoponowy, który rozpoznano u dwóch chorych (0,13%). Po wdrożeniu właściwego leczenia laryngologiczno-neurochirurgicznego u chorych nie stwierdzono objawów ubytkowych. Kolejne powikłania to odma oczodołowa u 25 chorych (1,7%), płynotok w 5 przypadkach (0,34%), które zaopatrzono metodą sandwich. Pobyt chorego w Klinice wynosi 4 5 dni. W przebiegu pooperacyjnym chorzy otrzymują krople do nosa, preparaty nawilżające błonę śluzowa i leki przeciwzapalne i przeciwalergiczne. Temat ten zostanie omówiony w osobnej publikacji. 168 DYSKUSJA Chirurgia czynnościowa nosa i zatok przynosowych (FESS) jest zabiegiem przywracającym ich fizjologiczną funkcję, czyli prawidłowy drenaż i wentylację poprzez ujścia naturalne. Już w 1966 roku profesor Messerklinger z Grazu [13, 14] udowodnił, że resztkowa błona śluzowa zatok po operacjach z dojścia Caldwell-Luca czy Denkera cały czas wykazuje ruch rzęsek w kierunku ujścia naturalnego. Rozkwit zabiegów endoskopowych obserwuje się w Europie od lat 70. XX w., głównie dzięki laryngologom niemieckim, a w Ameryce i Japonii w latach 80. XX w. [15]. W Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej operacje FESS zostały wprowadzone pod koniec lat 90., ale ich rozwój notujemy przede wszystkim po 2000 roku [6, 7, 23]. Początkowo były to wyłącznie przewlekłe zmiany zapalne nosa i zatok przynosowych. W miarę zdobywania umiejętności wdrożyliśmy tę metodę do leczenia niektórych powikłań zatokopochodnych, takich jak: powikłania oczodołowe, śluzowiak czy ropniak w obrębie sitowia i zatoki czołowej. Kolejną grupę poddaną temu zabiegowi stanowią chorzy z niezłośliwymi guzami nosa i zatok, takimi jak brodawczak odwrócony czy włókniak młodzieńczy. Należy również wspomnieć tutaj o patologii dróg łzowych, wytrzeszczu złośliwym czy uporczywych krwawieniach z nosa, które również stanowią rozszerzenie kryteriów do operacji FESS. Podobne obserwacje pojawiają się na łamach piśmiennictwa, a każdy etap zabiegów FESS jest ściśle związany z nabywanym doświadczeniem [2, 9, 24]. Objawy, które skłaniały chorych do poddania się leczeniu operacyjnemu, są podobne do spotykanych u innych autorów [11]. Były to głównie: niedrożność nosa, spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła oraz zaburzenia węchu. Początkowo zakres zabiegów ma ograniczony charakter ze względu na obawy przed ewentualnymi powikłaniami. Z analizy naszych danych wyraźnie wynika, że osoby z dłuższym doświadczeniem chirurgicznym, które wykonywały operacje z dojść tzw. zewnętrznych (klasycznych), łatwiej poszerzały zakres zabiegów endoskopowych. Natomiast osoby zaczynające doświadczenie zabiegowe, często ograniczały ingerencję chirurgiczną do infundibulotomii czy ethmoidectomii przedniej. W miarę upływu lat zakres operacji określanych jako pansinus otwarcie wszystkich zatok, ulegał zwiększeniu. Wdrażając nową technikę leczenia należy zawsze pamiętać o grożących powikłaniach. Również w naszej grupie chorych stwierdziliśmy powikłania o różnym stopniu ciężkości. W dwóch przypadkach o najcięższym nasileniu rozpoznano krwiak zewnątrzoponowy. Kolejne powikłania to odma oczodołowa u 25 chorych, płynotok w 5 przypadkach. Chcemy podkreślić, że powikłania zdarzają się z różną częstotliwością, ale błędem jest ich nierozpoznanie i niewdrożenie leczenia. Ośrodek, który nie potrafi zaopatrzyć powikłania, nie może wprowadzać tej techniki leczenia, gdyż może się to zakończyć zejściem śmiertelnym chorego lub jego stałym kalectwem [20]. Otolaryngologia Polska 2008, LXII, 2
5 Chirurgia FESS powinna być techniką minimalnie inwazyjną i to nie w rozumieniu zakresu naszych działań, ale sposobu operowania. Narzędzia powinny być delikatne, ale ostre i tnące, a nie szarpiące tkankę. Toaleta jamy nosowej po zabiegu operacyjnym ma ogromne znaczenie, gdyż zabieg stanowi około 50% sukcesu. W opinii chorych, którzy przebyli operację zatok z dojścia zewnętrznego lub polipektomię w znieczuleniu miejscowym, zabieg FEES nawet powtarzany stanowi nieporównywalnie większy komfort. PIŚMIENNICTWO 1. Anand VK. Epidemiology and economic impact of rhinosinusitis. Ann Otol Rhinol Laryngol Suppl 2004; 193: Cohen NA, Kenedy DW. Endoscopic sinus surgery: where we are-and where we re going. Current Opinion in Otolaryngology & Head and NECK Surgery 2005, 13: Durr DG, Desrosiers MY, Dassa C. Impact of rhinosinusitis in health care delivery: the Quebec experience. J Otolaryngol 2001; 30(2), Fokkens W, Lund V, Mullol J. European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps group Rhinol Suppl 2007; (20): Goetzel RZ, Hawkins K, Ozminkowski RJ, Wang S. The health and productivity cost burden of the top10 physical and mental health conditions affecting six large US employers in J Occup Environ Med 2003; 45(1): Golusinski W, Waśniewska E, Kulczyński B. Endoscopic reconstruction of the anterior skull base in cerebrospinal rhinorrhea. Otolaryngol Pol 2003; 57(1): Golusinski W, Szmeja Z, Gradzki J, Pruszewicz M, Stajgis M. Diagnostic value of computer tomography of paranasal sinuses in qualifying for functional endoscopic sinus surgery(fess) Otolaryngol Pol 1994; 48(6): Kaliner MA, Osguthore JD, Fireman P. i wsp. Sinusitis: bench to bedside. Current findings, future directions. Otolaryngol Head Neck Surg 1997; 116: Kennedy DW i wsp. Functional endoscopic sinus surgery theory and diagnostic evaluation. Arch Otolaryngol 1985, 111: (2) 10. Levin HL, May M. Endoscopic sinus surgery. Thieme Medical Publisher, New York, (3) 11. Ling FT, Kountakis SE. Important clinical symptoms in patients undergoing functional Endoscopic Sinus Surgery for chronic rhinosinusitis. The Laryngoscope 2007, 117: Lund VJ i wsp, Quantification for staging sinusitis. Ann Otol Rhinol. Laryngol.1995, 104,10, cz.2, suppl.167: (5) 13. Messerklinger W. Über die drainage der menschlichen Nasennebenhöhlen unter normalen und pathologischen Bedingungen 1. Mitteilung. Mschr. Ohrenheilkunde 1966; 101: Messerklinger W. Über die drainage der menschlichen Nasennebenhöhlen unter normalen und pathologischen Bedingungen 2.Mitteilung. Mschr. Ohrenheilkunde 1966, 101, Mroczkowski E, Wielgosz R. Mikrochirurgia 1997, Script Warszawa. 16. Murphy MP, Fishman P, Short SO, Sullivan SD, Yueh B, Weymuller EA Jr: Health care utilization and cost among adults with chronic rhinosinusitis enrolled in a health maintenance organization. Otolaryngol Head Neck Surg 2002; 127: Naumann H. Pathologische Anatomie der chronischen Rhinitis und Sinusitis. Proc. Of the VIII Int. Congress of ORL, 1965,Experta Medica, Amsterdam, (1) 18. Närkiö-Mäkela M, Qvarnberg Y. Endoscopic sinus surgery or Caldwell-Luc operation in the treatment of chronic and recurrent maxillary sinusitis. Acte Otolaryngologica 1997; suppl. 529: Penttilä MA, Rautiainen MEP, Pukander JS, Karma PH. Endoscopic versus Caldwell-Luc approach in chronic maxillary sinusitis: Comparison of symptoms at one-year follow up. Rhinology 1994, 32, Schloser RJ, Bolger WE. Nasal cerebrospinal fluid leaks: critical review and surgical considerations. Laryngoscope 2004; 114: Stammberger H, Zinreich SJ, Kopp W, Kennedy DW et al. Zur operativen Behandlung der chronisch-rezidivierenden Sinusitis. Caldwell-Luc versus functionelle endoskopische Technik.HNO 35: Stammberger H. Functional endoscopic sinus surgery. B.C. Decker, Philadelphia Szyfter W, Wróbel M, Liebert W, Borucki Ł. Sphenoid sinus surgery. Otolaryngol Pol. 2005;59(2): Wolfe SG,Schlosser RJ, Bolger WE et al: Endoscopic and endoscopeassisted resections of inverted sinonasal papillomas. Head and Neck Surg 2004; 103: Adres autora: Witold Szyfter ul. Przybyszewskiego Poznań tel. (061) otosk2@amp.edu.pl Pracę nadesłano: r. Otolaryngologia Polska 2008, LXII, 2 169
Czym jest funkcjonalna (czynnościowa) chirurgia zatok przynosowych (FESS)
Czym jest funkcjonalna (czynnościowa) chirurgia zatok przynosowych (FESS) Operacja zatok metodą endoskopową jest alternatywą dla tradycyjnej metody charakteryzującej się dużą inwazyjnością. Obecnie w laryngologii
Bardziej szczegółowoALERGIA kwartalnik dla lekarzy Wpływ hipertonicznego roztworu wody morskiej na upośledzenie drożności nosa
autor(); Dr n. med. Piotr Rapiejko, Prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz Klinika Otolaryngologii, WIM w Warszawie Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz keywords (); TERAPIA PRACA
Bardziej szczegółowoPOSTÊPY W CHIRURGII G OWY I SZYI 1/2008 19
Zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne w zakresie rynologii Klasyfikacja zapaleñ zatok przynosowych i zalecenia Europejskiego Towarzystwa Rynologicznego Na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów
Bardziej szczegółowoPrawidłowe zasady podawania leków donosowo
Prawidłowe zasady podawania leków donosowo WSKAZANIA do podawania leków donosowo 1) ostre infekcyjne zapalenie błony śluzowej nosa 2) alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa 3) idiopatyczny nieżyt nosa
Bardziej szczegółowoAerozol pulsujący. Nowa jakość w leczeniu zapalenia zatok. skuteczne, dokładne i bezpieczne leczenie zapalenia zatok
Nowa jakość w leczeniu zapalenia zatok Aerozol pulsujący skuteczne, dokładne i bezpieczne leczenie zapalenia zatok PARI SINUS Terapia inhalacyjna stosowana w ostrych i przewlekłych chorobach górnych dróg
Bardziej szczegółowoImię nazwisko pacjenta... Lekarz nadzorujący Rozpoznanie
Zmniejszenie małżowin nosowych (konchoplastyka) Małżowiny to struktury anatomiczne wychodzące z dolno-bocznej części jamy nosa i zbudowane ze szkieletu kostnego obudowanego błoną śluzową. Zabieg polega
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - 170 PRACE ORYGINALNE Endoskopowe leczenie wybranych guzów nosa i zatok przynosowych przydatność techniki czterech rąk Endoscopic surgery for selected tumors of the nose and paranasal sinuses
Bardziej szczegółowoOpieka po operacjach endoskopowych zatok (FEOZ) z oceną regeneracji błony śluzowej na podstawie badań cytologicznych
Opieka po operacjach endoskopowych zatok (FEOZ) z oceną regeneracji błony śluzowej na podstawie badań cytologicznych Dr n. med. Jacek Schmidt Oddział Otolaryngologiczny ZOZ MSWiA w Łodzi Operacje endoskopowe
Bardziej szczegółowoScienceDirect. journal homepage:
polski przeglą d otorynolaryngologiczny 2 (2013) 245 249 Dostępne online www.sciencedirect.com ScienceDirect journal homepage: www.elsevier.com/locate/ppotor Sprawozdanie/Meeting Report Sprawozdanie z
Bardziej szczegółowoWSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii
WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii Choroba Crohna Zapalenie przewodu pokarmowego w chorobie Crohna
Bardziej szczegółowoOperacje endoskopowe nosa i zatok przynosowych
14 PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS Operacje endoskopowe nosa i zatok przynosowych Otolaryngol Pol 2011; 65 (1): 14-19 SUMMARY Introduction: Material and methods: In the Clinic of Otolaryngology and Laryngological
Bardziej szczegółowoPaweł Szwedowicz. Sialoendoskopia w diagnostyce i leczeniu schorzeń gruczołów ślinowych - analiza doświadczeń własnych
Paweł Szwedowicz Sialoendoskopia w diagnostyce i leczeniu schorzeń gruczołów ślinowych - analiza doświadczeń własnych XLVIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głosy i Szyi; Katowice
Bardziej szczegółowoINFORMACJE DOTYCZĄCE ZAMAWIANIA
INFORMACJE DOTYCZĄCE ZAMAWIANIA Jeszcze dziś zadzwoń do przedstawiciela firmy Entellus Medical i zacznij oferować nowoczesne zabiegi jednodniowe dzięki narzędziom chirurgicznym MiniFESS. Zamówienia prosimy
Bardziej szczegółowoIm szybciej poprawimy drożność nosa tym większa szansa na pełne wyleczenie i brak ryzyka związanego z wystąpieniem powikłań omówionych powyżej.
Przegroda nosa to część nosa wewnętrznego zbudowana z części chrzęstnej i kostnej. Jej skrzywienie powstaje na granicy styku części chrzęstnych i kostnych najczęściej jako wada wrodzona. Jeżeli skrzywienie
Bardziej szczegółowoObrazowe metody diagnostyki zapalenia zatok obocznych nosa u dorosłych
ROZDZIAŁ XII ZDROWIE I DOBROSTAN 2/2014 DOBROSTAN I ZDROWIE 1 Zakład Diagnostyki Obrazowej, Wojewódzki Szpital im Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej w Tarnobrzegu Department of Imaging Diagnosis - Zofia Tarnowska
Bardziej szczegółowoCewnikowanie endoskopowe zatok ewolucja czy rewolucja w leczeniu zapaleń zatok przynosowych? Doświadczenia własne i przegląd literatury
113 Cewnikowanie endoskopowe zatok ewolucja czy rewolucja w leczeniu zapaleń zatok przynosowych? Doświadczenia własne i przegląd literatury Endoscopic sinus balloon catherisation evolution or revolution
Bardziej szczegółowoOcena wyników leczenia chirurgicznego chorych z naczyniakowłókniakiem młodzieńczym
Otorynolaryngologia Pucher B i wsp. Naczyniakowłókniak 2015, 14(1): 15-19 młodzieńczy diagnostyka leczenie w materiale Kliniki Otolaryngologii... 15 Ocena wyników leczenia chirurgicznego chorych z naczyniakowłókniakiem
Bardziej szczegółowouszkodzenie tkanek spowodowane rozszerzeniem lub zwężeniem zamkniętych przestrzeni gazowych, wskutek zmian objętości gazu w nich zawartego.
Barotrauma uszkodzenie tkanek spowodowane rozszerzeniem lub zwężeniem zamkniętych przestrzeni gazowych, wskutek zmian objętości gazu w nich zawartego. Podział urazów ciœnieniowych płuc zatok obocznych
Bardziej szczegółowoKATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ
DLA STUDENTÓW III ROKU ODDZIAŁU STOMATOLOGII SEMESTR VI (LETNI) 1. Zapoznanie z organizacją Katedry, w szczególności z organizacją Zakładu Chirurgii Stomatologicznej. Powiązania chirurgii stomatologicznej
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - 582 PRACE ORYGINALNE Sphenoidotomia w leczeniu izolowanych chorób zatoki klinowej Sphenoidotomy the treatment of patients with isolated sphenoid sinus diseases Zbigniew Kozłowski, Marcin Mazerant,
Bardziej szczegółowoNos i zatoki przynosowe
Nos i zatoki przynosowe Anatomia Przegroda nosa Nos zewnętrzny Część błoniasta Jama nosowa Chrzęstna Przegroda nosa: strona L i P Kostna Podział: Przedsionek Jama nosa właściwa Trzy małżowiny nosowe Ujścia
Bardziej szczegółowoDziecko w wieku 10 lat z bólami głowy i nawracającymi nieżytami nosa
Dziecko w wieku 10 lat z bólami głowy i nawracającymi nieżytami nosa Dr hab. n med. Piotr Albrecht Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM Wywiad, 10 lat zgłosiła się do lekarza POZ z powodu okresowych
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowokompleksu ujściowo-przewodowego w patomechanizmie zębopochodnych zapaleń zatok szczękowych
Czas. Stomatol., 2009, 62, 9, 735-750 2009 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Kompleks ujściowo-przewodowy w patomechanizmie zębopochodnych zapaleń zatok szczękowych Ostiomeatal complex in
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
Możliwości i ograniczenia techniki wewnątrznosowej operacji brodawczaka odwróconego nosa i zatok przynosowych doświadczenia własne. Doniesienie wstępne Possibility and limits of the endonasal approach
Bardziej szczegółowoImię nazwisko pacjenta... Lekarz nadzorujący Rozpoznanie. Nazwa operacji:..
Drenaż wentylacyjny To operacja przeprowadzana głównie u dzieci, rzadziej u dorosłych, z wysiękowym zapaleniem ucha środkowego i niedosłuchem. Polega na umieszczeniu w błonie bębenkowej szpulki (drenika
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Otolaryngologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Nazwa modułu I nforma cje ogólne Otolaryngologia Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA ZAPALENIA ZATOK OBOCZNYCH NOSA W KONTEKŚCIE BADAŃ OBRAZOWYCH SINUSITIS IN THE CONTEXT OF DIAGNOSTICS IMAGING
Wójcik Gustaw, Szulc Anna, Stawińska Teresa. Diagnostyka zapalenia zatok obocznych nosa w kontekście badań obrazowych = Sinusitis in the context of diagnostics imaging. Journal of Education, Health and
Bardziej szczegółowoRola laparoskopowa adrenalektomii w leczeniu pacjentów z neuroblastomadoświadczenia
Rola laparoskopowa adrenalektomii w leczeniu pacjentów z neuroblastomadoświadczenia trzech ośrodków. Marcin Łosin 1, Wojciech Korlacki 2, Przemysław Mańkowski 3, Maciej Murawski 1, Andrzej Grabowski 2,
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI:
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Klinika Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej 1. Adres jednostki: Adres: 60-355 Poznań, ul. Przybyszewskiego 49 Tel. /Fax 61 8691
Bardziej szczegółowoZapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
otolaryngologia polska 68 (2014) 252 257 Artykuł oryginalny/original research article Brodawczaki odwrócone nosa i zatok przynosowych w materiale własnym Inverted papilloma of the nose and paranasal sinuses
Bardziej szczegółowoChirurgia endoskopowa w leczeniu brodawczaka odwróconego jam nosa i zatok przynosowych rozprzestrzeniającego się do zatok czołowych
Chirurgia endoskopowa w leczeniu brodawczaka odwróconego jam nosa i zatok przynosowych rozprzestrzeniającego się do zatok czołowych Endoscopic surgical management of sinonasal inverted papilloma extending
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i leczenie zatok szczękowych w aspekcie leczenia implantologicznego
Borgis Diagnostyka i leczenie zatok szczękowych w aspekcie leczenia implantologicznego *Michał Michalik 1, *Agnieszka Laskus-Perendyk 2 1 Centrum Medyczne MML 2 Klinika Stomatologiczna Trio-Dent Maxillary
Bardziej szczegółowoRafał Koszowski. Czas. Stomat., 2005, LVIII, 2
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 2 Zabiegi z dostępu endoskopowego wykonywane w zębopochodnych schorzeniach zatok szczękowych w materiale Katedry i Zakładu Chirurgii Stomatologicznej ŚAM Surgical procedures
Bardziej szczegółowoSYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia.
Nazwa modułu/przedmiotu : Wydział: Kierunek studiów: Specjalności: SYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia. OTOLARYNGOLOGIA DZIECIĘCA Kod modułu LK.3.F.003 I Wydział Lekarski z Oddziałem Stomatologicznym
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. I stopnia II stopnia. Rok 4, semestr VII
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Otolaryngologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny lekarsko-dentystyczny Specjalność
Bardziej szczegółowoEuropejskie wytyczne na temat zapalenia nosa i zatok przynosowych oraz polipów nosa EPOS 2012
60 Otorynolaryngologia PRACE 2013, POGLĄDOWE 12(2): 60-71 Europejskie wytyczne na temat zapalenia nosa i zatok przynosowych oraz polipów nosa EPOS 2012 Wersja kieszonkowa European Position Paper on Rhinosinusitis
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoPRZEŁOM W LECZENIU ZAPALENIA ZATOK EUROPEJSKIE PREMIERY HYDRODEBRIDERA W KOLONII I WARSZAWIE
Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu PRZEŁOM W LECZENIU ZAPALENIA ZATOK EUROPEJSKIE PREMIERY HYDRODEBRIDERA W KOLONII I WARSZAWIE materiały prasowe Warszawa, 14 czerwca 2010 1 Spis treści Pierwsze w
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
WSTĘP Śluzowiak zatok przynosowych (mucocele) jest torbielą rozwijającą się w świetle zatoki, której ujście naturalne jest niedrożne [1, ]. Śluzowiak zbudowany jest ze zmienionego zapalnie mucoperiosteum,
Bardziej szczegółowoDiagnostyka chorób jamy nosowej oraz zatok przynosowych u psów i kotów z wykorzystaniem nowoczesnych technik obrazowania
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydział Medycyny Weterynaryjnej Katedra i Klinika Chirurgii Lek.wet. Magdalena Brzozowska ROZPRAWA DOKTORSKA Diagnostyka chorób jamy nosowej oraz zatok przynosowych
Bardziej szczegółowoPorównanie opatrunków rozpuszczalnych zastosowanych w czynnościowych endoskopowych operacjach zatok przynosowych
Porównanie opatrunków rozpuszczalnych zastosowanych w czynnościowych endoskopowych operacjach zatok przynosowych WPROWADZENIE Comparison of dissolvable sinus dressings in functional endoscopic sinus surgery
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowoKatar, bóle głowy i zębów, ból w okolicy oczodołów
Wpływ zębów na zatoki lek. stom. Barbara Urbanowicz-Śmigiel, tech. radiolog Jakub Baran, inż. fizyki medycznej, tech. radiolog Rozalia Kołodziej Katar, bóle głowy i zębów, ból w okolicy oczodołów mogą
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoCHIRURGIA ENDOSKOPOWA W LECZENIU GUZÓW JAM NOSA I ZATOK PRZYNOSOWYCH
CHIRURGIA ENDOSKOPOWA W LECZENIU GUZÓW JAM NOSA I ZATOK PRZYNOSOWYCH prof. dr hab. med. Antoni Krzeski, dr hab. med. Ewa Osuch-Wójcikiewicz, lek. Pawe Szwedowicz, lek. Anna Tuszyƒska ENDOSCOPIC SURGERY
Bardziej szczegółowoOTORYNO- LARYNGOLOGICZNY. Europejskie wytyczne dotyczàce zapaleƒ zatok przynosowych i polipów nosa 2007. Podr czny przewodnik WYDANIE SPECJALNE 2008
www.magazynorl.pl OTORYNO- ISSN 1643-0050 LARYNGOLOGICZNY WYDANIE SPECJALNE 2008 Europejskie wytyczne dotyczàce zapaleƒ zatok przynosowych i polipów nosa 2007 Wytske Fokkens Valerie Lund Joaquim Mullol
Bardziej szczegółowoStosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Bardziej szczegółowoPrzewlekły alergiczny nieżyt nosa w przebiegu uczulenia na alergeny roztoczy kurzu domowego. Opis przypadku
Przewlekły alergiczny nieżyt nosa w przebiegu uczulenia na alergeny roztoczy kurzu domowego. Opis przypadku Persistent allergic rhinitis in the course of dust mites allergy. Case discussion dr n. med.
Bardziej szczegółowoPrzeznosowy dostęp endoskopowy celem odbarczenia nerwu wzrokowego
PRACE ORYGINALNE Przeznosowy dostęp endoskopowy Przeznosowy dostęp endoskopowy celem odbarczenia nerwu wzrokowego Endoscopic transnasal approach for optic nerve decompression Andrzej Sieśkiewicz 1, Tomasz
Bardziej szczegółowoZapalenie szpiku kości czołowej jako powikłania zapalenia zatok przynosowych w wieku rozwojowym - opisy przypadków
198 Otorynolaryngologia 2013, 12(4): 198-207 Zapalenie szpiku kości czołowej jako powikłania zapalenia zatok przynosowych w wieku rozwojowym - opisy przypadków Osteomyelitis of frontal bone as a complication
Bardziej szczegółowoSpearman.
2 1 * :... 109 - :. Spearman. (α=0/05). : 20-29.. 50. :.. : ). sheikhi@dnt.mui.ac.ir * ( :1. :2. 89/5/5 89/8/4. 89/11/1 573 568 :(5)6 :1389 568 : %75 : ) %35-40 :. %35 :. : ) (. ( ) ) ( ) -1 : ( -2 ( -3-4
Bardziej szczegółowoŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra
ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra DANE PACJENTA: Imię i nazwisko:... PESEL: Zabieg został zaplanowany na dzień:... Lekarz wykonujący zabieg:... Na podstawie wywiadu lekarskiego i
Bardziej szczegółowootolaryngologia polska 68 (2014) ScienceDirect journal homepage:
otolaryngologia polska 68 (2014) 315 319 Dostępne online www.sciencedirect.com ScienceDirect journal homepage: www.elsevier.com/locate/otpol Artykuł oryginalny/original research article Guzy nowotworowe
Bardziej szczegółowoNowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne
Ewa Osuch-Wójcikiewicz Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne Katedra i Klinika Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: Prof. dr hab. n. med. K. Niemczyk Konferencja
Bardziej szczegółowoNajczęstsze choroby błony śluzowej nosa i zatok. Poradnik dla pacjenta Dr Grzegorz Warkowski
Najczęstsze choroby błony śluzowej nosa i zatok Poradnik dla pacjenta Dr Grzegorz Warkowski 1. Błona śluzowa nosa i zatok. Budowa i znaczenie dla organizmu Bariera przeciw zakażeniom i zanieczyszczeniom
Bardziej szczegółowoCiekawy przypadek przewlekłe ropne zapalenie zatok.
Ciekawy przypadek przewlekłe ropne zapalenie zatok. Zdjęcia radiologiczne i endoskopowe 7 letniej klaczy, która trafiła do kliniki z powodu okresowego, lewostronnego wypływu z nosa. Wypływ ten miał charakter
Bardziej szczegółowoKliniczna ocena tomografii komputerowej nosa i zatok przynosowych
PRACE ORYGINALNE Ocena TK Kliniczna ocena tomografii komputerowej nosa i zatok przynosowych Clinical evaluation of CT scans of nasal cavity and paranasal sinuses Wojciech Skóra 1, Zbigniew Kozłowski 2,
Bardziej szczegółowoOstre izolowane zapalenie zatoki klinowej opis 4 przypadków
otolaryngologia polska 68 (2014) 99 103 Dostępne online www.sciencedirect.com journal homepage: www.elsevier.com/locate/otpol Kazuistyka/Case report Ostre izolowane zapalenie zatoki klinowej opis 4 przypadków
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Zaliczenie pierwszego semestru z anatomii i z patologii
1 Kierunek: PILĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko wykładowcy
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : TORAKOCHIRURGIA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
276 równawcza ocena wyników leczenia alergicznych i niealergicznych Comparative assessment of cryosurgical treatment results in allergic and non-allergic rhinitis SUMMARY procedures. - the inferior nasal
Bardziej szczegółowoAutoreferat. 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe z podaniem nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytuł rozprawy doktorskiej:
Autoreferat 1. Imię i nazwisko: Tomasz Gotlib 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe z podaniem nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytuł rozprawy doktorskiej: 1997 ukończenie studiów na Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoEfektywność ekonomiczna oddziału zabiegowego Jak poprawić? Marek Wesołowski
Efektywność ekonomiczna oddziału zabiegowego Jak poprawić? Marek Wesołowski Jaka jest nasza efektywność? Poprawa efektywności ekonomicznej Efektywność medyczna Koszty materiałów i zasobów Organizacja
Bardziej szczegółowoOtolaryngologia - opis przedmiotu
Otolaryngologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Otolaryngologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-Ol Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów
Bardziej szczegółowoOcena wpływu objawowego refluksu żołądkowo-przełykowego na wyniki chirurgii endoskopowej i pooperacyjnej farmakoterapii u chorych z PZZP
PRACE ORYGINALNE Rafał Nieckarz 1 Joanna Szaleniec 1 Patryk Hartwich 1 Agnieszka Wróbel 1 Karolina Hydzik-Sobocińska 1 Piotr Muszyński 1 Beata Markiewicz 3 Łukasz Turczynowski 2 Jacek Składzień 1 Paweł
Bardziej szczegółowoZ i wsp. Powikłania wewnątrzczaszkowe i kostne u pacjenta z przewlekłym zapaleniem zatok...
Prace Gronkiewicz oryginalne Z i wsp. Powikłania wewnątrzczaszkowe i kostne u pacjenta z przewlekłym zapaleniem zatok... 89 Powikłania wewnątrzczaszkowe i kostne u pacjenta z przewlekłym zapaleniem zatok
Bardziej szczegółowoHanna Misiołek. Katedra Anestezjologii Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej Śląski Uniwersytet Medyczny
PCEA-czy wpływa na czas pobytu chorego w szpitalu? Hanna Misiołek Katedra Anestezjologii Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej Śląski Uniwersytet Medyczny ZALECENIA DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA Z BÓLEM POOPERACYJYM
Bardziej szczegółowoOtolaryngologia. Zwróć uwagę, że numery WV 1-39 przydzielone są otorynolaryngologii, rynologii i laryngologii traktowanych zarówno razem jak i osobno.
WV Otolaryngologia Zwróć uwagę, że numery WV 1-39 przydzielone są otorynolaryngologii, rynologii i laryngologii traktowanych zarówno razem jak i osobno. WV 100-190 dotyczy tylko prac ogólnych. Klasyfikuj
Bardziej szczegółowoDostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych
Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy Medtronic.w
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012 Instytut Zdrowia Kierunek studiów: Ratownictwo medyczne Kod kierunku: 12.9 Specjalność: - 1. PRZEDMIOT
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
Bardziej szczegółowoDziecko ma katar od tygodnia, gorączkuje
Dziecko ma katar od tygodnia, gorączkuje Dr hab. n. med. Piotr Albrecht Kierownik Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM 2,5 lat Przypadek 7 dni katar, surowiczy, śluzowo-ropny Nocny kaszel Od
Bardziej szczegółowoCENNIK USŁUG MEDYCZNYCH
CENNIK USŁUG MEDYCZNYCH Zespół Chirurgii Jednego Dnia MEDICA CHIRURGIA OGÓLNA Konsultacja chirurgiczna Wycięcie zmiany skórnej, guzka, kaszaka, tłuszczaka lub innej Wycięcie znamienia barwnikowego lub
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
208 Pathologies of lateral nasal wall in children with diagnosed antrochoanal polyps SUMMARY Antrochoanal polyps are more frequent in children than in adults. Patomechanism of their development is still
Bardziej szczegółowoZastosowanie hipertonicznego roztworu wody morskiej u chorych po leczeniu operacyjnym nosa i zatok przynosowych
20 Zastosowanie hipertonicznego roztworu wody morskiej u chorych po leczeniu operacyjnym nosa i zatok przynosowych The use of hypertonic sea-water solution in patients after surgery of the nose and paranasal
Bardziej szczegółowo3. Zapalenia tkanek miękkich i kości części twarzowej czaszki Stanisława Z. Grabowska, Robert M. Balicki... 112
Spis treści Wstęp Leszek Kryst.................. 15 1. Postępowanie okołooperacyjne i w niektórych stanach nagłych Ewa Mayzner-Zawadzka, Marcin Kołacz.......... 17 Postępowanie przedoperacyjne.................
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
Endoskopowe leczenie płynotoków nosowych Endoscopic management of cerebrospinal fluid rhinorhea Andrzej Sieśkiewicz 1, Tomasz Łysoń 2, Marek Rogowski 1, Zenon Mariak 2 SUMMARY Endoscopic surgery due to
Bardziej szczegółowoOcena przyczyn późnego rozpoznawania nowotworów jam nosa i zatok przynosowych
Otorynolaryngologia Szaleniec J i wsp. Ocena 2009, przyczyn 8(1): 23-27 późnego rozpoznawania nowotworów jam nosa i zatok przynosowych 23 Ocena przyczyn późnego rozpoznawania nowotworów jam nosa i zatok
Bardziej szczegółowoPowikłania zapaleń płuc
Powikłania zapaleń płuc Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Miejscowe powikłania zapaleń płuc Powikłany wysięk parapneumoniczny/ropniak
Bardziej szczegółowoOperacje tympanoplastyczne w leczeniu przewlek³ego zapalenia ucha œrodkowego cz. II
Durko T.: Operacje tympanoplastyczne w leczeniu przewlek³ego zapalenia ucha œrodkowego czêœæ II Otorynolaryngologia, 2002, 1(1), 31-38 1-11 97 OPERACJE W OTORYNOLARYNGOL ARYNGOLOGII OGII Otorynolaryngologia,
Bardziej szczegółowoNIEDZIELA, Rejestracja uczestników
NIEDZIELA, 7.04.2019 15.00 Rejestracja uczestników 15.30-18.30 Warsztaty prawne: O zapobieganiu błędom medycznym w praktyce Dr Monika Sadowska 19.00-19:15 Otwarcie 20.00 Kolacja Sala Kobielski 3+Łosowicz
Bardziej szczegółowoTOMOGRAFIA KOMPUTEROWA W KARDIOCHIRURGII
TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA W KARDIOCHIRURGII Prof. nadzw. dr hab. med. Marek Jemielity Klinika Kardiochirurgii UM w Poznaniu Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA W KARDIOCHIRURGII
Bardziej szczegółowoCo to jest kolonoskopia?
Co to jest kolonoskopia? Co to jest kolonoskopia? Kolonoskopia jest badaniem umożliwiającym obejrzenie jelita grubego od środka za pomocą małej kamery umieszczonej na końcu długiego, elastycznego przewodu
Bardziej szczegółowoCzym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoTabela 1. Sfery zdrowia zawarte w kwestionariuszu SF - 36 Sfera zdrowia Sprawność fizyczna (PF Physical Function) Ograniczenie czynności codziennych o
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 92 SECTIO D 2005 Klinika Otolaryngologii, Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Department of Otolaryngology, Military
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
Sprawozdanie/Meeting Report polski przeglą d otorynolaryngologiczny 2 (2013) 245 249 Sprawozdanie z Kferencji NaukowoSzkoleniowej,,Chirurgia endoskowa FESS złoty standard w leczeniu przewlekłego zapenia
Bardziej szczegółowoRak szczęki i rak kompleksu nosowo-sitowego/ Maxillary carcinoma and cancer of the ethmonasal complex
214 współczesna onkologia Rak szczęki i rak kompleksu nosowo-sitowego/ Maxillary carcinoma and cancer of the ethmonasal complex System TNM rozdziela jako oddzielne lokalizacje narządowe raka szczęki i
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - WSTĘP Nowotwory złośliwe jamy nosowej i zatok przynosowych stanowią około 3% nowotworów górnych dróg oddechowych i pokarmowych i 1% wszystkich nowotworów u człowieka [8]. Miejsce wyjścia nowotworu
Bardziej szczegółowoW01 Świadczenie pohospitalizacyjne. W11 Świadczenie specjalistyczne 1-go typu. W12 Świadczenie specjalistyczne 2-go typu
W01 Świadczenie pohospitalizacyjne zgodnie z definicją świadczenia W11 Świadczenie specjalistyczne 1-go typu zgodnie z definicją świadczenia W12 Świadczenie specjalistyczne 2-go typu konieczne wykazanie
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Podczas akcji przebadano 4400 osób. Na badania rozszerzone skierowano ok. 950 osób. Do tej pory przebadano prawie 600 osób. W wyniku pogłębionych
Bardziej szczegółowoROPNIAKI OPŁUCNEJ LECZONE TORAKOSKOPOWO
M.Murawski, M.Królak, L.Komasara, P.Czauderna ROPNIAKI OPŁUCNEJ LECZONE TORAKOSKOPOWO Klinika Chirurgii Dziecięcej Akademii Medycznej w Gdańsku Kierownik Kliniki: dr hab. med. Piotr Czauderna DEFINICJA
Bardziej szczegółowoCykl kształcenia 2013-2016
203-206 SYLABUS Nazwa Fizjoterapia kliniczna w chirurgii, onkologii i medycynie paliatywnej. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod Studia Kierunek studiów Poziom
Bardziej szczegółowoCzy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia
Bardziej szczegółowo