Przerzuty raka piersi do kości Breast cancer metastatic to bone
|
|
- Stanisław Kubiak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Przerzuty raka piersi do kości Breast cancer metastatic to bone Pytania i odpowiedzi Materiał przygotowała na podstawie informacji z The Paget Foundation: Lek. med. Anna Kohmann-Golc Katedra i Klinika Nefrologii, Dializoterapii i Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Warszawie Ogólne informacje o rozwoju raka piersi w kościach 1. Jak często występuje rak piersi w Stanach Zjednoczonych oraz jak jest rozpoznawany i leczony? Co roku ponad 200 tysięcy kobiet ma rozpoznanego raka piersi, co czyni ten nowotwór najczęstszym wśród kobiet. Mammografia jest dzisiaj najlepszą metodą pozwalającą na wykrycie nowotworu, w stadium, w którym szanse na wyleczenie są największe. Mammografia moŝe wykryć mały guzek, który nie byłby wyczuwalny podczas samokontroli czy podczas badania lekarskiego. Im wcześniej guz zostanie wykryty, tym większe szanse na wyleczenie. Regularne wykonywanie badań mammograficznych jest zalecane u kobiet powyŝej 50 r.ŝ. oraz u młodszych kobiet z większym ryzykiem zachorowania na raka piersi, gdyŝ zmniejsza to ryzyko zgonu z powodu tej choroby o około jedną trzecią. Większe guzki o średnicy około 2,5 cm i większe mogą być wyczuwalne przez samą pacjentkę lub lekarza. Po wykryciu choroby, pobierany jest fragment guzka do badania pod mikroskopem, Ŝeby ustalić czy guz ma charakter złośliwy. Najczęstszą pierwotną metodą leczenia jest usunięcie samego guzka z następową radioterapią piersi lub całkowite usunięcie zajętej piersi (mastektomia). W terapii hormonalnej stosuje się preparaty inhibitorów aromatazy, takie jak anastrozol (Arimidex), letrozol (Femara), exemestan (Aromasin), lub antyestrogeny, jak tamoksyfen (Nolvadex). Wskazania do stosowania takiego leczenia i/lub chemioterapii uzaleŝnione są od wieku pacjentki, rozmiarów guzka, zajęcia przez nowotwór pachowych węzłów chłonnych oraz róŝnych biologicznych cech samego nowotworu. W Polsce Wymienione wyŝej leki: anastrozol (Arimidex), letrozol (Femara), exemestan (Aromasin) i tamoksyfen (Nolvadex) są zarejestrowane do leczenia raka piersi. 2. Jak często nawraca pierwotnie wyleczony nowotwór? Jaka jest lokalizacja nawrotów? Pomimo tego, Ŝe pierwotną terapią moŝna osiągnąć wyleczenie, kobiety we wczesnym stadium choroby, leczone tylko chirurgicznie, nadal mają ryzyko nawrotu raka piersi, nawet lat później. Ryzyko nawrotu zaleŝy od wielkości guzka, zajęcia węzłów chłonnych i charakteru nowotworu. Ryzyko to moŝe być zmniejszone przez stosowanie leczenia hormonalnego, chemioterapii i/lub radioterapii. Nowotwór moŝe nawrócić w piersi lub rozprzestrzenić się w
2 innych częściach ciała (przerzuty). Wśród wszystkich kobiet z rakiem piersi, 10 letnie ryzyko wystąpienia przerzutów do kości wynosi 18%. Przerzuty do kości stwierdza się u 70% kobiet z zaawansowanym nowotworem. Rozsiew choroby do innych narządów (płuca, wątroba czy mózg) jest z niejasnych powodów rzadszy. Kości są częstszym miejscem pierwotnego rozprzestrzeniania się raka piersi u starszych pacjentek, po przebytym okresie menopauzy, niŝ u tych w młodszym wieku. 3. Co się dzieje, gdy rak piersi zajmuje kości? Rozsiew raka piersi do kości następuje wtedy, gdy komórki nowotworowe z pierwotnego guza odrywają się i z prądem krwi przenoszone są do kości. W kości rosną i dzielą się, a tam gdzie się umiejscowią powodują patologiczne zmiany w tkance kostnej, które mogą objawiać się bólami kostnymi, a w niektórych przypadkach złamaniami kości. 4. Jak moŝna wykryć nowotwór w kościach? Nowotwór w kościach moŝna podejrzewać u kobiety, która w przeszłości przebyła raka piersi, a obecnie ma bóle kostne. JeŜeli lekarz, po przeprowadzeniu dokładnych wywiadów dotyczących tych objawów podejrzewa, Ŝe bóle mogą mieć związek z rozsiewem choroby, powinien zlecić badania obrazowe bolesnych okolic. Są to: badanie rentgenowskie, CT/TK (tomografia komputerowa), scyntygrafia kości, PET (pozytronowa tomografia emisyjna), MRI (rezonans magnetyczny). Obecność komórek nowotworowych w kościach moŝe powodować ścieńczenie kości, które uwidacznia się jako zmiany, nazywane przerzutami osteolitycznymi. W trakcie leczenia, które prowadzi do niszczenia komórek nowotworowych, komórki kości często wypełniają uszkodzone miejsce, tworząc bliznę. Miejsce takie nazywane jest przerzutem blastycznym, który moŝe być widoczny w badaniach obrazowych zajętej kości. Rzadko przerzuty blastyczne występują samoistnie. Wybór metody obrazowania zaleŝy od objawów, lokalizacji raka piersi w kościach i wyniku prześwietlenia rentgenowskiego. Dla przykładu dla weryfikacji zmian w kościach długich (kończyny górne i dolne) moŝna wykonać CT. Jeśli zajęte są kości kręgosłupa pomocna moŝe być metoda MRI. Scyntygrafia kości często ma zastosowanie dla uwidocznienia całego kośćca. Generalnie, badania obrazowe kości wykonywane są u kobiet, które mają ze strony tego układu jakieś objawy. Nie są zazwyczaj przeprowadzane w ramach rutynowej kontroli u pacjentek, które nie mają Ŝadnych dolegliwości kostnych. Dla potwierdzenia obecności komórek raka piersi zwłaszcza, gdy wyniki innych badań nie precyzują jasno rozpoznania, moŝna wykonać biopsję (pobranie małego kawałka tkanki) nieprawidłowo wyglądającego na zdjęciu rentgenowskim fragmentu kości. W uzupełnieniu do radiogramów moŝna wykonać badania krwi w celu oznaczenia stęŝenia wapnia, aktywności fosfatazy zasadowej czy inne badania biochemiczne. 5. Które części szkieletu najczęściej zajęte są przez raka piersi i jakie problemy moŝe to powodować dla pacjentek? Rak piersi moŝe rozprzestrzeniać się we wszystkich kościach układu szkieletowego. JednakŜe komórki nowotworowe lokalizują się często w kościach, które mają najlepsze ukrwienie, takie jak nasady kości długich, Ŝebra, kręgosłup. Najczęstszym objawem jest wtedy ból z towarzyszącym lub nie złamaniem zajętej kości.
3 Złamania występują, kiedy prawidłowo twarda powierzchnia kości osłabiona jest wzrostem komórek raka piersi. Najbardziej podatne na takie złamania są kości utrzymujące cięŝar ciała, czyli kości kończyn dolnych. Ból w kolanie, udzie czy pachwinie towarzyszący chodzeniu moŝe być objawem rozsiewu raka piersi w kościach tych części ciała i moŝe być ostrzeŝeniem, Ŝe zajęta kość moŝe ulec złamaniu przy minimalnym obciąŝeniu jak na przykład ćwiczenia fizyczne. Kość ramienna, osłabiona obecnością nowotworu moŝe złamać się pod wpływem obciąŝenia, jakie występuje, przy przenoszeniu cięŝkiego przedmiotu. Gdy miejscem przerzutów nowotworowych jest kręgosłup, kręgi mogą ulegać złamaniu, a następnie przemieszczeniu samoistnie, powodując ból pleców. Rozwijające się w kręgach komórki raka piersi mogą ponadto doprowadzić do ucisku na rdzeń kręgowy i nerwy rdzeniowe powodując osłabienie lub utraty czucia w kończynach górnych i/lub dolnych. Rzadziej, rozwój raka piersi w kościach jest przyczyną uwolnienia wapnia z kości, powodując zwiększone jego stęŝenie w surowicy (hiperkalcemię), co jest przyczyną nadmiernego pragnienia, zwiększonej ilości oddawanego moczu, zaparć, utraty apetytu, nadmiernej senności, splątania, a rzadko nawet śpiączki. Wszystkie te problemy wymagają niezwłocznego medycznego postępowania. Istnieją skuteczne metody leczenia bólu, hiperkalcemii czy metody zapobiegania złamaniom. Dlatego teŝ pacjentki nie powinny zwlekać z informowaniem swojego lekarza o pojawieniu się opisanych tu objawów. Leczenie raka piersi z przerzutami do kości 6. Jakie leczenie moŝna zastosować, kiedy stwierdza się obecność przerzutów raka piersi w kościach? W sytuacji, gdy badania obrazowe kośćca wykazały obecność jedynie pojedynczego ogniska przerzutowego, moŝliwe jest zastosowanie radioterapii jako leczenia miejscowego, co ma na celu uśmierzenie bólu oraz zapobieganie złamaniom w objętej leczeniem okolicy. JeŜeli rak piersi rozprzestrzenił się w wielu częściach układu kostnego, radioterapia wszystkich tych miejsc moŝe okazać się niemoŝliwa, gdyŝ całkowita dawka promieniowania, która moŝe być zastosowana bezpiecznie dla pacjentki jest ograniczona. W tej sytuacji moŝna rozpocząć leczenie hormonalne lub chemioterapię, jeŝeli nie były one stosowane do tej pory, lub zmodyfikować terapię u pacjentek, które były juŝ poddane tym metodom leczenia. Niektóre pacjentki rozpoczynają terapię inhibitorami aromatazy, w ramach leczenia hormonalnego, lub stosuje się jedną z wielu innych moŝliwości. Pacjentki powinny równieŝ być leczone przeciwbólowo dla złagodzenia dolegliwości kostnych. Lekami przeciwbólowymi mogą być niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i/lub opiaty. JeŜeli chemio- czy hormonoterapia w niewystarczający sposób zmniejsza bóle kości, moŝliwe jest zastosowanie radioaktywnej substancji strontu 90. Inna grupa leków, zwana bisfosfonianami została dokładnie przebadana pod kątem stosowania w leczeniu i profilaktyce osteoporozy i innych chorób kości. Obecnie wiemy, Ŝe istnieją niepodwaŝalne dowody na to, Ŝe leczenie bisfosfonianami zmniejsza ból, ryzyko powikłań w układzie szkieletowym, jak równieŝ zmniejsza podwyŝszone stęŝenie wapnia w surowicy, związane z przerzutami raka piersi do kości. Kwas pamidronowy (Aredia), pierwszy bisfosfonian zatwierdzony dla takich wskazań przez US Food and Drug Administration (FDA) w USA w 1995 roku, jest podawany doŝylnie co 3 4 tyg. W 2002 roku FDA zatwierdziło inny
4 bisfosfonian, o większej sile działania, kwas zoledronowy (Zometa), do leczenia pacjentów ze szpiczakiem mnogim oraz pacjentów z udokumentowanymi przerzutami do kości guzów litych, łącznie z rakiem piersi, w połączeniu ze standardowym leczeniem antynowotworowym. Zometa jest stosowana doŝylnie co 3 4 tyg. Jednorazowe dawki Zomety nie powinny przekraczać 4 mg, a wlew nie powinien być krótszy niŝ 15 min. Głównym działaniem niepoŝądanym przy doŝylnym stosowaniu bisfosfonianów są objawy grypopodobne i bóle stawowe, które są jednakŝe łagodne i przejściowe. DoŜylna terapia bisfosfonianami nie jest zalecana u pacjentów z przerzutami do kości ze współistniejącą cięŝką niewydolnością nerek. Pacjentki leczone Aredią lub Zometą powinny mieć oznaczane stęŝenie kreatyniny w surowicy przed kaŝdym podaniem takiego leku. Długoterminowe leczenie doŝylnymi preparatami bisfosfonianów jest dobrze tolerowane przez chore. W Polsce Kwas pamidronowy (Aredia) jest zarejestrowany do leczenia hiperkalcemii nowotworowej. Kwas zoledronowy (Zometa) jest zarejestrowany do leczenia hiperkalcemii wywołanej chorobą nowotworową kości i przerzutami nowotworowymi do kości. Stosowany jest równieŝ w chorobie Pageta i osteogenesis imperfecta. 7. Co moŝna zrobić, gdy nowotwór tak osłabił kość, Ŝe jej złamanie jest bardzo prawdopodobne lub juŝ nastąpiło? Kiedy badania obrazowe wykazują, Ŝe zajęta kość jest osłabiona do takiego stopnia, Ŝe moŝe wystąpić złamanie, konieczne mogą okazać się zabiegi ortopedyczne wzmacniające kość i mające na celu zapobiegnięcie złamaniu. W niektórych przypadkach, Ŝeby zapobiec złamaniu moŝna zastosować radioterapię. W innej sytuacji, gdy na przykład w badaniu rentgenowskim stwierdza się wysokie ryzyko złamania biodra, moŝe być potrzebna operacja wymiany stawu biodrowego. Zapobieganie złamaniom jest łatwiejsze i mniej bolesne, niŝ zaopatrzenie kości, która juŝ uległa złamaniu. JednakŜe, gdy juŝ wystąpiło złamanie osłabionej przez ognisko nowotworowe kości, naleŝy wykonać niezbędny dla jej naprawienia zabieg ortopedyczny. 8. Co moŝna zrobić, gdy uwolniony z kości wapń spowodował wysokie jego stęŝenie we krwi? Leczenie podwyŝszonego stęŝenia wapnia we krwi (hiperkalcemii) zwykle obejmuje podawanie doŝylnie płynów zawierających chlorek sodu, często łącznie z innymi lekami stosowanymi drogą doŝylną jak bisfosfoniany, Zometa czy Aredia. 9. Co moŝna zrobić, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się raka piersi w kościach? Zastosowanie niektórych schematów chemio- czy hormonoterapii zwanych terapią adjuwantową, która rozpoczyna się po chirurgicznym usunięciu guza, zmniejsza ryzyko rozsiewu nowotworu do innych narządów, w tym kości o 25 30%. W niektórych sytuacjach stosowana jest terapia neoadjuwantowa, po tym jak nowotwór zostanie wykryty, ale jeszcze przed ostatecznym leczeniem chirurgicznym. Radioterapia stosowana na pierś po chirurgicznym usunięciu samego guzka, lub w przypadkach obciąŝonych obecnością duŝych guzów, zmniejsza ryzyko nawrotu choroby w piersi, ale nie zmniejsza ryzyka wystąpienia przerzutów do kości. Decyzja o wyborze
5 metody leczenia początkowego jest podejmowana indywidualnie w stosunku do kaŝdej pacjentki. Zespół interakcji pomiędzy komórkami nowotworowymi, a komórkami kości wskazuje na to, Ŝe zahamowanie aktywności komórek kości przez bisfosfoniany, moŝe hamować tworzenie się i progresję przerzutów. Jest to w tej chwili przedmiotem toczących się badań. Natomiast zastosowanie tych leków we wczesnych stadiach raka piesi doprowadziło do sprzecznych wyników. W związku z tym, stosowanie bisfosfonianów we wczesnych stadiach tej choroby nie jest w chwili obecnej zalecane. Informacje dotyczące kości bez przerzutów nowotworowych u kobiet z rakiem piersi 10. Jak waŝne jest spoŝycie wapnia u kobiet z rakiem piersi? Kobiety, które przebyły raka piersi mają takie same wymagania Ŝywieniowe dotyczące spoŝycia wapnia i witaminy D, potrzebnych dla utrzymania zdrowych kości, jak kobiety bez choroby nowotworowej. Obecnie zalecane dzienne spoŝycie wapnia dla kobiet po 50 roku Ŝycia to mg. Warto zauwaŝyć, Ŝe cztery szklanki mleka zwierają około 1200 mg wapnia. Kobiety, które nie spoŝywają wielu produktów mlecznych, mogą przyjmować suplementację wapnia w formie tabletek. Standardowa tabletka multiwitaminy zwykle zawiera 400 jednostek witaminy D, co stanowi zalecaną dzienną dawkę. 11. Czy kobieta, która przebyła raka piersi i jest zagroŝona osteoporozą moŝe przyjmować hormony takie jak estrogen? Stosowanie estrogenowej hormonalnej terapii zastępczej u kobiet, które przebyły raka piersi pozostaje kontrowersyjne. NaleŜy unikać podawania tym pacjentkom estrogenów. Takie postępowanie moŝe spowodować jednak wzrost ryzyka wystąpienia osteoporozy u kobiet z wykrytym rakiem piersi w okresie przedmenopauzalnym. Tamoksyfen (Nolvadex), lek często stosowany w leczeniu raka piersi, równieŝ moŝe pomóc w zapobieganiu utracie kości u kobiet w wieku pomenopauzalnym, ale nie u tych w okresie przedmenopauzalnym. Alendronian (Fosamax), ryzedronian (Actonel), inne bisfosfoniany oraz kalcytonina łososiowa, leki stosowane w leczeniu osteoporozy u kobiet, mogą być bezpiecznie włączane do leczenia u kobiet z rakiem piersi w przeszłości. Kobiety, które były leczone z powodu tej choroby nowotworowej, powinny mieć wykonane badanie gęstości tkanki kostnej, Ŝeby ocenić, czy wymagają one dalszego leczenia wzmacniającego kości, poza odpowiednim spoŝyciem wapnia i witaminy D. W Polsce Alendronian (Fosamax), ryzedronian (Actonel), kalcytonina łososiowa zostały zarejestrowane do leczenia osteoporozy. Tamoksyfen nie jest zarejestrowany do leczenia osteoporozy. 12. Jaki efekt wywierają na kość inhibitory aromatazy? Inhibitory aromatazy są nowszymi lekami stosowanymi w leczeniu pacjentek z rakiem piersi. Zmniejszają one stęŝenie estrogenów we krwi do bardzo niskiego poziomu. U kobiet w okresie
6 pomenopauzalnym, moŝe to powodować większą utratę tkanki kostnej, niŝ miało to miejsce przed podaniem leku. Decyzji o zastosowaniu leczenia inhibitorem aroamtazy powinno towarzyszyć wykonanie badania gęstości tkanki kostnej w celu określenia, czy potrzebne będzie podanie bisfosfonianów do ochrony kośćca przed złamaniami. 13. Czy ćwiczenia fizyczne są pomocne i bezpieczne dla kobiet z rakiem piersi? Odpowiednie ćwiczenia są wskazane dla wszystkich kobiet i powinny być prowadzone zgodnie z zaleceniem lekarza, tak, aby stanowiły właściwie dobrany program odpowiadający indywidualnym potrzebom kaŝdej pacjentki. U kobiet z chorobą nowotworową z przerzutami do kości, niektóre rodzaje ćwiczeń wymagające udziału kości przenoszących cięŝar ciała, mogą powodować ból i niewspółmierne obciąŝenie dla osłabionych kości. Odpowiednio dobrane ćwiczenia powinny być stosowane tylko po zbadaniu i leczeniu kości przenoszących cięŝar ciała. Kto powinien leczyć pacjentki z rakiem piersi i przerzutami nowotworowymi do kości? 14. Którzy lekarze oraz inni pracownicy medyczni zajmują się pacjentkami z rakiem piersi i przerzutami do kości? Jedna lub wiele grup pracowników opieki zdrowotnej moŝe być zaangaŝowanych w leczenie pacjentek z tą chorobą. Zwykle onkolog (internista wyspecjalizowany w leczeniu raka) wraz z chirurgiem planują początkowe leczenie, często we współpracy z onkologiem - radioterapeutą, specjalistą radioterapii. Ortopedzi odgrywają rolę w procesie leczniczym wtedy, gdy istnieje ryzyko złamania lub, gdy ono juŝ nastąpiło. Z kolei neurolodzy oraz neurochirurdzy stanowią część całego zespołu leczącego w sytuacji, gdy nowotwór zajmujący kręgi kręgosłupa powoduje ucisk na nerwy. Inni lekarze, specjaliści rehabilitacji mogą pomóc zalecając fizykoterapię. Kiedy problemem staje się hiperkalcemia lub inne zaburzenia metaboliczne, konieczna moŝe być pomoc endokrynologa. Rutynowa kontrola dentystyczna (stomatolog) w równej mierze jak inne pozostałe działania podstawowej opieki medycznej, są waŝną składową całości opieki sprawowanej nad pacjentkami z tą chorobą. Pielęgniarki pracujące na oddziałach onkologicznych i ortopedycznych oraz fizykoterapeuci pomagają pacjentkom w przyjmowaniu leków oraz rehabilitacji, potrzebnej do powrotu do normalnej, codziennej sprawności. śeby móc poradzić sobie z emocjonalnymi i społecznymi skutkami choroby nowotworowej z przerzutami do kości, pacjentki mogą potrzebować konsultacji psychologa, psychiatry czy pracownika opieki społecznej. W wielu przypadkach pomocna moŝe okazać się psychoterapia i/lub zastosowanie leków antydepresyjnych.
7 Słowniczek Adjuwantowa terapia Biopsja Bisfosfoniany Chemioterapia CT, MRI, PET Guz Hormonalna terapia Kortyzon, prednizon Osteoporoza Przerzuty Radioterapia Scyntygrafia kości Terapia hormonalna lub chemioterapia stosowana od momentu postawienia rozpoznania, w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu raka piersi. Terapia neoadjuwantowa to hormono- lub chemioterapia stosowana w celu zmniejszenia rozmiarów guza i zmniejszenia ryzyka nawrotu choroby. Terapia neoadjuwantowa jest włączana przed zabiegiem chirurgicznym, natomiast adjuwantowa juŝ po leczeniu operacyjnym. Pobranie próbki tkanki do badania pod mikroskopem, pod kątem obecności komórek nowotworowych. Leki stosowane w zapobieganiu złamaniom kości. Leki, które mają za zadanie zabijać komórki nowotworowe. Specjalistyczne radiologiczne badania, które pozwalają na dokładny obraz zarówno kości jak i otaczających je mięśni i innych tkanek. Nieprawidłowa masa tkankowa. Guzy mogą być łagodne (nierakowe) lub złośliwe (rakowe). Hormony, które zmieniają środowisko komórek nowotworowych hamując ich wzrost. Hormony sterydowe czasami uŝywane w leczeniu raka piersi. Uogólniona utrata i ścieńczenie kości, która powoduje zwiększone ryzyko złamań, szczególnie w obrębie kręgosłupa, nadgarstka i biodra. Rozsiane skupiska komórek nowotworowych w róŝnych częściach organizmu. Komórki przerzutowe są takie same, jak te z pierwotnego guza. Przerzuty osteolityczne: ogniska ścieńczałej kości, które pojawiają się, gdy komórki rakowe rozsiewają się i rosną w kościach. Przerzuty osteoblastyczne: ognisko grubszej niŝ normalna kości, które moŝe powstać samodzielnie lub po wyleczeniu ogniska osteolitycznego. Leczenie z wykorzystaniem promieniowania rentgenowskiego dla zabicia komórek rakowych. Badanie izotopowe, które pozwala ocenić cały szkielet pod kątem obecności przerzutów.
Problemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne
Problemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne dr n.med. Piotr Wojciechowski Szpiczak Mnogi Szpiczak Mnogi (MM) jest najczęstszą przyczyną pierwotnych nowotworów kości u dorosłych.
Bardziej szczegółowoRak prostaty i przerzuty nowotworowe do kości Prostate cancer and bone metastases
Rak prostaty i przerzuty nowotworowe do kości Prostate cancer and bone metastases Pytania i odpowiedzi Materiał przygotowali na podstawie informacji z The Paget Foundation: Lek. med. Dorota Bartuszek Katedra
Bardziej szczegółowoChoroba Pageta Paget disease
Choroba Pageta Paget disease Pytania i odpowiedzi Materiał przygotowała na podstawie informacji z The Paget Foundation: Lek. med. Magdalena Dylewska Katedra i Klinika Nefrologii, Dializoterapii i Chorób
Bardziej szczegółowoBADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE
BADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE SZPICZAKA MNOGIEGO Bartosz Białczyk Ośrodek Diagnostyki, Terapii i Telemedycyny KSS im. Jana Pawła II Szpiczak mnogi multiple
Bardziej szczegółowoRak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu?
Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu? Wiele czynników na które mamy bezpośredni wpływ, zwiększa ryzyko zachorowania
Bardziej szczegółowoRozsiany rak piersi z przerzutami rady dla pacjentek i ich rodzin
Rozsiany rak piersi z przerzutami rady dla pacjentek i ich rodzin Rozsiany rak piersi oznacza, że komórki rakowe z pierwotnego guza rozprzestrzeniły się na inne części ciała. Te komórki rakowe tworzą nowe
Bardziej szczegółowoDlaczego Pomoc na Raka w ofercie AXA?
1 Dlaczego Pomoc na Raka w ofercie AXA? Dlaczego Pomoc na Raka w ofercie AXA? 1 2 Z perspektywy klienta i rynku Nowotwory są obecnie uznawane za chorobę cywilizacyjną: z roku na rok wzrasta liczba zachorowań.
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy
Bardziej szczegółowoNowe wytyczne w diagnostyce i leczeniu raka piersi w oparciu o doniesienia ESMO z 2007 roku
Nowe wytyczne w diagnostyce i leczeniu raka piersi w oparciu o doniesienia ESMO z 2007 roku Tegoroczna konferencja ESMO zaowocowała nowo przedstawionymi wytycznymi, dotyczącymi zarówno diagnostyki, jak
Bardziej szczegółowoVII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń
VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń 1. Scyntygrafia i radioizotopowe badanie czynnościowe tarczycy 1) gamma kamera planarna lub scyntygraf;
Bardziej szczegółowoOgólne podsumowanie oceny naukowej produktu leczniczego Femara i nazwy produktów związanych (patrz Aneks I)
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy do zmiany charakterystyki produktu leczniczego, oznakowania opakowań i ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków 7 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie
Bardziej szczegółowoDysplazja włóknista Fibrous dysplasia
Dysplazja włóknista Fibrous dysplasia Pytania i odpowiedzi Materiał przygotowała na podstawie informacji z The Paget Foundation: Lek. med. Anna Kohmann-Golc Katedra i Klinika Nefrologii, Dializoterapii
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19
Przedmowa Barbara Czerska.................................. 11 Autorzy.................................................... 17 Wykaz skrótów.............................................. 19 Rozdział I.
Bardziej szczegółowo30. DWULETNIA OBSERWACJI WYNIKÓW PROFILAKTYKI I LECZENIA OSTEOPOROZY. PROGRAM POMOST
30. DWULETNIA OBSERWACJI WYNIKÓW PROFILAKTYKI I LECZENIA OSTEOPOROZY. PROGRAM POMOST Przedlacki J, Księżopolska-Orłowska K, Grodzki A, Sikorska-Siudek K, Bartuszek T, Bartuszek D, Świrski A, Musiał J,
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoRak piersi - zagrożenie cywilizacyjne
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy
Bardziej szczegółowoNowotwór złośliwy piersi
www.oncoindex.org SUBSTANCJE CZYNNE W LECZENIU: Nowotwór złośliwy piersi Lapatinib Refundacja z ograniczeniami Lapatinib jest wskazany do leczenia dorosłych pacjentów z rakiem piersi, u których nowotwór
Bardziej szczegółowoSpotkanie z fizjoterapeutką - Badanie piersi
1 / 5 Rozpoczęliśmy kolejny cykl spotkań. Tym razem artykuły dla Państwa przygotowywać będzie Paulina Frajtag, która jest fizjoterapeutą. Pracuje w Stowarzyszeniu Pniewskich Amazonek "Razem Raźniej". Doświadczenia
Bardziej szczegółowoUrologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa
Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Nefrektomia Nefrektomia jest metodą umożliwiającą całkowite wyleczenie
Bardziej szczegółowoLECZENIE RAKA PIERSI (ICD-10 C 50)
Załącznik B.9. LECZENIE RAKA PIERSI (ICD-10 C 50) ŚWIADCZENIOBIORCY ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PROGRAMU 1. Leczenie
Bardziej szczegółowoDiagnoza. Zdiagnozowano raka piersi - i co dalej? Dr med. A.H. Wasylewski
Diagnoza Zdiagnozowano raka piersi - i co dalej? Dr med. A.H. Wasylewski Zdiagnozowanie raka piersi początkowo budzi u większości kobiet przerażenie. Dlaczego ja? Co mam teraz zrobić i jakie czekają mnie
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2010 Leczenie raka nerki Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 8/2010/DGL Prezesa NFZ z dnia 20 stycznia 2010 roku
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 8/2010/DGL Prezesa NFZ z dnia 20 stycznia 2010 roku Nazwa programu: LECZENIE RAKA NERKI ICD-10 C 64 Dziedzina medycyny: Nowotwór złośliwy nerki za wyjątkiem miedniczki
Bardziej szczegółowoLeczenie systemowe raka piersi
Leczenie systemowe raka piersi Marcin Napierała specjalista onkologii klinicznej Oddział Onkologii Ogólnej SP ZOZ Szpital Wojewódzki Zielona Góra Leczenie systemowe raka piersi Leczenie systemowe raka
Bardziej szczegółowoRadioterapia radykalna i paliatywna w szpiczaku plazmocytowym. Dr n. med. Katarzyna Pudełek
Radioterapia radykalna i paliatywna w szpiczaku plazmocytowym Dr n. med. Katarzyna Pudełek Rola radioterapii w szpiczaku plazmocytowym Radykalna radioterapia szpiczaka odosobnionego kostnego i pozakostnego
Bardziej szczegółowoRak stercza oporny na kastrację. leczenie ukierunkowane na przerzuty do kości
Rak stercza oporny na kastrację leczenie ukierunkowane na przerzuty do kości Nowotwór Częstość przerzutów do kości Rak piersi 65 75% Rak stercza 65 75% Niedrobnokomórkowy rak płuca 30 40% Coleman RE. Cancer
Bardziej szczegółowoLECZENIE NIEDROBNOKOMÓRKOWEGO RAKA PŁUCA (ICD-10 C 34)
Załącznik B.6. LECZENIE NIEDROBNOKOMÓRKOWEGO RAKA PŁUCA (ICD-10 C 34) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH
Bardziej szczegółowoSzpiczak mnogi możliwości leczenia chirurgicznego
Szpiczak mnogi możliwości leczenia chirurgicznego Adam Pala Oddział Schorzeń i Urazów Kręgosłupa Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej Piekary Śląskie MOŻLIWOŚCI TERAPEUTYCZNE W SZPICZAKU MNOGIM - radioterapia,
Bardziej szczegółowoKręgozmyk, choroba Bechterowa, reumatyzm stawów, osteoporoza
Kręgozmyk, choroba Bechterowa, reumatyzm stawów, osteoporoza Kręgozmyk (spondylolisteza) - jest to zsunięcie się kręgu do przodu (w kierunku brzucha) w stosunku do kręgu położonego poniżej. Dotyczy to
Bardziej szczegółowoWarto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć
Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć Kilka ważnych porad dla kobiet chorych na raka piersi Konsultacja merytoryczna: dr hab. n. med. Lubomir Bodnar Warto wiedzieć więcej o swojej
Bardziej szczegółowoAneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając sprawozdanie oceniające PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie (PSUR) dotyczących
Bardziej szczegółowoLECZENIE NIEDROBNOKOMÓRKOWEGO RAKA PŁUCA (ICD-10 C-34)
Załącznik B.6. LECZENIE NIEDROBNOKOMÓRKOWEGO RAKA PŁUCA (ICD-10 C-34) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH
Bardziej szczegółowoPRZESIEWOWEGO BADANIA MAMMOGRAFICZNEGO
Informacje dot. PRZESIEWOWEGO BADANIA MAMMOGRAFICZNEGO Program wczesnego wykrywania raka piersi dla kobiet pomiędzy 50 a 69 1 DLACZEGO PROPUNUJE MI SIĘ MAMMOGRAFIĘ? Jeśli jest Pani pomiędzy 50 a 69 rokiem
Bardziej szczegółowoZadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane przez ministra zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych.
EDUKACYJNO-INFORMACYJNY PROGRAM PROFILAKTYKI NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH SKÓRY SKÓRA POD LUPĄ MATERIAŁ EDUKACYJNY DLA NAUCZYCIELI SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH 2014 Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
Bardziej szczegółowoZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoNowotwory złośliwe piersi - ryzyko zachorowania, zaawansowanie, przeŝycia pięcioletnie. Dolny Śląsk, Dolnośląskie Centrum Onkologii.
Nowotwory złośliwe piersi - ryzyko zachorowania, zaawansowanie, przeŝycia pięcioletnie. Dolny Śląsk, Dolnośląskie Centrum Onkologii. Przygotowali: Komitet ds. Epidemiologii Beata Hawro, Maria Wolny-Łątka,
Bardziej szczegółowoOpis programu Leczenie radioizotopowe
Opis programu Leczenie radioizotopowe I. Leczenie radioizotopowe z zastosowaniem 131-I Leczenie dotyczy schorzeń tarczycy (choroby Graves-Basedowa, wola guzowatego, guzów autonomicznych). Polega ono na
Bardziej szczegółowoBADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE
BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Marian Reinfuss CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE OCENA WARTOŚCI CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE PROWADZENIA BADAŃ KONTROLNYCH 1. długość przeŝycia
Bardziej szczegółowoRadioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia
Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego może być stosowana łącznie z leczeniem operacyjnym chemioterapią. Na podstawie literatury anglojęzycznej
Bardziej szczegółowoZespół S u d e cka /
ANDRZEJ ZYLUK Zespół S u d e cka / algodystrofia / CRPS DIAGNOSTYKA I LECZENIE prof. dr hab. n. med. A N D R Z E J Z Y L U K Zespół Sudecka / a lg o d y s tro fia / CRPS DIAGNOSTYKA I LECZENIE & PZWL Spis
Bardziej szczegółowoProgram edukacyjno-profilaktyczny wczesnego wykrywania raka piersi ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w wieku 40 lat.
Program Nr 2: Program edukacyjno-profilaktyczny wczesnego wykrywania raka piersi. Program edukacyjno-profilaktyczny wczesnego wykrywania raka piersi ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w wieku 40 lat.
Bardziej szczegółowoSzpiczak plazmocytowy. Grzegorz Helbig Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Szpiczak plazmocytowy Grzegorz Helbig Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach MM - epidemiologia 90% przypadków rozpoznaje się powyżej 50 r.ż., Mediana wieku
Bardziej szczegółowoRak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;
Bardziej szczegółowoBadania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Cel wykonywania badań przesiewowych Jak powinna postępować każda kobieta? U jakich
Bardziej szczegółowoNajważniejszym czynnikiem w istotny sposób wpływającym na wyniki leczenia jest wykrycie nowotworu w jak najwcześniejszym stadium rozwoju.
Warunki finansowania programu profilaktyki raka piersi I. Część A. 1. Opis problemu zdrowotnego. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Stanowi około 23% wszystkich zachorowań
Bardziej szczegółowoBadanie piersi metodą rezonansu magnetycznego
Badanie piersi metodą rezonansu magnetycznego MR Polska Badanie MR piersi, czyli mammografia metodą rezonansu magnetycznego Jest to jedna z podstawowych metod obrazowych stosowanych w diagnostyce gruczołu
Bardziej szczegółowoNowotwory kobiece narządu płciowego: diagnostyka i terapia
Nowotwory kobiece narządu płciowego: diagnostyka i terapia Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe narzadu płciowego u kobiet w Polsce w latach 1987, 1996, 3 i szacunkowe na 1 r. 1987 1996 3 1 Zachorowania
Bardziej szczegółowo10 wskazówek dla chorych na nowotwory piersi
NOWOTWORY PIERSI Roz poznanie choroby nowotworowej wiąże się z dużym obciążeniem psychofizycznym. Obecność kogoś bliskiego, rodziny, pielęgniarki i innych chorych pomoże Ci poradzić sobie w tych trudnych
Bardziej szczegółowoNOWOTWORY SKÓRY. W USA około 20% populacji zachoruje nowotwory skóry.
NOWOTWORY SKÓRY Nowotwory skóry są zmianami zlokalizowanymi na całej powierzchni ciała najczęściej w miejscach, w których nastąpiło uszkodzenie skóry. Najważniejszym czynnikiem etiologicznym jest promieniowanie
Bardziej szczegółowoOdrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet
Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet Barbara Radecka Opolskie Centrum Onkologii Amadeo Modigliani (1884-1920) 1 Młode chore Kto to taki??? Daniel Gerhartz (1965-) 2 3 Grupy wiekowe
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 130/2013 z dnia 22 lipca 2013 w sprawie oceny leku Afinitor (ewerolimus), tabletki, 5 mg, 30 tabl., kod EAN 5909990711567
Bardziej szczegółowo10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby JAKIE SĄ PRZYCZYNY?
10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby nowotworowej wiąże się z dużym obciążeniem fizycznym i psychicznym.obecność kogoś bliskiego, pielęgniarki i innych
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka piersi
Program profilaktyki raka piersi 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA PIERSI, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Rak piersi jest najczęściej występującym
Bardziej szczegółowoInstrukcja wypełniania karty zgłoszenia nowotworu złośliwego MZ/N-1a
Instrukcja wypełniania karty zgłoszenia nowotworu złośliwego MZ/N-1a UWAGI OGÓLNE 1. Karty Zgłoszenia Nowotworów Złośliwych (KZNZ) powinny być wypełniane przez wszystkie placówki słuŝby zdrowia (MZiOS,
Bardziej szczegółowoOsteoporoza. (skrypt z najważniejszymi informacjami dla studentów nieobecnych na wykładzie)
1 Osteoporoza (skrypt z najważniejszymi informacjami dla studentów nieobecnych na wykładzie) 1. Osteoporoza jest chorobą metaboliczną kości, charakteryzująca się zmniejszoną mineralną gęstością kości,
Bardziej szczegółowoCichy zabójca nie czeka w kolejce
Rak piersi to najczęstszy nowotwór u kobiet. Nawet jeśli wykryto go we wczesnym stadium, może bardzo szybko rozwinąć się do postaci zaawansowanej. Aż 30% pacjentek zgłasza się do lekarza zbyt późno. Przewodnik
Bardziej szczegółowoProgram dotyczy wyłącznie kontynuacji leczenia pacjentów włączonych do programu do dnia 30.03.2008.
załącznik nr 7 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Program dotyczy wyłącznie kontynuacji leczenia pacjentów włączonych do programu do dnia 30.03.2008. 1. Nazwa programu:
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2009 Leczenie raka piersi Załącznik nr 6 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku
Załącznik nr 6 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE RAKA PIERSI ICD-10 C 50 nowotwór złośliwy sutka Dziedzina medycyny: onkologia kliniczna I. Cel
Bardziej szczegółowoDZIEŃ. 50-69 lat. 20-49 lat EUROPEJSKI. Walki z Rakiem Piersi
Europejski Dzień (Breast Health Day) to ustanowione 15 października święto, którego istotą jest przypominanie i uświadamianie o tym jak zapobiegać występowaniu nowotworów piersi oraz o olbrzymim znaczeniu
Bardziej szczegółowoCo to jest rak? Poradnik dla pacjentów i ich rodzin What is cancer? A guide for patients and families
Co to jest rak? Poradnik dla pacjentów i ich rodzin What is cancer? A guide for patients and families Co to jest rak? Rak moŝe pojawić się w kaŝdej części ciała. Choroba zaczyna się w momencie, kiedy komórki
Bardziej szczegółowoPakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej
Pakiet onkologiczny w podstawowej opiece zdrowotnej Agnieszka Jankowska-Zduńczyk Specjalista medycyny rodzinnej Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej Profilaktyka chorób nowotworowych Pakiet
Bardziej szczegółowoSłużba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000. Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk
Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000 Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk Korzystny wpływ skryningu na zmniejszenie umieralności z powodu raka
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 7 czerwca 2019 r. Poz Rozporządzenie. z dnia 23 maja 2019 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 7 czerwca 2019 r. Poz. 1060 Rozporządzenie Ministra Zdrowia 1) z dnia 23 maja 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych
Bardziej szczegółowoWARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA
WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA..,WWW.MONEY.PL ( 00:00:00) www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/pap/artykul/warszawscy;lekarze;zastosowali;nowa;metode;leczenia;raka;j
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU UMOWY Część L - Opis świadczenia POZYTONOWA TOMOGRAFIA EMISYJNA (PET)
Załącznik nr 4 do zarządzenia Nr 88/2013/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 18 grudnia 2013 r. OPIS PRZEDMIOTU UMOWY Część L - Opis świadczenia POZYTONOWA TOMOGRAFIA EMISYJNA (PET) 1. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Miacalcic, 50 j.m./ml, roztwór do wstrzykiwań Miacalcic, 100 j.m./ml, roztwór do wstrzykiwań Calcitoninum salmonis Należy zapoznać się z treścią
Bardziej szczegółowoBREAST CANCER UNIT W ZACHODNIOPOMORSKIM
ZACHODNIOPOMORSKIE CENTRUM ONKOLOGII BREAST CANCER UNIT W ZACHODNIOPOMORSKIM CENTRUM ONKOLOGII Małgorzata Talerczyk 17.01.2014 WSKAŹNIKI DZIAŁALNOŚCI 2013 r. Liczba hospitalizowanych pacjentów: 11 194
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKI DOTYCZĄCE RAKA JAJNIKA
bioprognos OncoOVARIAN Dx Nieinwazyjne badanie krwi umożliwiające zasugerowanie diagnozy u pacjentek z podejrzeniem nowotworu złośliwego jajnika oraz ograniczenie liczby nieadekwatnych badań diagnostycznych,
Bardziej szczegółowoRAKOOPORNI. Program profilaktyki raka piersi. Bezpłatne badania mammograficzne
RAKOOPORNI Program profilaktyki raka piersi Bezpłatne badania mammograficzne Jesteś w wieku od 40 do 49 lat lub po 70 roku życia? W ciągu ostatniego roku nie miałaś wykonanej mammografii? Skorzystaj z
Bardziej szczegółowoRak prostaty męska sprawa. Dr med. Piotr Machoy
Rak prostaty męska sprawa Dr med. Piotr Machoy Wstęp Rocznie w Europie ok. 10% zgonów u mężczyzn z powodu chorób nowotworowych spowodowanych jest przez raka prostaty Rak prostaty (RS) jest jednym z trzech
Bardziej szczegółowoPomoc na każdym etapie choroby
1 POMOC NA RAKA Pomoc na każdym etapie choroby AXA zapewnia pomoc na każdym etapie choroby nowotworowej (nowotwory złośliwe, niezłośliwe guzy mózgu, nowotwory niezłośliwe). Infolinia medyczna assistance
Bardziej szczegółowoLECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 511 Poz. 42 Załącznik B.4. LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie zaawansowanego
Bardziej szczegółowoLECZENIE STAWÓW KOLANOWYCH IZOTOPEM ITRU 90 Y
LECZENIE STAWÓW KOLANOWYCH IZOTOPEM ITRU 90 Y Informacja dla pacjenta Leczenie izotopowe stawów kolanowych nazywane inaczej synowektomią izotopową to stosowana na świecie od ponad 50 lat uznana i bezpieczna
Bardziej szczegółowoActocalcio D3 35 mg mg/880 IU. Acrelcombi 35 mg mg/880 IU. Fortipan Combi D 35 mg mg/880 IU
ANEKS I WYKAZ NAZW, POSTAĆ(CI) FARMACEUTYCZNA(YCH), MOC(Y), PRODUKTÓW LECZNICZYCH, DROGA(DRÓG) PODANIA, WNIOSKODAWCA(Y), PODMIOT(Y) ODPOWIEDZIALNY(E) POSIADAJĄCY(E) POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Bardziej szczegółowoOsteoporoza. Opracowanie: dr n. med. Bogdan Bakalarek www.ortopeda.biz.pl Strona: 1 /5
Osteoporoza Osteoporoza jest chorobą cywilizacyjną. Zagraża ona co dziesiątej osobie. Polega na nadmiernej utracie masy kostnej połączonej z osłabieniem wytrzymałości kości. Kości stają się kruche i łatwo
Bardziej szczegółowoPopulacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi - co koniecznie musisz o nim wiedzieç?
Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi - co koniecznie musisz o nim wiedzieç? 2 Komu potrzebne jest badanie przesiewowe piersi? Rak piersi to problem wszystkich Polek! Każdego dnia rak ten
Bardziej szczegółowotyp 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe
Guz neuroendokrynny żołądka typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe Mariusz I.Furmanek CSK MSWiA i CMKP Warszawa Ocena wyjściowa, metody strukturalne WHO 2 (rak wysoko zróżnicowany); Endoskopia i/lub EUS;
Bardziej szczegółowoSpodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość
Rola witaminy K2 w prewencji utraty masy kostnej i ryzyka złamań i w zaburzeniach mikroarchitektury Ewa Sewerynek, Michał Stuss Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoEfektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder
Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder Marzena Wełnicka-Jaśkiewicz Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Efektywna kontrola ścisła obserwacja po leczeniu
Bardziej szczegółowoRysunek. Układ limfatyczny.
Poniższa informacja dotyczy rodzaju chłoniaka nieziarniczego, zwanego chłoniakiem anaplastycznym z dużych komórek. Chłoniak nieziarniczy Chłoniak nieziarniczy jest nowotworem układu chłonnego, który jest
Bardziej szczegółowowww.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja
www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja Rak piersi Najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce 2004 r. ponad12 000 nowych zachorowań na raka piersi
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHORYCH NA RAKA PIERSI ZE WSPÓŁISTNIEJĄCĄ CIĄŻĄ
LECZENIE CHORYCH NA RAKA PIERSI ZE WSPÓŁISTNIEJĄCĄ CIĄŻĄ Jerzy Giermek Klinika Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej Centrum Onkologii-Instytut Kierownik Kliniki: Doc. dr hab. med. Tadeusz Pieńkowski
Bardziej szczegółowoRecommendations for rehabilitation of patients with osteoporosis
Recommendations for rehabilitation of patients with osteoporosis Zalecenia rehabilitacyjne dla pacjentów z osteoporozą Wojciech Roczniak, Magdalena Babuśka-Roczniak, Anna Roczniak, Łukasz Rodak, Piotr
Bardziej szczegółowoLECZENIE RAKA PIERSI (ICD-10 C 50)
Załącznik B.9. LECZENIE RAKA PIERSI (ICD-10 C 50) ŚWIADCZENIOBIORCY ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PROGRAMU 1. Leczenie
Bardziej szczegółowoCzęść A Programy lekowe
Wymagania wobec świadczeniodawców udzielających z zakresu programów zdrowotnych (lekowych) Część A Programy lekowe 1.1 WARUNKI 1. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU B 1.1.1 wymagania formalne Wpis w rejestrze
Bardziej szczegółowoTomasz Szafrański UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ODDZIAŁ REUMATOLOGII I OSTEOPOROZY SZPITAL IM. J. STRUSIA W POZNANIU
5 Tomasz Szafrański UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ODDZIAŁ REUMATOLOGII I OSTEOPOROZY SZPITAL IM. J. STRUSIA W POZNANIU Historia choroby pacjenta Pacjentka lat 67 Wzrost 156
Bardziej szczegółowoPOMOC NA RAKA. Pomoc na każdym etapie choroby nowotworowej (nowotwory złośliwe, niezłośliwe guzy mózgu, nowotwory niezłośliwe)
Assistance medyczny Szeroka gama usług assistance m.in.: transport medyczny opieka domowa po chemio- lub radioterapii pomoc psychologa rehabilitacja informacja onkologiczna Druga Opinia Medyczna Weryfikacja
Bardziej szczegółowoLECZENIE KOBIET Z ROZSIANYM, HORMONOZALEŻNYM, HER2 UJEMNYM RAKIEM PIERSI. Maria Litwiniuk Warszawa 28 maja 2019
LECZENIE KOBIET Z ROZSIANYM, HORMONOZALEŻNYM, HER2 UJEMNYM RAKIEM PIERSI Maria Litwiniuk Warszawa 28 maja 2019 Konflikt interesów Wykłady sponsorowane dla firm: Teva, AstraZeneca, Pfizer, Roche Sponorowanie
Bardziej szczegółowoZastosowanie badań PET/CT w onkologii
Zastosowanie badań PET/CT w onkologii NOWOTWORY PŁUC W Polsce nowotwory płuca i klatki piersiowej są najczęstszą przyczyną zgonu wśród zgonów na nowotwory. Ich liczba przekracza łączną liczbę zgonów z
Bardziej szczegółowo6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
Bardziej szczegółowoCzy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym?
Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym? Piotr Potemski Klinika Chemioterapii Nowotworów Katedry Onkologii Uniwersytet
Bardziej szczegółowoZałącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 października 2011 r.
Załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 października 2011 r. ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji 1.1 Pierwsza linia leczenia 1.1.1 Leczenie przy wykorzystaniu substancji czynnej pemetreksed:
Bardziej szczegółowoBadanie piersi metodą rezonansu magnetycznego
Badanie piersi metodą rezonansu magnetycznego MR Polska Badanie MR piersi, czyli mammografia metodą rezonansu magnetycznego Jest to jedna z podstawowych metod obrazowych stosowanych w diagnostyce gruczołu
Bardziej szczegółowoZastosowanie radioizotopów w diagnostyce i terapii układu kostno-stawowego
Zastosowanie radioizotopów w diagnostyce i terapii układu kostno-stawowego Marek Chojnowski II Letnia Szkoła Energetyki i Chemii Jądrowej Zastosowanie radioizotopów w diagnostyce i terapii układu kostnostawowego
Bardziej szczegółowoMam Haka na Raka. Chłoniak
Mam Haka na Raka Chłoniak Nowotwór Pojęciem nowotwór określa się niekontrolowany rozrost nieprawidłowych komórek w organizmie człowieka. Nieprawidłowość komórek oznacza, że różnią się one od komórek otaczających
Bardziej szczegółowoAutor: Prof. dr hab. med. Wanda Horst-Sikorska Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Rodzinnej Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w
Autor: Prof. dr hab. med. Wanda Horst-Sikorska Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Rodzinnej Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Członek Zarządu PTMR i Rady Naukowej PFO Spis treści
Bardziej szczegółowo