Legge sugli appalti pubblici e leggi correlate Prawo zamówieƒ publicznych i inne ustawy

Transkrypt

1 Testo bilingue Tekst dwuj zyczny Legge sugli appalti pubblici e leggi correlate Prawo zamówieƒ publicznych i inne ustawy T umaczenie Joanna Lesiewska Konsultacja j zykowa Andrea Corbelli Giulio Pinetti

2

3 Legge sugli appalti pubblici e leggi correlate Prawo zamówieƒ publicznych i inne ustawy

4 T umaczenie / Traduzione Joanna Lesiewska Konsultacja j zykowa / Consultazione linguistica Andrea Corbelli Giulio Pinetti

5 Testo bilingue Tekst dwuj zyczny Legge sugli appalti pubblici e leggi correlate Prawo zamówieƒ publicznych i inne ustawy WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2011

6 Prawo zamówień publicznych Legge sugli appalti pubblici Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym Legge sul partenariato pubblico privato Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi Legge sulla concessione di lavori edili e /o servizi Stan prawny: / Testo di legge aggiornato al 2011 Ochrona praw autorskich: tłumaczenia tekstów ustawowych, jak również ich opracowania w ujednoliconej wersji, są chronione krajowym i międzynarodowym prawem autorskim. Ochrona ta dotyczy również pochodzących od Wydawnictwa tytułów artykułów oraz opracowania redakcyjnego. La tutela dei diritti d autore: la traduzione dei testi di legge come la loro elaborazione nella forma dei testi unici, sono tutelati dalle disposizioni della legge sui diritti d autore,nazionali e internazionali. Tale tutela riguarda anche articoli ed elaborazioni di redazione effettuali dalla Casa Editrice. Wydawca: Anna Wieczorek Redakcja i korekta: Barbara Turchi Projekt okładki: Maryna Wiśniewska Projekt layoutu: Jacek Bociąg Wydawnictwo C.H. Beck 2011 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: DMQuadro Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN: ISBN ebook:

7 Spis treści / Indice Wprowadzenie... Introduzione... VI VII Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r Legge del 29 gennaio 2004 sugli appalti pubblici... 3 Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym z dnia 19 grudnia 2008 r Legge del 19 dicembre 2008 sul partenariato pubblico privato Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi z dnia 9 stycznia 2009 r Legge del 19 gennaio 2009 sulla concessione dei lavori edili o servizi V

8 Wprowadzenie Polska ustawa prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. (Dz.U. z 2004 r. nr 19, poz. 177 ze zm.) weszła w życie w dniu 2 marca 2004 r. Niniejsze tłumaczenie uwzględnia ostatnie zmiany wprowadzone przez ustawę z dnia 2 grudnia 2009 r. (Dz.U. z 2009 r. nr 223, poz. 1778), która weszła w życie w dniu 29 stycznia 2010 r., jak również wprowadzone przez ustawę z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz.U. z 2009 r. nr 206, poz. 1591), która weszła w życie w dniu 22 grudnia 2009 r. gruntownie zmieniające system zamówień publicznych w Polsce poprzez dostosowanie ustawodawstwa krajowego do prawa wspólnotowego. Przykładowo należy wymienić zmiany wprowadzone w zakresie środków ochrony prawnej, poprzez zniesienie instytucji protestu składanego bezpośrednio zamawiającemu oraz przezeń rozpoznawanego, przy jednoczesnym utrzymaniu prawa do złożenia odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej, jak również dalszych środków odwoławczych. Ponadto wprowadzona została nowa ogólna definicja postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz nowa definicja usług odpowiadająca prawu wspólnotowemu. Nowelizacja wprowadziła także nowy rodzaj ogłoszenia o zamiarze udzielenia zamówienia publicznego w trybie negocjacji bez ogłoszenia oraz w trybie zamówienia z wolnej ręki. Wprowadzono również klauzulę standstill, przewidzianą w prawie wspólnotowym, wyznaczającą minimalne terminy, których upływ umożliwia zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego z wybranym wykonawcą. Rozwiązanie takie ma na celu zabezpieczenie interesów osób ewentualnie korzystających ze środków ochrony prawnej. Tryby udzielania zamówień publicznych unormowane przedmiotową ustawą stanowią podstawowe narzędzie udzielania zamówień związanych z wykonywaniem projektów finansowanych z udziałem funduszy europejskich, które w latach wynoszą około 87 milionów euro. System zamówień publicznych charakteryzuje się dużą dynamiką, czego dowodzą ostatnie dane Urzędu Zamówień Publicznych, potwierdzające wzrost liczby VI

9 Introduzione La legge polacca sugli appalti del 29 gennaio 2004 (G.U. del 2004, n 19, sez. 177 con le successive modifiche) è entrata in vigore il 2 marzo La presente traduzione comprende le ultime modifiche introdotte dalla legge del 2 dicembre 2009 (G.U. 2009, n 223, sez. 1778), in vigore dal 29 gennaio 2010, e dalla legge del 5 novembre 2009 (G.U. del 2009, n 206, sez. 1591), in vigore dal 22 dicembre 2009, che hanno profondamente innovato il sistema di affidamento degli appalti pubblici in Polonia adeguando la normativa interna a quella comunitaria. A titolo di esempio, le riforme normative citate hanno in primis modificato il sistema dei mezzi di impugnazione. Nello specifico, hanno eliminato la necessità del ricorso preliminare direttamente all ente aggiudicatore, pur mantenendo il diritto di impugnare il provvedimento di affidamento con ricorso d innanzi alla Camera Nazionale d Appello e di esperire gli ulteriori mezzi di impugnazione. È stata inoltre introdotta una nuova definizione di procedura di affidamento generale, ed una nuova definizione di servizi, conformemente alla normativa comunitaria. La novella ha inoltre previsto che, nel caso in cui si voglia procedere all affidamento nelle forme della procedura negoziata senza previa pubblicazione di un bando e della trattativa privata, sia necessario darne pubblica notizia. Infine è stata introdotta la c.d. clausola di standstill già prevista dalla normativa comunitaria, in virtù della quale viene previsto un periodo di tempo nelle more del quale non è possibile concludere il contratto pubblico con gli appaltatori scelti. Tale soluzione mira a tutelare i soggetti interessati consentendogli il tempo necessario per esperire i mezzi di impugnazione avverso la procedura di affidamento. Le procedure di affidamento disciplinate dalla legge polacca in oggetto costituiscono strumento fondamentale per l affidamento dei contratti inerenti le procedure di affidamento disciplinate dalla legge polacca in oggetto che è acconsentito addivenire all affidamento dei contratti inerenti la realizzazione dei progetti finanziati con l uso di fondi europei che, per gli anni , ammontano a circa 87 miliardi di Euro. Il sistema di affidamento degli appalti pubblici è connotato da uno spiccato dinamismo ed è in continua crescita, come attestato dagli ultimi dati dell Ufficio degli Appalti Pubblici, VII

10 Wprowadzenie ogłoszeń o zamówieniach w lipcu 2010 r. o ok. 14 % w stosunku do roku poprzedniego. 1 Przepisy polskiej ustawy odnosząc się do definicji Zamawiającego, odwołują się przede wszystkim do jednostek sektora finansów publicznych, (jak w szczególności organów władzy publicznej, organów administracji rządowej, sądów itd.), innych państwowych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, innych osób prawnych wspieranych finansowo lub kontrolowanych przez w / w jednostki itd. Nowelizacja zawęziła zakres podmiotowy ustawy znosząc obowiązek stosowania ustawy przez podmioty finansujące zamówienie z udziałem środków, których przyznanie było uzależnione od zastosowania procedury przewidzianej w ustawie Prawo Zamówień Publicznych. Definicja wykonawcy obejmuje zarówno osoby fizyczne, jak osoby prawne oraz jednostki nie posiadające osobowości prawnej. Ogłoszenia o zamówieniach są publikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych, a ogłoszenia dotyczące zamówień o wartości przewyższającej kwoty przewidziane w przepisach wspólnotowych, w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Każdy wykonawca może przedłożyć jedną ofertę, która powinna być zgodna z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Kryteria oceny ofert odwołują się do najniższej ceny albo do innych kryteriów (jakość, funkcjonalność, termin wykonania itd.) łącznie z ceną. Kryterium ceny może być zatem jedynym kryterium, jak również kryterium ceny może być brane pod uwagę łącznie z innymi kryteriami wybranymi przez zamawiającego. Odnosząc się do ogłoszeń publikowanych w Biuletynie Zamówień Publicznych należy wskazać, że najczęściej wdrażanymi trybami udzielania zamówień publicznych w Polsce są: przetarg nieograniczony (72,03 % zamówień), zamówienie z wolnej ręki (22,83 %), zapytanie o cenę (4,16 %), negocjacje bez ogłoszenia (0,23 %), oraz wreszcie licytacja elektroniczna (0,22 %) oraz negocjacje z ogłoszeniem (0,08 %). W odniesieniu do ogłoszeń publikowanych w TED (Tenders Electronic Daily) najczęściej stosowanymi trybami udzielania zamówień publicznych są: przetarg nieograniczony (79,01 %), negocjacje bez ogłoszenia (15,86 %), przetarg ograniczony (3,44 %), negocjacje z ogłoszeniem (1,53 %), a także dialog konkurencyjny (016 %). Nie są natomiast publikowane w TED ogłoszenia dotyczące zamówień publicznych udzielanych w trybie zapytania o cenę, licytacji elektronicznej oraz zamówienia z wolnej ręki. 1 Informacje o polskim rynku zamówień publicznych w 2010 r. na podstawie ogło- Informacje o polskim rynku zamówień publicznych w 2010 r. na podstawie ogłoszeń opublikowanych w Biuletynie Zamowień Publicznych, według stanu na dzień 25 lipca 2010 r. VIII

11 Introduzione che evidenziano un aumento del numero dei bandi nel mese di luglio 2010 pari al 14 % rispetto allo stesso periodo dell anno precedente 1. La normativa polacca individua l ambito soggettivo degli appalti pubblici fornendo una precisa definizione di ente aggiudicatore, parola con la quale si intendono innanzitutto enti del settore delle finanze pubbliche (enti pubblici, enti dell amministrazione governativa, tribunali etc.), altri enti organizzativi statali privi di personalità giuridica, altre persone giuridiche finanziate e/o controllate dai suddetti enti etc. La novella aveva ristretto l ambito soggettivo della legge introducendo una deroga all obbligo di applicare la presente legge da parte dei soggetti che finanziavano la realizzazione di un progetto con la partecipazione di fondi la cui assegnazione era condizionata dall applicazione di una delle procedure di affidamento prevista dalla legge sugli appalti pubblici. La definizione di appaltatore ricomprende persone fisiche, persone giuridiche, ed enti organizzativi privi di personalità giuridica. I bandi vengono pubblicati nel Bollettino degli Appalti Pubblici. Per quanto riguarda i bandi con valore eccedente i minimi fissati dalle normative comunitarie, questi devono essere necessariamente pubblicati nella Gazzetta Ufficiale dell Unione Europea. Ogni appaltatore può presentare un unica offerta, la quale deve essere conforme al contenuto del capitolato. I criteri per la valutazione delle offerte possono essere il prezzo ovvero altri parametri (qualità, funzionalità, il termine di realizzazione etc.) sempre e comunque ponderati sul prezzo dell offerta stessa. Il criterio del prezzo può quindi essere l unico criterio utilizzato, oppure può essere considerato unitamente ad altri fattori scelti dall ente aggiudicatore. Con riferimento ai bandi pubblicati nel Bollettino degli Appalti Pubblici, le procedure di affidamento maggiormente applicate in Polonia sono nell ordine: la procedura aperta (72,03 % dei contratti), la trattativa privata (22,83 %), la richiesta di preventivo (4,16 %), la procedura negoziata senza previa pubblicazione di un bando (0,23 %) ed, infine, l asta elettronica (0,22 %) e la procedura negoziata con previa pubblicazione di un bando (0,08 %). Per quanto riguarda i bandi pubblicati nel TED (Tenders Electronic Daily), le procedure più applicate sono nell ordine: la procedura aperta (79,01 %), la procedura negoziata senza previa pubblicazione di un bando (15,86 %), la procedura ristretta (3,44 %), la procedura negoziata con previa pubblicazione di un bando (1,53 %) ed, infine, il dialogo competitivo (0,16 %). I bandi relativi agli appalti affidati mediante procedura di richiesta di preventivo, asta elettronica e trattativa privata 2 non sono pubblicati nel TED. 1 Informazione sul mercato polacco degli appalti pubblici nel 2010 sulla base dei bandi pubblicati nel Bollettino degli Appalti Pubblici, aggiornato al 25 luglio Informazione sul mercato polacco dei contratti pubblici nel 2010 sulla base dei bandi pubblicati nel Bollettino degli Appalti Pubblici, aggiornato al 25 luglio IX

12 Wprowadzenie Mając na uwadze stosowane kryteria wyboru ofert, zdecydowanie przeważa kryterium ceny (90 % postępowań o udzielenie zamówienia publicznego), nad kryterium mieszanym (10 % postępowań). 2 We Włoszech począwszy od 1 lipca 2006 obowiązuje Kodeks Zamówień Publicznych, zatwierdzony rozporządzeniem z dnia 12 kwietnia 2006 r. nr 163 ogłoszonym w załączniku nr 107 / 1 w Dzienniku Ustaw nr 100 z dnia 2 maja 2006 r. Co do trybów udzielenia zamówień publicznych, obydwa ustawodawstwa przewidują możliwość skorzystania niżej wskazanych procedur. Przede wszystkim obydwa systemy prawne przewidują wśród trybów postępowania przetarg nieograniczony (procedura aperta) w którym oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy, oraz przetarg ograniczony (procedura ristretta) w którym w pierwszej kolejności wykonawcy składają wniosek o dopuszczenie do udziału w przetargu, a następnie wyłącznie wykonawcy dopuszczeni do udziału w przetargu mogą składać oferty. Obydwa powyższe tryby udzielania zamówień publicznych mają pierwszeństwo. Inne tryby udzielania zamówień publicznych z których zamawiający może skorzystać, o ile zaistnieją ściśle wymienione w ustawie przesłanki zostaną niżej opisane. Jednym z trybów postępowania są negocjacje z ogłoszeniem (procedura negoziata con previa pubblicazione di un bando), w którym po publicznym ogłoszeniu o zamówieniu, zamawiający zaprasza wykonawców dopuszczonych do udziału w postępowaniu do składania ofert wstępnych niezawierających ceny, prowadzi z nimi negocjacje, a następnie zaprasza ich do składania ofert. Kolejnym trybem są negocjacje bez ogłoszenia (procedura negoziata senza previa pubblicazione di un bando), w którym zamawiający negocjuje warunki umowy w sprawie zamówienia publicznego z wybranymi przez siebie wykonawcami, a następnie zaprasza ich do składania ofert. Natomiast w trybie dialogu konkurencyjnego (dialogo competitivo), po publicznym ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog, a następnie zaprasza ich do składania ofert. W trybie zapytania o cenę (richiesta di preventivo) zamawiający kieruje pytanie o cenę do wybranych przez siebie wykonawców i zaprasza ich do składania ofert. Wreszcie w trybie licytacji elektronicznej (licitazione elettronica) wykonawcy składają za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej, umożliwiającego wprowadzenie niezbędnych danych w trybie bezpośredniego połączenia z tą stroną kolejne oferty, podlegające automatycznej klasyfikacji. 2 Informacje o polskim rynku zamówień publicznych w 2010 r. na podstawie ogło- Informacje o polskim rynku zamówień publicznych w 2010 r. na podstawie ogłoszeń opublikowanych w Biuletynie Zamówień Publicznych, według stanu na dzień 25 lipca 2010 r. X

13 Introduzione Passando invece ai criteri di aggiudicazione, prevale decisamente il riferimento al prezzo dell offerta (90 % delle procedure di aggiudicazione), risultando rara l applicazione di un criterio misto (10 % di procedure). 3 In Italia, dal 1 luglio 2006 é in vigore il Codice dei Contratti Pubblici, approvato con il decreto legislativo del 12 aprile 2006, n. 163 pubblicato sul supplemento ordinario n. 107/1 della G.U. n. 100 del 2 maggio Con riferimento alle modalità di affidamento degli appalti pubblici, sia la normativa italiana che quella polacca prevedono la possibilità di applicazione delle seguenti procedure. Innanzitutto entrambi gli ordinamenti prevedono la possibilità di esperire sia la procedura aperta, nella quale le offerte possono essere presentate da qualsiasi appaltatore, sia la procedura ristretta nella quale, in primo luogo, i potenziali appaltatori devono presentare una richiesta di ammissione alla procedura e solamente gli appaltatori ammessi alla seconda fase della procedura possono presentare le offerte. Entrambe le procedure sopraindicate hanno la precedenza. Altre procedure di affidamento di cui l ente aggiudicatore può servirsi previa sussistenza dei presupposti, verrano esposte nel prosieguo. Una delle procedure esperibili è la procedura negoziata con previa pubblicazione di bando: in base a detta procedura, dopo la pubblicazione del bando, l ente aggiudicatore invita gli appaltatori ammessi alla procedura a presentare le offerte preliminari non contenenti un preventivo definitivo, in un secondo momento vengono instaurate le trattative con i singoli appaltatori i quali vengono invitati a presentare le offerte definitive. Diversa ancora è la procedura negoziata senza previa pubblicazione di un bando ove le trattative in merito all appalto pubblico da affidare si svolgono unicamente con gli appaltatori scelti direttamente dall ente aggiudicatore che, successivamente, invita detti soggetti a presentare le offerte. L affidamento dell appalto pubblico mediante procedura di dialogo competitivo si svolge per contro come segue: dopo la pubblicazione del bando, l ente aggiudicatore avvia un dialogo con gli appaltatori da lui stesso selezionati e, in un secondo momento, li invita a presentare le offerte. Nella procedura di richiesta di preventivo, invece, l ente aggiudicatore formula la richiesta di preventivo agli appaltatori da lui scelti e solo successivamente li invita a presentare le offerte. Infine l ente aggiudicatore può affidare l appalto pubblico sulla base di un asta elettronica in cui gli appaltatori, tramite l inserimento dei dati richiesti sul sito web mediante l uso di moduli prestabiliti, presentano delle offerte che vengono classificate automaticamente. 3 Informazione sul mercato polacco di contratti pubblici nel 2010 sulla base dei ban- Informazione sul mercato polacco di contratti pubblici nel 2010 sulla base dei bandi pubblicati nel Bollettino degli Appalti Pubblici, aggiornato al 25 luglio XI

14 Wprowadzenie W odróżnieniu od włoskiego systemu prawnego, w Polsce zamówienia publiczne mogą być wciąż udzielane w trybie zamówienia z wolnej ręki (trattativa privata), o ile zachodzą przesłanki wyczerpująco wskazane przez polską ustawę. Tryb zamówienia z wolnej ręki stanowi procedurę udzielenia zamówienia publicznego, która była stosowana na gruncie włoskich przepisów, lecz tryb ten został zniesiony. Przedmiotowy tryb, podlegał kolejnym zmianom, które w szczególności dotyczyły przesłanek zastosowania i prowadzenia tejże procedury. Wymogi które odnosiły się do zamówienia z wolnej ręki zakładały istnienie szczególnych, wyjątkowych okoliczności, które wielokrotnie były definiowane i wymienione we włoskim prawie. We Włoszech tryb zamówienia z wolnej ręki, w ciągu kilku lat, był wielokrotnie poddawany zmianom także w odniesieniu do elementów proceduralnych. Przykładowo można wskazać na przepisy art. 9 rozporządzenia nr 406 / 1991, które wprowadziły rozróżnienie między zamówieniem z wolnej ręki z ogłoszeniem, oraz zamówieniem z wolnej ręki bez ogłoszenia. Kres powyższym zmianom normatywnym położyła zmiana a w następstwie której doszło do: wyeliminowania trybu zamówienia z wolnej ręki jako trybu udzielania zamówień publicznych, wprowadzenia do włoskiego systemu prawnego wraz z wejściem w życie Kodeksu Zamówień Publicznych, trybu negocjacji w obydwu formach przewidzianych dyrektywą: z ogłoszeniem albo bez ogłoszenia. Przepisy art. 56 i 57 Kodeksu Zamówień Publicznych dostosowały dotychczas obowiązujące włoskie prawo do wymagań wspólnotowych. W obecnie obowiązującym stanie prawnym we Włoszech, trybem udzielenia zamówienia publicznego najbardziej zbliżonym do zamówienia z wolnej ręki są negocjacje bez ogłoszenia unormowane przepisami art. 57 włoskiego Kodeksu Zamówień Publicznych. Przechodząc do terminologii prawniczej o szczególnym znaczeniu w zakresie przekładu polskich przepisów, w pierwszej kolejności należy odnieść się do podstawowego pojęcia tj. zamówień publicznych (appalti pubblici). Włoski Kodeks Zamówień Publicznych stanowi, iż zamówienia publiczne stanowią umowy o wykonanie usług, dostaw albo wykonanie robót (appalti pubblici) albo umowy o koncesję (contratti di concessione) na wykonanie usług, dostaw lub wykonanie robót, zawierane przez zamawiających. Definicja we włoskim prawie zawiera zatem dwie odrębne kategorie zamówień publicznych tj. kategorię umów o wykonanie usług, dostaw albo wykonanie robót, oraz kategorię umów o koncesje. W dalszej kolejności należy wskazać, iż polski ustawodawca posługuje się jednolitym terminem wykonawca (appaltatore), podczas gdy ustawodawca włoski w definicjach Kodeksu Zamówień Publicznych rozróżnia między oferentem (offerente) podmiotem który złożył ofertę, oraz między XII

15 Introduzione A differenza dell ordinamento italiano, in Polonia gli appalti pubblici possono essere ancora aggiudicati, ove sussistano i presupposti tassativamente indicati dalla legge polacca sugli appalti pubblici, con la procedura di affidamento che prevede che l ente aggiudicatore intraprenda le negoziazioni con un solo appaltatore (c.d. trattativa privata). La trattativa privata è uno strumento di affidamento dell appalto pubblico applicato in passato nel sistema giuridico italiano, che è, però, stato abrogato. Esso, nella sua evoluzione, è stato oggetto di numerosi e profondi cambiamenti che hanno riguardato, in particolar modo, i presupposti di applicazione della procedura in oggetto. Il requisito che da sempre aveva caratterizzato la trattativa privata sugli appalti pubblici imponeva la sussistenza di speciali ed eccezionali circostanze definite ed elencate dalla legge. In Italia la trattativa privata, nel corso degli anni, è stata modificata anche nei suoi aspetti procedurali. Ad esempio con l art. 9 del d.ls. n. 406/1991 è stata introdotta la distinzione tra trattativa privata con previa pubblicazione di un bando di gara e quella senza la necessità di una previa pubblicazione. La tendenza evolutiva si è conclusa con la modifica con la quale si è proceduto con: l eliminazione della trattativa privata come procedura di affidamento dei contratti pubblici; l introduzione nell ordinamento giuridico italiano, con il Codice dei Contratti Pubblici, della procedura negoziata nelle sue due forme previste dalla direttiva comunitaria: con o senza previa pubblicazione di un bando di gara. Gli artt. 56 e 57 del Codice dei Contratti Pubblici uniformano, dunque, la preesistente disciplina nazionale ai dettami comunitari. Allo stato attuale la procedura italiana che più si avvicina a quella della trattativa privata è rappresentata dalla procedura negoziata senza previa pubblicazione di un bando di gara disciplinata dall art. 57 del Codice dei Contratti Pubblici. Facendo riferimento ai termini legali di particolare rilievo nell ambito della traduzione della normativa polacca, in primo luogo occorre mettere in evidenza la nozione fondamentale di appalti pubblici ( zamówienia publiczne ). Il codice italiano dei contratti pubblici, afferma che i contratti pubblici sono i contratti di appalto o di concessione aventi per oggetto l acquisizione di servizi, o di forniture, ovvero l esecuzione di opere o lavori, posti in essere dalle stazioni appaltanti, dagli enti aggiudicatori, dai soggetti aggiudicatori. Quindi detta definizione nel sistema giuridico italiano comprende due distinte categorie di contratti pubblici, cioè quella di appalti pubblici e quella di concessione. In secondo luogo, il legislatore polacco si avvale della nozione omogenea di appaltatore (wykonawca), mentre il legislatore italiano distingue nelle definizioni del codice tra l offerente, inteso come operatore economico che XIII

16 Wprowadzenie kandydatem (candidato) tj. podmiotem który złożyl wniosek o dopuszczenie do udziału w przetargu ograniczonym albo w negocjacjach, albo w dialogu konkurencyjnym. Nadto należy wskazać, iż polski ustawodawca posługuje się zazwyczaj jednolitym terminem zamawiający (ente aggiudicatore), podczas gdy włoski ustawodawca rozróżnia między zamawiającym (ente aggiudicatore), administracją zamawiającą (amministrazione aggiudicatrice), oraz innymi podmiotami zamawiającymi (altri soggetti aggiudicatori) przez ostatnią definicją należy rozumieć prywatne podmioty zobowiązane do stosowania trybów przewidzianych włoskim Kodeksem Zamówień Publicznych, odróżnia się także termin instytucja zamawiająca (stazione appaltante) które jest pojęciem najszerszym ze wszystkich wyżej wskazanych. Innym pojęciem, które może rodzić trudności w przekładzie jest pojęcie wadium, ponieważ polska terminologia prawnicza odróżnia pojęcie wadium związane z ofertą składaną w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, od pojęcia należyte zabezpieczenie umowy składanego przez wybranego wykonawcę po zakończeniu postępowania. Włoski ustawodawca posługuje się jednolitym terminem garanzia odnoszącym się do obydwu wyżej wskazanych sytuacji. Należy także rozróżniać termin licytacja elektroniczna oznaczający odrębny tryb postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, od terminu aukcja elektroniczna, która może stanowić jedynie dodatkowy etap-dogrywkę trybów postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Ustawa o partnerstwie publiczno-prawnym z dnia 19 grudnia 2008 r. (Dz.U. z 2009 r. nr 22, poz. 100 ze zm.) weszła w życie z dniem 27 lutego 2009 r. Przedmiotowa ustawa wyznacza zasady współpracy między podmiotem publicznym oraz partnerem prywatnym w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Przedmiotem partnerstwa publiczno prywatnego jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym. Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym stwarza nowe możliwości oraz ustanawia prawne podstawy sprzyjające wykorzystaniu majątku publicznego w celu realizacji wspólnych przedsięwzięć przy udziale prywatnych podmiotów. Przyjęto założenie, iż na podmiocie prywatnym spoczną istotne zadania, takie jak dysponowanie, zabezpieczenie oraz zarządzanie majątkiem publicznym, oraz wykonywanie przedmiotu partnerstwa. Polska ustawa dopuszcza możliwość tworzenia spółek między podmiotami publicznymi, a prywatnymi. Podmioty prywatne mogą być przedsiębiorcami zarówno krajowymi jak i zagranicznymi. Zarówno podmiot publiczny, jak i partner prywatny są zobowiązani do wniesienia wkładu własnego, który może polegać w szczególności na poniesieniu części wydatków na realizację przedsięwzięcia, oraz wniesieniu XIV

17 Introduzione ha presentato un offerta, e il candidato, inteso come operatore economico che ha chiesto di partecipare a una procedura ristretta o negoziata o a un dialogo competitivo. Inoltre ocorre osservare, che il legislatore polacco utilizza spesso il termine omogeneo di ente aggiudicatore (zamawiający), mentre il legislatore italiano distingue tra ente aggiudicatore, le amministrazioni aggiudicatrici, altri soggetti aggiudicatori si intendono i soggetti anche privati tenuti all osservanza delle disposizioni del codice italiano dei contratti pubblici e stazione appaltante che comprende le amministrazioni aggiudicatrici e costituisce la categoria più ampia di tutte le suddette nozioni. Altri termini che possono comportare delle difficoltà nella traduzione riguardano la nozione di garanzia, perché la terminologia giuslavoristica distingue l istituto di wadium legato alla offerta presentata nel procedimento dell appalto pubblico, dall istituto della idonea garanzia della corretta esecuzione del contratto presentata dall appaltatore dopo la chiusura del procedimento. Il legislatore italiano invece si avvale della nozione omogenea di garanzia in tutte e due le suddette ipotesi. Ocorre anche distinguere la nozione di asta elettronica la quale costituisce un autonoma procedura di affidamento degli appalti pubblici, dalla nozione di gora elettronica, la quale può costituire solamente una tappa aggiuntiva e supplementare rispetto alle procedure di affidamento degli appalti pubblici. La legge sul partenariato pubblico privato del 19 dicembre 2008 (G.U. del 2009, n 22, sez. 100 con le successive modifiche) è entrata in vigore il 27 febbraio La suddetta legge stabilisce i principi della collaborazione tra il soggetto pubblico e il partner privato nell ambito del partenariato pubblico - privato. L oggetto del partenariato pubblico - privato è la comune realizzazione di prestazioni basate sulla divisione di compiti e di rischi tra il soggetto pubblico ed il partner privato. La legge sul partenariato pubblico - privato apre le nuove possibilità e costituisce le nuove basi giuridiche per l utilizzo del patrimonio pubblico, per la realizzazione di opere, con la partecipazione dei soggetti privati. È stato previsto che al soggetto privato spetteranno compiti di grande rilievo, quali la disposizione, la conservazione e/o la gestione del patrimonio e l esecuzione dell oggetto del partenariato. La legge polacca ammette inoltre la possibilità di costituire società miste tra soggetti pubblici e privati. Soggetti privati possono essere imprenditori nazionali e/o stranieri. Sia il soggetto pubblico sia quello privato sono tenuti all apporto dei propri conferimenti consistenti in particolare nel pagamento delle spese per la realizzazione del progetto e nell apporto di una componente patrimoniale, come un immobile, un azienda o altri beni e/o diritti patrimoniali. XV

18 Wprowadzenie składnika majątkowego, jak w szczególności nieruchomości, przedsiębiorstwa, innych rzeczy lub praw majątkowych. Ustawa z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.U. z 2009 r. nr 19, poz. 101 ze zm.) weszła w życie z dniem 20 lutego 2009 r. Koncesja wyróżnia się w szeroko pojętym systemie zamówień publiczntch, gdyż koncesjonariusz ma możliwość przykładowo zorganizować i zarządzać świadczeniem usług, a jego wynagrodzenie stanowią pożytki związane z takim zarządzaniem. Podmiotem prywatnym może być osoba fizyczna, prawna albo jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, lub grupy takich podmiotów. Niniejsze tłumaczenia polskich aktów prawnych powinny stanowić użyteczne narzędzie umożliwiające wszystkim zainteresowanym podmiotom zapoznanie się z obowiązującym polskim prawem zamówień publicznych w brzmieniu uwzględniającym zmiany, które weszły w życie w dniu 29 stycznia 2010 r. jak również skorzystanie z nowych możliwości inwestycyjnych oferowanych przez dynamicznie rozwijający się polski rynek. Joanna Lesiewska (appalti.polonia@virgilio.it) Giulio Pinetti Andrea Corbelli XVI

19 Introduzione La legge del 9 gennaio 2009 sulla concessione per i lavori edili e/o servizi (G.U. del 2009, n 19, sez. 101 con le successive modifiche) è entrata in vigore il 20 febbraio La concessione si distingue nel sistema degli appalti pubblici nel senso largo, perché il concessionario ha la facoltà, per esempio, di organizzare e gestire un servizio ed il suo corrispettivo è costituito dal profitto che trae da questa gestione). Il concessionario può essere la persona fisica, giuridica e/o l ente organizzativo privo di personalità giuridica e/o un raggruppamento di tali soggetti, interessati a partecipare alla procedura relativa all ottenimento della concessione. La presente traduzione delle leggi polacche, costituisce un utile strumento per tutte le persone interessate a conoscere la normativa polacca sugli appalti pubblici nella sua versione ultima, comprendente anche le modifiche apportate dalle novelle entrate in vigore il 29 gennaio 2010 ed interessate a realizzare nuovi investimenti beneficiando delle opportunità offerte dal dinamico sviluppo del mercato polacco. Joanna Lesiewska (appalti.polonia@virgilio.it) Giulio Pinetti Andrea Corbelli XVII

20