Nowe relacje cen a kierunki przekszta³ceñ struktury wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego
|
|
- Ryszard Wasilewski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wyzwania gospodarki globalnej Prace i Materia³y Instytutu Handlu Zagranicznego Uniwersytetu Gdañskiego 2012, nr 31 Challenges of the global economy Working Papers Institute of International Business University of Gdañsk 2012, no. 31 Jerzy Dudziñski Uniwersytet Szczeciñski Nowe relacje cen a kierunki przekszta³ceñ struktury wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego W opracowaniu przedstawiono analizê wp³ywu nowych relacji cen handlu miêdzynarodowego na przekszta³cenia struktury wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego zarówno w ujêciu geograficznym, jak i towarowym. Celem opracowania jest próba odpowiedzi na pytanie: czy i w jakim zakresie nowe wzglêdnie ju trwa³e tendencje cen znalaz³y odzwierciedlenie w przekszta³ceniach struktury handlu miêdzynarodowego. Badania opieraj¹ siê na analizie danych statystycznych dotycz¹cych cen œwiatowych oraz obrotów handlu miêdzynarodowego w ujêciu wolumenowym i wartoœciowym. Zakres czasowy pracy obejmuje w zasadzie okres ubieg³ej dekady, w poszczególnych przypadkach do porównañ u yto tak e danych z wczeœniejszych okresów. W odniesieniu do cen œwiatowych wykorzystano dane siêgaj¹ce lutego 2012 r. Przeprowadzona analiza pozwala stwierdziæ, e nie mo na by³o zaobserwowaæ wyraÿniejszego wp³ywu nowych relacji cen na zmiany struktury towarowej i geograficznej wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego. Fakt ten nale y wi¹zaæ przede wszystkim z kompensuj¹cym w stosunku do ruchu cen wp³ywem relatywnie wysokiej dynamiki wolumenu eksportu dóbr przetworzonych, zw³aszcza z Chin i innych krajów rozwijaj¹cych siê. New price relations and directions of structural changes in contemporary international trade The paper analyses the impact of new price relations on the changes in the geographical and commodity structure in contemporary international trade. The study attempts to establish whether the new and relatively fixed price tendencies are reflected in the structural changes of international trade and if so to what extent. The research is based on an analysis of statistical data on the world prices and the international trade volume and value. The time span covers, in general, the previous decade, and sometimes references are made to earlier data. For the world prices, the data of February 2012 are used. The analysis concludes that there is no evident correlation between the new price relations and the commodity and geographical structure of international trade. This fact should be connected mostly with a compensating in relation to price movements effect of the relatively high dynamics of the exports of manufactured goods, particularly from China and other developing countries. Keywords: world prices, international trade, prices vs. volume
2 Nowe relacje cen a kierunki przekszta³ceñ struktury wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego 745 Wprowadzenie W ubieg³ej dekadzie rozpocz¹³ siê proces wyraÿnej poprawy relacji cen surowców i ywnoœci do cen dóbr przetworzonych, który mo na okreœliæ na zasadzie przeciwieñstwa do wystêpuj¹cego wczeœniej zjawiska zwieraniem siê no yc cen [por. Dudziñski, 2011b, s ]. Proces ten wystêpuje ju stosunkowo d³ugo, trwa bowiem oko³o dziesiêciu lat. Mo na wiêc mówiæ o jego wzglêdnie trwa³ym charakterze, tym bardziej e zdeterminowany jest on w znacznym stopniu czynnikami o charakterze strukturalnym (globalizacja gospodarki œwiatowej). Wspomniane zjawiska (tendencje rynku cen i ich determinanty) doczeka³y siê obszernej literatury, w której akcentuje siê g³ównie przyczyny nowych relacji cenowych oraz ich skutki o charakterze makro- i mikroekonomicznym 1. Interesuj¹cym problemem, zas³uguj¹cym na szersz¹ analizê, jest wspó³zale - noœæ ruchu cen i struktury wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego. Z jednej strony bowiem przekszta³cenia struktury geograficznej ( nowa geografia handlu w ujêciu P. Krugmana) s¹ niew¹tpliwie istotn¹ determinant¹ pojawienia siê nowych relacji cen w handlu miêdzynarodowym 2, z drugiej natomiast wydaje siê wysoce interesuj¹ce zbadanie kwestii wp³ywu tych nowych relacji na kierunki przekszta³ceñ struktury (towarowej i geograficznej) wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego. Celem niniejszego artyku³u jest zatem próba odpowiedzi na pytanie: czy i w jakim zakresie nowe wzglêdnie trwa³e relacje cen znalaz³y odzwierciedlenie w przekszta³caniu struktury wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego. Czy mo na by³o zarazem zaobserwowaæ wp³yw innych (dodatkowych) czynników, które ³agodz¹ (kompensuj¹) oddzia³ywanie nowych relacji cen lub te ewentualnie wzmacniaj¹ wp³yw badanego czynnika na przekszta³cenia strukturalne handlu miêdzynarodowego. W pierwszej czêœci opracowania przedstawiono ogólne uwagi na temat kszta³towania siê nowych relacji cen w XXI w. W drugiej dokonano analizy zmian w strukturze towarowej œwiatowego handlu, w tym tak e w szerszym horyzoncie czasowym. W kolejnej, ukazano zmiany w strukturze geograficznej z uwzglêdnieniem zarówno regionów, jak i wybranych krajów. W ostatniej czêœci zawarto wnioski podsumowuj¹ce rozwa ania. Zakres czasowy opracowania obejmuje w zasadzie okres ubieg³ej dekady. Gdy by³o to mo liwe wykorzystano równie dane statystyczne za 2011 r., a niekiedy (ceny) tak e za 2012 r. 1 Szczególnie interesuj¹ce w tym kontekœcie wydaj¹ siê kolejne raporty i opracowania UNCTAD akcentuj¹ce ró norodne aspekty nowych relacji cen [por. np. Trade and Development]. 2 Szerzej na ten temat zob. [Dudziñski, 2004, s ; Dudziñski, 2008, s ].
3 746 Jerzy Dudziñski Materia³y Ÿród³owe pochodz¹ g³ównie z IMF (ceny surowców i ywnoœci), UNCTAD (wartoœæ, wolumen i wskaÿniki unit value œwiatowego handlu), WTO (wolumen i wartoœæ obrotów). Wysoce u yteczne okaza³y siê ponadto liczne raporty i publikacje UNCTAD, Banku Œwiatowego i IMF. 1. Ruch cen w handlu miêdzynarodowym w XXI wieku W ostatnich dwóch dekadach obserwujemy zjawisko wyraÿnego bezwzglêdnego, a tak e relatywnego (w stosunku do cen dóbr przetworzonych) wzrostu cen surowców i ywnoœci w handlu miêdzynarodowym (por. tabela 1 oraz rys. 1). Wskazana tendencja ma charakter wzglêdnie trwa³y. Silny wzrost cen dóbr podstawowych notowany w ujêciu bezwzglêdnym od 2003 r. zosta³ bowiem przerwany w ujêciu œredniorocznym tylko raz w 2009 r. Od 2010 r. notuje siê nadal siln¹ zwy kê cen dóbr podstawowych 3 i dalsz¹ poprawê relacji cenowych na ich korzyœæ. Tabela 1. Dynamika i relacje cen w handlu miêdzynarodowym w latach (2000=100) Wyszczególnienie WskaŸniki dynamiki cen Surowce i ywnoœæ ogó³em = d Surowce i ywnoœæ bez paliwa = d Wyroby przemys³u przetwórczego > c Relacje cen (ceny dóbr przetworzonych = 100 ) Surowce i ywnoœæ ogó³em Surowce i ywnoœæ bez paliw a wskaÿnik cen IMF; b wskaÿnik cen UNCTAD w eksporcie krajów rozwiniêtych gospodarczo; c I kwarta³; d luty ród³o: Opracowanie w³asne na postawie: [Handbook of Statistics, 2011] oraz res/commod/table1a.pdf. 3 Podkreœlenia wymaga w tym kontekœcie fakt, e tendencjê relatywnego wzrostu cen surowców i ywnoœci obserwowaliœmy ju w drugiej po³owie lat 90. ubieg³ego wieku. Wystêpowa³a ona jednak tylko w przypadku ³¹cznego wskaÿnika cen surowców i ywnoœci (nie obserwowano jej bowiem w przypadku tzw. surowców nienaftowych, tzn. po wy³¹czeniu z ogólnego wskaÿnika cen dóbr podstawowych bardzo wa nego produktu, tj. ropy naftowej). Obecna d³ugookresowa poprawa relacji dotyczy ju tak e samych cen surowców nienaftowych. Charakterystyczn¹ i zarazem stosunkowo ma³o znan¹ cech¹ zjawiska relatywnego wzrostu cen surowców i ywnoœci w drugiej po³owie ubieg³ej dekady by³o zarazem to, e wspomnian¹ tendencjê notowano przy bezwzglêdnym spadku cen obu podstawowych grup produktów (dobra podstawowe i przetworzone), a tym samym ³¹cznego wskaÿnika cen w eksporcie œwiatowym (na bazie USD). Szerzej na ten temat por. [Dudziñski, 2004, nr 4].
4 Nowe relacje cen a kierunki przekszta³ceñ struktury wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego 747 W jej efekcie w lutym 2012 r. ³¹czny wskaÿnik cen surowców i ywnoœci (IMF) wzrós³ w ujêciu nominalnym o oko³o 300% (2000 = 100). W ujêciu realnym (wskaÿnik skorygowany przez wzrost cen dóbr przetworzonych) zwy ka ta by³a te imponuj¹ca. Ceny dóbr podstawowych wzros³y bowiem w latach a ponad dwukrotnie (wsk. 214) 4. Bardzo du y wp³yw na kszta³towanie siê ukazanej dynamiki mia³a zwy ka cen ropy naftowej (i innych paliw). Wzrost cen surowców i ywnoœci bez paliw by³ bowiem doœæ wyraÿnie ni szy (por. rys. 1 i tabela 1). Wskazana tendencja zosta³a przerwana tylko raz w 2009 r., jako skutek œwiatowego kryzysu finansowo-ekonomicznego Surowce i ywnoœæ ogó³em Surowce i ywnoœæ bez paliw Rys. 1. Relacje cen surowców i ywnoœci oraz artyku³ów przemys³u przetwórczego w handlu miêdzynarodowym w latach (ceny dóbr przetworzonych = 100) ród³o: jak w tabeli 1. Podkreœlenia wymaga wzglêdnie bardzo umiarkowany wzrost cen dóbr przetworzonych. W ca³ym okresie (I kw.) ceny te w ujêciu nominalnym zwiêkszy³y siê zaledwie o nieco ponad 40%. Oznacza to oczywiœcie, e w ujêciu realnym (wskaÿnik skorygowany przez wzrost ³¹cznego wskaÿnika cen towarów w handlu miêdzynarodowym) wyst¹pi³ ich wyraÿny bezwzglêdny spadek 5. 4 W rzeczywistoœci wzrost ten jest nieco ni szy, z uwagi na uwzglêdnienie w przeliczeniu tylko I kwarta³u 2011 r. w przypadku cen dóbr przetworzonych. 5 UNCTAD szacuje bowiem wzrost ³¹cznego wskaÿnika unit value dla œwiatowego eksportu w latach na 155, a dóbr przetworzonych na 134 [por. Handbook of Statistics, 2011, s. 234] oraz tabela 1.
5 748 Jerzy Dudziñski 2. Zmiany struktury towarowej handlu miêdzynarodowego Ukazane wy ej bardzo silne i wzglêdnie trwa³e zmiany ruchu cen w handlu miêdzynarodowym powinny znaleÿæ odpowiednie odzwierciedlenie w strukturze obrotów œwiatowego handlu (w ujêciu towarowym, jak i geograficznym). Przekszta³cenia w strukturze towarowej œwiatowego eksportu w omawianym okresie przedstawiono w tabeli 2. Uwzglêdniono w niej równie wczeœniejsze dekady, aby za punkt odniesienia przyj¹æ strukturê z lat , a wiêc okresu po silnej zwy ce cen dóbr podstawowych, notowanej w latach 70. Tabela 2. Struktura towarowa handlu miêdzynarodowego w latach (w %) Wyszczególnienie Surowce i ywnoœæ 50,2 40,8 33,0 26,5 22,7 30,8 29,5 w tym: ywnoœæ 20,2 10,2 9,5 9,3 6,8 7,1 7,5 paliwa 11,2 23,8 17,4 10,5 10,8 18,1 15,8 Wyroby przetworzone 49,8 57,3 65,0 70,5 74,9 66,4 67,0 w tym: maszyny i œrodki transportu 18,4 25,5 31,8 35,8 41,8 34,0 34,2 chemikalia 5,1 7,2 8,7 8,7 9,3 10,6 11,5 ród³o: Opracowanie w³asne na postawie: International Trade Statistics, WTO, Geneva (ró ne roczniki). Pierwszym i zasadniczym wnioskiem p³yn¹cym z analizy danych zawartych w tabeli 2 jest to, i zmiany strukturalne s¹ dalece mniejsze od oczekiwanych. W latach udzia³ surowców i ywnoœci ogó³em wzrós³ bowiem zaledwie o ponad 6 pkt. proc., a paliw o mniej ni 6 pkt. proc., odsetek przypadaj¹cy na ywnoœæ nie zmieni³ siê prawie w ogóle (wzrost o 0,7 pkt proc.). Warto równie podkreœliæ, i obecna rola odgrywana przez dobra podstawowe w handlu miêdzynarodowym (w ujêciu wartoœciowym) jest zdecydowanie mniejsza ni w 1980 r., a nawet w 1985 r. (por. tabela 2). Ukazana sytuacja musi wiêc budziæ pewne zdziwienie, z uwagi na skalê przedstawionego wy ej d³ugookresowego procesu wysokiej dynamiki cen dóbr podstawowych i wrêcz drastycznej poprawy relacji cen na ich korzyœæ. W naturalny sposób pojawia siê wiêc pytanie o przyczyny wskazanego zjawiska umiarkowanych zmian struktury œwiatowego eksportu. Wyjaœnienie mo na znaleÿæ w kszta³towaniu siê drugiego zasadniczego czynnika determinuj¹cego wartoœæ eksportu (a tym samym udzia³ towarów czy krajów i regionów w ³¹cznym œwiatowym eksporcie). Czynnikiem tym jest wolumen
6 Nowe relacje cen a kierunki przekszta³ceñ struktury wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego 749 obrotów, wp³ywaj¹cy równolegle do ceny na ich poziom i dynamikê w wyra- eniu wartoœciowym, a tym samym na strukturê eksportu (importu). Interesuj¹ce dane na ten temat zawarte s¹ na rysunku 2. Wynika z niego, e w ubieg³ej dekadzie wolumen œwiatowego eksportu wyrobów przetworzonych zwiêkszy³ siê o blisko 60%. Wolumen wywozu dóbr podstawowych rós³ natomiast znacznie wolniej. Eksport artyku³ów pochodzenia rolnego w cenach sta³ych zwiêkszy³ siê o 43%, a paliw i produktów górnictwa zaledwie o 27% Ogó³em Produkty rolnictwa Paliwa i produkty górnictwa 158 Dobra przetworzone Rys. 2. Dynamika wolumenu œwiatowego eksportu wg grup towarowych w latach (2000=100) ród³o: [International Trade Statistics 2011, 2011, s. 202]. Oznacza to oczywiœcie, e nowe relacje cenowe by³y przenoszone na obroty handlu miêdzynarodowego w wyra eniu wartoœciowym ze zró nicowan¹ si³¹, a wysokie tempo wzrostu wolumenu eksportu dóbr przetworzonych kompensowa³o skutki niekorzystnych dla tych wyrobów relacji cen. 3. Zmiany struktury geograficznej Analizuj¹c zmiany zachodz¹ce w strukturze geograficznej œwiatowego eksportu mo na stwierdziæ, i jedn¹ z najistotniejszych tendencji jest sta³y wzrost roli krajów rozwijaj¹cych siê (por. tabela 3). Ich udzia³ zwiêkszy³ siê bowiem w latach o 10 pkt. proc., do oko³o 42%. Warto jednak zwróciæ uwagê na fakt, e po wy³¹czeniu Chin udzia³ ten w omawianym okresie pozosta³ w znacznym stopniu niezmieniony (31,4% wobec 28,8% w 2000 r.). Oznacza to wiêc, e prawie ca³y przyrost udzia³u krajów rozwijaj¹cych siê by³ efektem rosn¹cej roli Chin i w mniejszym zakresie innych krajów eksporterów wyrobów przetworzonych.
7 750 Jerzy Dudziñski Znaczenie pañstw o surowcowej orientacji wywozu zwiêkszy³o siê natomiast w dalece mniejszym stopniu. Mo na wiêc ogólnie stwierdziæ, e z uwagi na wp³yw wolumenu zmiana relacji cen w handlu miêdzynarodowym nie znalaz³a odpowiedniego odzwierciedlenia w przekszta³ceniach jego struktury. Tabela 3. Struktura œwiatowego eksportu wg regionów i krajów w latach (w %) Regiony Œwiat ogó³em 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Kraje rozwiniête gospodarczo 66,3 72,3 65,7 56,4 56,6 54,2 Kraje transformacji gospodarczej 4,2 3,4 2,4 4,6 3,8 4,0 Kraje rozwijaj¹ce siê 29,5 24,3 31,9 39,0 39,5 41,8 w tym: bez Chin naftowe eksporterzy towarów przetworzonych 28,6 14,4 8,3 22,5 5,6 14,2 Wybrane kraje Chiny 0,9 1,8 3,9 8,9 9,7 10,4 Arabia Saudyjska 5,0 1,3 1,2 1,9 1,4 1,6 Rosja 1,6 2,9 2,4 2,6 Niemcy 10,3 a 11,8 8,5 8,9 9,0 8,4 USA 11,1 11,3 12,1 8,0 8,5 8,4 Japonia 6,4 8,3 7,4 4,9 4,6 5,0 Polska 0,7 0,4 0,5 1,0 1,0 1,0 a wraz z NRD ród³o: [Handbook of Statistics, 2011,s ]. 28,8 5,5 21,8 29,6 8,5 25,2 29,9 7,2 27,0 31,4 6,9 24,7 Mo na wiêc tak e stwierdziæ, e proces sta³ego zwiêkszania roli odgrywanej w œwiatowym handlu przez eksporterów dóbr przetworzonych z krajów rozwijaj¹cych siê by³ tak e kontynuowany w ubieg³ej dekadzie, mimo wysoce dla nich niekorzystnych relacji cen. Uwidacznia³ siê on oczywiœcie ze znacznie wiêksz¹ si³¹ we wczeœniejszych dekadach, przy odmiennych ( tradycyjnych ) relacjach cenowych. Szczególnie wymowny w tym kontekœcie jest fakt, e udzia³ Chin w eksporcie œwiatowym wzrós³ w latach z 0,9% do 10,4%, a krajów eksporterów towarów przetworzonych z 8,3% do blisko 25%, podczas gdy krajów naftowych spad³ z 14,4 do 6,9% (w tym np. Arabii Saudyjskiej z 5,0% do zaledwie 1,6%) por. tabela 3. Symbolicznym niejako odzwierciedleniem ukazanej wy ej tendencji jest rysunek 3, na którym przedstawiono udzia³ Chin i krajów naftowych w œwiatowym eksporcie w okresie trzech dekad.
8 Nowe relacje cen a kierunki przekszta³ceñ struktury wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego 751 Przekszta³cenia w strukturze œwiatowego eksportu wywo³ane s¹ oczywiœcie przez zró nicowan¹ dynamikê wartoœci eksportu poszczególnych krajów i regionów. Eksport Chin wzrós³ w ostatniej dekadzie ponad szeœciokrotnie, podczas gdy Arabii Saudyjskiej tyko trzykrotnie. Wzglêdnie najwolniej rós³ eksport tradycyjnych eksporterów z grona krajów rozwiniêtych gospodarczo, w tym zw³aszcza USA (wzrost o oko³o 60% por. tabela 4). [%] 15 13,4 10,4 10 6,9 5 3,9 4,9 0 0, Chiny Kraje naftowe Rys. 3. Udzia³ Chin i krajów naftowych w eksporcie œwiatowym w latach (w %) ród³o: Opracowanie w³asne na podstawie tabeli 3. Dane zawarte w tabeli 4 wyraÿnie wskazuj¹, e najwy sz¹ dynamikê wartoœci eksportu wykazuj¹ te kraje, które uzyskuj¹ najwy sze tempo wzrostu wolumenu wywozu (Chiny). Wspomniane kraje z powodzeniem kompensuj¹ bowiem nisk¹ (realnie ujemn¹) dynamikê cen eksportowych w swoim wywozie (por. rys. 4). Na marginesie mo na zwróciæ uwagê, e Polska osi¹gaj¹c w ubieg³ej dekadzie znacz¹cy przyrost wartoœci eksportu, odnotowa³a zarówno wzglêdnie wysok¹ dynamikê cen eksportowych, jak i wolumenu wywozu. Z kolei Norwegia jest typowym przyk³adem kraju, który mimo uzyskiwania wysokiej dynamiki cen (znaczny udzia³ paliw w wywozie), zwiêkszy³ swój eksport wzglêdnie nieznacznie (poni ej œredniej œwiatowej). Wi¹ e siê to z bardzo umiarkowanym w tym kraju, przyrostem wolumenu wywozu.
9 752 Jerzy Dudziñski Tabela 4. WskaŸniki dynamiki cen i wolumenu eksportu wg regionów i krajów w latach (2000=100) Regiony i kraje Ceny Wolumen Wartoœæ Œwiat ogó³em Kraje rozwiniête gospodarczo Kraje transformacji gospodarczej Kraje rozwijaj¹ce siê w tym: bez Chin naftowe eksporterzy towarów przetworzonych Wybrane kraje Chiny Arabia Saudyjska Rosja Niemcy USA Japonia Norwegia Polska ród³o: [Handbook of Statistics, 2011, s. 2 26, ; Rocznik Statystyczny, 2011, s. 45] [%] % 634% % 333% % 124% 0 Unit Value Wolumen Wartoœæ Kraje naftowe Chiny Rys. 4. Dynamika unit value, wolumenu i wartoœci eksportu Chin i krajów naftowych w latach ród³o: Opracowanie w³asne na podstawie tabeli 4.
10 Nowe relacje cen a kierunki przekszta³ceñ struktury wspó³czesnego handlu miêdzynarodowego 753 Podsumowanie Rozwa ania przeprowadzone w niniejszym opracowaniu wskazuj¹, e zjawiska obserwowane w sferze handlu miêdzynarodowego zdeterminowane s¹ w znacznej mierze przez proces globalizacji gospodarki œwiatowej. Zmniejszenie barier w sferze przep³ywów towarów i kapita³u w skali ca³ego œwiata (a tak e procesy deregulacji rynków finansowych znajduj¹ce swoje odbicie tak e w ruchu cen na rynkach towarowych) 6 spowodowa³y z jednej strony powstanie tendencji w kierunku relatywnego os³abienia wzrostu cen dóbr przetworzonych (i obni enie tempa inflacji), z drugiej natomiast sprzyja³y przyspieszeniu dynamiki wzrostu wolumenu wywozu tych dóbr z krajów o ni szych kosztach produkcji. W ten sposób nowe relacje cen nie znalaz³y odpowiedniego odzwierciedlenia w przekszta³ceniach struktury œwiatowego eksportu, a wczeœniejsze d³ugookresowe tendencje by³y w znacznym stopniu nadal kontynuowane (przynajmniej w przekroju geograficznym). Z drugiej strony mo na tak e stwierdziæ, e tezy tradycyjnej teorii miêdzynarodowych stosunków ekonomicznych (znajduj¹ce pe³ne potwierdzenie w praktyce gospodarczej) k³ad¹ce nacisk na ograniczenie poda owe w produkcji surowców i ywnoœci s¹ nadal w znacznej mierze aktualne 7. Przedstawiona w opracowaniu analiza jest tego jak siê wydaje bardzo dobr¹ ilustracj¹. Autor pragnie z³o yæ podziêkowania dr. J. Narêkiewiczowi za pomoc i uwagi przydatne przy opracowywaniu niniejszej publikacji. Bibliografia Dudziñski J., 2004, Nowe zjawiska w ruchu cen handlu miêdzynarodowego, Bank i Kredyt 2004, nr 4. Dudziñski J., 2008 Cena i wolumen jako czynniki eksportu regionów i krajów, [w:] Konkurencyjnoœæ w handlu miêdzynarodowym, red. K. Kaszuba, M. Maciejewski, S. Wydymus, UE w Krakowie, Kraków. Dudziñski J., 2011a, Evolution in Financial Investor s Engagement in Commodity Markets, Journal of International Studies, vol. 4, no. 1. Dudziñski J., 2011b, Proces zwierania siê no yc cen w handlu miêdzynarodowym i jego przyczyny, [w:] Gospodarka miêdzynarodowa. Wyzwania i nowe trendy, red. J. Schroeder,. Puœlecki, Zeszyty Naukowe UE w Poznaniu, Poznañ. Fosu A.K., 1996, Primary Exports and Economics Growth in Developing Countries, World Economy, vol. 4. Handbook of Statistics, 2011, UNCTAD, New York. 6 Por. np. [Dudziñski, 2011a, s ]. 7 Zob. np. [Oyejide, 2007; Fosu, 1996].
11 754 Jerzy Dudziñski International Trade Statistics, WTO, Geneva (ró ne roczniki). Oyejide T.A., 2007, Relaxin Export Supply Capacity Constraints and Promotion Export Expansion and Diversification in Africa, African Development Review. Rocznik Statystyczny Handlu Zagranicznego Polski, 2011, GUS, Warszawa. Trade and Development Report, UNCTAD, New York (za lata ). res/commod/table1a.pdf.
Charakter wymiany handlowej Polski z Niemcami, Rosj¹ i Chinami
International Business and Global Economy 2013, no. 32, pp. 84 96 Biznes miêdzynarodowy w gospodarce globalnej 2013, nr 32, s. 84 96 Edited by the Institute of International Business, University of Gdansk
Bardziej szczegółowoUwagi o terms of trade we współczesnym handlu międzynarodowym
studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 41, t. 1 Jerzy Dudziński * Uniwersytet Szczeciński Uwagi o terms of trade we współczesnym handlu międzynarodowym Streszczenie W warunkach współczesnego
Bardziej szczegółowoCeny a eksport w XXI wieku na przykładzie wybranych krajów azjatyckich
Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 3/2016 (81) DOI: 10.18276/frfu.2016.81-07 s. 69 77 Ceny a eksport w XXI wieku na przykładzie wybranych krajów azjatyckich Jerzy Dudziński, Jarosław Narękiewicz
Bardziej szczegółowoRola cen i wolumenu jako czynników eksportu Polski
Iwona Wasiak Uniwersytet Szczeciński Rola cen i wolumenu jako czynników eksportu Polski Streszczenie W artykule przedstawiono analizę dwóch głównych czynników determinujących eksport krajów i regionów,
Bardziej szczegółowoGLOBALNY KRYZYS GOSPODARCZY A ROLA KRAJÓW ROZWIJAJĄCYCH SIĘ W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 677 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 43 2011 JAROSŁAW NARĘKIEWICZ Uniwersytet Szczeciński GLOBALNY KRYZYS GOSPODARCZY A ROLA KRAJÓW ROZWIJAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoPowszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym 2001/2002
Jadwiga Zarębska 1) Warszawa Powszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym 2001/2002 Ö Powszechność nauczania języków obcych według typów szkół Dane przedstawione w tym opracowaniu dotycz¹ uczniów
Bardziej szczegółowoStruktura eksportu jako determinanta jego dynamiki we współczesnym handlu międzynarodowym (na przykładzie Ameryki Łacińskiej)
studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 35 Jerzy Dudziński* Jarosław Narękiewicz** Uniwersytet Szczeciński Struktura eksportu jako determinanta jego dynamiki we współczesnym handlu
Bardziej szczegółowoPODA I POPYT CI GNIKÓW ROLNICZYCH W POLSCE SUPPLY AND DEMAND IN POLAND TRACTORS. Wstêp. Cel i zakres badañ
STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe l tom XII l zeszyt 4 393 Stanis³aw Zaj¹c *, Waldemar Izdebski **, Dariusz Kusz *** * Pañstwowa Wy sza Szko³a Zawodowa w Kroœnie, ** Politechnika
Bardziej szczegółowoCharakterystyka ma³ych przedsiêbiorstw w województwach lubelskim i podkarpackim w 2004 roku
42 NR 6-2006 Charakterystyka ma³ych przedsiêbiorstw w województwach lubelskim i podkarpackim w 2004 roku Mieczys³aw Kowerski 1, Andrzej Salej 2, Beata Æwierz 2 1. Metodologia badania Celem badania jest
Bardziej szczegółowoWpływ zmian cen surowców na rynkach światowych na ceny w handlu zagranicznym Polski oraz ich efekty makroekonomiczne
Wpływ zmian cen surowców na rynkach światowych na ceny w handlu zagranicznym Polski oraz ich efekty makroekonomiczne Janusz Chojna Konferencja Ceny w handlu zagranicznym Polski na tle nowych tendencji
Bardziej szczegółowoGLOBALNY KRYZYS GOSPODARCZY A SYTUACJA W POLSKIM HANDLU ZAGRANICZNYM W 2009 ROKU
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 23 Jarosław Narękiewicz GLOBALNY KRYZYS GOSPODARCZY A SYTUACJA W POLSKIM HANDLU ZAGRANICZNYM W 2009 ROKU Początek XXI wieku okazał się bardzo
Bardziej szczegółowoNIEKTÓRE SKUTKI PROCESU GLOBALIZACJI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ W SFERZE RUCHU CEN W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 23 Jerzy Dudziński NIEKTÓRE SKUTKI PROCESU GLOBALIZACJI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ W SFERZE RUCHU CEN W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Problematyka relacji
Bardziej szczegółowoZMIANY CEN W HANDLU ZAGRANICZNYM POLSKI W LATACH
Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 218 2015 Ekonomia 1 Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Ekonomii Katedra Międzynarodowych Stosunków
Bardziej szczegółowoZwiązki bezpośrednich inwestycji zagranicznych ze zmianami struktury eksportu i importu w Polsce
Dr Wojciech Zysk Katedra Handlu Zagranicznego Akademii Ekonomicznej w Krakowie Związki bezpośrednich zagranicznych ze zmianami struktury eksportu i importu w Polsce W opracowaniu podjęta zostanie próba
Bardziej szczegółowoKIERUNKI ROZWOJU EKSPORTU WYBRANYCH KRAJÓW AZJATYCKICH NA POCZĄTKU XXI WIEKU
STUDIA I PRACE WYDZIA U NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZ DZANIA NR 33 Jerzy Dudziński* 1 Jarosław Narękiewicz** 2 Uniwersytet Szczeciński KIERUNKI ROZWOJU EKSPORTU WYBRANYCH KRAJÓW AZJATYCKICH NA POCZĄTKU XXI
Bardziej szczegółowoWYMIANA HANDLOWA POLSKI Z KRAJAMI BRICS W LATACH
Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 272 2016 Ekonomia 5 Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Ekonomii Katedra Międzynarodowych Stosunków
Bardziej szczegółowoWarunki poprawy pozycji innowacyjnej kraju Globalizacja działalności badawczej i rozwojowej: próba oceny miejsca Polski
Warunki poprawy pozycji innowacyjnej kraju Globalizacja działalności badawczej i rozwojowej: próba oceny miejsca Polski Wojciech Burzyński Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur Warszawa, 8 kwietnia
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny Polski w warunkach kryzysu w strefie euro
Małgorzata Fronczek Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Handel zagraniczny Polski w warunkach kryzysu w strefie euro Wstęp Celem artykułu jest zaprezentowanie sytuacji w handlu zagranicznym Polski w pierwszym
Bardziej szczegółowoTendencje umiędzynarodowienia
UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI Z e s z y t y Naukowe nr 858 Współczesne Problemy Ekonomiczne DOI: 10.18276/wpe.2015.11-08 Hanna Soroka-Potrzebna* Tendencje umiędzynarodowienia polskiej gospodarki Słowa kluczowe:
Bardziej szczegółowoRyzyko kursowe a handel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi Polski
Ryzyko kursowe a handel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi Polski dr Łukasz Ambroziak dr Iwona Szczepaniak Zakład Ekonomiki Przemysłu Spożywczego Jachranka, 23-25 listopada 2016 r. Plan wystąpienia
Bardziej szczegółowoHANDEL WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWY CZY Z KRAJAMI TRZECIMI KIERUNKI ZMIAN W POLSKIEJ WYMIANIE Z ZAGRANICĄ PO 2003 ROKU
Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 266 2016 Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Ekonomii Katedra Międzynarodowych Stosunków Ekonomicznych
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z Norwegią w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r.
BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA Warszawa, 2014-09-26 Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z Norwegią w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r. Norwegia jest państwem zbliŝonym pod względem
Bardziej szczegółowoKierunki 2013: Raport Banku DnB NORD i Deloitte Business Consulting. Rafał Antczak, Deloitte
Kierunki 2013: Raport Banku DnB NORD i Deloitte Business Consulting. Rafał Antczak, Deloitte Co kryzys w Chinach może oznaczać dla Polski? Znaczenie Chin Kryzys chiński? Model zależności Polski od Chin
Bardziej szczegółowoWskaŸniki cen wêgla energetycznego na rynkach miêdzynarodowych
POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 8 Zeszyt specjalny 2005 PL ISSN 1429-6675 Zbigniew GRUDZIÑSKI* WskaŸniki cen wêgla energetycznego na rynkach miêdzynarodowych STRESZCZENIE. Ceny wêgla na rynkach miêdzynarodowych
Bardziej szczegółowoCo warto wiedzieć o gospodarce 2015-07-31 10:18:31
Co warto wiedzieć o gospodarce 2015-07-31 10:18:31 2 Stany Zjednoczone są największą i najbardziej zaawansowaną technologicznie gospodarką świata. Jej mocną stroną jest właśnie innowacyjność, a siłą napędową
Bardziej szczegółowoKIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE GEOGRAFICZNEJ POLSKIEGO HANDLU ZAGRANICZNEGO W LATACH
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 18 JAROSŁAW NARĘKIEWICZ KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE GEOGRAFICZNEJ POLSKIEGO HANDLU ZAGRANICZNEGO W LATACH 1990 2008 W wyniku oddziaływania wielu
Bardziej szczegółowoZagregowany popyt i wielkość produktu
Zagregowany popyt i wielkość produktu Realny PKB Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Fluktuacje cykliczne Rys.4.01 (+) odchylenie Trend długookresowy Faktyczny PKB (-) odchylenie 0 Czas Oxford University
Bardziej szczegółowoZeszyty Naukowe nr 845 Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. w handlu tymi produktami oraz ustalenie obszarów przewagi konkurencyjnej
Zeszyty Naukowe nr 845 Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2010 - - w handlu tymi produktami oraz ustalenie obszarów przewagi konkurencyjnej 102 Agnieszka Hajdukiewicz Wyszczególnienie Eksport produktów
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać 2015-06-09 14:09:44
Co kupić, a co sprzedać 2015-06-09 14:09:44 2 Austria jest krajem uprzemysłowionym, z małym rynkiem wewnętrznym, stąd też handel zagraniczny odgrywa ważną rolę w gospodarce narodowej. Do najważniejszych
Bardziej szczegółowoPowszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym
Z PRAC INSTYTUTÓW Jadwiga Zarębska Warszawa, CODN Powszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym 2000 2001 Ö I. Powszechność nauczania języków obcych w różnych typach szkół Dane przedstawione w
Bardziej szczegółowoROLA AZJATYCKICH KRAJÓW ROZWIJAJ CYCH SI W EKSPORCIE WIATOWYM NA POCZ TKU XXI WIEKU
STUDIA I PRACE WYDZIA U NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZ DZANIA NR 33 JAROS AW NAR KIEWICZ Uniwersytet Szczeci ski ROLA AZJATYCKICH KRAJÓW ROZWIJAJ CYCH SI W EKSPORCIE WIATOWYM NA POCZ TKU XXI WIEKU Streszczenie
Bardziej szczegółowoStosunki handlowe Unii Europejskiej z USA. Tomasz Białowąs
Stosunki handlowe Unii Europejskiej z USA Tomasz Białowąs Rola USA i UE w gospodarce światowej (2008) 70,0% 60,0% 50,0% 53,8% 45,7% 52,3% 60,6% 54,2% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% PKB (nominalne) Eksport
Bardziej szczegółowoEksport drobiu, mięsa i przetworów drobiowych nadal zwiększa się
.pl https://www..pl Eksport drobiu, mięsa i przetworów drobiowych nadal zwiększa się Autor: Ewa Ploplis Data: 14 listopada 2017 Jak przedstawia się polski eksport drobiu żywego, mięsa i podrobów oraz przetworów
Bardziej szczegółowoKierunki zmian cen w handlu międzynarodowym a sytuacja ekonomiczna krajów rozwijających się w XXI wieku (na przykładzie Afryki)
DOI: 10.18276/sip.2015.40/1-11 studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 40, t. 1 Jerzy Dudziński * Jarosław Narękiewicz ** Uniwersytet Szczeciński Kierunki zmian cen w handlu międzynarodowym
Bardziej szczegółowoRaport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Opole, 23 kwietnia 2015
Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Opole, 23 kwietnia 2015 Piąty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm innowacje tematem specjalnym 6 910 wywiadów
Bardziej szczegółowoSektor usług finansowych w gospodarce Unii Europejskiej
KONFERENCJA NAUKOWA UNIA EUROPEJSKA INTEGRACJA KONKURENCYJNOŚĆ - ROZWÓJ Sektor usług finansowych w gospodarce Unii Europejskiej mgr Anna Surma Syta 28 maj 2007 Plan prezentacji 1. Podsumowanie 2. Integracja
Bardziej szczegółowoHANDEL ZAGRANICZNY A WZROST GOSPODARCZY EKONOMIA POLITYCZNA. AUTOR: Sebastian Radzimowski. POD KIERUNKIEM: dr Dominiki Milczarek-Andrzejewskiej
HANDEL ZAGRANICZNY A WZROST GOSPODARCZY AUTOR: Sebastian POD KIERUNKIEM: dr Dominiki Milczarek-Andrzejewskiej EKONOMIA POLITYCZNA WPROWADZENIE 1/1 I. HANDEL MIĘDZYNARODOWY CELE PREZENTACJI TERMIN Handel
Bardziej szczegółowoInstytucje gospodarki rynkowej w Polsce
Instytucje gospodarki rynkowej w Polsce lnstitutions for Market Economy. The Case ofpoland MARIA LISSOWSKA B 369675 WYDAWNICTWO C.RBECK WARSZAWA 2008 Contents Introduction 8 Chapter 1. Elements of Institutional
Bardziej szczegółowoTendencje na rynku mięsa drobiowego na świecie i w Polsce w latach Poultry Market Trends in the World and in Poland in
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Problemy Rolnictwa Światowego tom 17 (XXXII), zeszyt 3, 2017: 268-278 DOI: 10.22630/PRS.2017.17.3.72 Stanisław Stańko 1, Aneta Mikuła
Bardziej szczegółowoWYBRANE PUBLIKACJE PRACOWNIKÓW KATEDRY HANDLU ZAGRANICZNEGO I MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW EKONOMICZNYCH
Katedra Handlu Zagranicznego i Międzynarodowych Stosunków Ekonomicznych Uniwersytet Szczeciński WYBRANE PUBLIKACJE PRACOWNIKÓW KATEDRY HANDLU ZAGRANICZNEGO I MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW EKONOMICZNYCH 1.
Bardziej szczegółowoEkonomia rozwoju. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I
Ekonomia rozwoju wykład 1 dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I Plan wykładu Ustalenie celu naszych spotkań w semestrze Ustalenie technikaliów Literatura, zaliczenie Przedstawienie punktu startowego
Bardziej szczegółowoANALIZA POLSKIEGO RYNKU CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH I KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH W LATACH 2004-2010
STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XIII zeszyt 1 463 Stanisław Zając *, Waldemar Izdebski **, Jacek Skudlarski *** * Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie, **
Bardziej szczegółowoGlobalny rynek artykułów rolnych miejsce Polski na nim
Janusz Rowiński Globalny rynek artykułów rolnych miejsce Polski na nim Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Suchedniów, 10 12 czerwca 2013 roku 1 Globalny
Bardziej szczegółowoBRICS CZY NEXT ELEVEN NOWE CENTRUM GOSPODARCZE ŚWIATA
Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 226 2015 Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Wydział Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Katedra Handlu Zagranicznego
Bardziej szczegółowoDŁUGOOKRESOWE TENDENCJE CEN ŚWIATOWEGO RYNKU RYBNEGO
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 13 Renata Knap DŁUGOOKRESOWE TENDENCJE CEN ŚWIATOWEGO RYNKU RYBNEGO Występujące w latach 80. i 90. XX wieku tendencje cen w handlu międzynarodowym
Bardziej szczegółowoBOOM SUROWCOWY OBECNEJ DEKADY CECHY, PRZYCZYNY, SKUTKI
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 13 Jerzy Dudziński BOOM SUROWCOWY OBECNEJ DEKADY CECHY, PRZYCZYNY, SKUTKI Problematyka kształtowania się cen rynku międzynarodowego budziła od
Bardziej szczegółowoSektor Gospodarstw Domowych. Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk GOSPODARKA POLSKI PROGNOZY I OPINIE. Warszawa
Sektor Gospodarstw Domowych Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk GOSPODARKA POLSKI PROGNOZY I OPINIE Raport nr 12 maj 2008 Warszawa 1 Gospodarka Polski Prognozy i opinie Raport Gospodarka
Bardziej szczegółowoEkonometryczna analiza popytu na wodę
Jacek Batóg Uniwersytet Szczeciński Ekonometryczna analiza popytu na wodę Jednym z czynników niezbędnych dla funkcjonowania gospodarstw domowych oraz realizacji wielu procesów technologicznych jest woda.
Bardziej szczegółowoXXIII Raport Roczny BEZPOŚREDNIE INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE Warszawa, 8 kwietnia 2014 r.
XXIII Raport Roczny BEZPOŚREDNIE INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2011-2013 Warszawa, 8 kwietnia 2014 r. Program seminarium Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych i kondycja sektora zagranicznego
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE
Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2009-2011 XXI Raport Roczny Warszawa, 20 grudnia 2011 r. Program seminarium Koniunkturalne i strukturalne wyzwania dla sektora
Bardziej szczegółowoŻywność polską specjalnością 2015-06-03 11:01:23
Żywność polską specjalnością 2015-06-03 11:01:23 2 W 2015 roku Polska może wyeksportować żywność o wartości nawet 25 mld euro - mówił w maju 2015 minister rolnictwa Marek Sawicki. W 2014 r. eksport produktów
Bardziej szczegółowoRyzyko w transakcjach eksportowych
Ryzyko w transakcjach eksportowych Henryk Czubek, Dyrektor Biura Terenowego w Krakowie Kim jesteśmy? KUKE jest spółką akcyjną z przeważającym udziałem Skarbu Państwa Ministerstwo Finansów 87,85% Bank Gospodarstwa
Bardziej szczegółowoKRAJE GRUPY BRICS JAKO UCZESTNICY MIĘDZYNARODOWYCH OBROTÓW TOWAROWYCH
Iwona Pawlas Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Katedra Międzynarodowych Stosunków Ekonomicznych iwona.pawlas@ue.katowice.pl KRAJE GRUPY BRICS JAKO UCZESTNICY MIĘDZYNARODOWYCH OBROTÓW TOWAROWYCH Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoStosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami. Tomasz Białowąs
Stosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami Tomasz Białowąs Wysoki dynamika wymiany handlowej 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Eksport całkowity UE Eksport UE do Chin Import całkowity UE Import
Bardziej szczegółowoZasady przygotowywania prac dyplomowych w Katedrze Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej
Zasady przygotowywania prac dyplomowych w Katedrze Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej 1) Zasady stosowania przypisów NaleŜy powoływać się na wszystkie cytowane materiały. Przypisy powinny być
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny Finlandii w 2015 r. oraz aktywność inwestycyjna
Według wstępnych danych fińskiego Urzędu Celnego w roku 215 wartość fińskiego eksportu wyniosła 53,8 mld EUR, co oznacza spadek o 4 % w stosunku do roku 214. Wartość importu zmniejszyła się o 6 % i osiągnęła
Bardziej szczegółowoFinanse przedsiêbiorstw Katedra Strategii Gospodarczych dr Helena Baraniecka
KARTA MODU U / KARTA PRZEDMIOTU Kod moduùu Nazwa moduùu MAKROEKONOMIA Nazwa moduùu w jêzyku angielskim Macroeconomics Obowi¹zuje od roku akademickiego 2012/2013 A. USYTUOWANIE MODU U W SYSTEMIE STUDIÓW
Bardziej szczegółowoSYSTEM INFORMACJI GEOGRAFICZNEJ JAKO NIEZBÊDNY ELEMENT POWSZECHNEJ TAKSACJI NIERUCHOMOŒCI**
GEODEZJA l TOM 12 l ZESZYT 2/1 l 2006 Piotr Cichociñski*, Piotr Parzych* SYSTEM INFORMACJI GEOGRAFICZNEJ JAKO NIEZBÊDNY ELEMENT POWSZECHNEJ TAKSACJI NIERUCHOMOŒCI** 1. Wstêp Nieunikniona zapewne w przysz³oœci
Bardziej szczegółowoUwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja. 1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć
Spis treści: Wstęp Rozdział I Znaczenie problemów energetycznych dla bezpieczeństwa państw 1.Energia, gospodarka, bezpieczeństwo 1.1.Energia, jej źródła i ich znaczenie dla człowieka i gospodarki 1.2.Energia
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa, 7.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami Rozliczenie Otoczenie Gospodarka
Bardziej szczegółowoWP YW STRUKTURY U YTKÓW ROLNYCH NA WYNIKI EKONOMICZNE GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC. Tomasz Rokicki
46 ROCZNIKI NAUK ROLNICZYCH, T. ROKICKI SERIA G, T. 94, z. 1, 2007 WP YW STRUKTURY U YTKÓW ROLNYCH NA WYNIKI EKONOMICZNE GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC Tomasz Rokicki Katedra Ekonomiki i Organizacji
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać :14:14
Co kupić, a co sprzedać 015-06-15 11:14:14 Kraje Unii Europejskiej są trzecim po Chinach i USA partnerem handlowym Japonii, natomiast Japonia zajmuje siódme miejsce w obrotach UE z zagranicą. Największym
Bardziej szczegółowoWpływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych na zmiany struktury towarowej polskiego eksportu
studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 41, t. 3 Marek Maciejewski * Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Wpływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych na zmiany struktury towarowej polskiego
Bardziej szczegółowoWykaz opublikowanych prac naukowych (po doktoracie)
Wykaz opublikowanych prac naukowych (po doktoracie) Katarzyna Śledziewska Książki 1. Międzynarodowa współpraca gospodarcza w warunkach kryzysu. Wnioski dla Polski, PWE, Warszawa 2012, współautor Czarny
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZTWO OPOLSKIE SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA W LATACH 2002 2005
WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA W LATACH 2002 2005 URZ D MARSZA KOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO Departament Rozwoju Regionalnego Referat Badañ i Analiz Strategicznych WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE
Bardziej szczegółowoGospodarka światowa w 2015. Mateusz Knez kl. 2A
Gospodarka światowa w 2015 Mateusz Knez kl. 2A Koło Ekonomiczne IV LO Nasze koło ekonomiczne współpracuje z Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu. Wspólne działania rozpoczęły się od podpisania umowy pomiędzy
Bardziej szczegółowoRaport na temat działalności eksportowej europejskich przedsiębiorstw z sektora MSP
Raport na temat działalności Raport na temat działalności eksportowej europejskich przedsiębiorstw z sektora MSP Kierunki eksportu i importu oraz zachowania MSP w Europie Lipiec 2015 European SME Export
Bardziej szczegółowoPODAŻ CIĄGNIKÓW I KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH W POLSCE W LATACH 2003 2010
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2011 Jan Pawlak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie PODAŻ CIĄGNIKÓW I KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH W POLSCE W LATACH 2003 2010 Streszczenie W
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa,.7. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Projekcja PKB lipiec % 9 8 9% % % proj.centralna 9 8 7 7-8q 9q q q
Bardziej szczegółowoSytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33
Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku 2015-10-21 14:38:33 2 Rumunia jest krajem o dynamicznie rozwijającej się gospodarce Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku. Rumunia jest dużym krajem o dynamicznie
Bardziej szczegółowoInflacja - definicja. Inflacja wzrost ogólnego poziomu cen. Deflacja spadek ogólnego poziomu cen. Dezinflacja spadek tempa inflacji.
Wykład: NFLACJA nflacja - definicja nflacja wzrost ogólnego poziomu cen. Deflacja spadek ogólnego poziomu cen. Dezinflacja spadek tempa inflacji. Pomiar inflacji ndeks cen konsumpcyjnych (CP Consumer Price
Bardziej szczegółowoAnaliza czasowo-przestrzenna eksportu i importu dzieł sztuki w Stanach Zjednoczonych
Zeszyty Naukowe nr 864 Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 211 Katedra Analizy Rynku i Badań Marketingowych Analiza czasowo-przestrzenna eksportu i importu dzieł sztuki w Stanach Zjednoczonych 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoT.C. DĘBICA S.A. (1) Firma Oponiarska DĘBICA S.A. Wyniki finansowe 2007 r. i perspektywy 2008 r. Warszawa, 15 lutego 2008 r. T.C. DĘBICA S.A. (2) Executive summary Przychody ze sprzedaży w 2007 r. wyniosły
Bardziej szczegółowoANALIZA SZCZECIŃSKIEGO RYNKU NIERUCHOMOŚCI W LATACH 2007 2010
STUDA PRACE WYDZAŁU NAUK EKONOMCZNYCH ZARZĄDZANA NR 26 Ewa Putek-Szeląg Uniwersytet Szczeciński ANALZA SZCZECŃSKEGO RYNKU NERUCHOMOŚC W LATACH 27 21 STRESZCZENE Niniejszy artykuł dotyczy analizy rynku
Bardziej szczegółowoSTOSUNKI ZEWNĘTRZNE UE Z INNYMI KLUCZOWYMI PODMIOTAMI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ
STOSUNKI ZEWNĘTRZNE UE Z INNYMI KLUCZOWYMI PODMIOTAMI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ CEL PREZENTACJI CELEM TEJ PREZENTACJI JEST PRZEDSTAWIENIE ORAZ OMÓWIENIE NAJWAŻNIEJSZYCH INFORMACJI DOTYCZĄCYCH ZEWNĘTRZNYCH STOSUNKÓW
Bardziej szczegółowoMIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 250 UWZGLÊDNIENIE PRAWA I REGULACJI PODCZAS BADANIA SPRAWOZDAÑ FINANSOWYCH
MIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 250 UWZGLÊDNIENIE PRAWA I REGULACJI Wprowadzenie (Stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonych za okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r.
Bardziej szczegółowoMIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 520 PROCEDURY ANALITYCZNE SPIS TREŒCI
MIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 520 PROCEDURY ANALITYCZNE (Stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonych za okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r. i póÿniej) Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp. CZĘŚĆ I. TEORIA WYMIANY MIĘDZYNARODOWEJ (Anna Zielińska-Głębocka)
Spis treści Wstęp CZĘŚĆ I. TEORIA WYMIANY MIĘDZYNARODOWEJ (Anna Zielińska-Głębocka) Rozdział 1. Podstawy funkcjonowania rynków międzynarodowych 1. 1. Wprowadzenie 1. 2. Rodzaje rynków międzynarodowych
Bardziej szczegółowoPolska, a kraje nowej unii celnej wybrane informacje porównawcze
"Unia celna Rosji, Białorusi i Kazachstanu i jej skutki dla polskich przedsiębiorców" Polska, a kraje nowej unii celnej wybrane informacje porównawcze Zbigniew Bereza Warszawa 15 grudnia 2009 1 Wybrane
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Instytut Ekonomiczny Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa / listopada Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego na podstawie modelu
Bardziej szczegółowoNasz kochany drogi BIK Nasz kochany drogi BIK
https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/bankowosc/biuro-informacji-kredytowej-bik-koszty-za r Biznes Pulpit Debata Biuro Informacji Kredytowej jest jedyną w swoim rodzaju instytucją na polskim rynku
Bardziej szczegółowoZarządzanie jakością
Zarządzanie jakością VERLAG DASHÖFER Wydawnictwo VERLAG DASHOFER Sp. z o.o. Świat profesjonalnej wiedzy VERLAG DASHÖFER Wydawnictwo VERLAG DASHOFER Sp. z o.o. Œwiat profesjonalnej wiedzy al. Krakowska
Bardziej szczegółowoTransport Morski w gospodarce globalnej i Unii Europejskiej wykład 05. dr Adam Salomon
gospodarce globalnej i Unii Europejskiej wykład 05 dr Adam Salomon : TENDENCJE NA RYNKU ŁADUNKÓW MASOWYCH CIEKŁYCH dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 2 Wolumen ładunków masowych
Bardziej szczegółowoPROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO Tom 13 (XXVIII) Zeszyt 1 Wydawnictwo SGGW Warszawa 2013 Arkadiusz Zalewski 1 Zakład Badań Rynkowych Instytut
Bardziej szczegółowoInwestycje. światowego. gospodarczego. Świat Nieruchomości
Budownictwo polskie w latach światowego kryzysu gospodarczego E l ż b i e t a St a r z y k R e n a t a Ko z i k 40 Świat Nieruchomości W latach 2006-2008, gdy amerykański kryzys finansowy przeradzał się
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa,.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami Projekcja marcowa na tle listopadowej
Bardziej szczegółowoKONIUNKTURA GOSPODARCZA A TENDENCJE W POLSKIM HANDLU ZAGRANICZNYM PRODUKTAMI ROLNO-SPOŻYWCZYMI
STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XIV zeszyt 1 251 Mirosława Kozłowska-Burdziak Uniwersytet w Białymstoku KONIUNKTURA GOSPODARCZA A TENDENCJE W POLSKIM HANDLU ZAGRANICZNYM
Bardziej szczegółowoRelacje cen wêgla koksowego i koksu metalurgicznego na rynkach miêdzynarodowych
POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 11 Zeszyt 1 2008 PL ISSN 1429-6675 Urszula OZGA-BLASCHKE* Relacje cen wêgla koksowego i koksu metalurgicznego na rynkach miêdzynarodowych STRESZCZENIE. W wyniku panuj¹cej od kilku
Bardziej szczegółowoHongkong: Miejsce na Twój biznes
Hongkong: Miejsce na Twój biznes Marcin Mitko data: wrzesień 2014 Corporate Banking Manager, HSBC Bank Polska S.A. HK: Miejsce na Twój biznes Dynamiczne centrum gospodarcze Regionalny i globalny ośrodek
Bardziej szczegółowoProjekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD
Warszawa, 9.. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Plan prezentacji. Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Zmiana założeń
Bardziej szczegółowoKRAJE NAJSŁABIEJ ROZWINIĘTE W ŚWIATOWYM HANDLU ŻYWNOŚCIĄ
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 23 Renata Knap KRAJE NAJSŁABIEJ ROZWINIĘTE W ŚWIATOWYM HANDLU ŻYWNOŚCIĄ Wstęp W wyniku ostatniego kryzysu ekonomicznego recesja dotknęła wiele
Bardziej szczegółowoPrzep³ywy bezpoœrednich inwestycji zagranicznych a potencja³ inwestycyjny w krajach wschodz¹cych w latach 1990 2010
Wyzwania gospodarki globalnej Prace i Materia³y Instytutu Handlu Zagranicznego Uniwersytetu Gdañskiego 2012, nr 31 Challenges of the global economy Working Papers Institute of International Business University
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 18 czerwca 2014 r. Informacja sygnalna Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1 W końcu marca 2014 r. działalność
Bardziej szczegółowoPROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO Tom 12 (XXVII) Zeszyt 4 Wydawnictwo SGGW Warszawa 2012 Marcin Krzemiński 1 Zakład Badań Rynkowych Instytut
Bardziej szczegółowoZnaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem
Znaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem dr Iwona Szczepaniak Konferencja Przemysł spożywczy otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna IERiGŻ-PIB,
Bardziej szczegółowoPowiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy. w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim
Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy Załącznik do Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim Trzebnica, wrzesień 2009 Opracowanie:
Bardziej szczegółowoPomiary ha³asu w pomieszczeniach biurowych
Opis badañ Badania przeprowadzono w 5 budynkach biurowych w Warszawie, w których mieœci³y siê: biblioteka uniwersytecka, bank, centrala operatora telefonii komórkowej, centrum zbierania i przetwarzania
Bardziej szczegółowoISSN: X DOI: /epu strony: Streszczenie
123 ISSN: 1896-382X www.wnus.edu.pl/pl/epu/ DOI: 10.18276/epu.2016.123-22 strony: 235-244 Uniwersytet Zielonogórski/Uczelnia 1 SEKTOR PRZEMYS ENTEM ZMIAN W E-GOSPODARCE Streszczenie onomicznym w e-gospodarce.
Bardziej szczegółowoRYNEK WYBRANYCH NARZĘDZI I MASZYN ROLNICZYCH DO PRODUKCJI ROŚLINNEJ W POLSCE W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/2009 Czesław Waszkiewicz Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie RYNEK WYBRANYCH NARZĘDZI I MASZYN ROLNICZYCH DO PRODUKCJI
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi szansą rozwoju obszarów wiejskich
Iwona Szczepaniak Handel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi szansą rozwoju obszarów wiejskich Konferencja nt. Rozwój obszarów wiejskich stan obecny i perspektywy IUNG-PIB, UP w Lublinie, Lublin,
Bardziej szczegółowo