W numerze m.in. Kontynuator tradycji Czasopisma utworzonego w roku 1871 we Lwowie

Transkrypt

1 Patronat POLSKIE TOWARZYSTWO LEKARSKIE POLSKI KOMITET ZIELARSKI AMBASADOR FARMACJI ISSN Vol. XVIII Rok za³o enia 1992 Nr 12 (216) Grudzieñ 2011 Kontynuator tradycji Czasopisma utworzonego w roku 1871 we Lwowie W numerze m.in. Punktacja: Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wy szego: 6 pkt Index Copernicus Wydawnictwo Farmapress : 10,63 pkt ks. mgr Pawe³ Œmierzchalski, dr n. med. Tomasz Z¹bkowski Œwiêty Miko³aj w przedstawieniach scenicznych, zwyczajach ludowych i przys³owiach Informacja o leku na str. 2

2 DIAPREL MR (Gliclazidum), tabletki o zmodyfikowanym uwalnianiu, 30 mg. Sk³ad: Jedna tabletka o zmodyfikowanym uwalnianiu zawiera 30 mg gliklazydu (Gliclazidum). Wskazania do stosowania: Cukrzyca insulinoniezale na (typ 2) u doros³ych, kiedy leczenie dietetyczne i wysi³ek fizyczny oraz zmniejszenie masy cia³a nie wystarczaj¹ do utrzymania prawid³owego stê enia glukozy we krwi. Dawkowanie i sposób podawania: Doustnie. Do stosowania tylko u osób doros³ych. Dawka dobowa wynosi od 1 tabletki do 4 tabletek na dobê, tj. od 30 do 120 mg przyjmowanych doustnie, jednorazowo, w porze œniadania. Tabletki (tabletkê) nale- y po³ykaæ w ca³oœci. W przypadku pominiêcia jednej dawki nie nale y jej zwiêkszaæ w dniu nastêpnym. Podobnie jak w przypadku innych leków o dzia³aniu hipoglikemizuj¹cym, dawka powinna byæ dostosowana indywidualnie w zale noœci od reakcji pacjenta (stê enie glukozy we krwi, HbA1c). Dawka pocz¹tkowa: Zalecana dawka pocz¹tkowa wynosi 30 mg na dobê. Jeœli stê enie glukozy we krwi jest skutecznie kontrolowane, dawka ta mo e byæ stosowana jako leczenie podtrzymuj¹ce. Jeœli stê enie glukozy we krwi nie jest odpowiednio kontrolowane, dawkê mo na stopniowo zwiêkszyæ do 60, 90 lub 120 mg na dobê. Nie powinno siê zwiêkszaæ dawki czêœciej, ni co najmniej po up³ywie 1 miesi¹ca, z wyj¹tkiem pacjentów, u których stê enie glukozy we krwi nie uleg³o zmniejszeniu po dwóch tygodniach leczenia. W takich przypadkach, dawkê mo na zwiêkszyæ pod koniec drugiego tygodnia leczenia. Maksymalna, zalecana dawka dobowa to 120 mg. Zamiana tabletek produktu zawieraj¹cego 80 mg gliklazydu (np. Diaprel) na Diaprel MR: 1 tabletka produktu zawieraj¹cego 80 mg gliklazydu jest porównywalna z 1 tabletk¹ produktu Diaprel MR. Zmiana mo e byæ przeprowadzona pod warunkiem monitorowania parametrów krwi. Zamiana innego, doustnego leku przeciwcukrzycowego na Diaprel MR: Diaprel MR mo e byæ stosowany w celu zast¹pienia innego, doustnego leku przeciwcukrzycowego. Podczas zamiany na Diaprel MR nale y wzi¹æ pod uwagê dawkê oraz okres pó³trwania uprzednio stosowanego leku przeciwcukrzycowego. Zastosowanie okresu przejœciowego nie jest konieczne. Nale y zastosowaæ dawkê pocz¹tkow¹ 30 mg i tak j¹ modyfikowaæ, aby by³a dostosowana do reakcji stê enia glukozy we krwi danego pacjenta, tak jak to przedstawiono powy ej. W razie zmiany z innych hipoglikemizuj¹cych pochodnych sulfonylomocznika o przed³u onym okresie pó³trwania mo e byæ konieczna kilkudniowa przerwa w leczeniu, aby zapobiec wyst¹pieniu efektu addycyjnego dwóch preparatów, który mo e powodowaæ hipoglikemiê. Schemat dawkowania w takich sytuacjach powinien byæ taki sam jak na pocz¹tku stosowania leku, tzn. leczenie nale y rozpocz¹æ od dawki 30 mg, a nastêpnie j¹ zwiêkszaæ w zale noœci od reakcji metabolicznej pacjenta. Leczenie skojarzone z innymi lekami przeciwcukrzycowymi: Diaprel MR mo e byæ stosowany z biguanidami, inhibitorami alfa-glukozydazy lub insulin¹. U pacjentów ze stê eniem glukozy we krwi niedostatecznie kontrolowanym z u yciem leku Diaprel MR leczenie skojarzone z insulin¹ powinno byæ wprowadzone pod œcis³¹ opiek¹ medyczn¹. U osób w podesz³ym wieku (powy ej 65 lat) lek nale y stosowaæ zgodnie z tymi samymi zasadami dawkowania, jakie s¹ zalecane u pacjentów poni ej 65 lat. U pacjentów z ³agodn¹ i umiarkowan¹ niewydolnoœci¹ nerek powinny byæ zastosowane takie same zasady dawkowania, jak u pacjentów z prawid³ow¹ czynnoœci¹ nerek. Pacjenci ci powinni pozostawaæ pod obserwacj¹. Dane te zosta³y potwierdzone w badaniach klinicznych. Stosowanie u pacjentów z ryzykiem wyst¹pienia hipoglikemii: Wiêksze ryzyko hipoglikemii dotyczy nastêpuj¹cych pacjentów: niedo ywionych lub Ÿle od ywionych; z ciê kimi lub niedostatecznie wyrównanymi zaburzeniami endokrynologicznymi (niedoczynnoœæ przysadki, niedoczynnoœæ tarczycy, niewydolnoœæ kory nadnerczy); po zaprzestaniu d³ugotrwa³ego leczenia i (lub) leczenia du ymi dawkami kortykosteroidów; z ciê kimi chorobami têtnic (ciê ka choroba wieñcowa, ciê ka niewydolnoœæ têtnicy szyjnej, choroba naczyñ obwodowych). Zaleca siê stosowanie minimalnej dawki pocz¹tkowej 30 mg. Brak danych oraz badañ klinicznych dotycz¹cych stosowania u dzieci. Przeciwwskazania: Stwierdzona nadwra liwoœæ na gliklazyd lub któr¹kolwiek substancjê pomocnicz¹, inne pochodne sulfonylomocznika, sulfonamidy. Cukrzyca typu 1. Stan przedœpi¹czkowy lub œpi¹czka cukrzycowa. Ketoza i kwasica cukrzycowa. Ciê ka niewydolnoœæ nerek lub w¹troby: w tych przypadkach zaleca siê zastosowanie insuliny. Leczenie mikonazolem. Okres karmienia piersi¹. Specjalne ostrze enia i œrodki ostro noœci dotycz¹ce stosowania: HIPOGLIKE- MIA: Doustne leki hipoglikemizuj¹ce mo na stosowaæ jedynie u pacjentów regularnie i prawid³owo od ywiaj¹cych siê. Hipoglikemia czêœciej pojawia siê podczas stosowania diet niskokalorycznych, w nastêpstwie d³ugotrwa³ego lub forsownego wysi³ku fizycznego, picia alkoholu lub w przypadku, gdy zastosowano leczenie skojarzone lekami przeciwcukrzycowymi. Hipoglikemia mo e wyst¹piæ w nastêpstwie stosowania pochodnych sulfonylomocznika. Niektóre przypadki hipoglikemii mog¹ wymagaæ leczenia szpitalnego i podawania roztworu glukozy do ylnie. Aby zmniejszyæ ryzyko hipoglikemii, nale y indywidualnie ustalaæ sposób leczenia oraz odpowiedni¹ dawkê. Czynniki zwiêkszaj¹ce ryzyko wyst¹pienia hipoglikemii: brak wspó³pracy ze strony pacjenta; niedo ywienie, nieregularne pory spo ywania posi³ków, opuszczanie posi³ków, okresy poszczenia lub zmiany w diecie; brak równowagi pomiêdzy wysi³kiem fizycznym a poda ¹ wêglowodanów; niewydolnoœæ nerek; ciê ka niewydolnoœci w¹troby; niektóre zaburzenia endokrynologiczne: zaburzenia czynnoœci tarczycy, niedoczynnoœæ przysadki oraz niewydolnoœæ nadnerczy; przedawkowanie produktu Diaprel MR; równoczesne podawanie innych preparatów wp³ywaj¹cych na glikemiê. Niewydolnoœæ nerek i w¹troby: farmakokinetyka i (lub) farmakodynamika gliklazydu mo e byæ zmieniona u pacjentów z niewydolnoœci¹ w¹troby lub ciê k¹ niewydolnoœci¹ nerek. U tych pacjentów hipoglikemia mo e siê przed³u aæ, co mo e wymagaæ specjalnego postêpowania. Informowanie pacjenta: Ryzyko hipoglikemii, objawy, leczenie i czynniki predysponuj¹ce do jej wyst¹pienia, nale y wyjaœniæ pacjentowi oraz cz³onkom jego rodziny. S³aba kontrola glikemii: Na kontrolê glikemii u pacjentów otrzymuj¹cych leczenie przeciwcukrzycowe mog¹ mieæ wp³yw: gor¹czka, uraz, infekcja lub zabieg chirurgiczny. W niektórych przypadkach mo e byæ konieczne podanie insuliny. Przed stwierdzeniem wyst¹pienia u pacjenta wtórnego niepowodzenia terapeutycznego nale y rozwa yæ odpowiednie dostosowanie dawki oraz opracowanie diety. Stosowanie pochodnych sulfonylomocznika u pacjentów z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej mo e prowadziæ do rozwoju niedokrwistoœci. U tych pacjentów konieczne jest zachowanie ostro noœci i rozwa enie zastosowania leczenia lekami z innej grupy. Badania laboratoryjne: oznaczanie stê eñ glikowanej hemoglobiny (lub pomiar glukozy w osoczu na czczo) zaleca siê do oceny kontroli glikemii. U yteczna jest równie samokontrola stê enia glukozy we krwi. Dzia³ania niepo ¹dane: Na podstawie doœwiadczenia ze stosowaniem gliklazydu oraz innych pochodnych sulfonylomocznika opisuje siê dzia³ania niepo ¹dane: Hipoglikemia: Tak jak w przypadku innych pochodnych sulfonylomocznika leczenie tym lekiem mo e powodowaæ hipoglikemiê, zw³aszcza w razie nieregularnego od ywiania siê. Objawy hipoglikemii: ból g³owy, silny g³ód, nudnoœci, wymioty, zmêczenie, sennoœæ, zaburzenia snu, pobudzenie, agresja, os³abiona koncentracja, zaburzenia œwiadomoœci oraz spowolnienie reakcji, depresja, uczucie spl¹tania, zaburzenia widzenia i mowy, otêpienie, dr enie, niedow³ady, zaburzenia czucia, zawroty g³owy, uczucie bezsilnoœci, utarta samokontroli, drgawki, p³ytki oddech, bradykardia, sennoœæ i utrata œwiadomoœci, co mo e prowadziæ do œpi¹czki oraz zgonu. Dodatkowo mog¹ byæ obserwowane objawy pobudzenia adrenergicznego takie jak: pocenie siê, wilgotnoœæ skóry, tachykardia, ko- ³atanie serca, wzrost ciœnienia têtniczego, bóle w klatce piersiowej oraz zaburzenia rytmu serca. Zazwyczaj objawy ustêpuj¹ po podaniu wêglowodanów (cukier). Nale y jednak pamiêtaæ, e sztuczne substancje s³odz¹ce nie wywo³uj¹ adnego efektu. Doœwiadczenia z innymi pochodnymi sulfonylomocznika pokazuj¹, e hipoglikemia mo e wyst¹piæ ponownie nawet, jeœli pomiary pocz¹tkowo wskazuj¹ na skutecznoœæ leczenia. W przypadku ciê kiej lub d³ugotrwa³ej hipoglikemii, nawet jeœli jest okresowo kontrolowana poprzez spo ycie cukru, niezw³ocznie nale y rozpocz¹æ leczenie lub nawet mo e byæ konieczna hospitalizacja. Zaburzenia o³¹dkowo-jelitowe; ból brzucha, nudnoœci, wymioty, niestrawnoœæ, biegunka oraz zaparcianastêpuj¹ce dzia³ania niepo ¹dane s¹ rzadziej obserwowane: zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: wysypka, œwi¹d, pokrzywka, rumieñ, wykwity plamkowo-grudkowe, odczyny pêcherzowe; zaburzenia krwi: zmiany w obrazie hematologicznym krwi wystêpuj¹ rzadko, mog¹ one obejmowaæ: niedokrwistoœæ, leukopeniê, ma³op³ytkowoœæ, granulocytopeniê. Zmiany te przemijaja po zaprzestaniu leczenia. zaburzenia w¹troby: zwiêkszona aktywnoœæ enzymów w¹trobowych (AspAT, AlAT, fosfatazy zasadowej), zapalenie w¹troby (odosobnione przypadki). Nale y przerwaæ leczenie w przypadku pojawienia siê ó³taczki cholestatycznej. Objawy te zazwyczaj przemijaj¹ po odstawieniu leku. zaburzenia oka: przemijaj¹ce zaburzenia widzenia mog¹ pojawiaæ siê szczególnie na pocz¹tku leczenia na skutek zmian stê eñ glukozy we krwi. Dzia³ania niepo ¹dane danej grupy leków: W przypadku stosowania preparatów nale ¹cych do grupy pochodnych sulfonylomocznika opisywano; niedokrwistoœæ, agranulocytozê, niedokrwistoœæ hemolityczn¹, pancytopeniê i alergiczne zapalenie naczyñ; obserwowano tak e przypadki zwiêkszenia aktywnoœci enzymów w¹trobowych, a nawet zaburzenia czynnoœci w¹troby (np. z zastojem ó³ci i ó³taczk¹) oraz zapalenie w¹troby, które przemija³o po odstawieniu pochodnej sulfonylomocznika, lub w odosobnionych przypadkach prowadzi³o do zagra aj¹cej yciu niewydolnoœci w¹troby. Podmiot odpowiedzialny: ANPHARM Przedsiêbiorstwo Farmaceutyczne Spó³ka Akcyjna ul. Annopol 6B, Warszawa. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu (Wydane przez Ministra Zdrowia) Nr 4430 Produkt leczniczy wydawany na receptê. Adres korespondencyjny: Servier Polska Sp. z o.o., Warszawa, ul. Jana Kazimierza 10, tel. (22) , fax (22) Internet: info@pl.netgrs.com. ( )

3 Nowoœæ VOL XVIII Nr 12 (216) ISSN Rok 2011 KONTYNUATOR TRADYCJI CZASOPISMA UTWORZONEGO w ROKU 1871 we LWOWIE Punktacja: Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wy szego 6 pkt Indeks Copernicus: Wydawnictwo Farmapress 10,63 pkt Niezale ny Ogólnopolski Miesiêcznik Farmaceutyczno-Medyczny dla Aptekarzy, Farmaceutów, Lekarzy, Producentów i Dystrybutorów Leków Wydawca, Redaktor Naczelny: Wiktor Szukiel tel. kom Pe³nomocnik Wydawcy Z-ca Redaktora Naczelnego: Jadwiga Szymañska tel. kom , tel. (22) Honorowy z-ca Redaktora Naczelnego: mgr prawa Barbara Jendryczko Honorowy z-ca Redaktora Naczelnego: dr n. farm. Marek Jêdrzejczak Sekretarz Redakcji: Bogdan Ostrowski RADA NAUKOWA prof. dr hab. n. farm. Kazimierz G³owniak kierownik Katedry i Zak³adu Farmakognozji z Pracowni¹ Roœlin Leczniczych, Uniwersytet Medyczny w Lublinie przewodnicz¹cy prof. dr Benito del Castillo Garcia cz³onek Narodowej Akademii Farmaceutycznej w Hiszpanii prof. dr hab. n. farm. Roman Kaliszan cz³. koresp. PAN i PAU kierownik Katedry i Zak³adu Biofarmacji i Farmakodynamiki, Gdañski Uniwersytet Medyczny prof. dr hab. n. farm. S³awomir Lipski Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii prof. dr hab. n. farm. Maciej Paw³owski kierownik Katedry Chemii Farmaceutycznej, Uniwersytet Jagielloñski, Collegium Medicum prof. dr n. farm. Eduardas Tarasevicius Prezes Litewskiego Towarzystwa Farmaceutycznego (Litwa) prof. dr hab. n. med. Jerzy Woy-Wojciechowski prezes Polskiego Towarzystwa Lekarskiego dr hab. n. farm. Anita Magowska kierownik Katedry i Zak³adu Historii Nauk Medycznych, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu dr n. farm. Roman Duda Okrêgowa Izba Aptekarska w Kielcach dr n. farm. Jerzy Jambor prezes Polskiego Komitetu Zielarskiego w Poznaniu dr n. farm. Marek Jêdrzejczak wyk³adowca farmakologii na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego dr n. farm. Jerzy azowski cz³onek Miêdzynarodowej Federacji Farmaceutycznej (FIP) Pomys³ artystyczny i koncepcja typograficzna Bogdan Ostrowski Opracowanie graficzno-techniczne i korekta Zespó³ Redakcja zastrzega sobie prawo adiustacji i skracania nades³anych tekstów. Publikacje w Czasopiœmie Aptekarskim nie mog¹ byæ kopiowane w adnej formie ani adnymi metodami mechanicznymi lub elektronicznymi, ³¹cznie z wykorzystaniem systemów przechowywania i odtwarzania informacji bez pisemnej zgody wydawcy, Wydawnictwa Farmapress. Realizacja Wydania Biuro Wydawcy i Redakcji: Zofia Soborowska ul. Obarowska 23/2, Warszawa Box 81 tel , fax 24 h cza@cza.pl Kolporta i prenumerata: tel Prenumerata roczna 200 z³, pó³roczna 120 z³ Wp³aty nale y dokonywaæ na konto: Adres strony WWW Czasopisma Aptekarskiego : Czasopismo Aptekarskie ukazuje siê tylko w prenumeracie. Za treœæ tekstów promocyjnych, reklam, og³oszeñ, insertów Redakcja nie odpowiada. Nak³ad nie przekracza egz. Tytu³ i znak s³owno-graficzny prawnie zastrze ony. Œwiadectwo ochronne nr i nr wydane przez Urz¹d Patentowy RP Copyright by FARMAPRESS Apteka w nowym systemie refundacyjnym Redakcja Czasopisma Aptekarskiego informuje, e zakoñczy³y siê prace nad poradnikiem farmaceuty pod wiod¹cym tytu³em Apteka w nowym systemie refundacyjnym, w której zosta³ omówiony wp³yw ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, œrodków spo ywczych, specjalnego przeznaczenia ywieniowego oraz wyrobów medycznych na funkcjonowanie aptek. Na 160 stronach zosta³y szczegó³owo omówione i skomentowane nastêpuj¹ce problemy: nowe zasady refundacji (omówiono m.in. maksymalny poziom wydatków, obowi¹zek zwrotu przekroczeñ i kategorie dostêpnoœci refundacyjnej) obowi¹zki apteki i farmaceuty (omówiono m.in. obowi¹zek zaspakajania potrzeb zdrowotnych i obowi¹zek informacji wobec pacjentów) umowa na realizacjê recept (omówiono m.in. warunki zawarcia umowy o refundacjê i egzekwowanie wykonania umowy o refundacjê przez aptekê) realizacja recept refundowanych (omówiono m.in. uzyskiwanie refundacji przez aptekê na podstawie zrealizowanych recept i zwrot refundacji nienale nej) relacje z dostawcami produktów refundowanych (omówiono m.in. dopuszczalne dzia³ania w odniesieniu do produktów refundowanych w relacjach dostawca apteka) kontrola realizacji recept w aptece (omówiono m.in. prawa kontrolowanej apteki i postêpowanie po kontroli) ograniczenia w dzia³alnoœci aptek (omówiono m.in. zakaz reklamy apteki i jej dzia³alnoœci oraz sankcje i nadzór nad przestrzeganiem zakazu reklamy aptek) Ca³oœæ zosta³a wzbogacona o indeks rzeczowy, bogate piœmiennictwo i orzecznictwo. O cenie jednego egzemplarza ksi¹ ki poinformujemy naszych Czytelników w styczniowym wydaniu CzA. Wiktor Szukiel

4 TREŒÆ SPRAWY ZAWODU Aptekarski terminarzyk imienin na rok Jadwiga Szymañska Rodem z Zamoœcia 11 ukasz Kot Najm³odszy premier II RP 13 XX-lecie odrodzonego samorz¹du aptekarskiego 18 Uroczystoœæ wrêczenia dyplomów i zaœwiadczeñ Prawa Wykonywania Zawodu (fotoreporta ) 23 s. 11 s. 18 NAUKA I PRAKTYKA Pawe³ Œmierzchalski, Tomasz Z¹bkowski Œwiêty Miko³aj w przedstawieniach scenicznych, zwyczajach ludowych i przys³owiach 26 Tomasz Zapolski, Agata Frania-Baryluk, Andrzej Wysokiñski Leki przeciwp³ytkowe w leczeniu choroby niedokrwiennej serca mechanizm dzia³ania, zastosowanie, interakcje 33 Karolina Pytka, Anna Rapacz, Barbara Filipek Skutecznoœæ i bezpieczeñstwo iwabradyny w leczeniu choroby niedokrwiennej oraz niewydolnoœci serca w œwietle badañ klinicznych 47 Krzysztof Kamiñski, Pawe³ Zajdel, Anna Weso³owska, Jolanta Obniska, Maciej Paw³owski Leki przeciwpadaczkowe stan aktualny i perspektywy farmakoterapii 57 Ireneusz Sowa, Magdalena Wójcia-Kosior, Wojciech Szwerc, Marek Jêdrzejczak Kontrola zawartoœci jonów fluorkowych w preparatach do higieny jamy ustnej przy zastosowaniu chromatografii jonowej 73 Mariola Herbet Interakcje suplementów diety zawieraj¹cych wyci¹g z korzenia eñ-szenia z lekami 76 Katarzyna Wojtyniak, Irena Mat³awska Fitoterapia zaburzeñ miesi¹czkowania 80 DEBATY KONFERENCJE KONGRESY Bogdan Ostrowski Rok 2011 rokiem opieki farmaceutycznej (fotoreporta ) 88 s. 23 HISTORIA FARMACJI I MEDYCYNY Zbigniew Bela O pochodzeniu wyrazu recepta 90 KORESPONDENCJE ZE ŒWIATA Jakub Tokarz Madera, jej roœlinnoœæ i krajobrazy 94 ANGIELSKI W PRAKTYCE FARMACEUTYCZNEJ Jolanta Suchocka-Strysko, Christopher A. Strysko Spotkania z angielskim cz. XV 98 s. 102 INFORMACJE Apteka Paw³a Molina w Wiœle (fotoreporta ) 102

5 Spokojnych, rodzinnych Œwi¹t Bo ego Narodzenia i Szczêœliwego Nowego ROKU yczy Redakcja, Rada Naukowa i Wspó³pracownicy Czasopisma Aptekarskiego

6 IMIENINY NA ROK 2012 APTEKARSKI TERMINARZYK IMIENIN NA ROK 2012 Adalberta Adama 6.04, Adelajdy 5.02, 12.12, Adeli Adeliny Adolfiny Adolfa 19.04, Adriana 9.01, 5.03, 8.11 Ady Afanazego Agatona 7.12 Agaty 5.02, Agenora Agnieszki 21.01, 28.01, 20.04, Agrypiny 6.07 Aidy Alana Alberta Albertyny Albina 1.03, 22.07, Albiny Albrechta Aldony 10.09, Aleksandra 26.02, 10.03, 24.04, 24.11, Aleksandry Aleksego 17.02, Alfonsa 2.08, Alfreda 4.08, 14.08, Alfredy Alicji 9.01, 18.04, 21.06, Aliny 25.02, Alojzego 12.03, Amadeusza 30.03, Ambro ego 4.04, 16.08, 16.10, 7.12 Amalii 20.04, 7.10 Amelii 30.03, Anastazego 22.01, 5.12 Anastazji 27.02, 15.04, Anatola 20.03, 2.05, 3.07, Anatolii 9.07 Andrzeja 4.02, 16.05, 21.07, 1.11, 10.11, 24.11, Anety Angeliki 4.01, Angeliny Anieli 27.01, 28.03, 30.03, 31.05, Anity Anny Antoniego 17.01, 1.03, 3.04, 13.06, 5.07, 24.07, 24.10, 31.10, 7.11, Antoniny 1.03, 3.05, Anzelma Apolinarego 23.07, 23.08, 5.10 Apolonii 9.02 Apoloniusza 10.04, Ariadny Ariusza Arkadego Arkadiusza 12.01, 4.03 Arlety Arletty 3.01 Arnolda 15.01, 19.02, 22.03, 9.10 Arona 2.04 Artura 6.10 Asteriusza Atanazego 2.05 Augusta 3.08, Augustyna 28.05, Aurelego Aureliana 4.07 Aurelii Aureliusza Balbiny 24.03, 31.03, 2.12, Baltazara 6.01 Barbary 4.12 Barnaby Bart³omieja 24.08, Bartosza 21.04, Bazylego 2.01, 15.04, Bazylisa Beatrycze Beaty 8.03, 6.09, Benedykta 12.01, 11.03, 21.03, 4.04, 16.04, 11.07, 16.07, Benedykty 6.05 Beniamina 31.03, Benigny 1.10 Benity Benona Bereniki Bernadetty 18.02, Bernarda 12.03, 10.08, 20.08, 14.09, Bernardyna Bertolda Bertranda Berty Bianki 1.12 Blandyny 5.11 Blanki B³a eja 3.02, Bogdana 19.03, 17.07, 9.10, Bogny 20.06, Boguchwa³a Bogumi³a 13.01, 18.01, 10.06, 3.11 Bogumi³y Bogus³awa 22.03, 23.09, Bogus³awy 18.04, Bogusza Bohdana 6.02, 31.08, 2.09 Bohdany 2.11 Boles³awa 28.06, Boles³awy Bonawentury 14.07, Bonifacego 10.01, 14.05, 5.06 Boromeusza 4.11 Borysa Borzys³awa Bo ebora Bo eny 13.03, Bo ydara 9.05, 2.11 Bo ywoja 5.04 Bratumi³a Bronimira Bronis³awa Bronis³awy 1.09 Bronisza 1.09 Brunona 9.03, 17.05, 6.10 Brygidy 1.02, 8.10 Budzigniewa Budzis³awa 1.03 Cecyliana Cecylii 22.11, Celestyna 6.04, Celiny Cezarego 25.02, 22.08, 27.08, 3.11, Cezaryny 8.04 Chrystiana 4.12 Chwaliboga Cypriana 10.03, 8.08, 14.09, Cyryla 9.02, 14.02, 18.03, 29.03, 7.07 Czcibora Czes³awa 12.01, 20.04, Dagmary 14.06, Dagny Dagoberta Damazego Damiana 12.02, 23.02, 25.02, 12.04, 27.09, Daniela 21.07, Danuty 3.01, 10.01, 16.02, 24.06, 1.10 Darii 25.10, 29.10, Dawida Delfiny 26.11, 9.12 Demetriusza 8.10 Dezyderii 8.05 Diany Dionizego 26.02, 8.04, 9.09, 2.10, 9.10, Dionizji 6.12 Dobiegniewa Dobies³awa Dobrochny 1.02 Dobromierza Dobromi³y Dobromira 5.06 Dobros³awa 10.01, Dobros³awy 10.01, 9.04 Domarada Domiceli Dominika 9.03, 12.05, 4.08, 14.10, 20.12, Dominiki 6.07, 4.08 Domos³awa Donata 17.02, 7.04, 7.08 Doris 7.08 Doroty 6.02, 7.08, 5.09 Dymitra 9.04 Dyzmy Dzier ys³awa Edgara 10.06, 8.07 Edmunda 30.10, 16.11, 20.11, 1.12 Edwarda 5.01, 18.03, Edwina 11.03, 4.10 Edyty 16.09, Egberta Egona Eleonory Eliasza Eligiusza 1.12 Elizy Elwiry El biety 4.01, 18.06, 8.07, 5.11, 17.11, Emanuela Emila 11.10, Emiliana 8.08, 6.12 Emilii 23.05, Emmy Erazma 2.06, 3.09, Erharda 8.01 Ernesta 27.03, 13.07, 7.11 Ernesty Ernestyny Erwina 11.03, Erwiny Eryka 9.02, Estery 7.07 Eufemii 20.03, 3.09 Eugenii 13.09, Eugeniusza 4.01, 8.07, 6.09, Eulalii Eustachego 29.03, 16.07, 20.09, Euzebii Euzebiusza 14.08, 26.09, Ewalda 3.10 Ewarysta Eweliny Ewy Fabiana Fabioli 20.01, Fabrycego Faustyna 15.02, Faustyny Felicjana 9.06, Felicji 24.01, 7.03 Felicyty 7.03, Feliksa 11.01, 14.01, 21.02, 23.03, 21.04, 18.05, 30.05, 11.06, 6.11, Ferdynanda Fernandy Filemona Filipa 11.04, 1.05, 26.05, 10.07, 23.08, 13.09, Filipiny 21.08, Filomeny 5.07, Flawii 5.10 Flawiusza Florentyna 23.02, 7.11 Florentyny 20.06, Floriana 4.05, 5.11, Flory 29.08, Fortunata Fortunaty Franciszka 24.01, 29.01, 2.04, 11.05, 4.06, 21.08, 17.09, 29.09, 4.10, 10.10, 27.11, 3.12 Franciszki 9.03, Fryderyka 5.03, Fryderyki 6.10 Frydy Gabara Gabriela 4.02, 27.02, Gabrieli Gaudentego Gaw³a Genowefy 6 CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216) 2011

7 IMIENINY NA ROK , 9.11 Georginy Geralda 13.10, 5.12 Gerarda 24.09, Gerharda 3.10 Gertrudy 17.03, 13.08, Gerwazego Gizeli 7.05 Glorii Godzis³awa Goœcimi³a 4.06 Goœcis³awa Goœcis³awy Gotarda 6.07 Gotfryda Gracjana Gracji 9.11 Gra yny 1.04, Grety Grzegorza 2.01, 11.02, 13.02, 12.03, 24.04, 4.05, 9.05, 25.05, 25.08, 17.11, 28.11, Grzymis³awa Gustawa 2.08 Gwalberta Gwidona 31.03, Haliny 1.07, 2.10 Halki Halszki 2.03 Hanny 5.01 Heleny 2.03, 23.04, 22.05, 31.07, 13.08, Heliodora 3.10 Helmuta Henryka 19.01, 19.02, 2.03, 12.07, 15.07, 4.11 Henryki 17.01, Herberta Herkulesa 5.09 Hermana 7.04 Hermenegildy Hiacynty Hieronima 8.02, 20.07, Hilarego 14.01, 16.03, Hilarii Hipolita 3.02, 13.08, Honoraty 11.01, Honoryny Horacego Hortensji 1.06, Huberta 3.11 Hugona 1.04, 29.04, Idalii Idy 13.04, 4.09 Idziego 23.04, 1.09 Igi Ignacego 1.02, Igora 1.10, 5.10 Ildefonsa Ilony 27.01, Ilzy 8.05 Ingi Innocentego 4.07, Ireneusza 6.04, 28.06, Ireny 1.04, 3.04, 5.04, 5.05, 18.09, Iriny Irminy 24.12, Irmy Irwina Ity 5.05 Iwona Iwony 23.05, Iwy Izabeli 16.03, 3.09 Izoldy 6.04 Izydora 2.01, 15.01, 4.04, 10.05, 27.05, Jacka 10.02, 3.07, 17.08, 11.09, 29.10, 6.11 Jadwigi Jagody 2.07 Jakuba 14.03, 30.04, 1.06, 5.07, 25.07, 6.08, 21.10, Jana 17.01, 23.01, 31.01, 8.02, 8.03, 27.03, 28.03, 6.05, 15.05, 27.05, 12.06, 24.06, 26.06, 12.07, 20.08, 29.08, 20.10, 24.11, 14.12, 21.12, Janiny Janis³awa Januarego 8.04, Januarii Janusza Jaremy 6.12 Jarogniewa 6.12 Jaromira 11.04, Jaros³awa 21.01, 25.04, 7.06 Jaœminy Jazona Jeremiasza 1.05, Jeremiego 14.05, Jerzego 23.04, Jêdrzeja Joachima 16.08, 22.09, 9.12 Joanny 31.01, 2.02, 24.05, 21.08, Jolanty Jonasza Jonatana Jordana 6.03 Jowity Jozefata Józefa 29.01, 4.02, 15.02, 19.02, 19.03, 1.05, 27.08, Józefiny 12.03, Judyty 6.05, 2.07, 28.10, 14.11, Juliana 7.01, 9.01, 27.01, 28.01, 13.02, 19.08, 2.09, Juliany Julianny Julietty Julii 8.04, 16.04, 22.05, 27.07, Julity Juliusza 8.01, 12.04, 27.05, 19.08, Juranda 6.05 Justyna Justyniana 5.02 Justyny 14.04, 16.06, 1.08, 26.09, Kacpra 6.01 Kai Kajetana 7.08 Kajusa Kalasantego Kaliksta 14.08, Kaliny Kamila 18.07, Kamilii Kariny 2.08 Karola 28.01, 4.06, 4.11 Karoliny 9.05, 5.07, Karpa 4.06 Kasjana 3.12 Kastora Katarzyny 13.02, 9.03, 22.03, 5.04, 30.04, 25.11, Kazimiery Kazimierza 4.03, Kingi Klary 17.04, 12.08, Klarysy 1.07, 9.08 Klaudii Klaudiusza 26.04, 8.11 Klemensa 23.01, 15.03, Klementa 8.12 Klementyny 8.09, Kleofasa Kleopatry Klotyldy 3.06 Kolety 6.03 Konrada 19.02, 21.04, 1.06, 21.11, 26.11, Konstancji 29.01, 18.02, Konstantego 11.03, 26.08, Kordiana Korduli Kornela Kornelii Kosmy Kryspina 21.05, Kryspiny 5.12 Krystiany Krystyna Krystyny 13.03, Krzysztofa Ksawerego 31.01, 3.12 Kseni Kunegundy 3.03, Kwiryna Larysy Laurencji Laurentego 6.06, Laury Lecha Lechos³awa Leokadii 9.12 Leona 20.02, 14.03, 11.04, 19.04, 22.04, 12.06, 28.06, 10.11, Leonarda 30.03, 6.11 Leoncjusza Leonida Leonii 22.04, Leontyny Leoparda Leopolda Leszka 3.06 Liberaty Liberta Lidii 27.03, 3.08 Ligii Liliany Lilianny 4.09 Lilii 30.04, Lolity Longina Lubomira 21.03, 1.05 Lubora Lubos³awa Luby Lucjana 7.01, 11.02, Lucjusza 11.02, 3.12, Lucyny 30.06, Ludmi³y 20.02, 7.05, 30.07, Ludomira 28.02, Ludwika 31.01, 25.08, 9.10 Ludwiki Ludomira Ludos³awa 11.03, Luizy Lukrecji 7.06 Lutomira Lutos³awa adys³awa azarza ucjana ucji 4.03, 25.06, 6.07, ukasza 17.02, 22.04, 10.09, 18.10, Machabeusza Macieja 30.01, 24.02, Magdaleny 27.05, 29.05, Mai 9.04 Makarego 2.01, 28.02, 10.03, Maksyma 8.04, 8.06, Maksymiliana 29.05, 12.10, Maliny Malwiny 4.07 Ma³gorzaty 18.01, 22.02, 10.04, 13.04, 10.06, 13.07, 17.10, Mamerta Manfreda 4.10 Marcelego 16.01, 10.03, 9.04, Marceli Marcelina Marceliny 9.01, Marcina 13.04, 8.10, 24.10, 3.11, 11.11, 7.12 Marcjala Marcjana Marcjanny 9.01, 2.06 Mariana 17.01, 30.04, 1.07 Marianny 26.05, 2.06 Marietty Marii 2.02, 25.03, 9.04, 26.04, 28.04, 3.05, 24.05, 27.06, 2.07, 5.08, 15.08, 26.08, 8.09, 12.09, 7.10, 16.11, 25.11, 8.12 Marii Magdaleny Mariny Marioli 25.03, 3.05 Mariusza 19.01, Marka 24.02, 24.03, 25.04, 18.06, 28.09, 7.10, Marleny Marty 22.02, Martyna Martyny Maryli Maryny 3.03, Marzeny Mas³awa 1.01 Mateusza Matyldy 11.01, Maura Maurycego 20.03, CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216)

8 IMIENINY NA ROK 2012 Medarda 8.06 Melanii Melchiora 6.01, 7.09, 7.11 Metodego 14.02, 7.07 Michaliny Micha³a 26.01, 14.03, 10.04, 4.05, 23.05, 25.08, Mieczys³awa 1.01 Mieszka 1.01 Miko³aja 21.03, 19.05, 2.06, 10.09, 13.11, 6.12 Mileny Mi³os³awa 2.02 Mi³osza Mirelii 7.10 Mirona Miros³awa Miros³awy 2.02, Miry Modesta Modesty 5.11 Moniki 4.05, Mœcis³awa 8.01, 8.03 Mœciwoja 4.11 Nadii 1.08 Nadziei Napoleona Narcyza 18.03, Natalii 27.07, 1.12 Nelii 10.11, Nestora 26.02, 8.09 Nikifora 1.03 Nikity Nikodema 3.08, Niny 14.01, Norberta 6.06 Normy Nory 21.01, Odona 14.01, Ody Ofelii Oktawiana Oktawii Oktawiusza Olafa Olecha 8.08 Olgi Olgierda 10.02, 11.02, 4.11 Olimpii Oliwii 5.03 Onufrego Oresta 9.11 Oskara 3.02 Ostapa Oswalda 5.08 Ottona 3.07 Otylii Pafnucego Pankracego 3.04, Paschalisa Patrycji 13.03, Patrycjusza 9.07 Patryka Paulina Pauliny 26.01, 26.05, 6.06, 22.06, 21.07, 31.08, 2.12 Paw³a 15.01, 25.01, 6.02, 2.03, 7.03, 28.04, 26.06, 29.06, 19.10, Pelagii 23.03, 9.06, 11.07, 8.10, Pelagiusza 9.06 Petroneli Piotra 18.01, 8.02, 21.02, 19.05, 29.06, 1.08, 9.09, 11.09, 19.10, 2.12, 4.12, 21.12, Piusa 5.05 Polikarpa 26.01, Pompejusza Praksedy Prokopa 8.07 Prospera Prota 11.09, Protazego 19.06, 4.08 Przemys³awa 27.01, 13.04, Przybys³awa Pulcherii Racibora Radomi³a Radomi³y Radomira Rados³awa 12.02, 2.03, 8.09 Rados³awy Radzimira Rafaela Rafa³a 24.01, 24.10, 20.11, 2.12 Raissy Rajmunda 7.01, 23.01, Rebeki Reginy 7.09, Remigiusza 1.10 Renaty Renego Reny 7.09 Rity 29.04, Roberta 24.01, 21.02, 17.04, 29.04, 13.05, 7.06 Rocha Rodryga Rogera Roksany Rolanda 9.08 Romana 28.02, 9.08, 18.11, Romany Romualda 7.02, 9.08 Romy Roœcis³awa Rozalii 4.09, 4.10 Ró y 6.03, 30.08, 4.09 Rudolfa 17.04, Rudolfiny Rufina 7.04 Ruperta Ruty Ryszarda 7.02, 3.04 Ryszardy 7.09 Sabiny 29.08, 27.10, 5.12 Saby 5.12 Salezego Salomei Salomona Samuela Sandry Sary Saturnina 31.10, Sawy 7.05 Scholastyki Sebalda Sebastiana 20.01, 8.02, Serafina 12.10, Sergiusza 9.09 Serwacego Sewera 15.10, 8.11 Seweryna 8.01, 8.04, 8.06, 23.10, 1.11, 19.11, Skarbimira S³awobora S³awoja 9.06 S³awomira 17.05, 5.11 S³awomiry S³awy 24.01, 6.08 Sobies³awa 20.08, Sobies³awy 1.12 Soni Stanis³awa 8.05, Stanis³awy 5.08 Stefana 17.04, 2.09, 22.11, Stelli Strze ys³awa 2.01 Sulimira Sulis³awa 2.12 Sybilii 19.03, 9.10 Sydonii Sykstusa 28.03, 6.08 Sylwany Sylwestra 26.11, Sylwii 3.11 Sylwina Sylwiusza 8.08 Symeona 10.05, Szczepana Szczêsnego Szymona 5.01, 16.02, 18.02, 18.07, 3.09, Œcibora 9.09 Œwiêtos³awa Œwiêtos³awy 3.05 Tadeusza Tamary 3.06 Tatiany Tekli 30.08, Teodora 7.02, 26.03, 15.04, 4.07, 19.09, 24.09, 23.10, 9.11, Teodory 1.04 Teodozji 2.04, Teodozjusza Teofila 5.03, 27.04, 2.10, 13.10, Teofili Teresy 3.10, Tobiasza 13.06, 2.11 Tomasza 7.03, 22.09, 21.12, Tomila Tomira Tomis³awa Tristana 5.04 Trofima 2.10 Tycjana 3.03 Tymona Tymoteusza 26.01, 21.05, Tytusa 4.01, 6.02, Ubys³awa Ulryka 11.04, Urbana 2.04, 25.05, 2.07, 31.10, Ursyna 9.11 Urszuli 21.10, Wac³awa 4.03, 4.04, 15.04, Waldemara 5.05, Walentego 7.01, 14.02, 2.05 Walentyny Walerego Waleriana 29.01, 14.04, 14.06, 27.11, Waleriany Walerii 16.01, 28.04, 5.06, 9.12 Waleriusza Waltera 5.06, Wandy Warcis³awa 1.11 Wasyla Wawrzyñca 22.07, 10.08, 5.09, Weroniki 13.01, 4.02, 17.05, 9.07, Wery Wespazjana Wieñczys³awa 25.03, Wiery Wierzchos³awy 3.03 Wies³awa 7.06, 9.12 Wies³awy Wiktora 25.02, 6.03, 12.04, 8.05, 14.05, 21.05, 28.07, 17.10, 8.11, Wiktorii Wiktoriusza Wiktoryna Wiktoryny 10.05, 1.11 Wilhelma 10.01, 6.04, 28.05, 8.06, Wilhelminy Wincentego 22.01, 8.03, 5.04, 19.07, Wioletty 25.05, Wirgiliusza Wirginiusza 8.12 Wis³awa 7.06 Wita Witalisa 28.04, 10.07, 20.10, 4.11 Witolda 15.06, W³adys³awa 2.04, W³odzimierza 16.01, 15.07, W³odzis³awa W³odzis³awy Wodzis³awa Wojciecha Wojmira Wróciwoja Wszeciecha Zachariasza 6.09 Zbigniewa 17.02, 17.03, 1.04 Zbys³awa Zdzis³awa 3.01, 29.01, Zdzis³awy Zefiryna Zefiryny Zenobii Zenona 14.02, 12.04, 23.06, 9.07, Ziemowita 19.10, 6.11 Zofii 15.05, Zuli Zuzanny 24.05, Zygfryda 16.02, Zygmunta 2.05 Zyty akliny 8.02 anety anny egoty elis³awa CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216) 2011

9 Prenumeruj¹c Patronat POLSKIE TOWARZYSTWO LEKARSKIE POLSKI KOMITET ZIELARSKI ISSN Rok za³o enia 1992 Punktacja: Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wy szego: 6 pkt FARMACJI Kontynuator tradycji Czasopisma utworzonego w roku 1871 we Lwowie i swoj¹ aptekê Uwaga: Czasopismo Aptekarskie dostêpne jest wy³¹cznie w prenumeracie redakcyjnej! Na wszelkie pytania odpowiadamy pod telefonem: Zofia Soborowska lub Jadwiga Szymañska inwestujesz w siebie AMBASADOR

10 Wykaz dostêpnych publikacji ksi¹ kowych Wydawnictwa Farmapress niezbêdnych w ci¹g³ym szkoleniu farmaceutów (zgodnym z Rozporz¹dzeniem Ministra Zdrowia w sprawie ci¹g³ych szkoleñ farmaceutów Dz. U. z 2007 r. nr 59, poz. 403) dr n. farm. Jerzy azowski Podstawy opieki farmaceutycznej w teorii i praktyce aptecznej Wydawnictwo Farmapress Warszawa 2005, s. 220, cena 89,25 z³ (w tym VAT 5%), po rabacie 47,25 z³ (w tym VAT 5%) dr hab. n. med. Marcin Czech Farmakoekonomika w opiece farmaceutycznej Wydawnictwo Farmapress Warszawa 2008, s. 248, cena 68,25 z³ (w tym VAT 5%), po rabacie 36,75 z³ (w tym VAT 5%) mgr farm. Ewa Zygad³o Komunikacja w pracy aptekarza. Wybrane aspekty teoretyczne i praktyczne Wydawnictwo Farmapress Warszawa 2010, wyd. II, s. 124, cena 31,50 z³ (w tym VAT 5%), po rabacie 23,10 z³ (w tym VAT 5%) dr n. farm., mgr prawa Agnieszka Zimmermann, aptekarz praktyk Apteka jako oœrodek œwiadcz¹cy opiekê farmaceutyczn¹ Wydawnictwo Farmapress Warszawa 2010, s. 224, cena 89,25 z³ (w tym VAT 5%), po rabacie 47,25 z³ (w tym VAT 5%) dr n. farm. Pawe³ Bodera, prof. dr hab. n. farm. Barbara Filipek, dr n. farm. Marek Jêdrzejczak, dr hab. n. med. Jan Ruxer, dr n. farm. Jacek Sapa, prof. dr hab. med. Barbara Zahorska-Markiewicz Profilaktyka oraz leczenie nadwagi i oty³oœci Wydawnictwo Farmapress Warszawa 2010, s. 168, cena 78,25 z³ (w tym VAT 5%), po rabacie 47,25 z³ (w tym VAT 5%) dr n. med Mariusz Jasik Opieka diabetologiczna. Wybrane zagadnienia diabetologii klinicznej dla aptekarzy Wydawnictwo Farmapress Warszawa 2005, s. 360, cena 89,25 z³ (w tym VAT 5%), po rabacie 47,25 z³ (w tym VAT 5%) prof. dr hab. Jerzy Brandys, dr n. med. Mariusz Jasik, prof. dr hab. S³awomir Lipski, dr n. farm. Jerzy azowski, dr n. farm. Agnieszka Skowron Opieka farmaceutyczna w nadciœnieniu têtniczym. Wybrane zagadnienia dla aptekarzy Wydawnictwo Farmapress Warszawa 2006, s. 272, cena 89,25 z³ (w tym VAT 5%), po rabacie 47,25 z³ (w tym VAT 5%) dr n. farm. Sebastian Polak, dr n. farm. Agnieszka Skowron, mgr farm. Wioletta Turska, mgr farm. Barbara Wiœniowska Prowadzenie opieki farmaceutycznej i rozwi¹zywanie problemów lekowych na wybranych przyk³adach Wydawnictwo Farmapress Warszawa 2010, s. 168, cena 89,25 z³ (w tym VAT 5%), po rabacie 47,25 z³ (w tym VAT 5%) dr n. med. Stanis³aw R. Burzyñski Geny ycia Wydawnictwo Farmapress Warszawa 2008, s. 116, cena 68,25 z³ (w tym VAT 5%), po rabacie 36,75 z³ (w tym VAT 5%) mgr farm. Jolana Suchocka-Strysko, Christopher A. Strysko Angielski w praktyce aptecznej. Dialogi przy pierwszym stole Wydawnictwo Farmapress Warszawa 2011, s. 180, cena 89,25 z³ (w tym VAT 5%), po rabacie 47,25 z³ (w tym VAT 5%) Rabaty udzielane s¹ prenumeratorom Czasopisma Aptekarskiego. Op³aty za pakowanie i koszt przesy³ki ponosi Wydawca.

11 ISSN Vol. XVIII Rok za³o enia 1992 Nr 12 (216) Grudzieñ 2011 Punktacja: Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wy szego: 6 pkt Index Copernicus: Wydawnictwo Farmapress : 10,63 pkt Czasopismo Aptekarskie : 4,15 pkt Kontynuator tradycji Czasopisma utworzonego w roku 1871 we Lwowie 93. rocznica odzyskania niepodleg³oœci Polski RODEM Z ZAMOŒCIA W czasie wyst¹pienia na posiedzeniu Rady Miejskiej red. Wiktor Szukiel zg³osi³ inicjatywê powo³ania komitetu budowy pomnika Leopolda Skulskiego i jego ods³oniêcia w 95. rocznicê odzyskania niepodleg³oœci przez Polskê. Wiktor Szukiel Niecodzienny charakter mia³y obchody 93. rocznicy odzyskania niepodleg³oœci przez Polskê, które odby³y siê w Zamoœciu. Wszystkie wydarzenia podporz¹dkowane zosta³y upamiêtnieniu postaci najm³odszego premiera II Rzeczpospolitej, magistra farmacji Leopolda Skulskiego, urodzonego w tym mieœcie. Uroczystoœci rozpoczê³y siê w Ratuszu sesj¹ Rady Miejskiej pod przewodnictwem Jana Wojciecha Matwiejczuka, której g³ównym punktem by³ referat okolicznoœciowy wyg³oszony przez dr. ukasza Kota, przewodnicz¹cego Komitetu Upamiêtnienia Leopolda Skulskiego w Zamoœciu. Sk³ada³ siê on z dwóch czêœci: prezentacji multimedialnej (dokumenty, zdjêcia, fragmenty wspomnieñ zwi¹zane z Leopoldem Skulskim, pochodz¹ce z ró nych zak¹tków œwiata, czyli Kanady, Stanów Zjednoczonych, Szwecji, Rosji, a tak e z archiwów polskich unikatowych materia³ów w wiêkszoœci nigdy wczeœniej nie pu- Wiktor Szukiel Uczestnicy sesji Rady Miejskiej w Zamoœciu blikowanych) oraz przypomnienia okresu ³ódzkiego Leopolda Skulskiego, kiedy to sprawowa³ funkcjê radnego, a póÿniej burmistrza miasta odzi w latach , podczas przejmowania w³adzy z r¹k zaborców.

12 SPRAWY ZAWODU Micha³ Grzegorczyk Wydawca Czasopisma Aptekarskiego Wiktor Szukiel w imieniu Rady Naukowej i redakcji wrêcza dr. ukaszowi Kotowi Honorowy Dyplom Czasopisma Aptekarskiego. Dyplom przyznany zosta³ za inicjatywê oraz organizacjê ufundowania tablicy pami¹tkowej poœwiêconej zas³u onemu farmaceucie II RP Leopoldowi Skulskiemu Nastêpnie okolicznoœciowe wyst¹pienia wyg³osili: pani Marzena Skulska-Lundgren, reprezentuj¹ca rodzinê Leopolda Skulskiego, na sta³e zamieszka³a w Szwecji, przedstawiciel Naczelnej Rady Aptekarskiej, mgr farmacji Micha³ Grzegorczyk oraz redaktor Naczelny Czasopisma Aptekarskiego, Wiktor Szukiel. Gospodarze uroczystoœci otrzymali dziesi¹tki listów gratulacyjnych. W jednym z nich Maciej Klimczak, podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej napisa³:,,chcia³bym serdecznie pogratulowaæ pomys³u, by 93 rocznicê odzyskania przez Polskê niepodleg³oœci œwiêtowaæ w poczuciu radoœci i dumy z wybitnych Polaków, których dzia³alnoœæ patriotyczna przyczyni³a siê do stworzenia niezale nego pañstwa na gruncie trzech ca³kowicie odmiennych tradycji polityczno- -ustrojowych. (...) Symbolicznym aktem O wysokiej randze uroczystoœci œwiadczyæ mo e fakt udzia³u w nich znamienitych goœci. Byli to: Jerzy Chróœcikowski senator RP, S³awomir Zawiœlak pose³ na Sejm RP, prezes Œwiatowego Zwi¹zku armii Krajowej Okrêg Zamoœæ, Mariusz Grad pose³ na Sejm RP, Franciszek Krzyszczuk Kawaler Orderu Virtuti Militari, Arkadiusz Bratkowski przewodnicz¹cy sejmiku Województwa Lubelskiego, Henryk Mateja Starosta Powiatu Zamojskiego, Kazimierz Mielnicki przewodnicz¹cy Rady Powiatu. Marcin Zamoyski prezydent miasta, ks. biskup dr Wac³aw Depo Ordynariusz Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej, ks. kapelan p³k Bogus³aw Romankiewicz proboszcz parafii Jana Bo ego, ks. pra³at Eugeniusz Goliñski Honorowy Obywatel Zamoœcia. Wiktor Szukiel ods³oniêcia tablicy nie tylko przypominamy dzia- ³alnoœæ Leopolda Skulskiego, ale staramy siê tak e wskazaæ nañ jako wzór wytê onej pracy na rzecz Ojczyzny. Takie inicjatywy maj¹ ogromne znaczenie w procesie wzmacniania obywatelskiej postawy dzisiejszej m³odzie y. (...) Od dziœ, przechadzaj¹c siê po zamojskim Rynku, mo na bêdzie na moment przystan¹æ przy tablicy, przeczytaæ informacjê, zapamiêtaæ daty i fakty, które wi¹ ¹ siê z histori¹ Zamoœcia, ale i ca- ³ego kraju. Na tym polega pielêgnowanie tradycji dla dobra kolejnych pokoleñ. Uroczyst¹ sesjê zakoñczy³ koncert w wykonaniu Miry Szary, absolwentki Zamojskiej Szko³y Muzycznej i Gdañskiej Akademii Muzycznej, na który z³o y³y siê pieœni wybitnych polskich kompozytorów. Koncert pieœni polskich, przy fortepianie Piotr Stopa, nauczyciel klasy fortepianu w Zamojskiej Szkole Muzycznej Uczestnicy sesji przeszli nastêpnie na Rynek Wielki, gdzie integracyjn¹ czêœci¹ podnios³ej manifestacji zgromadzonych licznie mieszkañców miasta, by³o ods³oniêcie tablicy pami¹tkowej. Po manifestacji na w Katedrze Zamojskiej odprawiona zosta³a msza œwiêta w intencji Ojczyzny. mgr Jadwiga Szymañska 12 CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216) 2011

13 SPRAWY ZAWODU NAJM ODSZY PREMIER II RP dr ukasz KOT Komitet Upamiêtnienia Leopolda Skulskiego w Zamoœciu lukaszkot@poczta.onet.pl Farmaceuta aptekarz Leopold Skulski, jeden z najwybitniejszych polityków wywodz¹cych siê z Zamoœcia to jedyny w dziejach przedstawiciel tej profesji, który pe³ni³ funkcjê premiera rz¹du odrodzonej w 1918 roku Polski, piastowa³ stanowisko burmistrza odzi, a w wojnie bolszewickiej 1920 roku by³ ministrem spraw wewnêtrznych. Dla wspó³czesnych rodaków to postaæ doœæ tajemnicza, gdy pisze o nim jedynie w¹skie grono historyków (skromna jest zw³aszcza powszechna wiedza o jego dzia³alnoœci jako farmaceuty). Urodzi³ siê 15 lutego 1877 w Zamoœciu, w zubo a³ej rodzinie inteligencko-szlacheckiej herbu Rogala Adolfa Skulskiego i Bronis³awy Skulskiej z wo³yñskiego rodu Leliwitów; wychowa³ siê i wykszta³ci³ na aptekarza. W roku 1894, po czterech latach nauki, jako zdolny i pracowity uczeñ z medalem ukoñczy³ progimnazjum w Zamoœciu (egzamin maturalny w gimnazjum mêskim w Lublinie zda³ jako ekstern dopiero w 1901 roku) i po z³o eniu egzaminu ustnego ze znajomoœci jêzyka rosyjskiego, polskiego, ³aciñskiego, niemieckiego oraz zasad arytmetyki i umiejêtnoœci wyraÿnego pisania 21 grudnia tego roku Oddzia³ Lekarski Rz¹du Gubernianego Lubelskiego nadal mu tytu³ ucznia aptekarskiego. Niestety, rodzina z powodów finansowych nie by³a w stanie wys³aæ go na studia, rozpocz¹³ wiêc praktykê w aptece prowizora Czubaszki w Zamoœciu, a po roku przeniós³ siê do apteki prowizora farmacji Migurskiego w Krasnymstawie, Ods³oniêcia tablicy poœwiêconej Leopoldowi Skulskiemu dokonuje Prezydent Miasta Zamoœcia Marcin Zamoyski w towarzystwie pani Marzeny Skulskiej-Lundgren, dr. ukasza Kota i Zamojskich Zuchów Tablicê pamiatkow¹ ufundowano dziêki Komitetowi Upamiêtnienia Leopolda Skulskiego w Zamoœciu w sk³adzie: mgr farm. Ewa D¹bska, mgr farm. Marzena Gontarz-Ot³owska, prof. dr hab. Jan Jachymek, mgr Andrzej Kêdziora, mgr Hanna Maziarczyk, mgr Maria PuŸniak, mgr Maria RzeŸniak, ks. Jacek Rak, Edward S³oniewski, lek. med. Jerzy S³upecki, mgr Andrzej Urbañski, Marcin Zamoyski gdzie jako uczeñ aptekarski pracowa³ do 18 grudnia 1897 roku. W styczniu 1898 roku wyjecha³ do Warszawy, gdzie na Oddziale Farmaceutycznym Wydzia³u Lekarskiego Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego rozpocz¹³ kurs aptekarski. Naukê zakoñczy³ 18 marca tego roku, uzyskuj¹c stopieñ pomocnika farmacji, i zatrudni³ siê w aptece mgr. farm. Zdzis³awa K³ossowskiego w Zamoœciu. Ze zbiorów Komitetu Upamiêtnienia Leopolda Skulskiego w Zamoœciu CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216)

14 SPRAWY ZAWODU Wiktor Szukiel Wiktor Szukiel Poczty sztandarowe szkó³, uczelni i zak³adów pracy Zamoœcia w trakcie ods³oniêcia tablicy Kwiaty i wieñce pod tablic¹ pami¹tkow¹ poœwiêcon¹ magistrowi farmacji Leopoldowi Skulskiemu z³o y³o ponad sto delegacji ze szkó³, zak³adów pracy i organizacji pozarz¹dowych oraz pos³owie na Sejm RP z Zamoœcia i województwa lubelskiego Pracowa³ tam do listopada 1899 roku, po czym przeniós³ siê do wsi Dobrów w by³ym pow. bêdziñskim i tu zatrudni³ siê u prowizora ó³czyñskiego. Do Zamoœcia powróci³ 1 lipca 1900 roku, rozpoczynaj¹c praktykê w aptece Karola K³ossowskiego. Ostatecznie aptekê tê opuœci³ 12 lipca 1901 roku, podejmuj¹c studia na Oddziale Farmaceutycznym Wydzia³u Lekarskiego Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Dwuletni uniwersytecki kurs na prowizora zakoñczy³ siê egzaminem (m.in. z mineralogii, botaniki, zoologii, fizyki, chemii, surowców leczniczych, farmacji, farmakologii oraz z pierwszej pomocy w nag³ych wypadkach) oraz warunkiem wys³uchania w Szkole Farmaceutycznej Warszawskiej, którejkolwiek akademii medyczno-chirurgicznej lub na uniwersytecie wyk³adów z nauk farmaceutycznych, po czym pomocnik aptekarski Leopold Skulski 31 paÿdziernika 1903 roku otrzyma³ stopieñ prowizora (dyplom Rada UW zatwierdzi³a 5 czerwca 1903 r.) i w tym samym roku rozpocz¹³ studia na Wydziale Chemii Cesarskiego UW, gdzie tak e rozpocz¹³ dzia³alnoœæ spo³eczn¹ jako przewodnicz¹cy zarz¹du Ko³a Bratniej Pomocy Studentów UW. W roku 1904 Skulski rozpocz¹³ studia na Wydziale Chemii Teschnische Hochschule w Karlsruhe w Niemczech i dwa lata poÿniej uzyska³ dyplom in yniera chemika. Tu tak e w³¹czy³ siê w dzia³alnoœæ spo³eczno-polityczn¹, zostaj¹c prezesem Polskiego Towarzystwa Akademickiego korporacji studentów Polaków w Karlsruhe, i reprezentuj¹c je na XIX ZjeŸdzie Zjednoczenia Towarzystw M³odzie y Polskiej za Granic¹ w grudniu 1905 roku w Genewie (przewodniczy³ obradom tego forum i doprowadzi³ do po³¹czenia zwalczaj¹cych siê dwóch organizacji: Zjednoczenia Towarzystw M³odzie y Polskiej i Zwi¹zku M³odzie y Akademickiej). W wieku 28 lat, z dyplomem in yniera chemii Leopold Skulski wróci³ w 1906 r. do kraju i osiedli³ siê na krótko w Warszawie, zostaj¹c kierownikiem jednego z zak³adów produkcyjnych Warszawskiego Towarzystwa Akcyjnego Motor, który mia³ dwa odzia³y: I Oddzia³ Chemiczno-Farmaceutyczny oraz II Oddzia³ Wód Mineralnych Sztucznych. W roku 1907 przeniós³ siê do filii zak³adów Motor w odzi, gdzie zajmowa³ siê sprzeda ¹ leków i preparatów farmaceutycznych. Od czerwca 1910 roku prowizor, in ynier chemii Leopold Skulski powróci³ do aptekarstwa, wydzier awiaj¹c od Oswalda Gessnera za porêczeniem w wysokoœci 5 tys. rubli istniej¹c¹ od 1906 r. aptekê przy ul. Cegielnianej (obecnie 14 CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216) 2011

15 SPRAWY ZAWODU Stefana Jaracza). Dwa lata póÿniej w budynku obok apteki otworzy³ w³asn¹ fabrykê krochmalu. Kolejna ³ódzka apteka, w której pracowa³ Leopold Skulski, to apteka Franciszka Winnickiego przy ul. Piotrkowskiej, w której obj¹³ po Mieczys³awie Ptaszyñskim stanowisko prowizora zarz¹dzaj¹cego. W roku 1916 wykupi³ tê aptekê od Winnickiego i przeniós³ tam tak e fabrykê krochmalu. W czerwcu 1909 roku powsta³o ódzkie Stowarzyszenie Aptekarzy, które postanowi³o zwo³aæ zjazd aptekarzy, a jego organizacjê powierzy³o trójce aptekarzy, wœród nich Leopoldowi Skulskiemu. I Zjazd Aptekarzy Królestwa Polskiego w odzi odby³ siê w dniach maja 1912 roku, uczestniczy³o w nim 180 aptekarzy, którzy wys³uchali 29 referatów, wœród nich wyst¹pienia Skulskiego, który mówi³ o standaryzacji leków. Delegaci przyjêli 21 uchwa³ dotycz¹cych warunków pracy w aptekach. Zjazd pokaza³ du y potencjal naukowy ³ódzkiego œrodowiska aptekarskiego. Po wybuchu I wojny œwiatowej Leopold Skulski wszed³ w sk³ad utworzonego 3 sierpnia 1914 r. Centralnego Komitetu Milicji Obywatelskiej, zostaj¹c przewodnicz¹cym sekcji farmaceutycznej powo³anej przez ódzkie Stowarzyszenie Aptekarzy w marcu 1915 roku, która czuwa³a nad starannoœci¹ przyrz¹dzania leków, zajmowa³a siê zaopatrzeniem farmaceutycznym, kontrol¹ jakoœci wód mineralnych, prowadzi³a ewidencjê aptek a przede wszystkim ochrania³a leki i artyku³y sanitarne przed rekwizycjami niemieckimi (po roku komitet zosta³ przez Niemców rozwi¹zany). W odzi rozpoczê³a siê dzia³alnoœæ publiczna Skulskiego, która zaprowadzi³a go na urz¹d prezesa Rady Ministrów II RP. Na pocz¹tku zosta³ czynnym dzia³aczem Towarzystwa Gimnastycznego Sokó³, a po jego zdelegalizowaniu przez w³adze carskie, od 19 czerwca 1909 r. prezesem Towarzystwa Zwolenników Rozwoju Fizycznego. Od 1916 roku dzia³a³ w ódzkiej Miejskiej Radzie Opiekuñczej, wchodz¹c w sk³ad komisji, która wysy³a³a dzieci na wieœ, opracowa³ raport dotycz¹cy opieki nad dzieæmi i m³odzie ¹, który przedstawi³ wizytuj¹cemu 9 maja 1917 r. miasto ksiêciu Eustachemu Sapie e. Warta honorowa o³nierzy miejscowego garnizonu wojskowego i stra y miejskiej w Zamoœciu Podczas I wojny œwiatowej niejednokrotnie pertraktowa³ z w³adzami niemieckimi w kwestii utworzenia stowarzyszenia pod nazw¹ Polskie Towarzystwo Gimnastyczne i to mu siê uda³o: 6 sierpnia 1916 roku odby³o siê zebranie za³o ycielskie stowarzyszenia pod t¹ nazw¹, zaœ Skulski zosta³ jego prezesem. Zrezygnowa³ jednak z tej funkcji, pozostaj¹c jedynie cz³onkiem zarz¹du towarzystwa, w kwietniu 1917 roku, gdy zosta³ burmistrzem odzi. Po wyborach w styczniu 1917 roku Leopold Skulski zosta³ radnym Rady Miejskiej w odzi, jednym z dwóch z listy Polskiego Komitetu Wyborczego, i po trwaj¹cym kilka miesiêcy konflikcie w jej ³onie, dotycz¹cym jêzyka polskiego jako urzêdowego w magistracie oraz obsady stanowiska burmistrza, po d³ugich targach z w³adzami okupacyjnymi, otrzyma³ od prezydenta policji nominacjê na II burmistrza odzi (naburmistrzem zosta³ Niemiec Schoppen) i mia³ tê funkcjê pe³niæ przez pó³ roku do wyboru nastêpcy przez Radê Miejsk¹. Jako radny by³ te przewodnicz¹cym jej Komisji Niesienia Pomocy Biednym, zastêpc¹ przewodnicz¹cego Komisji Bud etowo-finansowej oraz Urzêdu Miar i Wag. Skulski na forum Rady Miejskiej porusza³ g³ównie sprawy socjalne: domaga³ siê zwiêkszenia pensji nauczycielom i robotnikom, unormowania p³ac urzêdników. Okaza³ siê sprawnym organizatorem i doœæ szybko dostosowa³ Zarz¹d Miasta do modelu samorz¹dowego. Nic wiêc Wiktor Szukiel CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216)

16 SPRAWY ZAWODU Wiktor Szukiel Wiktor Szukiel Delegacja przedstawicieli rzemieœlników i przesiêbiorców w Zamoœciu w oczekiwaniu na z³o enie kwiatów pod tablic¹ pami¹tkow¹ Delegacja Okrêgowej Izby Aptekarskiej w Lublinie dziwnego, e 29 wrzeœnia 1917 roku specjalnym rozporz¹dzeniem cesarsko-niemiecki prezydent policji mianowa³ go nadburmistrzem odzi, ustalaj¹c wynagrodzenie na 18 tys. marek rocznie, a wydatki reprezentacyjne i mieszkaniowe na 6 tys. marek. Jako burmistrz Skulski ywo interesowa³ siê sprawami socjalnymi mieszkañców, o których czêsto mówi³ na sesjach Rady Miejskiej. W paÿdzierniku 1917 r. na jego wniosek radni przeznaczyli np. dodatkowo 60 tys. marek na do ywianie dzieci, apelowa³ te o zwiêkszenie liczby bezp³atnych i ulgowych obiadów. Obowi¹zki Leopolda Skulskiego jako burmistrza odzi zakoñczy³y siê, gdy 26 stycznia 1919 roku zosta³ pos³em na Sejm Ustawodawczy z listy Zwi¹zku Ludowo-Narodowego. Mia³ pracowaæ w Komisji Administracyjnej i Komisji Robót Publicznych, ale sta³o siê inaczej: w grudnia 1919 roku, po dymisji rz¹du Ignacego Paderewskiego naczelnik pañstwa Józef Pi³sudski na wniosek Sejmu powierzy³ mu misjê utworzenia rz¹du. Nie chcia³ bowiem, by premierem zosta³ Korfanty, którego nie lubi³ tak e Witos. Dlatego porozumia³ siê z jednym z by³ych wiceprezesów Narodowego Zjednoczenia Ludowego Leopoldem Skulskim. Do przyjêcia funkcji premiera i tworzenia nowego rz¹du nak³ania³ Skulskiego tak e sam Wincenty Witos, przywódca najliczniejszego klubu w Sejmie, przekonany, e da sobie radê i znajdzie wiêkszoœæ w Sejmie. Koalicyjny rz¹d Leopolda Skulskiego powsta³ doœæ szybko: zaprzysiê enie gabinetu odby³o siê 13 grudnia 1919 roku i tego samego dnia rozpocz¹³ swoje czynnoœci. Leopold Skulski by³ jednym z najm³odszych premierów II RP (obejmuj¹c funkcjê, mia³ ok. 43 lat), nie ulega³ mimo to silnej osobowoœci Witosa, a Pi³sudskiemu pozostawi³ woln¹ rêkê w dzia³aniach wojennych z bolszewikami. Nie znaczy to jednak, e nie wiedzia³, co dzieje siê na froncie. By³ dok³adnie informowany i mia³ wp³yw przynajmniej na niektóre decyzje. Nie anga uj¹c siê zbytnio w politykê zagraniczn¹, Skulski uwagê poœwiêci³ koordynacji pracy rz¹du. Przetrwa³ na stanowisku siedem miesiêcy, a by³y to czasy, gdy rz¹dy zmienia³y siê bardzo czêsto. By³ postaci¹ charyzmatyczn¹, uosabia³ typ mediatora kieruj¹cego siê kompromisem. Mimo e nie by³ dobrym mówc¹, wyró nia³ siê spoœród pos³ów. Liczy³a siê dla niego racjonalna polityka gospodarcza. Wzmocni³ Radê Ministrów i poszczególne resorty. Mia³ w³asn¹ koncepcjê pañstwa, by³ inicjatorem wielu przedsiêwziêæ, choæ nie ustrzeg³ siê b³êdów. Rz¹d Skulskiego swego programu nie spe³ni³ mia³ przeprowadziæ ustawê o przymusowej 16 CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216) 2011

17 SPRAWY ZAWODU parcelacji, ale zwleka³, bo trwa³a wojna polsko- -bolszewicka. W roku 1920, wobec niepowodzenia wyprawy kijowskiej i opuszczenia rz¹du przez stronnictwa ludowe z powodu zw³oki w przeprowadzeniu reformy rolnej, jak równie po odrzuceniu rz¹dowego projektu handlu zbo em zak³adaj¹cego utrzymanie polityki sekwestru, Skulski, zniechêcony i rozgoryczony postêpowaniem dalszych i bli szych przyjació³, po przeprowadzeniu rozprawy w Sejmie, 9 czerwca wieczorem zg³osi³ dymisjê swego gabinetu. W ci¹gu kilkunastodniowego przesilenia czyniono próby utworzenia rz¹du, ale nie da³y one efektu. Przez dwa tygodnie Polska nie mia³a wiêc rz¹du, jedynie Skulski na proœbê Pi³sudskiego do wyboru nowego gabinetu zajmowa³ siê bie ¹cymi sprawami pañstwa. Dnia 24 lipca 1920 roku zosta³ wreszcie sformu³owany koalicyjny rz¹d Wincentego Witosa, w którym Leopold Skulicki ze wskazania Pi³sudskiego obj¹³ tekê ministra spraw wewnêtrznych. Funkcjê tê pe³ni³ do 28 czerwca 1921 roku, zrezygnowa³ z niej po krwawych zajœciach w Zag³êbiu D¹browskim. Leopold Skulski by³ nie tylko politykiem, ale tak e cz³owiekiem zaanga owanym w dzia³alnoœæ gospodarcz¹, choæ dopiero po wycofaniu siê z ycia politycznego w 1928 roku sprawami gospodarczymi zaj¹³ siê przede wszystkim. By³ czynny w œwiecie biznesu, m.in. jako cz³onek Komisji Rewizyjnej Banku Polskiego i cz³onek zarz¹du paru spó³ek. Zasiada³ w radach nadzorczych kilku banków. By³ akcjonariuszem brytyjskiego koncernu przemys³u zbrojeniowego Vickers Armstrongs LTG a tak e koncernu lotniczego Douglasa za³o onego w 1920 roku. By³ tak e prezesem Polskiego Radia spó³ki powsta³ej 5 lutego 1924 roku (Skulski by³ jej udzia³owcem), wnosz¹c wiele w funkcjonowanie i program ramowy Polskiego Radia. Skulski by³ równie zaanga owany w dzia³alnoœæ korporacyjn¹. By³ m.in. za³o ycielem korporacji Zwi¹zek Akademików Gdañskich a potem Zwi¹zku Filistrów, a w roku 1925 równie prezesem ódzkiego Towarzystwa Elektrycznego. Interesy prowadzi³ równie w odzi, gdzie przed wyzwoleniem by³ burmistrzem. Losy Leopolda Skulskiego po wyjeÿdzie z Warszawy w 1939 roku s¹ do dziœ owiane tajemnic¹. Efekty poszukiwañ prowadzonych po wojnie Projekt tablicy przygotowa³ artysta-plastyk Zygmunt Jarmu³, który jest absolwentem Pañstwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Zamoœciu. Studia ukoñczy³ w krakowskiej Akademii Sztuk Plastycznych na wydziale rzeÿby. Dyplom w 1988 r. w pracowni prof. dr. Mariana Koniecznego. Zajmuje siê malarstwem, rzeÿb¹ i ceramik¹. Zygmunt Jarmu³ jest tak e nauczycielem Liceum Plastycznego w Zamoœciu. Tablicê z br¹zu o wymiarach 61x43 i o gruboœci 1 cm. wykona³a pracownia FORMAT w Krakowie. przez cz³onków rodziny sugeruj¹, e jako niezmobilizowany z on¹ i szoferem po opuszczeniu Warszawy ucieka³ na wschód, do Piñska na Polesiu. Tam przebywa³ jakiœ czas u dobrych znajomych. Po wkroczeniu wojsk sowieckich do Piñska z³o yli mu wizytê jako by³emu premierowi RP przedstawiciele miejscowych w³adz sowieckich, a w kilka dni potem aresztowano i osadzono w tamtejszym wiêzieniu, sk¹d wkrótce zosta³ przeniesiony do Brzeœcia nad Bugiem. Od tej pory rodzina nie mia³a adnych pewnych wiadomoœci o jego losie. Dotar³o do nich, e skazano go na 10 lat wiêzienia i robót przymusowych. Ostatnia wiadomoœæ pochodzi³a od repatrianta, który podobno widzia³ Skulskiego w 1948 roku w Uchcie ko³o Archangielska, gdzie rzekomo pracowa³ w fabryce chemicznej. Najbli si Leopolda Skulskiego s¹ jednak przekonani, e jeden z pierwszych premierów II RP zosta³ zamordowany w roku 1940 w wieku 61 lat w Kuropatach, w miejscu zbiorowego mordu 120 tysiêcy Polaków i e tam w zbiorowej mogile spoczywaj¹ jego prochy. Wiktor Szukiel CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216)

18 SPRAWY ZAWODU XX-LECIE ODRODZONEGO SAMORZ DU APTEKARSKIEGO Tegoroczne obchody Dnia Aptekarza zbieg³y siê z rocznic¹ 20-lecia odrodzenia samorz¹du aptekarskiego. Z tej okazji w Warszawie spotkali siê cz³onkowie Naczelnej Rady Aptekarskiej, Naczelnego S¹du Aptekarskiego i Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialnoœci Zawodowej oraz za³o yciele samorz¹du i Komitetu Organizacyjnego z 1992 roku (o których pisaliœmy w czerwcowo-lipcowym wydaniu Czasopisma Aptekarskiego ). Byli obecni liczni goœcie, dziennikarze i przedstawiciele firm farmaceutycznych sponsoruj¹cych to wydarzenie. Podczas spotkania wrêczono medale i wyró nienia, a prezes NRA dr n. med. Grzegorz Kucharewicz wyg³osi³ okolicznoœciowy referat. Uchwa³¹ Naczelnej Rady Aptekarskiej nr V/119/2011 z dnia 16 czerwca 2011 r. postanowi- ³a uhonorowaæ zas³u onych farmaceutów najwy - szym odznaczeniem samorz¹du aptekarskiego MEDALEM im. PROF. DR. BRONIS AWA KOSKOWSKIEGO mgr El bietê Baku³ê i mgr Annê Chmieleck¹ z Okrêgowej Izby Aptekarskiej w Warszawie mgr Dorotê Bartosik, mgr Miros³awê Domañsk¹, Ma³gorzata Klimiuk Spotkanie odby³o siê 22 wrzeœnia 2011 r. w Teatrze Kamienica w Warszawie 18 CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216) 2011

19 SPRAWY ZAWODU??? Wielu goœci przekaza³o na rêce prezesa NRA dr. Grzegorza Kucharewicza okolicznoœciowe upominki dla samorz¹du aptekarskiego. Na zdj. prezes Litewskiego Towarzystwa Farmaceutycznego prof. dr. Eduardas Tarasevicius przekazuje nalewkê lecznicz¹ dostêpn¹ w litewskich aptekach mgr Olgê Dworczyñsk¹, mgr Annê Fibiger, mgr Barbarê Fiklewicz-Dreszczyk, mgr Alinê Góreck¹, mgr Konstancjê Majewsk¹, mgr Marcelê Namys³, mgr. Dariusza Pawlaczyka i mgr El bietê Stadersk¹ z Wielkopolskiej Okrêgowej Izby Aptekarskiej mgr. Andrzeja Bednarza i mgr. Jana Stasiczka ze Œl¹skiej Izby Aptekarskiej dr. Jana Chlabicza, dr Beatê Kociêck¹ i mgr Lidiê Korol z Okrêgowej Izby Aptekarskiej w Bia³ymstoku mgr Gra ynê Fidler i mgr Bernadetê Pelczarsk¹ z Zachodniopomorskiej Okrêgowej Izby Aptekarskiej mgr. W³odzimierza Gielec, prof. dr hab. El bietê Mikiciuk-Olasik i dr. Jana Szuszkiewicza z Okrêgowej Izby Aptekarskiej w odzi mgr. Jerzego Jasiñskiego, mgr Halinê Krzystek-Ma³eck¹ i mgr Joannê Machalsk¹, dr. Jana Rutowskiego, mgr El bietê Rz¹sa-Duran, mgr. Jakuba Tokarza i mgr Barbarê Mariê uczyñsk¹-brandys z Okrêgowej Izby Aptekarskiej w Krakowie mgr Dorotê Kapa³ka, mgr Lidiê Mazur, z Podkarpackiej Okrêgowej Izby Aptekarskiej mgr Krystynê Kostyk-B³êdowsk¹ z Kieleckiej Okrêgowej Izby Aptekarskiej mgr Mariê Kukurowsk¹, mgr Krystynê Szostak i mgr Wandê Weis-Gradziñsk¹ z Okrêgowej Izby Aptekarskiej we Wroc³awiu mgr Mariê Krzciuk i mgr Zofiê Miœkiewicz z Pomorsko-Kujawskiej Okrêgowej Izby Aptekarskiej mgr Annê Lepka i mgr. Jaros³awa Tuzikiewicza z Kaliskiej Okrêgowêj Izby Aptekarskiej dr Izabelê Mahorowsk¹-Kiciak, mgr. Adama Romañskiego i mgr Lucynê Wiêcierzewsk¹ z Lubelskiej Okrêgowej Izby Aptekarskiej dr. Henryka Mionskowskiego, mgr. Ireneusza Nesterowicza, mgr Mariê Siedlaczek-Skakuj, mgr Zytê Skowroñsk¹ i mgr Ewê Tobolsk¹-Klimek z Gdañskiej Okrêgowej Izby Aptekarskiej mgr Jadwigê Muska³a i mgr Annê Watrakiewicz ze Œrodkowopomorskiej Okrêgowej Izby Aptekarskiej mgr. Janusza Nowaczyñskiego, mgr. Mieczys³awa Ozaista i mgr Danutê Wysotê z Opolskiej Okrêgowej Izby Aptekarskiej dr Ma³gorzatê Porêbsk¹-Budny, mgr Janinê PrzewoŸniak i dr Barbarê Uniejewsk¹ z Beskidzkiej Okrêgowej Izby Aptekarskiej. STRA NIK WIELKIEJ PIECZÊCI APTEKARSTWA POLSKIEGO Wrêczane, od roku 2005 r., wyró nienie Stra nik Wielkiej Pieczêci Aptekarstwa Polskiego przyznawane jest aptekarzom, firmom farmaceutycznym jak równie osobom nieposiadaj¹cym kwalifikacji farmaceutycznych, ale których praca i troska o dobro œrodowiska aptekarskiego mia³y szczególny wp³yw na jego rozwój. Naczelna Rada Aptekarska Uchwa³¹ Nr V/120/2011 z dnia 16 czerwca 2011 r. postanowi- ³a przyznaæ wyró nienie Stra nika Wielkiej Pieczêci Aptekarstwa Polskiego nastêpuj¹cym osobom: mgr. Kazimierzowi Belniakowi z Lubelskiej Okrêgowej Rady Aptekarskiej mgr Annie Lipiñskiej z Okrêgowej Rady Aptekarskiej w odzi dr. Kazimierzowi ukawieckiemu Ma³gorzata Klimiuk CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216)

20 SPRAWY ZAWODU Ma³gorzata Klimiuk Ma³gorzata Klimiuk Farmaceuci odznaczeni Medalem im. prof. dr. Bronis³awa Koskowskiego 20 CZASOPISMO APTEKARSKIE Nr 12 (216) 2011