Diagnoza NGO. Badania ilościowe i jakościowe organizacji pozarządowych

Transkrypt

1 Diagnoza NGO Badania ilościowe i jakościowe organizacji pozarządowych w województwie kujawsko-pomorskim

2 o Diagnozie NGO Realizator badań Kujawsko-Pomorski Ośrodek Wsparcia Inicjatyw Pozarządowych TŁOK Metodologia: badania ankietowe oraz zogniskowane wywiady grupowe Diagnoza to część projektu Pogotowie NGO finansowanego ze środków Funduszu Inicjatyw Obywatelskich FIO 2

3 Informacje podstawowe 18% organizacji w regionie to organizacje stosunkowo młode, zarejestrowane po 2003 roku, a więc liczące nie więcej niż 3 lata. 82% organizacji prowadzi działalność dłużej niż 3 lata, a ponad połowa (61%) dłużej niż 6 lat. Organizacje działające powyżej 10 lat stanowią 1/3 wszystkich organizacji w regionie. Największy odsetek organizacji (47%) jest zarejestrowanych i prowadzi działalność w miejscowościach do 20 tysięcy mieszkańców. Prawie tyle samo (44%) organizacji zarejestrowanych jest na terenie największych ośrodków miejskich w województwie (powyżej 50 tysięcy mieszkańców: Bydgoszcz, Toruń, Włocławek), a 9% działa na terenie miast liczących między 20 a 50 tysięcy mieszkańców 3

4 Obszary działalności Porównanie wyników badań ogólnopolskich oraz regionalnych wskazuje na wysoki poziom zbieżności w strukturze sektora pod względem pól działalności w skali województwa i całego kraju. W obu przypadkach największa ilość wskazań dotyczyła profilu działalności związanego ze sportem, turystyką, rekreacją i hobby, również hierarchia kolejnych obszarów działalności jest bardzo zbliżona. 4

5 Obszary działalności Rozwój lokalny Ochrona środowiska Ochrona zdrowia Badania naukowe Usługi socjalne i pomoc społeczna a Kultura i sztuka Edukacja i wychowanie Sport, turystyka i rekreacja Polska Kujawsko-Pomorskie 5

6 Skala działań Skalę działań organizacji w województwie można oceniać, odnosząc się do dwóch wskaźników: 1. geograficznego obszaru działalności oraz 2. liczby przeprowadzonych w ostatnich latach projektów. Działania blisko połowy (47%) organizacji ograniczają się do terenu powiatu lub gminy. Kolejnych 38% organizacji obejmuje swoim działaniem najbliższe sąsiedztwo osiedle lub dzielnicę. Co czwarta organizacja prowadzi również działania na terenie regionu lub województwa, zaś co piąta na terenie kraju. 6

7 Skala działań W skali kraju 58% organizacji deklaruje, że działa metodą projektową, w województwie ten odsetek wynosi 48%. 52% organizacji zrealizowało w ciągu ostatnich dwóch lat od 1 do 5 projektów, 27% od 6 do 10 projektów, 15% organizacji przeprowadziło więcej niż 10. od 1 do 5 od 6 do 10 więcej niż 10 7

8 Członkowie i personel organizacji W 72% zarządów organizacji zasiada od 1 do 5 osób. 25% zarządów organizacji liczy od 6 do 10 osób, pozostałe 8% stanowią zarządy liczące więcej niż 10 osób. W 25% zarządów organizacji nie zasiada żadna kobieta. W kolejnych 20% zarządów zasiada tylko 1 kobieta. Prawie połowa zarządów organizacji ma więc skromną reprezentację kobiet lub nie ma jej wcale. Co czwarta organizacja w kujawsko-pomorskim (tyle samo, ile w całej Polsce) posiada płatny personel, niezależnie od formy zatrudnienia. Dodatkowo 65% z nich deklaruje, że w ciągu ostatniego roku korzystało z usług zewnętrznych współpracowników. 8

9 Członkowie i personel organizacji 59% organizacji w kujawsko-pomorskim, w której pracuje płatny personel, zatrudnia od 1 do 5 pracowników. W całej Polsce taką liczbę pracowników wskazuje 69% organizacji. W 25% organizacji w kujawsko-pomorskim i w 10% w Polsce pracuje od 6 do 10 pracowników, a pozostałe 16% (21% w Polsce) zatrudnia więcej niż 10 osób. 65% organizacji, które zatrudniają pracowników, nie planuje w najbliższym czasie znaczących zmian w sferze zasobów ludzkich i nie zamierza znacząco zwiększyć ani zredukować liczby płatnych pracowników. 9

10 Wolontariat Łączną liczbę wolontariuszy w Polsce można oszacować na tysięcy. Z ich pomocy korzysta 4 na 10 organizacji w Polsce. 19% organizacji współpracujących z wolontariuszami w kujawsko-pomorskim deklaruje, że wolontariusze zawsze przechodzą szkolenie przygotowujące ich do pracy, zaś 31% na ogół organizuje tego typu przygotowanie. jednak aż 38% organizacji nigdy nie korzysta z tego typu regulacji wzajemnych stosunków. Kolejnych 28% zwykle z nich nie korzysta. 10

11 Finanse 2003 Sytuacja finansowa organizacji w województwie kujawsko-pomorskim nie odbiega w znaczny sposób od ogólnej sytuacji sektora pozarządowego w Polsce. 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% < > poziom przychodów w złotych 11

12 Finanse Przychody (60 70%) organizacji mieszczą się w dwóch przedziałach: od zł. oraz od do zł widoczny jest wzrost odsetka organizacji, których przychód wynosi od do zł (19,4% w 2003, 34,6% w 2005) jednoczesnym zmniejsza się ilość organizacji wykazujących dochód do 10 tysięcy złotych (58,1% w 2003, 43,2% w 2005) % 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% przychody organizacji w 2005 < > poziom przychodów w złotych

13 Finanse możemy mówić o rozwarstwieniu organizacji pozarządowych pod względem uzyskiwanych dochodów. Wprawdzie odsetek organizacji o dochodach do zł zmniejszył się, to wciąż stanowią one ponad 40% organizacji w naszym województwie. Niepokojący jest wzrost liczby organizacji, których dochód nie przekracza tysiąca złotych rocznie. na wierzchołku skali dochodów znajduje się jedynie bardzo niewielka (2 3%) część organizacji. zestawienie danych dot. województwa z danymi ogólnopolskimi pokazuje, że w ciągu dwóch lat (między 2003 a 2005 rokiem) rozkład dochodów wśród organizacji z regionu znacznie upodobnił się do ogólnopolskiej struktury organizacji III sektora pod względem dochodów. 13

14 Źródła finansowania Zagraniczne źródła publiczne - programy pomocowe Dochody przekazane z 1% podatku Wsparcie od zagranicznych organizacji pozarządowych Darowizny od firm i instytucji Źródła rządowe Źródła samorządowe % organizacji w kuj.-pom. % organizacji w Polsce 14

15 Funkcjonowanie organizacji Główne problemy organizacji Wysokie obciążenia podatkowe Niedoskonałość przepisów dla NGO 'Wypalenie zawodowe' Brak wiarygodnej informacji Trudności w utrzymaniu personelu Niejasne reguły współpracy Nadmiernie skomplikowane formalności Nadmiernie rozbudowana administracja Brak osób zaangażowanych Trudności w zdobywaniu funduszy

16 Współpraca najważniejszym partnerem organizacji pozarządowych w województwie jest samorząd lokalny i regionalny. Regularne kontakty z samorządem lokalnym (w tym również jego agendami: PUP, GOPS) utrzymuje 35% organizacji. Kolejnych 34% deklaruje, że kontaktuje się z samorządem raz na jakiś czas. Co ważne, znaczna większość (77%) organizacji z województwa, w trosce o swój wizerunek, utrzymuje kontakty z lokalnymi mediami 27% kontaktuje się z nimi regularnie, 35% raz na jakiś czas, a kolejnych 15% sporadycznie. Aż 51% organizacji z województwa utrzymuje kontakty ze środowiskiem biznesu. W większości są to jednak kontakty nieregularne i sporadyczne, regularne kontakty z tym środowiskiem utrzymuje jedynie 6% organizacji. 16

17 Fundusze strukturalne Organizacje pozarządowe umiarkowanie oceniają stan swojej wiedzy w zakresie unijnych funduszy. 15% organizacji w województwie i 20% organizacji w Polsce deklaruje, że posiada w tej kwestii wiedzę wystarczającą na tym etapie rozwoju organizacji. Dominująca część (43% w regionie i 53% w kraju) wskazuje, że wprawdzie w pewnym stopniu orientuje się w możliwościach ubiegania się o dotacje unijne, lecz to wciąż za mało. Jednak prawie co trzecia organizacja w regionie (i 25% w Polsce) wciąż jeszcze nie posiada elementarnej wiedzy o funduszach unijnych. 18% organizacji z województwa (wobec 9% w statystyce ogólnopolskiej) w ciągu ostatnich dwóch lat ubiegało się o unijne fundusze. 17

18 Fundusze strukturalne 42% aplikujących organizacji z województwa korzystała z zewnętrznej pomocy przy przygotowywaniu projektów finansowanych z Funduszy Strukturalnych. Organizacje zwracały się po pomoc do Regionalnego Ośrodka Szkoleniowego Europejskiego Funduszu Społecznego lub indywidualnych doradców i konsultantów. 21% organizacji w województwie kujawsko-pomorskim (oraz aż 53% organizacji w Polsce) planuje w przyszłości ubiegać się o środki unijne (suma odpowiedzi tak i raczej tak ). Wśród organizacji, które już aplikowały o unijne fundusze, ¾ deklaruje, że z pewnością będą ubiegać się o te środki w przyszłości, kolejnych 18% raczej tak. Okazuje się więc, że niemal wszystkie organizacje, które już miały kontakt z procedurą pozyskiwania funduszy UE są zdecydowane skorzystać z nich w przyszłości. 18

19 Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie Regulacje prawne dobrze zna 35% organizacji w regionie (28% w Polsce), kolejnych 29% (43% w skali kraju) deklaruje, że zna je jedynie w ogólnym zarysie. stosunkowo niski (25% w województwie) odsetek organizacji, które realizują jeden z podstawowych obowiązków, zawieranie porozumień z wolontariuszami. 29% organizacji pozarządowych w województwie kujawskopomorskim posiada status organizacji pożytku publicznego, kolejnych 17% zamierza w przyszłości ubiegać się o ten status lub jest w trakcie procedury. 19

20 Wyposażenie, potrzeby zakup sprzętu (aż 72% organizacji w województwie i 63% w Polsce deklaruje taką potrzebę), podniesienie kwalifikacji pracowników lub wolontariuszy (odpowiednio 46% i 29% wskazań), rozszerzenie zakresu usług (28% wskazań tyle samo w regionie i w kraju), zatrudnienie lub skorzystanie z usług specjalistów (27% i 20% wskazań), powiększenie lub remont lokalu (25% i 22% wskazań), zatrudnienie dodatkowych pracowników (19% i 15% wskazań). 20

21 Nastroje i postawy wbrew stereotypowym opiniom organizacje skłaniają się ku dyscyplinie i planowaniu działań, a żywiołowość ustępuje miejsca profesjonalizmowi i sprawdzonym wzorcom działania. Widoczna jest niechęć do podejmowania ryzyka aż połowa organizacji deklaruje, że najważniejsze jest dla nich bezpieczeństwo większość organizacji deklaruje działanie w myśl orientacji zespołowej i wspólnego podejmowania decyzji dotyczących funkcjonowania organizacji oraz silną orientację na współpracę z partnerami. Ponad ochroną własnych interesów organizacje stawiają solidarność z innymi. 21

22 Opinie o polskim sektorze pozarządowym 32% organizacji zgadza się ze stwierdzeniem, że organizacje społeczne powinny świadczyć wszystkie usługi nieodpłatnie. Niemal taka sama część (35%) nie podziela tej opinii (suma odpowiedzi raczej nie i zdecydowanie nie ). Duża część organizacji nie ma w tej kwestii sprecyzowanej opinii. 45% organizacji uważa, że pobieranie opłat jest uzasadnione tylko do wysokości kosztów związanych z dostarczeniem usługi. Aż 53% organizacji zgadza się z opinią, że prowadzenie działalności gospodarczej negatywnie wpływa na postrzeganie organizacji i jest źle odbierane w otoczeniu. 22

23 Opinie o polskim sektorze pozarządowym 37% ankietowanych organizacji zgadza się ze stwierdzeniem: często organizacje pozarządowe starając się pomóc potrzebującym nie uczą ich samodzielności i uzależniają je od swojej pomocy. Przeciwnego zdania jest 25% organizacji. Również w tym przypadku duża część organizacji nie udzieliła jednoznacznej odpowiedzi. Z opinią, że organizacje pozarządowe są zwykle źle zorganizowane i niefachowe nie zgodziło się 50% organizacji. Uderzający jest w tym wypadku dość wysoki odsetek niejednoznacznych odpowiedzi. Może to oznaczać, że duża część organizacji ma poważne wątpliwości, co do profesjonalizmu i jakości świadczonych usług. 23

24 Opinie o polskim sektorze pozarządowym Niezbyt optymistyczne są opinie dotyczące wpływu organizacji na rozwiązywanie problemów społecznych blisko 47% organizacji uważa, że mają one niewielki wpływ na ich rozwiązywanie, ze stwierdzeniem tym nie zgadza się 22% organizacji. Duża część organizacji nie ma na ten temat zdania. 59% organizacji wyraża przekonanie, że osoby pracujące społecznie mogą zaoferować coś, czego nie może płatny personel. 24

25 Podsumowanie Sytuacja organizacji pozarządowych w województwie kujawsko-pomorskim w wielu aspektach nie odbiega znacząco od ogólnej kondycji III sektora w Polsce. sytuacja finansowa organizacji z naszego województwa znacznie zbliżyła się do wskaźników ogólnopolskich i dziś nie zauważamy już takich różnic w strukturze dochodów jak kilka lat temu. Jednak już w sferze źródeł finansowania działalności organizacji występują istotne rozbieżności. W województwie kujawskopomorskim znacznie więcej organizacji korzystało w ostatnich latach z publicznych źródeł samorządowych i rządowych, a odsetek organizacji pozyskujących środki przekazane z 1% podatku jest ponad dwa razy wyższy niż w skali kraju. 25

26 Podsumowanie Również liczba organizacji, które aplikowały o fundusze strukturalne jest w naszym regionie dwukrotnie większa niż wskaźnik ogólnopolski. Między innymi ten fakt może stanowić dowód na to, że choć w wielu dziedzinach widoczne są tendencje ogólnopolskie sytuacja III sektora w kujawskopomorskim ma swoją specyfikę, którą należy mieć na uwadze. 26

27 Dziękuj kuję za uwagę Jacek GądeckiG Kujawsko-Pomorski Ośrodek O Wsparcia Inicjatyw Pozarządowych TŁOKT Plac Św Katarzyny Toruń tlok.ngo@wp.pl