NADADZĄ MU IMIĘ EMMANUEL
|
|
- Sebastian Bednarek
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wykład 6 NADADZĄ MU IMIĘ EMMANUEL Z narodzeniem Jezusa Chrystusa było tak. Po zaślubinach Matki Jego Maryi, z Józefem, wpierw nim zamieszkali razem, znalazła się brzemienną za sprawą Ducha Świętego. Mąż Jej, Józef, który był człowiekiem sprawiedliwym i nie chciał narazić Jej na zniesławienie, zamierzał oddalić Ją potajemnie (Mt 1,18-19). Ks. Michał Bednarz Oto Dziewica pocznie i porodzi Syna, któremu nadadzą imię Emmanuel (Mt 1,18-24) Św. Mateusz opisuje wydarzenie, które rozegrało się przed narodzeniem Jezusa. Nie podaje bliższych informacji o Józefie i Maryi, którzy odgrywają główną rolę. Akcja biegnie tak, jakby te osoby były czytelnikowi dobrze znane. Pewne szczegóły zasługują na szczególną uwagę, ponieważ celowo zostały wprowadzone przez Ewangelistę. Józef jest nazwany mężem Maryi (w. 19), a Maryja jego małżonką (ww ). Równocześnie Maryja jest przedstawiona jako narzeczona (w. 18a). Autor podkreśla to jeszcze mocniej, gdy podaje, że Maryja i Józef nie mieszkali razem (w. 18b). Nie jest to niekonsekwencja, ale mamy tutaj do czynienia z czymś, co jest zgodne ze zwyczajami izraelskimi. Według przepisów judaistycznych zaręczyny, dokonane w obecności dwóch świadków, sprawiały, że mężczyzna i kobieta stawali się małżeństwem zgodnie z prawem, tak dalece, że narzeczonego nazywano mężem. Autor nawiązuje do sytuacji przed wprowadzeniem narzeczonej do domu męża. Maryja nie weszła jeszcze oficjalnie do domu Józefa. Ewangelista wyjaśnia, że błogosławiony Jej stan był wynikiem aktu stwórczej interwencji Boga. W tym momencie zaczyna się dramat, a jego rozwiązanie zależeć będzie od postawy Józefa. W zależności od niej plan Boży, którego dróg nie można przewidzieć, powiedzie się lub załamie. Ewangelista pisze: Józef zamierzał oddalić Ją potajemnie (w. 19). Następnie stwierdza: Gdy powziął tę myśl (w. 20). Sugeruje w ten sposób, że decyzja dojrzała w duszy Józefa i postanowił ją zrealizować. Inaczej mówiąc, nie chciał dać swego imienia dziecku, które nie było jego, a równocześnie pragnął uniknąć zniesławienia Maryi i dlatego zamierza Ją oddalić potajemnie, ponieważ był człowiekiem sprawiedliwym. To stwierdzenie sprawia kłopot. Najważniejsze są słowa: Znalazła się brzemienną za sprawą Ducha Świętego. Wynika z nich, że Józef nie tylko dowiedział się o tym, że Maryja jest brzemienna, ale poznał także prawdę o Jej boskim macierzyństwie (Orygenes, św. Bazyli, św. Bernard), przynajmniej w sposób niewy- 1
2 raźny (św. Efrem). Poinformowała Go o tym albo św. Anna albo sama Maryja. Dlaczego w takim razie postanowił oddalić Maryję? Najpełniejszą odpowiedź dają autorzy dwóch starych i dobrze znanych homilii. W jednej z nich, pochodzącej z IV wieku, a przypisywanej św. Bazylemu, czytamy: Józef odkrył zarówno to, że Maryja jest brzemienna, jak i powód Jej stanu, to znaczy, że poczęła z Ducha Świętego. Dlatego bał się być mężem takiej kobiety i zamierzał Ją potajemnie oddalić, ponieważ nie odważył się ujawnić tego, co się w Niej stało (PG 31,1463). Autor drugiej homilii, przypisywanej Orygenesowi, a mającej wielkie poważanie w Kościele Zachodnim i czytanej przez stulecia w liturgii Bożego Narodzenia, delikatnie opisuje uczucia Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny: Józef był sprawiedliwy, a Maryja nieskalana. Chciał Ją oddalić dlatego, że dostrzegł w niej jakąś wspaniałą tajemnicę i wydawało Mu się, że nie jest godzien zbliżyć się do Niej. Uniżając zatem samego siebie wobec tak niepojętej sprawy, chciał się oddalić, podobnie jak św. Piotr pokornie do Pana powiedział: «Odejdź ode mnie, Panie, bo jestem człowiek grzeszny» (Łk 5,8). Albo jak ów setnik, który posłał do Pana i powiedział: «Panie, nie jestem godzien, abyś wszedł pod mój dach» (Mt 8,8), dlatego nie uważałem, że jestem godzien sam przyjść do Ciebie. Albo jak św. Elżbieta, która do samej Najświętszej Panny powiedziała: «A skądże mi to, że Matka mojego Pana przychodzi do mnie?» (Łk 1,43). Podobnie słusznie uniżył się św. Józef i wystrzegał się z obawą wielką połączenia z taką świętością (PL 95,1164). Zdanie: Józef [...] był człowiekiem sprawiedliwym pozostaje kluczem do całego dramatu. Sprawiedliwość biblijna zasadza się bowiem nie tylko na zachowaniu Prawa, ale na dostrzeżeniu realizującego się planu Bożego w wydarzeniach. Józef jako człowiek sprawiedliwy był zdecydowany pełnić wolę Boga. Jego decyzja była następstwem poznania nadnaturalnej przyczyny macierzyństwa Maryi. Uważał, że jest niegodny mieszkać z Matką Boga i czuł się zmuszony oddalić Ją. Wiedział, że nie może przywłaszczać sobie kobiety, na której Bóg położył dłoń i dlatego jest nietykalna. Postanowił nie włączać się w tajemnicę, która wykracza poza możliwości zrozumienia z Jego strony. Wiedział, co się wydarzyło, ale nie wiedział, jakie jest Jego zadanie wobec Maryi i dziecka. Nie pytał ludzi o radę, aby uniknąć rozpowszechniania wiadomości. Nie znajdując rozwiązania, pragnął się pokornie wycofać sięz całej sprawy i oczekiwać w milczeniu na Boże decyzje. Był zakłopotany i w takiej sytuacji zainterweniował anioł, usuwając wątpliwości. Anioł we śnie objawił Patriarsze misję, jaką ma spełnić: wprowadzi Jezusa do rodu Dawida, a więc do rodziny mesjańskiej. Dlatego zrozumiałe jest wezwanie anioła: Synu Dawida. Zadaniem Maryi będzie zrodzić dziecko, a obowiązkiem Józefa nadać Mu imię i tym samym przyjąć Go za swego syna. Interwencja anioła usunęła wątpliwości i skrupuły. Anioł nie powiadomił więc Józefa o dziewiczym poczęciu, ale o misji, czyli przekonał Go, że powinien przyjąć dziecko jako Swoje, nadając Mu imię (w. 21). Autor jest przekonany, że opowiada o nadzwyczajnym wydarzeniu i dlatego popiera twierdzenie wypowiedzią z Księgi Izajasza. Św. Mateusz cytuje jeden werset, ale niewątpliwie chodzi mu o to, aby zaznaczyć wypełnienie się całego proroctwa (1,22). A więc i w tym wypadku pragnie podkreślić, że Jezus pochodzi od Dawida. Celem cytatu z Księgi Izajasza jest więc wskazać na zasadnicze twierdzenie całej perykopy: pochodzenie Jezusa z rodu Dawida mimo dziewiczego poczęcia. 2
3 Ewangelista kładzie nacisk na słowo Emmanuel. Nie jest to przypadkowe. W rzeczywistości nowo narodzony będzie nosił imię Jezus (1,21.25). Św. Mateusz, wspominając proroctwo Izajasza, nie twierdzi, że dziecko tak zostanie nazwane, ale że takie będzie znaczenie Jego osoby i Jego dzieła. W Nim Bóg będzie obecny pośród swego ludu, aby go zbawić. To pierwsze określenie teologiczne Chrystusa (Bóg z nami) posiada szczególne i zasadnicze znaczenie w Ewangelii św. Mateusza. Ks. Mirosław Łanoszka Emmanuel, który stanie się znakiem, że Bóg jest z ludźmi (Iz 7,14) Ewangelista Mateusz podaje, że Józef, mąż Maryi, za pośrednictwem snu poznał Boży plan, dotyczący narodzenia Jezusa Chrystusa. Anioł Pański, w skierowanych do Józefa słowach, w sposób delikatny i dyskretny, przekazuje mu wiedzę o dziewiczym poczęciu Syna Maryi, które dokonało się dzięki stwórczemu działaniu Ducha Świętego (Mt 1,20). Boży posłaniec włącza, mającego się narodzić Syna Dziewicy z Nazaretu, w królewską linię rodu Dawida. Józef, który zostaje nazwany przez anioła synem Dawida (Mt 1,20), otrzymuje polecenie, aby nadał Dziecku, które się narodzi, imię Jezus (Mt 1,21). Hebrajska forma tego imienia Jeszua, która jest skrótem od Jehoszua, oznacza Jahwe jest Zbawieniem, o czym informuje nas dalsza część anielskiej zapowiedzi: On bowiem zbawi swój lud od jego grzechów (Mt 1,21). O ile ten fragment jest dla nas zrozumiały, to jednak, zastanawiamy się nad sensem drugiego imienia, które pojawia się w komentarzu ewangelisty do tej zapowiedzi. Mianowicie, po przedstawieniu wizji, jaką od Boga otrzymał we śnie Józef, Mateusz pisze: A wszystko to się stało, aby się spełniło słowo Pana przekazane przez proroka: Oto Dziewica pocznie i porodzi Syna, któremu nadadzą imię Emmanuel, to znaczy: «Bóg z nami» (Mt 1,23). Przytoczone słowa, zapowiadające narodzenie dziecka, któremu zostanie nadane imię Emmanuel, pochodzą z Księgi Proroka Izajasza (Iz 7,14) i należą do grupy najbardziej znanych i dyskutowanych tekstów Starego Testamentu. Mateusz, pisząc o zwiastowaniu narodzin Jezusa, umieścił te słowa w swojej Ewangelii, widząc ich wypełnienie w poczęciu i narodzeniu Bożego Syna z Dziewicy Maryi. Dla właściwego zrozumienia Izajaszowej zapowiedzi o poczęciu i narodzeniu Emmanuela, na którą powołuje się ewangelista Mateusz (Mt 1,22-23), musimy cofnąć się w czasie aż do ósmego stulecia przed narodzeniem Chrystusa, kiedy to miała miejsce tak zwana wojna syro-efraimska (734 r. przed Chr.). Wówczas to, prorok Izajasz skierował do niewiernego króla Achaza (ok przed Chr.), słowa, zapowiadające narodzenie Emmanuela (Iz 7,10-17). Pamiętamy z ksiąg historycznych Starego Testamentu, że stolicą Królestwa Południowego (Juda), gdzie sprawował władzę wspomniany król Achaz, była Jerozolima. To święte dla Judejczyków miasto, w 734 r. przed Chr., było oblegane przez koalicję wrogich armii: aramejskiego króla Resina z Damaszku (inna nazwa Aramu to Syria) oraz izraelskiego króla Pekacha (siostrzane dla Judei Królestwo Północne, nazywane było Izraelem, Efraimem, a jego stolicą była Samaria). Obydwaj wspomniani władcy, Resin (Aram) i Pekach (Efraim), postanowili zorganizować rewoltę przeciwko ówczesnemu supermocarstwu, jakim była Asyria, by w ten sposób uniezależnić się od tej bliskowschodniej potęgi. Kiedy, sprawujący w Jerozolimie władzę, judzki król Achaz odmówił udziału w tej koalicji, stolica Królestwa Południowego (Jerozolima) została otoczona przez wspomniane wrogie armie. Król Achaz, chcąc się ocalić, postanowił zwrócić się o pomoc do asyryjskiego władcy Tiglat-Pilesera. Wówczas to, przebywający w Jerozolimie prorok Iza- 3
4 jasz, sprzeciwił się tej krótkowzrocznej polityce króla Achaza, wiedząc, że wezwana na pomoc Asyria, owszem, zniszczy wrogów Judy, ale jednocześnie zredukuje Królestwo Południowe (Juda) do roli wasala. W tych okolicznościach Izajasz przynagla Achaza, aby zawierzył Jahwe Jerozolimę i Judę, gdyż Bóg przyniesie ocalenie swojemu dziedzictwu i królewskiej dynastii, zgodnie z przekazaną Dawidowi obietnicą (2 Sm 7,12-16). W tej sytuacji, król judzki nie ma powodu, aby obawiać się nadciągających wrogów. Bóg za pośrednictwem Izajasza proponuje Achazowi, aby poprosił o znak, który pomoże mu zaufać słowu Bożemu. Jednak, król Achaz nie chce prosić o Boży znak, mówiąc: Nie będę prosił i nie będę wystawiał Pana na próbę (Iz 7,12). Pozornie może nam się wydawać, że władca słusznie postępuje, gdyż nie powinno się wystawiać Boga na próbę. Jednak, w tym wydarzeniu mamy do czynienia z zupełnie inną sytuacją. Po pierwsze, to sam Bóg chce umocnić chwiejnego w wierze króla swoim znakiem, a po drugie, Achaz powziął własną polityczną decyzję, której nie zamierza zmieniać, nawet jeśli ten znak będzie mu dany. W tym momencie król szuka tylko wymówki, żeby zrealizować własną strategię, nie uwzględniając Bożej woli. Achaz, co prawda wierzy w Boga Jahwe, zresztą podobnie, jak i poganie wierzą w istnienie swoich bóstw, ale nie potrafi zawierzyć Jedynemu Bogu, a tego żąda od niego prorok. To właśnie wtedy Izajasz, ganiąc u króla brak właściwej postawy wiary (zawierzenia Bogu), zapowiada, że mimo wszystko znak zostanie dany: Dlatego Pan sam da wam znak: Oto panna (hebr. alma) pocznie i porodzi syna i nada mu imię Emmanuel (Iz 7,14). Nasuwa się pytanie o to, kim jest owa tajemnicza panna oraz jej dziecko, które będzie nazwane Emmanuelem? Prorok Izajasz określił tę matkę, która wyda na świat tego niezwykłego syna słowem alma. Hebrajski termin alma zasadniczo oznacza młodą kobietę, dziewczynę niezamężną. W tym miejscu trzeba podkreślić, że już w III stuleciu przed Chr. żydowscy tłumacze Biblii hebrajskiej na język grecki (Septuaginta), oddali wyrażenie alma przy pomocy greckiego słowa parthenos, które oznacza dziewicę, a w zapowiedzianym Emmanuelu widzieli osobę Mesjasza, wyrażając w ten sposób swoje przekonanie o jego dziewiczym narodzeniu. Ewangelista Mateusz posłużył się niemal dokładnie greckim tekstem Septuaginty. Jedyna różnica polega na użyciu liczby mnogiej, kiedy pisze nadadzą imię (Mt 1,23), mając na myśli Maryję i Jej męża Józefa, zamiast liczby pojedynczej nada mu imię (Septuaginta), odnoszącej się do Dziewiczej Matki Emmanuela. Tradycja chrześcijańska od samego początku w słowach Izajasza (Iz 7,14) odczytywała proroctwo o przyjściu na świat prawdziwego Mesjasza Jezusa Chrystusa, narodzonego z Maryi Dziewicy. W oryginalnym tekście wyroczni Izajasza, hebrajski termin alma, przy pomocy którego została nazwana Matka Mesjasza, został poprzedzony rodzajnikiem określonym (hebr. ha). Św. Jan Chryzostom, jeden z ojców i doktorów Kościoła, powie, że Izajasz, posługując się właściwymi dla swojego języka rodzajnikami, pragnie podkreślić, że mówi o tej jedynej Dziewicy, która różni się od wszystkich innych. Współcześnie wielu biblistów uważa, że proroctwo to miało swoje podwójne wypełnienie. Jedno niedoskonałe w historii. To częściowe spełnienie się znaku Izajasza miało się dokonać poprzez postać młodej kobiety, żony króla Achaza, która była matką Ezechiasza, pobożnego i sprawiedliwego władcy, w odróżnieniu od jego bezbożnego ojca Achaza. To podczas dzieciństwa Ezechiasza nastąpiło poniżenie dwóch wrogich koalicjantów z czasów wojny syro-efraimskiej (Syrii i Efraima). Jednak ta historyczna interpretacja, choć uznawana tylko za częściową i niedoskonałą, nie pozwala odczytać pełnego sensu i znaczenia tej, jakże ważnej mesjańskiej wyroczni. Jeśli uwzględnimy uroczysty ton zapowiedzi Izajasza oraz głębię znaczeniową imienia Emmanuel, które wyraża życzenie Oby Bóg był z nami!, to musimy szukać innego, drugiego, doskonałego i pełnego, wypełnienia słów proroka. Izajasz w swoim tekście przekazuje 4
5 nam zapowiedź inicjatywy, jaką podejmuje Bóg poprzez idealnego Potomka króla Dawida, narodzonego z młodej kobiety (hebr. alma), w której Nowy Testament, idąc za greckim przekładem Septuaginty, widzi Dziewicę z Nazaretu Maryję (Mt 1,23). Niezwykłe imię Emmanuel, wyrażając obecność Boga pośród ludzi, którym przynosi On zbawienie, w sposób jednoznaczny wskazuje na osobę Syna Bożego, Jezusa z Nazaretu, w którym realizuje się zapowiedź Bóg z nami. To w prologu do Ewangelii Jana czytamy: Słowo stało się ciałem i zamieszkało między nami (J 1,14), a w ostatnim wersecie Ewangelii Mateusza, Jezus zapewnia swoich uczniów: A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata (Mt 1,20). Podsumowując, możemy powiedzieć, że Prorok Izajasz, w swojej wyroczni (Iz 7,14), zapowiedział tę jedyną Dziewicę Maryję, która pod swoim sercem nosiła Emmanuela, rodząc całemu światu jego Zbawiciela Jezusa Boga z nami. Ks. Piotr Łabuda Bóg zesłał Syna swojego (Ga 4,1-7) Opis narodzenia Jezusa w relacji św. Mateusza rozpoczyna się od słów z narodzeniem Jezusa Chrystusa było tak (Mt 1,18). Całkiem podobnie można by rozpocząć lekturę fragmentu Listu św. Pawła Apostoła do wspólnoty w Galacji. Apostoł pisze: Gdy jednak nadeszła pełnia czasu, zesłał Bóg Syna swego, zrodzonego z niewiasty, zrodzonego pod Prawem, aby wykupił tych, którzy podlegali Prawu, abyśmy mogli otrzymać przybrane synostwo. Na dowód tego, że jesteście synami, Bóg wysłał do serc naszych Ducha Syna swego, który woła: Abba, Ojcze! (Ga 4,4-6). Wszystko to stało się, gdy przestaliśmy być nieletnimi. Będąc bowiem nieletnimi, jak stwierdza Apostoł, pozostawaliśmy pod niewolą żywiołów tego świata. Co to znaczyło, a czasach Pawła 1 być nieletnim czy też, co znaczyło stać się dojrzałym dorosłym. W świecie starożytnym o wiele wyraźniej zaznaczało się osiągnięcie progu dojrzałości niż jest to u nas dzisiaj. W świecie żydowskim w pierwszy szabat po osiągnięciu przez chłopca trzynastu lat, Żyd brał go do synagogi, gdzie przyjmowano go jako syna Zakonu. Ojciec wypowiadał nad nim modlitwę: Błogosławiony bądź, Boże, który zdejmujesz ze mnie odpowiedzialność za tego chłopca. Natomiast chłopiec wypowiadał modlitwę, w której mówił: O mój Boże i Boże moich Ojców! W tym świętym i uroczystym dniu, który oznacza moje przejście od wieku chłopięcego do męskiego, pokornie podnoszę moje oczy do Ciebie i szczerze i prawdziwie oznajmiam, że odtąd będę przestrzegał Twoich przykazań i przyjmuję odpowiedzialność za moje postępowanie wobec Ciebie. W ten sposób, w ciągu jednego dnia stawał się mężczyzną 2. Nieco inaczej wyglądało to w kulturze hellenistycznej. W świecie bowiem greckim chłopiec był pod nadzorem od siedmiu do osiemnastu lat. Wówczas stawał się efebem przez dwa lata był oddany do dyspozycji państwa. Ateńczycy dzielili się na dziesięć rodów. Zanim chłopiec 1 Warto pamiętać, że Paweł był potomkiem żydowskiego rodu Beniamina (Rz 11,1; Flp 3,5), urodzonym w Tarsie w Cylicji (zob. Dz 21,39; 22,3) oraz od urodzenia Rzymianinem (Dz 22,27-28). 2 Zob. W. Barclay, List do Galacjan, Poznań 2002, s
6 stał się efebem, uroczyście przyjmowano go do rodu, uroczyście obcinano jego długie włosy i ofiarowywano bogom. W rzymskim prawie nie było dokładnie określonej granicy wieku. Najczęściej ustalano ją między czternastym a siedemnastym rokiem życia. Na świętej uroczystości rodzinnej chłopiec zdejmował szatę zwaną toga praetexta, z wąską czerwoną tasiemką u dołu, i ubierał toga virilis czyli zwyczajną togę noszoną przez mężczyzn. Następnie w otoczeniu przyjaciół i krewnych udawał się na Forum, gdzie oficjalnie wprowadzano go w życie publiczne. Była to uroczystość czysto religijna. Według rzymskiego zwyczaju w dniu osiągnięcia przez chłopca lub dziewczynę wieku dojrzałego, oddawali oni swoje zabawki bogu Apollo i w ten sposób dowodzili, że na zawsze zerwali z dziecinnymi sprawami. Będąc dzieckiem w oczach prawa, chłopiec nie mógł podejmować żadnych kroków prawnych, chociaż był właścicielem wielkich majątków. Nie miał władzy nad swoim życiem wszystko było urządzone za niego i dla niego. W praktyce nie miał więcej wolności niż niewolnik. Dopiero stając się mężczyzną wkraczał w swoje prawa dziedziczne. Wydaje się, iż właśnie do tych obrazów nawiązuje Apostoł mówiąc o nieletniości ludzi, którzy byli ograniczeni i oddani w żywioły, niewole świata. Z tego wszystkiego wykupił człowieka właśnie Chrystus. Stało się to wszystko, gdy jak określi to Paweł nastała pełnia czasu. Co oznacza takie określenie? Wydaje się, iż na Pawłowe stwierdzenie wypełnieniem czasu złożyło się kilka czynników. Być może pewien wpływ miał fakt, iż narodzenie się Chrystusa ma miejsce w czasie, kiedy Rzym podbił niemal cały wówczas znany i zamieszkały świat, gdy zbudowano już drogi, ułatwiając podróżowanie, gdy na straży porządku stały rzymskie legiony. Zapewne narodzenie Chrystusa przypada na czas, gdy język i kultura grecka stały się czynnikami cementującymi społeczeństwo, a równocześnie stare mitologiczne postacie bogów Grecji i Rzymu traciły coraz bardziej swój wpływ na lud, tak że serca i umysły wszystkich ludzi na całym świecie były spragnione Prawdziwej religii Prawdziwego Boga. Co więcej, był to czas, w którym zakon Mojżeszowy już dokonał swego dzieła. Przygotował ludzi na przyjście Zbawiciela. Uznający przepisy Starego Przymierza znajdowali się niejako pod niewolą Prawa. Prawo starotestamentalne pouczając i instruując niejako sprawiało, iż ludzi mu posłuszni byli jakby w więzieniu Prawa. Stąd też i prawdziwe pragnienie wolności. Można powiedzieć świat dojrzał, stał się gotowy, by mógł nadejść Mesjasz Pan. Gdy nastała zatem pełnia czasu, Bóg zesłał Syna Swego To zesłanie Syna ma na celu nie tylko wyzwolenie człowieka spod niewoli Prawa spod brzemienia jego obowiązywalności. Bóg pragnął jednak o wiele więcej postanowił uczynić nas swoimi własnymi synami. W kulturze grecko-rzymskiej istniało prawo (chociaż nie używali tego prawa Żydzi), dzięki któremu bezdzietny człowiek mógł przyjąć do swojej rodziny niewolnika, aby ten potem mógł dostąpić wielkiego szczęścia: przestawał być niewolnikiem, a stał się synem i dziedzicem. Tak właśnie uczynił względem każdego człowieka Bóg 3. 3 Zob. J. Scott, Poselstwo Listu do Galacjan, Warszawa 1978, s
7 Syna Bożego rodzi niewiasta pod Prawem, aby wykupić tych, co podlegali Prawu. Syn Boży będąc prawdziwym Bogiem, jest również prawdziwym człowiekiem. Paweł podkreśla, że Syn Boży Boży Posłaniec, który przyszedł aby dokonać odkupienia ludzi, miał do wypełnienia tego zadania doskonałe kwalifikacje. Był On prawdziwym Synem Bożym. Równocześnie jednak urodziła Go jak każdego innego człowieka prawdziwa matka niewiasta. Stąd też mówimy, że Jezus był Bogiem-Człowiekiem. Ów Bóg-Człowiek w doskonały sposób wypełnił sprawiedliwość zakonu. Bóstwo Chrystusa, ludzkość Chrystusa i sprawiedliwość Chrystusa w sposób wyjątkowy i jedyny kwalifikowały Go do tego, by stał się wykupicielem człowieka. Gdyby nie był człowiekiem, nie mógł człowieka wykupić. Gdyby nie był sprawiedliwym, nie mógłby był wykupić niesprawiedliwych ludzi. A gdyby nie był Synem Bożym, nie mógłby był wykupić ludzi dla Boga ani uczynić ich synami Bożymi. Skoro zaś zostaliśmy wykupieni, skoro staliśmy się usynowieni, dlatego Bóg posłał nam swego Ducha. W Liście do Galatów Paweł podkreśla, ponieważ jesteście synami, przeto Bóg zesłał Ducha Syna swego do serc waszych, wołającego,,abba! Ojcze! (Ga 4,6). Tak w wierszu 4 jak i 6 Paweł pisze o zesłaniu. W obu przypadkach używa tego samego czasownika,,exapesteilen. A zatem można mówić o podwójnym zesłaniu o podwójnym posłaniu od Boga Ojca. Mamy tu też, na co warto zwrócić uwagę, wskazanie myśl o Trójcy Świętej. Po pierwsze, Bóg posłał Syna swego na ten świat; po drugie posłał Ducha swego do naszych serc. A z chwilą, kiedy Duch ten wstępuje do naszych serc, natychmiast zaczyna wołać,,abba! Ojcze! Albo, jak to czytamy w Liście do Rzymian otrzymaliście Ducha przybrania za synów, w którym możemy wołać Abba, Ojcze (Rz 8,15). Co więcej, jak doda Paweł we wspomnianym piśmie do gminy Rzymskiej sam Duch wspiera swym świadectwem naszego ducha, że jesteśmy dziećmi Bożymi (Rz 8,16). A zatem będąc napełnieni Duchem Bożym, możemy do Boga mówić Abba Ojcze. Słowo,,Abba jest zdrobnieniem aramejskiego słowa,,ojcze. Niektórzy tłumacząc zwrot Abba, napiszą Ojcze Drogi, tatusiu. Takiego określenia używał sam Pan Jezus, gdy bezpośrednio zwracał się do Boga Ojca. W ten sposób okazuje się, że celem Bożym było posłanie Syna i Ducha. Syna swego posłał po to, abyśmy mogli sami stać się synami. A potem posłał Ducha swego, abyśmy mogli doświadczyć tego synostwa. Dzieje się to dzięki naszemu pełnemu uczucia i zaufania serdecznemu i ufnemu kontaktowi z Bogiem w modlitwie, kiedy zwracamy się do Niego już nie słowami niewolników, ale słowami synów. Mieszkający w nas Duch Święty świadczy o naszym synostwie i pobudza nas do modlitwy. Jest to bezcenny dar i przywilej wszystkich dzieci Bożych. To dlatego właśnie, że,,jesteśmy synami (w. 6), Bóg posłał nam do serc Ducha Syna swego. Nie potrzeba nic więcej. Zostaliśmy obdarowani w nadmiarze. Przedstawiwszy tą niezwykłą tajemnicę Apostoł podsumowuje: A zatem nie jesteś już niewolnikiem, lecz synem. Jeżeli zaś synem, to i dziedzicem z woli Bożej (Ga 4,7). W ten sposób zmienia się nasz status. Dzieje się to przez Boga. To, czy jesteśmy jako chrześcijanie synami i dziedzicami Boga, nie dokonuje się poprzez nasze zasługi ani też przez nasze własne wysiłki, ale przez Boga, dzięki Jego inicjatywie i łasce. To On sam posłał swego Syna, aby Ten za nas umarł, a po drugie, posłał Ducha swego, aby w nas zamieszkał. 7
8 Życie chrześcijanina jest życiem córki i syna; nie jest to życie niewolników. Nie jest zniewoleniem przez Prawo, jakby nasze zbawienie było uzależnione całkowicie od jak drobiazgowego i niewolniczego posłuszeństwa literze prawa. Nasze zbawienie spoczywa bowiem na najdoskonalszym i dokonanym dziele Chrystusa, na tym, że On poniósł nasze grzechy, że On poniósł śmierć, że ta śmierć przekreśliła nasze przekleństwo i że to życie, i to zbawienie przyjęliśmy wiarą. Życie nasze nierozerwalnie łączy się z wolnością, ku której wyswobodził nas Chrystus. Należymy do Boga, do Chrystusa i do siebie nawzajem i z największą radością służymy tym, do których należymy, ale tego rodzaju służba jest wolnością. Pytanie: Co oznacza zwrot Abba? 8
ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY ROK A Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2007/2008 25 Adwent I Niedziela Adwentu 2 grudnia 2007 Iz 2, 1-5 Ps 122
Bardziej szczegółowoSP Klasa V, Temat 36
SP Klasa V, Temat 36 SP Klasa V, Temat 36 SP Klasa V, Temat 36 SP Klasa V, Temat 36 Dobry opiekun pilnie poszukiwany!!! Dziecko pilnie poszukuje opiekuna. Kandydat powinien: Dobry opiekun pilnie poszukiwany!!!
Bardziej szczegółowoTrójca Święta wzór doskonałej wspólnoty
Trójca Święta wzór doskonałej wspólnoty Prawda o Bogu w Trójcy Jedynym należy do największych tajemnic chrześcijaństwa, której nie da się zgłębić do końca. Można jedynie się do niej zbliżyć, czemu mają
Bardziej szczegółowoW imię Ojca i Syna i Ducha Świętego
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego Sens życia Gdy na początku dnia czynię z wiarą znak krzyża, wymawiając słowa "W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego", Bóg uświęca cały czas i przestrzeń, która otworzy
Bardziej szczegółowopójdziemy do kina Gimnazjum kl. I, Temat 57
pójdziemy do kina pragnę sprawić Ci radość kupię kwiaty chcę być z Tobą ofiaruję prezent dobrze jest być razem przygotuję dobre jedzenie przyjaźń z Tobą jest dla mnie ważna Grupa 1 Przeczytaj poniższy
Bardziej szczegółowo2 NIEDZIELA PO NARODZENIU PAŃSKIM
2 NIEDZIELA PO NARODZENIU PAŃSKIM PIERWSZE CZYTANIE Syr 24, 1-2. 8-12 Mądrość Boża mieszka w Jego ludzie Czytanie z Księgi Syracydesa. Mądrość wychwala sama siebie, chlubi się pośród swego ludu. Otwiera
Bardziej szczegółowoBóg Ojciec kocha każdego człowieka
1 Bóg Ojciec kocha każdego człowieka Bóg kocha mnie, takiego jakim jestem. Raduje się każdym moim gestem. Alleluja Boża radość mnie rozpiera, uuuu (słowa piosenki religijnej) SŁOWA KLUCZE Bóg Ojciec Bóg
Bardziej szczegółowoODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE
ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE EWANGELI JANA 6:44-45 Nikt nie może przyjść do mnie, jeżeli go nie pociągnie Ojciec, który mnie posłał, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Napisano bowiem u proroków: I będą
Bardziej szczegółowo22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA. Wspomnienie obowiązkowe. [ Formularz mszalny ] [ Propozycje czytań mszalnych ] Godzina czytań.
22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA Wspomnienie obowiązkowe [ Formularz mszalny ] [ Propozycje czytań mszalnych ] Godzina czytań II Czytanie 1 / 5 Z Homilii św. Jana Pawła II, papieża, wygłoszonej
Bardziej szczegółowoEwangelia wg św. Jana. Rozdział 1
Ewangelia wg św. Jana Rozdział 1 Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo. 2 Ono było na początku u Boga. 3 Wszystko przez Nie się stało, a bez Niego nic się nie stało, co się stało.
Bardziej szczegółowoNajczęściej o modlitwie Jezusa pisze ewangelista Łukasz. Najwięcej tekstów Chrystusowej modlitwy podaje Jan.
"Gdy Jezus przebywał w jakimś miejscu na modlitwie i skończył ją, rzekł jeden z uczniów do Niego: «Panie, naucz nas się modlić, jak i Jan nauczył swoich uczniów». Łk 11,1 Najczęściej o modlitwie Jezusa
Bardziej szczegółowoUczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, oraz: - wykazuje w jaki sposób powstała Biblia. - opisuje symbole Ewangelistów w sztuce sakralnej
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Religia klasa 5 : oceny dopuszczająca i dostateczna : oceny dobra, bardzo dobra, celująca Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań: Aby uzyskać kolejną,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA Z RELIGII. 1. Świadkowie Chrystusa
WYMAGANIA Z RELIGII 1. Świadkowie Chrystusa często nie przynosi go na lekcje. definiuje, czym jest lęk; określa sposoby odnoszenia się do Boga na wzór Jezusa. potrafi podać z nauczyciela zasady życia wspólnoty
Bardziej szczegółowoArchidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY. Komentarze do niedzielnej liturgii słowa
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 17 18 II Niedziela Wielkanocna 19 kwietnia 2009 Dz 4,32-35 Ps 118 1 J 5,1-6 J 20,19-31
Bardziej szczegółowoLekcja 8 na 24. listopada 2018
JEDNOŚĆ W WIERZE Lekcja 8 na 24. listopada 2018 I nie ma w nikim innym zbawienia; albowiem nie ma żadnego innego imienia pod niebem, danego ludziom, przez które moglibyśmy być zbawieni (Dzieje Ap. 4,12)
Bardziej szczegółowoLekcja 2 na 14 października 2017
Lekcja 2 na 14 października 2017 Zakon bowiem został nadany przez Mojżesza, łaska zaś i prawda stała się przez Jezusa Chrystusa (Jan 1:17) Wielkie obietnice: lepsze życie w zamian za posłuszeństwo. Lepsze
Bardziej szczegółowoDUCH ŚWIĘTY O DZIEWCZYNCE U STUDNI
SPOTKANIE 5 DUCH ŚWIĘTY Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli: O DZIEWCZYNCE U STUDNI Mała dziewczynka stała z dziadkiem
Bardziej szczegółowoJezus przed swoim ukrzyżowaniem w modlitwie do Ojca wstawiał się za swoimi uczniami (i za nami).
Lekcja 3 na 20 października 2018 A nie tylko za nimi proszę, ale i za tymi, którzy przez ich słowo uwierzą we mnie. Aby wszyscy byli jedno, jak Ty, Ojcze, we mnie, a Ja w tobie, aby i oni w nas jedno byli,
Bardziej szczegółowoM O D L IT W Y I PIEŚNI M ARYJN E
M O D L IT W Y I PIEŚNI M ARYJN E M O D L I T W Y ANIOŁ PAŃSKI Anioł Pański zwiastował Pannie Maryi i poczęła z Ducha świętego. Zdrowaś Maryjo Oto ja służebnica Pańska, niech mi się stanie według słowa
Bardziej szczegółowoBóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana?
Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? W skali od 1 do 10 (gdzie 10 jest najwyższą wartością) określ, w jakim stopniu jesteś zaniepokojony faktem, że większość młodzieży należącej do Kościoła hołduje
Bardziej szczegółowoA sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego,
Lekcja 6 na 11 lutego 2017 A sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego, Jezusa Chrystusa (1 Tesaloniczan
Bardziej szczegółoworaniero cantalamessa w co wierzysz? rozwazania na kazdy dzien przelozyl Zbigniew Kasprzyk wydawnictwo wam
raniero cantalamessa w co wierzysz? rozwazania na kazdy dzien przelozyl Zbigniew Kasprzyk wydawnictwo wam 3 Spis treści Przedmowa.... 5 CZĘŚĆ PIERWSZA Otwórzcie drzwi wiary! 1. Drzwi wiary są otwarte...
Bardziej szczegółowoZłodziej przychodzi tylko po to, by kraść, zarzynać i wytracać. Ja przyszedłem, aby miały życie i obfitowały (Jan 10:10)
Lekcja 5 na 4 lutego 2017 Złodziej przychodzi tylko po to, by kraść, zarzynać i wytracać. Ja przyszedłem, aby miały życie i obfitowały (Jan 10:10) Możemy dowiedzieć się o chrzcie Duchem Świętym i jak wierzący
Bardziej szczegółowoJezus Chrystus. Niech będzie. pochwalony. SP Klasa VI, temat 60
Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus Serwus Witam Dobry wieczór Dzień dobry Szczęść Boże Chrystus zmartwychwstał Króluj nam, Chryste Grupa 1 Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus Zapoznajcie się z tekstem
Bardziej szczegółowoKarolina Milczarek Kl. 3TL
Karolina Milczarek Kl. 3TL Jest to osoba -będąca w kontakcie z Bogiem, - będąca jego ustami na ziemi, -wysłannik Boga Od początków dziejów Izraela prorocy odgrywali wiodącą rolę w historii biblijnej. To
Bardziej szczegółowoADWENT, NARODZENIE PAŃSKIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B ADWENT, NARODZENIE PAŃSKIE I OKRES ZWYKŁY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 25 ADWENT I Niedziela Adwentu 30 listopada 2008 Iz 63,16b-17.19b;
Bardziej szczegółowoEwangelizacja O co w tym chodzi?
Ewangelizacja O co w tym chodzi? Droga małego ewangelizatora ;) Warsztaty ewangelizacyjne: 11 maja 2013 r. Ks. Tomek Moch, Diecezjalna Diakonia Ewangelizacji Ruchu Światło-Życie Archidiecezja Warszawska
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza
WYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza Wymagania edukacyjne śródroczne Ocena celująca Ocenę celującą przewiduję dla uczniów przejawiających
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum
Kryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. Kim jestem? 2. Uzupełnia zdobytą na 3. Aktywnie uczestniczy w lekcji
Bardziej szczegółowoKRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII. Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą.
KRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą. KLASA I Semestr I Ocena dopuszczająca -Umie wykonać znak krzyża, -Zna niektóre modlitwy i wymaga dużej pomocy
Bardziej szczegółowo20 Kiedy bowiem byliście. niewolnikami grzechu, byliście wolni od służby sprawiedliwości.
Lectio Divina Rz 6,15-23 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowoWymaganie edukacyjne z religii dla klas II. Rozumie, że modlitwa jest formą rozmowy z Bogiem.
Wymaganie edukacyjne z religii dla klas II Uczeń: Potrafi wyjaśnić, w jaki sposób Bóg jest z nami w domu, szkole, Kościele, w świecie. Jakie są znaki Jego obecności? Wyjaśnia, dlaczego Pismo Święte jest
Bardziej szczegółowoEwangelia z wyspy Patmos
Ewangelia z wyspy Patmos Lekcja 1 na 5. stycznia 2019 Błogosławiony ten, który czyta, i ci, którzy słuchają słów proroctwa i zachowują to, co w nim jest napisane; czas bowiem jest bliski (Objawienie 1:3)
Bardziej szczegółowoDlaczego bywa ciężko i jak nabierać sił?
Dlaczego bywa ciężko i jak nabierać sił? Dwie rzeczywistości Dobro i zło Inicjatywa królestwa światłości Inicjatywa królestwa światłości Chrześcijanin Zaplecze Zadanie Zaplecze w Bogu Ef. 1, 3-14 Wszelkie
Bardziej szczegółowoTak więc już nie jesteś niewolnikiem, lecz synem, a jeśli synem, to i dziedzicem przez Boga (Galacjan 4:7)
Lekcja 8 na 19 sierpnia 2017 Tak więc już nie jesteś niewolnikiem, lecz synem, a jeśli synem, to i dziedzicem przez Boga (Galacjan 4:7) SYNOWIE I SPADKOBIERCY BOGA (Galacjan 3:26-29) BÓG ZESŁAŁ SWEGO SYNA
Bardziej szczegółowoList do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne
List do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne Zagadnienia programowe Lekcja organizacyjna Tematyka Cele i treści szczegółowe Liczba lekcji
Bardziej szczegółowoNabożeństwo powołaniowo-misyjne
Nabożeństwo powołaniowo-misyjne Nabożeństwo powołaniowo-misyjne (Wystawienie Najświętszego Sakramentu) K: O Boże, Pasterzu i nauczycielu wiernych, któryś dla zachowania i rozszerzenia swojego Kościoła
Bardziej szczegółowoAktywni na start. Podkowa Leśna 6-8 stycznia 2012r.
Aktywni na start Podkowa Leśna 6-8 stycznia 2012r. Bo ziemia sama z siebie owoc wydaje, najpierw trawę, potem kłos, potem pełne zboże w kłosie. A gdy owoc dojrzeje, wnet się zapuszcza sierp, bo nadeszło
Bardziej szczegółowo1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan.
1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan. 1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan. 2. Człowiek jest grzeszny i oddzielony od Boga. 1. Bóg mnie kocha i ma wobec mnie wspaniały plan. 2.
Bardziej szczegółowobyły wolne od lęków wyjaśnia, czym charakteryzuje się postępowanie ludzi, którzy mają nadzieję. z tęsknotami Jezusa
I. Świadkowie Chrystusa 2 3 4 5 6 określa sposoby odnoszenia się do Boga na wzór Jezusa wyjaśnia, czym charakteryzuje się postępowanie ludzi, którzy mają nadzieję. określa sposoby odnoszenia się do Boga
Bardziej szczegółowoEwangelia Jana 3:16-19
1. POTRZEBA ŁASKI "(16) Bóg bowiem tak bardzo ukochał świat, że dał swego Jedynego Syna, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. (17) Bóg nie posłał swego Syna na świat, aby
Bardziej szczegółowoKsięga Ozeasza 1:2-6,9
Księga Ozeasza 1:2-6,9 (2) Początek poselstwa Pana przez Ozeasza. Pan rzekł do Ozeasza: Idź, weź sobie za żonę nierządnicę i miej z nią dzieci z nierządu, gdyż kraj przez nierząd stale odwraca się od Pana.
Bardziej szczegółowoJak mam uwielbiać Boga w moim życiu, aby modlitwa była skuteczna? Na czym polega uwielbienie?
Jak mam uwielbiać Boga w moim życiu, aby modlitwa była skuteczna? Na czym polega uwielbienie? UWIELBIAJ DUSZO MOJA PANA!!! ZANIM UWIELBISZ PRAWDZIWIE ZAAKCEPTUJ SYTUACJĘ, KTÓRĄ BÓG DOPUSZCZA UWIELBIANIE
Bardziej szczegółowoSpis treści. Jezus przewyższa wszystkich, ponieważ jest Synem Bożym Ewangelia na 2. Niedzielę Adwentu
Wprowadzenie ADWENT I NARODZENIE PAŃSKIE Dzień Pański, który przemienia lęk w radość Ewangelia na 7. Niedzielę Adwentu Jezus przewyższa wszystkich, ponieważ jest Synem Bożym Ewangelia na 2. Niedzielę Adwentu
Bardziej szczegółowoAkt oddania się Matce Bożej
3 Akt oddania się Matce Bożej (kard. Stefana Wyszyńskiego) Matko Boża, Niepokalana Maryjo! Tobie poświęcam ciało i duszę moją, wszystkie modlitwy i prace, radości i cierpienia, wszystko, czym jestem i
Bardziej szczegółowoLITURGIA DOMOWA. Modlitwy w rodzinach na niedziele Adwentu Spis treści. Gliwice 2017 [Do użytku wewnętrznego]
Spis treści LITURGIA DOMOWA Wstęp do Liturgii Domowej w Okresie Adwentu 2017 r.... 2 Spotkania na niedziele Adwentu: I Niedziela Adwentu [B]... 3 II Niedziela Adwentu [B]... 4 III Niedziela Adwentu [B]...
Bardziej szczegółowoMedytacja chrześcijańska
ks. Tomasz Rusiecki Medytacja chrześcijańska Medytacja wciąż aktualna Często słyszymy słowo medytacja. Dla jednych jest ono obce, dla innych wzbudzające ciekawość i pragnienie poznania medytacji, a jeszcze
Bardziej szczegółowoBp H. Tomasik: Przed nami czas zadań
W najbliższą niedzielę zakończy się Rok Wiary. Jakie będą jego owoce? Biskup Henryk Tomasik przedstawia kilka propozycji: poszanowanie dnia świętego, systematyczne uczestnictwo w niedzielnej Mszy Świętej,
Bardziej szczegółowoUROCZYSTOŚĆ NIEPOKALANEGO POCZĘCIA MARYI
UROCZYSTOŚĆ NIEPOKALANEGO POCZĘCIA MARYI Figura Niepokalanej w Rzymie, fot. Roman Walczak foto KAI Kościół katolicki 8 grudnia obchodzi uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Wydarzenie
Bardziej szczegółowo1 Mało znane litanie do Świętych
1 Spis treści 2 Spis treści Słowo wstępne......5 Litania do Świętej Anny......7 Litania do Świętego Judy Tadeusza......9 Litania o Świętej Marii Magdalenie.... 11 Litania do Świętego Jerzego.... 13 Litania
Bardziej szczegółowoOBRZĘDY SAKRAMENTU CHRZTU
OBRZĘDY SAKRAMENTU CHRZTU OBRZĘD PRZYJĘCIA DZIECKA Rodzice: Rodzice: Rodzice: Chrzestni: Drodzy rodzice, jakie imię wybraliście dla swojego dziecka?... O co prosicie Kościół Boży dla? O chrzest. Drodzy
Bardziej szczegółowoPrzewodnik modlitewny dla zabieganego człowieka
Przewodnik modlitewny dla zabieganego człowieka przykład modlącego się św. Pawła Spotkanie Wspólnotowe Poznań, 4 czerwca 2018 rok 1 2 Misja św. Pawła Paweł, sługa Chrystusa Jezusa, z powołania apostoł,
Bardziej szczegółowoSTYCZEŃ LUTY MARZEC KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC SAKRAMENT CHRZTU
Chrzty odbywają się w następujące niedziele 2019 roku: STYCZEŃ 06.01 20.01 LUTY 03.02 17.02 MARZEC 03.03 17.03 KWIECIEŃ 07.04 21.04 MAJ 05.05 19.05 CZERWIEC 02.06 16.06 1 / 5 LIPIEC 07.07 21.07 SIERPIEŃ
Bardziej szczegółowo7. Bóg daje ja wybieram
7. Bóg daje ja wybieram 1. CELE LEKCJI WYMAGANIA OGÓLNE wprowadzenie w problematykę powołania życiowego i chrześcijańskiego powołania do świętości. 2. TREŚCI NAUCZANIA WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE uczeń: po lekcji
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII KLASA I
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII KLASA I I. Cele nauczania: Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób
Bardziej szczegółowoLectio Divina Rz 5,12-21
Lectio Divina Rz 5,12-21 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowoŚWIĘTYMI BĄDŹCIE. MATKA ZOFIA CZESKA
s. M. Renata Pawlak, prezentka s. M. Aurelia Patrzyk, prezentka ŚWIĘTYMI BĄDŹCIE. MATKA ZOFIA CZESKA wiek: klasy IV - VI czas: 45 minut cele ogólne: dydaktyczny: zapoznanie z osobą Sł. B. Zofii Czeskiej
Bardziej szczegółowoNowenna do Chrystusa Króla Autor: sylka /04/ :21
Nowenna do Chrystusa Króla Autor: sylka1989-07/04/2011 21:21 NOWENNA KU CZCI JEZUSA PRAWDZIWEGO KRÓLA Ta prosta nowenna jest szczególnym hojnym darem naszego Pana. W związku z tym Jezus da wyjątkowe tajemnice
Bardziej szczegółowo9 STYCZNIA Większej miłości nikt nie ma nad tę, jak gdy kto życie swoje kładzie za przyjaciół swoich. J,15,13 10 STYCZNIA Już Was nie nazywam
Wiara jest łaską, którą otrzymujesz Boga, ale wiara to także decyzja twojego serca, które mówi, tak, wierzę, że Bóg mnie kocha. Tak, wierzę, że moje życie może się zmienić. Tak, wierzę, że Bóg może przywrócić
Bardziej szczegółowoCzy Matka Boska, może do nas przemawiać?
Czy Matka Boska, może do nas przemawiać? Jan Paweł, 23.06.2016 11:06 Jedną z osób która nie ma najmniejszych co do tego wątpliwości, jest Chorwatka Miriam, która od 24 czerwca 1981 roku spotyka się z Matką
Bardziej szczegółowoKOŚCIÓŁ IDŹ TY ZA MNIE
SPOTKANIE 6 KOŚCIÓŁ Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli: IDŹ TY ZA MNIE Pewien mężczyzna miał zwyczaj mówić w każdą
Bardziej szczegółowoustanowionym według Ducha Świętości przez powstanie z martwych pełnym mocy Synem Bożym - o Jezusie Chrystusie, Panu naszym.
Lectio Divina Rz 1,1-17 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowoCarlo Maria MARTINI SŁOWA. dla życia. Przekład Zbigniew Kasprzyk
Carlo Maria MARTINI SŁOWA dla życia Przekład Zbigniew Kasprzyk Wydawnictwo WAM Księża Jezuici Kraków 2015 WPROWADZENIE Każdego dnia wypowiadamy, słyszymy i czytamy wiele słów. Czujemy jednak, że niektóre
Bardziej szczegółowo250 ROCZNICA USTANOWIENIA ŚWIĘTA NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA
W pierwszy piątek miesiąca 6 lutego 2015 r. przeżywaliśmy 250. rocznicę ustanowienia na ziemiach polskich liturgicznego święta Najświętszego Serca Pana Jezusa. Papież Klemens XIII ustanawiając to święto,
Bardziej szczegółowoMARYJA NAPEŁNIONA DUCHEM ŚWIĘTYM. Wstęp
MARYJA NAPEŁNIONA DUCHEM ŚWIĘTYM PODCZAS ZWIASTOWANIA PAŃSKIEGO Wstęp Anioł wszedł do Niej i rzekł: «Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą» (Łk1,28) Dzieje Apostolskie podają bardzo interesujący epizod:
Bardziej szczegółowoList Pasterski na Adwent AD 2018
List Pasterski na Adwent AD 2018 Czuwajcie, bo nie wiecie, kiedy czas ten nadejdzie (Mk 13, 33) Umiłowani w Chrystusie Bracia i Siostry Narodowego Kościoła Katolickiego, Kiedy wraz z dzisiejszą niedzielą
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA: Doktryna Dyscyplina MISJA
Lekcja 12 na 22. grudnia 2018 Wierzący uznają Chrystusa za Głowę Kościoła. Niemniej jednak, pewien poziom ludzkiej organizacji jest niezbędny dla misji i jedności Kościoła. Przywódcy sprzyjają jedności
Bardziej szczegółowo1 Zagadnienia wstępne
1 Zagadnienia wstępne 2 W ramach powtórki księgi protokanoniczne pisma, które od początku były uznawane przez wszystkie gminy chrześcijańskie za natchnione protokanoniczność nie oznacza, że księgi te mają
Bardziej szczegółowoZespół Szkół nr 21 w Bydgoszczy. Informacja zwrotna RELIGIA szkoła podstawowa klasa 4
Zespół Szkół nr 21 w Bydgoszczy Informacja zwrotna RELIGIA szkoła podstawowa klasa 4 Opracowanie: mgr Violetta Kujacińska mgr Małgorzata Lewandowska Zasady: IZ może być ustna lub pisemna, IZ pisemną przekazujemy
Bardziej szczegółowoWydawnictwo WAM, 2013 HOMILIE NA ROK B; Andrzej Napiórkowski OSPPE. Spis treści
5 Spis treści Wstęp 11 Ku przemienionemu człowiekowi I Niedziela Adwentu Mk 13, 33-37 15 Czuwać nad sobą! II Niedziela Adwentu Mk 1, 1-8 19 Wyznać grzechy Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny
Bardziej szczegółowoNOWENNA O KRZYŻU ŚW. Antyfona: Oto krzyż Pana! Uchodźcie, Jego przeciwnicy! Zwyciężył lew z pokolenia Judy, potomek Dawida. Alleluja.
Pierwszy dzień nowenny NOWENNA O KRZYŻU ŚW. Antyfona: Oto krzyż Pana! Uchodźcie, Jego przeciwnicy! Zwyciężył lew z pokolenia Judy, potomek Dawida. Alleluja. O Jezu, Tyś niegdyś konając na drzewie Krzyża
Bardziej szczegółowoGDY UROCZYSTOŚĆ PRZYRZECZEŃ ODBYWA SIĘ PODCZAS MSZY ŚWIĘTEJ
GDY UROCZYSTOŚĆ PRZYRZECZEŃ ODBYWA SIĘ PODCZAS MSZY ŚWIĘTEJ Po Ewangelii OPIEKUN kandydatów do ślubowania zwraca się do Celebransa: Ojcze, obecni tu kandydaci pragną podczas tej Eucharystii, w uroczystość
Bardziej szczegółowoSP Klasa IV, Temat 28. Morze Śródziemne. Nazaret. Jerycho. Jerozolima Ain Karim Betlejem. Jordan. Morze Martwe
Morze Śródziemne Nazaret Jordan Jerozolima Ain Karim Betlejem Jerycho Morze Martwe Grupa I W owym czasie wyszło rozporządzenie cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym świecie. Podążali
Bardziej szczegółowoAmen. Dobry Boże, spraw, aby symbole ŚDM, krzyż wraz z ikoną Maryi, Ojcze nasz Zdrowaś Maryjo
Nowenna przed peregrynacją symboli ŚDM które w najbliższym czasie nawiedzą nasze miasto (parafię, dekanat, diecezję), były znakami nadziei dla wszystkich, ukazując zwycięstwo Jezusa nad tym, co przynosi
Bardziej szczegółowoUSPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ
USPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ Lekcja 4 na 22 lipca 2017 Z Chrystusem jestem ukrzyżowany; żyję więc już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus; a obecne życie moje w ciele jest życiem w wierze w Syna
Bardziej szczegółowoCzyż nie jest wam wiadomo, bracia - mówię przecież do tych, co Prawo znają - że Prawo ma moc nad człowiekiem, dopóki on żyje?
Lectio Divina Rz 7, 1-6 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Bardziej szczegółowoŹródło: ks. Andrzej Kiciński,,Historia Światowych Dni Młodzieży * * *
W Niedzielę Palmową u 1984 na zaproszenie Papieża zgromadziła się w Rzymie młodzież z całego świata: w Roku Odkupienia, obchodząc «Jubileusz młodzieży», a w 1985 Międzynarodowy Rok Młodzieży. W Niedzielę
Bardziej szczegółowoPRACA ZBIOROWA ELŻBIETA GIL, NINA MAJ, LECH PROKOP. ILUSTROWANY KATALOG POLSKICH POCZTÓWEK O TEMATYCE JAN PAWEŁ II. PAPIESKIE CYTATY I MODLITWY.
PRACA ZBIOROWA ELŻBIETA GIL, NINA MAJ, LECH PROKOP. ILUSTROWANY KATALOG POLSKICH POCZTÓWEK O TEMATYCE JAN PAWEŁ II. PAPIESKIE CYTATY I MODLITWY. CZĘŚĆ I b OPRACOWAŁ I WYKONAŁ LECH PROKOP, UL. ZAMKOWA 2/1,
Bardziej szczegółowoPROPOZYCJA CZYTAŃ BIBLIJNYCH tylko na Msze św. z formularzem o św. Janie Pawle II.
22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA Wspomnienie obowiązkowe [ Formularz mszalny ] [ Liturgia Godzin ] PROPOZYCJA CZYTAŃ BIBLIJNYCH tylko na Msze św. z formularzem o św. Janie Pawle II. 1 / 8 W pozostałych
Bardziej szczegółowoProszę bardzo! ...książka z przesłaniem!
Proszę bardzo!...książka z przesłaniem! Przesłanie, które daje odpowiedź na pytanie co ja tu właściwie robię? Przesłanie, które odpowie na wszystkie twoje pytania i wątpliwości. Z tej książki dowiesz się,
Bardziej szczegółowoPawłowe pozdrowienia
Pawłowe pozdrowienia Efezjan 1:1-2 Paweł, z woli Boga apostoł Chrystusa Jezusa, do świętych zamieszkałych w Efezie, wiernych w Chrystusie Jezusie: Niech łaska i pokój, których źródłem jest Bóg, nasz Ojciec,
Bardziej szczegółowoReligia ks. Paweł Mielecki Klasa IV
Religia ks. Paweł Mielecki Klasa IV Na ocenę celującą uczeń: Posiada wiedzę i umiejętności przewidziane na ocenę bardzo dobrym (co najmniej w 90%), a nad to: Samodzielnie i twórczo rozwija własne zainteresowania
Bardziej szczegółowoROK SZKOLNY 2016/2017
ROK SZKOLNY 2016/2017 Podstawowe kryteria przedmiotowego systemu oceniania z religii dla klas I Ocena celująca: uczeń: spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą; czynnie uczestniczy w życiu swojej parafii;
Bardziej szczegółowoZestaw 1 Przeczytajcie tekst, odpowiedzcie na pytania i uzupełnijcie wskazane w tabeli pola.
Zestaw 1 Z narodzeniem Jezusa Chrystusa było tak. Po zaślubinach Matki Jego, Maryi, z Józefem, wpierw nim zamieszkali razem, znalazła się brzemienną za sprawą Ducha Świętego. Mąż Jej, Józef, który był
Bardziej szczegółowoLITURGIA DOMOWA. Spis treści. Modlitwy w rodzinach na niedziele i uroczystości. Gliwice 2015 [Do użytku wewnętrznego]
Spis treści Wprowadzenie do Liturgii Domowej na Okres Bożego Narodzenia 2015/16... 3 Spotkania na uroczystości i niedziele Okresu Bożego Narodzenia 2015/16: LITURGIA DOMOWA Uroczystość Bożego Narodzenia
Bardziej szczegółowoŻeby zdobyć jakiś zawód, trzeba się go uczyć, czasem całe lata.
Wychowanie dzieci praktyczne (bo biblijne) wskazówki. 29. maja 2011 r. Żeby zdobyć jakiś zawód, trzeba się go uczyć, czasem całe lata. Tymczasem, żeby zostać rodzicem, nie trzeba żadnej szkoły. Większość
Bardziej szczegółowoBiblia dla Dzieci. przedstawia. Kobieta Przy Studni
Biblia dla Dzieci przedstawia Kobieta Przy Studni Autor: Edward Hughes Ilustracje: Lazarus Redakcja: Ruth Klassen Tłumaczenie: Joanna Kowalska Druk i oprawa: Bible for Children www.m1914.org 2014 Bible
Bardziej szczegółowoBiblia dla Dzieci przedstawia. Kobieta Przy Studni
Biblia dla Dzieci przedstawia Kobieta Przy Studni Autor: Edward Hughes Ilustracje: Lazarus Redakcja: Ruth Klassen Tłumaczenie: Joanna Kowalska Druk i oprawa: Bible for Children www.m1914.org 2014 Bible
Bardziej szczegółowoNIEDZIELA, (2. niedziela adwentu)
NIEDZIELA, 10.12.2017. (2. niedziela adwentu) Czytania mszalne: Iz 40, 1-5. 9-11; Ps 85; 2P 3, 8-14; Mk 1, 1-8; - Myśl na dzisiaj: Zobacz radość, którą otrzymasz od twego Boga. - EUCHARYSTIA? (jaka intencja
Bardziej szczegółowoŁk 1, Skrutacja Pisma Świętego ( 1
5 Za czasów Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan, imieniem Zachariasz, z oddziału Abiasza. Miał on żonę z rodu Aarona, a na imię było jej Elżbieta. 6 Oboje byli sprawiedliwi wobec Boga i postępowali
Bardziej szczegółowoKiedy przyjmujemy zbawienie, które Chrystus ofiarował na krzyżu, stajemy się zjednoczeni w Nim w przymierzu. Jesteśmy pojednani z Bogiem i ludźmi.
Kiedy przyjmujemy zbawienie, które Chrystus ofiarował na krzyżu, stajemy się zjednoczeni w Nim w przymierzu. Jesteśmy pojednani z Bogiem i ludźmi. Nasze życie zostaje przekształcone. Wierzący jednoczą
Bardziej szczegółowoDlaczego chrześcijańskie wychowanie?
Dlaczego chrześcijańskie wychowanie? Wychowuj chłopca odpowiednio do drogi, którą ma iść, a nie zejdzie z niej nawet w starości Prz. 22,6 Rodzic w wychowaniu matka Anna poświęciła Samuela Bogu przed narodzeniem
Bardziej szczegółowowg reguły jaką podał Mój Syn w dniach listopada 2018 r. przez moje narzędzie Alicję Marię Michalinę od Apokalipsy.
Budowanie Królestwa Bożego w ludzkich sercach" Osobista Intronizacja Chrystusa Króla na Króla swojego serca 2XII2018r. Maryja do Alicji M.M. Orędz-Alicja M.M./cz. IV/ Krwawy bicz "Kochane dzieci Matki
Bardziej szczegółowoWymagania programowe i kryteria oceniania - religia. Jest wzorem dla innych pod względem: pilności, odpowiedzialności, samodzielności.
Wymagania programowe i kryteria oceniania - religia I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Prowadzi zeszyt i odrabia zadania domowe. Jest wzorem dla innych pod względem: pilności, odpowiedzialności, samodzielności.
Bardziej szczegółowoNarodzenie Syna Bożego z Dziewicy
Narodzenie Syna Bożego z Dziewicy Ktoś zapytał mnie kiedyś, czy musi się wierzyć w to, że Syn Boży urodził się z Dziewicy. Warto się zastanowić, czy w ogóle do prawd wiary wolno stosować słowo musi się?
Bardziej szczegółowoJak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte?
Jak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte? Mój pierwszy nauczyciel języka hebrajskiego bił mnie linijką po dłoni, gdy ośmieliłem się dotknąć palcem świętych liter Pięcioksięgu. (R. Brandstaetter, Żywa Księga)
Bardziej szczegółowoKomantarzbiblijny.pl. Komentarze. 1 list apostoła Piotra
Komantarzbiblijny.pl Komentarze 1 list apostoła Piotra Październik 2015 1 Spis treści 1 Pt. 3:21... 3 2 Komentarz Biblijny do 1 Pt. 3:21 "Odpowiednik tego teraz i was wybawia, mianowicie chrzest (nie usunięcie
Bardziej szczegółowoLITURGIA DOMOWA. Spis treści. Modlitwy w rodzinach na niedziele Adwentu 2015. Gliwice 2015 [Do użytku wewnętrznego]
Spis treści Wprowadzenie do Liturgii Domowej na Adwent 2015 r.... 3 Spotkania na niedziele Adwentu: I Niedziela Adwentu [C]... 4 LITURGIA DOMOWA II Niedziela Adwentu [C]... 6 III Niedziela Adwentu [C]...
Bardziej szczegółowoRozkład materiału nauczania treści programowe dla klasy pierwszej gimnazjum
Rozkład materiału nauczania treści programowe dla klasy pierwszej gimnazjum Rozkład materiału nauczania treści programowe dla klasy pierwszej gimnazjum Przedmiot: religia Klasa: pierwsza gimnazjum Tygodniowa
Bardziej szczegółowoMaryja Matka Jezusa w Ewangelii Łukasza 1. Szczególna pozycja
Maryja Matka Jezusa w Ewangelii Łukasza Najwięcej szczegółów o Matce Jezusa przekazał Łukasz w ewangelii dziecięctwa Jezusa (Łk 1-2). W porównaniu do opowiadania o dziecięctwie Jezusa w Ewangelii Mateusza
Bardziej szczegółowo