Śląski Salon Maturzystów

Transkrypt

1 Śląski Salon Maturzystów Jak mówić i pisać na temat - zasady przygotowania się do egzaminu maturalnego z języka polskiego 2009

2 Część ustna egzaminu Prezentacja temat wybrany ze szkolnej listy tematów przygotowanej na dany rok szkolny. Nauczyciel przygotowuje szkolną listę tematów. Uczeń ma prawo zgłosić własną propozycję tematu; temat musi spełniać wymagania stawiane tematom maturalnym; po akceptacji i umieszczeniu na liście szkolnej temat mogą wybrać również inni zdający.

3 Poziom I II III Jaworzno Kryteria oceniania tematu wypowiedzi (kolorem niebieskim wyróżniono zapisy, które różnicują kryteria i decydują o liczbie przyznanych punktów) ROZWINIĘCIE zna, rozumie i na ogół poprawnie interpretuje materiał rzeczowy, prezentuje podstawowe zagadnienia w związku z tematem (rozumie temat), podejmuje częściowo udaną argumentację; zna i rozumie materiał rzeczowy, poprawnie go interpretuje, wykorzystując podstawowe konteksty (o ile temat tego wymaga), wykorzystuje w funkcji argumentacyjnej trafnie dobrany materiał rzeczowy (selekcjonuje materiał), prezentuje zagadnienia w ścisłym związku z tematem (rozumie temat); zna i rozumie wybrany materiał, wnikliwie go interpretuje, przywołując różnorodne konteksty, wykorzystuje w funkcji argumentacyjnej trafnie dobrany materiał (selekcjonuje materiał), prezentuje zagadnienia w ścisłym związku z tematem (rozumie temat) formułuje i rozwiązuje problemy badawcze, hierarchizuje argumenty. Punkty 1 2 3

4 Kryteria oceniania kompozycji wypowiedzi Poziom I II KOMPOZYCJA buduje wypowiedź na ogół uporządkowaną i spójną (dopuszczalne zachwiania logicznego ciągu lub proporcji poszczególnych części wypowiedzi); buduje wypowiedź zorganizowaną, tzn. z wyraźnym punktem wyjścia, uporządkowaną argumentacją i logicznym wnioskiem (zakończeniem), buduje wypowiedź spójną, o właściwych proporcjach; umiejętnie gospodaruje czasem. Punkty 1 2

5 Poziom I Kryteria oceniania rozmowy ROZMOWA formułuje poprawne merytorycznie odpowiedzi (na ogół rozumie pytania), wykorzystując przygotowaną bibliografię; Punkty 2 II formułuje poprawne merytorycznie odpowiedzi (rozumie pytania), wykorzystując przygotowaną bibliografię, broni własnego stanowiska (rozumie stanowisko nadawcy); 5 III formułuje poprawne merytorycznie odpowiedzi (rozumie pytania), wykorzystuje celowo przygotowaną bibliografię, przekonująco broni własnego stanowiska (rozumie stanowisko nadawcy. 7

6 Poziom I II III Jaworzno Kryteria oceniania języka odpowiedzi JĘZYK przestrzega zasad poprawności właściwych dla języka mówionego w zakresie: ortofonii (wymowy), fleksji, leksyki, frazeologii, składni; dopuszczalne usterki językowe, posługuje się komunikatywnym stylem (dopuszczalna schematyczność), wystarczającym słownictwem; przestrzega zasad poprawności właściwych dla języka mówionego w zakresie: ortofonii (wymowy), fleksji, leksyki, frazeologii, składni, posługuje się komunikatywnym stylem, stosownym do sytuacji, posługuje się słownictwem stosownym i zróżnicowanym; przestrzega zasad poprawności właściwych dla języka mówionego w zakresie: ortofonii (wymowy), fleksji, leksyki, frazeologii, składni, posługuje się komunikatywnym stylem, stosownym do sytuacji, bogatym słownictwem; przestrzega zasad poprawności właściwych dla języka mówionego w zakresie: ortofonii (wymowy), fleksji, leksyki, frazeologii, składni, posługuje się stylem stosownym do sytuacji, przestrzega zasad etykiety językowej, posługuje się bogatym słownictwem, komunikatywnym stylem, o wyraźnych cechach indywidualnych. Punkty

7 Prezentacja i rozmowa z nią związana to części ustnego egzaminu maturalnego. Język, jaki obowiązuje zdającego w trakcie egzaminu, reprezentuje mówioną odmianę polszczyzny ocenie podlega umiejętność posługiwania się polszczyzną mówioną wymagania sformułowane są w standardach egzaminacyjnych I 5; II 7; III 1, 2, 4, 5, 6, 7

8 Jak mówić na temat czyli egzamin maturalny z języka polskiego w części ustnej

9 POKUSY! Jeśli zamówisz materiały do matury, opracujemy Twój temat GRATIS! Załatwimy za Ciebie czarną robotę! Tobie pozostawimy przyjemność imprezowania ze swoją paczką. (Cytat z Internetu) Nie przemęczaj się, mój kumpel miał w ubiegłym roku prezentację na podobny temat. Pogadamy i po sprawie. POKUSIE ulegać NIE WOLNO, bo to nieuczciwe! POKUSIE ulegać NIE WARTO, bo to nie gwarantuje sukcesu!

10 Dlaczego nie warto ulec pokusie? egzamin ustny nie jest sprawdzianem pamięciowego opanowania jakiegokolwiek tekstu a co się stanie, jeżeli zapomnisz, jak brzmi kolejny fragment? egzamin ustny nie jest powieleniem tego, co zrobili inni czy lubisz mieć własne zdanie i prezentować własne sądy? egzamin ustny nie jest odpytywaniem przy tablicy z tego, co udało ci się zapamiętać czy lubisz dyskutować i przekonywać innych do swojego zdania?

11 Dlaczego warto postawić na samodzielność? Bo tylko w ten sposób zdasz na pewno egzamin ustny. Bo przygotowując prezentację, zdobędziesz i udoskonalisz bardzo ważne w życiu umiejętności, takie jak: wygłaszanie dłuższej wypowiedzi, właściwe jej komponowanie, gromadzenie argumentów, formułowanie wniosków, branie udziału w dyskusji. Bo proponując lub wybierając interesujący Cię temat, przeżyjesz świetną intelektualną przygodę. Bo będziesz miał satysfakcję, że zrobiłeś to sam!

12 T E M AT Odpowiedz na pytania: Co mnie interesuje? Co chciałbym bliżej poznać? O czym chciałbym porozmawiać z innymi? Zaproponuj własny temat dotyczący interesujących cię zagadnień, taki, którym chciałbyś zainteresować innych. Jeżeli nie zaproponowałeś tematu w ubiegłym roku, wybierz podobny ze szkolnej listy teamatów, kierując się tymi samymi kryteriami.

13 T E M AT Szkolna lista tematów zawiera wiele propozycji, ale jeden temat można zrealizować na wiele sposobów. Przykładowa propozycja: Różne realizacje motywu wędrówki w literaturze polskiej. Porównaj je, analizując wybrane utwory. Zaproponowany temat został zapisany wieloma kolorami, które pomagają w jego analizie i właściwym zrozumieniu. Różne realizacje motywu wędrówki w literaturze polskiej, wybrane utwory analizując porównaj je

14 Różne realizacje motywu wędrówki w literaturze polskiej. Porównaj je, analizując wybrane utwory. Sporządź listę lektur, które można wykorzystać do przygotowania prezentacji; zwróć uwagę na: ich ścisły związek z tematem, ich różnorodność, by nie powielały tego samego ujęcia interesującego nas zagadnienia, zdecyduj, które utwory wykorzystasz w prezentacji i uwzględnisz w literaturze podmiotu, a następnie: uważnie je przeczytaj, czytając, zwróć szczególną uwagę na sposoby realizacji motywu wędrówki w utworach (zaznacz fragmenty, które poddasz wnikliwej analizie), zastanów się, na czym polegają różnice w realizacji literackiej motywu wędrówki w różnych utworach oraz z czego one wynikają; PAMIĘTAJ! Nie należy wybierać zbyt dużej ilości tekstów (ograniczenie czasu wymusi bardzo powierzchowną analizę, co wpłynie niekorzystnie na jakość prezentacji).

15 Wybierz literaturę przedmiotu, to znaczy: wybierz teksty krytycznoliterackie, dotyczące utworów, które postanowiłeś wykorzystać w swojej prezentacji (znajdziesz je we wstępach lub posłowiach do wydań tych utworów, pozycjach poświęconych historii literatury, artykułach prasowych, na stronach internetowych itd), uważnie je przeczytaj, zwróć uwagę na obrane przez autorów kierunki interpretacji. PAMIĘTAJ! Nie należy literatury przedmiotu tworzyć wyłącznie z tzw. ściąg, haseł ze słowników oraz pojedynczych stron z artykułów krytycznoliterackich lub podręczników.

16 wędrówka co to takiego? chodzenie, jeżdżenie gdzieś, w jakimś celu, chodzenie tam i z powrotem, podróż, podróżowanie w różne miejsca, wycieczka, spacer, zmiana miejsca pobytu, odwiedzanie kolejno wielu miejsc w poszukiwaniu czegoś, pielgrzymka do miejsca świętego, podróż w głąb wyobraźni, reinkarnacja dusz, od ciebie i twoich zainteresowań zależy, o czym chcesz mówić!

17 prezentacja Różne realizacje motywu wędrówki w literaturze polskiej. Porównaj je, analizując wybrane utwory. Sformułuj pytanie (jedno lub kilka), na które będziesz chciał odpowiedzieć w swojej prezentacji, lub postaw tezę. Umieść je (ją) we wstępie. 1.Jakie realizacje motywu wędrówki odnajdujemy w literaturze polskiej? 2.Jakie były przyczyny różnorodności realizacji motywu wędrówki w literaturze polskiej? 3.Jaką funkcję pełnił motyw wędrówki w poszczególnych utworach?

18 prezentacja Poddaj analizie i interpretacji wybrane utwory. Wykorzystaj w interpretacji utworów istotne konteksty, np.: historyczny, biograficzny, kulturowy, psychologiczny, filozoficzny, literacki, itp. Sformułuj wnioski wynikające z porównania różnych ujęć tematu oraz analizy i interpretacji utworów. Teraz jesteś gotowy do sporządzenia bibliografii i planu prezentacji, wiesz, o czym mówić, ponieważ wybrałeś to, co cię interesuje i czym chcesz zainteresować innych!

19 czyli: Jaworzno rozmowa wzajemna wymiana myśli konwersacja pogawędka - o tym, czego nie zdążyłeś przekazać w czasie prezentacji - o innych aspektach poruszanych przez ciebie problemów od niej w dużej mierze zależy, czy ustny egzamin maturalny da ci pełną satysfakcję Jak jej sprostać? PAMIĘTAJ! To ty jesteś ekspertem i znawcą tematu, który prezentowałeś! Od ciebie zależy, czy będziesz partnerem w rozmowie, czy będziesz tylko odpytywany! Samodzielność = sukces

20 od ciebie zależy, czy przygotowanie prezentacji stanie się intelektualną przygodą

21 Część pisemna egzaminu poziom podstawowy Część sprawdzająca rozumienie czytanego tekstu zawiera: tekst (do1000 słów), test (10-16 zadań otwartych i/lub zamkniętych) z miejscami na wpisanie odpowiedzi. Część sprawdzająca umiejętność pisania własnego tekstu zawiera: 2 tematy wypracowania do wyboru, punktacja za rozwinięcie tematu 25 pkt w tym - 22 punkty za rozwinięcie 3 punkty za podsumowanie

22 Część pisemna egzaminu poziom rozszerzony Część sprawdzająca rozumienie czytanego tekstu zawiera: tekst (do1000 słów), test (do 10 zadań otwartych i/lub zamkniętych) z miejscami na wpisanie odpowiedzi. Część sprawdzająca umiejętność pisania własnego tekstu zawiera: 2 tematy wypracowania do wyboru, punktacja za rozwinięcie tematu 26 pkt w tym - 23 punkty za rozwinięcie 3 punkty za podsumowanie punktacja za język: 8 pkt - 6 pkt - 4 pkt - 2 pkt - 1 pkt

23 tworzenie własnego tekstu Umiejętności niezbędne do napisania dobrego wypracowania: 1. doskonalenie charakterystyki postaci i świata przedstawionego, 2. rozumienie znaczeń dosłownych i przenośnych w tekście literackim na wszystkich poziomach jego odczytań,

24 3. określanie funkcji środków stylistycznych, niezbędne do interpretacji całości utworów, 4. łączenie wiedzy o języku z analizą i interpretacją tekstów literackich, 5. rozwijanie umiejętności w zakresie synonimii leksykalnej i składniowej, 6. doskonalenie kompozycji rozprawki interpretacyjnej,

25 doskonalenie umiejętności analizy tematów maturalnych, budowanie planu wypowiedzi w oparciu o analizę tematu.

26 Jak pisać na temat czyli egzamin maturalny z języka polskiego w części pisemnej

27 T E M AT przeczytaj go uważnie, znajdź w nim polecenia, które mówią, co masz zrobić przypomnij sobie, jak analizować różne warstwy tekstu literackiego podmiot mówiący, bohatera, świat przedstawiony zwróć uwagę na kształt językowy wypowiedzi, jeżeli wybrałeś poziom rozszerzony

28 T E M AT Poziom podstawowy wymaga analizy wskazanych elementów świata przedstawionego i określenia ich funkcji w tekście. Poziom rozszerzony wymaga znajomości procedur analizy i interpretacji umożliwiających właściwy wybór elementów, które mają być poddane analizie. Poziom podstawowy czy poziom rozszerzony? Zanim podejmiesz decyzję, przeanalizuj zaproponowane zestawienie podobnie zbudowanych tematów. Kolorami zaznaczono w nich konieczne do wykonania czynności oraz treści niezbędne do rozwinięcia tematu.

29 T E M AT PODSTAWOWY poziom ROZSZERZONY Analizując fragment Ody do młodości Adama Mickiewicza i wiersz Któż nam powróci Kazimierza Przerwy Tetmajera, porównaj przedstawione w nich obrazy młodego pokolenia oraz stosunek młodych do pokolenia ojców. Wykorzystaj konteksty historycznoliterackie. Rola słów w relacjach międzyludzkich. Analizując i interpretując fragment powieści Wiesława Myśliwskiego Kamień na kamieniu oraz wiersz Tadeusza Różewicza Słowa, zwróć uwagę na przedstawione sytuacje i sposoby kreowania podmiotu mówiącego.

30 Analizując T E M AT Analizując i interpretując fragment Ody do młodości Adama Mickiewicza (w podstawie programowej - wybór poezji Adama Mickiewicza) wiersz Któż nam powróci Kazimierza Przerwy Tetmajera (w podstawie programowej - wybór poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera) fragment powieści Wiesława Myśliwskiego Kamień na kamieniu (w podstawie programowej - konwencje polskiej prozy współczesnej) wiersz Tadeusza Różewicza Słowa (w podstawie programowej - wybór poezji Tadeusza Różewicza)

31 T E M AT obrazy młodego pokolenia wypowiedzi pokoleniowe, podmiot liryczny reprezentujący zbiorowość, cechy i postawy ludzi młodych Oda do młodości zapał, twórcza wyobraźnia, kreatywność, optymizm, nadzieja Któż nam powróci bierność, gorycz, pesymizm, smutek, rozpacz sposoby kreowania podmiotu mówiącego Kamień na kamieniu narrator - bohater fragmentu (narracja personalna), subiektywny; sposób ukształtowania wypowiedzi - niejednorodność języka wiejskiego filozofa językowe cechy tej wypowiedzi Słowa podmiot liryczny (porte parole autora stary poeta, ktoś doświadczony, nastawiony refleksyjnie); sposób ukształtowania wypowiedzi dystans, odejście od nadmiernej ekspresji - językowe cechy

32 T E M AT stosunek młodych do pokolenia ojców Oda do młodości Pokolenie ojców w opinii młodych - brak ideałów, egoizm, izolowanie się od świata Któż nam powróci Pokolenie ojców w opinii młodych - bezsilność, brak wiary, nadziei, brak odwagi, destrukcyjny wpływ na młodych przedstawione sytuacje Kamień na kamieniu sytuacja rodziny, spotkanie braci, niemożność porozumienia się Słowa zmiana w podejściu do słów dawniej i współcześnie uwydatnienie kontrastu, - szacunek do słów, zaufanie do słów; - kreowanie słowem fałszywej rzeczywistości, zatruwanie świadomości, komercjalizacja słów

33 T E M AT analizując (teksty literackie) wykorzystaj (konteksty historycznoliterackie) porównaj główna myśl tematu, która stanowi podstawę interpretacji i podsumowania analizując i interpretując (teksty literackie) zwróć uwagę (sytuacje i sposób kreacji podmiotów) Rola słów w relacjach międzyludzkich. główna myśl tematu, wymagająca określenia roli słów, stanowi podstawę interpretacji i podsumowania

34 podstawą sukcesu jest napisanie pracy na temat PODSTAWOWY poziom ROZSZERZONY - analiza obrazu pokolenia młodych i ich stosunku do pokolenia ojców w obu tekstach literackich (umiejętność odczytania charakteru i cech podmiotu mówiącego i bohatera literackiego) -wykorzystanie kontekstów historycznoliterackich, do których odsyłają oba teksty (umiejętność odczytania typowej postawy romantycznej i dekadenckiej) -porównanie obu obrazów, które były analizowane (znalezienie podobieństw i różnic) (podsumowanie) - analiza i interpretacja obu tekstów literackich (znajomość procedur analizy i interpretacji tekstów literackich) -zwrócenie uwagi na sytuacje i sposoby kreacji podmiotów mówiących (umiejętność odczytania charakteru, cech podmiotu mówiącego, sposobu jego kreowania, czyli cech języka wypowiedzi oraz zabiegów językowych, które decydują o jej charakterze) - określenie roli słów w relacjach międzyludzkich w obu tekstach (podsumowanie)

35 T E M AT nie trać czasu na zastanawianie się nad tym, jak wstrzelić się w model odpowiedzi - zamiast klucza znajdziesz wytrych przeznacz ten czas na: staranną analizę tematu staranną analizę tekstu literackiego staranne przemyślenie kompozycji staranność językową wypowiedzi to one są prawdziwymi kluczami do sukcesu!

36 temat a kryteria oceniania napisanie pracy na temat to sprawdzenie swoich umiejętności analizy i interpretacji tekstu literackiego napisanie pracy na temat to także możliwość pokazania swoich odczytań dzieła literackiego, zgodnych z tym, co ono zawiera napisanie pracy na temat nie ogranicza inwencji, nie wymaga schematyzmu w myśleniu i co najważniejsze nie wymaga wstrzeliwania się w jakiś zmitologizowany model odpowiedzi!

37 temat a kryteria oceniania kryteria oceniania, którymi posługują się egzaminatorzy w ocenie twojej pracy, wynikają z analizy tematu i analizy tekstów kryteria oceniania nie są sztywnym, jedynie słusznym zapisem, są tylko możliwością, która pomaga w ocenie wśród kryteriów oceniania są również walory pracy, jeżeli zaprezentowałeś wiedzę i umiejętności wykraczające poza oczekiwania, uzyskasz dodatkowe punkty

38 temat a walory pracy ciekawa, funkcjonalna kompozycja pracy szczególnie bogate, urozmaicone słownictwo i styl wypowiedzi wnikliwa analiza tekstu umiejętność funkcjonalnego wykorzystania w interpretacji odwołań do innych tekstów, które podejmują ten sam problem czy motyw

39 temat a walory pracy PODSTAWOWY poziom ROZSZERZONY umiejętność funkcjonalnej analizy środków językowych i zabiegów stylistycznych, które służą budowaniu znaczeń w analizowanym tekście interpretacja tekstu literackiego uwzględniająca funkcjonalne odniesienie do konwencji literackiej

40 P a m i ę t a j! samodzielność + myślenie = sukces

41 Matura ustna termin przeprowadzenia egzaminu 4 29 maja 2009 Matura pisemna termin przeprowadzenia egzaminu 4 maja 2009

42 Kontakt: koordynator egzaminu maturalnego z języka j polskiego w OKE Jaworzno telefon: (032) , (032) wewnętrzny matura.polski@oke.jaworzno.pl

43 Powodzenia