Wytyczne dotyczące wdrażania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Dokument tematyczny Europejskiego Funduszu Społecznego.

Transkrypt

1 Wytyczne dotyczące wdrażania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych Dokument tematyczny Europejskiego Funduszu Społecznego Społeczna Europa

2

3 Wytyczne dotyczące wdrażania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych Dokument tematyczny Europejskiego Funduszu Społecznego Komisja Europejska Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego Dział E1 Tekst ukończono we wrześniu 2014 r.

4 Komisja Europejska, ani żadna osoba działająca w imieniu Komisji, nie odpowiada za sposób wykorzystania informacji zawartych w niniejszej publikacji. Zdjęcie na okładce: Thinkstock Używanie i kopiowanie zdjęć nieobjętych prawami autorskimi Unii Europejskiej jest możliwe po uzyskaniu zgody bezpośrednio od właścicieli tych praw. Europe Direct to serwis, który pomoże Państwu znaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące Unii Europejskiej Numer bezpłatnej infolinii (*): (*) Informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń również jest bezpłatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty). Więcej informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa ( Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2014 ISBN doi: /45811 (print) ISBN doi: /43049 (PDF) Unia Europejska, 2014 Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła. Printed in Luxembourg Wydrukowano na papierze bielonym bez chloru pierwiastkowego (ECF)

5 WYTYCZNE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH DOKUMENT TEMATYCZNY EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO SPIS TREŚCI Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych...5 Kontekst...6 Grupa docelowa inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych...7 Programowanie inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych...9 Jakie działania wspiera inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych? Wsparcie jakich działań nie jest przewidywane w ramach inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych?...11 Środki w ramach inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych...12 Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych w umowach partnerstwa i programach operacyjnych...13 Margines elastyczności inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych...14 Środki kierowane do ludzi młodych w ramach efs (poza inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych) i Europejskiego Funduszu dostosowania do Globalizacji (EFG) Stopa dofinansowania inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych

6 Pomoc techniczna...19 Warunek wstępny...19 Koncentracja tematyczna Rezerwa i ramy wykonania...20 Rozwiązania dotyczące monitorowania i oceny...21 Wczesny termin kwalifikowalności wydatków...22 Zarządzanie i kontrola oraz zarządzanie finansami...23 Ustalenia dotyczące informacji i komunikacji...25 Wspólne plany działania i formy kosztów uproszczonych...25 Załącznik

7 WYTYCZNE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH DOKUMENT TEMATYCZNY EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO ODPOWIEDNIE PRZEPISY W PRAWODAWSTWIE Rozporządzenie Rozporządzenie w sprawie wspólnych przepisów (1) Rozporządzenie w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego Artykuły Art. 20 Rezerwa wykonania Art. 29 Procedura przyjmowania programów Art. 65 Kwalifikowalność Art. 91 Zasoby na rzecz spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Art. 92 Zasoby na cel Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia oraz cel Europejska współpraca terytorialna Art. 104 Zakres (Wspólny plan działania) Art. 119 Pomoc techniczna państw członkowskich Art. 120 Określenie stóp dofinansowania Załącznik III Przepisy dotyczące określania zakresu i poziomu zawieszenia zobowiązań lub płatności, o których mowa w art. 23 ust. 11 Załącznik VI Roczny podział środków na zobowiązania w latach Załącznik VII Metoda alokacji środków Załącznik VIII Metodyka dotycząca szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, o której mowa w art. 91 Art. 1 Art. 3 ust. 1 lit. a) ppkt (ii) Art. 5 Rozdział IV (art ) Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych Załącznik I Wspólne wskaźniki produktu i rezultatu dotyczące inwestycji EFS Załącznik II Wskaźniki rezultatu dotyczące Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych ( 1 ) Wymieniono jedynie artykuły bezpośrednio odnoszące się do Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. 5

8 KONTEKST W kwietniu 2013 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie ustanowienia gwarancji dla młodzieży (2). Państwa członkowskie zobowiązały się zapewnić, aby wszyscy młodzi ludzie w wieku do 25 lat w ciągu czterech miesięcy od zakończenia kształcenia formalnego lub uzyskania statusu osoby bezrobotnej otrzymali dobrej jakości ofertę zatrudnienia, dalszego kształcenia, przygotowania zawodowego lub stażu. Ustanowienie systemu gwarancji dla młodzieży stanowi długoterminową reformę strukturalną oraz pozytywną inwestycję w przyszłość młodzieży i gospodarki. Opracowanie i realizacja krajowego systemu gwarancji dla młodzieży wymaga silnego zaangażowania i znacznego wsparcia budżetowego w średniej lub długiej perspektywie. Oprócz działań prowadzonych na szczeblu krajowym państwa członkowskie mogą korzystać ze wsparcia z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) i środków przeznaczonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych w czasie obowiązywania przyszłych wieloletnich ram finansowych na lata Na podstawie zalecenia Rady w sprawie ustanowienia gwarancji dla młodzieży, które ma zastosowanie do wszystkich 28 państw członkowskich, do realizacji systemu gwarancji dla młodzieży odnosi się także szereg zaleceń dla poszczególnych krajów przedstawionych w ramach europejskiego semestru na 2013 r. Postęp w realizacji zalecenia dotyczącego gwarancji dla młodzieży przez państwa członkowskie będzie nadal monitorowany w ramach europejskiego semestru w 2014 r. i w następnych latach. Na środki przydzielone na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych będzie składać się 3,2 mld EUR (3) ze specjalnej pozycji w budżecie UE przeznaczonej na zatrudnianie ludzi młodych (zwanej także szczególną alokacją dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych) oraz także co najmniej 3,2 mld EUR z krajowych alokacji z EFS (zwanych także odpowiednim wsparciem z EFS). Od państw członkowskich wymaga się także zapewnienia środków w ramach krajowego współfinansowania do części z EFS. W przypadku gdy przedmiotowe wytyczne odnoszą się do Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, Inicjatywy lub środków przydzielonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, obejmuje to wszystkie 3 opisane powyżej źródła finansowania. W ramach Inicjatywy zostanie zapewnione wsparcie finansowe państwom członkowskim najbardziej dotkniętym bezrobociem wśród młodzieży, ponieważ wsparcie przyznaje się regionom, w których stopa bezrobocia wśród osób młodych wynosiła ponad 25 % w 2012 r., i państwom członkowskim, w których stopa bezrobocia młodzieży wzrosła o ponad 30 % w 2012 r., regionom sklasyfikowanym na poziomie NUTS 2, w których stopa bezrobocia osób młodych wyniosła ponad 20 % w 2012 r. (Art. 16 rozporządzenia w sprawie EFS). W ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych sfinansowane zostaną środki, które bezpośrednio pomagają młodzieży niepracującej, niekształcącej się ani nieszkolącej (młodzieży NEET) (zob. również poniżej). Inicjatywa ta zostanie wdrożona jako element celu Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia. ( 2 ) :pl:PDF ( 3 ) Dane przedstawiono w cenach bieżących. 6

9 WYTYCZNE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH DOKUMENT TEMATYCZNY EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO GRUPA DOCELOWA INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH W tym kontekście występują dwa istotne aspekty: z jednej strony kwalifikowalność uczestników Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (z prawnego punktu widzenia), a z drugiej strony pytanie, którzy uczestnicy powinni stanowić priorytetowy cel Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (z perspektywy polityki). Kto kwalifikuje się do objęcia Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych? Od samego początku zamierzeniem Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych było udostępnienie środków finansowych zapewniających skoncentrowane wsparcie ludziom młodym w tych regionach Europy, w których występuje największe bezrobocie wśród młodzieży (4), a mianowicie tym młodym ludziom, którzy nie pracują, nie kształcą się ani nie szkolą (młodzieży NEET) (5). Zgodnie z art. 16 rozporządzenia w sprawie EFS Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych jest skierowana do młodych ludzi poniżej 25 roku życia zamieszkujących w kwalifikujących się regionach, którzy nie pracują, nie kształcą się ani nie szkolą, którzy są bierni zawodowo lub bezrobotni, w tym długotrwale bezrobotni, niezależnie od tego, czy są zarejestrowani jako osoby poszukujące pracy. Na zasadzie dobrowolności państwa członkowskie mogą zdecydować o rozszerzeniu grupy docelowej na młode osoby poniżej 30 roku życia. W ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych wspierana będzie między innymi realizacja zalecenia Rady w sprawie gwarancji dla młodzieży (motyw 11 rozporządzenia w sprawie EFS). W świetle powyższego, w podstawie prawnej Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych nie określono konkretnej definicji młodzieży NEET z prawnego punktu widzenia. Zatem zgodnie z art. 65 RWP państwa członkowskie mogą podejmować decyzje w sprawie krajowych zasad kwalifikowalności w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, ale powinny zapewnić, aby uczestnicy, których uważają za kwalifikowalnych (zgodnie z art. 65 RWP), należeli do grupy docelowej Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, jak określono w art. 16 rozporządzenia w sprawie EFS. ( 4 ) Zob. również COM(2013) 144 final. ( 5 ) Szczegółowa analiza dotycząca sytuacji młodzieży NEET w UE dostępna jest w dokumencie służb roboczych Komisji towarzyszącym wnioskowi dotyczącemu zaleceniu Rady w sprawie ustanowienia gwarancji dla młodzieży SWD(2012) 409 final. Zob. w szczególności s Definicję grupy docelowej młodzieży NEET, którą będą stosowały państwa członkowskie, należy jasno sformułować w programach operacyjnych lub kryteriach wyboru operacji Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Do kogo powinna być skierowana Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych w ramach priorytetu politycznego? Należy zauważyć, że Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych ma na celu zwiększenie wsparcia już zapewnianego z EFS dla szerszych grup osób młodych dzięki zapewnieniu ukierunkowania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych na młode osoby, które normalnie nie otrzymywałyby żadnego wparcia związanego z zatrudnieniem lub kształceniem. Z perspektywy polityki celem jest zapewnienie, aby w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych udostępniane były oferty dobrej jakości, np. pakiety interwencji, które ułatwiłyby wejście danej osoby na rynek pracy, dzięki osiągnięciu celów wyznaczonych w oparciu o wskaźniki rezultatów, które wymieniono w załączniku II do rozporządzenia w sprawie EFS. Państwa członkowskie powinny odpowiednio zapewnić właściwe wsparcie finansowe dla osób, do których skierowana jest ta Inicjatywa. Należy zauważyć, że oczywiście w żadnym z państw członkowskich same środki przyznane w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych nie byłyby wystarczające, aby zaoferować gwarancję dla młodzieży każdej młodej osobie NEET. Pojawia się więc pytanie: na podstawie grupy potencjalnie kwalifikowalnych osób, dużo większej niż przedstawiono/zdefiniowano powyżej, w jaki sposób państwo członkowskie powinno wybrać i priorytetowo traktować faktycznych uczestników Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i na co powinno położyć nacisk. Państwa członkowskie mogłyby zadecydować o objęciu inicjatywą zbiorowości mniej lub bardziej wykształconej młodzieży NEET, w tym młodzieży kończącej edukację bez osiągnięcia kwalifikacji, uczestników do których jest łatwiej i trudniej dotrzeć, w tym osób w niekorzystnej sytuacji i osób ze społeczności marginalizowanych 7

10 (młodzież NEET jako taka nie stanowi jednolitej kategorii). Grupa docelowa Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych ma objąć także osoby bierne zawodowo, które nie biorą udziału w działaniach związanych z kształceniem czy szkoleniem (6). Do tej grupy zaliczyć można także skrajne przypadki młodych ludzi, którzy są bezrobotni, ale również uczestniczą w dodatkowym szkoleniu (np. zajęciach wieczorowych). Państwa członkowskie mogą zdecydować, jak stworzyć tę zbiorowość grupy docelowej. Identyfikacja populacji docelowej Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych może być skierowana jedynie do osób poniżej 25 roku życia lub, jeżeli państwo członkowskie zadecyduje, do osób poniżej 30 roku życia. W tym drugim przypadku w celu umotywowania takiego wyboru oczekiwać się będzie na wyjaśnienie w PO (wymagana jest sekcja zawierająca analizę). W celu zapewnienia zgodności z wymogiem górnej granicy wieku uczestnicy powinni spełniać kryterium wieku w chwili przystąpienia do operacji w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Państwa członkowskie będą musiały same zidentyfikować źródła informacji o potencjalnych uczestnikach interwencji prowadzonych w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych jednym z takich źródeł może być rejestracja w publicznych służbach zatrudnienia (a w przypadku grupy, do której trudniej dotrzeć, rejestracja taka byłaby następstwem pracy socjalnej i motywacyjnej, mającej na celu wprowadzenie takiej osoby do rejestru działań, które między innymi można finansować za pośrednictwem innych operacji w ramach EFS) (7). Innym narzędziem monitorującym i identyfikującym grupę docelową do celów działań Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych może być system szkolnej dokumentacji do celów monitorowania przedwczesnego zakończenia nauki (nieobecności). Ponieważ w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych można wspierać młodzież NEET(8), która może być bezrobotna (definicja odpowiedniego wspólnego wskaźnika podana w załączniku do wytycznych KE dotyczących monitorowania i oceny EFS), należy zauważyć, że ustalenia krajowe w szeregu państw członkowskich zezwalają także zarejestrowanym osobom bezrobotnym na udział w określonych rodzajach działań związanych z kształceniem lub szkoleniem o ograniczonym czasie trwania, takich jak studia niestacjonarne. W takim przypadku niektórzy uczestnicy Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych mogą nie mieścić się w kategorii uczestników bezrobotnych, biorąc także udział w działaniach związanych z kształceniem i szkoleniem w niepełnym wymiarze godzin, zatem także mieszcząc się w kategorii populacji docelowej Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Studenci studiów stacjonarnych są wykluczeni ze wsparcia w ramach przedmiotowej Inicjatywy. Docelowa populacja młodzieży NEET, która kwalifikuje się do objęcia jej działaniami w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, musi zamieszkiwać w regionach kwalifikujących się do objęcia Inicjatywą. Jeżeli chodzi o ustalenie statusu pobytowego, państwa członkowskie mogłyby korzystać z miejscowych lub krajowych rejestrów ludności lub innych odpowiednich źródeł. Należy zauważyć, że działania w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych mogą być geograficznie umiejscowione w innych regionach lub nawet państwach członkowskich, jeżeli przynoszą korzyści młodzieży zamieszkującej kwalifikowalny region na początku operacji. Innymi słowy uczestnik operacji Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych nie musi obowiązkowo przebywać w regionie, w którym zamieszkuje, szczególnie w kontekście środków związanych z mobilnością zawodową i w celach edukacyjnych. ( 6 ) Określenie osoba bierna zawodowo, nieuczestnicząca w kształceniu lub szkoleniu nie wyłącza młodzieży posiadającej wyższe wykształcenie, lecz obejmuje osoby, które obecnie nie są częścią siły roboczej (w takim sensie, że będąc biernymi zawodowo, nie są zatrudnione ani bezrobotne i nie uczestniczą w kształceniu czy szkoleniu). Definicję wspólnego wskaźnika osoby biernej zawodowo, nieuczestniczącej w kształceniu lub szkoleniu określono w wytycznych KE dotyczących monitorowania i oceny EFS. ( 7 ) Ważne jest, aby pamiętać, że młodzież niezarejestrowana w publicznych służbach zatrudnienia także podlega zakresowi stosowania gwarancji dla młodzieży. Gwarancja dla młodzieży ma zastosowanie także wobec wszystkich ludzi młodych poniżej 25 roku życia. Osoby niezarejestrowane w publicznych służbach zatrudnienia lub zarejestrowane przed wprowadzeniem systemu gwarancji dla młodzieży nie powinny znajdować się w niekorzystnej sytuacji w stosunku do osób już zarejestrowanych. Zapewnienie zrównoważonego podejścia wśród docelowej grupy populacji Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych spoczywa na państwie członkowskim. ( 8 ) Eurostat podaje definicję młodych osób, które nie kształcą się, nie pracują ani nie uczestniczą w szkoleniach (młodzież NEET). W kwietniu 2010 r. Komitet Zatrudnienia przyjął przedmiotową definicję do użytku w kontekście zintegrowanych wytycznych dotyczących strategii Europa Przedmiotowa definicja młodzieży NEET obejmuje: - Osoby bezrobotne (zgodnie z definicją MOP) nieuczestniczące w kształceniu lub szkoleniu; - Osoby bierne zawodowo (definicja MOP) nieuczestniczące w kształceniu lub szkoleniu. Niezatrudniony obejmuje bezrobotnych i biernych zawodowo, przy czym nieuczestniczący w kształceniu lub szkoleniu oznacza, że osób zatrudnionych lub kształcących się formalnie lub nieformalnie nie uważa się za młodzież NEET. Należy zauważyć, że z perspektywy polityki definicja Eurostatu dotycząca młodzieży NEET może być zbyt restrykcyjna. Jeżeli państwa członkowskie zdecydują się zastosować przedmiotową definicję w ramach działań Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, zapewnienie zgodności wszystkich uczestników Inicjatywy z przedmiotową definicją może okazać się trudne (np. poświadczenie, że osoba, która jest zarejestrowana jako bezrobotna, nie brała udziału w żadnym szkoleniu w ciągu 4 tygodni poprzedzających Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych) lub może prowadzić do niepożądanego wykluczenia pewnych młodych ludzi ze wsparcia w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. 8

11 WYTYCZNE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH DOKUMENT TEMATYCZNY EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO PROGRAMOWANIE INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH Państwo członkowskie może zaprogramować środki w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych jedynie w ramach priorytetu inwestycyjnego dla młodzieży NEET (art. 3 ust. 1 lit. a) ppkt (ii)) trwała integracja na rynku pracy ludzi młodych, w szczególności tych, którzy nie pracują, nie kształcą się ani nie szkolą, w tym ludzi młodych zagrożonych wykluczeniem społecznym i wywodzących się ze środowisk marginalizowanych, także poprzez wdrażanie gwarancji dla młodzieży. Wszystkie środki w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych powinny być zaprogramowane w ramach przedmiotowego priorytetu inwestycyjnego. Ponadto priorytet inwestycyjny może być także wykorzystany na potrzeby programowania funduszy z EFS poza Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, w tym dla regionów, które nie kwalifikują się do objęcia Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Środki przydzielone na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych są zintegrowane w programowaniu EFS. Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych można programować w następujący sposób: jako odrębny program operacyjny; jako odrębną oś priorytetową; jako element jednej lub większej liczby osi priorytetowych. W przypadku gdy Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych wdraża się w ramach odrębnej osi priorytetowej, oznacza to, że oś priorytetowa składa się jedynie ze szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i odpowiadającego jej wsparcia z EFS. W przypadku gdy Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych wdraża się jako element osi priorytetowej, wiąże się z tym oś priorytetowa, w przypadku której szczególną alokację dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i odpowiadające wsparcie z EFS zaprogramowano jako osobne elementy w ramach osi priorytetowej, do której zalicza się także dodatkowe finansowanie spoza Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Program operacyjny poświęcony Inicjatywie na rzecz zatrudnienia ludzi młodych składałby się wyłącznie z odrębnych osi priorytetowych Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, z wyjątkiem ewentualnej osi priorytetowej dotyczącej pomocy technicznej, która nie może być finansowana w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i powinna być finansowana wyłącznie z funduszy wsparcia technicznego z EFS. Art. 29 RWP zawiera odstępstwo w odniesieniu do odrębnych programów operacyjnych Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, które Komisja może zatwierdzić przed formalnym przedstawieniem umowy partnerstwa. Przedmiotowe odstępstwo wraz z koncentracją środków na wstępie ze specjalnej pozycji w budżecie Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (co nie wymaga krajowego współfinansowania) i wcześniejszym rozpoczęciem ustalania kwalifikowalności w odniesieniu do Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (wydatki w ramach tej Inicjatywy stają się kwalifikowalne od 1 września 2013 r.) stanowi zestaw środków mających na celu promowanie sprawnego wdrażania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Każdy wariant programowania ma swoje zalety w zależności od sytuacji państwa członkowskiego i środków finansowych, jakie Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych pociąga za sobą w tym państwem członkowskim. W odniesieniu do państw, które są głównymi beneficjentami Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, zaleca się stosowanie bardziej zintegrowanego podejścia do programowania (osobną oś priorytetową lub program operacyjny). Państwa członkowskie powinny rozważyć, które z ustaleń byłyby najlepsze i zapewniłyby szybkie uzyskanie efektów inwestycji w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (na ile to możliwie nie rozpraszając zbytnio środków w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych na programy operacyjne). 9

12 JAKIE DZIAŁANIA WSPIERA INICJATYWA NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH? W rozporządzeniu w sprawie EFS nie sprecyzowano, które działania kwalifikują się do objęcia Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. W motywie 11 rozporządzenia w sprawie EFS znajduje się jednak wyraźne odniesienie do zalecenia dotyczącego gwarancji dla młodzieży. Wraz ze wskaźnikami rezultatu, o których mowa w załączniku II do rozporządzenia w sprawie EFS, dotyczącymi Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, umożliwia to jednoznaczne skupienie na integracji, którą należy osiągnąć dzięki wysokiej jakości interwencji ukierunkowanych bezpośrednio na grupę docelową. Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (oznaczająca środki ze specjalnej pozycji w budżecie, odpowiadające wsparcie w ramach EFS i jego krajowe współfinansowanie) jest bezpośrednio ukierunkowana na osoby, a nie na struktury lub systemy. Zatem biorąc pod uwagę powiązania między Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i systemami gwarancji dla młodzieży, w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych można wspierać finansowo jedynie niektóre aspekty wdrażania systemów gwarancji dla młodzieży, mianowicie działania ukierunkowane na bezpośrednią ofertę zatrudnienia, przygotowania zawodowego, stażu lub dalszego kształcenia na rzecz grupy docelowej w regionach objętych Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. W związku z tym położono nacisk na udostępnienie ścieżek/ pakietów środków osobom objętym Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych w celu ich aktywnej integracji na rynku pracy, tym samym priorytetowo traktując potrzeby takich osób w ramach interwencji i odpowiednio te interwencje dostosowując. W ramach Inicjatywy każda osoba zostałaby objęta odpowiednim zakresem interwencji i otrzymałaby ostatecznie ofertę zatrudnienia lub dalszego kształcenia lub szkolenia, stażu lub przygotowania do zawodu. Interwencje/działania powinny zatem mieć na celu zrównoważoną aktywizację grupy docelowej. Ponadto, jak wspomniano powyżej, przy opracowywaniu interwencji należy kierować się realizacją planowanych celów Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych zgodnie ze wskaźnikami rezultatu wymienionymi w załączniku II do rozporządzenia w sprawie EFS. Typowe przykłady interwencji wspieranych w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych jako element indywidualnego planu/ścieżki mogłyby obejmować: ofertę staży i przygotowania zawodowego; zapewnienie pierwszego doświadczenia zawodowego; zmniejszenie pozapłacowych kosztów pracy; ukierunkowane i dobrze opracowane subsydia do wynagrodzeń i subsydia rekrutacyjne; środki związane z mobilnością zawodową i mobilnością w celach edukacyjnych; wsparcie dla młodych przedsiębiorców rozpoczynających działalność; wysokiej jakości kursy kształcenia i szkolenia zawodowego; programy drugiej szansy dla osób przedwcześnie kończących naukę. Powyższe przykłady działań są zgodne z interwencjami skierowanymi do młodych ludzi, o których mowa w zaleceniu w sprawie ustanowienia gwarancji dla młodzieży (9). W związku z tym Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych stanie się głównym instrumentem finansowym mającym na celu wsparcie realizacji odpowiednich działań określonych w planach wdrażania gwarancji dla młodzieży we wszystkich państwach członkowskich objętych Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Jeżeli chodzi o pozycje kwalifikowanych kosztów w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, są one takie same jak koszty, które zazwyczaj wspiera się w ramach EFS (opłaty za szkolenia, sprzęt, stypendia, dodatek z tytułu relokacji, koszty wynajmu itp.). Cel i kontekst opracowania interwencji w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych mają jednak ogromne znaczenie i powinny być bezpośrednio powiązane z wynikami dotyczącymi osoby, do której interwencje są skierowane (zob. powyżej). ( 9 ) Dz.U. C 120/01 z

13 WYTYCZNE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH DOKUMENT TEMATYCZNY EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Jeżeli chodzi w szczególności o subsydiowanie wynagrodzeń, jest ono objęte rozporządzeniem w sprawie EFS i faktycznie często ma zastosowanie w szeregu państw członkowskich jako środek integracji na rynku pracy i zapewniający dostęp do zatrudnienia oraz włączenie społeczne. Jednak z politycznego punktu widzenia subsydiowanie wynagrodzeń powinno być tymczasowe i dobrze ukierunkowane, aby jego celem było osiągnięcie zrównoważonej integracji na rynku pracy jako część ogólnej koncepcji polityki (w przeciwieństwie do projektów krótkoterminowych, odizolowanych i chaotycznych). Subsydiowanie wynagrodzeń czy inne rodzaje subsydiowania rekrutacyjnego są drogimi środkami: oznacza to, że od początku należy opracować je w najbardziej efektywny i skuteczny sposób. Należy zauważyć, że subsydia rekrutacyjne odpowiadają pomocy państwa, a zatem opracowując subsydia rekrutacyjne państwa członkowskie muszą wziąć pod uwagę przepisy dotyczące pomocy państwa (10). WSPARCIE JAKICH DZIAŁAŃ NIE JEST PRZEWIDYWANE W RAMACH INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH? W ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych nie planuje się finansowania środków strukturalnych mających na celu reformę publicznych służb zatrudnienia, aby skuteczniej wspierać młodzież NEET (w motywie 11 rozporządzenia w sprawie EFS stwierdzono, że w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych będzie się wspierać działania skierowane do osób fizycznych, a nie na reformowanie systemów). Działania takie można niewątpliwie wspierać w ramach EFS poza Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, programując stosowne środki w ramach odpowiednich priorytetów inwestycyjnych, np. modernizacji instytucji działających na rynku pracy. Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych nie powinna koncentrować się na zwykłym wspieraniu pojedynczych operacji, które nie stanowią części indywidualnego, dostosowanego planu dotyczącego uczestnika Inicjatywy. Operacji takich należy unikać, gdyż mogą być one nieistotne lub niewystarczająco dostosowane do potrzeb uczestników. Podobnie jak w przypadku interwencji z ESF, nie można traktować jako środków, jakie można wspierać w ramach Inicjatywy, operacji, które same w sobie polegają wyłącznie na biernych transferach finansowych na konta uczestników, np. na tworzeniu funduszu dofinansowania dochodów w sytuacjach kryzysowych, mającego na celu pomoc młodym osobom w pokryciu ich miesięcznych wydatków na utrzymanie. Operacje takie nie spełniłyby testu na dostosowanie do potrzeb uczestników(11). Ponadto z punktu widzenia wskaźników rezultatu Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, operacji takich nie można byłoby powiązać bezpośrednio z wynikami grupy docelowej. Dla zasady każdy bierny środek powinien zawsze być stosowany w połączeniu ze środkiem czynnym. Ponadto środki wsparcia dochodów powinno się stosować jedynie w sytuacjach wyjątkowych (jak to miało miejsce w szczytowym momencie ostatniego kryzysu gospodarczego), a czas ich stosowania powinien ograniczać się do czasu trwania środka aktywizującego. Państwo członkowskie musiałoby wykazać, dlaczego przedmiotowe środki bierne muszą być łączone ze środkami czynnymi i dlaczego uważa się, że mają bezpośredni wpływ na aktywizację uczestnika. ( 10 ) Zob.: ( 11 ) Należy zauważyć, że grupa młodzieży NEET jest zróżnicowana i obejmuje zarówno osoby bez wykształcenia znajdujące się w niekorzystnej sytuacji społecznej, jak i osoby posiadające dyplomy uczelni wyższych. 11

14 ŚRODKI W RAMACH INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH Roczny podział szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych w podziale na państwa członkowskie zostanie ustalony decyzją Komisji, o której mowa w art. 91 ust. 2 RWP, w której zostanie również określony podział zasobów ogólnych między państwa członkowskie w ramach celu Inwestycja na rzecz wzrostu i zatrudnienia i celu Europejska współpraca terytorialna. Decyzja obejmować będzie również wykaz regionów kwalifikujących się w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych w odniesieniu do każdego państwa członkowskiego, nie obejmie jednak alokacji na szczeblu regionalnym. Państwa członkowskie mają swobodę uznania w kwestii alokowania funduszy wśród kwalifikujących się regionów. Istnieje jednak szereg kwestii, które należy wziąć pod uwagę: chociaż państwa członkowskie mają swobodę alokacji funduszy na szczeblu regionalnym, proponowany podział powinien opierać się na obiektywnych kryteriach, w tym, w stosownych przypadkach, na danych pochodzących z oficjalnych baz danych; środki szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych powinny być co najmniej równe odpowiedniemu wsparciu z EFS (art. 22 ust. 1 rozporządzenia w sprawie EFS). Zachęca się państwa członkowskie do włączania dodatkowych środków z EFS do środków przydzielonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, szczególnie jeżeli pozwalają poszerzyć grupę docelową o młodych ludzi poniżej 30. roku życia lub włączyć dodatkowe podregiony w zakres Inicjatywy. W ten sposób dostępne środki przypadające na osobę nie ulegają ograniczeniu na skutek rozszerzenia grupy docelowej; szczególna alokacja dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych nie jest przydzielana według kategorii regionów, zaś wsparcie z EFS, tak. W art. 23 rozporządzenia w sprawie EFS jest mowa o specjalnym mechanizmie refundacji w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (opisany szczegółowo poniżej), opartym na automatycznej alokacji wsparcia z EFS według kategorii regionów zgodnie z określonym wcześniej współczynnikiem. Mechanizm tego rodzaju oznacza, że intencją ustawodawcy jest pozwolenie państwom członkowskim na wdrażanie Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych bez rozbicia faktycznie zainwestowanych środków według kategorii regionów; na etapie programowania państwa członkowskie muszą zapewnić, aby w odniesieniu do każdej (części) osi priorytetowej Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych odpowiednie wsparcie z EFS było zapewnione ze strony kategorii regionów docelowych Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych; jeżeli regiony różnych kategorii grupuje się w jednej (części) osi priorytetowej, część przewidywanego odpowiedniego wsparcia z EFS dla każdej kategorii regionów powinna być zgodna z krajową metodyką alokacji i odpowiadać części funduszy przydzielonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, jaką państwo członkowskie chce przydzielić każdej kategorii regionów. Gdy środki w ramach (części) osi priorytetowej Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych zostały już jednak ustalone, można je wydać na działania skierowane do kwalifikujących się młodych ludzi zamieszkujących w kwalifikujących się regionach objętych osią priorytetową, nie biorąc pod uwagę źródła odpowiedniego wsparcia z EFS dla różnych kategorii regionów. Przykład: państwo członkowskie posiada 3 regiony, które kwalifikują się w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych 1 słabiej rozwinięty i 2 lepiej rozwinięte. Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych będzie realizowana w ramach odrębnej osi priorytetowej. Zgodnie z krajową metodyką przydzielania szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych przewiduje się, że 35 % środków przeznaczonych na Inicjatywę należy przydzielić słabiej rozwiniętemu regionowi, 45 % jednemu z lepiej rozwiniętych regionów i 20 % drugiemu lepiej rozwiniętemu regionowi. W tym wypadku 35 % odpowiedniego wsparcia z EFS powinno pochodzić z EFS (dla słabiej rozwiniętych regionów), a 65 % z EFS (dla lepiej rozwiniętych regionów). Jeżeli jednak chodzi o faktycznie wydane kwoty, a tym bardziej o liczbę osób, których wsparcie w tych regionach dotyczy, nie trzeba jednak koniecznie stosować tego współczynnika (35 %/65 %); zobowiązania w ramach wieloletnich ram finansowych w odniesieniu do szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych podlegają koncentracji wydatków na wstępie przez okres pierwszych dwóch lat okresu programowania, 2014 r. i 2015 r., nie zaś podczas całego cyklu. We wspomnianej powyżej decyzji Komisja przewiduje podział między dwoma rocznymi zobowiązaniami w odniesieniu do każdego państwa członkowskiego. Koncentracja wydatków na wstępie jest rezultatem pilnej potrzeby uruchomienia środków przeznaczonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych w celu wsparcia jej natychmiastowej realizacji. Z tego wynika, że zarówno szczególna alokacja 12

15 WYTYCZNE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH DOKUMENT TEMATYCZNY EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, jak i odpowiednie wsparcie z EFS będą musiały być przeznaczone na zobowiązania oraz być wydane na przestrzeni krótszego okresu czasu (biorąc pod uwagę zasadę N+3). Z tego względu powinny istnieć wystarczające środki z EFS na 2014 r. i 2015 r. w ramach stosownego ( ych) programu ( ów), mające służyć jako odpowiednie wsparcie z EFS. Jest to również zgodne z przepisem, zgodnie z którym Komisja zapewnia refundację wniosków o płatność państw członkowskich po równo pomiędzy Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i EFS. Chociaż określona alokacja na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych podlega koncentracji wydatków na wstępie w ramach wieloletnich ram finansowych, odpowiednie kredyty z EFS przewidziane w ramach wieloletnich ram finansowych nie podlegają koncentracji wydatków na wstępie. W związku z tym koncentracja wydatków na wstępie w ramach odpowiedniego wsparcia z EFS w latach 2014 i 2015 pociąga za sobą proporcjonalne ograniczenie zobowiązań w ramach innych (części) osi priorytetowych/programów niezwiązanych z Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych na lata 2014 i 2015, w celu zapewnienia pełnej zgodności z profilem finansowym przekazanym każdemu państwu członkowskiemu w całkowitych kwotach rocznych i według kategorii regionów. Na przykład ponieważ poszczególne PO dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych będą zawierać jedynie zobowiązania z EFS na lata 2014 i 2015 (w tym w przypadku ewentualnej osi priorytetowej dotyczącej pomocy technicznej), państwo członkowskie powinno się upewnić, czy zobowiązania z EFS na lata 2014 i 2015 w ramach innych programów są odpowiednio ograniczone, aby były zgodne z przedstawionym profilem finansowym (wynikającym z wieloletnich ram finansowych) i z częścią EFS na szczeblu krajowym. w załączniku VIII do RWP i w art. 16 rozporządzenia w sprawie EFS przewiduje się również możliwość korygowania w górę środków przeznaczonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych na lata w ramach procedury budżetowej zgodnie z art. 14 rozporządzenia określającego wieloletnie ramy finansowe (1311/2013). Marginesy pozostawione poniżej pułapów wieloletnich ram finansowych na środki na zobowiązania w latach stanowią łączny margines wieloletnich ram finansowych na zobowiązania, który zostanie udostępniony poza pułapami określonymi w wieloletnich ramach finansowych na lata , przeznaczony na cele polityki związane z wzrostem gospodarczym i zatrudnieniem, w szczególności zatrudnieniem młodzieży. INICJATYWA NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH W UMOWACH PARTNERSTWA I PROGRAMACH OPERACYJNYCH Informacje związane z programowaniem Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych należy zamieścić w stosownych częściach wzoru UP i wzoru PO. Instytucje zarządzające powinny mieć na uwadze w szczególności następujące kwestie: 1) wzór UP 1.1: w stosownych przypadkach w ramach analizy należy określić potrzeby w zakresie przeznaczenia funduszy Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych na pomoc dla młodych osób zamieszkujących podregiony dotknięte wysoką stopą bezrobocia wśród młodzieży, które nie kwalifikują się w ramach klasyfikacji regionów NUTS2 i sformułować uzasadnienie. Dotyczy to jedynie państw członkowskich, które chcą skorzystać z 10 % marginesu elastyczności. 1.4: w tej sekcji zamieszczono tabelę przedstawiającą środki ze szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, odpowiednie zasoby EFS i środki przydzielone na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, w przypadku których korzysta się z marginesu elastyczności; należy zauważyć, że tabela nie będzie obejmować szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, a jedynie odpowiednie wsparcie z EFS w ramach celu tematycznego 8; 1.10: rezerwa wykonania nie obejmuje środków przydzielonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych: alokacja szczególna dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych nie powinna w ogóle znaleźć się w tej tabeli, natomiast odpowiednie wsparcie z EFS powinno być ujęte jako część wszystkich funduszy z EFS w kolumnie 3, a następnie przedstawione osobno 13

16 według kategorii regionów w kolumnie 4, aby wyłączyć je z obliczeń rezerwy. 2) model/wzór PO W sekcji 2.A.6.1 w stosownych przypadkach należy wyszczególnić kwotę środków przeznaczonych z osi priorytetowej, aby wykorzystać uzgodnienia dotyczące marginesu elastyczności w odniesieniu do Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Należy wypełnić tabele 4, 4a, 5 i 6 dotyczące środków przydzielonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Podział według kategorii regionów nie jest wymagany. W tabelach 7 11 należy przedstawić informacje dotyczące środków przydzielonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych bez stosowania podziału między szczególną alokację dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i EFS. Podział według kategorii regionów nie jest wymagany. Tabela 17: w tej tabeli środki ze szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (wiersz 9) należy przedstawić, oddzielając je od wsparcia z EFS. Odpowiednie wsparcie z EFS należy przedstawić jako część całkowitych zasobów EFS według kategorii regionów (wiersze 5 8). Kolumny tabeli przeznaczone na rezerwę wykonania nie powinny zawierać odpowiedniego wsparcia z EFS dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, ponieważ jest ono wyłączone z rezerwy wykonania. Tabela 18a: w tej tabeli szczególna alokacja dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i odpowiednie zasoby z EFS w odniesieniu do każdej (części) osi priorytetowej powinny zostać przedstawione razem w postaci sumy. U dołu tabeli w łącznych funduszach z EFS dla każdej komórki kategorii regionów, nie należy uwzględniać odpowiednich zasobów z EFS, tylko włączyć je do sumy łącznych funduszy przydzielonych na Inicjatywę. Tabela 18b: tabelę należy wypełnić w odniesieniu do każdej (części) osi priorytetowej, w ramach której realizuje się Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i wykorzystać do wyznaczenia stopy dofinansowania, łącznego przydziału środków między szczególną alokację dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i odpowiedniego wsparcia z EFS oraz współczynnika proporcji wsparcia z EFS dla poszczególnych kategorii regionów. Tabela 18c: informacje dotyczące Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (szczególna alokacja i odpowiednie wsparcie z EFS) należy przedstawić oddzielnie od pozostałych kredytów EFS w ramach PO. MARGINES ELASTYCZNOŚCI INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH Zgodnie z art. 16 rozporządzenia w sprawie EFS przewiduje się 10 % margines elastyczności w odniesieniu do środków przydzielonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, które mogą zostać wykorzystane do objęcia nimi młodych osób zamieszkujących podregiony dotknięte wysoką stopą bezrobocia wśród młodzieży i które nie zaliczają się do kwalifikujących się regionów NUTS 2. Należy jednak odnotować, że obowiązek przedstawienia i uzasadnienia wyboru spoczywa na państwach członkowskich. Komisja będzie musiała wyrazić zgodę i przyjąć ten element w ramach przyjmowania UP/PO. Jednostką podregionalną może być miasto, gmina, jednostka NUTS 3 (ale nie jednostka NUTS 2) jeżeli tylko państwo członkowskie jest w stanie jasno wykazać powagę problemu na podstawie danych pochodzących z UE lub krajowych urzędów statystycznych. Przepisy dotyczące elastyczności odnoszą się do środków przydzielonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych na szczeblu państwa członkowskiego, dlatego państwa członkowskie są proszone o wyszczególnienie w swoich umowach partnerstwa, czy planują z nich skorzystać, określić zainteresowane podregiony i przedstawić uzasadnienie. W ramach odpowiednich PO państwa członkowskie powinny wyszczególnić kwotę środków przeznaczonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, którą planują wykorzystać w ramach uzgodnień dotyczących elastyczności, natomiast fundusze faktycznie wydatkowane poza kwalifikującymi się regionami zostaną podane w rocznych sprawozdaniach z realizacji. Fundusze ze szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych powinny być co najmniej równe zasobom z EFS w kategorii regionów, w których położone są dane podregiony. 14

17 WYTYCZNE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH DOKUMENT TEMATYCZNY EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO ŚRODKI KIEROWANE DO LUDZI MŁODYCH W RAMACH EFS (POZA INICJATYWĄ NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH) I EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU DOSTOSOWANIA DO GLOBALIZACJI (EFG) Niezależnie od Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych lub w przypadku niekorzystania z niej, państwa członkowskie również mają prawo i są zachęcane do programowania środków skierowanych do tych samych grup wiekowych w ramach tego samego priorytetu inwestycyjnego EFS lub w ramach innych stosownych priorytetów inwestycyjnych EFS, na przykład związanych z dostępem do zatrudnienia, aktywnym włączeniem, zapobieganiem wczesnemu kończeniu nauki lub uczeniem się przez całe życie. Jeżeli państwo członkowskie korzysta z Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, oczekuje się, że będzie koncentrować się na środkach kierowanych do młodych osób, programując je w ramach priorytetów inwestycyjnych odpowiednich dla młodych ludzi (art. 3 ust. 1 lit. a) ppkt. (ii), aby uniknąć nadmiernego rozproszenia działań na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. W ramach EFS można finansować inwestycje na rzecz systemów i struktur oraz inwestycje na rzecz osób fizycznych, w tym dodatkowe środki wczesnej interwencji. Środki EFS wspierające młodzież można finansować z funduszy przeznaczonych na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych w tym samym lub w innym czasie w ramach tego samego priorytetu inwestycyjnego. W ramach EFS można wspierać takie same działania jak działania kwalifikujące się w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych we wszystkich regionach państwa członkowskiego, jak również działania skierowane do młodzieży, która nie zalicza się do grupy docelowej objętej Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Można wykorzystać EFS do poszerzenia wsparcia w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych z jednej strony dzięki rozszerzeniu pola interwencji na większą grupę docelową, jak również dzięki finansowaniu bardziej kosztownych środków w celu osiągnięcia lepszej jakości usług. Jeżeli jednak planuje się realizację dodatkowych środków w ramach EFS poza Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych po 2018 r., należy to wziąć pod uwagę podczas programowania, gdyż będzie to miało wpływ na cele pośrednie w ramach wykonania (w przypadku gdy wskaźniki danego priorytetu inwestycyjnego wykorzystuje się w odniesieniu do ram wykonania). Jeżeli państwo członkowskie nie planuje wdrażania środków na rzecz zatrudnienia ludzi młodych z zasobów EFS przed 2019 r., nie oczekuje się od niego włączania celu pośredniego do ram wykonania odnośnego PO. Na mocy art. 6 ust. 2 rozporządzenia ustanawiającego EFG, wnioskujące państwa członkowskie mogą do dnia 31 grudnia 2017 r. świadczyć spersonalizowane usługi współfinansowane z EFG na rzecz młodzieży NEET poniżej 25. roku życia lub, jeżeli państwo członkowskie tak zadecyduje, poniżej 30. roku życia. Uczestnikami powinny być głównie osoby, które zostały zwolnione z pracy, lub które zakończyły działalność, przy czym muszą one mieszkać w regionach NUTS 2 kwalifikujących się w świetle Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, w których wystąpiła co najmniej pewna liczba zwolnień. Państwa członkowskie mogą dowolnie dokonywać doboru młodzieży NEET według własnych kryteriów i zapewniać jej dostęp do tych samych środków aktywnej polityki rynku pracy, jak w przypadku zwolnionych pracowników, albo mogą decydować się na wykorzystanie innych środków, pod warunkiem, że również kwalifikują się one na podstawie art. 7 ust. 1 rozporządzenia ustanawiającego EFG. Państwa członkowskie muszą wdrożyć odpowiednie uzgodnienia w zakresie monitorowania i kontroli, zapewniające, że specjalne działania podlegające wsparciu finansowemu w ramach EFG nie są jednocześnie wspierane z innych instrumentów finansowych Unii (tj. w celu uniknięcia ryzyka podwójnego finansowania ). 15

18 STOPA DOFINANSOWANIA INICJATYWY NA RZECZ ZATRUDNIENIA LUDZI MŁODYCH W art. 22 rozporządzenia w sprawie EFS zawarto 3 główne przepisy, które należy uwzględnić w odniesieniu do stopy dofinansowania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych. Nie stosuje się tego przepisu w przypadku gdy Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych realizuje się jako część osi priorytetowej. 1. Szczególna alokacja dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych nie podlega wymogowi współfinansowania krajowego (art. 22 ust. 3 rozporządzenia w sprawie EFS). Przepis ten oznacza, że maksymalna stopa dofinansowania z UE osi priorytetowych, w których zaprogramowano Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, jest ogólnie wyższa od innych osi priorytetowych. W odniesieniu do Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych współfinansowanie krajowe wymagane jest jedynie w przypadku odpowiedniego wsparcia z EFS; nie ma współfinansowania krajowego szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i w związku z tym dołączenie tej alokacji wpływa na wzrost całkowitego budżetu osi priorytetowej i w związku z tym całkowitej stopy dofinansowania z UE na poziomie osi priorytetowej odpowiedniej dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (zob. przykład 1 poniżej). Przepis ten stosuje się zawsze niezależnie od realizowania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych jako odrębnej osi priorytetowej lub części osi priorytetowej. 2. Jeżeli Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych jest wdrażana poprzez odrębną oś priorytetową obejmującą kwalifikujące się regiony z więcej niż jednej kategorii, do wszystkich kategorii regionów w ramach tej osi priorytetowej stosuje się najwyższą stopę dofinansowania z UE (art. 22 ust. 3 rozporządzenia w sprawie EFS). Państwa członkowskie mogą stosować ten przepis tylko w przypadku gdy obejmują regiony z więcej niż jednej kategorii, które kwalifikują się do wsparcia w ramach Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i wszystkie są zgrupowane w ramach odrębnej osi priorytetowej Inicjatywy. Na przykład jeżeli państwo członkowskie uwzględnia odpowiednie wsparcie z EFS w odniesieniu do lepiej rozwiniętego regionu i regionu w okresie przejściowym w ramach odrębnej osi priorytetowej Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, całość zasobów EFS może korzystać z najwyższej stopy dofinansowania z UE (w tym przypadku stopy dla regionu w okresie przejściowym). W przypadku gdy środki przeznaczone na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych obejmują jedną kategorię regionów, nie ma różnicy w obliczaniu stopy dofinansowania, bez względu na to, czy Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych jest wdrażana jako konkretna oś priorytetowa, czy jako część osi priorytetowej. 3. Odpowiednie wsparcie z EFS jest co najmniej równe wsparciu w ramach szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych w odniesieniu do każdej osi priorytetowej (art. 22 ust. 1 rozporządzenia w sprawie EFS). Oznacza to, że odpowiednie wsparcie z EFS powinno być równe szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, ale może je również przewyższać. Ponieważ do szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych nie ma zastosowania żaden z wymogów współfinansowania krajowego, stopa dofinansowania unijnego w odniesieniu do osi priorytetowej (lub części osi priorytetowej) Inicjatywy jest uwarunkowana odpowiednim wsparciem z EFS. W związku z przedstawionymi powyżej przepisami istnieją następujące możliwości w przypadku programowania Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych: 1) Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych jest programowana w ramach odrębnej osi priorytetowej lub części osi priorytetowej (w PO opracowywanych odrębnie dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych wszystkie osie priorytetowe są szczególne dla Inicjatywy, z wyjątkiem ewentualnej osi priorytetowej pomocy technicznej). 2) Oś priorytetowa (część osi) Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych ukierunkowana na regiony z jednej kategorii lub z więcej niż jednej kategorii. Odpowiednie wsparcie z EFS jest równe szczególnej alokacji dla Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych lub je przekracza. 16